FILIPINO SA PILING LARANGAN
makatwirang paghahanay ng kaisipan.
Ang sining ng paglalahad
 Ang paglalahad ay tinatawag sa ingles na
expository writing.
 Ito ay hindi nagsasalaysay ng isang
kwento. Ito ay hindi rin nagpapahayag ng
isang paninindigan, bagkus ito ay
nagpapaliwanag.
 Ito ay isang pagpapaliwanag na obhetibo,
walang pagkampi, at may sapat na
detalye na pawang pampalawak ng
kaalaman sa paksang binibigyang-linaw
nang lubos na maunawaan ng may
interes.
Upang maging mabisa at epektibo ang
paglalahad narito ang dapat taglayin.
1. Sapat na kaalaman o impormasyon sa
paksang tinatalakay.
2. Ganap ang pagpapaliwanag sa buong
kahulugan.
3. Malinaw at maayos ang pagpapahayag.
4. Paggamit ng larawan,balangkas,at iba
pang pantulong upang madali ang pag-
unawa sa ipinaliliwanag.
5. Walang pagkiling na pagpapaliwanag ng
anumang bagay na nasasaklaw ng tao.
Ano ang sanaysay?
Hango sa salitang Pranses na essayer na
ang ibig sabihin ay “sumubok” o “tangkilikin”
Ito ay nagsimulang yumabong sa mga
sulatin ni Michael de Montaigne(1533-1592)
Francis Bacon
Isang kasangkapan upang isatinig ang
maikling pagbubulay-bulay at komentaryo sa
buhay.
Paquito Badayos
~Roslyn B. Ignacio Stem 12- Saturn
• Naglalahad ng matalinong kuro at
• Naglalahd din ito ng pansariling pananaw
ng manunulat tungkol sa isang paksa.
Sa madaling salita, paglalahad ng sariling
opinion o kuru-kuro ng sumulat tungkol sa
isang bagay o paksa.
Replektibong Sanaysay
Michael Stratford – kinapapalooban ito ng
pagbabahagi ng mga bagay na
naiisip,nararamdaman, pananaw, at
damdamin hinggil sa isang paksa at kung
paano ito nakalikha ng epekto sa taong
sumusulat nito.
 Nagkakaroon ng malalim na pagsusuri
ang may-akda kung paano siya umunlad
bilang tao kaugnay ng paksa o
pangyayaring binibigyang pansin sa
pagsulat.
 Ito ay madalas nakabatay sa karanasan
kaya mula sa nilalaman nito ay
masasalamin ang pagkatao ng sumulat.
Mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
Replektibong sanaysay
1. Magkaroon ng isang tiyak na paksa kung
saan dito iikot ang nilalaman ng sanaysay.
2. Isulat gamit ang unang panauhan ng
panghalip (ako,ko, akin) sapagkat ito ay
kadalasang nakasalig sa personal na
karanasan.
3. Gumamit ng pormal na salita.
4. Gawing malinaw at madaling unawain ang
gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya
upang madaling maunawaan ng
nagbabasa.
5. Sundin ang tamang struktura o mga
bahagi sa pagsulat ng
sanaysay.(Introduksyon, katawan at
kongklusyon)
6. Gawing lohikal at organisado ang
pagkakasulat.
Hakbang sa pagsulat ng R.S
Sa pagsulat ng simula, maaaring mag-
umpisa sa pagsagot sa sumusunod na
tanong:
A. Ano ang aking nararamdaman o
pananaw tungkol sa paksa?
B. Paano ito makakaapekto sa aking
buhay?
C. Bakit hindi ito makaapekto sa aking
pagkatao?
D. Sa simula, tandaang dapat ito ay
makapukaw sa atensiyon ng mga
mambabasa.
E. Maaaring gumamit ng kilalang pahayag
mula sa isang tao o quotation, tanong,
anekdota, karanasan at iba pa.
F. Sundan agad ito ng pagpapakilala sa
paksa at layunin ng pagsulat ng sanaysay
na siyang magsisilbing preview ng
kabuuan ng sanaysay.
Pagsulat ng katawan
 Dito ilalahad ang mga pantulong o
kaugnay na kaisipan tungkol sa paksa o
tesis na inilahad sa unahan. Maglagay sa
bahaging ito ng obhetibong datos batya
sa iyong naobserbahan o naranasan
upang higit na mapagtibay ang kaisipang
iyong ipinaliliwanag.
 Gumamit ng mga mapagkakatiwalaang
sanggunian bilang karagdagang datos ma
magpapaliwanag sa paksa.
 Dito makikita ang iyong napagnilay-
nilayan o mga natuthan. Gayundin kung
paano umunlad ang iyong pagkatao sa
mga karanasan o mga gintong aral na
napulot mo.
Wakas
 Muling banggitin ang tesis o pangunahing
paksa.
~Roslyn B. Ignacio Stem 12- Saturn
 Maaring magbigay ng hamon sa mga
mambabasa na sila man ay magnilay sa
kanilang buhay hinggil sa iyong natutuhan
o kaya naman ay mag-iwan ng tanong na
maaari nilang pag-isipan.
LAKBAY SANAYSAY
 Ang lakbay sanaysay ay tinatawag
ding travel essay o travelogue.
 Ayon kay Nonon Carandang, ito ay
tinatawag niyang sanaylakbay kung
saan ang terminolohiyang ito ayon sa
kanya ay binubuo ng tatlong konsepto:
sanaysay, sanay at lakbay.
DAHILAN NG PAGSULAT NG LAKBAY-
SANAYSAY
1. Upang itaguyod ang isang lugar at kumita
sa pagsusulat.
2. Layunin din nitong makalikha ng patnubay
para sa mga posibleng manlalakbay.
3. Sa lakbay-sanaysay, maaari ring itala ang
pansariling kasaysayan sa paglalakbay
tulad ng espiritwalidad, pagpapahilom, o
kaya’y pagtuklas sa sarili.
4. Upang isadokumento ang kasaysayan,
kultura at heograpiya ng lugar sa
malikhaing paraan.
Anuman ang dahilan ng paglalakbay, ang
lakbay-sanaysay ay kadalasang naglalaman
ng mga tala ng karanasan ng awtor o sumulat
sa paglalakbay. Ang pagtatalang ito ay isang
paraan ng manunulat na maibahagi ang
karanasan at kasiyahan sa paglalakbay.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT
NG LAKBAY-SANAYSAY
1. Magkaroon ng kaisipang manlalakbay sa
halip na isang turista.
2. Sumulat sa unang panauhang punto de-
vista
3. Tukuyin ang pokus ng susulating lakbay-
sanaysay.
- Espiritwalidad na paglalakbay
- Pagtampok sa mga maggagandang pook,
kilalang landmark, liwassan, simbahan at
mga gusali o establisyimento
4. Magtala ng mahahalagang detalye at
kumuha ng mga larawan para sa
dokumentasyon habang naglalakbay.
5. Ilahad ang mga realisayon o mga
natutuhan sa ginawang paglalakbay.
6. Gamitin ang ksanayan sa pagsulat ng
sanaysay.
Larawang Sanaysay (Photo Essay)
- Ito ay isang koleksyon ng mga larawang
maingat na iniayos Upang maglahad ng
pagkasunod-sunod ng pangyayari.
- Nagpapaliwanag ng partikular na
konsepto at nagpapahayag ng damdamin
- Hindi limitado ang paksa
- Maaring serye ng imahen
- Maaaring patungkol sa isang tao o
kakaibang pangyayari
- “A photograph shouldn’t be just a
picture, it should be a philosophy: may
katumbas na sanlibong salita na maaaring
magpahayag ng mga natatagong kaisipan
Ang larawang-sanaysay ay gaya rin ng iba
pang uri ng sanaysay na gumagamit ng mga
pamamaraan sa pagsasalaysay. Sa
pagsasalaysay, maaaring gamitin mismo ang
mga binuong larawan o dili kaya’y mga
larawang may maiikling teksto o caption.
Malaki ang naitutulong ng larawang may
teksto sapagkat nakatutulong ang mga ito sa
mga ideya kaisipang ipinakikita ng larawan.
Ang mahalagang katangian ng larawang-
sanaysay ay ang mismong paggamit ng
larawan sa pagsasalaysay. Layunin nitong
magbigay ng kasiyahan o aliw sa taong
gumagawa ng salaysay, magbigay ng
~Roslyn B. Ignacio Stem 12- Saturn
mahalagang impormasyon, at malinang ang
pagiging malikhain.
Makapagsasalaysay dito sa pamamagitan ng
mga larawang may kronolohikal na ayos. Ibig
sabihin, isinasalaysay ang mga pangyayari
ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng
larawan. Kung pangkalahatang kaisipan
lamang ng pangyayari ay maaari nang
gamitin ang isang larawang may natatanging
dating. Ibig sabihin, sa isang kuhang larawan
ay naroon na ang lahat-lahat ng mga ideya
Gayumpaman, nakasalalay pa rin sa husay at
pagiging maiikhain ng isang tao ang
paggamit ng mga larawan sa paggawa ng
sanaysay dahil nakabatay rito kung paano
pag-uugnay-ugnayin ang mga larawan ayon
sa kanyang mga naiisip na ideya. Ang
mahalaga, kailangang malinaw ang mensahe
ng gagawing larawang-sa naysay.
Narito ang mga dapat mong isaalang-
alang sa pagsulat ng larawang-sanaysay:
1. Pumili ng paksa ayon sa iyong interes.
2. Magsagawa ng pananaliksik sa iyong
paksang gagawin.
3. Isaalang-alang ang kawilihan at uri ng
iyong mambabasa.
4. Tandaan na ang isang istoryang nakatuon
sa mga pagpapahalaga o emosyon ay
madaling nakapupukaw sa damdamin ng
mambabasa.
5. Kung nahihirapan ka sa pagsusunod-
sunod ng pangyayari gamit ang larawan,
mabuting sumulat ka muna ng kuwento at
ibatay rito ang mga larawan.
6. Planuhing mabuti ang gagawing sanaysay
gamit ang mga larawan. Tandaan na higit
na dapat mangibabaw ang larawan kaysa
sa mga salita.
7. Palaging tandaan na ang larawang-
sanaysay ay nagpapahayag ng
kronolohikal na salaysay, isang ideya, at
isang panig ng isyu
8. Siguraduhin ang kaisahan ng mga
larawan ayon sa framing, komposisyon,
kulay, at pag-iilaw. Kung minsan, mas
matingkad ang kulay at matindi
ang contrast ng ilang larawan kompara sa
iba dahil sa pagbabago ng damdamin na
isinasaad nito.
- Hindi malalayo ang photo essay sa iba
pang uri ng mga sanaysay. Gumagamit ito
ng mga teknik sa epektibong paglalahad
ng mga ideya at pagsasalaysay ng mga
pangyayari. Isinaalang-alang dito ang
tema,organisasyon ng larawan,
tono,target na mambabasa atbp. Ang
kaibahan lamang ay ang paggamit ng
mga larawan na siyang pangunahing
pinagkukunan Ng kahulugan sa isang
photo essay. Madalas na nating sabihin
na sanlibong salita ang katumbas ng
isang larawan ngunit maaaring higit pa rito
ang kapangyarihan ng larawan.
POSISYONG PAPEL
- Naglalahad ng paninindigan hinggil sa
isang problema o isyu.
- Ipinapakita nito ang mga argumento ng
kabilang panig at isa-isang binabaklas ng
posisyong papel ang mga argumentong
ito ng may suhay at batayan.
- Hindi neutral ang posisyong papel,
bagkus may pinapanigan itong tindig na
maaring makatulong sa pagkakaroon ng
higit na linaw sa mahalagang isyu o
problema.
- Ipinapaliwanag ng posisyong papel kung
bakit mali ang kabilang panig at kung ano
ang magiging ganansiya sa pagpanig sa
posisyon ng sumulat ng posisyong papel.
LAYUNIN NG POSISYONG PAPEL
~Roslyn B. Ignacio Stem 12- Saturn
 Makumbinsi ang mga mambabasa na ang
sinasabi ay katanggap-tanggap at may
katuwiran.
 Naglalayon itong maipaglaban kung ano
ang alam mong tama.
 Naglalayon din itong magtakwil ng
kamalian na hindi tanggap ng karamihan.
HALAGA NG POSISYONG PAPEL
- Mahalaga ang posisyong papel sapagkat
sa ating lipunan, may mga problema o
isyung dapat na tugunan ng marami.
- Sa pamamagitan ng posisyong papel,
naidedetalye ang halaga/importansiya ng
isang posisyon/paninidigan upang
makapagpasya ang mga wala pang alam
o matibay na kaalaman ukol sa isyu lalo
na at apektado ang marami sa mga
isyung ito.
- Nabibigyang-halaga ng posisyong papel
ang pagtindig o pagpapasya.
- Nakaklaro nito ang isang masalimuot na
usapin na hindi basta nasasagot nang
walang mga pananaliksik at pagbibigay ng
batayan.
PARAAN/HAKBANG SA PAGGAWA NG
POSISYONG PAPEL
1. Pumili ng isyung tatalakayin.
2. Ibigay ang posisyon sa isyu.
3. Magsaliksik ng mga impormasyon.
4. Pagsulat ng burador.
5. Pagrebisa ng burador.
6. Pagsulat ng aktwal na papel at wala ng
mali kapag isinusulat.
BAHAGI NG PAGSULAT NG POSISYONG
PAPEL
a. Panimula
b. Katawan
- Paglalahad ng counter argument
- Paglalahad ng posisyon
a. Kongklusyon
2 layunin ng panimula d. Magbigay ng mga patunay para
mapagtibay ang iyong ginawang
a. Ipakilala ang paksa panunuligsa.
b. Maantig ang interes ng babasa nito
III. Paglalahad ng iyong posisyon
I. Panimula tungkol sa isyu
a. Ilahad ang paksa
a. Ipahayag o ilahad ang unang punto ng
b. Magbigay ng maikling paunang
iyong posisyon o paliwanag.
paliwanag tungkol sa paksa at kung
- Ilahad ang iyong matalinong pananaw
bakit mahalaga itong pag-usapan.
tungkol sa unang punto
c. Ipakilala ang tesis ng posisyong papel - Maglahad ng mga patunay at
o ang iyong stand o posisyon tungkol ebidensiya na hinango sa
sa isyu. mapagkakatiwalaang sanggunian.

Isa sa napapanahong isyung pinag- IV. Kongklusyon

uusapan sa lipunan ngayon ay ang
Enhanced Basic Education Act of 2013 o a. Ilahad muli ang iyong argumento o tesis
Republic Act no. 10533. Bawat pamilya at b. Magbigay ng mga plano ng gawain o plan
mag-aaral na Pilipino sa kasalukuyan ay of cation na makatutulong sa pagpapabuti
labis na naapektuhan ng programang ito. ng kaso o isyu.
Puspusan ang isinasagawang
paghahanda at pagsasanay ng
pamahalaan upang maihanda ang mga
paaralan at mga guro sa maaayos na
pagpapatupad nito.

Mahalagang maihanda ang mga mag-

aaral sa totoong buhay lalo na sa
paglinang sa kanilang mga kasanayang
kakailanganin sa papasuking larangan o
trabaho kaya mahalagang maipatupad
ang programang ito.

II. Paglalahad ng counter argument o

mga argumentong tumututol o
kumokontra sa iyong tesis.

a. Ilahad ang mga argumentong tutol sa

iyong tesis.
b. Ilahad ang mga kinakailangang
impormasyon para mapasubalian ang
binaggit na counter argument
c. Patunayang mali o walang katotohanan
ang mga counter argument na iyong
inilahad.

~Roslyn B. Ignacio Stem 12- Saturn