Тыныс алу жүйесінің жедел қабыну аурулары. Жедел бронхит.

Пневмониялар. Плеврит.
Тыныс алу органдарының аурулары ересектер мен балалар арасында
кең тараған. Тыныс алу органдарының аурулары
полиэтиологиялықпен, клиникалық ағымының ауырлығымен, жиі
асқынулармен сипатталады.
Тыныс алу жүйесі ауруларының таралуына әсер етеді: қолайсыз
қоршаған орта, өнеркәсіптік кәсіпорындардың шығарындылары және
автокөліктің газдары, үй-жайлар ауасының ластануы, төмен иммунитет
және т.б. Бұл мәселенің өзектілігі мен әр түрлі сала мамандарының
күш-жігерін біріктіру қажеттілігін анықтай отырып, тыныс алу
органдарының аурулары көптеген ел тұрғындарының аурушаңдығы
мен өлім-жітімі құрылымында жетекші орында тұрғанына ықпал етеді.
Мысалы, бронхит шырышты қабықшалардың, бронхтардың ауадағы
қандай да бір бөлшектермен үнемі зақымдануы болған жағдайларда
өте тез дамиды. Шырышты қабықтар мен бронхтар үнемі түтінмен,
шаңмен, басқа бөлшектермен зақымдалғанда, науқастың тыныс алу
жолдарынан қақырықты шығару үшін жиі жөтелу қажеттілігі
туындайды.

Адамға қолайсыз климат бронхиттің тағы бір себебі болып табылады,

атап айтқанда: тұрақты ылғалдылық, ауа райының жиі өзгеруі,
тұмандар.
Бронхитпен сондай-ақ нашар тамақтану, тоңу, нашар өмір сүру
жағдайылары кезінде, дене салмағы төмен адамдар, темекі
шегетіндер жиі ауырады. Темекі шегетіндер, осы зиянды әдетке
шалдықпаған адамдарға қарағанда жынысына қарамастан, созылмалы
бронхитпен 3-4 есе жиі зардап шегеді. Зиянды өндірістегі жұмыс темекі
шегуден кем болмайтын зиян әкеледі. Жүн, химиялық, нан пісіру
зауыттарының жұмысшылары да бронхитқа бейім

Пневмония (гр. pneumon — өкпе), өкпе қабынуы — өкпе тінінің

қабынуынан немесе басқа аурулардың асқынуынан болатын өкпенің
жұқпалы ауруы. Ол
көбіне қызылша, көкжөтел, тұмау, бронхит, демікпе сияқты тыныс
ауруларын немесе әсіресе жас балалар мен қарт адамдарда болатын
қатаң аурулардан кейін пайда болады. Сонымен қатар ол СПИД-пен
ауырған кезде де болуы мүмкін

Ауруды әр түрлі вирустар (аденовирус, риновирус), бактериялар

(пневмококк, стафилококк, стрептококк) қоздырады. Аурудың дамуына
дененің қатты мұздауы, ауыр жұмыс пен жүйкелік-психик. күш түсу,
улану, т.б. факторлар әсер етед

Плеврит — өкпеқап (плевра) қуысында сұйықтықтың жиналуы. Плевра

— көкіректің ішкі бетін астарлап жататын сірі қабық. Плевриттің пайда
болуына өкпе қабынуының және лимфа бездерінің
асқынуы, ревматизм, әр түрлі ісік және аллергиялық аурулар немесе
көкірек қуысының жарақаттары әсер етеді. Плевриттің жұқпалы түрінің
қоздырғыштары: стафилококк, пневмококк, туберкулез
таяқшалары, эхинококк, т.б. Плевритті шартты түрде құрғақ
(фибринозды) және іріңдік (экссудативті) деп бөледі. Құрғақ Плеврит
кезінде сірлі қабық ісініп, қалыңдайды да қабыну процесі басталады.
Ал іріңдік Плевритте плевра қуысы қан, ірің аралас сұйықтыққа толып
кетеді. Адамда туберкулезді Плеврит жиі кездеседі. Плевриттің бұл
түрі өкпеде немесе лимфа түйіндерінде басталып, кейін өкпені түгел
қабындырады. Науқастың дене қызуы көтеріліп, құрғақ жөтел пайда
болады. Аурудың өтуіне қарай жедел және созылмалы түрлерге
ажыратылады. Жедел Плеврит кезінде адам дел-салданып, әлі кетеді,
тыныс алғанда кеудесі шаншиды, ентігеді, жөтеледі, қанның құрамы
өзгереді. Кей жағдайда сірлі қабықта пайда болған ірің бір жерге
жиналып, сырты қабықпен қапталады да, сау тіннен оқшауланады. Бұл
кезде ауру ұзаққа созылуы мүмкін. Инфаркті Плеврит сирек кездеседі.
Бұл инфарктіден кейін 8 — 10 күннен кейін дамиды, бұны Дресслер
синдромы деп те атайды.
Ауруды рентгенографиялық, томографиялық зерттеулер арқылы
анықтайды. Емі: алдымен аурудың этиологиясын анықтау керек. Соған
байланысты антибиотиктер беріледі. Сондай-ақ, плевра қуысына жиналған
сұйықтықты сорып алады.[1]