.................................................................... .................. ..............

Nazwisko i imię klasa grupa

Sprawdzian wiadomości dla klasy drugiej gimnazjum

z działu „Magnetyzm i Elektromagnetyzm”

1. Narysuj linie pola magnetycznego w magnesie trwałym.

2. Co można określić za pomocą reguły prawej dłoni?

Jeżeli prawą dłonią obejmiemy z prądem w taki sposób, że kciuk zwrócony będzie
zgodny z kierunkiem płynącego przez przewodniku prądu, to pozostałe cztery zgięte
palce wskażą zwrot lini pola magnetycznego.
Jeżeli prawą dłonią obejmiemy zwojnicę tak, aby zgodnie z płynącym w zwojnicy
prądem, to odchylony kciuk wskaże zwrot linii pola magnetycznego w zwojnicy, (czyli
wskaże koniec zwojnicy przy którym położony jest biegun północny powstałego
magnesu).
3. W jaki sposób można wytworzyć prąd indukcyjny w zwojnicy za pomocą magnesu
sztabkowego? Napisz odpowiedź, a jeśli Chcesz, Możesz również narysować.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

4 Omów budowę i działanie silnika prądu stałego.

Silnik prądu stałego- jak sama nazwa wskazuje, silnik ten zasilany jest prądem stałym (ogniwo
albo akumulator). Silnik prądu stałego skonstruowany jest przede wszystkim z 2 przeciwnych
biegunów magnetycznych, cewki, która zrobiona jest ogromnej ilości zwojów, komutatora (tzn. 2
półpierścieni), szczotek, które powiązane są ze źródłem prądu oraz ze źródła prądu stałego.
Cewka w silniku ulokowana jest pomiędzy 2 biegunami oraz jest w stanie może się obracać.
Komutator podłącza się do końcówek cewki oraz kręci się w tej samej płaszczyźnie co cewka.
Natomiast szczotki nie poruszają się, są one jedynie  przymocowane są do komutatora. Praca
silnika prądu stałego jest bardzo prosta.
Poniżej przedstawiono przebieg jednego cyklu:
Cewka w pozycji poziomej, szczotki dotykają komutatora - prąd przepływa od dodatniego do
ujemnego bieguna źródła prądu. Nad cewką wytworzony zostanie biegun północny, natomiast
pod cewką biegun południowy. W związku z wzajemnym oddziaływaniem biegunów
magnetycznych cewki i magnesów, następuje obrót cewki wraz z komutatorem. W momencie
ułożenia, gdy szczotki nie będą się stykać z komutatorem,  cewka będzie w położeniu pionowym.
Wtedy nie będzie płynął  prąd, lecz rozpędzona cewka ponownie znajdzie się w poziomym
położeniu i praca będzie kontynuowana.

5. Omów budowę i działanie prądnicy (na przykład dynama rowerowego).

Prądnica jest urządzeniem wytwarzającym energię elektryczną kosztem dostarczonej jej
energii mechanicznej. Podstawowe części prądnicy to stojan, jest to nieruchoma część
związana z obudową oraz wirnik, część ruchoma wewnątrz stojana. Na wirnik nawinięte
są zwoje przewodnika przecinające pole magnetyczne, wytwarzane przez uzwojenie
stojana lub umieszczony zamiast tego magnes, powodując indukowanie zmiennej siły
elektromotorycznej. W prądnicy prądu stałego na wirniku zamontowany jest dodatkowo
komutator który prostuje przebieg wzbudzanego prądu.
Prądnice ze względu na rodzaj wytwarzanego prądu dzielimy na prądnice prądu stałego
oraz alternatory (prądnice prądu przemiennego).

6 Do uzwojenia pierwotnego transformatora podłączono baterię płaską o napięciu 4,5

V. Wyjaśnij możliwie dokładnie dlaczego na uzwojeniu wtórnym napięcie wynosiło
0V?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7 Telewizor w stanie czuwania (gotowości do pracy) ma moc 7W. Ile energii (pracy)
zużywa w ciągu roku, jeżeli włączony jest w ten sposób przez 15 godzin dziennie?
Wynik wyraź w kWh.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..................................................................................................................
8 Łączna moc 8 silników elektrycznych pociągu wynosi 9600 kW. Napięcie między
szynami i przewodem jezdnym wynosi 15000 V. Jakie jest natężenie prądu
przepływającego przez każdy z silników podczas jazdy?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..................................................................................................................
9 Na czajniku elektrycznym jest napisane , . Oblicz moc
włożoną.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.......................................................................................................................
10. Do uzwojenia pierwotnego transformatora, liczącego 1200 zwojów podłączono prąd
zmienny o napięciu 220V. Jakie napięcie otrzymano na zaciskach uzwojenia
wtórnego, które zawiera 100 zwojów, jeżeli sprawność transformatora wynosi 80%
 ................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
............................................................................................................................
................................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Zadanie na ocenę celującą

Litr wody o temperaturze początkowej 15 doprowadzono do wrzenia w czajniku

elektrycznym o mocy 1000 W. Wodę w szklance (0,25 litra) o tej samej temperaturze
początkowej doprowadzono do wrzenia za pomocą grzałki o mocy 500 W. W którym
naczyniu woda zagotuje się szybciej i ile razy? Straty energii pomiń.

.................................................................... .................. ..............

Nazwisko i imię klasa grupa

Sprawdzian wiadomości dla klasy drugiej gimnazjum

z działu „Magnetyzm i Elektromagnetyzm”

1. Narysuj linie pola magnetycznego w zwijnicy.

+ -

2. Do czego służy reguła prawej dłoni?

Jeżeli prawą dłonią obejmiemy z prądem w taki sposób, że kciuk zwrócony będzie
zgodny z kierunkiem płynącego przez przewodniku prądu, to pozostałe cztery zgięte
palce wskażą zwrot lini pola magnetycznego.
 Jeżeli prawą dłonią obejmiemy zwojnicę tak, aby zgodnie z płynącym w zwojnicy
prądem, to odchylony kciuk wskaże zwrot linii pola magnetycznego w zwojnicy, (czyli
wskaże koniec zwojnicy przy którym położony jest biegun północny powstałego
magnesu).
3. W jaki sposób można wytworzyć prąd indukcyjny w zwojnicy za pomocą
umieszczonej obok drugiej zwojnicy ? Napisz odpowiedź, a jeśli chcesz, możesz
również narysować.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

4 Omów budowę i działanie transformatora.

Transformator jest urządzeniem, w którym następuje przekazywanie energii elektrycznej

z jednego obwodu do drugiego za pośrednictwem pola elektromagnetycznego.
Transformator składa się z zamkniętego rdzenia wykonanego z blach stalowych oraz dwóch
uzwojeń nawiniętych. Uzwojenia są odizolowane od siebie oraz od stalowego rdzenia.
Uzwojenie, do którego zazwyczaj jest dołączone źródło energii elektrycznej nazywa się
uzwojeniem pierwotnym, a uzwojenie, do którego dołączony jest odbiornik - uzwojeniem
wtórnym. Wielkości prądu, napięcia, mocy itp. odnoszące się do uzwojenia pierwotnego to
wielkości pierwotne, zaś odnoszące się do uzwojenia wtórnego - wielkości wtórne.

5. Opisz budowę i działanie elektromagnesu.

Elektromagnes, przyrząd wytwarzający zjawiska magnetyczne pod wpływem prądu

elektrycznego. Składa się z ferromagnetycznego rdzenia i umieszczonej na nim cewki
elektrycznej.
Ma zwykle postać cewki osadzonej (nawiniętej) na rdzeniu z materiału silnie magnetycznie
czynnego, np. ferromagnetyka, ferrytu (magnetyczna budowa materii).
Przepływ prądu elektrycznego przez cewkę wytwarza pole magnetyczne, które magnesuje rdzeń,
ulegając tym samym znacznemu wzmocnieniu; gdy prąd przestaje płynąć, pole cewki
znika, rdzeń rozmagnesowuje się i elektromagnes przestaje być źródłem pola magnetycznego.

6. Domowa instalacja elektryczna jest zabezpieczona bezpiecznikami, które

automatycznie wyłączają prąd, gdy przekroczy on wartość określoną dla danego
bezpiecznika. Jaka może być maksymalna moc pracujących urządzeń, jeżeli
bezpiecznik wyłącza dopływ prądu, gdy przekroczy on wartość 16 A?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7 Telewizor o mocy 150W działa przez 4 godziny dziennie. Jakie są miesięczne koszty
związane z używaniem telewizora, jeśli 1kWh kosztuje 0,30 zł?
 ................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..................................................................................................................
8 Oblicz natężenie prądu płynącego przez grzałkę o mocy 300W, włączoną do sieci o
napięciu 220 V. Jakiej energii dostarcza ta grzałka wodzie w czasie 1 minuty?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..................................................................................................................
9 Silnik elektryczny wykonuje w ciągu 30 minut pracę równą 200J. Oblicz pracę
użyteczną silnika, jeżeli jego sprawność wynosi 75%.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.......................................................................................................................
10 zwojenie pierwotne transformatora zawiera 660 zwojów. W uzwojeniu tym płynie
prąd o natężeniu 2A. Uzwojenie wtórne zawiera 30 zwojów. Jakie jest natężenie
prądu w uzwojeniu wtórnym, jeżeli sprawność transformatora wynosi 60%?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
............................................................................................................................
................................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Zadanie na ocenę celującą

Uzwojenie pierwotne transformatora liczy 1000 zwojów, a uzwojenie wtórne liczy

100 zwojów. Do uzwojenia wtórnego podłączono żarówkę o oporze 32 , przez
którą płynie prąd o natężeniu 0,25 A. Oblicz napięcie na uzwojeniu wtórnym i
pierwotnym.