Betrokken partijen

Werkgever: Rituals
Werknemers: voormalige werkneemster
Hof dat de zaak behandelde: College voor de Rechten van de Mens (Het
College voor de Rechten van de Mens is het mensenrechteninstituut van
Nederland. Als onafhankelijke toezichthouder belichten, beschermen en
bevorderen wij de mensenrechten in Europees en Caribisch Nederland.
Daarnaast oordelen zij over discriminatieklachten).
Uitspraak:
Het College voor de Rechten van de Mens oordeelt dat Rituals vrouwelijke
medewerkers heeft gediscrimineerd omdat zij op hun werk verplicht
make-up op moesten en mannen niet.

Volgens het college kunnen ook vrouwen die niet zijn opgemaakt klanten
adviseren over de producten van de cosmeticaketen. Het mannelijke
winkelpersoneel doet dat immers ook.

Daarnaast, zegt het college, bestaat het assortiment voor een klein deel
uit make-upproducten. Het vrouwelijk winkelpersoneel verkoopt dus
overwegend andere producten dan make-up artikelen. Het College vindt
daarom make-upvoorschriften niet functioneel.

Belangrijke wetgeving 1:
Een werkgever mag zijn werknemers naast kledingvoorschriften ook
kapsel- en uiterlijke voorschriften opleggen. Al moet hij daar wel een
goede reden voor hebben (bijvoorbeeld het verplichten van een haarnetje
als je werkt met etenswaren). Heeft hij dat niet, dan schaadt het mogelijk
de rechten van de werknemer. Elke werknemer heeft volgens de wet
namelijk recht op het volgende:
 Vrijheid van meningsuiting
 Vrijheid van godsdienst
  Bescherming van privacy
 Recht op gelijke behandeling tussen man en vrouw
 Non-discriminatie
Met het opstellen van uiterlijke voorschriften zou je als werkgever
(onbewust) het discriminatieverbod kunnen schenden. Onbewust omdat er
vaak niet goed over wordt nagedacht. Een voorbeeld hiervan is of de
werkgever dezelfde regels zowel voor mannen als voor vrouwen opstelt.
Heeft een werkgever geen geldige reden om werknemers iets op te leggen
(het niet bij het bedrijfsbeeld vinden passen is geen geldige reden) dan
mogen deze voorschriften hen niet worden opgelegd. Doen ze dat wel,
dan mag het bedrijf worden aangeklaagd. 
BRON: Een werkgever mag bepalen hoe jij je haar draagt ⋆ Business &
Bubbles (business-bubbles.com)

Belangrijke wetgeving 2:
MEDEWERKERS RITUALS ALSNOG VERPLICHT IN DE MAKE-UP
9 SEPTEMBER 2022
Wie in één van de Rituals winkels aan het werk gaat, die moet verplicht
make-up dragen. Tenminste, wanneer je een vrouw bent. Maar dat mag
niet, zo oordeelde het College van de Rechten van de Mens. Want dat is
discriminatie op basis van geslacht. Maar in plaats van de regels te
versoepelen heeft Rituals ze alleen maar aangescherpt.
Ik sprak met een voormalig medewerkster en die deed een boekje open
over het bizarre make-up beleid van Rituals. Een beleid dat niet alleen
discrimineert op basis van geslacht, maar ook op basis van huidskleur. 
Photo by Annie Spratt on Unsplash
Oud Rituals medewerkster is het niet eens met dresscode
Afgelopen juli publiceerde NRC Handelsblad een artikel over deze zaak.
Hierin stond dat een oud medewerkster van Rituals naar het College van
de Rechten van de Mens was gestapt. Zij vond het onterecht dat
vrouwelijke medewerksters in de winkels make-up moesten dragen,
terwijl heren dit niet hoefden te doen. 
Ik vond het direct een interessante kwestie. Want wanneer het gaat om
het juridisch toetsen van dresscodes, dan kan de uitspraak nog wel eens
verrassend zijn. Het is altijd een afweging tussen het recht van de
werkgever om een bepaalde uitstraling van medewerkers te verlangen en
het recht van de medewerkers om zich zo te presenteren dat zij zich daar
prettig bij voelen. Die afweging is altijd lastig. Maar in dit geval extra
interessant omdat het gaat om een winkelketen die cosmeticaproducten
verkoopt. Dit zal ongetwijfeld invloed hebben op het oordeel. 
De uitspraak
Afgelopen week was daar dan eindelijk de uitspraak. Het College van de
Rechten van de Mens oordeelde dat het huidige make-up beleid van
Rituals discriminerend is. In de uitspraak wordt ook ingegaan op het feit
dat het bedrijf make-up verkoopt.
‘Gezien het kleine aandeel dat make-up in het assortiment van Rituals
inneemt, is de zwaardere belasting van het vrouwelijk winkelpersoneel in
vergelijking tot het mannelijke winkelpersoneel niet gerechtvaardigd. Het
College komt dan ook tot de conclusie dat dit make-upvoorschrift niet
noodzakelijk en functioneel is en daarmee leidt tot discriminatie op grond
van geslacht.’
Hoewel de uitspraak niet bindend is, gaf het bedrijf aan de voorschriften
direct aan te passen.
Medewerkers Rituals alsnog verplicht in de make-up
Dat is opvallend, aangezien Rituals dit in juni ook al zou hebben gedaan.
Het bedrijf zei destijds de dresscode te hebben aangepast zodra bekend
werd dat de oud medewerkster dit zou laten toetsen bij het College. In
totaal zou de dresscode dus twee keer zijn aangepast. Het bedrijf geeft
aan dat volgens het huidige beleid de medewerkers niet meer verplicht
zijn om make-up te dragen in de winkels.
Op 30 augustus jl., één dag na de uitspraak, blijkt dat niet het geval te
zijn. Nieuwswebsite NU.nl krijgt via een medewerker de nieuwe styling
standards doorgestuurd en hieruit blijkt dat Rituals een andere weg is
ingeslagen. In plaats van de vrijheid om te kiezen voor cosmetica zijn nu
alle medewerkers juist verplicht om dit te dragen. Dus ook de mannen. In
de voorschriften staat ook welke make-op gedragen moet worden. 
“Draag make-up, zodat je er goed verzorgd uitziet. Je kunt kiezen uit een
natuurlijke of een opvallende oogmake-up. Je kunt kiezen uit de rode of
de nude lippenstift. Je nagels zijn kort geknipt en gelakt met een rode of
naturel nagellak.”
Ook valt te lezen dat het bedrijf ‘graag wil dat werknemers Rituals make-
up gebruiken om een goed verzorgde look te laten zien die is gecreëerd
met producten die verkrijgbaar zijn voor klanten.’
Wanneer NU aan Rituals vraagt waarom het beleid hun verklaring
tegenspreekt, zegt het bedrijf dat deze verouderd is. Maar ondertussen
weigeren ze om de nieuwe styling standards toe te sturen.
Rituals is niet zo relaxed als het lijkt
In praktijk blijken medewerkers nog steeds te worden aangesproken op
het dragen van of het gebrek aan make-up. Een anonieme bron vertelt
aan NU.nl dat managers in de winkels verwijzen naar de styling
standards, waarin staat dat het dragen van cosmetica verplicht is. Alleen
is meer naturel make-up en het tonen van tatoeages in sommige filialen
nu wel toegestaan.
Ondertussen hebben de managers een e-mail ontvangen vanuit het
hoofdkantoor waarin staat dat het dragen van make-up niet meer
verplicht is. Hierin staat tevens dat dit alleen mondeling gecommuniceerd
mag worden. Maar gezien de berichten van de medewerkers vullen de
managers het beleid op hun eigen manier in. En zolang in het document
nog staat dat make-up verplicht is, hebben de medewerkers natuurlijk ook
niets om op terug te vallen.
Verplicht zelf make-up kopen
Voor Linda* kwam het nieuwsbericht over de make-up eisen niet als een
verrassing. Zij werkte in een van de filialen en ook in haar team speelde
make-up een belangrijke rol.
”Je moest sowieso vijf soorten make-up dragen: foundation,
lippenstift, mascara, iets om je wenkbrauwen mee te kleuren en nagellak.
Dat was verplicht. Het dragen van oogschaduw en gezichtspoeder was
optioneel, maar werd over het algemeen wel aangeraden.
Eerst mochten we ook alleen de make-up producten gebruiken van
Rituals. We mochten make-up uit de winkel gebruiken, maar dat is
natuurlijk niet hygiënisch. Daar heeft iedereen al aangezeten. Dus
moesten we het zelf kopen. En aangezien deze producten niet goedkoop
zijn, was je gelijk een gedeelte van je salaris kwijt. Het klinkt misschien
als een eenmalige aanschaf van vijf producten, maar zo werkt het in
praktijk niet. In de zomer ben je bijvoorbeeld wat bruiner dan in de
winter. Dus sommige producten moet je dubbel kopen. Je kunt niet een
lichte, winterse foundation over je gebruinde zomerse huid aanbrengen.
Dat ziet er heel gek uit. Dus dat moet je allemaal kopen terwijl
je ongeveer een tientje per uur verdient. 
Op een bepaald moment kwam er een jongen bij ons werken. Hij hoefde
niets te kopen. Hij kreeg alleen te horen dat zijn haren netjes moesten
zitten. Toen een medewerkster hierover ging klagen, werd het beleid
gelukkig aangepast. Vanaf dat moment mochten we ook make-up van
andere merken dragen. Zo konden we besparen op make-up kosten. Maar
alsnog hadden ze liever dat je hun eigen make-up droeg.”
Rituals bepaalt wat mooi is
Naast het verplicht stellen van make-up blijkt het bedrijf ook te bepalen
wat wel en niet mooi is. En dat wordt onder meer bepaald aan de hand
van de huidskleur.
”Volgens het beleid mag je alleen zichtbare nagellak dragen. Dus geen
doorzichtige of zeer lichte (nude) kleuren. Maar zelfs als je je daaraan
houdt, dan kan je kritiek krijgen. Het beleid is namelijk geschreven voor
blanke vrouwen of vrouwen met een licht tintje. Hetzelfde geldt voor de
make-up die verkocht werd. Wanneer je wat donkerder bent, dan gelden
er andere regels. Ik mocht bepaalde nude nagellak niet dragen die
collega’s wel mochten dragen. Ik kreeg te horen dat die nagellak niet
mooi was bij mij. De kleur kwam namelijk te dicht bij mijn huidkleur.
Even later droeg mijn manager, die blank was, ook een nagellak die
dezelfde kleur had als haar huid. Maar dat was een ander soort nagellak
volgens haar. Dus dat mocht weer wel.
Ook moest ik meer make-up dragen dan mijn collega’s omdat ik een
oneffen huid heb. Want alles wat er niet perfect uitzag, dat moest bedekt
worden. Dat doet echt iets met je zelfvertrouwen. Ondertussen waren er
collega’s met een effen huid die geen foundation hoefden te dragen.
Daarvoor gold de regel van vijf make-up producten ineens niet meer.
Door de dikke lagen foundation werd mijn huid trouwens alleen maar
slechter. Sinds ik er weg ben is mijn huid echt opgeknapt.”
 Rituals make-up cursussen
Zoals velen weten is het aanbrengen van make-up een vak apart. Linda
kreeg daarom tijdens haar sollicitatiegesprek te horen dat iedereen daar
ondersteuning bij krijgt. Maar dat bleek tegen te vallen.
”Met zoveel make-up eisen verwachtte ik dat er een aantal collega’s
waren met een achtergrond in de cosmetica. Dat was helaas niet het
geval. Dus echt advies kreeg ik niet. Op een bepaald moment kreeg
iedereen een make-up cursus. Helaas was dit enkel gericht op vrouwen
met een blanke huid of een licht tintje. Net zoals de make-up die in de
winkels werd verkocht en het beleid rondom het dragen ervan. 
Tijdens deze cursus kregen we ook uitleg over de make-up look die we in
de kerstperiode moesten dragen. We moesten allemaal dezelfde kleur
rode lippenstift dragen, inclusief glitter oogschaduw en rode of glitter
nagellak. Die glitter nagellak moest dan wel verplicht de nagellak uit de
winkel zijn. Het klinkt leuk om iedereen er hetzelfde uit te laten zien,
maar in praktijk viel dit tegen. Ook nu ging men uit van blanke of licht
getinte vrouwen waarbij knal rode lippenstift vaak leuk staat, maar bij
dames die wat donkerder zijn ziet dit er niet mooi uit. 
Ergens vond ik alle regels ook een beetje vreemd en niet passen bij het
bedrijf. Want Rituals wil juist rust uitstralen, maar om er te werken is zeer
stressvol. Naast alle make-up eisen werkt het bedrijf met bizarre targets
en wordt iedereen dagelijks aangesproken op de omzet. En ondertussen
moet je rust uitstralen, met dertig graden in dikke panty’s lopen en er
vlekkeloos uitzien.”
Het rammelt en gammelt
De situatie bij Rituals is een goed voorbeeld van een bedrijf die hoge eisen
aan het personeel stelt, maar hier niet goed over heeft nagedacht. Het
beleid rammelt en gammelt aan alle kanten. En iedere keer lijken regels
neer te komen op de voorkeur van het management met discriminatie als
gevolg. Discriminatie op basis van huidskleur, huidtype en geslacht. Met
als klap op de vuurpijl dat ze zeggen het beleid soepeler te maken terwijl
hun documentatie het tegendeel bewijst.
Ik stel voor dat Rituals een expert inhuurt om schoon schip te maken.
Want het is tijd voor een nieuw beleid. Eentje die transparant en
begrijpelijk is. Want dit kan anno 2022 echt niet meer.
BRON: Medewerkers Rituals alsnog verplicht in de make-up –
Prettybusiness