Sociologjia

Nder kushte shoqerore historike qe e kushtezuan themelimin e sociologjise si shkenc te vecant

konsiderohen grumbullimi dhe sistematizimi i diturive te ndryshme mbi shoqerine. Periudha e
themelimit te socilogjise si shkenc ishte ne gjysmen e pare te shek 19.

Zeri me qe u degjua lidhur me nevojen e egzitimit te nje shkence special mbi shoqerin edh inga
shkenctari frances klork-anri desensimon ky e quante sociologjin si fiziologjin sociale.

Por themeluesi i sociologjise eshte mendimtari frances Ogyst Konti I cili ne vititn 1838 ne librin e
4 te vepres “Kursi i filozofise pozitive“ e formoi emrin e sociologjise nga 2 fjale societas-
latinisht-SHOQERI dhe lagos-greqishtja-shkenc, per kete edhe kanti quhet si baba i socilogjis.

Definicionet e shumta per sociologjine

Ogys konti sociologjine e quante „Mbretersin e shkencave“ qe duhet te studion shoqerin strukturen
shoqerore dhe ndryshimin e saj neper kohra.

Kah Maksi Sociologjine e qunate si „materialize historie“ ku vjen ne konstantim se lenda studiuese
eshte zbulim o fuqive dhe ligjsive qe mundesojn zhvillimin dhe funksionimin e shoqerise

Maks beben studimi i sociologjis eshte veprimi I njeriut ne shoqeri qe shpjegon shkaqet dhe pasojat e
veprimeve

Emil Durkeni thote se object I studimit te sociologjise duhet te jene faktet faktet sociale

Sociologjia eshte shkenc qe studion shoqerin ne pergjithsi strukturen shoqerore, fenomenet shoqerore,
raportet shoqerore, organizimin shoqeror etj.

Metodat dhe teknikat e sociologjise

Termi Metod rrjedh nga fjala helene Methodos- menyre apo rruge drejt arritjes se qellimit te caktuar.

Ne sociologji termi metod nenkupton menyren apo rrugen e pergjithshme te proceseve dhe dukurive
shoqerore.

Termi Teknikë buron nga fjala Helene qe dmth shkathsi.Termi teknike nenkupton shkathsi
dhe mekanizmat e perdorur gjate hulumtimit shkencor.

Termi metodologji eshte shkenc qe meret me studimin e metodave teknikave dhe procedurave tjera ne
pergjithsi.
Hulumtimi shkencor permban 4 faza:

1. Definimi i problemit hulumtues

2. Perzgjedhja e metodave hulumtuese
3. Analiza e rezultateve hulumtuese
4. Konkludimi hulumtues

Faza e pare – nenekupton momentin e definimit, perkufizimin e problemin qe do te studiohet dhe

definohet dhe vet qellimi hulumtimit

Faza e dyte – eshte etapa e hulumtimit shkencor e cila starton me percaktimin e metodave dhe
teknikave konkrete te cilat zgjedhin problemin e parashtruar

Faza e tret – Paraqet zhvillimin e hulumtimit dhe analizen e rezultateve te mledhura gjat hulumtimit

Faza e katert – domethene momenti perfundimit konkret te hulumtimit te kryer shkencor, ku rezultatet
e fituara permlidhen ne 1 korniz statistikore shkencore dhe publikohen ne opinion

Metoda dhe teknika me te perdorura ne sociologji jane: Operacioni, hulumtimi I ekspenplantit,

hulumtimi rastit, metoda komperative, statistikore, analiza e perbajtjes, metoda biografike etj

Observimi(vrojtimi) eshte veprimi metodologjik per hulumtimin e dukurive dhe proceseve ku behet
vrojtimi i tyre nepermjet shqisave

Hulumtimi i EKSPENPLANTIT(mostres) paraqet menyren e hulumtimit te dukurive shoqerore ku

problemi shqyrtohet nepermjet studimit eksperplanteve te ndryshme qe permban problemi.

Hulumtimi Rastit paraqet menyren e gjetjes dhe studimit te nje rasti, i cili pasi pasi perputhet me
qeshtjen hulumtuese jep rezultate qe vlejn per ate problem shoqeror ne pergjithsi.

Metoda Komperative(krahasuese) eshte nje hulumtim ku behet krahasimi i dukurive te ngjajshme per
te pare se qka eshte e njejt dhe e ndryshme tek ato.

Metoda Statistikore paraqet rrugen e hulumtimit ku njohja e dukuris shoqerore arrihet me ane te
operacioneve te ndryshme matematikore

Metoda e analizes se permbajtjes paraqet metoden shkencore qe studimin e dukurive e ben nepermjet
shqyrtimit racional te teksteve, dokumenteve dhe te dhenave tjera per ate qeshtje.

Metoda biografike(monografike) paraqet operacionin e kerkimit dhe analizes se ature pershkrimeve

apo dokumenteve njerzore te cilat kosiderohen si burim faktografik morevolan per sociologjin.

Eksperimenti eshte metoda shkencore e cila ben shkurtimin artificial te dukurive dhe proceseve
shoqerore me qellim te studimit dhe njohjes se tyre.

Sociometria me kete mundesohet matja e vecorive te caktuara te shoqeris

Anketa paraqet tekniken e hulumtimit shkencor ku materiali faktografik mlidhet nepermjet pyetjeve
dhe pergjigjeve me shkrim.

Intervista paraqet tekniken e hulumtimit shkencor ku materiali faktografik mlidhet nepermjet pyetjeve
dhe pergjigjeve me goje.

Grupet shoqerore dhe klasifikimi i tyre

Grup shoqeror quhet qdo bashkim I organizuar njerzor, ku njerzit krijojne lidhje dhe raporte shoqrore
me qellim qe ti plotsojne nevojat e perbashketa te tyre.

Grupet shoqerore i kan keto karakteristika:

Madhsia e grupit- grupi perbehet prej 2 ose me shum pjestar

Strukturimi i grupit- nenkupton perberjen e grupit sipas moshes,aftesis,races etj

Shkalla e organizimit te grupit- nenkupton rolin e pjestarve ne grup

Lidhshmeria e pjestarve te grupit

Nderveprimi shoqerore me pjestarve te grupit

Klasifikimi I grupeve shoqerore

Grupet shoqerore klasifikohen ne baz te aktiviteteve qe ushtrohen ne grup, funksioneve qe kryhen

brenda dhe jasht tyre, madhesis dhe struktures se grupeve etj.

Gruper shoqerore dhe pozitat ne grup dallojn ne: Grupe formale dhe joformale.

Sipas aftesis, solidaritetit dhe interesave te pjestarve ne grup dallojn: Grupe primare, sekondare

Grupet formale quhen keshtu sepse te gjitha pozitat dhe mardhenjet e brendshme mes antarve te
grupit jan te rregulluara ne menyre formale juridike Klubet sportive, organizatat fetare,partite politikeetj

Grupet jo formale statusi dhe roli i pjestarve te grupit nuk eshte formalizuar as i normuar si psh
spektatoret ne stadium, grupi shikuesve ne kinema etj.

Grupi primar – jane grupet e para qe paraqiten ne jeten e me hershme te njeriut psh Familja, fqinjet etj

Gruper Sekondare - krijohen si rezultat i lidhjeve, interesave te perbashkta te pjestarve te cilat kan te
bejne me veprimtarin e perditshme te tyre PSH sipermarjet ekonomike, organizatat joqeveritare etj.

3 grupet sipas realizimit te teresis, mardhenieve proceseve te domesdoshme per egzistencen e ati grupi
shoqeror.
Grupet parciale – jane ato grupe ku nuk kryhen te gjitha proceset veprimtarite e domesdoshme per
jeten por vetem nje pjes e tyre per ate e kan emrin grupe te pjeserishme

Gruper shoqerore parahistorike- jane format e para te bashkimit te njerzve. Si grupe te tilla jane
hordhia gjinia dhe fisi.

Hordhia - konsiderohet si forma e pare e bashkimit te njerzve dhe paraqet grupin me te vjeter shoqror.

Ne periudhen e hordhive njerzit jetonin duke mledhur fryte, renje te ndryshme qe i gjenin te gatshme ne
natyre dhe nuk dinin ta prodhojne ushqimin e tyre.

Gjinia ka 2 kuptime

1. Me termin gjini nenkuptojm orientimin bio gjenetik te organizimit qe e percakton ate si mashkull
apo femer,
2. Me termin gjini percaktohet thelbi I 1 grupi shoqror para historic qe eshte me I zhvilluar se
hordhia.