1
 

Bu kitap;

Ülkemizde başlatılan “Hedef 2023’e Kadar 1.000.000 Amatör

Denizci” Kampanyasına destek olmak amaçlı,
Türkiye Cumhuriyeti
Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı,
Bakanlığı, Deniz ve İç 
sular Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Amatör
Denizci Eğitim Sistemi (ADES) içeriğine paralel olarak
hazırlanmıştır. 

 Amaç; denizlerde
denizlerde daha bilinçli, daha
daha emniyetli seyirler
seyirler
gerçekleştirilmesine katkıda bulunmaktır. 

Kitap ücretsiz olarak Amatör denizcilerin kullanımına sunulmuş

olup; isim, logolar ve içerikte değişiklik yapılmamak koşulu
okuma amaçlı e-kitap olarak dağıtılmasında bir
 bir sakınca yoktur.
yoktur. 

Kitap sadece E-Kitap olarak yayınlanmış olup, hiçbir suretle

 basılı yayın olarak
olarak çoğal
çoğaltılamaz
tılamaz ve satılamaz,
satılamaz, her hakkı Ayşe
Ayşe
Rengin Yatçılığa aittir.

info@kayikcipazari.com 
 www.kayik
 www.kayikcipazari.com
cipazari.com 
0 850 441 35 48 

2
 

3
 

GENEL BİLGİLER   5

TEKNENİN KISIMLARI, TANIMLAR VE TEKNENİN

DONANIMLARI  
DONANIMLARI 9

HALATLAR VE BAĞLAR   15

MANEVRA   18

DEMİRLEME  25

SEYİR HARİTALARI  27

SEYİR ALETLERİ  32

SEYİR YARDIMCILARI
YARDIMCILARI  36

FENERLER   39

DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME KURALLARI  41

DENİZDE CANLI KALMA   50

İLK YARDIM  55

 ACİL DURUMLAR   60

 YANGINLA MÜCADELE  64

METEOROLOJİ  67

MOTOR   71

ELEKTR İK 
İK   77
MEVZUAT VE TELSİZ  82

TESTLER 89 

4
 

GENEL BİLGİLER  

 Amatör Denizci
Denizci Belgesi Alma
Alma Şartları, Sınavları ve 
Belgelendirme  Yeterlik şartları;
şartları; 

T.C. Vatandaşı olan ve ADB almak isteyen kişilerde; 

14 yaşını bitirmiş olmak (18 yaşından küçük olanların ilgi

i lgili
 yönetmelik Ek–1deki Muvafakatnameye uygun imzası noterlikçe
onaylanmış veli veya vasi muvafakati aranır.), 

 ADB alacakların sağlık şartlarını taşıdığını, sınava başvuru

sırasında belgelemek, 

İdare tarafından elektronik ortamda verilen uzaktan eğitim

programını tamamlamak. 

 Amatör Denizci Sınavını başarmak şartları aranır. 

Denizcilik Fakülteleri
 yüksekokulların mezunları,
denizcilikle ilgili Deniz Harp Okulu
bölümlerinin mezunları,
güverte ve makine
ve
 bölümleri mezunları, Astsubay Güverte ve Makine Sınıfı okulları
mezunları ile denizcilik meslek lisesi güverte ve makine bölümü  
mezunlarına talep etmeleri halinde sınav şartı aranmadan ADB verilir. 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları ile Türkiye'de

oturma izni almış olan yabancı uyruklulara, bu Yönetm elikte
öngörülen şartları sağlamaları halinde ADB verilir.  

alacakların sağlık şartları; 

 ADB alacaklar

 ADB alacak kişilerin göz ve kulak -burun-

-burun- boğaz (KBB)
muayenelerinden geçerek,
resmi veya özel sağlık bünyesinde "Amatö
kuruluşlarından göz ve KBB uzmanı
r Denizci çalıştıran
Belgesi
 Alabilir" raporu almaları gerekir. Rapor, sınav
sınav tarihinden en çok dört
ay önce düzenlenmiş olmalıdır. 
 Amatör denizcilerin göz ve KBB sağlık muayeneleri, kara taşıt
sürücüleri için geçerli olan esaslar dâhilinde yapılır. Ancak,
monoküler olup sağlam gözü 10/10’dan daha az görenler, renk
körlüğü veya gece körlüğü olanlar amatör denizci belgesi
alamazlar.

İdare, sağlık durumlarından kuşku duyulan ya da hasta oldukları

 bildirilen ADB sahiplerinin, sağlık durumlarının tekne kullanmalarına
engel olup olmadığının belirlenmesi
b elirlenmesi amacıyla sağlık yoklamalarının
 yenilenmesini
 yenilenmesini her zaman iisteyebilir.
steyebilir.
5
 

 Amatör denizci
denizci belgesi sınavları;
sınavları; 
 ADB sınavları İdare tarafından yapılır ya da yaptırılır. Bu sınavlar,
 belirlenen sınav yer ve tarihlerinde, yazılı veya internet ortamında
 bilgisayarda çevrimiçi olmak üzere en az dört seçenekli çoktan
seçmeli test yöntemiyle tek oturumda yapılır. 

Sınava başvuru yöntemi, sınav öncesi ve sonrası işlemleri ile

sınav kuralları İdarenin resmi internet sitesinde duyurulur. 

Sına v konuları ve başarı notu;

notu; 

Sınav başarı notu 100 üzerinden 60’tır. Sınavda; seyir, denizde

çatışmayı önleme kuralları, gemicilik ve tekne kullanma, meteoroloji,
denizde güvenlik ve denizde haberleşme,
h aberleşme, ilk yardım, deniz hukuku ve
uluslararası sözleşmeler,
sözleşmeler, tekne, motor ve elektrik bilgisi gibi konuları
içeren en az 50 soru sorulur.

 Amatör denizci
denizci belgesi düzenlenmesi;
düzenlenmesi; 
 Amatör Denizci Belgesi, sınavı takip eden iki ay içinde düzenlenir ve
sınavı başaran adaya veya yetkilendirdiği vekiline verilir.  

 ADB kay ıtları,
ıtları, kişinin belge numarası, kimlik ve iletişim bilgileri,
fotoğrafı, sınav yeri, sınav tarihi,
tari hi, sınav başarı notu, sağlık raporuna ve
 belge harcı tahsiline ilişkin bilgilerin yer aldığı veri tabanında tutulur.
Bilgisayar ortamında bulunan veri tabanı, Amatör Denizci Kütüğü
adını taşır. 
Bilgisayar ortamında tutulan kayıtlara ilişkin bilgi ve belgeler,
sınavın yapıldığı yer tarafından, sınav tarihi itibariyle tutulan
dosya muhtevasında iki yıl süre ile muhafaza edilir.
edi lir. İki yılın
sonunda imha komisyonu marifetiyle imha edilir.

Tanımlar; 
 Amatör Denizci Belgesi/Certificate of Competence For Operators of
Pleasure Craft (ADB): Özel tekneleri kullanmak için bu Yönetmelikte
Y önetmelikte
aranan şartları sağlayan kişilere verilen belgedir.  

Özel Tekne: Ticari amaç olmaksızın münhasıran gezi, eğlence, spor

 ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, ulusal standarda
göre ölçüldüğünde boyu (LH) 2,5 metreden küçük ve 24 metreden
 büyük olmayan, mülkiyeti gerçek kişilere veyaveya faaliyet konusu su
sporları olan dernek veya vakıf lara
lara ait tekneleri,

6
 

Özel Tekne Belgesi (ÖTB): Bu Yönetmelik kapsamında

ölçülerek kayıt altına alınmış özel tekneler için İdarenin
düzenlediği belgeyi, 

Su Üstü Sporu: Yelken veya motor veya kürekle su üstünde

seyreden tekne ve deniz araçları ile yapıla n sporu, ifade eder.

 Amatör Denizci
Denizci Belgesi geçerlik
geçerlik alanı; 
 ADB gemi adamı yeterlik belgesi yerine geçmez. Bu belgeyle
Gemilerin Gemi Adamlarıyla Donatılmasına İlişkin Yönergede
 belirtilen resmî kurumlara ait ve resmî hizmete mahsus hizmet
motorları hariç hiçbir tekne ve gemide ücret karşılığında
çalışılamaz. 

Turizm mevzuatı uyarınca belgelendirilmiş, ticari faaliyette

 bulunmaksızın gezi ve sportif amaçlı olarak mürettebatsız
(bareboat) kiralanan ticari yatlar kiracı sıfatıyla ADB sahibi
kişilerceyabancı
 Ayrıca, sevk v euyruklular
idare edilebilirler.
uyruklul ar kendi ülkelerinden almış oldukları
 belgenin tanıdığı yetkiler çerçevesinde anılan tekneleri
kullanabilir.
( Yukarıda aktarılan bilgiler Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik
Deni zcilik
Müsteşarlığı Özel Teknelerin Donatımı, Kaydı ve Belgelendirilmesi
Belgelendi rilmesi
ile Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkında
 Yönetmelik doğrultusunda yazılmış olup esasen bahse konu
 yönetmelik maddeleri geçerlidir. ) 

Kullanım esasları; 

Özel tekneler hiç bir şekilde ticari amaçla kullanılamaz. Bu

tekneler, malikleri vey a yetki verdikleri kişiler teknede
 bulunmaları kaydıyla, akraba ve arkadaşlarını
arkadaşlarını gezi, eğlence ve
amatör balıkçılık amacıyla tekneye alabilirler.  

Bu Yönetmelikte belirtilen seyir haddinden fazla kişiyle yola

çıkan özel tekneler ile ticari maksatla yolcu ve ya yük taşıyan
tekneler; “yolculuğuna izin verilmemiş” sayılır ve bunlar
hakkında 10/6/1946 tarihli ve 4922 sayılı Kanunun 20 nci
maddesi hükümlerine göre işlem yapılır.  

7
 

İdari yaptırımlar ve cezalar; 

 ADB belgesi olmadığı halde özel tekne kullanan kişilere 2500

Türk Lirası idari para cezası uygulanır.  

 ADB belgesi ile ticari faaliyette bulunan kişilere 2500 Türk Lirası idari
para cezası uygulanır. Faaliyetin tekrarı halinde ise ayrıca, kişinin
 Amatör Denizci Belgesi iki yıl süreyle askıya alınır. 

8
 

TEKNENİN KISIMLARI, TANIMLAR VE TEKNENİN

DONANIMLARI

Omurga: Teknenin başından kıçına uzanan ve diğer tüm

elemanların üzerine inşa edildiği ana yapı elemandır. 

Bodosloma : Teknenin baş ve kıç formunu oluşturmak için omurgaya ek

olarak konan düşey ya da eğik eleman olup baş tarafta olan baş
 bodoslama, kıç tarafta olan kıç bodoslama olarak adlandırılır. 

Posta: Teknenin kaburgaları diye tabir edilebilecek, asıl gövde biçimini

 veren, üzerlerine kaplama tahtalarının yerleştirildiği
yerleştirildiği omurgaya dik ağaç
 veya madeni yapılardır. 

Küpeşte : Aynıparampetlerin
puntellerinin, taraftaki postaenbaşlarını
üstlerinebağlayan,
 vardevela,
tekne boyu istikametinde
 yerleştirilen ağaç veya profildir.

Kemere: Güvertenin döşenebilmesi için karşılıklı posta 

 başlarını bağlayan teknenin enine kirişleridir. 

Dümen palası: Kıç bodoslamaya takılan, teknenin istenen yönde

gitmesini ve dönmesini sağlayan levhadır. 

Dümen Yelpazesi: Dümen yekesine bağlı olarak hareket  eeden den ve

tekneye yön verilmesini sağlayan su altında kalan plakadır. 

9
 

Dümen Kovanı: Dümen milinin omurganın içinden geçtiği yatak. 

 Yeke: Dümen başına takılıp dümenin istenilen tarafa basılması için
kullanılan demir veya ağaçtan yapılmış kol. 

Köprü üstü: Teknenin sevk ve idare edildiği, içerisinde

haberleşme ve seyir cihazlarının bulunduğu kumanda yeri.  

Güverte: Kemerelerin üzerine döşenmiş baştan kıça kadar uzanan

platform.

Demir: Teknelerin denizde yüzer halde gereken yerde durabilmeleri

için zincir veya halata bağlı olarak, teknenin başından denize atılan ve
deniz dibinde tutunabilecek biçimde metalden yapılmış ağır parça. 

Irgat: Demiri suya vermede veya almada, halatları dolayıp tekneyi

 yanaştırmada veya karaya çekmede kullanılan,
kullanılan, hidrolik, elektrikli veya
insan kuvvetiyle çalıştırılan mekanik donanım. 

Fribord: Tekne bordasının ortasında su yüzeyinden ana güvertenin üst

çizgisine kadar olan yükseklik. 

Su kesimi: Bir teknenin sudaki normal duruşunda, suyun "kestiği" farz

edilen düzlem. 
Draft (Su çekimi): Teknenin suyun altında kalan derinliği.  
Faça: Geminin yüklü ve yüksüz su hatları arasında kalan borda
kısmı. 

Borda: Teknenin dış tarafının su kesiminden yukarıda kalan

kısmıdır.

10
 

Karina: Teknenin su altında kalan kısmı.  

Sintine: Atık su ve yağların biriktiği teknenin taban kısmıdır. 
 Alabanda: Gövdenin su kesiminin üstünde kalan iç yanları.  

Pervane: Teknenin makinesi tarafından döndürülen ve tekneyi ileri -geri

 yürüten kanatlar. 

Parampet: Denizlerin güverte üstüne çıkmaması için borda

 yükseltilmek suretiyle üst güverte kenarına yapılan yapı.
yapı. 

Havuzluk: Seyirde yolcuların oturduğu açık mekan.

Kasara: Güverteden yükselen kasa biçimindeki üst yapı.  

 Ayna: Teknenin kıçını kapatan enine düz parça.  

Farş: Kamara zeminini düzleştirmek için sintinenin üzerine konan

zemin tahtaları. 

Frengi: Bordalara açılan tahliye delikleri.

Triz: Çarpma ve sürtmelerden korumak için güvertesiz teknelerin direk

 ve dubaların dış kenarlarına takılan tahta ya da halat örgüsünden
 yapılmış çıkıntı. 
Çapariz: Yapılmakta olan bir manevranın veya işin engellenmesi.
Demir zincirlerinin veya halatların birbirine dolaşması. 

Neta: Sorunsuz, derli toplu. Çaparizin tersi.  

Baş: Teknenin ön tarafı.

Kıç: Teknenin arka tarafı.
 Vasat: Teknenin ortası. 

İskele: Pruvaya bakarken sol taraf.

Sancak: Pruvaya bakarken sağ taraf.

Omurga hattı: Pupa pruva doğrultusu.

Pruva: Baştan ufka kadar ilerisi. 

11
 

Pupa: Kıçtan ufka kadar gerisi. 

Omuzluk: Omurga hattı ile kemere hattı arasında kalan 45 derecelik

açılar: İskele baş omuzluk, sancak kıç omuzluk gibi.  
Saat yönleri: Teknenin ortasına analog bir saat konur. Yönl er akrebin
gösterdiği istikamete göre adlandırılır:
adlandı rılır: Pupa saat 6, pruva saat 12 olur.
Omuzlukların saat yönleri sırası ile: 

•  Sancak baş omuzluk: saat 1,5.

•  Sancak kıç omuzluk: saat 4,5.
•  İskele kıç omuzluk: saat 7,5.
•  İskele baş omuzluk: saat 10,5.
Rüzgarüstü: Tekne aynı rüzgara tabi kaldığı sürece, teknenin rüzgarın
geldiği tarafına denir. 

Rüzgaraltı: Tekne aynı rüzgara tabi kaldığı sürece, teknenin rüzgarın

geldiği tarafın tersindeki tarafına denir.  

12
 

Pasarella: Tekneye binmek ve inmek için tekne ile rıhtım arasına

konulan düzlem düzenek. 

 Vardavela: Teknenin etrafını güvenlik amacıyla koruyan

tellerdir.

Puntel: Teknenin etrafına güvenlik amacıyla konulan vardavela

varda vela tellerini
destekleyen dikme çubuklara verilen addır. 

Pulpit: “V” şeklinde korkuluk biçimi verilmiş puntel boruları  

Puşpit: “U” şeklinde korkuluk biçimi verilmiş puntel boruları.  

Usturmaça: Teknenin iskeleye veya başka bir tekne üzerine

 bağlanırken zarar görmemesi için araya koyulan sentetik
sentetik maddelerden
 yapılmış balon veya silindir şeklindeki yastıklara denir. 

Manika: Hava akımını içeri yönlendirerek tekne içinin

havalandırılmasını sağlayan havalandırma donanımıdır. 
Lumboz: Bordalara açılmış ve teknenin içine hava ve ışık girmesini
sağlayan sızdırmazlığı sağlanmış camlı deliklerdir. 

Koç boynuzu: Halat voltalamaya yarayan iki ucu birbirine ters boynuz
şeklinde donanım. 

Kurt ağzı: Halatların tekneye istenilen noktadan alınmasını sağlayan

donanım. 

Mapa: Ucunda bir halka olan vida. Teknenin çeşitli yerlerine veya
rıhtımlarda sabitlenip makara, halat, palanga vb. Bağlanan düzenek. 
 Anale: Halatları, zincirleri sabitlemek için sabit mapalardan ya da sabit
demirlerden geçirilmiş hareketli, oynayabilir demir halka.  

Manika: Hava akımını içeri yönlendirerek tekne içinin

havalandırılmasını sağlayan havalandırma donanımıdır.  

 Arma: Yelkenli teknelerde, direk ve yelken ile ilgili özellikleri

özellikleri
kapsayan donanımın genel terimdir.

İstiralya: Direği teknenin baş-kıç doğrultusunda destekleyen tel veya

çubuk. 
13
 

Çarmıh: Direği her iki bordaya bağlayan tel veya çubuk.  

İskota: Yelkeni kontrol eden ve kontrol ettiği yelkene göre

isimlendirilen halattır. 

Mandar:  Yelkeni basıp, indirmeye yarayan halattır. 

Gurcata: Yelkenli teknelerde direğin orta boyunda veya daha

 yukarısında, çarmıhları iki yana doğru açan metal veya ahşap
çıkıntılara denir. 

Tramola: Yelkenli bir teknenin rüzgar üstüne doğru zig zag

 yaparak gittiği manevradır. 

Kavança: Yelkenli bir teknenin rüzgar altına doğru zig zag

 yaparak gittiği manevradır. 

Selviçe: Yelkenli bir tekne armasında ki hareketli halatlar.

halatlar. 

Seren: Direkler üzerinde yelken açmak için ve işaret çekmek için yatay
olarak bağlanmış gönder. 

Bumba: Yan yelkenlerin altobaşo yakalarını germek

germek ve açmak için
kullanılan serenler. 
Balast (Safra) : Teknede su kesiminin altında olan, teknenin devrilmesini
d evrilmesini
engelley en
en ağırlıktır. 

Salma: Rüzgar tekneyi yana doğru sürüklemek isterken, suya day anarak

anarak
teknenin yana doğru sürüklenmesini engelleyen, teknenin su kesiminin
altına yerleştirilmiş olan dik bir plakadır.  

14
 

HALATLAR VE BAĞLAR  

Gemicilikte çapı 8 mm'den büyük iplere halat denir. Teknelerin yanaşma

 ve/  veya ayrılma manevralarında emniyetli bir şekilde bağlanmayı
sağladıklarından görevleri ve önemi büyüktür.
 Yapım malzemelerine göre 3 çeşittir. 

Nebati (doğal) malzemeden yapılan halatlar: Pamuk, kendir gibi 

Sentetik malzemeden yapılan halatlar: Naylon, polyester,
po lyester,
propilen gibi,

Çelik telden yapılan halatlar. 

Tel halatlar çapları, sentetik halatlar çevreleri ile ölçülür. Polipropilen

halat suda yüzebilir, güneşe ve tuza dayanıklıdır, biraz daha
dah a pahalıdır.
Tel halat gerilmelere karşı çok daha dayanıklıdır, ama kullanımı çok
zordur. Kullanılacak işe uygun halat seçimi önemlidir. Gemide
Gemid e
kullanılan halatlar, palamar halatı, can halatı, ıskota halatı gibi adlarla
anılırlar. 
Lif: Halatın örüldüğü en inçe parçasıdır.  

Flasa: Liflerin bir yöne sarılması ile oluşan halat parçasıdır.  

Kol: Flasalardan oluşan halat parçasıdır.  

Beden: Halatın yükü taşıyan kısmıdır.  

Çıma: Halatın bağ yapılan ucuna denir. 

Doblin: Halat bedeninde iki çıma açık halka yapılması.  

Kroz: Halat bedeninde ki kapalı halka. 

Kasa: Halatı babaya volta etmek için kendi bedeni üzerine yapılan
 yuvarlak şekil. 
 Adi piyan: Kesilen, kopan halat uçlarının (flasa) dağılmaması için
halat çımasının ince iplerle sarılmasıdır. 

Roda: Halatın halka halinde sarılması. 

 Volta: Halatın koç boynuzu, baba, anele gibi yerlere

 yerlere bağlanması için

 verilen komuttur. Önce koç boynuzunu çevresinde bir tur döndürülür

15
 

sonra sekiz çizilerek volta atılır. 

Hisa: Herhangi bir şeyin yukarı kaldırılması, çekilmesi. 

 Vira: Halatın çekmek (almak) veya yükseltmek için verilen komut.

Mayna: Bir yükün indirilmesi, aşağı doğru yavaşça bırakılması için

 verilen komut.
komut.

Mola: Halatı çöz ve bırak komutudur.  

Fora: Bir yere bağlı halat veya düzeneğin çözülmesi, çıkarılması, açılması
için verilen komuttur. 

Toka: Bir cismin istenilen yere çıkartılması veya bir flama veya
sancağın yerine çekilmesi için verilen komut.  

 Arya: Bir halat yardımıyla yukarı çekilmiş yelken, bayrak, flama gibi
şeylerin aşağı indirilmesi için verilen komut.  

Lava: Halatı ger komutu. 

Laçka: Halatın tamamen elden çıkartılmadan, boşlanması için verilen

komut.

Pürmeçe halatı: Çapraz halat tabiri de kullanılır, aborda olan bir

teknenin ileri-geri gitmesini önlemek, yanaşma manevrası sırasında
teknenin süratini kontrol etmek için kullanılan halatlardır. 
 Açmaz halatı: Aborda olan bir teknenin rüzgar ve akıntı
etkisiyle rıhtımdan uzaklaşmasını engelleyen halatlardır. 

El incesi: Halatların uzak mesafelerden sahile ulaştırılmasında

kullanılan ucunda bir ağırlık bulunan ince halattır. Ağırlık kısmına ceviz
adı verilir. 

Foralı bağ: Bir bağın kolayca çözülmesi ve gevşetilmesi

istenirse foralı yapılmalıdır. 

İzbarço bağı: Kasa bağı da denir. Rıhtıma verilen

  halatların baba,

anele gibi yerlere bağlanması için kasa yapılmasında  kullanılır. 

16
 

Kropi bağı: Halatın çımasına sekiz şekli verilerek

halatın makara gibi yerlerden çıkması engellenir.  

 bir halatın ucunaSancak yaSancağın

bağı:
bağlanması ucunda
da kalın bir bulunan
halata ince birküçük kasanın
halatın
eklenmesinde kullanılır. 

Camadan bağı: Yelken alanının küçültülmesinde ve gerekirse bir halatın

iki ucunu birbirine bağlamak için kullanılır. 

Kazık bağı: Halatın kazığa ya da vardavela teline hızla

 bağlanıp çözülmesinde kullanılır. 

17
 

MANEVRA

Bir teknenin rıhtımdan ayrılma ve rıhtıma yanaşma, demirleme, suda

 bulunan bir kişiyi kurtarma gibi hız ve rotanın değişkenlik göstereceği
durumlarda manevra yapması gerekir. Manevra yapmak için hıza ihtiyaç
 vardır. Manevrayı etkileyen faktörler şunlardır:
şunlardır: 

•  Pervane

•  Dümen 

•  Rüzgar 

•   Akıntı 

Pervane Etkisi: Pervane, bir teknenin boyuna hareketini sağladığı gibi,

aynı zamanda, - özellikle tornistan çalıştırıldığında-, suyun pervane
kanatlarına yaptığı direnç sonucu oluşan ve padıl etkisi denilen enine
harekete de neden olur. Pervaneler sağa veya sola devirli olabilir. Tekne
ileri yolda iken pervane saat yönünde dönüyorsa sağa devirli, saat
 yönünün tersine dönüyorsa sola devirlidir. Padıl etkisinden dolayı sağa 
devirli pervaneler tornistan çalıştırılırken teknenin kıçını iskeleye doğru;
sola devirli pervaneler ise sancağa doğru atar.  

Dümen Etkisi: Dümen yelpazesine çarpan sular tekneye yön verir.

Dümen etkisinin arttırılması için yelpazeye daha fazla su çarptırılması
gerektiğinden motora verilen güç arttırılmalıdır. 

Rüzgar Etkisi:
kalan kısmıyla Rüzgarın
ilgilidir.
 manevraya etk isi
isi teknenin
Fribordu yüksek olan tekneleresuyun üzerinde
rüzgar daha fazla
etki eder. Rüzgârın manevraya olan olumsuz etkisini azaltmak için
dümen ve motor kullanılır.

Tekne hiçbir  yere
yere bağlı veya demirli değilse tekne rüzgara bordasını
 verme eğilimi gösterecektir. 

 Akıntı Etkisi: Seyredilen bölgede akıntı varsa, tekne seyredilmek

istenen rotadan uzaklaşacaktır. Akıntının şiddetli olduğu, girdapların
 bulunduğu alanlarda ve özellikle dar kanallarda
kanallarda seyir yaparken akıntı
etkisine dikkat edilmelidir.

18
 

Dümen Komutları: 

Karadaki bir araçtan farklı olarak, tekne, dümen ve motor

mot or
komutlarına geç cevap verir, özellikle manevra yapılırken bu duruma
hazırlıklı olunması gerekir. 

Dümen tutmayı bilmeden sefere çıkmak tehlikelidir.

Denizcilik dilinde dümen tutan kişiye (serdümen) denilir. Verilen

komutlar aşağıdaki şekilde tanımlanır;  

İskele / Sancak Alabanda: Dümenin basılabildiği kadar sancak

 veya iskeleye doğru basılmasıdır. Genellikle dümen en fazla 30 derece
 basılabilir.

İskele / Sancak komutu derecelendirile bilir. Örneğin; ” İskele 10, Sancak

derecelendirile
20” 

Ortala: Dümenin teknenin pruva-pupa hattına getirilmesidir. 

 Viya Böyle: Tekne istenen rotaya geldiğinde bu rotada devam

edilmesidir.

İleri Yol: Motorun ileri doğru çalıştırılmasıdır. 

Tornistan: Motorun geri doğru çalıştırılmasıdır.  

İleri yol ve tornistanda motora verilen "tam yol / ağır yol / pek ağır yol"
komutları ile tekne sürati ayarlanabilir. 
 Ayrılma (Avara
(Avara olmak)

Tekneyi avara ederken dümen ve makine marifetiyle rıhtımdan

rıht ımdan
teknenin açılması sağlanır. 
Motor çalıştırıldıktan ve yeterince ısındıktan sonra,
s onra, palamar halatları
 bağlı bulundukları baba veya anelelerden fora edilir, bir sonraki
kullanım için hazır ve sarılmış olarak teknede emniyete alınarak
muhafaza edilir.

Suda pervaneye dolanabilecek herhangi bir halat bulunmadığından ve

halatların hepsinin tekne içine alındığından emin olunmalıdır.  

Tekne avara edilirken, bölgenin neta olduğundan emin olunması ve hız

limitlerine uyulması gerekmektedir. 
19
 

Demirlemiş teknelerin, balıkçı teknelerinin ve    yüzen insanların

 yakınlarından geçerken dikkatli olunmalı; emniyetli hız ve rota
seçilmelidir. 

 Yanaşma ( Aborda
Aborda olmak)
olmak) 

Teknenin sabit bir yerde motor ve pervane

p ervane yardımı olmadan
kalmasını sağlamak için baş ve kıç taraflarından
tar aflarından halatlar ile
 bağlanması gerekir.

Tekne halatları rıhtımlarda bulunan iskele babalarına veya

anelelerinee volta edilir.
anelelerin

Halatlar, rıhtımda bulunan baba ve anelelerin konumları dikkate alınarak,

tekneyle uygun açı yapacak şekilde volta edilmelidir.  (Bkz. Bağlama
Tipleri)

Teknenin bağlandığı bölgede gel-git olup olmadığına dikkat

edilmelidir. Gel¬git varsa, halatların boşları alınmalı veya halatlara
 boş konulmalıdır. 
Halatlar kullanılmadığı zamanlarda roda edilerek her an
kullanıma hazır tutulmalıdır. 

Bağlanma ve ayrılma manevraları 

Rüzgar etkisi altında bağlama: Rüzgar tekneyi rıhtım veya

iskeleden açacak şekilde esiyorsa, rıhtıma 025 -045 derece bir açıyla
 yaklaşılır. Eğer iki tekne arasına girilecekse bu açı büyük, boş bir rıhtıma
 yaklaşılacaksa bu açı küçük olabilir. 

Teknenin, rıhtıma yanaşacağı taraftaki bordasına yeterince usturmaça

konmalıdır. Yaklaşma minimum süratle yapılır. Halat verme mesafesine
gelince baş omuzluktan sahile halat verilir ve dümen rıhtımın
rıhtı mın aksi yönüne
 basılır. 

Tornistan verilerek teknenin kıçı yanaştırılır ve kıçtan halat verilir. Kıçtaki

usturmaçalar rıhtımla temas ettiği anda baştaki ve kıçtaki halatlar volta
edilir.

20
 

Rüzgar baştan esiyorsa, rıhtıma baştan yaklaşılır, baş halat verildikten

sonra tornistanla kıç yanaştırılır
 yanaştırılır ve halatlar volta edilir. Burada önemli
olan başı rıhtımın aksi yönünde rüzgara kaptırmamaktır. Bu taktirde baş
açar ve başı yanaştırmada büyük zorluk çekilir. Kıçı yanaştırmakta zorluk
çekilmeyecektir. Kıçın açmayacağından şüphe ediliyorsa, tornistanla
 birlikte dümen rıhtım yönüne basılabilir. Bu manevra sırasında kesinlikle
 baştan verilen halat kasılmamalıdır. 

Rüzgar kıçtan esiyorsa, rıhtıma aynı açıyla yaklaşılır. Önce baş halat
 verilebilir ama asla tutulmamalıdır. Kıç halat verildikten sonra boşu
alınır ve volta edilir. 

Rüzgar başı basarak yanaştıracaktır. Baş halat bundan sonra volta

edilmelidir.

Rüzgarsız havada veya rüzgar rıhtıma doğru esiyorsa, rıhtıma dar açıyla

 yaklaşılabilir. Baş halat verildikten sonra, dümen rıhtımın aksi yönde
alabandaya basılarak, baş açılır ve tornistanla kıç yanaştırılır. Hava
rüzgarsız olduğundan tornistan verildiği anda kıçın rıhtım tarafına atması
için dümen rıhtım yönünde alabandaya
a labandaya basılmamalıdır. Genelde teknenin
kıçı tornistanda hangi yöne çekiyorsa o bordadan aborda olmakta fayda
 vardır. 
Bu şekilde kıçın yanaştırılmasında zorluk çekilmez. Kıç yanaşırken baş
halat kesinlikle kasılmamalıdır. Rüzgar rıhtıma doğru esiyorsa rıhtımın
 biraz açığına doğru manevra yapmak doğru olacaktır. 

21
 

Rüzgarlı havada ayrılma (avara etme) 

Rüzgar rıhtım yönünden tekneyi açacak şekilde esiyorsa, halatlar fora

edilince tekne rüzgar altına düşerek rıhtımdan açacaktır. 
Bundan sonra ileri yolla veya tornistanla rıhtımdan ayrılınabilir. İleri yolla
çıkılacaksa teknenin yanlaması hesap edilmeli ve tekne yeterince açmadan
 yol verilmemelidir.
verilmemelidir.
Rüzgar kıçtan esiyorsa, rüzgarın tekneyi rıhtıma bastığı duruml ardaki
manevra yapılır. Kıçı açmak daha kolaydır.
Kıç halat fora edildikten sonra motoru kullanmaya gerek kalmayabilir.
Gerekirse dümen rıhtım yönüne basılarak çok hafif ileri yol verilerek kıç
açılır. Kıç istenen miktarda açıldıktan sonra tornistanla çıkılır. 

Rüzgar baştan
 baştan esiyorsa, kıç koltuk halatı fora edilmeden diğer halatlar
fora edilir. Teknenin rıhtımla temas ettiği
ettiğ i nokta usturmaçalarla
 beslenmelidir. Rüzgar motor kullanmaya gerek bırakmaksızın başı açar. 

 Açmazsa, dümen rıhtım yönüne doğru basılarak tornistanla açması

sağlanır. İstenilen miktar açtıktan sonra, ileri yolla rıhtımdan
rıhtımd an
ayrılınır. 

Rüzgar tekneyi rıhtıma basıyorsa, avara etmek oldukça zordur. Bu

22
 

durumda usturmaça üzerinde manevra yapmak gerekir ve teknenin

rıhtımla temas ettiği nokta yeterince usturmaçayla beslenmiş olmalıdır.
Baş çapraz halatı fora edilmez. Diğer halatlar fora edildikten sonra çok
hafif ileri yol verilir ve dümen rıhtım yönünde alabandaya basılır.
Tekne baş çapraz halatı üzerinde rıhtıma yüklenir ve kıçı rüzgar üstüne
doğru açmaya başlar. Kıç yeterince açıldıktan sonra, tornistan
tornista n verilir ve
 baş açarken baş çapraz halatı fora edilerek rıhtımdan uzaklaşılır.
 Yeterince emniyetli mesafeye çıktıktan sonra ileri yol verilir.

Önemli Not: Teknenin rıhtımla temas ettiği noktada yeterince

usturmaça olduğu kontrol edilmeli ve bu baş omuzlukta durumu kontrol
altında tutmak için bir personel bulundurulmalıdır. Aksi taktirde
teknenin bordası rıhtıma çarpabilir, hatta sert rüzgar altında büyük hasar
görebilir. 

Bağlanma tipleri: 

 Aborda

23
 

Kıçtan Kara Olma 

 Yavaşlama ve durma
durma 

Teknelerde otomobil, tren veya uçaklardaki fren sistemleri

olmadığından tekneyi durdurma işlemi teknenin gittiği yönün aksine
motor çalıştırılarak sağlanır. Bu sebeple, tekneleri durdurma veya
 yavaşlatma işlemlerinin tahmin edilenden daha çok zaman alabildiği
unutulmamalıdır. 

Tekneyi durdurmak için ilk olarak gaz kolu hafifletilmeli ve vites boşa
alınmalı, ardından motora tornistan komutu verilip tekne
 yavaşlatılarak durdurulmalıdır. 

Şamandıraya bağlanma 

Tekne şamandıraya bağlanırken teknenin pruvası bağlama

şamandırasına doğru yöneltilerek yavaş hareket edilmelidir.  
Teknenin başı şamandıraya değmeden hemen   önce motora
tornistan komutu v erilerek
erilerek tekne durdurulmalı; motor boşa
alındıktan sonra şamandıraya bağlanmalıdır. 

24
 

DEMİRLEME 
Öncelikle demir atılacak bölgenin neta olduğundan emin
olunmalıdır. Demir sahasının yeterli derinliğe ve uygun dip yapısına
sahip olmasına dikkat edilmelidir. Çamur, balçık ve kumun
tutuculuğunun daha fazla olduğu unutulmamalıdır. 

Demirleme ile ilgili terim ve komutlar aşağıdaki gibidir: 

Demiri Funda Etmek: Demirin denize bırakılması için

kullanılan terim. 

Kaloma: Suya verilen demirin ucuna bağlı halat veya zinci rin
uzunluğu. 

Irgat: Demirin atılmasına veya alınmasına yarayan vinç.  

Kastanyola: Demirleme ırgatının fren mekanizması.  

 Aganta: Hareket halindeki zincirin kastanyola (fren) yardımıyla

tutulmasıdır. 

Demiri Vira Etmek: Demirin denizden alınması için kullanılan terim.  

 Apiko: Demir alırken deniz dibindeki tüm kalomanın ırgata alınmasını

müteakip demirin deniz dibinden kopmadan hemen önceki durumu.  

Salpa: Demirin dipten koparak sallandığı an. 

Salınım dairesi: Pek çok teknenin demirli olarak bulunduğu

 yerlerde tekneler, rüzgar ve akıntının etkisiyle yapılan salınım
neticesinde birbirleriyle çatışma riski oluştururlar. Bu riski ortadan
kaldırmak için emniyetli bir alan (salınım dairesi) bırakılmalıdır. 

Salınım dairesi hesaplanırken, içinde bulunulan teknenin boyu  ve  ve salınım
dairesi dahil, etraftaki diğer teknelerin boyları  ve
 ve salınım daireleri
dikkate alınmalıdır. Salınım dairesinin merkezi, demirin deniz dibine
tutunduğu nokta; yarıçapı ise verilen kaloma miktarı ve tekne boyunun
toplamıdır. 

Demirin funda edilmesi: Demir mevkiine yaklaşırken hız kesilir ve

teknenin başı rüzgar üstüne doğru alınır. Planlanan demir mevkiine
gelince tekne durdurulur, demir dibe doğru yavaşça atılır.  
25
 

Teknenin batma ve su alma tehlikesine karşı kıç taraftan demir

atılmamalıdır. Zincirin dibe daha iyi döşenebilmesi için kısa aralıklarla
tornistan verilmeli, böylece teknenin geriye doğru akması sağlanmalıdır.
Hava şartlarına ve kullanılan demir teçhizatı tipine göre (zincir, halat veya
kombine) su derinliğinin 4 ilâ 10 katı arasında kaloma verilmelidir.

Zincir için 4 Katı, Kombine için 6 Katı, Halat için 10 Katı

kaloma verilir.

Demirlemeden sonra çevredeki seyir alametlerinden veya sabit kıyı

 yapılarından kerteriz alınarak teknenin demir mevkiinden uzaklaşıp
uzaklaşmadığı, demir tarayıp taramadığı anlaşılabilir. Bu kontrol belirli
aralıklarla tekrarlanmalıdır. 

Demir teçhizatının bağlantı yerleri sık sık kontrol edilmelidir.

Demirleme donanımlarında halat kullanılıyor ise denizci bağlarıbağ ları yerine
kilitler tercih edilmelidir. Zira denizci bağları, halata, kilitlere nispeten
daha çok zarar verebilir. 
Demirin vira edilmesi: Demir almak için şu adımlar takip
edilmelidir;

Demir alırken zincir veya halat vira edilerek teknenin demirin tam

üzerine gelmesi sağlanır. Tekne demirin üzerine geldiğinde dem d emir
aniden ve dibe dik bir
bi r açıyla vira edilerek dipten kurtarılmış olur.  

Eğer demir dipten koparılamıyorsa, demir zinciri/halatı deste

konumunda tutularak demir üzerinde daire çizilir ve böylece demirin
rahatlatılması sağlanır. 

Demir, yerine alınmadan asla harekete geçilmemelidir. 

26
 

SEYİR HARİTALARI 
Harita bilgisi

Deniz seyir haritaları Türkiye’de Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir,

Hidrografi ve Oşinografi Dairesi tarafından üretilen, seyir planlaması amacı
ile kullanılan Merkator izdüşümü kullanılmış haritalardır. 

Bir deniz haritasında, kapsanan bölgedeki tüm kıyı şeridi, kayalıklar,

şamandıralar, fenerler, ışık işaretlerinin karakteristik leri
leri ve
derinlikler gösterilir. Ayrıca harita üzerine konan bir pusula gülü ile
 yön ve bölgedeki pusula sapması gösterilir.

Haritalarda oluşan değişiklikler; “Denizcilere İlanlar” adıyla

 yayınlanan güncellemelerle
güncellemelerle ilgililere haber verilir, elinde bu
duyurudan/değişiklikten/düzeltmeden etkilenen bir harita paftasına
sahip denizciler ilgili değişikliği kendi haritalarına işlerler. Böylece
en güvenilir ve güncel haritaya sahip olurlar.  

Kitabe: Haritanın adı, ölçeği, derinlik birimi ve uyarılar gibi temel 

 bilgileri içeren bölümüdür. 

Ölçek: Harita üzerinde ölçülen 1 cm lik mesafenin gerçekte ne

kadarlık bir mesafe olduğunu bulmamıza yarayan kesirdir. 

Büyük ölçekli haritalar: Daha yakından fazla ayrıntı gösterirken, daha

küçük coğrafyayı kapsar. Kıyı seyrinde ve liman girişlerinde kullanılır. 

Orta ölçekli haritalar: Biraz daha büyük coğrafyayı daha az ayrıntı

ile gösterir, kıyı seyri ve daha uzak seyirlerde kullanılır. 
Küçük ölçekli haritalar: Daha uzaktan çok büyük bir bölgeyi kabaca
gösterir. Ayrıntı vermedikleri
 vermedikleri için açık deniz geçişlerine uygundur. 

Portolon: Bir liman, koy ya da halicin en büyük ölçekli

haritasıdır. 

İskandil: (1) Haritaya yazılmış su derinliği. Türk seyir haritalarında

derinlikler metre cinsindendir.

Koyu mavi bölgeler 0- 10m, açık  mavi bölgeler 10- 20 metre, beyaz

 bölgeler de 20 metreden fazla derinlikleri gösterir. 

27
 

(2) Ucuna kurşun bağlanarak derinlik ölçmekte kullanılan ip. 

Datum: Gel-git ile sular yükselip alçalır. Haritaya bölgenin bilinen en

alçak çekilmiş su derinlikleri yazılır. Bunun referansı datum dur. 

Sembol ve Kısaltmalar 

 Ani ve süregelen tehditlerin su üzerinde seyreden teknelere zamanında

 bildirilmesi denizde emniyetin sağlanması açısından önemlidir. Bu
sebeple, su üstü seyrine tehlike arz edebilecek değişikliklerin zamanında
ilgililere bildirilmesi ve bu değişikliklerin seyir haritalarına işlenmesi
gerekmektedir. Bu düzeltmeler ortak bir dil ile oluşturulmuş olan
kısaltma ve sembollerle yapılır. Kısaltma ve sembollerin bazıları
aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. 1 no’lu harita olarak da bilinen, Seyir
Hidroğrafi ve Oşinoğrafi Dairesi (SHOD) Başkanlığı tarafından basımı
 yapılan "Seyir Haritalarında Kullanılan Semboller, Kısaltmalar ve
Terimler” adlı katalogda, haritalarda kullanılan tüm sembollerin
açıklamaları, örnekleri bulunabilir. 

Mesafeler  
Mesafeler

Meridyenler kutuplara doğru birbirine

 birbirine yaklaştığından aralarındaki mesafe
değişkendir. Denizde bir meridyen boyunca bir paralelden diğerine olan
mesafe ise sabittir: 60 deniz mili. İki paralel arasında bir derece
d erece olduğundan
kural: 1 derecelik enlem yayı 60 deniz mili uzunluğundadır .

Haritanın sağ ve sol kenarlarında enlem ölçeği yer alır. Bu ölçek üzerindeki 1
derecelik mesafe 60 deniz milidir. 1 derece 60 dakikadan oluştuğu için de, 1
dakikalık enlem yayı 1 deniz mili uzunluğund
uzunluğundadıradır.

Seyir haritasında iki mevki arası mesafeyi bulmak  için kör pergelin ayakları
 bu iki noktaya değecek şekilde açıldıktan sonra mesafe haritanın enlem
ölçeğinden dakika cinsinden okunur. Sonuç deniz mili olarak mesafeyi verir.

1 deniz mili 1.852 metredir. 1 knot, saatte 1 deniz mili hızdır.  

0,1 deniz miline gomina denir.

Kulaç (Fanthom): 2 yarda, 183cm  

 Yarda: 3 kadem, 91,5cm

91,5cm
28
 

Kadem (Feet): 12 pus, 30,48cm

Pus (Inch): 2,54cm

Linye: 1/8 pus (inç)

Pergelin yetmediği mesafeler için pergel enlem ölçeğinden 5 mil, 3 mil gibi
sabit bir açıklığa ayarlanır, noktalar bir çizgi
çi zgi ile birleştirilir ve pergelle bu
çizgi üzerinde takla atılarak mesaf e bulunur.

İki enlem arası mesafeyi bulmak için aralarındaki fark dakika

d akika cinsinden
hesaplanır.

Örneğin, 40° 55' N enlemi ile 41° 05' N enlemi arası 10 dakikadır, yani 10
deniz milidir (altmışlık sistemden dolayı
do layı soruyu "kırka beş kala ile kırkı beş
geçe arası" şeklinde düşünebilirsiniz.) 

Dip Yapısı Kısaltmaları

Kısaltmaları 

S Sand / Kum

M Mud /Çamur 

Cy; Cl Clay / Balçık  

Si Silt / Alüvyon 

St Stones / Taşlık  

G Gravel / İnce Çakıl 

P Pebbles / Orta Çakıl 

Cb Cobbles / Büyük Çakıl-Taş Parçaları 

Rk Rock; Rocky / Kaya,Kayalık  

29
 

Co Coral / Mercan

Sh Shells / Kabuk

S/M Two layers / İki Kat (Sand over Mud / Kum ve Çamur)  
 Wd Weed
 Wd  Weed / Otluk
Otluk - Kelp / Yosun

Mevki ve yön belirleme 

Teknenin bir noktadan diğer bir noktaya selametle ulaştırılmasına
"seyir" denir. İki mevki arasındaki ulaşımın emniyetli bir şekilde
 yapılabilmesi için, en kısa ve en uygun rota belirlenmelidir. 

Enlem: Dünya üzerindeki bir noktanın ekvatora olan uzaklığının açısal

değerine enlem veya paralel (latitude) denir. Ekvatorun kuzey ve
güneyinde birbirlerine eşit uzaklıkta olan toplam 180 adet enlem dairesi
 vardır. Ekvatorun kuzeyindeki enlemler kuzey (north ) enlemleri,
güneyindekiler ise güney (south) enlemler olarak adlandırılır.

Her iki enlem dairesi arası 1 enlem derecesi olup, 1 enlem derecesi 60
dakika, 1 enlem dakikası da 60 saniyeye bölünmüştür.  

Boylam: Ekvatora dik açı yapacak şekilde yerküreyi 360 eşit parçaya
 böldüğü varsayılan ve uçları kutuplarda birleşen,
birleşen, en geniş aralığa
ekvatorda sahip olan çizgilere boylam veya meridyen (longitude)
(longit ude)
denir. Greenwich boylamının doğu ve batısında birbirine eşit uzaklıkta
olan toplam 180 adet boylam çemberi vardır (Toplam 360 boylam).
Greenwich boylamının doğusundaki boylamlar doğu (east) boylamı,
 batısındakiler ise batı (west) boylamlarıdır. 
Mevki: Dünya üzerinde bulunulan herhangi bir noktanın enlem ve
 boylam olarak
olarak ifadesidi
ifadesidir.
r.

30
 

Örn: (Mersin Limanı Mendireğinin Enlemi 36 derece 47 dakika Kuzey,

Boylamı 034 derece 38 dakika Doğu olup mevkisi her iki dairenin
(enlem- boylam dairesi) kesişim noktası yani 36° 47' K - 034° 38' D dur.)

Mevki, radar, hedefe, sekstant gibi seyir aletleri yardımıyla

yardı mıyla belirli kara
parçalarından veya gök cisimlerinden alınan kerterizlerin kesişimi ile
 bulunabilmekle birlikte, son yıllarda teknelerde kullanılmakta
kullanılmakta olan GPS
(Küresel Mevkilendirme Sistemi) denilen cihaz yardımıyla
yardımı yla mevkiler
uydular vasıtasıyla da tayin edilebilmekt
edilebilmektedir.
edir.

 Yönler: Denizcilikte ana yönler; kuzey yönü 000° alınmak üzere, saat
 yönünde artan dereceler şeklinde belirtilir. Doğu yönü 090°, güney yönü
180°, batı yönü 270° olarak ifade edilir.
Denizcilikte kullanılan 1 kerte 11° 15' ya tekabül etm ekte olup, toplam
32 kerte bulunmaktadır. 

Pusula Gülü: Dünyanın gerek kendi etrafında,

gerekse güneş etrafında dönmesi sonucunda bir
manyetik alan oluşur. Gerçek kuzey ile manyetik
kuzey arasındaki fark, haritalardaki pusula gülünde
 belirtilir. Pusula gülünün içerisinde, haritanın
gösterdiği bölge için yıllık manyetik alan değer
değişim miktarı bulunur. Bu miktar, pusula
düzeltmesinde kullanılır. 

Rota ve Sefer Planı: Rota, teknenin bir mevkiden başka bir mevkiye
gidebilmesi için harita üzerine çizilen doğrudur. Bir teknenin sefer planı,
harita üzerine çizilen her bir rotanın bileşimi
bi leşimi ile oluşur. Harita üzerine
çizilen doğrunun yön derecesi pusula gülünden ölçülür.  

31
 

SEYİR ALETLERİ 
Tekneler, boy u
utlarına
tlarına ve çalıştıkları bölgelere göre çeşitli seyir
aletleri ile donatılmak zorundadır. Donatılan seyir aletlerinin temel
işlevi teknelerin emniyetli, ekonomik ve kurallara uygun bir şekilde
su üzerinde seyretmelerini sağlamaktır. Aşağıda bu aletlerden e n

önemlilerine yer verilmektedir. 

Manyetik Pusula: Dünyanın manyetik alanının kuzeyini gösteren bir
mıknatıstır. Doğal ve yapay sapmaları vardır. Pusula doğuya (E) ya da
 batıya (W) sapabilir. 

Cayro Pusula: Jiroskoplu olan bu pusula bir kez gerçek kuzeye

kalibre edilir ve hata yapmaz.

Coğrafi (Doğal) Sapma (Varyasyon): Coğrafi kuzeyin manyetik

kuzeyden sapması. Dünya üzerinde bölgeden bölgeye ve geçen zaman
göre değişir. 

 Arızi (Yapay) Sapma

Sapma (Devias
(Deviasyon):
yon): Gemi üzerindeki metaller ve
manyetik alanlardan kaynaklanır. Geminin üst yapısına ve rotasına göre
değişir. 

 Açı Hesabı 

 Açısal hesaplar ondalık değil, gradyen adı verilen 60'lık sisteme göre
 yapılır. Çok iyi bildiğiniz bir 60'lık sistem olan saat gibi, her derece 60
dakikaya, her dakika da 60 saniyeye bölünmüştür.  
 Yani yarım dakika 30 saniye eder, 15 dakika da 0,25 derece. Derece °,
dakika tek tırnak ('), saniye de çift tırnak (") işareti ile gösterilir.  

Kerteriz: Bir cismin gerçek kuzeye (Hakiki kerteriz) veya diğer

di ğer bir
cisme (nispi kerteriz) göre yön derecesidir. Hakiki kerteriz gerçek
kuzeye göre ölçüldüğünden 000° ile 359° arasında değişir.
d eğişir. 
Hakiki kerteriz alınırken, teknenin pruva -pupa hattı herhangi bir önem
teşkil etmemekte ve tekne bir nokta gibi değerlendirilmektedir.

32
 

Tekne’ye göre ölçülen nispi kerterizde ise,

teknenin pruvası 0° kabul edilip, yönler iskele ve
sancak tarafa doğru 0° ile 180° arasında ölçülür.
(Örneğin, Ahırkapı Fenerini hakiki 210°'de
kerteriz etmek; sancaktaki sığlık şamandırasını
tekneye göre nispi sancak 123°'de kerteriz etmek
gibi)

Rota ve nispi kerteriz verildiyse, hakiki

kerterizi bulmak için iskele kerterizler rotadan çıkartılır, sancak
kerterizler rotaya eklenir.

•  Rota ve hakiki kerteriz verildiyse, nispi kerterizi bulmak

için hakiki kerterizden rota çıkartılır. Sonuç pozitifse nispi sancak,
negatifsee nispi iskele kerterizdir.
negatifs

•  Hakiki ve nispi kerterizler verildiyse, rotayı bulmak için

sancak nispi kerterizler hakiki kerterizden çıkartılır, iskele nispi
kerterizler hakiki kerterize eklenir.

•  Rota veya hakiki kerteriz değerleri 360'tan büyükse

sonuçtan 360 çıkartılır. 

•  Rota veya hakiki kerteriz değerleri negatifse, bu sonuç

360'tan çıkartılır. 

Pusula Rotası: Manyetik pusulada ölçülen ve varsa hem doğal hem

de yapay sapmadan etkilenen yön.  

Gerçek Rota: Manyetik pusulanın yapay ve doğal sapmaları

düzeltilmiş, coğrafi kuzey kutbuna göre yön.  

G = P + E – W P = G – E + W

Formül sevmeyenler için düzeltme kuralları: 

•  Gerçek rotayı bulmak için pusula rotasına doğu yönlü

sapmalar toplanır, batı yönlü sapmalar  çıkartılır. 

•  Pusula rotasını bulmak için gerçek rotaya batı yönlü

 
sapmalar toplanır, doğu yönlü sapmalar  çıkartılır. 

Doğal Sapmanın Bulunması 

33
 

Seyir haritalarında bölgenin doğal sapması harita üzerindeki

pusula gülünde gösterilir, örneğin: 4° 15' E 2003 (3' E).  

Bu ifade, 2003 yılında o bölgede pusulanın dört derece 15 dakika

doğuya saptığını gösterir. Parantez içinde verilen değer yıllık
değişimdir üç dakika doğu. 

2014 yılının güncel sapmasını bulmak için parantez içindeki değer

geçen yıl sayısı olan 11 ile çarpılarak hesaba katılmalıdır. 33 dakika daha
doğuya sapan pusula 2014 yılında 4 derece 48 dakika doğu hatası
 yapacaktır. Sapma da yıllık değişim de doğu yönlü olduğu için iki değer  
toplanmıştır. 

Pusula gülündeki veri 2° 12' W 1999 (2' E) olduğunda, sapma batı ve

 yıllık değişim doğu olduğundan güncel sapma daha küçük olmalıdır.
 Yılda 2 dakikadan 2014 yılı için geçen 15 yılda toplam 30 dakika küçülen
 varyasyon, 1° 42' W kalır. (Hesabın ondalık değil altmışlık sisteme göre
 yapıldığını unutmayın. 12 dakikadan 30 dakika çıkartmak için derece
değeri 1 eksiltilir, buradan alınan 60 dakik a 12'ye eklenir ve 72'den 30
çıkartılır.) 
Pusula Hatasının Düzeltilmesi 

 Verilen sapmanın doğal ya da yapay olmasının önemi yoktur,

sapma yönüne göre formüle yerleştirilir (ya da kurala göre
toplanıp çıkartılır). 

Basit bir örnekle başlayalım. Elimizde 100° pusula rotası var, doğal
sapma sabit 3° E, yapay sapma yok. Bu durumda gerçek rota 103°

olur (gerçek rota aranırken doğu yönlü sapmalar pusulaya eklenir).

300° gerçek rotası 4° E sabit varyasyon ve 3° W deviasyon ile
pusulada 299° verir. Pusula rotasına ulaşmak için gerçek rotaya batı
 yönlü sapmalar eklenirken, doğu yönlü sapmalar
sapmalar çıkartılır. 

Tüm bilgilerimizi bir örnekte kullanalım: Harita üzerinde çizdiğiniz

rota değeri 312° dir. Bulunduğunuz bölgede 2000 yılı için doğal sapma
değeri 2°05' W, yıllık değişimi ise 1' E verilmiştir. Seyredeceğiniz
rotada yapay sapma değeriniz 1° W olduğuna göre, 2005 doğal sapma
değeri uygulandığında pusula rotanız nedir?  

Çözüm: 
34
 

Önce kuralı hatırlayalım: gerçek rota pusula rotasına çevrilirken E

değerleri düşülür, W değerleri toplanır.  

Bu bölgede varyasyonun yıllık 1' E değişimi söz konusudur, 2000

 yılında basılmış harita 2005 yılında kullanıldığından toplam değişim 5'
E olacaktır. 

Beş yılda oluşan söz konusu 5 dakikalık E sapması W sapmasından

düşülür ve doğal sapma düzeltmesi için sadece 2 derece W
ekleneceği bulunur. 312+2=314 

Deviasyonun da 1° W olduğu belirtilmiştir, bu değer de gerçek

rotaya eklenir ve 315° pusula rotasına ulaşılır.  

Bulunmasıı Kutup yıldızı bize kuzeyi gösterir.

Kutup Yıldızının Bulunmas
Kendisi küçük ayı takım yıldızının ucundadır, ancak büyük ayı takım

 yıldızı kullanılarak
Ön kenarındaki daha kolaygeçen
iki yıldızdan bulunur
bulunur.
hat .cezve
Büyük ayı bir
boyu cezveye benzer.
kadar
uzatıldığında kutup yıldızı görülür. 

Parakete: Teknenin suya göre hızını ölçmeye yarayan seyir aletidir.

Parakete, suya göre ölçüm yaptığından, elde edilen hız değeri
meteorolojik koşulların etkisiyle oluşan değerdir. Karaya göre yapılan
hız ile paraketeden ölçülen hız arasında farklılıklar olabilir. 

İskandil Almaya Yarayan Aletler 

Denizcilikte kullanılan "iskandil almak” deyimi, sıvı miktarının

 yüksekliğini ölçmek anlamına gelir. Tekne tanklarında bulunan
 balast suyundan iskandil alınabileceği gibi, teknenin altında bulunan
suyun da iskandili alınabilir. İskandil almak için 2 tip alet
kullanılmaktadır: 

El İskandili: Herhangi bir elektronik devreye bağlı olmadan elle

derinlik ölçmeye yarayan alettir. 

Elektrikli İskandil (Echosounder): Ses sinyali gönderip bu

sinyallerin yankılarına göre kalibrasyon yaparak derinlik
d erinlik ölçmeye
 yarayan alettir.

 VHF: Tekneler, birbirleriyle ve karayla iletişim sağlamaları amacıyla

35
 

 birtakım haberleşme cihazlarıyla donatılmaktadır. Bu cihazlar karasal

 veya uydusal bazlı çalışmakta olup, teknelerde
teknelerde bulunan cihazlar
teknenin boyu ve sefer bölgesine göre farklılık gösterir.
g österir. Teknelerde
kullanılan en önemli haberleşme cihazı VHF denilen Çok Ç ok Yüksek
Frekansta çalışan Telsiz Sistemidir. Bu cihazın çalışmasını ve menzilini,
hava koşulları, cihazın çıkış gücü gibi hususlar etkiler.

36
 

SEYİR YARDIMCILARI
YARDIMCILARI 

Deniz fenerleri, ışıklı şamandıralar, radyo farları (radio beacon),

görünür seyir işaretleri ve elektronik mevki koyma tesis ve
istasyonları gibi gerek millî, gerekse milletlerarası standartlara göre
gemilerin seyir emniyetine yardımcı olan tesis ve araçlara genel
olarak seyir yardımcıları denir. 

Şamandıralar 

Denizde yol göstermeye, bir tehlike veya geçiş yolunu

yo lunu belirtmeye
 yarayan değişik tip, renk ve şekillerde bulunan yüzer
yüzer seyir
 yardımcılarına şamandıra denir.

Ülkemiz iç sularında veya kıyılarında seyir yapan teknelere  seyir

 yardımı sağlamak amacıyla IALA - A şamandıralama sistemi kullanılır.
Renk, şekil, tepelik , numara, karakteristik ve nitelikle
nitelikleriyle
riyle seyir

 yapılabilecek
şamandıralama suların sınırlarını
sistemi, belirleyen
gerektiğinde diğerbu kardinal
kardinal
seyir ve lateral
yardımcıları ile  
desteklenir.

 Yan
Liman(Lateral
(Lateral) ) Şamandıralar:
Şamandıra
ve iç denize lar: Bir
g iriş için kanal
giriş kanalın ikiyeşil
kullanılırken yanına konurlar.
renkli
 
şamandıra
sancakta bırakılır. Limandan ve iç denizden çıkarken kırmızı renkli
şamandıra sancakta bırakılır. Bu şekilde tekneler kanalın sancağını
kullanarak sey reder.
reder. İskele yanlaç şamandıranın tepeliği kırmızı kutu,
sancak yanlaç şamandıranın tepeliği yeşil üçgendir. Gece üstlerinde
 bulunan fenerler şamandıra ile aynı renk çakar. 

37
 

Tehlike (İzole) Şamandıraları:

Şamandıraları: Suda bulunan herhangi bir tehlikenin
üzerine yerleştirilir. Üzerinden geçilmesi tehlikelidir. Kendi başına
b aşına bir tehlike
 ya da riski gösterir, genellikle açık deniz veya bir kanalın ortasında bulunur.
Bu işaret siyah-kırmızı yatay şeritler halinde boyanır ve üzerindeki işaret
siyah renkli iki top ya da küreden oluşur. Fener karakteristiği: Fl(2). 

Emniyetli Su Şamandıras
Şamandırası: ı: Seyredilen bölgenin elverişli olduğunu
gösterir. Genellikle bir kanalın orta hattını
hatt ını işaretlemek için kullanılır. Küre
şekilli olur ve kırmızı-bey az
az dikey şeritler halinde boyanır, bu işaretlerin her
iki tarafından da geçilebilir. 
Fener karakteristiği: LFl 10s. 

38
 

 Yön (Kardinal)
(Kardinal) Şamandıraları:
Şamandıraları: Suda bulunan bir tehlikenin seyre
elverişli yönünü gösterir. Kuzey, Güney, Doğu, Batı olarak isimlendirilir.

Kuzey kardinal şamandırası: Güneyinde kalan bir tehlikeyi gösterir. Üst

 yarısı siyah, alt yarısı sarı renkli olur. Tepe işaretinde uçları yukarı
yukarı bakan üst
üste yerleştirilmiş iki koni olur. Geceleri bu şamandıra sürekli beyaz çakar.  

Güney kardinal şamandıras

şamandırası: ı: Kuzeyinde bulunan bir tehlikeyi gösterir.
Üst yarısı sarı, alt yarısı siyah renkli olur. Tepe işareti
i şareti uçları aşağı bakan üst

üste yerleştirilmiş iki koni olur. Işığı altı kısa bir uzun beyaz çakar.  
Doğu kardinal şamandırası:
şamandırası: Batısında bulunan bir tehlikeyi gösterir.
Tepe işareti üsttekinin ucu yukarı, alttakinin ucu aşağı bakan siyah renkli
iki konidir. Siyah renkli olan şamandıranın ortası sarıya boyalıdır  ve ve ışığı
üçlü grup beyaz çakar. İki üçgenin tabanları birbirine bakar ve oluşturduğu
form D harfine benzer (doğu). 

Batı kardinal şamandırası: Doğusunda bulunan bir tehlikeyi gösterir.

Tepe işareti üsttekinin ucu aşağı, alttakinin ucu yukarı bakan siyah re nkli iki
konidir. Sarı renkli olan şamandıranın ortası siyaha boyalıdır ve ışığı
dokuzlu hızlı beyaz çakar. İki üçgenin uçları birbirine bakar ve oluşturduğu

form B harfine benzer (batı). 

39
 

FENERLER

Fenerler, gündüz kule yapıları, gece ise karakteristik ışıkları ile görüş
menzilinde bulunan tekne lerin seyirlerine yardımcı olan sabit
 yapılardır. 

Herhangi bir fenerin tanımlanabilmesi için, o fenerin ışık

karakteristiğinin, yüksekliğinin ve görüldüğü mesafenin
 bilinmesi
 bilinmesi gerekmekte
gerekmektedir.
dir.

F: Sabit (sönmeyen) ışık. 

Fl: Çakar. Dakikada 50 keze kadar yanıp  söner. Aydınlığı kısa,

karanlığı uzundur. 

Q: Seri çakar. Dakikada 80 keze kadar yanıp söner.  

IQ: Kesintili seri çakar. 5 saniye boyunca seri çakar, 5 saniye

karanlık. 
 VQ: Hızlı seri çakar. Dakikada 160 keze kadar yanıp söner.  

Oc: Husuflu. Aydınlık fazı uzun, karanlık fazı kısadır.  

Iso: İzofaz. Aydınlık ve karanlık fazları eşittir.  

Gruplu fenerler: Işık türü kısaltmasından sonra parantez içinde

 verilen rakam gruplu fenerleri gösterir. Örneğin
Örneğin Fl (2) periyodunda ik i
kez çakar. Oc (3) 15s, 15 saniyelik periyotta
p eriyotta 3 kez yanıp söner.  

kodu: Kısaltmada renk kodu belirtilmemişse ışık beyazdır.

Renk kodu: 
Dört renk  olabilir:
 olabilir:

•   W: Beyaz (white)

•  R: Kırmızı (red)
•  G: Yeşil (green)

•   Y: Sarı (yellow)

•  O: Turuncu (orange) Al: Renk değiştiren fener.

Mo: Mors kodu

40
 

Sec: Sektörlü fener.
Rac: Radar beacon
Işık yüksekliği: Kısaltmada fenerin deniz seviyesinden yüksekliği
metre cinsinden verilir ve küçük m ile gösterilir. Fl R 10m kı
kısaltması,
saltması,
Denizden 10 metre yükseklikte kırmızı çakan bir fenere aittir.

Erim: Açık görüşte ışığın görüleceği mesafe kısaltmada deniz mili

cinsinden büyük M ile gösterilir. Haritalarda fenerlerin görüş mesafesi
nominal 10 mil olarak belirtilir. Fl (3) 10s 18m 12M kısaltması, "10
saniyede üç kez beyaz çakan, denizden  18 metre yüksekte ve 12 deniz
milinden görünen" bir fenere aittir. Fl WRG 12M/6M kısaltması ise
 beyaz, kırmızı ve yeşil sektörleri olan çakara aittir, beyaz sektörü
sektörü 12,
kırmızı ve yeşil sektörleri 6 deniz milinden görülür. Yani birden fazla
renk kodu olan bir fener için birden fazla erim verildi ise, görüş
mesafesi sırası renk kodu sırası ile eşleştirilerek  okunur.
 okunur.

IALA: Uluslararası Deniz Fenerleri Otoriteler Birliği. Çok uluslu

sularda fener ve şamandıra koordinasyonunu sağlar. Dünya iki IALA
 bölgesine ayrılmıştır: Amerika, Japonya, Kore ve Filipinler IALA Zone
B, Avrupa ve Türkiye'nin de içinde
içind e bulunduğu diğer sular IALA Zone A.  

41
 

DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME KURALLARI

(COLREG)

Denizde Çatışmayı Önleme Uluslararası Kuralları, teknelerin

 birbirlerine karşı davranışlarını bir düzene bağlayarak çatışma
risklerinin ortadan kaldırılmasına yönelik hazırlanmış kurallar
 bütünüdür. Bu bölümde kısaca ilgili kurallardan bahsedilecektir. 
Emniyetli Hız 

Her tekne emniyetli bir hızda ilerleyecektir.

i lerleyecektir. Emniyetli hız, şartlara
 ve duruma bağlı olarak değişeceğinden kesin bir hız sınırından
 bahsedilemez. Emniyetli hız, ani gelişebilecek bir tehlikede
teknenin yeterli zaman önce durdurulmasına imkan verecek
hızdır.

Trafiğin yoğun olduğu yerlerde, demir sahalarında, liman içerisin

i çerisinde,
manevrası kısıtlı teknelerin yakınlarında teknenin hızı azaltılmalıdır. 

Sığ sularda hız azaltılmalıdır. Su derinliğinin her yerde farklılık

gösterebileceği ve bir anda değişebileceği unutulmamalıdır.  
Sudaki tüm tehlikeler işaretlenmiş veya aydınlatılmış olmayabilir.
o lmayabilir.
Şamandıralar veya fenerler yer değiştirmiş veya tahrip edilmiş
edi lmiş
olabilir. Bu yüzden seyir yapılacak bölgenin uygun ölçekteki haritası
harita sı
teknede bulundurulmalıdır. Hızın draft’ı arttırabileceği dikkate
alınarak sığ sularda hız azaltılmalıdır. 
Görüş 

 Yağmur, sis ve duman gibi görüşün azaldığı durumlarda hız

azaltılmalıdır. 

Geceleri potansiyel tehlikeler kolayca seçilemediğinden, seyir

 yapmak özelözel dikkat gerektirir. Seyir yardımcılarına ait ışıklar, sahil
ışıkları ile karışabileceğinden dikkat gösterilmelidir.

Gözcülük  

Hem görme hem de işitme yoluyla

y oluyla iyi bir gözcülük  yapılmalıdır.
   

Tekne kaptanı özellikle kötü havada, kısıtlı görüşte

g örüşte veya gece vakti
teknenin çevresinde neler olup bittiğinden emin olmalıdır. 
42
 

Teknenin kıç tarafı dahil tüm çevre

ç evre gözlemlenmelidir.

Manevra Kabiliyeti

Dalga, rüzgar ve
 ve akıntı teknenin manevra kabiliyetini olumsuz şekilde
etkileyebilir. Teknenin durma ve dönüş mesafesi teknenin hızına,
hı zına,
tasarım şekline (tekne yapısı, motor ve pervane tipi
tip i ile sayısı vb.),
ortamdaki rüzgar ve akıntıya bağlıdır. 
Çatışmayı
önleme Yol
 Verme

Kaptan diğer teknelerle çatışma riskini sürekli değerlendirmeli ve

Çatışmayı Önleme Kurallarına göre gerektiğinde diğer teknelere yol
 vermelidir.
 vermelidir.

Motorla yürütülen
 yükümlüdür;  
bir tekne aşağıdaki teknelere yol vermekle

-Kumanda altında bulunmayan, 

-Mane vra yapma gücü kısıtlı olan, 

-Balıkçılıkla uğraşan ve 

-Yelkenli teknelere.

 Yelkenle yürütülen bir tekne aşağıdaki teknelere yol vermekle

 yükümlüdür; 

-Kumanda altında bulunmayan, 

-Manevra yapma gücü kısıtlı olan ve

-Balıkçılıkla uğraşan teknelere

Seyir fenerleri

Fenerler güneşin batışından doğuşuna kadar ve kısıtlı görüş

koşullarında gösterilmelidir. 

43
 

Standart Tekne Fenerleri : Bütün tekneler, boylarına ve

tiplerine göre seyir fenerleri ile ilgili belirlenmiş olan
düzenlemelere uymak zorundadır. Tekne fenerleri, teknelerin
meşgul oldukları iş ve yönlerinin belirlenmesine yardımcı olur.

Fenerlerin, tekneye
 yerleştirilmesi COLREG'de
gerekmektedir.  esasları belirtildiği şekilde

Silyon Feneri: Geminin baş-k ıç

ıç ekseni üzerinde 225 derecelik görüş
açısı bulunan ve teknenin baş tarafında tam pruvadan itibaren
kemerenin 22,5 derece (pruvadan 112,5 derece iskele- sancak) gerisine
kadar ışık gösterecek surette yerleştirilmiş beyaz bir fenerdir.  

Borda Fenerleri: Sancak tarafta bulunan bir yeşil v e iskele

tarafta bulunan bir kırmızı fenerdir. Her biri 112,5 derecelik bir
ufuk yayı üzerinde tam pruvadan kendi tarafındaki kemerenin
k emerenin 22,5
derece gerisine kadar kesiksiz bir ışık gönderecek surette
 yerleştirilmiştir. Boyu 20 metreden kısa tekneler, borda fenerlerini
teknenin tam orta hattı üstünde birleşik şekilde de
 bulundurulabilir.
 bulundurulabilir.

Kıç Feneri ( Pupa): Teknenin kıç tarafına yakın bir yere

 yerleştirilmiş 135 derecelik bir ufuk yayı üzerinde kesiksiz
kesiksiz beyaz bir
44
 

ışık gösteren fenerdir.

Her yönden görünür fener: 360 derecelik görüş açısıyla her

 yönden görünen fenerdir.

Teknelerin Boy ve Tiplerine Göre Fenerler 

1.  Boyları 7 metreden kısa tekneler: Boyları 7 metreden kısa ve

üstünde yol olan yelkenli ve kürekli tekneler

Boyları 7 metreden kısa olan ve 7 deniz milinden daha az hızla

seyreden tekneler her yönden görünür fener taşımak zorundadır. 

Motorlu tekneler: Boyları 12 metreden kısa olan motorlu

tekneler aşağıdaki fenerleri göstermek zorundadırlar.  

Borda Fenerleri Silyon Feneri Pupa Feneri:

Boyu 20 metreden kısa olan tekneler borda fenerlerini merkez

hattı üzerinde birleşik olarak bulundurabilirler. 

2.  Boyları 20 metreden kısa olan ve motor kullanmayan

tekneler: Direk başına yakın bir yerde üstte kırmızı, altta
 yelkenli tekneler:
 yeşil her yönden görünür fenerler gösterilebilir. 

 Yelkenli bir tekne, motorunu kullandığı zaman, motorlu tekne olarak

değerlendirilir. Bu durumda motorlu tekne gibi hareket etmek,
gündüz uygun şekilleri ve gece uygun fenerleri göstermek zorundadır.  
Gece Gündüz İşaretleri ve İstisnalar

Demirli tekneler: Gündüz başına siyah bir küre çeker.  

 Yelken/motor
 Yelken/mo tor birlikte seyir: Başına sivri ucu aşağıya bakan siyah
 bir koni çeker. 
 Ağ balıkçısı: Gündüz sivri uçları birbirine bakan iki koni, gece
ge ce

45
 

silyon fenerinin üstünde her yönden görünen kırmızı fener.  Ağları

Ağları
150 metreden uzunsa gündüz ağları yönüne üçüncü bir koni, gece
ağları yönüne ilaveten bir beyaz ışık. Trol çeken balıkçı silyon feneri
üzerinde kırmızı yerine yeşil fener gösterir.  

Kumanda altında olmayan gemi: Gündüz dikey bir 

doğrultuda üst üste iki siyah küre, gece dikey bir doğrultuda üst
üste iki kırmızı fener gösterir. 
Karaya oturmuş gemi: Gündüz demir küresi ve dikey bir doğrultuda
üst üste üç siyah küre, gece demir fenerlerine ilaveten dikey
dik ey bir
doğrultuda üst üste iki kırmızı fener gösterir. 
Hizmet/iş yapan tekneler: Yedeğinde başka bir tekneyi çeken tekne
pupa fenerinin üzerinde aynı açıya sarı yedek feneri, silyon
si lyon fenerinin
hemen üzerinde ikinci silyonu yakar.
Operasyon 200 metreden uzunsa üçüncü silyonu da yakar.
 Yedeklenen dümenin adam varsa tekne borda ve v e pupa fenerlerini,
kontrolsüzse dikey bir doğrultuda üst üste iki kırmızı fener
gösterir. 

46
 

Su çekimi nedeniyle manevrası kısıtlı gemi: Gündüz başına

siyah bir silindir çeker, gece dikey bir doğrultuda üst üste üç kırmızı
fener gösterir. 
Manevra gücü sınırlı tekneler: Gündüz dikey bir doğrultuda
küre - eşkenar dörtgen - küre, gece dikey bir doğrultuda kırmızı -
 beyaz - kırmızı fener gösterir. 

Dip faaliyeti/tarama yapan gemi: Manevram kısıtlı

işaretlerine ek olarak, çalışma yaptığı bordasında gündüz iki küre
gece iki kırmızı fener, serbest bordasında gündüz iki eşkenar
dörtgen gece iki yeşil fener gösterir. 
Görevli kılavuz botu: Gündüz dikine kırmızı beyaz çizgili flama,
gece silyonunu kapatır ve her yönden görünen kırmızı
kırmı zı üstüne beyaz
fener gösterir. 
20 knot üzeri hızda seyreden tekne: Her yönden görünen
(sarı ya da beyaz) çakar. 

47
 

DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME KURALLARI:

1.  Motorlu teknelerde aykırı geçiş 

 Aykırı geçiş yapan iki motorlu tekneden diğerini sancak  tarafında

gören tekne yol verecektir. Mümkün olduğunca diğer teknenin
pruvasını kesmekten kaçınacaktır. 

Puruva puruvaya denk gelen motorlu tekneler

Birbirlerinin borda fenerlerini görecek şekilde zıt rotadan

ilerleyen her iki tekne de rotalarını sancak tarafa
t arafa alacaktır. 
2.  Motorlu ve yelkenli tekneler

 Yol üstünlüğü yelkenli tekneye ait olduğu için motorlu tekne,

 yelkenli teknenin pruvasını kesmekten kaçınacak şekilde
manevra yapacaktır. 

 Yetişme 
İster yelkenli, ister motorlu olsun, başka bir tekneye yetişen  tüm
tekneler, teknelerin birbirlerini görmeleri durumunda, yetişilen
teknenin yolundan çıkacaklardır. 
48
 

Bir teknenin diğer bir tekneye yetişip geçtiği hususunda herhangi bir
tereddüte düşmesi durumunda, o tekne, kendini yetişen tekne sayarak
 buna göre harek et
et edecektir.

3.   Yelkenli tekneler

tekneler

Rüzgarı farklı yönlerden kullanan teknelerden rüzgârı iskele

taraftan kullanan tekne, diğerinin yolundan çıkacaktır.  

Rüzgarı iskeleden kullanan bir tekne rüzgar üzerinde bir tekne görür
 ve bu gördüğü teknenin rüzgarı iskele tarafından mı sancak tarafından
mı kullandığını saptayamazsa, gördüğü diğer teknenin yolundan
çıkacaktır. 
Genel notlar: Yol veren tekne çatışmayı önleyecek şekilde erken ve
 belirgin bir manevra için diğer teknenin açık bir şekilde görebileceği
rota/hız değişikliklerini yapacak, yol hakkı olan teknenin önünden
(pruvasından) geçmeyecek, gerekirse duracak ya da tornistan
 yapacaktır. 

Çatışmayı önlemek için yeterli manevranın yapılmadığını

göstermek amacıyla, peş peşe en az beş kısa düdük çalmak
gerekir.

Kısa düdük 1-2 saniye, uzun düdük 4-6 saniye uzunluğundadır. 

Çatışmayı önleme manevralarında düdük işaretleri şu şekilde

kullanılacaktır: 

Bir kısa düdük: Rotamı sancağa değiştiriyorum. 

İki kısa düdük: Rotamı iskeleye değiştiriyorum. 

Üç kısa düdük: Motorumu tornistan çalıştırıyorum. 

Beş kısa düdük: Manevranız anlaşılmadı veya açık geçiniz. 

Dar bir kanalda seyreden tekneler dönüş yerine yaklaşırken araya

giren bir engel sebebiyle birbirlerini göremiyorlarsa bir uzun düdük
çalmalıdır. Dönüş yerinin öbür tarafında bir tekne varsa bu tekne de
 bir uzun düdükle cevap vermelidir. Motorlu bir teknenin başka bir
motorlu tekne ile çatışmaktan kaçınmak için manevra yapması
durumunda, bu tekne, mümkün olduğunca rotasını iskele tarafına
tarafı na
almaktan kaçınacaktır. 
49
 

Kısıtlı görüş koşullarında  manevra ve seyir kuralları:

kuralları: Her
tekne, kısıtlı görüşte içinde bulunulan durum ve koşullara göre
ayarlanacak olan emniyetli bir hızla ilerlemelidir. Kuvvetle
 yürütülen bir tekne, ani manevralar için motorlarını hazır
 bulundurmalıdır. 
Sadece radarla diğer bir teknenin varlığını anlayan bir tekne, bir
çatışma tehlikesinin var olduğunu saptarsa, önleyici manevrayı
zamanında yapacaktır. Manevra yapılırken aşağıdaki hususlardan
kaçınılmalıdır: 

(i)   Yetişilen bir tekne hariç, kemere doğrultusunun

ilerisinde bulunan bir tekne için rotanın iskeleye alınması,  
(ii)  Rotanın kemere doğrultusunda veya kemere
doğrultusunun gerisinde olan bir tekneye doğru değiştirilmesi.
deği ştirilmesi. 

Görüş şartları kısıtlı olan bir alan içinde veya yakınında,

yakını nda, aşağıda
 bahsedilen ses işaretleri verilecektir:

(a)  Üzerinde yol bulunan kuvvetle yürütülen bir tekne iki

dakikadan fazla olmayan aralıklarla bir uzun düdük  çalacaktır. 

(b)   Yolda olan fakat su üzerinde ilerlemeyip duran, kuvvetle

 yürütülen bir tekne iki dakikadan fazla olmayan aralıklarla
aralıklarla birbiri
ardından iki uzun düdük çalacak ve bu iki düdük arasında da yaklaşık
iki saniyelik süre bulunacaktır
 bulunacaktır 

DENİZDE CANLI KALMA  

Denizde canlı kalma emniyet teçhizatı 

50
 

Tekne ile açılmadan önce, güvertede yeterli emniyet teçhizatı

olduğundan emin olunmalı, emniyet teçhizatının hayat
kurtarabileceği unutulmamalıdır! 

Can yelekleri

Seyirde en az bulunan yolcu sayısı kadar teknede bulundurulması

zorunludur. Seyirde çocuk varsa en az çocuk sayısı kadar da çocuk can
 yeleği olmalıdır. 

Can yelekleri, kullanıcısını baygın halde olsa bile su yüzeyin de

tutarak solunum yollarının açık kalmasını ve boğulmasını
engeller; kullanıcısının daha uzun süre su üzerinde kalmasını
sağlar. 

Can yelekleri, su sporlarında kullanılan yüzdürme yardımcıları ile

karıştırılmamalıdır. Yüzdürme yardımcıları yüzme bilen insanlar için
uygun olabilir, ancak can yelekleri hiç yüzme bilmeyen insanların su
 yüzeyinde kalmasını sağlamak için dizayn edilmiştir. Can yeleklerinin
üze-rinde tekne adı, bağlama limanı ve varsa çağrı işareti  olmalıdır. 

Can yelekleri çeşitli şekil ve tiplerde olabilir. Şişirilebilir can  yelekleri,

gerektiğinde kullanıcı tarafından şişirilebilir veya su ile temasında
t emasında
kendiliğinden şişebilir. 

Can yeleklerinin üzerindeki yansıtıcı bantlar ve can yeleği ışığı,

ışı ğı,
kazazedenin gece daha kolay bulunmasını sağlar. 

Can yelekleri ile suya atlanması gerekiyorsa, can yeleğinin

kayışları vücuda zarar vermeyecek ölçüde sıkılıp, yelek göğse
doğru bastırılarak ayaküstü pozisyonda atlanır. 
Can simitleri

7 metreye kadar teknelerde ihtiyaridir. 15 metreye kadar teknelerd

teknelerdee
liman seyrinde 1, liman dışı seferde 2 adet bulundurulması
zorunludur. 15 metreden büyük teknelerde iki adet SOLAS sertifikalı
se rtifikalı
can simidi, 20'şer metre salvo halatı ile bulundurulmalıdır. 

Can simitleri, denize düşen bir kişinin su üzerinde uzun süre

kalabilmesini kolaylaştırır. Denize adam düşmesi durumunda
51
 

 yapılacak ilk iş, kazazedenin tutunabilmesi için can simitlerinin

suya atılmasıdır.

Gece ışıklı can simidi tercih edilmelidir.

Can simitleri çeşitli şekil ve tiplerde olabilir. Bütün tipleri, yansıtıcı

 bantlar ve tutamaç halatları ile donatılmaktadır. Bu donanımlara
ilave olarak, ışıklı ve can halatlı tipleri mevcuttur. 

Can salları 

 Açık denizde tekne terkinde kullanılır, içinde kapasitesine göre 6 ila 12

kişiyi birkaç gün yaşatacak içme suyu, peksimet, ilaçlar, pusula, olta
malzemeler bulunur. Kutusu ile güvertede uygun bir yere
 ve benzeri malze
monte edilir.

Can salları, acil durumlarda teknedeki insanların sal içine

 bindirilerek deniz üzerinde kalabilmeleri ve ayrıca can salı

kürekleri kullanılarak
amacıyla özel kaza mahallinden
olarak tasarlanan uzaklaşabilmeleri
kurtarma araçlarıdır.  

Can salları çeşitli şekil ve tiplerde olabilir. Elle veya teknenin batması
durumunda otomatik olarak açılabilen tipleri mevcuttur.  

Can salları içerisinde, kazazedelerin geçici bir süre ihtiyaçlarını

karşılayabilecekleri miktarda su, erzak ve tıbbi malzeme mevcuttur.  
Can salında bulunan içme suyu ilk 24 saat içilmemeli,
i çilmemeli, takip eden her
 bir günde kişi başı toplam 50cl (yarım litre) içilecek şekilde
tüketilmelidir.

Can Askısı: Denize düşen kazazedenin bordaya tırmanamaması

durumunda tekneye alınmasını sağlar. 

Can Halatı: Dalgalı havada güvertede çalışırken denize

düşmemek için teknenin başından kıçına gerilir. 

Görünür İşaretler 

52
 

Bu kategoridekiler sadece yer belli etmeye yaradığından can kurtarma

aracı sayılmazlar. 
İşaret Fişekleri 

Turuncu Duman Kandilleri:

Suya bırakıldığında turuncu renkte 3 dakika süreyle duman

çıkaran, 4 km ye kadar (uçak ile 10 km) görülebilen turuncu
duman kandilleri, gündüz teknenin konumunu belirtmek için
kullanılır. 

Kırmızı El Maytapları:
Maytapları: 

10 km mesafeden görülebilen, en az 1 dakika süresince parlak

kırmızı renkte ışık veren ve özellikle gece kullanım için tasarlanan
kırmızı el maytapları gün ışığında da kullanılabilmektedir. 

Paraşütlü İşaret Fişekleri: 

 Yaklaşık 300m. yüksekliğe kadar tek bir kırmızı yıldız yakacak şekilde
tasarlanmıştır. Düşme sırasında en az 40 saniye süreyle yanar ve deniz
seviyesinden yükseklere çıkabilmesi nedeniyle çok uzak mesafelerden 
görülebilir. 

İşaret fişeklerinin kullanımı

kullanımı 

Görüş mesafesinde başka bir tekne/tekneler veya uçak ile karada

insanlar görülene kadar mümkün olduğunca işaret fişekleri
kullanılmamalıdır. 

Fişekler, yakıt ve yanıcı maddelerden uzak  tutulmalıdır. 

Fişekler, içerdikleri bileşenlerden dolayı nem çekebilirler. Bu
sebeple, erişile bilir ancak kuru bir yerde  saklanmalıdır. 
İşaret fişeklerinin nerede saklandığı tüm personel tarafından
 bilinmelidir.
 bilinmelidir.

Tüm işaret fişekleri, üzerlerinde yazan açıklamalara uygun olarak

kullanılmalıdır. 

İşaret fişeklerinin son kullanma tarihlerinin geçmemiş olmasına

dikkat edilmelidir. Teknede son kullanma tarihi geçmiş işaret
53
 

fişeklerinin çeşitli nedenlerle kullanılması tehlikeye sebep olabilir.

Herhangi bir acil durum olmaksızın eğlence amaçlı fişeklerin

kullanılması suçtur. İlgili arama kurtarma birimlerini boş yere
harekete geçirecek ve belki de aynı anda başka bir bölgede yardım
isteyen tekneye yardım gitmesini geciktirecektir.  

Tehlik e bayrağı: Turuncu üzerine siyah kare ve daire

şeklindedir. 

EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon)

 Acil Durum Mevkii Gösteren Telsiz Vericisi olarak da adlandırılan

EPIRB, batmakta olan teknenin veya kazazedelerin yerini, uydular
aracılığıyla arama kurtarma merkezlerine bildiren bir cihazdır.
Manuel veya otomatik olarak aktif hale getirilebilen, suda batmayan,
gece ışık verebilen özelliğe sahiptir.
SART (Search And Rescue Transponder)

Gemiyi terk durumunda aktif hale getirilerek y aydığı

aydığı sinyaller ile
tehlike bölgesinden geçmekte olan uçak veya gemilerin radarlarınd a
görülmesini ve kazazedelerin yerlerinin bulunmasını sağlayan bir
cihazdır. Can salı ya da can filikasına taşınabilir ve denizde
kendiliğinden yüzebilir özelliktedir. 
kurtarma: Deniz vasıtalarının tehlikeye maruz kalması,
 Arama kurtarma:

kaybolması
kazazedelerinveya
din,kazaya uğraması
dil, ırk, milliyet hallerinde, bu vasıtalardaki
farkı gözetilmeksizin her türlü araç,
özel teçhizat veya bu maksatla teşkil edilmiş özel kurtarma timleri
kullanılarak aranması ve kurtarılması işlemidir.  
 Arama-kurtarma operasyonlarında yer tespitinin önemi kadar  
kimlik tespiti de büyük önem taşımaktadır. Kurtarmaya gidecek
 birimlerin neyi aradıklarını bilmeleri, operasyonun sağlıklı işleyişi
 bakımından oldukça gereklidir. Ayrıca acil durumlarda
ulaşabileceğimiz, gemi/uçak/şahıs ve bunların son durumları
hakkında bilgi alabileceğimiz acil durum erişim bilgileri
bi lgileri zaman
kazanılması bakımından büyük değer taşımaktadır.  

Ülkemizde Arama Kurtarma 

54
 

Bakanlığımız bünyesinde
 bünyesinde faaliyet gösteren Ana Arama Kurtarma
Koordinasyon Merkezi (AAKKM), Türk Arama Kurtarma Yönetmeliği
 ve Ulusal Arama Kurtarma Planı gereği, ülkemiz
ülkemiz sorumluluk
sahasında tehlikede bulunan 

Kişilerin hayatlarının kurtarılmasına yönelik tüm arama ve kurtarma

faaliyetlerini
kesint hafta
isiz olarak ensonu, dini ve koordine
üst düzeyde m illi bayramlar
milli dahil
etmekle 7 gün 24 saat  
g örevlendirilmiştir.
görevlendirilmiştir.

 AAKKM'nin Yürüttüğü
Yürüttüğü Diğer Hizmetler: 
•  Deniz Haydutluğunu Önleme: ISPS Koda (Uluslararası Deniz
Liman Güvenliği) göre AAKKM ilk irtibat noktasıdır. Kaçırılan
geminin gönderdiği sinyalleri Inmarsat-C ve COSPAS-SARSAT
sistemi aracılığı ile takip eder. Bölgedeki NATO Barış Gücü ve Türk
firkateynleri
firkateynleri ile koordinas yonu sağlar. 
koordinasyonu

•  Çevre Kirliliğine Müdahale: AAKKM, 5312 sayılı Kanun gereği bir

deniz kazası sonrasında oluşabilecek gemilerden kaynaklanan çevre
kirliliği konularında ilk irtibat noktasıdır. Olayın takibini
takibi ni yaparak ilgili
kurum ve kuruluşları harekete geçirir. 
•  Tıbbi Müdahale: Dünyanın herhangi bir yerinde bir Türk
gemisi ile tele sağlık merkezi arasında koordinasyon sağlanarak
tıbbi tavsiye verilir. Tele sağlık doktorlarının raporu
doğrultusunda gerekli ise yabancı ülke arama kurtarma mer kezi
ile koordine kurarak personelin gemiden alınmasını sağlar . Kendi
karasularımızda, tüm gemilere tıbbı tavsiye yanında gerekirse
tıbbi tahliye hizmeti de verir.

•   Yasadışı Göçmen ile Mücadele: Özellikle Ege Denizi'nde

meydana gelen yasadışı göç olaylarını takip eder, gerektiğinde
gerektiğind e
arama kurtarma operasyon unu başlatır.
operasyonunu

55
 

İLK YARDIM 
Denizde meydana gelen herhangi bir acil durumda, kazazedelere
ulaşacak ilk yardım ekibinin karaya nazaran daha uzun zamanda
 varabileceği ihtimali her zaman mevcuttur. Özellikle hava şartlarının
kötü olduğu durumlarda karadan bu tür yardımın gelebilmesi
neredeyse imkansızlaşır.
kişilerin bulunması hayatiBuönem
sebeple, teknede ilk
taşımaktadır.  
yardım bilgisine sahip

İlk Yardımın Temel Esasları: Öncelikle ilk yardımcının teknedeki

tekn edeki diğer
kişilere yardım etmeden önce kendi emniyetini garanti altına alması
gerekir.

Kazazedenin vücut sıvılarında bulaşıcı hastalıklar olabileceğinden, ilk

 yardımcı bir eldivenle kazazedeye müdahale etmelidir.  

Dikkatli ve sakin olunmalı, kazazedeye zarar verilmemelidir.

Kazazedenin hayati fonksiyonları şu şekilde kontrol edilmelidir:  

Hava Yolu
Kazazedenin bayılmasına (bilincin kapanmasına) bağlı olarak
o larak dilin
nefes borusunu tıkayacak şekilde geriye gitmesi sıkça karşılaşılan bir
durumdur. Böyle bir durumda öncelikle kazazedenin solunum
sisteminin çalışması için havayolu açıklığı sağlanmalıdır. Hava yolu
açık olmasına rağmen nefes alamıyorsa ağızdan ağıza suni teneffüs
 yardımıyla kazazedenin akciğerlerine oksijen yollanır. 

Suni teneffüse başlamadan önce dikkate alınması gereken diğer

önemli bir husus ise kazazedenin kalbinin çalışıp çalışmadığının
kontrol edilmesidir. Nitekim kalbin çalışmaması, beyne kan
gitmemesine dolayısıyla beyin ölümünün gerçekleşmesine
g erçekleşmesine 
sebebiyet vermektedir. Kazazedenin kalbi çalışmıyorsa, suni
teneffüs ile birlikte kalp masajı yapılmalıdır. 

Kalbin çalıştığı tespit edilirse

edi lirse öncelikle kazazedenin vücudunu sıkan
giysiler gevşetilerek suni teneffüse başlanır (Örn: Kravatı çözülür.).
Nefes yolunu tıkayabilecek yabancı cisimler temiz bir bez yardımıyl
yard ımıyla
parmakla temizlenir. Bir el alt çene kemik kısmının altını tutarken,
diğer el avuç içi ile hastanın alnı aşağı bastırılarak hastanın başı dik
konuma getirilir.

Hastanın burun delikleri sıkılarak tıkanır. Kazazedenin ağzından hava

h ava
56
 

kaçmamasına dikkat edilerek her biri 1,5 -2 sn süren iki tam nefes verilip
göğsünün kalkıp kalkmadığı izlenir. Sonrasında her 5 sn de bir nefes
 verilir. Nefes verme aralarında akciğerlerden havanın tamamen atılması
için kısa bir süre beklenir.  

Suni teneffüs yapılırken dikkate alınması gereken en önemli nokta,

mideye kaçan
neticesinde havanın
ölüme kusmaya, kusmuğun
yol açabileceğidir. da kusma
Böyle bir akciğerlere gitmesi
durumu nda
hastanın başı hemen yana çevrilerek ağız içindeki kusmuk
k usmuk temizlenmeli
daha sonra yapay solunuma devam edilmelidir.

Kalp Masajı 

Kalp atış hızı dakikada ortalama 60-100 dür. Kalp durduğu zaman
kazazedede solunum belirtisi gözlemlenmez, deri rengi solar, ışık
değişimlerine göz bebekleri tepki vermez. Bir kazada kalbi duran bir
kişiye ilk 3-5 dakikada müdahale yapılmalıdır. Ka lp masajı sadece
kalbi duran bir kazazedeye yapılır. Kalbin durduğunu ilk etapta
etap ta
anlayabilmek için solunum belirtileri takip edilir.  5 sn gibi kısa bir süre
içerisinde kazazedenin göğüs kafesindeki değişim izlenir (inip
kalkması), yüz yaklaştırılarak hastanın sıcak nefesi hissedilmeye
çalışılır. 
Göğüs kemiğinin en üst ve en alt noktaları tespit edilerek tam
ortasında iki el üst üste ge tirilir ve parmaklar kenetlenir.
Dirsekler vücuda dik bir şekilde sadece alttaki elin topuğu
t opuğu göğüs
kemiğinin üzerine gelecek şekilde göğüs kemiğine basınç uygulanarak
kazazedenin göğüs kemiğinin 4-5cm aşağı inmesi sağlanır. Dakikada
100 kere yapılacak bu işlemde, her 30 kalp masajında 2 defa suni
teneffüs yaptırılır. Bu masaja tıbbî yardım gelmesine veya kazazedenin
hayatî reflekslerinin başlamasına kadar devam edilir.  

Suda Boğulma 

Suda boğulmakta olan bir kişiye yardım ederken akılda tutulması

gereken en önemli husus, kazazedenin yardım edecek kişiyi de d e suyun
içine çekebileceği hatta boğulmasına sebep olabileceğidir. Bu yüzden
kazazedeye arka tarafından yaklaşmak daha doğru bir tercihtir.
Kazazedenin boynu kol yardımıyla kavranıp sırt üstü tekneye çekilebi lir.
Karaya çıkarılan kazazede sert bir zemine sırt üstü yatırılmalı, ağızdan
 yabancı cisimler ve varsa protez diş ile kravat, kemer ve diğer sıkan
giysiler çıkartılmalıdır. Derhal suni teneffüse başlanılmalı ve soluklar
57
 

arası ağızdan çıkabilecek köpük ve yabancı cisimlere karşı kazazedenin

 başı yana çevrilmelidir. 

 Yaralanma

 Yaralar açık ve kapalı yaralar olarak ikiye ayrılır.

ayrılır. Açık yaralar,
herhangi bir kesici cisim tarafından
tarafı ndan oluşturulan dış kanama olarak
görülen yaralanmalar iken, kapalı yaralar, sert da rbeler sonucunda
ezilme veya iç kanama oluşturan yaralanmalardır. 

 Açık yaralarda öncelikle kanama kontrol altına alınmalı ve yaralı bölge

bölge
hareket ettirilmemelidir. Yara temizliği, yara merkezinden başlanılarak
dışa doğru yapılmalı, lifleri yarada kalabilecek pamuk türü
temizleyiciler kullanılmamalıdır. 
Kapalı yaralanmalarda ise, öncelikle kan akışının yavaşlaması ve daha
çok alanı etkilememesi için soğuk tedavi
ted avi uygulanmalıdır. 
 Yaralı alan, kalp seviyesinin üstünde tutulmalıdır. İç organ
 yaralanmalarının hayati tehlike taşıdığı unutulmamalıdır. İç
organ yaralanmalarında şu belirtiler gözlemlenir:

Cildin soğuk ve renginin soluk olması, kusma, bayılma, nabzın

nabzı n zayıf
olması, ilerleyen saatlerde karında sertlik oluşması. Böyle bir
durumda kazazedeye yiyecek ve içecek verilmemeli, sırt üstü
 yatırılarak başı yükseltilmelidir. 

 Yaralanma sonucunda vücutta herhangi bir yabancı cismin

kalması durumunda, cisim hareket ettirilmemeli, çıkartmaya
çalışılmamalı ve kalp seviyesinden yukarda tutulmalıdır. 

İç organların dışarı çıktığı yaralanma durumunda organ içeri

itilmemeli, üzeri steril bir naylonla kapatılmalıdır.  

 Yanıklar
 Yanıklar derecesine göre üçe ayrılır: 
Birinci derece yanıklar: Deride aşırı kızarıklık ve acıya yol açan ve
sadece derinin dış yüzeyini etkileyen yanıklardır.  

İkinci derece yanıklar: Kızarıklık ve acıyla birlikte deride içi

i çi sıvı dolu
kabarcıkların meydana geldiği yanıklardır. 

Üçüncü derce yanıklar: Yanık yerinin tamamen hissizleştiği ve

58
 

ağrının artarak derinin alt yüzeyinin de hasar

h asar gördüğü yanıklardır. 

 Yanıklarda ilk yardımın amacı, şokun önlenmesi, acının

lmesi, deride enfek siyonun
hafifletilmesi,
hafifleti siyonun ve yanığın genişlemesinin
engellenmesidir. Deride oluşan su dolu kabarcıklar asla
patlatılmamalıdır. Yanık yüzeyine asla yoğurt veya diş macunu
sürülmemeli, deri el ile temas ettirmemelidir. Hafif yanıklarda 
 yanan bölge 10 dk.
d k. kadar su altında tutulmalı, yanık yer steril bir gazlı
 bezle sarılmalıdır. Kazazedenin sıvı kaybını engellemek için bolca su ve
sıvı verilmelidir. 

Kazazedenin elbiseleri yanıyor ise üzerine su dökülerek veya battaniye

gibi örtüler atılarak önce yangın söndürülmelidir. Teknede yardım
edecek kimse yok ise yerde yuvarlanmak doğru bir çözüm olabilir.
o labilir.
Kimyasal madde ile meydana gelen yanıklarda, öncelikle kimyasal
madde vücut bölgesinden kuru bir bez yardımıyla arındırılmalı, yanan
 bölge bol su ile yıkanmalıdır. 

Olta Batması 

Olta iğnesi, göz gibi hassas bölgelere batmış ise hiç

h iç bir şekilde
müdahale edilmemeli, en yakın sağlık kuruluşuna gidene kadar
oynatılmamalıdır. Eğer parmak gibi yumuşak bir dokuya d okuya batmışsa buz
tatbiki ile acı hafifletilebilir. İğne çok derine batmış ve deri içi nde
kalmış ise, yukarıdaki şekilde olduğu gibi ucu yumuşak doku içinde
oynatılır ve deri yüzeyinde görülene kadar itilir. Dışarı
Dı şarı çıkan kancalı uç,
pense yardımıyla kesilir ve deri içerisinde kalan
ka lan kısım dışarıya
çıkartılır. 

Kırık  
Kırıkla sonuçlanan olaylar, teknelerde sıkça karşılaşılan bir kaza
türüdür. Deri dokusunun zarar görmediği kırıklara kapalı kırık;
kemiğin deri dışına çıktığı durumlara ise açık kırık denilmektedir.
K ırılan
ırılan kemikler, üçgen sargı bezi ve tahta destek çubuklar (atel)
kullanılarak daha fazla zarar görmemesi için sabitlenmeli ve en yakın
sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Açık kırıkta ise asla kemik yerinden
hareket ettirilme
ettirilmemelidir.
melidir.

59
 

Koma Durumu

Kazazedeni n veya hastanın yaralanma, zehirlenme ve kan şekerinin

düşmesi gibi nedenlerle beyine giden kan miktarındaki azalma
neticesinde baygın bir halde olmasına koma hali denilmektedir.  

 Vücut sıcaklığının
durumunda, güneşdüşmesinde,
çarpmasında, alkol
sarazehirlenmesinde, hipotermi
(epilepsi) krizlerinde ve kan 
şekerinin düşmesinde koma hali meydana gelebilir.  
Komadaki bir insana yapılacak ilk müdahale nefes yolunun
açılmasıdır. Kusma varsa kazazede şekildeki gibi yan
çevrilmelidir. Bayılma durumlarında, beyne kan gidişinin
artırılması için kazazede sırt üstü yatırılır ve ayakları altına
destek konulur.

Solunumu normal, ancak bilinci yerinde olmayan kazazedeler ise yan

 yatırılarak dizlerinin hafif bükülmesi sağlanır. Ayrıca, altta kalan kol
 bedenin doğrultusunda yukarı uzatılarak kazazedenin başı altta kalan
kolun üzerine yaslandırılır. Üstte kalan eli ise altta kalan yanak ile
kolun arasına sokulmuş pozisyonda yatırılır. 

Hipotermi (Vücut ısısının aşırı düşmesi) 

Deniz suyu sıcaklığının vücut sıcaklığından daha düşük olması
sebe biyle, denizde uzun süre kalan kişilerde görülen rahatsızlığa
”Hipotermi”denir. 

Hipotermi kişinin bilincinin kaybolmasına sebep olur; bu da

kazazedenin batmasına ve ters dönmesine sebebiyet verir. Can yeleği
giymenin kişinin su üstünde kalmak  için verdiği enerjiden tasarruf

etmesine ve böylece
 bilinmektedir. vücutinsanı
Yüzmenin ısısınıısıttığı
korumasına yardımcı
düşüncesi o lduğu
olduğu
yanlıştır. Suda hareket
ederek enerji harcanması vücut sıcaklığını düşürmektedir. Vücut
sıcaklığını korumak için tekneden kurtulan diğer kişilerle bir araya
gelinmesi ve toplu olarak beklenmesi, vücut sıcaklığının düşüşünü
d üşüşünü 
engelleyebilir.
Güneş Çarpması 
Ultraviyole ışınların en etkili olduğu zaman dilimi
di limi 11 ile 15 saatleri
arasıdır. Sudan yansıyan ışınlar, radyasyon etkisini artırmaktadır.
Güneş çarpmasından korunmanın en etkili yöntemi iyi giyinmektir.
Güneş ışınlarının etkisini en aza indirmek için özellikle yüz, kulak ve

 boynu kapatan şapka

+30) koruyucu güneş takmak ve güneş koruma etkisi yüksek olan
kremi kullanmak. olan (SPF
60
 

 ACİL DURUMLAR 
DURUMLAR  

Denizde hemen müdahale ya da reaksiyon gerektiren beklenmeyen

ciddi kaza, olay ya da durumlara karşı her zaman hazırlıklı
olunmalıdır. 

 Alabora Olmak
Olmak

Özellikle küçük tekneler için su üzerinde karşılaşılabilecek en tehlikeli

olay teknenin alabora (ters dönme) olmasıdır. Teknenin
T eknenin alabora olması
sonucunda teknedekilerin suya düşmesi ile büyük can kayıpları
 yaşanabilir. Can kayıpları hava ve deniz koşullarına bağlı olarak artış
gösterebilir. 

Teknenin Alabora Olması Durumunda Yapılması Gerekenler:

 Alabora olmuş bir teknede mevcut emniyet teçhizatı (Can yeleği, can
salı, can simitleri, işaret fişekleri, EPIRB vb.) hayat kurtaracaktır. Bu
sebeple, varsa ve mümkünse EPIRB veya el VHF'leri ile yardım
istenmeli, mümkün olduğunca kaza mahallinden uzaklaşılmamalıdır.  

 Alabora olmuş bir teknenin yakınında kazazedeler bulunabilir.

bulunabilir. 

Tehlike durumunu çevreye bildirmek için tehlike işaretleri

kullanılabilir. Gündüz özellikle turuncu renkli duman kandilleri, gece
ise el maytapları ve paraşütlü işaret fişekleri kullanılabilir.  

Hipotermi, kış aylarında çok hızlı bilinç ve güç kaybına sebep olabilir.

Bu sebeple
seviyeye kazazedeler
indirilmeye birbirlerine  yakın durmalı, su ile temas en az
çalışılmalıdır.
Teknenin Su Alması 

Herkesin can yeleklerini giymesi sağlanmalıdır. 

Sızıntı yeri belirlenebildiği takdirde, delik mümkün olduğunca

kavelalar yardımıyla kapatılmaya çalışılmalıdır. 

 Acil durum çağrısı yapılmalı ve mümkünse sığ sulara doğru yol

alınmalıdır. Su, mümkün olabildiğince tahliye edilmelidir. 

61
 

Karaya Oturma

Karaya oturmayı engelleyebilmek için;

 Yolculuğa başlamadan önce seyir yapılacak bölgedeki

bölgedeki sığ suların,
 batıkların veya seyre engel olabilecek
olabilecek su üstü veya sualtı tehlikelerinin
konumu hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. 

Sıklıkla harita üzerinde GPS ile veya mevcutsa diğer su üstü seyir
alametlerinden kerteriz alınarak mevki takibi yapılmalıdır.  

Bölgede Med-cezir (Gel-Git) varsa su derinliklerinin değişebileceği

göz önünde bulundurularak seyir yapılmalıdır. 

Su derinliğinin ve tekne konumunun belirlenebilmesi için harita

okumayı bilmek son derece önemlidir.  

Teknenin karaya oturması durumunda; 

Öncelikle kimsenin yaralanmadığından emin olunmalı, motor

durdurulmalı, teknenin ve tankların su alıp almadığı iskandil
 yoluyla veya gözle kontrol edilmelidir.

Teknenin karaya oturma şeklinin belirlenmesi için dip iskandili

i skandili
 yardımıyla tekne etrafındaki derinlikler saptanmalıdır. 
Tekne su alıyorsa tekrar yüzdürülmesi için çabalanmamalı ve delik
mümkün olduğunca kavelalar yardımıyla kapatılmaya
çalışılmalıdır. 

Başarılamazsa yardım gelinceye kadar beklenmelidir.

b eklenmelidir. 

Teknenin tekrar yüzdürülebilmesi için aşağıdaki adımlar takip

edilmelidir:

 Ağırlıklar darbe gören yerden en uzak yere kaydırılmalıdır.

Gerekirse balast ve içme suyu boşaltılarak teknenin ağırlığı
hafifletilmelidir.

Küçük ve hafif tekneler, kürek yardımıyla oturulan yüzeyden

kurtarılabilir. 

Tekne dipten kurtarıldıktan sonra seyre devam etmeden önce

teknenin su almadığından emin olunmalıdır. 
62
 

Denize Adam Düşmesi 

Denize adam düşmesi durumunda şu hususlara dikkat

edilmelidir:

Denize adam düştüğünü gören ilk kişi, herkes tarafından duyulacak

şekilde "Denize Adam Düştü” diye bağırmalı,
bağı rmalı, böylece teknedekilerin
acil durumdan haberdar olması sağlanmalıdır. 

 Varsa denize adam düştü şamandırası (MOB / Man Over Board)

atılmalıdır. 

Sudaki kazazedenin teknenin pervanesine kapılmaması için

uygun manevra yapılmalıdır. 

 Varsa GPS ve radardan faydalanılarak kazanın meydana geldiği

mevkiinin koordinatları ka ydedilmel
 ydedilmelidir.
idir.
Denize düşen kişinin yerinin işaretlenmesine
iş aretlenmesine ve suda yüzmesine
 yardımcı olacak can simidi, can halatı atılmalıdır. 
Denize düşen kazazede dikkatlice takip edilmeli, teknede denize
düşen kişinin yerini devamlı takip edecek biri görev lendirilmelidir.
lendirilmelidir.

Deniz ve telsiz trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde denize

adam düşüren tekneye ya da kazazedenin yerini belirlemek için atılan
şamandıraya O (Oscar) flaması basılır.  

Denize düşen kazazedeyi teknenin imkânlarıyla kurtarmak

mümkün olmazsa, yardım
 yardım istenmelidir.

Denize Düşen Adamı Kurtarmak  

Denize adam düştüğünde kazazedeye zarar gelmemesi için çeşitli

manevralar yapılabilir.
Bunlardan en etkili olanı “ Williamson Manevrası
Manevrası” denilen
kurtarma hareketidir.

63
 

Bu manevra için: 

Dümen, kazazedenin düştüğü tarafa doğru alabanda basılır. Teknenin

ilk rotasından 060° sapmasından sonra diğer
diğ er tarafa alabanda basılır.
Teknenin ilk rotasının 180° tersine gelmesine 020°
020 ° kala dümen
ortalanır. Gerekli manevra yapılıp kazazedeye yaklaşıldığında şu

adımlar
üstündenizlenir: Sudaki
yaklaşılır.   kişiden neta olunarak kazazedeye rüzgar

Kişiye çok yaklaşıldığında motor durdurulur, böylece kazazede halat

 yardımıyla tekneye alınabilir. 

Diğer bir manevra ise; Anderson Dönüşü

Dönüşü dür. 

Bu manevrada da öncelikle pervaneyi kazazededen uzaklaştırmak için

dümen düştüğü tarafa alabanda basılır. İlk rotanın tam
t am karşısına (180
derece aksi istikamete) gelene kadar dönülür. Dönüş sırasında
sırasınd a tekne
 yavaşlayacaktır, ilk seyir hızına çıkana kadar bu yeni rotada düz gidilir,
sonra dümen tekrar aynı  yöne
yöne alabanda basılarak ilk rotaya geri
dönülür. Dümen ortalandığında kazazede pruvadadır. 

Küçük ve açık teknelerde, biniş teknenin baş (ön) veya kıç (arka)
tarafından yapılmalıdır. 

Eğer teknede biniş için bir merdiven veya çarmıh yoksa sudaki
kişinin tekneye alınması için halat ile yapılan bir ilmik kullanılabilir.  

64
 

 YANGINLA MÜCADELE 

 Yangına nasıl müdahale edileceğini öğrenmekten daha önemlisi,

 yangın çıkmasını engellemek için alınması gereken tedbirleri bilmek ve
 bunları uygulamaktır. 

 Yangınla mücadelede yapılması
 yapılması gereken ise aşağıdaki üç 
unsurdan birini ortadan kaldırılmaktır; 

 Yakıt-Oksijen-Isı (Yangın üçgeni)

 Yakıt: Yakıt vanası kapatılmalı, yanıcı maddeler ortadan kaldırılmalıdır. 

Isı: Su uygulanarak ortam ısısı düşürülmelidir. 

Oksijen: Ortamdaki oksijen miktarı düşürülmeli veya oksijenin ortam

ile bağlantısı tamamen kesilmelidir. Lomboz ve kaportalar
kapatılmalıdır. 

Mevzuatımız gereği motoru olan 9 metreye kadar bütün tekneler en az

 bir adet 2kg kuru kimyevi tozlu yangın söndürücü bulundurmak
zorundadır. Kamaralı teknelerde her kamara için ayrıca bir tane, motor
dairesi olan teknelerde ise motor başına 6 kilogramlık birer tane yangın
söndürücü bulundurulması zorunludur. Yangınlara ayrıca deniz suyu,
 yangın battaniyesi ve köpük, karbondioksit gibi farklı araçlarla da
müdahale edilebilir.

 A sınıfı  yangınlar tahta, kömür gibi yanınca kül bırakan malzeme

 yangınlarıdır. Soğutucu ile müdahale edilir.
 Akaryakıt yangını olan B sınıfı  yangınlara, oksijen teması kesilerek
müdahale edilir.
Gaz y angınları
angınları C sınıfıdır  ve yakıt kaynağı kesildikten sonra
soğutularak müdahale edilir.
Metal yangınları D sınıfıdır  ve kuru tozlu söndürücülü ile müdahale
edilir.
Elektrik yangınları da E sınıfıdır.

 Yakıt yangınlarına su ile müdahale edilmez. Yakıt sudan hafif olduğundan

 yanan yakıt suyun üzerine çıkacak ve yangın yayılacaktır. Benzer biçimde,
su iletken olduğu için gerilim altındaki elektrik tesisatı yangınlarına da su
ile müdahale
kimyevi edilmez.
yangın Kıyafetleri
söndürücü alev alan
ile müdahale birine
etmek d e karbondioksit
de
yerine şahıs hemen veya
yere
65
 

 yatırılmalı ve varsa yangın battaniyesi veya ıslak battaniyeyle, yoksa da

deniz suyu ile söndürülmelidir. 

Güverte yangınlarında öncelikle seyir sürati yüksekse rüzgarın körükleme

etkisini azaltmak için yavaşlamak,
 yavaşlamak, sonra da alevlerin içeri yürümesini
yürümesini
engellemek için manevra yapılabiliyorsa yanan yeri rüzgar altına alacak
 biçimde manevra yapılması gerekir. 
Kamara yangınlarında cereyanı kesmek için açık heç, lumboz veya kaporta
 varsa kapatıldıktan sonra mümkünse yangın battaniyesiyle müdahale
r. Motor dairesi yangınlarda karbondioksit kullanılması daha
edilmelidir.
edilmelidi
uygundur.
 Yangına müdahale etmeden
etmeden önce yangının rüzgar üstüne geçilmeli (yani
 yangınla rüzgarın arasına girilmeli) ve tüpün içeriği yanan bölgenin 
dibine sıkılmalıdır. 

 Yanıcı Madde 

 Yangın üçgeninde yer alan unsurların ortadan kaldırılmasının yanı

sıra, yangın mahallinin elektrik bağlantısı kesilmelidir.  

Teknede yangın, genellikle ısının ve yanıcı maddelerin daha çok

olduğu motor mahallinde görülür. Motor mahallindeki yangınların
önlenebilmesi için: 

Egzoz borusu iyi yalıtılmalı, 

Mahalde çıplak kablo bulundurulmamalı, Yakıt sızıntıları iyi

gözlemlenmeli, Sintine bölgesi temiz tutulmalı, 

 Yağlı ve kirli üstüpüler ve bezler sıcak yüzeylerden

yüzeylerden uzak tutulmalıdır.
Teknede yangına sebep olabilecek diğer potansiyel  tehlikeler
şunlardır: Teknede sigara içilmesi, Kuzinede (mutfak) kızgın yağların
alev alması, Kuzinedeki filtrelerin düzenli temizliğinin yapılmaması,
Elektrikli ısıtıcıların başıboş bırakılması, 

Güvertede ızgara yapılması, 

Kaynak yaparken gerekli tedbirlerin alınmaması gibi bilinçsizce

 yapılan hareketler. 

66
 

 Yangın Söndürücüler
Söndürücüler 

 Yangın söndürücüler, yangına en hızlı müdahale edilebilecek

şekilde kolay ulaşılabilir yerlerde bulunmalıdır.  

 Yangın söndürücülerinin nerede bulunduğu ve nasıl kullanılacağı

herkes tarafından bilinmelidir. 

 Yangın söndürücüler tüpün üzerinde yazan kullanma süresinesüresine göre

düzeleli olarak servise gönderilmelidir. Yangın tüpü üzerindeki basınç
göstergeleri yeşil bölgenin dışına çıktığında ilk fırsatta servis bakımı
 yaptırılmalıdır. 

 Yangın söndürücüler deniz suyuna karşı korunmalıdır. 

Farklı tiplerdeki yangınları (katı, sıvı, gaz, metal, elektrik vb.)

söndürmek için farklı yangın söndürücüler kullanılır. 

Örneğin;
söndürücüYakıt ya da
olarak elektrik yangınlarında
kullanılmamalıdır.   su hiçbir koşulda

 Yakıt yangınlarında köpük kullanılabilir, ancak içerisinde su

ihtiva ettiğinden elektrik yangınlarında kullanılmaz. 

Kuru kimyasal toz içeren söndürücüler, katı (A tipi), sıvı (B tipi) ve 
gaz (C tipi) yangınları söndürmede etkilidir.
Kuru Kimyasal Toz Tipi söndürücülerin içerdiği tozların sıkışmasını
önlemek için düzenli yapılacak kontrollerde ters-düz edilerek tozların
karışması sağlanmalıdır. 

67
 

METEOROLOJİ 

Deniz şartları 
Rüzgar ve
dalgalar

Hava basıncı mevsimlere, hava sıcaklığına ve Dünya'nın günlük

hareketine göre değişiklik göstermektedir. Bu sebeple yeryüzünün
 bazı bölgelerinde alçak basınç(L/A/siklon), bazı bölgelerinde ise
 yüksek basınç(H/Y/antisiklon) oluşmaktadır. Yeryüzünde basınçları
ay nı
nı olan noktaları birleştiren paralel eşdeğer çizgilerine izobar denir.
d enir. 

Rüzgar, hava kütlesinin yüksek basınç bölgesinden alçak basınç

 bölgesine doğru yatay hareketi ile oluşur. 

Normal şartlarda deniz seviyesindeki atmosfer basıncı 1013 mb'dır,

(760mmHg)
su kütlesinin R üzgarlar
üzgarlar
gittiği yönehava
görekütlesinin geldiği
adlandırılır, yöneKuzeyden
(Örnek: göre, akıntılar
akı ntılar
gelenise
rüzgar; güneye doğru akıntı). Sinoptik haritalarda görülen izobar
çizgileri, rüzgar hızının tahmin edilmesine yardımcı ol ur.

İzobarların sıklaştığı bölgelerde rüzgar diğer bölgelere nazaran

kuvvetli eser.

Rüzgar hızı saatte deniz mili (knot) cinsinden

ölçülür ve meteorolojik raporlarda yönü gösteren
okun kuyruğundaki uzun (10 deniz milini temsil
temsi l
eder) ve kısa (5 deniz milini temsil eder)
çubuklarla gösterilir. 
Rüzgar şiddeti Beaufort skalası ile ölçülür. 3 kuvvet ve üzeri
havalarda rüzgar hızı ile kuvvet arasında aşağıdaki formüllerle
dönüşüm gerçekleştirilebilir: 
Hız = 6 x şiddet – 10. Şiddet = (Hız + 10) / 6  
Kuzey yarı kürede yüksek basınç bölgesinde rüzgar, saat yönünde dirise
(dönmek) ederken; alçak basınç bölgesinde tam tersi durum söz
konusudur.

Güney yarı kürede ise alçak basınç bölgesinde rüzgar saat

 yönünde dirise (dönmek) ederken, yüksek basınç bölgesinde
68
 

 bunun tam tersi olmaktadır. 

Deniz meltemi: Gündüz süresince denizden karaya doğru esen

rüzgâra deniz meltemi, 

Kara meltemi: gece süresince karadan denize doğru esen rüzgâra ise

kara meltemi denilmekted

denilmektedir.
ir.

Fırtınalar Kanunu (Buys-ballot)

Kuzey yarı kürede tekne üzerinde bulunan bir kişi sırtını gerçek rüzgara
doğru döndüğünde alçak basınç merkezi
m erkezi sol kol ilerisinde kalır. Bu
sa yede fırtınadan kaçmak için gerekli rota değişikliği yapılabilir. Ayrıca,
direk başına monte edilen rüzgar göstergesi ve anemometre ile rüzgarın
nispi yönü ve şiddeti bulunabilir. 

Bazı durumlarda, alçak basınç bölgelerinde sıcaklığı ve yoğunluğu

farklı iki hava kütlesi birbirleri ile karşılaşır. Bu hava kütlelerinin

meteorolojik özellikleri
etkileşimleri kolay olmaz.farklılık gösterdiğinden
Bu sebeple, birbirleriyle
iki hava kütlesi arasında
"cephe" adı verilen bir sınır alanı oluşur. 
İki çeşit cephe bulunur. Sıcak cepheler,
sinoptik haritalarda kırmızı renkli yarım
daire şeklinde, soğuk cepheler ise mavi
renkli üçgen şeklinde gösterilir. 

Meteorolojik Koşulların Etkileri 

Kara şartlarından farklı olarak, rüzgarlı  havaların denizde çok daha

fazla etkili olabileceği unutulmamalıdır. Deniz, rüzgârlı durumlarda
çok dalgalı olabilir. Dolayısıyla tekne ile açılmadan önce hava
h ava raporları
69
 

mutlaka temin edilmelidir. Bir teknenin ağır hava şartlarındaki

hareketi aşağıdaki etkenlere bağlıdır; 
Tekne tasarımı ve dayanıklılığı, teknenin motor gücü, gidilen rota.

Rüzgar, Dalga ve Akıntı  

Oluşabilecek
edebilmek içinolumsuz meteorolojik
aşağıdakiler koşulları erken
gözlemlenmelidir;   tahmin

Basıncın değişimi, Rüzgarın değişimi, Sıcaklık değişimi, Dalga

tepesindeki kırılmalar, Bulut tiplerindeki değişimler. 
Meteorolojik şartların değişerek tekne emniyetini olumsuz
etkileyeceğine kanaat getirilirse can yelekleri giyilmeli ve derhal
emniyetli bir yere veya sahile doğru ilerlenmelidir.

Baştan Gelen Denizler 

Genellikle, büyük dalgalarla mücadele edebilmek için en iyi yol dalgaları
dalg aları
mümkün olduğunca baş omuzluktan almaktır. Çok fazla güç verilmesi
teknenin dalga tepesinden atlayıp dalga çukuruna çarpmasına neden
olabilir. Bu çarpma hareketi hem tekne için 
hem de üzerindeki insanlar için emniyetli değildir. Az güç
harcanması ise dalgaların tekne üzerinde kırılmasına veya
teknenin üzerinden aşmasına sebep olacaktır. En uygun ve
emniyetli seyir şartlarını sağlamak için hız ve ro ta kontrol
edilmelidir.

Bordadan Gelen Denizler

Bordadan gelen dalgaların en büyük tehlikesi, teknenin yalpalamasını

artırmasıdır. Denize farklı açıdan
açıd an yaklaşılarak yalpalamanın derecesi
düşürülebilir. Mümkün olduğunca dalganın kıç omuzluktan alınarak
seyredilmesi ile teknenin daha az yalpa yapması sağlanacaktır. 

Kıçtan Gelen Denizler 

Kıçtan gelen dalgalarla beraber seyir yapılmasının batmak veya alabora

olmak gibi potansiyel tehlikeleri vardır. Kıçtan gelen denizler, teknenin
dümen dinleme gücünü azaltır. Bu durumdan kurtulabilmek için gaz
kolu kullanılarak, dalgalar teknenin kıçında kırılacak şekilde, tekne

dalgaların arkasında tutulmalıdır. 

70
 

Sudaki diğer tehlikeler gibi, sert hava ile karşılaşılması sefere

çıkmadan önce hava raporları alınara k engelleneb
engellenebilir.
ilir.
Beklenmeyen bir fırtına en dikkatli denizciyi
d enizciyi bile yakalayabilir.
Dolayısıyla en kötü hava şartlarına karşı hazırlıklı olunmalı ve iyi bir
gözlem yapılarak fırtına habercisi bulutlar ile dalg a tepelerindeki
kırılmalar gözlemlenmeli; özellikle barometredeki değişimler dikkate
alınmalıdır. 
Eğer sahil yeterince yakınsa, fırtına durumunda sahile doğru
ilerlenmeli, rüzgarın büyük dalgalar oluşturamayacağı sakin bir liman
 veya rüzgar altı oluşturacak bir ada aranmalıdır. 

Fırtına öncesinde genellikle rüzgarın yön değiştireceği ve zaman

zaman şiddetini artıracağı unutulmamalıdır. 
Emniyetli hızla ilerlenmeli tekneyi dalgalara daha fazla maruz
 bırakacak yüksek hızdan kaçınılmalıdır. Tekne üzerinde dümen
dinletecek bir güç yokken, tekne dalgalara bordasını çevirerek
sürüklenecek ve alabora
çalışmıyorsa, bir ihtimaline
deniz demiri karşı
veya el savunmasız
incesine kalacaktır.
bağlı güçlü Motor
bir kova ile
tekneyi dalga içine doğru yönlendirmek, daha fazla  yalpa
yalpa yapmayı
engelleyecektir.

Şartlar kötüleşirse şunlar yapılmalıdır: 

Tekne, mümkün olduğunca su alınmasına engel olacak şekilde
korunaklı hale getirilmelidir. Teknedeki herkesin can yeleği
giydiğinden emin olunmalıdır. 

Dalgaların etkilerini azaltmak için hız ve rota yukarıda açıklandığı

şekilde ayarlanmalıdır. Teknenin baş tarafının dalgaları almak için
en güçlü noktası olduğu unutulmamalıdır.  

Sert havalarda meydana gelebilecek acil bir durumda, yetkililerin

tekneyi kurtarabilmesi için durum hakkında b ilgi verilmelidir.

Teknedeki herhangi bir yalpada devrilebilecek olan tüm nesneler,

sabitlenmelidir. Teknedekilerin mümkün olduğunca kapalı mahallerde
tutulması sağlanmalıdır. 

71
 

MOTOR

Kullanım yerine göre: İçten takma ve dıştan takma motorlar.  

 Yakıt türüne göre: Benzinli ve mazotlu (dizel) motorlar. Benzin

normal oda ısısında buharlaşan, son derece yanıcı bir yakıttır. Buna
karşılık dizel yakıtı ısıtılmadıkça kolay kolay alev almaz. Bu yüzden
daha ekonomik olduğu gibi aynı zamanda daha emniyetlidir.  

Çalışma prensibine göre: İki zamanlı ve dört zamanlı. Daha basit

tasarımı olan iki zamanlı motorlar,
moto rlar, dört zamanlı benzerlerine göre
 varı yarıya verimsizdir. Ucuz ve hafif olmaları için yağlama sistemleri
 bulunmaz, motor yağı yakıtlarına karıştırılır, bu da çevrey e zarar
 vermelerine neden
neden olur.

Silindir dizilişine göre: Dikey, yatay ve V tipi makineler.

Devir sayısına göre: Düşük devirli (dakikada 400'e kadar), orta

devirli (2000' kadar) ve yüksek devirli.  
Motor gücü: Beygir Gücü/BG (Horse Power/HP) olarak ölçülür, ancak
standardı aslında kilowatt'tır (kW). 1kW, 1,36BG eder. 1 beygir ise
0,736kW'tır. 

Dört Zamanlı Motorlar 

Emme: Temiz hava (benzinden yakıt) girişi. Emme valfi açılır,

piston üst ölü noktadan aşağı iner. 

Sıkıştırma: Piston alt ölü noktadan yukarı har eket eder, valfler
kapalıdır. Dizel makinelerde havanın ısınması gerektiği için bu aşama
 benzinlilere göre daha uzundur. 

 Ateşleme: Asıl motor gücü burada elde edilir. Üst ölü noktadaki

piston, yanan hava –  yakıt
yakıt karışımının genleşen egzoz gazı ile aşağı
ittirilir. Dizel makinede yakıt yanma haznesine
h aznesine enjektörden bu aşamada
püskürtülür. 

Egzoz: Egzoz valfi açılır ve pistonun alt ölü noktadan yukarı

hareketi ile gazlar dışarı atılır.  

72
 

Motor Yardımcı Sistemleri 

 Yakıt sistemi: Benzinli motorlarda karbüratör vey a enjeksiyon (ki deniz
motorlarında genellikle karbüratördür), dizellerde enjeksiyon sistemi;
 yakıt deposu, hortumları ve yakıt filtresinden oluşur. Dizel makinede
karbüratör olmaz. 

 Ateşleme sistemi:
sistemi: Sadece benzinli motorlarda hangi silindirin
ateşleneceğini belirleyen distribütör ve ateşleme kabloları ile,
ateşlemeyi gerçekleştiren buji. Dizel makinede ateşleme bujisi olmaz.  

sistemi: Motorun en altında bulunan karter adlı yağ

 Yağlama sistemi:
deposu, yağ pompası, yağ filtresi ve yağlama kanallarından oluşur. İki
zamanlı motorlarda bulunmaz. 

Soğutma sistemi: Motor içinde yanan yakıtın neden olduğu

olduğ u yüksek
ısı, motor bloğunun soğutulmasını gerektirir. Hava ve su soğutmalı
motorlar vardır. Su soğutma ise iki türlüdür. 

Direkt soğutma sistemleri denizden çektiği suyu motor bloğunun

soğutma kanallarında çevirerek egzozdan atarken, dolaylı sistemde
deniz suyu, eşanjör adı verilen ısı değişim pompasında, motorda dönen
kapalı devre tatlı suyun soğutulmasında kullanılır. Egzoz manifoldu
manifo ldu
çıkışında soğutma suyu egzoz borusuna bağlanır, motor durduğunda
d urduğunda
 boruda kalan su, su kapanı adı verilen haznede birikir. Egzoz çıkışında
ise içeri deniz suyu girmesini önleyen
ö nleyen deve boynu bulunur. Bunları
 birbirine bağlayan hortum ve kelepçeler ile, suyu
suyu denizden çeken
impeler adlı pompadan oluşur.
İlk hareket sistemi: Motorun çalıştırılması için ilk hareketi
 veren elektrikli marş motoru ya da elle çevrilmesini
çevrilmesini sağlayan (çoğu
dıştan takma motorda bulunan) kaytan. 

 Alternatör, motorun yardımcı sistemi değildir. Motor tahriki ile

akülerinizi şarj eder.

Dıştan Takma Motorlar 

Son dönemde elektrikli modelleri de görülmeye başlamış olan

dıştan takma motorların neredeyse tamamı benzinlidir. İki zamanlı
modellerde motor üzerinde yağlama sistemi bulunmadığından
motor yağı yakıta genellikle 1:100 oranında ekl enir.

73
 

Teknenin kıç aynasına asılan motorun şaftı, pervanesi ve soğutma

sistemi bütün halindedir, bazı modellerde harici yakıt deposuna ek
olarak motor üzerinde küçük bir yakıt deposu da bulunur. Gaz kolu
 ve varsa vites konumu seçicisi da motorun üzerinde yer alır. Soğutma
suyunu pervaneye yakın bir konumdan emerek impeller adı verilen
 bir pompa ile şaft boyunca motora çeker ve motor içinde çevirdikten
sonra gövdesinden dışarı atarlar. Bu kanalların tıkanmaması için
kullanılmayan motorun kaldırılarak sudan çıkartılması gerekir. 

Elektrik sistemi olan teknelerde akülerin şarj edilmesini sağlayan

alternatörleri bulunabilir. Özellikle küçük teknelerde
kullanıldıklarından, bir ucu motora, diğer ucu da kullanıcının
k ullanıcının bileğine
 bağlanan bir emniyet telleri olur. Bu tel motor üzerindeki yuvasından
çıktığında motor hemen stop eder. Bu da kullanıcının sandaldan
düşmesi durumunda pervanenin onu yaralamasını ve teknenin alıp
 başını gitmesini önler.

İçten Takma Motorlar 

Motor ve şanzımanı tekne içinde yer alan, kaplin ile motora bağlanan
şaftın ise teknenin gövdesinde açılan bir delikten geçen şaft kovanı ile
dışarı uzatılarak uskura bağlandığı motor türüdür. Şafttan tekneye
t ekneye su
girmesini ise salmastra adı verilen bir conta engeller. Hem yakıt
sarfiyatı hem de emniyet açısından gezinti teknelerinde dizel modelleri
daha çok tercih edilir. 

Çoğu teknede motor, şanzıman ve şaft doğrusal biçimde yer alır; buna
L-tahrik denir. Sürat teknelerinde şaftın kranka Z şeklinde bağlandığı
 ve pervanenin yukarı-aşağı/sağa-sola

hareket ettirile bildiği Z-tahrik ve yelkenlilerd

yelkenlilerdee daha basit monte edilen
S-tahrik (saildrive) sistemler kullanılabilir. Son seçenek de V tahriktir.
t ahriktir. 

 Yardımcı Sistemlerin
Sistemlerin Bakımı
Bakımı 
 Yağlama Sistemi: Motor yağ basıncındaki bir düşüş, yani motorun yağ
 yakması ya da sızdırması nedeniyle yağ eksiltmesi, motor bloğu içinde
çalışma sırasında sürtünen parçaların aşınmasına ve motorun
kullanılamaz hale gelmesine neden olur. Çoğu teknede bir uyarı lambası
 ve sesli alarm bulunur. Zaman içinde motor içinde sürtünmeden
kaynaklanan çapakları da motor yağı toplayarak içeriyi temizlediğinden,
temizlediğind en,
üreticinin önerdiği sıklıkta yağ filtresinin değiştirilmesi gerekir.  
74
 

Soğutma Sistemi: Motor bloğu içindeki yanma odasında çok yüksek

ısılar oluştuğundan motorun sürekli soğutulması gerekir. Direkt
(dolay sız)
sız) soğutma sistemleri deniz suyunu impeller adı verilen
v erilen bir
pompa vasıtası ile çekerek soğutma kanallarında gezdirir ve egzozdan
dışarı atar. Dolaylı soğutma sistemlerinde ise
i se yine aynı şekilde emilen
deniz suyu, kapalı devre bir sistemde motor içinde dönen soğutma
suyunu soğutmakta kullanılır.
Her halukarda pompanın sorunsuz çalışması ve emiş kanalları ile
soğutma suyu kanallarının temiz olması gerekir. En  sık bakımı
 yapılması gereken parça, impellere bağlı olan pompa çarkıdır. 
Motor soğutma suyunun seyir sırasında egzozdan atılışı
gözlenerek sistemin ne kadar sağlıklı işlediği anlaşılabilir. 

 Yakıt Sistemi: Depodan emilen yakıt motor üzerinde yer alan yakıt
filtresinden geçtikten sonra benzinli motorlarda karbüratöre,
enjeksiyonlu (yani dizel) motorlarda ise enjeksiyon pompasına gelir.
Burada doğru oranda hava ile karışan yakıt yanma odasına alınır.
Depoların temiz tutulması ve yakıt filtresinin motor imalatçısının
önerdiği periyotlarda değiştirilmesi çok önemlidir. Dizel yakıt, depo
 boş olduğunda yoğuşma ile su yapabilir ve su karışmış yakıtın motora
giderek zarar vermesini önlemek için özellikle kış aylarında depo dolu
do lu
tutulmalıdır. Motorun çalışması esnasında yakıtın bitmesi dizel
motorlarda motorun hava yapmasına, benzinli motorlarda ise
karbüratöre deponun dibindeki tortuların girmesine neden
olacağından yakıt çok azalmadan depolar takviye edilmelidir.  
 Verimli çalışması için motorların yakıtı uygun oranda hava ile
karıştırması gerektiğinden, içten takma motorlarda motor
dairesinin uygun bir havalandırmaya sahip
sahi p olması gerekir. 
 Yeterli hava gelmemesi yakıtı
yakıtın
n bir kısmının yanmamasına neden olur,
zengin karışım adı verilen bu durumun göstergesi egzozdan çıkan siyah
dumandır. 

Egzoz Sistemi: Deniz suyunun sisteme girmesini önlemek için deve

d eve
 boynu adı verilen bir parçayla susturucuya,
susturucuya, oradan da su kapanına
 bağlanan tekne egzozları, motor bloğuna egzoz manifoldu ile bağlanır.
Su kapanı, motor stop edildiğinde egzoz borusu içinde kalan suyu
toplar. En çok dikkat edilmesi
edi lmesi gereken şey, sistemi birbirine bağlayan 
hortumlar ve bu hortumların kelepçeleridir. Normal çalışmada
75
 

egzozdan beyaz duman çıkmalıdır; bu su buharıdır. Siyah duman

motora yeterince hav a gelmediğini, mavi duman ise motorun yağ
 yaktığını gösterir. 
Güç Aktarma Sistemi: Dişli kutusu, şaft ve pervaneden oluşan tahrik
sistemi, içinde oluşan sürtünmeler nedeniyle motorun ürettiği gücün
tamamını asla pervaneye aktaramaz. Dişli kutusunda sadece üç konum
 vardır: Boş, ileri ve geri vites (tornistan). Vites geçişleri arasında vites
 boşa alınarak ve motor devrinin düşmesi beklenerek şanzıman ömrü
uzatılabilir. 
Genellikle dişli kutuları çok zor erişilen yerlerde olduğu için
 bakımları ihmal edilir, oysa şanzıman yağı da belirli aralıklarla
kontrol edilmelidir.

Motor Verimi: Motordan alacağınız verim, motoru hangi devirde

çalıştırdığınıza bağlı olarak yakıt tüketiminizi de doğrudan etkiler.
 Akıntısız ve sakin bir denizde maksimum devre göre dizel motor
 verimi:

•%50 devirde yakıt tüketimi %25 olur ve yavaş ama ekonomik seyir
sağlar. Ekonomik devir aralığı %50-%70'tir.

•%80 devirde %60 yakıt tüketimi ile ideal seyir şartlarını sağlar. İdeal
devir aralığı %70 - %80'dir.

•%90 devirde %80'e çıkan yakıt tüketimi ile en yüksek seyir

hızına ulaşılır. 

Motoru maksimum devrinin yüzde 80'inden daha

dah a yüksek
devirlerde ancak acil durumlarda kullanmalısınız. 

Enjeksiyonlu benzinli motorlarda bu sarfiyat biraz daha fazladır.

Karbüratörlü benzinli motorlarda %50 artarken, iki zamanlı
karbüratörlü motorlarda iki katından bile fazla olabilir  
Motoru çalıştırma 

Motor çalıştırılmadan önce kullanma talimatına uygun olarak gaz kolu,

 vites, yakıt pompasının çalıştığı ve herhangi bir yakıt sızıntısı olmadığı
kontrol edilir.

Elle çalışan motorlar için, çalıştırma kablosunu çekmeden önce,

kablonun hareket
sağlanmalıdır.  menzilinde herhangi bir engel olmaması
76
 

Motorun çalışması için ilk hareketi sağlayan yardımcı donanım marş

motorudur. Marş motorunun bakımı düzenli olarak yapılmalıdır. 

Gaz koluna motor çalışır çalışmaz güç uygulanmamalı, motorun

ısınmasına izin verilmelidir. Rıhtımdan ayrılmadan ö nce motorun
 yeterince ısınması sağlanmalıdır. Egzozdan çıkan mavi duman,
motorun yağ yaktığına veya silindirlerde yağ kaçağı olduğuna, siyah
duman ise filtrelerin kirli olduğuna işaret etmektedir.  

 Yakıt ikmali 

 Yakıt, denize döküldüğünde çevreye zarar vermesinin yanı sıra

 yangın tehlikesi de oluşturmaktadır. Yakıt ikmalinde, sırasıyla
aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir; 

 Yakıtın denize sızmasını önlemek için öncelikle tekne emniyetli bir

şekilde rıhtıma bağlanmalı, tüm motorlar durdurulmalı ve görevli
personel dışındaki kişiler ikmal bölgesinden uzak tutulmalıdır.  
 Yangın tehlikesine karşı tüm alev kaynakları uzaklaştırılmalı,
uzaklaştırılmalı, güç
kaynakları, elektrik şalterleri kapatılmalı ve elektrikli cihazların 
kullanılmasından kaçınılmalıdır. Yakıt ikmali sırasında k esinlikle
esinlikle sigara
içilmemelidir. 

Tüm lombozlar, kaportalar ve menholler  kapatılmalıdır. Yakıt tankı

kapasitesi bilinmelidir. Gereğinden fazla yakıt alınması sızıntılara
 ve deniz kirliliğine neden olabilir. Denize yakıt sızdırılmasının ağır
cezayı gerektiren  bir
bir suç olduğu unutulmamalıdır. 

İkmal sırasında teknenin üzerine yakıt sızarsa, vakit kaybetmeden

kaybetm eden bir
 bez veya havlu kullanarak dökülen yakıt
yakıt temizlenmelidir. 

İkmal sonrasında motor bölmesinin yanıcı gazlardan arındırılabilmesi

arındır ılabilmesi
için motoru çalıştırmadan önce ortam yeterince havalandırılmalıdır. 

77
 

ELEKTRİK  

 Akım: İletkenden geçen elektriğin şiddetini belirtir. Amper ile

i le
ölçülür, kısaltması A. 

Gerilim: Güç kaynağının pozitif ve negatif kutupları arasındaki

potansiyel farkını gösterir. Volt ile ölçülür, kısaltması V. 

Güç: Belirli bir gerilimde çekilen akımdır. Watt ile

i le ölçülür,
kısaltması W. 1.000W, 1 Kilowatt'tır (kW).  

Direnç: Akımın bir iletken ya da aygıttan geçerken karşılaştığı

rezistans. Ohm ile ölçülür. 

 Akım ( I )= Güç ( P) / Gerilim ( V )

Teknelerde 12V doğru akım tesisatlar kullanılır. Şehir cereyanı ise

220V, ancak dalgalı akımdır. Teknede 20W gücünde bir ampul
kullanıyorsak, çekeceği akım 1,67A olacaktır. Teknede gerilim düşük
olduğundan tüm cihazlar 220V birb ir şebekeye bağlı olmaları durumuna
göre çok daha yüksek akım çeker.  

 Ayrıca doğru akım kullanıldığından sürekli 12V gerilim vardır, bu da

tesisatta ısınma kaynaklı yangınlara neden olabilir.  

Devreler

Elektrikli bir cihazın (alıcı adı verilir) çalışması için bir güç
kaynağının iki kutbunun
ile önce cihaza da gücü
güda
gelmesi, sonra cügüç
aktaran tesisatgeri
kaynağına (kablolar) aracılığı
bağlanması
gerekir. Bu haliyle "devre tamamlanmış" olur. Artı kutba bağlanan
kablolar teamül olarak kırmızı, devreyi tamamlamak için eksi
kutbuna geri dönen kablolar ise siyah ya da farklı bir koyu renkte
seçilir. 
Elektrikli cihazların bir direnci vardır, bu sayede içlerinden
gereksinim duydukları kadar akım geçer. Bir güç kaynağının iki
i ki
kutbunu, araya hiç direnç koymadan birbirine bağlarsanız bir
bi r kısa
devre oluşur ve akü patlayabilir. 

Devrelerde yer alan alıcılar

durumda birbirlerine ve güç kaynakları
nasıl bağlandıkları önembirer tane olmaz.
kazanır. Bu
Seri bağlanan
b ağlanan
78
 

alıcılar (örneğin arka arkaya bağlanan birkaç ampul) iç dirençleri

diren çleri
nedeniyle devredeki gerilimi ve akımı düşürürler. 

Bu nedenle aynı devreye bir alıcı daha

d aha ekler ve açarsanız
ampullerin daha zayıf yandığını görürsünüz. Seri bağlantıda
cihazların farklı kutupları birbirine bağlanır (artı kutbu eksi
kutba).

Paralel bağlantıda ise farklı tesisatlarla aynı güç kaynağına bağlanan

alıcılar farklı kanallardan gereken bütün akımı çekebilirler. Buna
karşılık güç kaynağını daha hızlı tüketirler. Aynı durum
d urum güç
kaynaklarının bağlantısında da geçerlidir. 1,5 Volt'luk 3 pili seri
 bağlayarak 4,5V güç elde ederken, paralel bağladığımızda (aynı
kutupları birleştirdiğimizde) 3 katı ömre sahip 1,5V gerilim sağlayan bir
güç kaynağımız olur. Aynı devrede hem paralel hem de d e seri bağlantılar
 varsa buna karışık devre adı verilir. 

Devreyi açıp kapatan anahtar akım geçecek biçimde kapalı ise bu

devreye kapalı devre, akımı kesecek konumda ise açık devre
d evre denir. 

 Aküler 

 Aküler, şarj edilebilen elektrik depolarıdır. Şarjdan alıp onlara alıcılar

alıcılar
 bağladığınızda cihazları çalıştırırken deşarj olurlar. En yaygın
rastlanan modelleri kurşun akülerdir. Kurşun akülerde, akü
muhafazası içinde pozitif yükü tutacak olan kurşun plakalar ayraç adı
 verilen yalıtkanlarla negatif plakalardan ayrılırlar.
ayrılırlar. 
Levhalar elektriği birbirlerine elektrolit adı verilen iletken bir sıvı
 vasıtası ile iletir. Bu levhalar elektriksel olarak birleştirilerek
birleştirilerek artı ve eksi
kutup başlarına bağlanırlar. 
Elektrolit sıvısının eksilmesi akünün veriminin azalmasına neden olur.
Dolum gözü olan bu tür akülerde eksilen suyun arı su (akü suyu)
su yu) ile
tamamlanması gerekir. Zaman içinde, özellikle kullanılmayan akülerin
kapasitesi düşer, ayrıca akülerin belirli bir ömürleri vardır. Günümüzde
 yatlarda daha pahalı olmalarına karşın muhtelif avantajları olan yeni jel
tipi aküler de kullanılmaya başlanmıştır. Akülerin teknede mümkün
olduğunca düz duracağı ve sarsıntıdan etkilenmeyeceği bir konuma
monte edilmesi gerekir.

 Akü Kapasitesi
gerilimde (12V)ve
neŞarj Durumu:
süreyle hangi Akünün kapasitesi, belirli
akımı sağlayabildiğini bir
gösterir.
79
 

Örneğin, yukarıda görülen 12V 60Ah ifadesi bu akünün tam

dolduğunda 12V gerilimde 60 saat süreyle 1A akım verebileceği
anlamına gelir. Çekilen akım 10A olursa, süre 6 saate düşecektir.
dü şecektir.
Maalesef bu teoride geçerlidir. 

Kullanım sırasında çekilen akım yükseldikçe akünün artan iç direnci

nedeniyle verimi düşer ve akım verme kapasitesi azalır. Dolu bir
akünün iki kutup başı arasında ölçülecek gerilim 12,8V olmalıdır. Akü
deşarj oldukça bu gerilim düşer, gerilim 11,6V altına inerse
i nerse akünün
artık kullanılmaması ve şarj edilmesi gerekir, aksi takdirde kalıcı
zarar görecektir. Şarj gerilimi 13,9V'tur.  

Tipleri: Marş aküleri motora ilk hareketi vermek için kısa süreyle

 Akü Tipleri:
 yüksek akım verir. Tenvirat aküleri ise normal tüketimde daha uzun
sürede deşarj olacak biçimde tasarlanmalarına karşın, çok yüksek
akımlar veremezler. Jel akülerde böyle bir sorun olmadığı gibi,
k ullanılmadıklarında
ullanılmadıklarında deşarj olmazlar ve kurşun akülerdeki gibi şarj

esnasında gaz üretmezler. 

Kumanda Panosu ve Tesisat

Teknedeki alıcılara ayrı ayrı kumanda edebilmemiz için, devrelere

her birini açıp kapatmamızı
kap atmamızı sağlayan anahtarlar yerleştirilir. Bunlar
genellikle bir noktada toplanarak kumanda panomuzu oluşturur.
Örneğin, yelkenlilerde birbirine paralel bağlanmış olan borda ve
pupa fenerlerine tek bir anahtar kumanda ederken, silyon feneri için
ayrı bir anahtar olur.

Sağlıklı bir tekne tesisatı oluşturulması için bütün devrelerin ayrıca

 birer de sigortası olması gerekir. Paralel her devre içinbir ana sigorta,
 bunun altında farklı devreler varsa onların da her birinin ayrı
sigortası olmalıdır. 

 Akü sistemi çıkışında ise devre kesici bir ana şalter yer almalı ve
gerektiği anda akü tesisattan tek şalterle ayrılabilmelidir. 

Birden fazla aküsü olan ve bunları paralel bağlı halde kullanmayan

teknelerde bu şalter aynı zamanda akü seçici görevi ded e görür (bot şalt er
diye anılır). Genellikle daha düşük kapasiteli olan yedek bir akü
a kü marş
motoru için kullanılırken, tenvirat aküsü adı verilen daha yüksek
kapasiteli olan akü olağan kullanım içindir. İki akünün de zayıf düştüğü
durumlarda paralel bağlayarak güçlerinin toplamından faydalanmak
80
 

için de bir anahtar konumu olur. (İngilizce etiketlenmiş bu şalterler

üzerinde "her ikisi de" anlamına gelen both ifadesi nedeniyle ustalar bot
şalter demektedir.) 

Kablolar: Teknelerde kullanılan düşük gerilim nedeniyle alıcılar

 yüksek akım çekeceğinden, kabloların bu yüksek akıma dayanıklı çapta
seçilmesi gerekir. Kabloların bağlantılarına özen gösterilmeli, teknede
seyir sırasındaki titreşimlerden kırılma riski taşıdığından lehim
 yapılmamalı ve soketler/kablo pabuçları kullanılmalıdı
kullanılmalıdır. Deniz
şartlarına dayanıklı olması açısından marin tip ve kalaylı kablolar
seçilmelidir. Tesisatta yeterli kesite sahip kablolar kullanılmadığında
 yükselen dirençten dolayı akım kayıpları yaşanabileceği gibi, ısınma
kaynaklı yangın riski de doğabilir. Doğru akım (DC) te sisatta standart
olarak kırmızı kablolar artı (+), siyah kablolar eksi ( -) kutba bağlıdır.
Tekneye kara cereyanı alınacağı zaman da marin tip kablo
kullanılmalıdır. 

Zaten standart  bir uzatma kablosunun fişini istasyon prizine

takamazsınız.

Sigortalar: Sigortanın amacı, ani bir akım çekilmesi durumunda

alıcı veya tesisat yanmadan önce yanarak devreyi kesmektir. Otomatik
sigortalar ani yüklenmelerde attığında, sorun giderildikten sonra
düğmelerine basılarak tekrar devreye alınabilirler, kendil eri zarar
görmezler. Eriyen tipteki daha ucuz sigortalar ise ani akımların
oluşturduğu ısı ile kendileri yanarak devreyi keserler. Bu durumda
sorun giderildikten sonra sigortanın değiştirilmesi gerekir. Yapılacak
en büyük hata, bir daha atmasın diye daha yüksek değerli bir sigorta
takılmasıdır. Bu durumda tesisat veya cihazın kaldıramayacağı bir
akım çekildiğinde sigorta görevini yapmaz ve yangın riski oluşur. 

Sarfiyat ve Kapasite Hesabı 

 Akü kapasitesine karar verirken, teknede akülerimizi tekrar şarj

etmeden önce hangi süreyle hangi alıcıları kullanacağımızı
 belirlememiz gerekir. Tüm alıcıların ne kadar güç gerektirdikleri Watt
cinsinden bilinmelidir. Çekecekleri akımı bulmak için bu güç
değerlerini akü gerilimi olan 12V'a böleriz. Bu akımı bir saatte
çekecekleri için akım değerlerini toplam kullanım süreleri ile çarparak
gerekli toplam kapasiteyi bulabiliriz.

Örneğin, aydınlatma amaçlı toplam 4A kullanıyorsak ve ışıkların 6 saat

81
 

açık olacağını düşünüyorsak 24Ah, telsiz ve göstergeler için 1,5A

gerekiyorsa  ve 10 saat kullanacaksak 15Ah, buzdolabı için de 5A
gerekliyse ve 6 saat kullanacaksak 30Ah, yani toplamda 69Ah
minimum kapasite salt bu cihazları yukarıda bahsedilen
bah sedilen süreler
 boyunca çalıştırmak için gerekli olacaktır. 
Oysa hiçbir akü sürekli olarak üzerinde yazan maksimum gücü
%35-40 kapasitede akım sağlayabilirler. Bu
 veremez, ancak %35-
durumda böyle bir gün için bize
bi ze 70Ah bir akü yeterli olmayacaktır,
aslında 175Ah akü kapasitemiz olmalıdır.

 Yıldırımdan Korunma
Korunma ve Elektrolitik 
Elektrolitik  Korozyon
 Korozyon

Özellikle yelkenli tekneler birer paratoner gibi direkleri ile açık denizde
de, bağlı oldukları limanda da yıldırım düşmesi tehlikesi ile karşı
karşıyadır. Metal gövdeli (çelik veya alüminyum) tekneler, gövdeleri
 yıldırımı suya iletecek bir Faraday kafesi görevi görebildiği için en
emniyetli yapıya sahiplerdir. Ahşap ve fiber gibi yalıktan
malzemelerden imal edilen teknelerde ayrıca yıldırımdan korunma
sistemleri kurulmalıdır. 

 Yıldırımların düştüğü ya da şimşekli bir fırtınada kalmanız

durumunda, mürettebatın her türlü metal ak samdan
samdan en az 1 - 1,5 metre
uzak durması, hiçbir şekilde tellere veya başka metallere temas
etmemesi gerekir. Tekneye yıldırım düşmesi durumunda seyir
cihazlarının ve telsizin hasar görmesini önlemek için elektrik
 bağlantılarının tamamen sökülmesi önerilir. 

Elektrolitik Korozyon: Elektrik, iletkenlerdeki elektronların

hareketi ile iletildiğinden, akım olan her yerde elektriğe bağlı bir
aşınma (korozyon) kaçınılmaz biçimde oluşacaktır.  Özellikle tekne
içindeki ya da yakın bir teknedeki kaçak akımlar teknenin madeni
aksamında (örneğin salmada ve saplamalarında, şaftt a, uskurda,
dümen milinde) hızla korozyon oluşmasına neden olur. Bunu önlemek
için teknenin su altı kesimine tutya adı verilen ve çok kuvvetli anot
olan malzemeler takılır. 

Tutyalar güçlü anot özellikleri sayesinde akımı kendilerine çekerek

korozyonu tekne aksamından uzak tutarlar. Bu nedenle her sezon
 yenilenmeleri
 yenilenmeleri gerekir.

82
 

MEVZUAT VE TELSİZ 

Özel Tekne: Ticari amaç olmaksızın gezi, eğlence, spor ve amatör

 balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, boyu
 boyu 2,5 metreden küçük ve 24
metreden büyük olmayan, bağlama kütüğüne kaydolarak özel tekne
ruhsatı almış tekneler. 18 gros tonalitodan büyük tüm teknelerin
tek nelerin
ticari olarak tescil edilmesi mecburidir.
 Amatör denizciler özel bir tekneyi sevk ve idare ederken kanunlardaki
tanımlara göre "kaptan" sayılır ve bütün sorumluluklarını taşır.
Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun (No: 4922), Kaptanın
Görevleri ve Denizde Yolculuk Güvenil ile İlgili Maddeleri bu
sorumlulukları aşağıdaki gibi tanımlar: 
Madde 8: Türk gemileriyle Türk liman ve karasularında yolculuk eden
 ya bancı gemilerin, denizde çatışmayı önlemek için taşıyacakları ve
gösterecekleri fener ve alametler, verecekleri sesli sis ve manevra
işaretleri, gözetecekleri seyir ve idare kuralları ile tehlikeye düştükleri
zaman yardım istemek için verecekleri ve gösterecekleri her türlü t ürlü
işaretler tüzükle belirtilir.
Önleme Tüzüğü'nden Her bulunur.
bir tane Türk gemisinde
  Denizde Çatışmayı

Kaptan, yola çıkmadan önce geminin denize

de nize ve yola elverişli
olmasına, yolculuk için gerekli belgelerin ve emniyet teçhizatının
t eçhizatının
tam olmasına dikkat etmekle; yabancı ülkelerde bulunuyorsa o
ülkelerin yasalarına ve usullerine uymakla; bulunduğu ülkenin
 yasalarına aykırı davranan kaptan yarattığı zararı ve kesilen
cezaları ödemekle yükümlüdür. 
Farklı bir ülkeye giderken ülkeden çıkış pasaporta işlenir. Diğer
Diğ er
ülkede resmi giriş gümrüklü bir limandan pasaportla yapılır.
Tekneye transit log adlı bir belge düzenlenir. Bu belgeye donatan,
mürettebat, varsa tekneyi kullanmakla yetkili kişiler, gümrüğe tâbi
demirbaşlar ve gidilecek limanlar işlenir. 
Kaptan işlediği kusurlardan ve görevini yapmamaktan doğacak
do ğacak
zararlardan; başkasına ait bir gemiyi yönetiyorsa gemi  
sahibine, gemide bulunan kişilere ve varsa bir kredi
muamelesinden doğan gemi alacaklısına karşı da; tehlike
t ehlike
karşısında alacağı önlemlerden şahsen sorumludur. 

Çatışma ve Kaza Raporu 

Madde 9: Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğüne riayet edi edilmemek
lmemek
 yüzünden can veya mal zararına sebebiyet verilen hallerde,
hallerde,
durumun hal ve şartları, tüzükten ayrılmayı kati olarak gerektirdiği
mahkeme
üstünde tarafından
vardiyada sabit olmadıkça,
bulunan hadise
kaptan veya sırasında
mevzuata göre köprü
yetkili
83
 

güverte zabiti kusurlu sayılır. 

Madde 10: Çatışan gemilerin kaptanları,
kapt anları, çatma yüzünden gemilere ve
içindeki kimselere gelecek zararları önlemek veya azaltmak için, kendi
gemilerini ve içinde bulunan gemi adamlarını ve yolcuları ciddi bir
tehlikeye atmaksızın mümkün olan her yardımı yapmakla görevlidir.
Bundan ötürü çatışan gemilerin kaptanları, birbirine yardıma muhtaç
 bulunmadıklarına inanç getirene kadar, gemilerini hadise yerinde
tutmaya mecburdurlar.

Çatışan gemilerin kaptanları, gemilerini ve içindeki kimseleri ciddi

tehlikeye atmadan yapabilirlerse, yollarına devama başlamadan
önce, geminin adını, tanınma işaretini, bağlama, kalkma ve varma  
limanlarının adlarını öbür gemilerin kaptanlarına bildirme
ödevindedirler. 
Çatışan gemilerin kaptanları, olayın sebeplerini ve hangi hal
h al ve şartlar
altında baş gösterdiğini, kazadan hemen sonra ve mümkünse, gemi
 jurnaline yazarlar.
yazarlar. Gemi jurnalin deki bu ka ydın altı, kaptan, birinci
jurnalindeki
zabit ve güverte tayfasından biri tarafından beraberce imzalanır. 
Kaptan seyirde olan kazaları tarih, saat ve mevki belirterek
be lirterek bütün
ayrıntıları ile yazarak bir rapor haline getirmekle sorumludur. Raporda
kazanın oluşu, nedenleri, alınan önemler ve sonuçları açıklıkla yazılır.
 Yaralanma veya ölüm halinde katan raporu en yakın limandaki
mahkemeye tespit ettirmekle yükümlüdür. Raporu, doğruluğunu
tasdik amacıyla varsa gemide bulunan kişiler de kaptanla birlikte
imzalar. Kazada kaptanın yaşamını kaybetmesi durumunda varsa
gemideki başka kişiler raporu düzenler. 
Kaptan mahkemenin tespit ettiği kaza raporunun tasdikli bir
suretini bulunduğu limandaki Liman Başkanlığına verir.  

 Denizde Can Kurtarma

Madde 14: Her kaptan, denizde, can tehlikesine uğramış olarak rast  
geldiği kimselere, düşman bile olsa, kendi gemisini, gemi adamlarını
 ve yolcusunu ciddi bir tehlikeye atmaksızın elinden gelen her yardımı
 yapmakla ödevlidir. 
Madde 15: Başka gemiden imdat işareti alan bir geminin kaptanı
tehlikede bulunan kimselerin yardımını bütün hızı ile gitmek
ödevindedir. Ancak kaptan bu türlü hareket etmeyi imkansız görür
 veya içinde bulunduğu özel haller dolayısı ile makul veya faydalı
görmez veya 17. ve 18. maddeler  gereğince bu ödevden muaf
tutulmuş ise yardım yapmayabilir ve bu hali hemen, imdat işareti
 veren geminin kaptanına bildirmekle beraber kendisini yardıma
gitmekten alıkoyan sebepleri gemi jurnaline kaydeder.  
84
 

Madde 16: Tehlikede bulunan bir geminin kaptanı, imdat

isteğine cevap vermiş olan kaptanlarla mümkün olabildiği kadar
ka dar
istişarede bulunduktan sonra, yardıma en elverişli gördüğü bu
gemilerden birinden veya birkaçından yardım istemek hakkını
haiz olduğu gibi bu suretle kendisinden yardım istenen kaptan
bu isteğe uyarak bütün hızları ile tehlikede
 veya kaptanlar da bu
 bulunan kimselerin yardımına gitmek ödevindedirler. 
Madde 17: Telsizle imdat işareti alan bir kaptan kendisinden yardım
isteyen başka bir geminin kaptanından ve eğer yardım istenen gemi
 birden fazla
fazla ise bu gemilerin k aptanlarından,
gemilerin aptanlarından, yardım isteğinin yerine
getirilmek üzere bulunduğu yolunda  haber alacak olursa, 15. madde
ile kendisine yüklenmiş olan yardım ödevinden kurtulur.  
Madde 18: Bir kaptan, tehlikede bulunan kimselerin
 yanına varan bir geminin kaptanından artık yardıma
lüzum kalmadığını haber alırsa, bu kanunun 15.
Maddesiyle yüklenmiş olduğu ödevden ve eğer kendi
gemisinden de yardım istenmemiş ise 16. madde ile
 yüklendiği yardım ödevinden kurtulur. 
Madde 19: Tehlikeli buzlar, gemi leşleri, tropikal fırtınalar
fı rtınalar ve ya
Beaufort mikyasına göre 10 kuvvetinde veya daha
dah a fazla rüzgarlı
 yahut deniz yolculuğu güvenini doğrudan doğruya sarsan başka
tehlikeler gören her gemi kaptanı, bunları, yakınında bulunan
gemilere ve haberleşebileceği ilk kıyı noktasındaki yetkili
makamlara, elinde bulunan bütün haberleşme araçları ile ve
tüzüğü gereğince bildirmek ödevindedir. 

Gerekli Yeterlilikler
 Amatör denizcilerin kullandığı tekneler Özel Tekneler'dir. Özel
tekneler Liman Başkanlıklarına, Liman Başkanlığı olmayan iç i ç sularda
Belediye Başkanlıklarında
kaydedilirler. kurulmuş
Özel teknelerde olan Bağlama
telsiz cihazı Kütüğü'ne
bulundurulması zorunlu
değildir. Teknede telsiz varsa bu telsiz için ruhsat alınmış olması,
ayrıca telsizi kullanan kişinin cihaza uygun bir  Telsiz Operatörü
 Yeterlilik Belgesi'ne sahip olması gerekir. Özel teknelerde bulunan
 VHF telsizler için Kısa Mesafe Telsiz (KMT) ehliyeti bulunmalıdır.
 bulunmalıdır. 
Özel tekneler en az Amatör Denizci Belgesi veya Gemici ve üstü
 yeterlilik belgesi bir kişinin sevk ve idaresinde, bölge ve mesafe sınırı
olmaksızın seyre çıkarlar. 
15 yaşından gün almış kimseler veli muvaffakatnamesi ile sınava
girebilirler. Ancak ADB sahibi 16 yaşından küçük kişiler, boyu 7
metreden, sürati saatte 7 deniz milinden
mi linden fazla olan özel tekneleri  sevk
 ve idare edemezler.
edemezler.

85
 

Bir özel tekne sahibi tarafından başkalarına, tekne sahibi dernek

 veya vakıf ise bunların sporcularına Yetki Yazısı ile geçici olarak
 verilebilir. Yetki yazısı seyir süresince teknede bulundurulur
bulundurulur ve
 yetki devredilen kişi en az en az Amatör Denizci Belgesi veya Gemici
 ve üstü yeterlilik belgesine sahip olmak zorundadır. 
 ADB ile sadece özel tekneler ve Turizm mevzuatı uyarınca kurulmuş,
kurulmuş,
 yat işletme belgesine sahip firmaların mürettebatsız kiraya verdikleri
tekneleri sevk ve idare etmek mümkündür. Bu belgeyle gemiadamı
sıfatıyla çalışılamaz, yat işletme belgesi sahibi firmalar tarafından
tarafı ndan
kiraya verilenler dışında başka ticari kayıtlı tekne kullanılamaz. ADB
sınavla alınır. 
Motoru on beygir gücünden az özel tekneleri, sadece kürekle
 yürütülen motorsuz tekneleri, kano ve kayıklar
kayıklar ile ulusal ve
uluslararası yarış sınıfı (kürek spor tekneleri ile Optimist, Laser,
Fin, 420, 470, Pirat, Dragon, rüzgar sörfü gibi yelken sporu
tekneleri) spor amaçlı tekneleri kullanan kişilerin ADB sahibi
olması gerekmez. 

MARPOL

Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesine Dair Uluslararası

 Anlaşma olan MARPOL 1973 yılında imzalanmıştır. Amatör tekneleri
 bağlayan hususları sadece pissu (lağım suları) ve çöplerle ilgili
kısımlarıdır. Ek IV Madde 1 gereği lağım: Tuvaletlerden,
Tuvaletlerden,
pisuarlardan ve frengi deliklerinde
deliklerinden
n toplanan pissular; gemi
revirlerindeki küvetlerden ve frengi deliklerinden toplanan pissular.;
canlı hayvanların muhafaza edildiği bölümle rden toplanan pissular ve
 yukarıda sayılanlarla karışmış herhangi başka pissular.
pissular. 
 Atık su duş ve lavabo giderlerinden toplanan, sintine ise teknenin
iç dibinde biriken sulardır. MARPOL
MARP OL anlaşmasına göre yağ ya da
 yakıt karışmış sintine suyu denize dökülemez. Teknelerde toplanan
diğer pissuların ya arıtılmış olarak en yakın kıyıdan 4 deniz mil
açıkta, ya da arıtılmamış olarak en   yakın
yakın kıyıdan 12 deniz mili
açıkta ve her iki halde de saatte en az 4 deniz mili süratle
seyrederken boşaltılmasına izin verir. 
MARPOL anlaşması Ek V MAdde 3, çöp açısından aşağıdaki
kuralları getirir:
Her türlü plastik maddelerin, sentetik halatların, sentetik balık
balı k
ağlarının, plastik çöp torbalarının, içlerinde ağır metal ve zehirli
atıklar bulunanabileceği olasılığından hareketle her türlü yanmış
plastik maddelerin küllerinin nerede olursa olsun denize atılması
kesinlikle yasaktır. 
atıl ması
86
 

Sahile 25 milden daha yakın mesafede içinde denizde

denizde yüzebilen
cinsten kumaş ve ambalaj malzemesinin atılması  yasakt
 yasaktır.
ır. 

Sahile 12 milden yakın mesafe içinde denize yemek artıları ile kağıt
dahil her türlü çöpün, cam ve madeni eşyanın, şişelerin ve çanak
çömleğin atılması yasakt
 yasaktır.
ır. 

 Akdeniz, Marmara, Ege Denizi ve Karadeniz ise özel bölge tanımına

girer ve aşağıdaki çöplerin bu özel bölgelerde denize
deni ze atılması
kesinlikle yasaktır: 
Her türlü plastik maddeler, sentetik halatlar, sentetik balık ağları,
plastik çöp torbaları, plastik maddelerin  külleri. 

Kağıt dahil her türlü çöp, paçavra, cam, metal, şişe, çanak,

çömlek, fincan, tabak, ambalaj malzemesi, kumaş.  

 Yeme
 Ye k artıkları (sahile 12 milden az mesafe  içinde).
mek içinde). 
 Ayrıca Ek V Bölüm 9 uyarınca, boyu 12 metreden uzun her teknede
 yukarıda sayılan çöplerin denize atılamayacağını belirten bir levhayı
herkesin göreceği bir yere asılmış olmalıdır.  

87
 

Telsiz Kullanımı ve Acil Durum Çağrıları 

Teknelerde VHF bandından yayın yapan 55 kanallı telsizler
 bulunur. Özel teknelere telsiz takma zorunluluğu
zorunluluğu yoktur, ancakher
telsiz cihazına ruhsat düzenlenmesi mecburidir. Ruhsata bir de
çağrı işareti yazılır. Bu kod gemilerde
gemi lerde YC, yatlarda YM diye başlar
 v e ardından 4 ya da 5 rakam gelir. Örneğin, YM25341. Telsizi olan
teknelerde seyirde
ehliyeti olması en az  bir kişide Kısa Mesafe Telsiz (KMT)
gerekir.
Konuşmak için sabit telsizin mikrofonu, el telsizinin de yan tarafında
 bulunan ve mandal adı verilen düğmeyi basılı tutmanız gerekir.
Mandala konuşmaya başlamadan bir saniye kadar önce basın ve
konuşmanız bittikten birkaç saniye sonrasına kadar mandalı
 bırakmayın. 
 Amatör yatların kullanımına 3 kanal tahsis edilmiştir: 

•   Genel çağrı ve acil durum kanalı: 16

16

•
  Görüşme kanalı: 72 ve 73
Çağrı kanalı olan 16. kanalı bütün istasyonlar dinlediğinden,
dinlediğind en, bu
kanaldan sadece çağrı yapılır ve görüşmelere 72 veya 73. kanaldan
devam edilir. Bir acil durum çağrısı yapmanız gerektiğinde 16.
kanala geçerseniz sadece amatör tekneler değil, civardaki bütün
tekneler sizi duyacaktır. 

Çağrıları: Sizi ilgilendiren iki temel acil durum çağrısı

 Acil Durum Çağrıları:
 vardır: hayati tehlike ve motor arızası. 
MAY-DAY , hayati tehlike içeren tehlike telsiz çağrı sinyalidir
sinya lidir ve 3 kez
art arda söylenir. Daha sonra teknenin adı ve mevki ile durumun
açıklaması yapılır. Örnek bir tehlike çağrısı aşağıda verilmiştir:
verilmişti r: 
"MAY-DAY, MAY-DAY, MAY-DAY! Burası yelkenli yat Ada.
Koordinatlarımız 40 derece 50 dakika 46 saniye Kuzey, 29
derece 5 dakika 30 saniye Doğu. Teknede ağır yaralı var."
PAN-PAN acil durum çağrısı da motor arızası gibi hallerde
 benzer bir biçimde yapılır. Acil durum çağrısını telaşa kapılmadan,
tane-tane anlaşılır biçimde yapmanız ve olumlu yanıt alana kadar
 yinelemeniz
 yinelemeniz gerekir.

88
 

TEST 1

1.  Yüzünüzü sancağa döndüğünüzde pupa nerenizde kalır? 

a)  Önümüzde 
 b
 b))   Arkamızda 
c)  Sağımızda 
d)  Solumuzda

2. Pupaya bakarken sağımız teknenin neresidir?

a)  Pruva
 b
 b))  Pupa
c)  İskele 
d)  Sancak

3. Teknenin omurga hattı ile kemere hattının kesiştiği noktaya

 bir saat koyalım. Yel
 Yelkovan altıyı, akrep de dört buçuğu
kovan
gösteriyorsa, akrep teknenin neresini gösterir? 
a)  Sancak baş omuzluk
 b
 b))  Sancak kıç omuzluk
c)  İskele kıç omuzluk
d)  İskele baş omuzluk

4. Tekne aynı rüzgara tabi kaldığı sürece rüzgarın geldiği tarafın

tersindeki tarafa ne ad veril
verilir?
ir?

a)  Rüzgar üstü 
 b
 b))  Rüzgar altı 
c)  Pupa
d)  Pruva

5. Omurga hattı ile kemere hattı arasında kaç derece vardır?

   

a)  45
 b
 b))  90
c)  80
d) 270

89
 

6. İskele baş omuzluk saat kaç yönündedir?

 yönündedir? 
a) 
a)  1,5
 b)  
 b) 4,5
c) 
c)  6
d) 10,5

7. Teknenin başından ufka kadar önü neresidir?

a)  Pruva
 b)
 b)  Baş 
c)  Kıç 
d)  Pupa

8. Rüzgar rıhtımdan tekneye doğru esiyorsa rıhtım  teknenin...

a)  Rüzgar altındadır 
 b)
 b)  Rüzgar üstündedir 
c)  İskelesindedir 
d)  Sancağındadır 

9. Pupa-Pruva hattı ile kemere hattının kesiştiği noktaya bir saat

 yerleştirsek, saat 3'te yelkovan pruvayı gösterirken
gösterirken akrep nereyi gösterir? 

a)  Sancak baş omuzluk

 b)
 b)  Sancak
c)  İskele kıç omuzluk
d)  İskele

10.  Yüzünüzü iskeleye döndüğünüzde sağınız teknenin ne

tarafıdır? 
a)  Pruva
 b)
 b)  Pupa
c)  İskele 
d)  Sancak

90
 

TEST 2
1.  Karşılıklı posta başlarını bağlayan enine kirişlerine ned
  enir?

a)  Bodoslama
 b
 b))  Kemere

c)  Küpeşte 
d)  Omurga

2.  Posta nedir?

a)  Teknenin bel kemiği, iskeletin ana yapı elemanı. 

 b
 b))  Omurgaya ek düşey veya eğik konan uzantı  parçası. 
c)  Suda dönerek tekneye yön veren levha.
d)  Omurgaya dik konulan eğri yapı elemanları,
teknenin kaburgaları. 

3.  Teknenin baş ve kıç formunu oluşturmak için omurgaya ek

olarak konan düşey ya da eğik eleman nedir?

a)  Bodoslama
 b
 b))  Posta
c)  Kemere
d)  Küpeşte 
4.   Aynı taraftaki posta başlarını bağlayan kuşak  nedir?

a)  Omurga
 b
 b))  Küpeşte 
c)  Kemere

d)  Bodoslama
5.  Dümen palası nedir?
a)   Aynı taraftaki posta başlarını bağlayan kuşak. 
 b
 b))  Teknenin baş ve kıç formunu oluşturmak için omurgaya ek
olarak konan düşey ya da eğik  eleman.
c)  Suda dönerek tekneye yön veren levha.
d)  Teknenin karşılıklı posta başlarını bağlayan enine
kirişleri. 

91
 

6.  Borda teknenin neresidir?

a)  Gövdenin su kesiminin altında kalan dış yanları.

   
 b)
 b)  Gövdenin su kesiminin üstünde kalan iç  yanları. 
c)  Gövdenin su kesiminin altında kalan iç yanları.
   

d)  Gövdenin su kesiminin üstünde kalan dış yanları.

   
7.  Gövdenin su kesiminin altında kalan dış yanlarına ne ad verilir?  

a)  Karina
 b)
 b)  Borda
c)   Alabanda
d)  Sintine

8.  Teknenin iç dibi neresidir?

a)  Farş 
 b)
 b)  Kasara
c)  Karina
d)  Sintine

9.  Teknenin su kesiminin üstünde kalan iç yanlarına ne ad verilir? 

a)  Karina
 b)
 b)  Borda
c)   Alabanda
d)  Sintine

10.  Teknenin kıçını kapatan enine düz parça nedir?

a)  Dümen palası 
 b)
 b)   Yeke
 Yeke
c)   Ayna
d)  Küpeşte 

92
 

TEST 3

1.  Tekneyi dönen emniyet tellerine ne ad  verilir?

a)  Puntel

 b)  Usturmaça 
c)   Vardavela

d)  Pasarela

2.  Pulpit nedir?

a)  Puntel borularının teknenin kıçında U şeklinde balkon

korkuluğu biçimi alması. 
 b)  Puntel borularının teknenin başında V şeklinde balkon
korkuluğu biçimi alması. 
c)  Rıhtımdan tekneye geçmek için kullanılan sürme  iskele.
d)  Kamaraya veya makine dairesine hava yönlendirmek için
kullanılan baca formundaki donatı. 
3.  Teknenin rıhtıma ve komşusuna sürtünüp çizilmesini
önlemek için kullanılan, hava ile şişirilen balon formunda yastıklara ne 
denir?

a)  Usturmaça 
 b)   Vardavela

c)  Pasarela

d)  Puntel

4.  Halatların tekneye istenen noktadan alınmasını sağlayan

donatıya ne denir?
a)  Koçboynuzu 
 b)  Puntel

c)   Anele
d)  Kurtağızı 

93
 

5.  Lumboz nedir?

a)  Güverteye açılan kapaklar.

 b)  Kamaraya veya makine dairesine hava yönlendirmek için
kullanılan baca formundaki donatı. 

c)  Teknenin bordalarına açılmış havalandırma ve/veya

aydınlatma amaçlı sızdırmaz  pencereler.

d)  Demir zincirini ve/veya halatını almak için

içi n genellikle baş
üstünde kullanılan motorlu ya da mekanik  düzenek. 
6.  Kamaraya veya makine dairesine hava yönlendirmek için
kullanılan baca formundaki donatı nedir?
a)  Heç 
 b)  Lumboz

c)  Manika

d)  Kasara

7.   Vardavela tellerini

tellerini tutan d
dikme
ikme ayaklara ne ad verilir?

a)  Pulpit

 b)  Puşpit 
c)  Usturmaça 
d)  Puntel

8.  Demir zincirini ve/veya halatını almak için

içi n genellikle baş
üstünde kullanılan motorlu ya da mekanik düzenek  hangisidir?
a)  Irgat

 b)  Koçboynuzu 
c)  Kurtağızı 
d)  Manika

94
 

9.  Heç nedir?
a)  Kamaraya veya makine dairesine hava yönlendirmek için
kullanılan baca formundaki donatı. 
 b)  Güverteye açılan kapaklar.

aydınlatmaTeknenin bordalarına açılmış havalandırma ve/veya

c) 
amaçlı sızdırmaz  pencereler.

d)  Demir zincirini ve/veya halatını almak için

içi n genellikle baş
üstünde kullanılan motorlu ya da mekanik  düzenek. 
10.  Pasarela nedir?

a)  Teknenin rıhtıma ve komşusuna sürtünüp çizilmesini

önlemek için kullanılan, hava ile şişirilen balon formunda yastıklar. 
 b)  Tekneyi dönen emniyet telleri.
c)  Halatların tekneye istenen noktadan alınmasını sağlayan donatı. 
d)  Rıhtımdan tekneye geçmek için kullanılan sürme  iskele.

95
 

TEST 4
1.   Ye
 Yelken teknesinin rüzgar altına dönerek yaptığı manevray 
lken man evray a ne
denir?

a)  Tramola

 b)
 b) 
c)  Kavança  
Istıralya
d)  Çarmık  
2.   Arma nedir?
nedir?

a)  Direği baş-kıç yönünde tutan tel, çubuk v eya

eya halat.
 b)
 b)  Direği bordalar istikametinde tutan tel, çubuk veya 
halat.
c)  Sabit yelken donanımı.  
d)  Hareketli yelken donanımı.  

3.   Yelken
 Yelkenleri direğe çekip indiren halatlara ne ad verilir?
leri

a)  Mandar
 b)
 b)  Iskota
c)  Istıralya 
d)  Çarmık  
4.  Iskota nedir?

a)  Direği baş-kıç yönünde tutan tel, çubuk veya halat.

 b)
 b)  Direği bordalar istikametinde tutan tel, çubuk veya 
halat.
c)  Sabit yelken donanımı. 
d)   Yelken
 Yelkenle
leri
ri kontrol eden halat.
5.  Gurcatalar hangi telleri tutar?

a)  Çarmık  
 b)
 b)  Istıralya 
c)   Vardave
 Vardavela
la
d)  Mandar

96
 

6.  Tramola nedir?

a)   Yelken
 Yelkenle ri direğe çeken halatlar.
leri
 b
 b))   Yelken
 Yelkenle rin teknenin omurga hattı ile yaptığı açıyı
lerin
ayarlayan halatlar.
c)   Yelk
 Yelken li teknenin rüzgar üstüne dönerek yaptığı
enli
manevra.
d)   Yelk
 Yelkenli teknenin rüzgar altına dönerek
enli
 yaptığı manevra.
7.   Yelk
 Ye en tekneleri neye göre sınıflandırılır? 
lken

a)  Boyuna
 b
 b))  Direk sayısına 
c)  Tonajına 
d)   Armasına 

8.  Direği baş-kıç yönünde tutan tel, çubuk veya halata

h alata ne ad
ad

 verilir?
a)  Çarmık  
 b
 b))  Istıralya 
c)  Gurcata
d)  Iskota

9.  Direğin orta seviyesinden çarmık tellerini iki yana açan

metal veya ahşap kollara ne ad  verilir?
a)  Gurcata
 b
 b))  Bumba

c) 
d)  Istıralya  
Kavança
10.  Hareketli yelken donanımına ne ad verilir?

a)   Arma
 b
 b))  Salma
c)  Selviçe 
d)  Tramola

97
 

TEST 5
1.  Halatın yük taşıyan kısmına ne denir?

a)  Çıma 
 b)
 b)  Beden
c)  Kroz
d)  Doblin

2.  Kroz nedir?

a)  Halat bedenindeki açık  halka

 halka
 b)
 b)  Halatın bağ yapılan ucu
c)  Halatın yük taşıyan kısmı 
d)  Halat bedenindeki kapalı halka
3.  Halatı elinden bırakmadan gevşet komutu  hangisidir?

a)  Mola
 b)
 b)   Vira
c)  Laçka 
d)  Fora

4.  Mola komutu ne anlama gelir?

a)  Halatı gevşet 
 b)
 b)  Halatı çöz 
c)  Halatı al
d)  Halatı çöz ve bırak 
 bırak  
5.   Yükü yukarı çek komutu hangisidir?

a)  Hisa
 b)
 b)   Vira
c)  Mayna
d)  Laçka 

6.  Halatı mapa, anele, koçboynuzu ve baba gibi bir  yere

 bağlama komutu hangisidir?
hangisidir?

a)  Fora
 b)
 b)  Mola
c)   Vira
d)   Volta
 Volta

98
 

7.  Çıma nedir?

a)  Halattaki açık  halka.

 halka.
 b
 b))  Halatın bağ yapılan boştaki ucu.
c)  Halattaki kapalı halka.
d)  Halatın yük taşıyan kısmı. 
8.  Mayna ne komutudur?

a)   Yükü indir.
 b
 b))  Halatı gevşet. 
c)  Halatı çöz. 
d)   Yükü yukarı çek. 
9.  Hangisi "halatı al" anlamına gelir?

a)  Mola
 b
 b))  Fora

c)  Laçka 
d)   Vira

10.  Bir bağ, hızla çözülmesi gerekiyorsa nasıl bitirilmelidir?

bitirilmelidir ?

a)  Foralı 
 b
 b))  Camadanlı 
c)  İzbarçolu 
d)  Molalı  

99
 

TEST 6
1.   Ye
 Yekeli teknede yekenin ucu iskeleyi gösteriyorsa tekne ne yöne  
keli
gider?

a)  Düz 
 b)
 b)  Tornistan
c)  Sancak
d)  İskele 
2.  Sola turlu pervaneli teknenin kıçı tornistanda nereyeçeker? 

a)  İskeleye 
 b)
 b)  Sancağa 
c)  Dümenin kırıldığı yöne
 yöne 
d)  Çekmez 
3.   Aşağıdakilerden hangisi manevrayı etkileyen
faktörlerdendir? 
a)  Dümen 
 b)
 b)  Rüzgar 
c)   Akıntı 
d)  Hepsi

4.  Hangi dümen komutu sancak baş omuzluğunuzda

demirli bir tekneyle çatışmanıza neden olabilir.?

a)  Sancak alabanda.

 b)
 b)  İskele alabanda.
c)   Viya.
d)  Tam
Tam yol tornista
tornistan.
n.

5.  Sağa turlu pervanesi olan bir tekne, rüzgarsız bir havada

ha vada tercih
şansı varsa rıhtıma ne taraftan aborda olmalıdır?
olmalıdır? 

a)  Sancak bordadan.

 b)
 b)  Fark etmez.
100
 

c)  Kıçtan kara.
d)  İskele bordadan.
6.  Bir teknenin başka bir tekneye bordasını vererek
 yanaşmasına ne denir?
a)   Avara
 b
 b))   Alarga
c)   Aborda
d)   Alabora

7.  Baş pürmeçe halatı ne işe yarar?

a)  Teknenin ilk yanaşmasında başını karaya bağla
 bağlar.
r. 
 b
 b))  tekenin ileri-geri oynamasını engeller.
 Aborda tekenin
c)   Aborda teknenin başının rıhtımdan açılıp geri
 vurmasını önler. 
d)   Aborda teknenin ileri oynamasını önler ve yanaşma
ayrılma manevralarında teknenin hızını kontrol ederek yardımcı  olur.
8.   Alarga ne demektir?

a)  Bir teknenin açıkta beklemesi.

 b
 b))  Bir teknenin bağlı olduğu yerden çözülüp çıkması. 
c)  nin ters dönmesi. 
Teknenin
Tekne
d)  Bir teknenin rıhtıma veya başka bir tekneye bordasını
 
 vererek yandan yanaşması. 

9.   Aborda bir teknenin alargaya çıkması için önce... 

a)   Alabora olması gerekir.
 b
 b))   Avara olmasıgerekir. 
c) 
d) 
 Alesta
Pürmeçeolması gerekir.
kullanması gerekir.
10.  Teknenin kıçının akıntı ve dalga etkisi ile
rıhtımdan açılmasını önleyen halat hangisidir?

a)  Palamar
 b
 b))  Iskota
c)  Mandar
d)   Açmaz 

101
 

TEST 7
1.  Tamamı zincir 6 metreye demirlerken kaloma ne olmalıdır? 

a)  20m
 b)
 b)  30m
c)  40m
d)  50m

2.  Çıpaya bağlı 10 metre zincir kalanı halat ile 8 metreye demir atarken
ne kadar kaloma verilir?

a)  8m
 b)
 b)  32m
c)  48m
d)  80m

3.  Baştaki adama demiri alması için hangi komut verilir?

a)   Vira
 b)
 b)  Funda
c)  Salpa
d)   Apiko

4.  Demir alırken çıpanın ucunun zemine değdiği ve zincirin dik

durduğu baştaki adam tarafından hangi terimle bildirilir?

a)  Salpa
 b)
 b)  Kaloma
c)  Funda

d)   Apiko
5.  Salpa ne demektir?

a)  Demir at komutu

 b)
 b)  Demir al komutu
c)  Demirin zeminden kurtulduğunu bildirir.
d)  Çıpanın dibi bulduğunu bildirir.

102
 

6.  Fırtınaya karşı baştan çift demir atılırken aralarında kaç

derece açı olmalıdır? 

a)  20 derece
 b
 b))  60 derece
c)  90 derece
d)  120 derece

7.  Demirleyince çıpaya neden şamandıra bağlanır?

 bağlanır? 

a)  Demirin taramasını önler. 

 b
 b))  Denizde çatışmayı önleme tüzüğü kuralıdır. 
c)   Yeri
 Yerini
ni belli eeder, takılırsa kurtarmaya yarar.
der,
d)  Rüzgarın döndüğünü gösterir. 
8.  Zincir/halat karışık demirlemede en az ne kadar zincir
kullanılması önerilir? 

a)  5m
 b
 b))  10m
c)  15m
d)  Derinliğin 2 katı. 
9.  Sadece halat olan donanımda kaloma ne kadar  olmalıdır?
olmalıdır? 

a)  Derinliğin en az 6 katı. 

 b
 b))  Derinliğin en az 10 katı. 
c)  Derinliğin en az 4 katı. 
d)  Bu şekilde demirleme önerilmez. 

10.  Irgat nedir?

a)  Baş üstündeki adama demir atması için verilen komut.
 b
 b))  Baş üstündeki adama demir alması için verilen komut.
c)  Baş üstünde demir zincirini toplayan mekanizma.
d)  Baş üstündeki adamın demirin zeminden
kalktığını bildirmekte kullandığı terim.

103
 

TEST 8
1.   Yoll vermekle yükümlü tekne nasıl davranır? 
 Yo

a)  Durarak diğerinin geçmesini bekler.

 b)
 b)  Sancağa dümen kırar. 
c) 
değiştirir.   Rotasını diğerinin pupasından geçecek biçimde
d)  Hızlanarak diğer teknenin pruvasından geçer. 
2.  Hangi durumda "yetişen gemi"  sayılırsınız? 

a)  Diğer teknenin silyon fenerini  görüyorsanız. 

 b)
 b)  Diğer teknenin pupa fenerini görüyorsanız. 
c)  Diğer teknenin sancak borda fenerinigörüyorsanız. 
d)  Diğer teknenin iskele borda fenerini  görüyorsanız.
görüyorsanız. 
3.  Gece pruva pruvaya çatışma rotasında olduğunuzu nasıl
anlarsınız? 

a)  Diğer teknenin silyon fenerini görüyorsanız. 

 b)
 b)  Diğer teknenin pupa fenerini görüyorsanız. 
c)  Diğer teknenin sancak borda fenerini  görüyorsanız.
görüyorsanız. 
d)  Diğer teknenin borda fenerlerini birlikte görüyorsanız. 
4.  Demirdeki 50 metreden uzun tekneler...
tekneler...

a)  Pruvadaki yukarıda olmak kaydı ile 2 demir

feneri gösterir. 
 b)
 b)  Pupadaki yukarıda olmak kaydı ile 2 demir
feneri gösterir. 
c) 
d) 
Her yönden görünen iki demir feneri gösterir. 
Borda ve pupa fenerlerine ilaveten ikinci silyon
fenerini gösterir. 
5.   Yelk
 Yelken ikii tekne çatıştığında...  
en seyrinde ik

a)  Diğerini sancağında pruvasından kemere hattının iki

kerte gerisine k adar
adar gören yol verir.
 b)
 b)  Diğerini iskelesinde pruvasından kemere hattının iki
kerte gerisine kadar gören yol verir.
c)  Rüzgar üstündeki yol verir.
d)  Kontralar aynı ise rüzgar üstündeki, farklı ise iskele
kontra seyreden yol verir.

6.  Bir tekne ne zaman yelken seyrinde sayılır? 

104
 

a)   Yelken
 Yelkenli
li bir tekneyse.
 b
 b))   Yelken
 Yelkenle ri açıksa. 
leri
c)   Yelken
 Yelkenle ri açık ve motoru  çalışmıyorsa. 
leri
d)  Motor/yelken
Motor/yel ken birlikte seyrederken.

7.  Borda fenerleri ne renktir ve hangi sektörlerden görünür?

görünür? 
a)  İskelede kırmızı, sancakta yeşil, pruvadan her iki yön
 yönee 112,5
derece.
 b
 b))  İskelede kırmızı, sancakta yeşil, pruvadan her iki yön
 yönee 135
derece.
c)  İskelede yeşil, sancakta kırmızı, pruvadan her iki yöne
  112,5
derece.
d)  Pupaya 135 derece.

8.  Kuvvetle yürütülen 50 metreden uzun tekneler, borda ve

pupa fenerlerine ek olarak başka hangi fenerleri gösterir?  

a) 
 b
 b))  Ek fener göstermelerine
Pupadaki daha yüksekte gerek 
ikinci yoktur.
 yoktur.
silyon feneri.
c)  Pruvadaki daha yüksekte ikinci silyon feneri.
d)  İkinci takım borda fenerleri.
9.  Pruva pruvaya çatışan iki tekne söz konusu  ise...

a)  Her iki tekne de iskeleye dümen kırar. 

 b
 b))  Diğerini sancağında gören yol verir.
c)  Diğerini iskelesinde gören yol  verir.
d)  Her iki tekne de sancağa dümen kırar. 
10.  Silyon feneri
fe neri ne renktir, hangi sektörden görünür? 
renktir,

a)  Beyaz, pupaya 135.

 b
 b))  Beyaz, pupaya 225.
c)  Beyaz, pruvaya 225.
d)   Yeşil
 Yeşil,, pruvaya 112,5.

105
 

TEST 9
1.  Gündüz üst üste iki siyah küre gösteren bir  gemi:

a)  Motor/yelken birlikte seyretmektedir.

Motor/yelken
 b)
 b)  Demir atmıştır. 

c) 
d)  Kumanda
 Ağ altında
 balıkçısıdır.
 balıkçısıdır.   değildir.
   

2.  Gece üst üste gördüğünüz beyaz - kırmızı - beyaz fenerleri nasıl 
 yorumlarsınız? 

a)  Görevli kılavuz botuna ye

 yettişiyorsunuz. 
 b)
 b)   Ağ balıkçısını iskele bordadan görüyorsunuz. 
c)  Manevrası kısıtlı bir hizmet teknesine yetişiyorsunuz.
   
d)  Kuvvetle yürütülen bir teknenin iskele
 bordasını görüyorsunuz. 
3.   Ağ çeviren bir teknenin gündüz göstermesi gereken işaret
hangisidir?

a)  İşaret göstermesine gerek yoktur

yoktur..
 b)
 b)  İki siyah küre. 
c)  Ucu aşağıya bakan siyah koni.
d)  Sivri uçları birbirine bakan iki siyah koni.
4.   Yelk
 Ye en seyrindeki bir tekne ağ çeviren bir balıkçı teknesiyle
lken
çatıştığında. 

a)  emniyetlii bir mesafeden geçmelidir. 

 Yol vererek emniyetl
 Yol
 b)
 b)   Yoll hakkına sahip olduğundan istifini bozmamalıdır.
 Yo    
c)   Yoll vererek pupasından geçmelidir. 
 Yo
d)  Sancağa dümen kırarak yol vermelidir.
5.  Marinada aynı anda karşılıklı manevra yaptığınız bir tekne size
iki kısa düdük çalarak ne demek istemiş
i stemiş olabilir?

a)   Yoll ver

 Yo ver..
 b)
 b)   Açık  geçiniz. 
c)  Rotamı iskeleye değiştiriyorum. 
d)  Rotamı sancağa değiştiriyorum.
değiştiriyorum. 

106
 

6.  Dar bir kanalda seyreden 20 metreden küçük bir  tekne...

a)  Kanalı kullanması yasaktı
yasaktır,
r, dışından ve sancağından
seyretmelidir.
 b
 b))  Kanalın sancağından seyretmelidi
seyretmelidir.
r.
c)  Kanalın iskelesinden seyretmelidi
seyretmelidir.
r.

seyredebilir.Kanalı kullanan gemilere engel olmadan istediği

d)   yerde

7.  Kumanda altında olmayan gemiye kim yol vermekle

 
 yükümlüdür? 

a)  Kuvvetle yürütülen gemiler.

 b
 b))  Kuvvetle yürütülen ve yelken seyrindeki gemiler.
c)  Manevrası kısıtlı olmayan tüm gemiler.
d)  Tüm gemiler.
8.  Karaya oturmuş 50 metreden uzun bir geminin  gece
göstermesi gereken fenerler hangileri
hangileridir?
dir?

a)  Demir fenerleri ve kumanda altında değilim  fenerleri.

 b
 b))  Pruvadaki daha yüksekte iki demir  feneri.
c)  Pupadaki daha yüksekte iki demir feneri.
d)  Silyon fenerinin üzerinde her yönden görünen
kırmızı fener.
9.  Pruva pruvaya çatıştığınız bir tekne iskeleye dümen kırarsa hangi
ses işareti ile uyarırsınız? 

a)  1 kısa düdük. 
 b
 b))  2 kısa düdük. 

53 kısa
kısa  düdük.
düdük.  
c) 
d) 
10.   Yed
 Yedeğin
eğinde
de tekne çeken bir gemiye gece yetişirken hangi
fenerleri görürsünüz? 

a)  Sarı yedek feneri.

 b
 b))  Pupa fenerinin üstünde sarı yedek  feneri.
 feneri.
c)  Borda fenerleri ve üst üste iki silyon.
d)  Dikey bir doğrultuda iki kırmızı fener.

107
 107

TEST 10
1.  Q(9)Y15s5m3M kısaltmasına sahip fener gece denizde
nasıl görülür? 
a)  15 saniyede 9 kez çakan, denizden 5 metre
 yükseklikte,
 b
 b)
)  3 deniz
15 milinden
saniyede görünen
9 kez sarı
fener.
çakan, denizden 5 metre
 yükseklikte, 3 deniz milinden görünen fener.
c)  15 saniyede 9 kez sarı çakan, denizden 3 metre
 yükseklikte, 5 deniz milinden görünen fener.
d)  9 saniyede 15 kez çakan, deniz den 5 metre
 yükseklikte, 3 deniz milinden görünen fener.
2.  Dört saniyelik periyotta iki kez yanıp sönen, denizden
de nizden
 yüksekliği 60 metre olan ve 18 deniz milinden görülen husuflu
 bir fener haritada nasıl kısaltılır? 

a) Oc
a)  Oc (2) 4s 60m 18M
 b) Oc (4) 2s 60m 18M
 b) Oc
c) Fl
c) Fl (2) 4s 60m 18M
d) Al
d)  Al (2) 4s 60m 18M

3.  Fl 5s WRG 15m 18M/12M kısaltmasına sahip fenerin

kırmızı sektörü açık görüşte kaç deniz mili erime sahiptir? 

a)  18
 b
 b))  15
c)  5
d)  12

4.  Iso WG 4s 12m 10M kısaltmasına sahip fenerin yeşil fazı kaç 
saniyedir?

a)  4
 b
 b))  12
c)  2
d)  10
5.  On saniyede 3 ke z seri çakan şamandıra feneri nasıl  
kısaltılır? 

a) Q (3) 10s
b) Fl (3) 10s
c) Oc (3) 10s
 108

d) Q (10) 3s

6.  İstanbul boğazına Karadeniz'den girerken gördüğünüz yeşil

renkli şamandırayı ne tarafta bırakırsınız?
 bırakırsınız? 

a)  Sancak
 b
 b))  İskele 
c)  Kuzey
d)  Güney  
7.  135 derece rotasında seyrederken tepeliği uçları birbirine
 bakan iki siyah üçgen şamandıra gördünüz. Seyre nasıl devam 
edersiniz?

a)  Şamandırayı sancağımda bırakarak.

 bırakarak. 
 b
 b))  Şamandırayı iskelemde bırakarak.
 bırakarak. 
c)  Şamandıranın kuzeyinden geçerek.
geçerek. 
d)  Şamandıranın güneyinden geçerek.
geçerek. 
8.  Gece seyrinde karşınıza hiç durmadan beyaz çakan bir
bi r ışık
çıkarsa seyre nasıl devam edersiniz?
a)  Doğusundan geçerim. 
 b
 b))  Batısından geçerim. 
c)  Güneyinden geçerim. 
d)  Kuzeyinden geçerim. 

9.  Gece iki kez yanıp sönen bir fenere

fe nere yaklaşıyorsunuz.Seyre
S  eyre nasıl
devam edersiniz?

a)  Emniyetli mesafeden geçerim. 

 b
 b))   Yakının
 Yakınından
dan geçerim. 
c)  Güneyinden geçerim. 
d)  Kuzeyinden geçerim. 

10.  Dikine kırmızı beyaz çizgili, üzerinde kırmızı bir küre

olan şamandıra nedir?
a)  Tecrit edilmiş tehlike işareti. 
 b
 b))  İskele yanlaç şamandırası. 
c)  Emniyetli su işareti. 
d)  Sancak yanlaç şamandırası. 
 109

TEST11
1.  Ölçeği 1/25.000 olan haritadaki 4cm dünyada kaç km eder?
a)  
a) 1.000

 b) 
 b)  100
c) 10
d) 1

2.  Kıyı seyrinde harita ölçeği ne olmalıdır? 

a) Orta veya büyük. 
b) Küçük. 
c) Portolon.
d) Fark etmez.

3.  Otuz saniyelik enlem yayı kaç deniz milidir?

a) 30
b) 3
c) 
c)  0,5
d)  
d) 0,3

4.  Haritada verilen 4° 05' E 2003 (5' E) doğal sapma değeriile, 2014
 yılı için 100° gerçek rotasını
rotasını 3° W yapay sapmayla pusula rotasına çevirin. 

a) 
a)  104° 8' 
 b)  
 b) 98° 
c) 
c)  94° 55' 
d)  
d) 95° 
5.  Bulunduğunuz bölgeye ve geçen yıllara göremanyetik
kuzeyin coğrafi kuzeyden sapmasına ne ad  verilir?

a) Merkator
b) Portolon
c) Doğal sapma (varyasyon)
d)  Yapa
 Yapay
y sapm
sapma
a (deviasyon
(deviasyon))

6.  Türk seyir haritalarında açık mavi bölge neyi gösterir? 

a) Kara
b) 0 - 10m sığlıkları 
 110

c) 10 - 20m sığlıkları 
d) 20 metreden derin yerleri.
7.  Hakiki 40 derece rotasında seyrederken nispi iskele 60
derecede gördüğünüz teknenin gerçek kerterizi  nedir?
a) 
a)  340
 b)  
 b) 100
c) 
c)  20
d)  
d) 140
8.  Bir portolonda koyu mavi bölgede gördüğünüz M
kısaltması nasıl bir dip yapısını gösterir? 
a) Kayalık  
b) Balçık  
c) Taşlık  
d) Mercan
9.  Haritanızın pusula gülündeki veri: 2° 15' W 2000 (3' E).
2015 yılı doğal sapma değeri  nedir?
a) 
a)  2° 15' W  
 b)  
 b) 2° 15' E 
c) 
c)  2° W  
d)  
d) 1° 30' W  

10.  Cayro pusula ile manyetik pusula arasındaki fark  nedir?

a) Cayro pusulada yapay sapma, manyetikpusulada

doğal sapma olur.
b) Cayro pusulada doğal sapma, manyetik  pusulada
 yapay sapma olu
olur.
r.
c) Cayro pusula gerçek kuzeyi, manyetik pusula manyetik
 manyetik
kuzeyi gösterir. 
d) Cayro pusula manyetik kuzeyi, manyetik pusula gerçek
kuzeyi gösterir. 
 111

TEST 12
1.  Rüzgar hızını ölçen cihaz hangisidir?

a)  Barometre
 b
 b))  Hidrometre
c)   Anemometre
 Anemometre
d)  Termometre

2.  Seyirde barometre saat başı hangi hassasiyetle

okunmalıdır? 

a)  0,1 milibar.

 b
 b))  1 milibar.
c)  10 milibar.
d)  100 milibar.

3.  8 şiddetinde rüzgar kaç deniz mili eser?

a)  8
 b
 b))  48
c)  36
d)  18

4.  Poyraz kaç kerteden eser?

a)  16
 b
 b))  12
c)  8
d)  4
5.  225 dereceden esen rüzgarın adı  nedir?

a)  Poyraz
 b
 b))  Lodos
c)  Karayel
d)  Kıble 
 112

6.  Bulunduğunuz bölgede rüzgarlar sırasıyla NW - N - NE – E şeklinde

drise ettiyse nasıl bir basınç sistemi geçmektedir? 

a)   Yüksek  basınç
 basınç 
 b
 b))   Alçak  basınç
 basınç 
c) 
d) 
Sıcak  cephe
 cephe
Soğuk   cephe
 cephe

7.  Güney yarım kürede sıcak cephe geçerken rüzgarlar nasıl drise 
eder?

a)  Doğuya 
 b
 b))  Batıya 
c)  Saat yönünde 
d)  Saat yönünün aksine

8.   Yazz aylarında kıyı şeritlerinde öğlen çıkan ve gün batana

 Ya
kadar esen rüzgara ne ad verilir?
a)  Lodos
 b
 b))  Poyraz
c)  Deniz meltemi
d)  Kara meltemi

9.  Uluslararası bir sinoptik haritada alçak basınç 

nasıl gösterilir? 

a)   A
 b
 b))  L
c)   Y
d)  H

10.  Bir sinoptik haritada izobarların sıklaştığı bölgede

rüzgar için hangisi doğrudur? 

a)  Rüzgar sert esecektir.

 b
 b))  Rüzgar sert ve kuzeyden esecektir.
c)  Rüzgar sert ve güneydene  secektir.
d)  Rüzgar hafif  esecektir.
 esecektir.
 113

TEST 13
1.  İki zamanlı benzinli motorlar dört zamanlı benzerlerine
be nzerlerine göre:
göre: 
a)  Daha hafif ve daha verim
verimlidir.
lidir.
 b
 b))  Daha hafif ama daha verimsizdir.
c)  Daha ağır ve daha verimsizdir.
d)  Daha ağır ama daha verimlidir.

2.  Motorun prospektüsünde yazan 10kW güç pervanesinden ne

zaman alınabilir? 

a)  Tam yolda

yolda..
 b
 b))  İdeal devir olan %80'de.
c)  Ekonomik
Ekono mik devir olan %50'de.
d)  Sürtünme kayıpları nedeniyle asla alınamaz. 

3.   Aşağıdakilerden hangisi motorun yardımcı sistemi değildir?

değildir?  
a)   Ateşleme 
 b
 b))   Yağlama
 Yağlama 
c)   Alternatör 
d)  Egzoz

4.   Aşağıdakilerden hangisi klasik egzoz soğutma suyuçıkış

 çıkış
sistemi parçası değildir? 

a)  Salmastra
 b
 b))  Deve boynu
c
d))   Su kapanı 
Manifold

5.  Dıştan takma motorların ilk çalıştırılmasında emniyet

tedbiri olarak ne yapılmalıdır? 

a)  Motor kuyruğu suda olmalıdır. 

 b
 b))  Jikle çekilmelidir. 
c)   Yakıt
 Yak ıt deposu havalandırması açılmalıdır. 
d)  Emniyet bilekliği takılarak vites boşa  alınmalıdır. 
 114

6.  Kaç tür içten tahrik sistemi vardır?

 vardır? 
a)  İki: 2 zamanlı ve 4  zamanlı. 
 b
 b))  Üç: Dizel, karbüratörlü benzinli ve
enjeksiyonlu
enjeksiyonlu benzinli.
c)  Dört: L, S, Z, V
 V..
d)  Dört: I, S, Z, V
 V..

7.  Seyir sırasında motorunuz birden stop etti. Gerekçesi

aşağıdakilerden hangisi olabilir?
a)  Dizel motorda enjeksiyon tıkanmış veya buji kirlenmiş,
 benzinli motor hava yapmış ya da karbüratör tıkanmış olabilir.
 b
 b))  Dizel motor hava yapmış veya enjeksiyonu  tıkanmış,
tıkanmış,
 benzinli motorda buji kirlenmiş veya karbüratör tıkanmış olabilir.
c)  Dizel motor hava yapmış veya karbüratörü  tıkanmış,
tıkanmış,
 benzinli motorda buji kirlenmiş veya enjektörler tıkanmış olabilir.
d)  Dizel motor hava yapmış veya buji kirlenmiş, benzinli
motorda buji kirlenmiş veya karbüratör tıkanmış olabilir.  

8.  Seyir halinde motorunuz yağ yakmaya başlarsa egzoz

dumanı ne renk  olur?
 olur?

a)  Temiz beyaz.

 b
 b))  Kirli beyaz.
c)  Siyah.
d)  Mavi.

9.   Yak
 Yakıtın
ıtınız
ız azsa ve aceleniz yoksa seyre hangi motor devriyle
devam edersiniz?

a) 
a)  %100
 b)  
 b) %80
c) 
c)  %50
d)  
d) %25
10.  Konvansiyonel L tahrik sistemi parçaları nelerdir?

a)  Şanzıman, kaplin, şaft, kovan, salmastra.

 b
 b))  Şanzıman, kaplin, şaft, deve boynu, salmastra.
c)  Şanzıman, su kapanı, şaft, kovan,  salmastra.
d)  Şanzıman, kaplin, imp
impeler
eler,, kovan, sa
salmastra.
lmastra.
 115

TEST 14
1.   Akü suyu eksilmişse ne yapılmalıdır?
 yapılmalıdır? 
a)   Akü şarj edilerek su üretmesi sağlanır. 
 b
 b))   Akü yenisi ile değiştirilir. 
c)  Saf su ile eksilen su tamamlanır. 
d)   Akü asidi ilave edilir.
2.  Jel akülerin kurşun akülere göre avantajı  nedir?

a)  Daha uzun süre elektrik  verirler.

 verirler.
 b
 b))  Daha hızlı şarj olurlar.
c)  Daha yavaş deşarj olurlar.
d)  Daha uzun süre şarjlarını korurlar.

3.  12V düşük gerilimli tesisatın riski var  mıdır? 

a)   Yokt
 Yoktur
ur..
 b
 b))   Yangın riski var
 Yangın  vardır.
dır. 
c)  Sigortaları daha çabuk  attırır. 
d)  Cihazların bozulmasına neden olabilir.
4.  Şarj dinamonuzun (alternatörün) bakımı yeni yapıldığı halde,
motor çalıştıktan sonra şarj uyarı ışığı yanmış, fakat motor yeterli
devire çıkmasına rağmen sönmemiştir.Arıza ne olabilir?  

a)   Aküler şarj tutmuyordur.

 b
 b))   Aküler aşırı şarj olmuştur. 
c)   Ana sigorta atmıştır. 
d)  Motor hararet yapmıştır. 
5.  Boşalmış bir akü teknede nasıl ve hangi yöntemlerle şarj
edilebilir?

a)  Dolu yedek aküye paralel bağlanarak.

 bağlanarak. 
 b
 b))   Yede
 Ye k akü ile motor çalıştırılıp alternatörle. 
dek
c)  Dolu yedek aküye seri bağlanarak.
 bağlanarak. 
d)  Edilemez.
 116

6.  Teknede akülerin şarj durumu ne şekilde takip edilebilir?

a)   Ampermetre
 b
 b))  Ohmmetre
c)   Anemometre
 Anemometre
d)   Voltme
 Voltmetre
tre
7.   Yeni
 Yeni ve tam dolu 12V bir akü gerilimi kaç Vol
bir  Voltt olmalıdır? 

a)  12
 b)  
 b) 13,9
c) 
c)  11,6
d)  
d) 12,8

8.  Bir gün içinde göstergeleriniz 6 saat çalışıyor ve 3A harcıyor, 

 buzdolabı da 8 saat çalışarak  5A
 5A harcıyorsa günlük sarfiyatınız kaç
 Amper/saat olur?

a)  58
 b
 b))  8
c)  63
d)  12

9.  Sulu tip akü teknede nereye yerleştirilmelidir?

   

a)  Sarsılmayacak şekilde baş altına. 

 b
 b))  Kuru ve düz bir yere, sarsılmayacak  şekilde. 
c)  Dengeyi bozmaması için sintineye.
d)  Sarsılmayacak şekilde kıç altına. 
10.  Elektrik panomuzda, basit, camlı eriyen tip
sigortalar bulunuyorsa; yandıklarında ne yapılır?
 yapılır? 
a)  nan sigortanın düğmesine basılarak tekrar devreye
 Yanan
 Ya
girmesi sağlanır. 
 b
 b))  Sigorta sökülüp teli değiştirilerek geri  takılır. 
c)  Bir daha o kadar kolay yanmasın diye daha yüksek 
kapasitede yenileri ile değiştirilir. 
d)   Aynı değerde yenileri ile değiştirilir. 
 117

TEST 15
1.  İki periyot temel yaşam desteğinden sonra kazazededen
nabız aldınız fakat solunum başlamadıysa nasıl devam edersiniz?  

a)  Temel yaşam desteğine devam ederim.

 b
 b))  Kalp masajını kese
keser,
r, yapay solunumla devam ederim.
c)   Yapa
 Yapay
y sol
solunumu
unumu ke
kese r, kalp masajıyla devam ederim.
ser,
d)  Hastanın doğrulup oturmasını sağlarım. 
2.  İki kişi dönüşümlü uygulanacak temel yaşam desteği nasıl
nasıl
olmalıdır? 
a)  İki dakikalık periyotlarla 2 tam nefes, 20 - 25
kalp masajı. 
 b
 b))  İki dakikalık periyotlarla 20 - 25 tam nefes, 2
kalp masajı. 
c)  Bir dakikalık periy otlarla
otlarla 2 tam nefes, 20 - 25
kalp masajı. 
d)  Bir dakikalık periyotlarla 20 - 25 tam nefes, 2
kalp masajı. 

3.  Baygın durumdaki hasta ağrılı uyarılara cevap vermiyorsa;

 vermiyors
  a; idrar
 veya dışkısını kaçırıyorsa, koma durumundadır. Bu durumdaki hasta
 veya kusan veya üst solunum yollarında
yollarında kanaması olan hasta, hangi
pozisyonda bekletilir?

a)  Bir yanına çevrilir. 

 b
 b))  Sırt üstü. 
c)   Yüz üstü. 
d)  Oturur pozisyonda, baş öne eğik. 
4.  Kolda, dirsekten aşağı bölgede, çok ağır atar
at ar damar
kanaması olan kazazedeye turnike uygulayacaksınız. Turnikeyi
nereye uygular, hangi aralıklarda hangi süre gevşetirsiniz? 

a)  Dirseğe, 1 saat sıkılı, 10 - 15 dakika gevşek. 

 b
 b))  Pazuya, 1 saat sıkılı, 10 - 15 dakika gevşek. 
c)  Dirseğe, 15 - 20 dakikada bir 10 - 15 saniyegevşek. 
d)  Pazuya, 15 - 20 dakikada bir 10 - 15 saniye gevşek. 

5.  Hafif yanıklarda ilk müdahale nasıl olmalıdır? 

a)  Hemen buz uygulanır. 

 b
 b))  Hiçbir şey sürülmez, gölgede bekletilir.
c)  Hemen akan serin su altında tutulur.
 118

d)  Serin yoğurt sürülür. 

6.  Deniz tutmalarında ilkyardım uygulaması nasıl olmalıdır?
olmalıdır? 

a)  Hasta kamaraya yatırılır, ılık battaniye verilir.

 b
 b))  Hastanın kamaraya inmesine izin verilmez, güvertede
 güvertede ufka
 bakması ve az miktarda sıvı ya da enerji verici yiyecek alması sağlanır. 
c)  Hastanın kamaraya inmesine izin verilmez, güvertede ufka
 bakması sağlanır ve kesinlikle sıvı ya da yiyecek verilmez.
d)  Hasta bir yanına döndürülerek bekletilir, kesinlikle sıvı
 ya da yiyecek verilmez.

7.  Hangi zehirlenme vakalarında istifra tehlikelidir?

a)  Zehirli deniz canlıları ile temas.

 b
 b))  Solunum zehirlenmel
z ehirlenmeleri.
eri.
c)  Gıda zehirlenmel
zehirlenmeleri.
eri.
d)   Asit ve alkali zehirlenme
zehirlenmeleri.
leri.

8.  Bilinci kapalı bir kazazedeye ilkyardıma başlarken saniyeler

içinde yapılan ilk değerlendirmede sıralama nasıl  olmalıdır? 

a)  Hava yolu, solunum, nabız. 

 b
 b))  Hava yolu, nabız, solunum.
c)  Nabız, hava yolu, solunum.
d)  Solunum, nabız, hava yolu.
9.  Bilinci kapalı bir kazazedede kalp ve dolaşım
do laşım sistemi
değerlendirmesinde bakılan damar atımlarından en sağlıklı
sonucu veren hangi bölgedir?  

a)  Sol el bileği. 

 b
 b))  Sağ el bileği.
 bileği. 
c)  Şah damarı. 
d)   Ana baldır damarı. 
10.   Yaral
 Ya ralanma sonucu gelişen kanamanın bir
anma
atardamar kanaması olduğu nasıl anlaşılır? 

a)  Kesik kesik koyu renkli kan fışkırır. 

 b
 b))  Kesik kesik açık renkli kan fışkırır. 
c)  Sızıntı halinde sürekli koyu renkli kan akar.
d)  Sızıntı halinde sürekli açık renkli kan  akar.
 119

TEST 16
1.   Aşağıdakilerden hangisi can kurtarma aracı değildir? 
a)  Can simidi
 b
 b))  Can yeleği 
c)  Can askısı 
d)  Duman kandili

2.  Dalgalı havada güvertede çalışırken hangi can kurtarma aracı

kullanılmalıdır? 

a)  Can yeleği giyilmeli

giyilmelidir.
dir.
 b
 b))  Can halatına bağlanılmalıdır.
 bağlanılmalıdır. 
c)  Can salı hazırlanmalıdır. 
d)  Can simidi takılmalıdır.  

3.  Gündüz yoğun trafikte denize adam düştüğü diğer teknelere

nasıl gösterilir? 
a)  Dakikada bir iki uzun düdük  çalınarak. 
 b
 b))  Duman kandili ile.
c)  Oskar flaması çekilerek. 
d)  Telsizden MAYDAY çağrısı ile.

4.  Motor seyrinde sancak bordadan denize düşen

kazazedeyi Anderson dönüşü ile kurtarmak için hangi manevrayı  
 yaparsınız? 

a)  Sancak alabanda.

 b
 b)) 
c)  İskele
Ta
Tam
 alabanda.
m yol tornistan.
d)  Dümen viyasına alınır. 

5.  340 derece rotasında seyrederken sancak bordadan denize

düşen kazazedeyi Williamson dönüşü ile kurtarmak için hangi rota
açısına gelinince ters alabanda manevrasına girilir?
a) 
a)  280
 b)  
 b) 160
c) 50
d) 40
 120

6.  Herhangi bir çatışma durumunda öncelikle ne

 yapılmalıdır? 

a)  Tekne su alıyor mu kontrolü. 

 b
 b))  Telsizz tel
Telsi telefond
efondan
an MAYDAY çağrısı. 
MAYDAY
c)  n manevrası. 
 Williamson
 Williamso
d)  Mürettebatın can güvenliğinin sağlanması. 

7.  Su alması önlenemeyen tekneyi batmaktan

kurtarmanın yolu var mıdır? 

a)   Yoktur
 Yoktur,, tekne terk ed
edilmelidir.
ilmelidir.
 b
 b))  sa tekne yakındaki bir sığlığa oturtulmalıdır. 
 Varsa
 Var
c)  Su girişinin yavaşlaması için yol  kesilmelidir.
d)  Kıçtan demir atılmalıdır. 

8.  Karaya oturan tekne hemen yüzdürülemediğinde ne yapılır?  

a)  Kıçtan açığa demir atılır. 
 b
 b))  Baştan ikinci demir atılır. 
c)  Tornistan verilir.
d)  Telsizden MAYDAY çağrısı yapılı
 yapılır.
r. 

9.  Karaya oturan teknenin kendi motor gücü ile kurtulması

için izlenmesi gereken yol hangisidir?
a)  Tornistan verilir.

 b
 b))  İleri yol verilir.
c)  Oturduğu yönün tersine zorlanır. 
d)  Dümen alabanda basılarak tornistan verilir.

10.  Batmaması için isteyerek karaya oturtulacak teknenin

üzerinde ne kadar yol olmalıdır? 

a)  En ağır yol.
 b
 b))   Ağır yol.
c)  En azından yarım yol.
d)  En azından dümen dinleyeceği kadar  yol.
 121

TEST 17
1.   Yede
 Ye k halatı tekneye hangi pozisyond a
dek
 bağlanmalıdır? 

a))  
 b
 b)  Yükü yedeklenen
 Yükü yedekleyen tekneye
tekneye aktaracak 
aktaracak p p  ozisyonda.
ozisyonda.
c)   Yükü eşit paylaştıracak  pozisyonda.
 pozisyonda.
d)  Halatta mümkün olduğunca yük
olmayacak pozisyonda.

2.   Yede
 Ye k seyrinde hız nasıl olmalıdır? 
dek

a)  En fazla yedekleyen teknenin gövde hızı.

hızı. 
 b
 b))  En fazla yedeklenen teknenin gövde hızı.
hızı. 
c)  En fazla yarım yol.
d)  En az yarım yol.
3.   Yede
 Yedek
kooperasyonun
perasyonuna
a kim kumanda eder?

a)   Yedeklen
 Yedek en teknenin kaptanı. 
lenen
 b
 b))   Yedek
 Yedekleyen teknenin kaptanı. 
leyen
c)  Daha büyük olan teknenin kaptanı.
kaptanı. 
d)  Daha küçük olan teknenin kaptanı
kaptanı.
4.  Bir yangının oluşması için hangi
han gi unsurlar bir
arada olmalıdır? 

a)  Oksijen, yakıt. 
 b
 b))  Kıvılcım veya ısı kaynağı ve yakıt.
 yakıt. 
c)  Kıvılcım veya ısı kaynağı ve  oksijen.
d)  Kıvılcım veya ısı kaynağı, oksijen ve yakıt.
 yakıt. 
5.  Hangi yangınlara su ile müdahale edilmez?

a)  Sadece yakıt y angınları.

angınları. 
 b
 b))  Sadece elektrik yangınları. 
c)   Yakıt
 Yakıt yangınları ve gerilim altındaki tesisat
 yangınları. 
 122

d)  Tüm yangınlara yangın söndürücü bittiğinde deniz

suyu ile müdahale edilebilir.
6.  Güverte yangınlarında öncelikle... 

a)  Rüzgar altına dönülür. 

 b
 b))  Rüzgar üstüne dönülür.
c)  an yer rüzgar altına alınır. 
 Yanan
 Yan
d)  Hızlı gidiliyorsa yavaşlanır. 
7.  Tekneyi terk ederken kişisel açıdan yapılacak en
önemli hazırlık  nedir?
 nedir?

a)  Hipotermiyi önlemek için mümkün

olduğunca kalın giyinmek.
 b
 b))  Hipotermiyi önlemek için mümkün
olduğunca çok kat giyinmek.
c)  Can yeleği giymek ve içme suyu almak.
d)  Can yeleği giymek ve kuru yiyecek  almak.
 almak.

8.  Can yeleği ile denize nasıl girilmelidi

girilmelidir?
r?

a)  Balıklama atlayarak.
 b
 b))  Çivileme atlayarak.
c)   Ağız burun kapalı çivileme atlayarak.
d)  Mümkünse atlamadan.
9.  Can salı teknenin ne tarafından denize indirilm
indirilmelidir?
elidir?

a)  Rüzgar üstü. 
 b
 b))  Pupa.
c)  Rüzgar altı. 
d)  Sancak.

10.  Can salındaki deniz tutmasını önleyici haplar ne zaman 

alınmalıdır? 

a)  Fırtına çıkarsa. 
 b
 b))  Deniz tuttuğunda. 
c)  Emniyet mesafesine açılır açılmaz, beklemeden.
d)  İçme suyu biterse.
 123

TEST 18

1.  Bir tehlike durumunda, tekne kurtarma işlemiyle ilgili

olarak size yardıma gelen tekne kaptanıyla hangi hukuksal durumu
mutlaka karara bağlamalısınız? 

a)  Denize adam düşerse sorumluluğun kimde olacağı. 

 b
 b))  Mal kurtarma işi için ücret isteyip  istemediği. 
c)   Yede
 Ye k halatını kimin vereceğ
dek  vereceği.
d)  Sahil güvenliğe kimin haber vereceği.
 vereceği. 

2.  Kaptanın, denizde karşılaştığı can tehlikesine uğramış

kişilere karşı sorumluluğu nedir?
a)  Kendi mürettebatının can güvenliğini tehlikeye
atmadan can kurtarmak için elinden geleni  yapmak.

 b
 b))  Can ve mal kurtarmak için elinden geleni yapmak.
c) 
atmadan Kendi
can ve mürettebatının
mal kurtarmak can güvenliğini
için elinden tehlikeye
g eleni yapmak.
geleni
d)  Can kurtarmak için elinden geleni  yapmak.
3. Gemilerin neden olduğu deniz kirliliğinin önlenmesi için yapılan
uluslararası sözleşme hangisidir?

a)  EPIRB
 b
 b))  MARPOL
c)  IIALA
d)  SOLAS

4.  İçine az miktarda yağ ve yakıt karışmış sintine suyumuzu,

Marpol'e göre en yakın sahile kaç mil uzaklıkta denize 
 boşaltabiliriz? 

a)  4
 b
 b))  6
c)  12
d)  Boşaltamayız. 
 124

5.  Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü

 Yönetmeliği'ne göre, hangi tip deniz araçları MARPOL
sözleşmesi hükümlerine uymakla yükümlüdür?
 yükümlüdür? 
a)  Denizlerimizde ve iç sularımızda kürekten başka bir
aygıtla yola çıkabilen, özel amatör tekne ve yatlar dâhil, tüm deniz 
araçları. 
 b
 b))  200 grostondan küçük fakat 10'dan fazla yol cu
taşıyan tüm deniz araçları.
araçları. 
c)  400 grostondan büyük tüm deniz araçları. 
d)  600 grostondan küçük fakat 15'ten fazla yolcu
taşıyan tüm deniz araçları.
araçları. 

6.  Tekne
Tekneniz
niz yanmakta ve batma ihtimali var. T
Tels
elsiz
iz telefonla
hangi tip mesajla yardım talep edersiniz?

a)  SECURITE
 b
 b))  PANPAN
PANPAN MEDIC

c)  MAYDAY
d)  PANPAN

7.  Çatışma sonrası kaza raporunu 

 Yazmaktan kim sorumludur?

a)  Donatan
 b
 b))  Dümenci 
c)  Kaptan
d)  Liman Başkanlığı 

8.  MARPOL'e göre Ege'de kırık bir porselen fincan

denize nerede atılabilir? 
a)  En yakın sahile 4 mil mesafede.
 b
 b))  En yakın sahile 4 mil mesaf ede
ede ve en az 4 knot ile
seyir halinde.
c)  En yakın sahile 12 mil mesafede.
d)   Atılamaz. 
 125

9.  Motor arızası sonucu açık denizde

sürüklenmeye başladınız. Telsizden hangi çağrıyı 
 yaparsınız? 
a)  MAYDAY

 b
 b))  PANPAN
c)  TÜRK  RADYO
 RADYO
d)  SECURITE

10.  larr arası VHF görüşme kanalı hangisidir?

 Yatla
 Yat

a)  16
 b
 b))  67
c)  72
d)  72 ve 73
 126

Test1 Yanıtlar: 1: c, 2: c, 3: b, 4: b, 5: b, 6: d, 7: a, 8: b,
9: b, 10: a

Test2 Yanıtlar: 1: b, 2: d, 3: a, 4: b, 5: c, 6: d, 7: a, 8:
d, 9: c, 10: c

Test3 Yanıtlar: 1: c, 2: b, 3: a, 4: d, 5: c, 6: c, 7: d, 8: a,
9: b, 10: d

Test4 Yanıtlar: 1: b, 2: c, 3: a, 4: d, 5:
5 : a, 6: c, 7: d,
d , 8: b,
9:a, 10: c

Test 5 Yanıtlar: 1: b, 2: d, 3: c, 4: d, 5: a, 6: d, 7: b, 8:
a, 9: d, 10: a

Test 6Yanıtlar: 1: c, 2: b, 3: d, 4: a, 5: d, 6: c, 7: d, 8: a,
9: b, 10: d

Test 7Yanıtlar: 1: b, 2: c, 3: a, 4: d, 5:
5 : c, 6: b, 7:c, 8: a,
9: b, 10: c

Test 8 Yanıtlar: 1: c, 2: b, 3: d, 4: a, 5: d, 6: c, 7: a, 8:
 b, 9: d, 10: c

Test 9 Yanıtlar: 1: c, 2: b, 3: d, 4: a, 5: c, 6: b, 7: d, 8:
a, 9: d, 10: b
Test 10 Yanıtlar: 1: b, 2: a, 3: d, 4: c, 5: a, 6: b, 7: b, 8:
d, 9: a, 10: c

Test 11 Yanıtlar: 1: d, 2: a, 3: c, 4: b, 5: c, 6: c, 7: a, 8:
 b, 9: d, 10: c

Test 12 Yanıtlar: 1: c, 2: a, 3: c, 4: d, 5: b, 6: a, 7: c, 8:
c, 9: b, 10: a

Test 13 Yanıtlar: 1: b, 2: d, 3: c, 4: a, 5: d, 6: c, 7: b, 8:
d, 9: c, 10: a

Test 14 Yanıtlar: 1: c, 2: d, 3: b, 4: a, 5: b, 6: d, 7: d,
8:a, 9: b, 10: d
 127

Test 15 Yanıtlar: 1: b, 2: c, 3: a, 4: d, 5: c, 6: b, 7: d, 8:
a, 9: c, 10: b

Test 16 Yanıtlar: 1: d, 2: b, 3: c, 4: a, 5: d, 6: d, 7: b, 8:
a, 9: c, 10: d

Test 17 Y anıtlar:
anıtlar: 1: c, 2: b, 3: a, 4: d, 5:
5 : c, 6: d, 7: b, 8:
d, 9: a, 10: c

Test 18 Yanıtlar: 1: b, 2: a, 3: b, 4: d, 5: a, 6: c, 7: c,
8:d, 9: b, 10: d
 128

 
 129