KOROZYON TİPLERİ

• Yüzeysel (genel) korozyon

• Galvanik korozyon

• Kaplama altı korozyonu

• Bölgesel (çukur) korozyonu

• Kristaller arası korozyon

• Seçici korozyonu

• Erozyon korozyon

• Gerilim korozyonu

Bunlar dışında aralık korozyonu, farklı havalanma korozyonu gibi korozyon tipleri de bulunur. (15 tip
korozyon türü vardır.)
 Genel Korozyon

• Genelde en çok rastlanan korozyon şeklidir.Bu korozyon kolayca kontrol altına alınabilir ve
konstrüktif önlemlerle kısmen dayanıklı bir hale getirilebilir. Etki faktörleri özellikle su, havaya
karışmış gazlar ve tuzlardır.

Bölgesel (çukurcuk) Korozyon

• Metal yüzeylerinin bazı noktalarında çukur oluşturarak meydana gelen korozyondur. Anot ve
katot bölgeleri birbirinden ayrıldığı için anot, yüzeyin herhangi bir noktasından açılan çukurun
içindeki dar bir bölge, katot ise çukurun çevresindeki geniş bir alandır. Korozyon sonucu çukur
gittikçe büyüyerek metalin o noktadan kısa sürede delinmesine neden olur. Bu nedenle çukur
korozyonu tehlikelidir.

Kaplama Altı Korozyonu

• Suya karşı kısmen geçirgen bir kaplama ile kaplanan metaller dış görünümü hayli farklı ancak
oluşum düzeni olarak bir tür aralık korozyonuna maruz kalmış olurlar. Etken kaplamalar
organik boyalardır. Önlem ise ortamdaki nem miktarının azaltılmasıdır.

İnterkristalin Korozyon

• Malzemeleri tane sınırları arasından bünyelerin derinliklerine kadar etkisi altına alır. Lokal
korozyondan daha tehlikelidir. Bu tip korozyonun varlığı malzemelerde meydana gelen
kırılmalardan sonra anlaşılır.

Gerilim Korozyonu

• Bu tip korozyon statik gerilmeler nedeniyle malzemenin çatlaması ya da gevrekleşmesi olarak

düşünülür. Etki eden faktörler gerilme, korozif ortam, malzemenin iç yapısıdır.

Seçici Korozyon

• İlke olarak elektro kimyasal gerilim dizisinde birbirlerinden çok uzak metallerden oluşan
alaşımlar seçici korozyona uğrarlar.

• Bir alaşım içinde bulunan metallerden birinin diğerinden önce korozyona uğramış halidir.

Galvanik Korozyon

• Bir metal diğer bir metalle bağlandığında, aralarında bir akım meydana gelir, yani bir metal
diğer metale göre daha fazla elektron vereceğinden devreden bir elektron akımı başlar.

Bakır ile çelik eşleştiğinde daha asal olan bakırdan dolayı çelik korozyonuna uğrayacaktır.

Galvanik Çift Korozyona Uğrayan Metal

Çelik ve bakır yüzey Çelik
Çelik ve alüminyum Alüminyum
Çelik (Demir) ve kurşun Çelik (Demir)
Yeni boru ve eski boru Yeni boru
Metallerin Oksitlenme Eğilimleri

• Tabloda yukarıdan aşağıya inildikçe soyluk özelliği artar. Buradaki tablo Avrupa sistemine
uygun olarak yazılmış olup, Hidrojene göre soy olan metaller (+), diğerleri (-) işaret almıştır.
Amerikan sistemi ise bunun tersidir.

• Yüzeyinde kimyasal indirgemenin olduğu elektrot Katot ve kimyasal oksitlenme yola ile
çözünen elektrot ise Anot adları ile belirlenir. Anodik olay elektrik yükü sıfır olan atomların
belirii sayıda elektronuserbest bırakarak pozitif yüklu iyonlara dönüşmeleridir. O halde Anodik
olay pozitif yüklü iyonlara paralel olarak eşdeğer sayıda elektronların serbestleşmesine yol
açacaktır.

• Anodik olay: Metal atomlarının negatif elektron kaybederek pozitif yüklü metal iyonlarına
donüşmeleridir.

• Katodik olay: Katodik olayın işlevi Anodik olayla üretilen elektronları harcamaktır. Katodik
olayın olabilmesi için elektron yüklenebilen iyon veya moleküllerine ihtiyaç vardır.

Metal ve Alaşımlar Potansiyel

Magnezyum -2,34 Anot
Alüminyum -1,67
Çinko -0,762
Krom -0,71
Dökme demir -0,44
Nikel - 0,250
Kalay -0,136
Kurşun -0,126
Hidrojen 0,00 Referans
Antimon + 0,1
Bakır ++ + 0,799
Bakır+ + 0,345
Gümüş + 0,800
Paladyum +0,83
Grafit +0,98
Platin + 1,2
Altın +1,42 Katod

Tablo: Metallerde çözülme gerilim sırası

• Burada iki metal arasındaki çözünme potansiyeli farkı ne kadar fazla ise korozyon o derece
şiddetli ilerler.

• Farklı oksijen miktarı ile meydana gelen ve farklı havalanma adı verilen diğer bir elektro-
kimyasal korozyonda oksijen konsantrasyonu fazla olan bölgeler Katod, oksijen
konsantrasyonu az olan bölgeler Anod görevini üstlenir.
 KOROZYON ÇEŞİTLERİ

Malzemede Demir Oksidasyona Bağlı Lekelenmeler

• Demir korozyona uğradığında meydana gelen oksit bileşikleri zamanla su ile taşınarak ilişkili
olduğu yapı elemanının yüzeyinde lekelenmelere de neden olmaktadır.

• Korozyon neticesinde meydana gelen bu bileşikler taş yüzeyinde kahverengi tonlarında çeşitli
renk değişimleri meydana getirmektedir.

Demirsiz Metallerde Korozyon

• Demirsiz metaller Bakır, kurşun, çinko, alüminyum, vs. gibi demir dışındaki tüm metalleri
içerir. Bu gibi metaller üzerinde oluşan oksit tabakası genellikle o metali koruyucu niteliktedir.
Bazı korozyon tipleri ise tahripkar olabilir.

Bakır Korozyonu (Patina)

• Tıpkı demirdeki pas oluşumu gibi, bakır ortamdaki oksijenle etkileşime girdiğinde yüzeyinde
patina gelişir. Patin tabakası, demiri aşındıran pasın aksine, altındaki bakırı korur.

• Atmosfere etkisine maruz kalan parlak bakır yüzeyi okside olarak kararmaya başlar, birkaç yıl
sonra bu kararma yavaş yavaş koyu kahverengi veya siyah renk oluşur, sonunda da mavimsi
yeşile ve yeşile döner. Şiddetli korozif ortamda yeşile dönme süreci hızlanır.

Bir bakır alaşımı olan bronzun üzerinde meydana gelen patina klorid esaslı olduğunda, müze
şartlarında olsa bile patina bronzu kemirir ve bronzu toz haline getirir.

• Bu bozulma şekline "bronz hastalığı" denir. Bu hastalığın giderilmesi için bakır klorid
tabakanın tamamen temizlenmesi gerekir.

Çinko Korozyonu (Beyaz pas)

Nem dolayısıyla galvanizli çelik alaşımlarına ya da çinko malzemelerin yüzeyinde oluşabilen

beyaz renkte, kireç esaslı bir oksidasyon oluşabilir. Çinko, hidrojen ve oksijene maruz
kaldığında da beyaz pas meydana gelebilir.

Kurşun Korozyonu

• Yeni üretilmiş Kurşun parlak mavimtrak (gümüşi) rengindedir. Oksitlendiğinde renk değişir,
yüzey matlaşır ve koyulaşır.

• Atmosferle temas halinde yüzeyinde kurşun oksit oluşur ve bu metali koruyucu niteliktedir.

• Genelde korozyona dayanıklı bir metal türüdür.

 KOROZYONDAN KORUNMA YONTEMLERİ

• Alaşım Yaparak Malzemenin korunması

• Kaplama Yöntemi ile Korunum

• Metalik Olmayan Kaplama (boyama gibi, organik, inorganik)

• Metalik Kaplama (nikelaj, galvanizasyon gibi)

• Katodik koruma

• Alaşım Yaparak Malzemenin korunması

Hem dayanımın ve hem de korozyona karşı direncin paralel bir şekilde artırılması metallerin ancak
uygun elementlerine alaşım haline getirilmesi ile mümkündür.

Alaşım, iki veya daha fazla elementten oluşan ve metal özelliklerine sahip malzeme şeklinde
tanımlanabilir.

• Kaplama Yöntemi ile Korunum

Birçok durumda korozyona dayanıklı pahalı alaşımlar yerine ucuz ve daha kolay yöntemlerle metal
yüzeyi koruyucu tabakalarla kaplanarak korunabilir. Kaplama işlemleri çok çeşitli olmakla birlikte iki
ana gurupta toplanabilir.

Metalik Olmayan Kaplama (Boyama)

Metallerin yüzeyini boya, katran, yağ ile kaplamak esasına dayanır. En çok uygulanan boyama
yöntemidir. Sülyen ve yağlı boya kullanılabilir. Uygulama fırça veya tabanca ile yapılabilir. Bir boya
tabakası belirli ölçüde korozyondan koruyucu etki yapar..

Metalik Kaplama

En çok uygulanan bir yöntem olup metalin yüzeyini bir başka metalle kaplama esasına dayanır.
Kaplama tabakası esas metale göre daha dayanıklıdır ve metali dış etkenlerden korur. Ancak kaplama
tabakasının aşınması durumunda esas metal korozyona uğrayabilir (tenekelerde olduğu gibi).

• Katodik Koruma

Katodik korumanın temel ilkesi elektro kimyasal korozyon teorisine dayanır. Burada korozyona
uğrayan metal katot olarak tasarımlanır.

Bu yöntemde korunacak metal, daha aktif bir başka metalle (galvanik anot / kurban anot) eşlenerek
koruma sağlanacağı gibi dıştan akım uygulayarak da gerçekleştirilebilir.
Korozyona Karşı Diğer Bazı Önlemler

• Malzemeye verilen şekil mümkün olduğu kadar basit olmalıdır. Şekil ne kadar basit olursa
korozyona karşı o kadar iyi bir koruma sağlanmış olur.

• Malzemenin mümkün olduğu kadar nem ve rutubetten korunmuş olmasına özen

gösterilmelidir.

• Yüzeylerin temizlenmesi ve boyanmasını zorlaştıracak tasarım/uygulama biçimlerinden

kaçınmalıdır.

• Uygulamada aralık ve dar bölgelerden kaçınmalıdır. (Bu gibi yerlerde aralık korozyonu
meydana gelebilir). Yüzeylerde mümkün olduğu kadar girinti, çıkıntı, oyuk gibi pürüzlerden
kaçınmalıdır.

• Kirli atmosferin yaratacağı zararlı etkiler göz önüne alınarak projelendirme yapılmalıdır.
(Örneğin kuru iklime göre deniz ortamında daha fazla korozyon oluşur.) Korozyona neden
olan etkenin metalle bağlantısı kesilmeli.

• Yalıtım amacıyla kullanılan malzemelerin su emerek korozyona neden olması önlenmelidir.

• Uygulama sırasında galvanik korozyona neden olacak iki farklı metalin teması önlenmelidir.

• Eğer bu iki metalin bir arada kullanılması zorunlu ise; büyük katod, küçük anot yüzeylerden
kaçınmalıdır.

• İki metal arasındaki bağlantılar, yalıtımı malzemelerle elektriksel olarak birbirinden

ayrılmalıdır.

• Uygulama sırasında malzemenin gerilimini azaltıcı önlemler alınmalıdır.