17. FERRYT jest roztworem stałym, międzywęzłowym węgla w żelazie .

Powstaje przez wchodzenie

atomów węgla do luk oktaedrycznych, które są spłaszczone, i tetraedrycznych.. powoduje on że
rozpuszczalność węgla jest mała i nie przekracza 0,0022%. Występuje on w stalach
podeutektoidalnych, ale wchodzi również w skład perlitu i ledeburytu przemienionego. Na zgładach
metalograficznych jest widoczny jako jasny składnik. Ferryt  jest roztworem stałym węgla w
wysokotemperaturowej odmianie żelaza . Wykazuje on większą rozpuszczalność węgla niż ferryt ,
ma również większy parametr sieci niż ferryt .
AUSTENIT – jest roztworem stałym międzywęzłowym węgla Fe- o małej rozpuszczalności węgla
2,11%. Wprowadzenie pierwiastków austenitotwórczych obniża zakres istnienia austenitu do temp
pokojowej. W próbie rozciągania odkształca się się równomiernie (nie tworzy się szyjka). Na zgładach
metalograficznych występuje jako składnik z charakterystycznymi, prostoliniowymi granicami
bliźniaczymi.
PERLIT – jest eutektoidem o zawartości 0,77% węgla. Powstaje w wyniku przemiany eutektoidalnej,
która zachodzi w temp 720 C. jest zbudowany na przemian z płytek ferrytu i cementytu, o stosunku
grubości 7:1.
LEDEBURYT - jest mieszaniną eutektyczną austenitu i cementytu. Powstaje z roztworu ciekłego o
zawartości 4,3% C. cechuje go dość znaczna twardość i kruchość. Poniżej temp 727 stopni C
występuje jako ledeburyt przemieniony w wyniku przemiany austenitu ledeburytycznego w perlit.
CEMENTYT – jest węglikiem żelaza o strukturze rombowej. Ze względu na znaczny udział wiązania
metalicznego ma własności metaliczne. Temp topnienia 1227 stopni C. jest składnikiem bardzo
twardym – może rysować szkło, ale zarazem kruchym. W czasie wyżarzania w wysokich temp
cementy ulega rozkładowi na ferryt + grafit.
GRAFIT – jest składnikiem strukturalnym surówek szarych i pstrych. Jest odmiana alotropową węgla.
Wytrzymałość i twardość grafitu są bardzo niskie. Temp topnienia 3500 stopni C. jest słabym
przewodnikiem elektrycznym

20. Stale konstrukcyjne węglowe – dzielimy je na

 stale zwykłej jakości ogólnego przeznaczenia
 stale niestopowe do utwardzania powierzchniowego ulepszanie cieplnego
Do grupy stali zwykłej jakości wchodzi 6 gatunków podstawowych różniących się zawartością
węgla i domieszek, oraz własnościami mechanicznymi i sposobem odtleniania
Stale niestopowe do utwardzania powierzchniowego i ulepszania cieplnego są w zasadzie
przeznaczone do obróbki cieplnej: nawęglania lub ulepszania i w związku z tym muszą mieć
zagwarantowany określony skład chemiczny i odpowiednie własności mechaniczne.
Węglowe stale konstrukcyjne mogą być wytwarzane do specjalnego przeznaczenia. W
ostatnich latach stosuje się tzw kontrolne walcowanie, które pozwala na otrzymywanie stali
umocnionej zgniotem. Stale takie maja większą wytrzymałość.
Do stali konstrukcyjnych należy również zaliczyć stakle automatowe, przeznaczone do
tłoczenia na automatach przy wytwarzaniu masowych elementów, jak śruby, wkrętów, sworzni.
Stale konstrukcyjne stopowe - są stosowane do wyrobu części maszyn i pojazdów oraz na
wszelkiego rodzaju konstrukcje. Ich własności powinny być dostosowane do warunków pracy.
Znaczna ich część to stale o zawartości min 0,25% C przeznaczone do ulepszania cieplnego.
Wymaga się od nich dużej wytrzymałości i dużej plastyczności. Takie własności osiąga się po
hartowaniu i wysokim odpuszczaniu. Pierwiastki stopowe wprowadza się do tych stali głównie w
celu zwiększenia hartowności. Zawieraję więc takie pierwiastki jak Cr, Mn, Ni, Mo. Wiele stali z tej
grupy pracuje w warunkach zmiennych naprężeń. Powinny więc cechować się dobrą odpornością
na zmęczenie i kruche pękanie. Inne powinny mieć dobrą udarność w obniżonych temperaturach.
Jedynym pierwiastkiem który zapewnia tę własność jest nikiel.
Stale łożyskowe musi cechować twardość i odporność na ścieranie, zawierają więcej węgla i
chromu, oraz są odpuszczane w niskich temperaturach.
Stale resorowe – powinny mieć wysoką granice sprężystości co osiąga się przez wprowadzenie
manganu i krzemu i zastosowanie średniej temp. odpuszczania.
Osobną grupę stanowią stale do utwardzania powierzchniowego: nawęglania, azotowania,
hartowania powierzchniowego ale i te stale róznią się składem chemicznym.

21. Sale narzędziowe stopowe są przeznaczone do wyrobu wszelkiego rodzaju narzędziowe są

przeznaczone do obróbki różnych materiałów drogą skrawania lub obróbki plastycznej oraz narzędzi
pomiarowych i sprawdzianów. Od stali konstrukcyjnych różnią się na ogół większą zawartością węgla i
pierwiastków stopowych – zwłaszcza węglikotwórczych, chociaż ścisłe rozgraniczenie tych dwóch
grup stali na podstawie składu chemicznego jest możliwe.
 Z racji przeznaczenia stalą narzędziowym stawia się inne wymagania niż konstrukcyjnym.
Powinny one cechować się możliwie dużą twardością i odpornością na ścieranie.
Stale narzędziowe pracujące w warunkach obciążeń dynamicznych muszą być ciągliwe, co
wiąże się z obniżeniem ich twardości. Osiągamy to przez zmniejszenie zawartości węgla i stosowanie
wysokiego odpuszczania.
Stale przeznaczone na narzędzia skrawające powinny być odporne na ścieranie i
jednocześnie zachowywać wysoką trwałość także w podwyższonych temperaturach, ze względu na
wydzielenie się dużych ilości ciepła na skutek tarcia podczas skrawania. Do stali takich wyprowadza
się pierwiastki, które hamują skłonność martenzytu do odpuszczania i wywołują twardość wtórną –
wolfram, molibden i wanad.
Stale narzędziowe w zależności od warunków ich pracy, na: do pracy na zimno, na gorąco,
stale szybkotnące.
Stale narzędziowe węglowe – tworzą grupę stali węglowych o zawartości C>0,7%, chociaż granica
ta nie jest ścisła.Wspólną cechą stali narzędziowych jest wysoka twardość, mała ciągliwość duża
odporność na ścieranie. Należy pamiętać, że węglowe stale narzędziowe, chociaż bardzo twarde w
temp. Pokojowej (po hartowaniu i niskim odpuszczaniu), to jednak nawet po nieznacznym podgrzaniu
szybko stają się miękkie i nie nadają się do dalszego użytku.
Dlatego stale węglowe stosuje się na narzędzia, które pracują „na zimno”, tzn. w temp.
Pokojowej i nie nagrzewają się w czasie pracy powyżej 200oC. Należy tu wymienić narzędzie
pomiarowe, gwintowniki, przecinaki, przebijaki, narzędzia do obróbki drewna, papieru, skóry.
Stale narzędziowe węglowe utwardzają się przez hartowanie na małą głębokość dlatego
cechuje je duża twardość na powierzchni i znaczna ciągliwość rdzenia, co jest korzystne w czasie ich
pracy.

23. Surówkami lub żeliwami nazywamy stopy o zawartości węgla od 2% do 3.8%. Surówka jest
produktem wielkiego pieca. Zależnie od prowadzenia wytopu oraz od odpowiedniego doboru
materiałów wsadowych otrzymuje się, surówkę białą lub szarą. Ten podział nadano surówkom ze
względu na przełom. W surówkach o przełomie białym cały węgiel jest związany w postaci Fe 3 ,
natomiast w szarych część lub cały węgiel występuje w postaci grafitu. Są one bardzo szeroko
stosowane w budowie maszyn. Dużą popularność zdobyły żeliwa szare dzieki takim zaletom, jak:
 Łatwość odlewania nawet skomplikowanych kształtów w formach piskowych lub metalowych
 Możliwość ograniczenia obróbki skrawaniem do minimum oraz dobra skrawalność
 Dobra wytrzymałość (zbliżona do stali nisko i średniowęglowych)
 Duża zdolność tłumienia drgań
 Dobra odporność na ścieranie
 Mała rozszerzalność cieplna
 Niski koszt wytwarzania

Żeliwo powstaje przez przetopienie surówki z domieszką złomu żeliwnego i stalowego w specjalnych
piecach i odlaniu do odpowiedniej formy metalowej.

Zależnie od postaci węgla w żeliwie odróżnia się:

żeliwo białe - w którym cała jego ilość jest w stanie węglika żelaza. Zawiera w strukturze ledeburyt
przemieniony z cementytem pierwotnym lub perlitem. Jest bardzo twarde a zarazem bardzo kruche.
Stosowane jako półprodukt do wytwarzania żeliwa ciągliwego. Niekiedy stosuje się żeliwo zabielone,
które na powierzchni ma strukturę ledeburyczną. Wewnątrz jest szare. Taka struktura odlewu sprzyja
zwiększeniu jego odporności na ścieranie. Żeliwo białe jest bardzo twarde i bardzo kruche, nie daje
się obrabiać narzędziami skrawającymi . Żeliwo szare w jego mikrostrukturze należy wyróżnić osnowę
metaliczną i wtrącenia grafitu.

żeliwo szare - znaczna część węgla lub cała jego ilość jest w stanie wolnym w postaci grafitu
płatkowego. Ze wzrostem ilości perlitu w osnowie wzrasta wytrzymałości i twardość żeliwa a maleje
wydłużenie. Nazwa żeliwa pochodzi od ciemnego przełomu spowodowanego obecnością grafitu.
Struktury żeliwa szarego:
 Ferrytyczna
 Ferrytyczno-perlityczna
 Perlityczna
żeliwo sferoidalne - w którym cała ilość węgla lub znaczna jego część występuje w stanie wolnym
w postaci grafitu sferoidalnego ( kulkowego ).
żeliwo ciągliwe - cała ilość lub znaczna część węgla znajdującego się w żeliwie tym występuje w
stanie wolnym w postaci węgla żarzenia.
Grafit – jako faza niemetaliczna wpływa osłabiająco na metal, gdyż sam ma małą wytrzymałość i
twardość. Płatki grafitu wytwarzają w osnowie metalicznej nieciągłości o ostrych krawędziach, które
działają jak karb a więc ziwekszają skłonność do kruchego pękania. Wytrzymałość na ściskanie i
twardość, mało zależne od obecności grafitu, są zbliżone do odpowiednich wartości stali o takiej
samej strukturze jak osnowy grafitu. Wytrzymałość na rozciąganie, udarność i ciągliwość żeliw są
znacznie mniejsze niż stali o strukturze analogicznej jak struktura żeliwa. Klasyfikacja wg kształtu:
płatkowy, gwiazdkowy, krętkowy, postrzępiony, zwarty lub kulkowy. Klasyfikacja wg wielkości –
podstawą klasyfikacji do odpowiedniej klasy jest długość lub średnic wydzieleń grafitu. Wg
rozmieszczenia: równomierne, nierównomierne, gałązkowe, siatkowe, rozetowe lub
międzydendryczne.
24. STALE O SZCZEGÓLNYCH WŁASNOŚCIACH

Współczesna technika wymaga stosowania tworzyw żaroodpornych i żarowytrzymałych,

kwasoodpornych, stopów o szczególnych własnościach elektrycznych, magnetycznych itp. Materiały
o specjalnych własnościach są z reguły stalami wysokostopowymi lub nawet nie zawierają żelaza.
Stale nierdzewne i kwasoodporne.
Odporność korozyjna stopów jest związnana z ich zdolnością do pasywacji, a ta zależy od składu
chemicznego stopu. Są przeważnie stalami ferrytycznymi lub austenitycznymi.
Stale ferrytyczne i martenzytyczne. Wprowadzenie do żelaza ok.12%Cr zwiększa odporność tych
stopów na korozję. Stale o dużej zawartości chromu cechuje duża hartowność. Stale ferrytyczne
wykazują dobrą odporność na działanie kwasów utleniających, są spawalne. Stale martenzytyczne nie
są kwasoodporne, lecz nierdzewne.
Stale austenityczne. Uzyskuje się je ze stali prawie bezwęglowych (C<0,1%), zawierających chrom i
nikiel. Wykazują dobrą odporność na działanie kwasu azotowego, nie są odporne na działanie
kwasów redukujących. Dobre własności mechaniczne.
Stale i stopy żaroodporne i żarowytrzymałe
Żaroodporność jest to odporność na działanie gazów utleniających w temp. wyższych od 500C,
natomiast żarowytrzymałość to odporność na odkształcenia w wysokih temperaturach. Żaroodporność
wiąże się ściśle ze skłonnością stali do tworzenia zgorzeliny. Wykonuje się je z jednofazowych stali
austenitycznych lub ferrytycznych o małej zawartości węgla, podwyższonych zawartościach chromu i
niklu. Żarowytrzymałość jest zależna od odporności stali na pełzanie.
Stale odporne na ścieranie
Stal manganowa, a właściwie staliwo. W stanie austenitycznym stal Hadfielda cechuje się
bardzo dużą skłonnością do umocnienia. Ze względu na trudną obrabialność tej stali, elementy
wytwarza się najczęściej przez odlewanie
Stopy o szczególnych własnościach magnetycznych
Materiały te różnią się kształtem pętli histerezy magnetycznej. Materiały magnetyczne miękkie
maja wąską i wysmukłą pętlę histeryzy, co odpowiada dużej pozostałości magnetycznej i małej koercji.
Materiały magnetyczne twarde mają szeroką pętlę, o mniejszej pozostałości magnetycznej, ale
znacznie większej koercji.

26. Aluminium
Aluminium Al jest metalem o barwie srebrzystobiałej, odpornym na wpływy atmosferyczne i działanie
słabych kwasów. Odznacza się dużą przewodnością elektryczną i cieplną; jest kowalny, ciągliwy i daje
się odlewać. Na powietrzu pokrywa się cienką, zwartą i przezroczystą warstwą tlenku Al 2O3, co
również zapobiega jego dalszej korozji. Zastosowanie aluminium w stanie czystym jest ograniczone,
głównie ze względu na małą wytrzymałość. Dużo większe zastosowanie mają stopy aluminium, które
ze względu na małą gęstość są nazywane stopami lekkimi. Najczęściej stosowanymi dodatkami
stopowymi są: miedź, krzem, magnez, mangan, nikiel i cynk. Dodatki stopowe zwiększają przede
wszystkim wytrzymałość, odporność na korozję i polepszają obrabialność. W przyrodzie miedź
występuje jako boksyt (AlO(OH)) i jako kryolit (Na3(AlF6)). Czyste aluminium otrzymuje się na drodze
elektrolitycznej.

Stopy aluminium dzielimy na:

-odlewnicze
-do obróbki cieplnej
Do stopów odlewniczych zaliczamy:
Siluminy - jest to aluminium z krzemem ,tworzy on układ eutektyczny z ograniczoną rozpuszczalnością
krzemu (1,65%) i bardzo małą rozpuszczalnością aluminium w krzemie. Eutektyka występuje w stopie
o zawartości 12,6%. Siluminum o składzie zbliżonym do eutektycznego ma bardzo dobre własności
odlewnicze, cechuje się dobrą lejnością, małym skurczem i nie wykazuje skłonności do pękania na
gorąco. Jego wadą jest powstawanie zwłaszcza po niezbyt szybkim chłodzeniu, gruboziarnistej
struktury z pierwotnymi kryształami krzemu, co prowadzi do znacznego obniżenia własności
mechanicznych stopu.
Obróbka cieplno-plastyczna stopów aluminium – realizowana jest z wykorzystaniem przemian
fazowych zachodzących podczas starzenia stopów częściej stosuje się niskotemperaturową obróbkę
polegającą na przesyceniu stopu a następnie jego odkształceniu plastycznym przed starzeniem przy
czym odkształcenie przeprowadza się w temp niższej od temp rekrystalizacji. Odkształcenie wywołuje
wzrost ilości defektów w sieci i przyspiesza starzenie. Odkształcenie plastyczne może wywołać
zmianę sekwencji powstawania faz podczas starzenia. Pojawienie się niekonkretnych stabilnych
wydzieleń zmniejsza efekt umocnienia przed starzeniem. W tym przypadku korzystne jest stosowanie
odkształcenia plastycznego dopiero po pewnym okresie starzenia naturalnego może to doprowadzić
do wzrostu umocnienia i skrócenia czasu starzenia.
Stopy łożyskowe służą do wylewania panewek, łożysk ślizgowych w samochodach, wagonach i
innych maszynach. Muszą one spełniać wiele wymagań z których najważniejszym jest wielofazowa
struktura złożona albo z miękkiej i plastycznej osnowy w której zawarte są twarde kryształy dające
odporność na ścieranie i spełniające role cząstek nośnych albo odwrotnie z miękkiego składnika w
twardej osnowie. Stopy łożyskowe powinny mieć dobre własności odlewnicze i niezbyt wysoką temp
topnienia. Najlepsze własności mają stopy na osnowie cyny z dodatkiem miedzi i antymonu – babbity.
Mogą one przenosić wysokie naciski powierzchniowe przy prędkości obwodowej ponad 5 m/s.
Wyróżniamy kilka rodzajów babbitów: cynowe (11%Sb, 6%Cu), ołowiowe, cynowo-ołowiowe (babbity
te cechuje dobra wytrzymałość i odporność na korozje

27. Miedź
Miedź ma bardzo dobrą przewodność cieplną i elektryczną, jest bardzo plastyczna i ma dobrą
odporność na korozję. Wszystkie domieszki obniżają przewodność miedzi. Dodatek 0,5-1% Cd
zwiększa wytrzymałość przy niewielkim obniżeniu przewodności. Dlatego takie stopy stosowane są na
napowietrzne przewody trakcyjne. Zwiększenie wytrzymałości czystej miedzi przy niewielkim spadku
przewodności jest możliwe przez odkształcenie plastyczne na zimno.
Stopy miedzi są cięższe od stali. Niektóre mają wysoką granicę plastyczności, jednak z
powodu dużej gęstości, ich wytrzymałość względna jest mniejsza niż stopów z Al. Charakteryzują się
dobrą plastycznością, przewodnością cieplną i elektryczną oraz odpornością na korozję, łatwością
zmiany kolorów. Czysta miedź jest prawie czerwona, dodatek Zn powoduje zabarwienie żółte,
natomiast Ni srebrzyste. Stopy miedzi z cynkiem są nazywane mosiądzami, z niklem miedzioniklami, z
pozostałymi pierwiastkami - brązami. Zawartość dodatków stopowych są większe w stopach
odlewniczych niż do przeróbki plastycznej. Stopy miedzi z Be, Cr i Zr mogą być utwardzane
wydzieleniowo. Najczęściej jest stosowany brąz berylowy (duża wytrzymałość i sztywność, przy tarciu
nie iskrzy). Rozpuszczalność Pb w Cu jest bardzo mała. Pb poprawia skrawanie przez tworzenie się
krótkiego wióra. W większych ilościach, podczas przeróbki plastycznej na gorąco, w stalach
przerabianych plastycznie, ołów powoduje kruchość. W stopach odlewniczych mogą zawierać do 40%
Pb.

28. Polimery struktura

W przeciwieństwie do kryształów metali, których struktura na poziomie atomu jest regularna,
powtarzalna i symetryczna, struktura polimerów jest znacznie bardziej urozmaicona. Niektóre polimery
mają wprawdzie, przynajmniej częściowo, strukturę krystaliczną, jednak większość z nich ma strukturę
amorficzną, w której długie cząsteczki są pozwijane podobnie jak kawałki sznurka znajdujące się w
worku.
Polimery o liniowej strukturze cząsteczek (termoplastyczne) ze wzrostem temperatury miękną, a
następnie się topią. Płynięcie plastyczne zachodzące podczas rozciągania takich polimerów powoduje
prostowanie się cząsteczek i orientowanie ich w kierunku równoległym do kierunku płynięcia
plastycznego materiału. Ze względu na to, że wiązania w cząsteczce są kowalencyjne, a między
cząsteczkami występują wiązania van der Waalsa, własności polimerów po ciągnieniu są bardzo
mocno anizotropowe. Polimery usieciowane (termoutwardzalne) są amorficzne i kruche, zatem nie
mogą być odkształcane plastycznie. Ich własności nie można więc zmieniać przez odkształcenie
plastyczne, tak jak w przypadku polimerów termoplastycznych.
W przypadku polimerów o cząsteczkach liniowych ze wzrostem długości cząsteczek rośnie
temperatura topnienia i następuje polepszenie własności mechanicznych .
Jedną z częściej stosowanych miar długości cząsteczek polimerów jest liczba merów w cząsteczce
nazywana stopniem polimeryzacji, oznaczana przez DP. Liczba merów w cząsteczkach polimeru jest
zmienną losową, charakteryzowaną przez wartość średnią. Do określenia stopnia polimeryzacji
wykorzystuje się zwykle pomiary lepkości lub rozpraszania światła. W typowych polimerach stopień
polimeryzacji wynosi zwykle od 1000 do 100000.

Termoplasty – charakteryzują się liniową a niekiedy również rozgałęzioną budową makrocząsteczek,

i tym, że między cząsteczkami nie ma wiązań sieciujących. Między cząsteczkami działają jedynie
słabe wiązania wtórne. Podczas ogrzewania wiązania wtórne topią się, a więc polimery miękną i płyną
podobnie jak lepka ciecz, natomiast po chłodzeniu twardnieją ponownie. W podwyższonej
temperaturze termoplasty można łatwo i wielokrotnie formować. Termoplasty są rozpuszczalne i co
jest wykorzystywane podczas wytwarzania z nich wyrobów. Termoplasty: polietylen, polichlorek
winylu, polipropylen, polistylen. Wyroby: rury, węże, butelki, izolacje elektryczne, ramy okienne,
wykładziny, sznury, dywany, sprzęt domowy, artykuły medyczne.
Wiązania sieciujące mogą tworzyć się w skutek ogrzewania lub pod wpływem środków sieciujących.
Polimery których utwardzanie następuje pod wpływem środków sieciujących nazywamy niekiedy
chemoutwardzalnymi.
STALE NARZĘDZIOWE

Stale narzędziowe są przeznaczone do wyrobu wszelkiego rodzaju narzędzi służących do

obróbki innych materiałów drogą skrawania lub obróbki plastycznej oraz narzędzi pomiarowych i
sprawdzianów. Od stali konstrukcyjnych różnią się większą zawartością węgla i pierwiastków
stopowych. Powinny one cechować się dużą twardością i odpornością na ścieranie. Stale pracujące w
warunkach obciążeń dynamicznych powinny być ciągliwe, co wiąże się z obniżeniem ich twardości.
Stale narzędziowe stopowe dzielimy, w zależności od warunków ich pracy, na trzy grupy: stale do
pracy na zimno, do pracy na gorąco(powyżej 250C) i stale szybkotnące.

29. SZKŁO to substancja, o właściwościach mechanicznych zbliżonych do ciała stałego, powstałego

w wyniku przechłodzenia stopionych surowców, głównie minerałów i innych surowców
nieorganicznych. Z prostych składników, takich jak: czysty piasek kwarcowy - SiO2, soda - Na2CO3 i
wapień - CaCO3, można otrzymać szkło.
Brak uporządkowanej struktury w przestrzeni zbliża szkło do cieczy, natomiast sztywność i kruchość
do ciał stałych.
W życiu codziennym termin szkło kojarzy nam się z szybami okiennymi. Jest to dowód na to, że szkło
dobrze przepuszcza promienie widzialne (ok.90%).
Szło ma kilka pożytecznych cech: nie przewodzi ciepła ani elektryczności i ma twardą powierzchnię
nie reagującą z większością chemikaliów.
Szkło w stanie ogrzewania stopniowo mięknie i powoli przechodzi w gęstą ciecz. W czasie oziębiania
ciecz staje się coraz mniej płynna, stopniowo przechodzi w masę plastyczną dającą się formować, aż
wreszcie zastyga w postaci zupełnie sztywnej.
Ani w czasie ogrzewania, ani w czasie studzenia szkła nie możemy stwierdzić określonej, stałej
temperatury, w której następuje topnienie lub krzepnięcie. Wiemy jednak jak wygląda ułożenie atomów
tlenu i krzemu w stanie krystalicznym (a), w stanie szklistym (b).
W stanie krystalicznym atomy ułożone są w kształcie jakiejś figury geometrycznej np. sześcianu, a w
stanie szklistym uporządkowane są asymetrycznie, jak przedstawia to rysunek.
BARWA
Barwę szkłu nadają różne składniki.
Po dodaniu manganu(Mn) i niklu(Ni) szkło zabarwi się na fioletowo natomiast po dodaniu żelaza(Fe) i
chromu(Cr) na zielono.
Naukowcy opracowali jeszcze wiele innych kombinacji łączenia pierwiastków do otrzymywania
różnych kolorów szkła. Dla otrzymania jeszcze większej ilości odcieni szkła dodaje się też bieli
cynkowej (ZnO), substancji barwiących oraz odbarwiających. W ten właśnie sposób możemy otrzymać
każdy kolor, który jest nam potrzebny.
Dodanie glinu i boru powoduje natomiast wzrost odporności mechanicznej i termicznej szkła, a gdy
dodamy tlenku ołowiu, w szkle zmieni się współczynnik załamania światła.
Tak więc dla uzyskania specjalnego rodzaju szkła, wystarczy dodać do niego odpowiednie składniki.
RODZAJE SZKŁA
Szkło bezpieczne jest to rodzaj specjalnego szkła, które w wyniku hartowania po rozbiciu rozpada się
na małe kawałki o zaokrąglonych, nie kaleczących krawędziach.
Jednym z rodzajów tego szkła jest szkło zbrojone. Jest ono walcowane z wtopioną siatką metalową,
co zapobiega rozpryskiwaniu się szkła przy pęknięciu. Szkło to jest głównie stosowane w
budownictwie i motoryzacji (szyby samochodowe)

Szkło wodne jest to syropowatej gęstości ciecz będąca wodnym roztworem krzemianu sodu lub
potasu. Stosowane jest do ochrony przeciwogniowej tkanin, papy, drewna i do wyrobów kitów i farb
ognioochronnych.

Szkło ołowiowe jest łatwo topliwe i ma duży współczynnik załamywania światła. Z tego powodu służy
do wyrobu kryształów i soczewek.

Szkło potasowe składa się głównie z K2O(tlenku potasu), CaO(tlenku wapnia) i SiO2(tlenku krzemu).
Jest to szkło trudno topliwe, więc znalazło sobie zastosowanie w laboratoriach chemicznych. Jest ono
niezastąpione, gdyż nawet na lekcjach chemii często ogrzewamy probówki do wysokich temperatur.
Zwykłe szkło w tych warunkach odkształciłoby się i niemożliwe byłoby przeprowadzania doświadczeń
laboratoryjnych.

Szkło sodowe ma natomiast niską temperaturę topnienia. Składa się głównie z tlenku: sodu, wapnia i
krzemu. Ma bardzo duże zastosowanie w życiu codziennym. Z pewnością sami nie zdajemy sobie
sprawy, jak często się z nim spotykamy. Szkło to służy do wyrobu sprzętów codziennego użytku takich
jak: szklanki, naczynia i szyby okienne. Również stosujemy je do produkcji opakowań szklanych;
butelek i słoików.

Szkło kwarcowe składa się głównie z tlenku krzemu. Jest trudno topliwe. Ma dużą odporność na
zmiany temperatury. Cechuje je też dobra przepuszczalność promieni widzialnych. Szkło kwarcowe
znalazło sobie zastosowanie w produkcji naczyń laboratoryjnych i elementów aparatury optycznej.
Jednak głównie służy do produkcji lamp kwarcowych.

Szkło artystyczne kształtuje się na gorąco z masy płynnej. Wyroby szklane dekoruje się emaliami i
złoceniem, szlifowaniem, grawerowaniem, punktowaniem i rysowaniem diamentem. Można też trawić
powierzchnię kwasem i matować piaskiem. Współcześnie w wytwarzaniu szkła artystycznego
wykorzystuje się przede wszystkim możliwości, które oferuje sam materiał.
Kształtowanie szkła ciekłego daje w efekcie nowe, bogate formy przedmiotów. Produkcja ta może
odbywać się automatycznie przy użyciu maszyn lub własnoręcznie.
Przedmioty wykonane przez artystę rzeźbiarza mogą stać się dziełem sztuki. Istnieje już nawet
Muzeum Szkła Artystycznego w Murano; mieście, w którym przed wiekami zaczęto produkować szkło.