x 950.

NAZWISKA W POLSCE
Znaczenia
Temat znacze< nazwisk polskich o og[lnej, praktycznej liczbie od oko=o 50 do 100 tysi"cy, uj'=em i
przekazuj" w uporz'dkowanej formie; zestawienie bowiem mo/na przegl'da: tak/e w spos[b pionowy,
kategori', jakie aspekty /ycia czy miejsca by=y genez' nazwisk.
Liczne przyrostki stosowane nast"pnie do bazowych s=[w tworzy=y dziesi'tki pochodnych form, mniej
przedrostki, tak, /e nazwiska ustawione w alfabetyczny spos[b, w sprawie etymologii tworz' chaos do
znacznego stopnia, a zupe=ny chaos, gdy przypisana im liczba os[b je nosz'ca ustawiona jest nast"pnie
w porz'dku malej'cym, tu w pocz'tkowej cz">ci przytoczonym przeze mnie, pobranym z Internetu.
Oczywi>cie, w mym zestawieniu ma=y ich u=amek – jest to spos[b na uj"cie problemu, bo na ca=o>:
potrzebne by=yby 3 tomy; samo zestawienie wszystkich nazwisk zaj"=oby 2 tomy ]1720 stron\, i jeden
tom na ich opracowanie. Nie by=by to w[wczas dodatek do s=ownika, jego cz">: pomocnicza.
Zagadnienie nazwisk mo/na uj': w grupy opisane cyframi. I tak te/ mo/na by=oby opisa: formy
gramatyczne w S=owniku ]mSjp 1969\, w spos[b cyfrowy, do ich zestawienia w pocz'tkowej cz">ci
s=ownika, zamiast skr[tami w spos[b literowy i rzymskim sposobem zapisu liczb, np. ndkn IV, / III, blp,
dk VIIa, i inne, ˚nr 099 gdzie Pr[bka gramatyki polskiej w spos[b tabelaryczny.
Opis numerem grupy jest kr[tki i jednolity, mniej naukowy ]mniej g'szczu liter\, bardziej zrozumia=y.
Wprowadzi=em parzyst' numeracj" na wypadek gdyby zaistnia=a potrzeba wprowadzenia nowej grupy
w >rodek istniej'cego systemu. Tak i w innych miejscach; numer bez wp=ywu na nic, nie jest liczb'.
grupa kategoria przyk=ady
02 pochodzenie Hiszpan, W=och, Francuz, Helwet i Szwajcar, Czech, Moraw•iec(ski, Oraw, Ormianin,
Litw•a(iniuk(inowicz(icki(inko(ora(iak, ?mudzki i Zmuda, Prusak, Niemiec i Tyrol,
Rusin, Moskal, Ukrainiec, Kozak, Ostrowski ]cz=owiek ze Wschodu\, Zalewski ¯
Za(Po•lesie ]w g="bi Rosji\, Lubecki, Kijowski, Szwed, Kurland, W"gier, Dunaj,
Wo=och i Bessarab, Turek i Turecki, Awarski, Polak, G(H•alicki ¯ Halicz n(Dniestrem
˘ Galicja, Duleba, Bieszczad, Podolak, Wo=y•<ski(niec, Poleszuk, Kurp, Podlasiak,
Mazur, Kujawiak, Wielkopolan, Sl"zak i Sl'/ak, Nowak ]swojak, rodak\, g[ral,
/ydek, cygan, przybysz, rodak, krajan, ziomek, tuziemski.
04 odmiejscowe D w r[/nych krajach& Damaszek – w Syrii, Dubrownik – n(Adriatykiem, Berli<ski.
D w Estonii& Weiland ¯ Viljandi ]staroros. Weliad\.
D w Rosji& Kozielski, Proniewicz, Pro<czuk, i Pro<ski, Ostaszewski, Kazanecki,
Pleszczy<ski, Kaszy<ski, Czernyhowski, Bria<ski i Debria<ski.
D na Bia=orusi& Orsza, +ukomski, Pru/y<ski, Kobry<, Odelski, Berest i Brze>:.
D na Litwie i w Prusach& Mo/ej•ko(ewski, Upitas, Grodzie<ski, Wi=komirski, Kownacki,
liczna pisownia Giedrojci[w& Giedro•j:(y:(jc(:(jec(i:(jt(yc(je, Gedro•wicz(y:(j:, Gedrowicz,
Giedro•wicz(nowicz(ewicz, Giedrys, Íwirski; Rasztemborski, dzi> K"trzyn.
D na Ukrainie, w tym na Wo=yniu& Turowski i Nebuluk, Be=z, Czartoryjski i Czartoryski,
Borkowski, Czerkas, Lwow, Zaleszczyk, Czarnomorzec, Korszu< ]Chorsu<\.
D na Wo=oszczy{nie& Ko=omyja i Ko=omyjec, Czernohorski.
D Polska& Bi=gorajski, Boche<ski, Bodzanowski, Bondyra, Ciechanowicz, Cieszy<-
ski, Czerwi<ski... Gi/ycki, /yd. Grunwald, Horodelski, Hrubieszewski, Jaros=awski,
Kosobudzki, Krakowiak, Krasnostawski, Kra>nicki, Lublin, +a<cuta, Kalisz, Krakowski,
+api<ski, Malborski, Myszkowski, Namys=owski, Osiecki i Kropiwnicki, Sandomierski,
Sielecki, Ole>nicki, Olsztyn, P=ocki, Pogorzelski, Pozna<ski, Pu=awski, Radomski,
Rawski, Poprawski, Popradowski, Sanocki, Siemiatycki, Sieradzki, Szamotulski,
Tarnawa i Tarnowski, Trzebiatowski, Tychy, Warszawski, Wawer, Wieliczko, Wol-
borski, Zamojski, ?ary, ?elechowski.
06 odimienne Imiona& Adam, Aleksander, Ambro/y, Andrzej, Antoni, ... itd. ... Zygmunt, ?dan.
08 zaw[d bartnik, bednarz, cie>la, flis, ko=odziej, kowal, krawiec, kupiec, m=ynarz,
my>liwy, ogrodnik, palacz, piekarz, pisarz, piwowar, rybak, rze{nik, stelmach,
szewc, szklarz, >lusarz, >piewak, tkacz, tokarz, wo{ny, zdun.
10 status spo=. su=tan, “kr[l”, marsza=ek, palatyn, dziedzic, pan, szlachta, baron, graf, grodzki,
w[jt, so=tys, kmie:, ch=op, fornal, dworak, s=uga.
12 religia B[g, anio=, serafin, raj, duch i dusza, papie/, kardyna=, biskup, dziekan, ko>ci[=,
krzesny, krzy/, grzech, pokora, paciorek, r[/aniec, kol"da, kom/a.
14 nauka, szko=a /ak, tablica, pi[rnik; Polacy z plemienia S=awian ^ Wiernych, nie /yli i nie /yj'
szko='; nauki w ko>ciele pobierali, mora=y g=oszone z ambony.
16 wygl'd, wiek wysoki ]czarn, mo>:, nie>, wysok\, w't=y, niski, chudy ]szcze\, stary ]wiel, nica\.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
18 w rodzinie jedynak, dwojak, trzeciak, torak i bli{niak, p[{niak, [smy, synowiec ]bratanek\, wnuk.
20 zagroda i dom ]/ywotne\& hors ]ko<\, stadnik, bugaj i byk, karw ]w[=\, krowa, koza, baran,
g'sior, kaczor, kokoszka, kogut, kura, kr[l i kr[lik, kot i kocur, mysz, szczur;
]budynek, konstrukcja gospodarcza\& szopa, obora, stajnia, piwnica.
22 sad i owoc czere>nia, gdula, grusza, jab=o<, >liwa, wi>nia, malina.
24 ptak ptak; bocian, czajka, czapla, czy/, derkacz, drozd, dudek, dzi"cio= i kulik, i inne.
26 b[r, las i gaj brzoza, buk, d'b i dub, sosna, >wierk, grab, lipa, jawor, kalina, bez, krzak;
]cz">: drzewa\& ga='{, kloc, korze<, s"k, szyszka, drzazga i trzaska, mech.
28 dzicz& le>na dzik, jele<, kozio=, sarna, /ubr, mi>, nied{wied{, wilk, /bik, ry>, lis, borsuk, kuna,
je/, wiewi[rka i bia=ka; }dziki| zwierz.
30 dzicz& polna zaj'c, chomik, suse=, skrzeczek; dzicz g[rska& >wistak.
32 kwiat, ro>lina kwiat; bratek, go{dzik, kukurydza, lawenda ˘ lewanda, mak, r[/a, szafran;
dzi"giel, kostrzewa, pokrzywa, skrzyp, wrzos, papro:, babka.
34 ro>lina ogrod. burak, cebula, groch, kapusta, og[rek, rzepa, sa=ata.
36 pole i ='ka rola, socha, skiba, kopiec; k=os, /yto, owies, chmiel; siano, trawa; k'kol, zio=o.
38 owad i robak b'k, komar, wa/ka, :ma, mucha ]i paj'k\, kleszcz, robak, mr[wka, stonoga,
pszczo=a, osa, szersze<, trzmiel.
40 rzeka i staw ryba, p=otka, kie=b, dorsz, karp, leszcz, oko<, piskorz; rak, /aba, /[=w; b[br.
42 cz">: cia=a g=owa, flak, kiszka, w'troba, /o='dek, /y=a, k"dzior, w's, noga, kostka,
pi"ta, paluch, stopa, modzel ]nagniotek\, ku>, fiut, cycek.
44 jad=o i picie barszcz, bochenek, chleb, boczek, kie=basa, schab, szynka, jajecznica, kisiel, grzyb,
klusek, ko=acz, piecze<, krupa, mleko, >mietana, mas=o, m'ka, mi[d, lizak, olej.
46 miesi'c stycze<, luty, marzec, kwiecie<, maj, czerwiec, lipiec, sierpie<, i pozosta=e.
48 tydzie< poniedzia=ek, wtorek, >roda, czwartek, pi'tek, sobota, niedziela.
50 pogoda pogoda, wiatr, grad, kurzawa, zawierucha, s=ota, ch=[d, szron, mr[z.
52 martwe ]narz"dzia\& bijak, furtak, graca, motyka, hebel, >wider, toporek,
]materia=\& piasek, glina, kamie<, krzemie<, srebro, smo=a, wosk, /elazo,
]odzie/\& ko/uch, kontusz, pasek, nogawka, bucior, sulej ]but pil>niowy\,
]pozosta=e\& b"ben, budzik, deska, dr[/d/, dzwonek, kanapa, k=ak, klucz, k=onica,
koc, ko=ek, kominek, komoda, kocio=, pokrywka, koszyk, krzy/ak, kufel, =aweczka,
=[dka, =upie/, maszyna, otr"ba, o=[wek, pa=ka, patyk, piecyk, pi[rnik, popi[=, pu-
de=ko, sajdak, sitko, sieczka, skorupa, sonda, >rut, tablica, tarka, /=[b, /u/el.
54 r[/ne 1. Dwu` i wi"cej wyrazowe& jakktochce, koza kuta, i inne, 2. D{wi"ki& bek, charkot,
i inne, 3, Wiek& roczniak, dwulatek, i inne, 4. Domniemane cechy charakteru, wy-
gl'du, nadawane przez szlacht" wie>niakom, 5. Pozosta=e.
Wznios=ym czynom przypisane s' nazwiska, tu te/ powinny by:, dla pe=nego obrazu
stanu szlacheckiego, czego ci ludzie dopuszczali si", byli zdolni.
Z zestawnienia w grupy tematyczne, zdaje si" potwierdza: informacja przekazywana
z pokolenia na pokolenie, w formie ustnej i poufnym tonem, /e dziedzic mia= prawo
kopulowania panny m=odej bezpo>rednio po >lubie.
Tak by=o w Polsce i w krajach o>ciennych – na Rusi i Litwie. On by= pierwszym, je/eli
chcia=. Wynika tak z nadawanych im nast"pnie nazwisk – zachowania si" ich przed
i po stosunku. St'd w j. polskim «piastowa:» ]obejmowa:\ ˘ «piasta» ]obejma\,
«pie>ci:» i r[d «Piast[w». Na Rusi, przy wyliczaniu 12-tu syn[w W=odzimierza
Wielkiego ]Starego\ †1015, od 5-ciu /on, latopis ko<czy ]mno/nik 100 u/yty\&
„Na=o/nic za> by=o u niego& 300 w Wyszogrodzie, a 300 w Bia=ogrodzie, a na
Berestowie, w siole kt[re zwie si" dzi> Berestowem, 200. I nie syt by= kopulacji
]ne syt b=uda\, przywodzi= sobie /ony innych i doros=e dziewice.”
Najwyra{niej, zwyczaj ci'gn'= si" poza lini" Piast[w, tj. przez czasy szlacheckie,
a/ do upadku klasy w=a>cicieli ludzi.
Cho: Polska ma wielu pisarzy, /aden – najwyra{niej – nie opisa= problemu o znacznym,
spo=ecznym wyd{wi"ku. Pisali o ludziach nigdy nieistniej'cych, i o sytuacjach kt[re
nie wydarzy=y si", a rzeczywisto>ci nie zdo=ali opisa:, bliskiej im w czasie i geografii.
56 zapomniane zbyt wiele by zacz': tu przytacza:, w tysi'cach.

Moja klasyfikacja nazwisk polskich i spos[b, lecz nie opracowa=em zagadnienia do ko<ca,
bo temat [w dla S=ownika nieco uboczny, raczej stowarzyszony& wp=yw zasobu s=ownic-
twa na pisowni" i brzmienie nazwisk; cz'stka S=ownika uj"ta w spos[b tematyczny,
zawieraj'ca niekt[re formy pisowni staropolskiej i zwyczaj[w.

Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.

 NAZWISKA W POLSCE
PRZYROSTKI, SWOJSKIE i OBCE
a c g iewski inionek l o s
a c ling niewski czonek al o s
ba ec jewski eszonek el do as
oba iec lewski a(e•rek bil nio okas
ca niec h a(e(o(u(y• o(u•rek obil ko ylas
ica aniec ach lewski a(y•sek all ejko ynas
nica iniec uch czewski czek a== iejko e(i•s
enica yniec ych aczewski a(y•czek ol ylko la(a(o•nis
yca wiec szewski a(e•szek ul y=ko lonis
owski o(u(y•szek
da iwiec i chowski ik
yl anko ak(ajtis
enda owiec i enko us
ga alec niowski cik inienko elius
iga czlec
ki
a(i•kowski lik = czenko kus
cki =
u(y•ga yc nikowski alik ysko ys
acki a==
a(i(u•cha czyc lowski elik etko a(u•sz
ecki o=
ycha icz =owski olik itko a(ala(e(i•>
iecki
a(e•nia wicz nowski nik czko ko>
niecki
achnia ewicz o="cki
anowski a(o•nik m eczko u(y(opy•>
ornia iewicz ianowski ownik – yczko
icki
ka kiewicz inowski a(o(u•sik szko
nicki
y=ka inkiewicz a(e(o•wicki a(o•rowski ysik uszko
t
e(y•nka ukiewicz ink n yszko
at
ocki n ert
ok
[wka czykiewicz =ocki j iok an
=o
ust
yka szkiewicz u(y•cki obaj d=o
czenok ban yst
a(y•czka siewicz ski o=aj e==o
czok jan ut
u(y•szka lewicz eski ej ie==o
uk ajan
la szewicz lski i==o
aciuk man u
a(e(u(y•la uszewicz a(e(u•lski y==o
alla owicz ylski k niuk czan
y=o –
k aniuk en
a(u(y•=a dowicz o(u•mski achno
ak eniuk onin
du=a chowicz <ski ro
ach•na kowicz iak iniuk mann
to
w
a<ski on kiw
e(i•na =owicz niak siuk yto
ma<ski fon ow
lina a=owicz a(i(u•niak luk owo
i<ski un kow
czyzna o=owicz a(u•siak aluk
ci<ski kun [w
a(e•ra nowicz wiak czuk
li<ski czun p ci[w
dera anowicz owiak inczuk
si<ski eryn k[w
ora inowicz kowiak <czuk –
o<ski szyn a=[w
[ra atowicz dziak a<czuk
y<ski aszyn i(y•n[w
ura ycz ylak i<czuk r
ry<ski eszyn
dura aj: rak szczuk r
czy<ski czyszyn
czura oj: uszy<ski czak yk
e< ar y
yra u: erczak aczyk er y
oski o<
ta szczak j(al•czyk der ny
rski u<
ata szak <czyk cher "ty
d a(e(u•rski
uchta ek a<czyk ner
worski
– ja<czyk
ota g[rski a(e(o•lek or z
yta ulek oja<czyk ur
og[rski etz
ycza e =ek rczyk
urski netz
cze o=ek owczyk
wski itz
nek szczyk
b szcze awski
a(i(e•nek szyk
– iawski
ewski onek {
f –
–
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
PRZEDROSTKI i PRZYROSTKI
t Przedrostki – z rodu
A` – z rodu, stary, wielki, OA
Ab=a/ej, Ag=uszkiewicz, Akali<ski, Aleszczyk, Asien-
kiewicz, Astachow, Astasiewicz, Astaszuk, Aszklar,
Atkaczunas.
O` – z rodu, stary, wielki, ˚Nie
Obycz, Ochojna, Ograb•ek(isz, Okraj(ewski(ny, Okrasi<-
ski, Okrze>, Okulik, Okwiet, Ole>niewicz, Omarczyk,
Osiej, Osienk•iewicz(owski, Osmo=a, Ostanek,
Ostach(owski(owicz, Ostasz•ewski(yn(kiewicz,
Oszczygie=, Ozych, Ozi"b•=o(=owski(a=a, Oskroba.
Ko` – z rodu, m=ody, ma=y
Kosieradzki, Kokosi<ski, Kozd"ba ¯ Zd"ba ¯ D"ba,
Ku(Ko•stasz, Ko•staszuk; ˚przyrostek «o» ]zdrobn.\.
S` – z rodu, m=ody, ma=y
Sambramowicz, Santowski, Szambram, Sczech, Scze>-
niok, Siwanowicz, Skacz•kowski(ewski(y<ski, Skoby=ko,
Skomorowski, Skonieczna, Skor=utowski, Spyrka,
Skrajn•a(y(nowski, Skraj•da(ewski(niak, Skruczaj,
Skrukwa, Skrybat, Skrzak, Skrzew•ski(iecki, Skrzy/ow-
ski, Skub•a(iszewski(iszy<ski(is(ik(ij(ida, Skuli•k(cz,
Skura(s(cz, Skurek, Skutnik, Smarcz•ewski(yk, So=[wka,
Spawlenok, Stokarski, Stara•siak(szewski(czycki(czek,
Strojanowski, Strzoda, Styczy<ski, Styszko, i inne.
Sz` – z rodu, m=ody, ma=y
Szczech, Szczy/a<ski, Szkali<ski, Szkukik, Szmalin.
Z` – z rodu
Zbara<ski, Zbyczy<ski, Zd"ba, Zdzi"(Zdziem•borski.
Nie` ¯ niedy>, staropol. nigdy, t=um. =ac. olim
Niebrzydowski, Niedzieli•n(<ski, Niedzi[=k•o(a,
Niekowal, Niekrawiec, Niesielski, Niestr[j, Nie>wita=a,
Niew"g=owski, Niewiadomski, Niewitecki, Niew[jt.
s Przyrostki – patronimik
`a, `pa – patronimik, po ojcu
Ambro/a, Barta, Bartyska, Bednara, Bojara, Brudka,
Brzozowa, Buksa, Chodora, Cyrana, Czy/a, Dani=a,
Dawida i Dawyda, Depa, D'bka, D"ba, Duba, Drozda,
Dudka, Dzi"cio=a, Flora, Fornala, Graba, Grzegora,
Grze>ka, Cheruba, Jagie•la(=a, Jan•ka(a, J[{w•ina(a,
Jura, Justyna, Juzwa, Kaspera, Klementa, Klima, K=osa,
Ko=odziejka, Kocio=a i Kotla, Kowala, Kozio=a, Kraja,
Krywka, Kuchara, Kucze=a, Kudela, Kugla, Kuku=a,
Kupieca, Kustrz"pa, Leszka, +ukasz•ka(a, Maciej•a(
(na, Madziara, Makara, Mateja, Mazura, Micha•la(=a,
Musia=a, Musiela, Musza=a, My>liwa, Oleksa, Pawela,
Pawluka, Paw=owa, Pielecha, Pietrusa, Piszczela,
Prystupa, Puszcza, Rudka, Stacha, Stana, Stania,
Stryja, Szczepanika, Szymona, Szweda, Írudka, Ta-
tara, Tytu=a, Tysi'czna, Wasila, Wita, W=odara, Wojta,
Wojtka, Wojtucha, Wolsza, Zachara, Zwierza, ?akieta,
?urawa, i wiele innych.
`jun(ak ]¯ niem. jung\, un, unas – syn, m=ody
Maciej•un(unas(uniec,
Matej•un(unas
`ko – syn, m=ody
Ada>ko, Bolko, Janko, Grze>ko, Marko, Stanko.
`o – stary
Cyrano, Mazuro, Stano,
`a=a – $ ˚Grupa 56. Zapomniane
Bek(Brzd'k(Bug(Bzuk•a=a, i wiele innch.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
s Przyrostek «cz»
`wicz
`ewicz& Makar(Jur(Rodzi(Daniel(Michni(Antoni(
(Juchni(Cie>l(Wolni(Hryni(Michal(Jac(B=a/(
(Taras(Danil(Konc(Le>ni•ewicz
`kiewicz& Mar(Stan(Mazur(Sien(Jur(Ja>(Mi>(Mac(
(Dud(Pasz(Koza(Wasz(Fran(Dut(B=asz(
(Marcin(Adam(Jac(Fr'c(Jan(Wal(Banasz(Zien(
(Andrusz(Ryn(Janusz(Klim(Pan(Piet(Mic(But(
(Tysz(Dasz(Bart(Ma=(Jusz(Fal(Sta>(Palusz(
(Wojt(Szym(Tur(Ma:(Kur(Rusz(Len(Stasz(
(Wieczor(Szyman(Szczepan(Tom(Ksi'/(Dr'/(
(Sit(Wa>(Iwasz(Ant(Olesz(Le>(Tarasz(Rut(
(+asz(Rad(Grze>(Ol(Matusz(Stat(Andrusz(
(Micha=(Flor(Nar(Szusz(Char(Man(Kasper(
(Wit(Bin(Chod(Mi"t(Gorz(Min(Ziem(Den(Ju>(
(Íwi't(Misz(Wi"c(Sin(+ucz(Tomasz(Szyn(Lin(
(Bud(Hryn(Li>(B'cz(Pawlu(Krasz(Ko>ciu(
(Teresz(Pi't(Hajdu(Lesz(W[jci(Dusz(Fr'cz(
(Krysz(Rasz(Sob(Racz(G[r(Bor(Arasz(Dorosz(
(B'k(Grysz(Rysz(Baran(Rosz(Jar(Busz(
(Wawrz(Bur(Stec(Kra>(Pietrasz(Zin(Han(Dziad(
(Gron(Kron(San(Roman(Let(Dysz(An(Kaczmar(
(Siar(Polan(Dan(Robasz(Brosz(Sza=(Mon(
(Furman(Dzi(Bort(Kr[li(Stefan(Ma>lan(
(?o='d(Lasz(Zac(Masz(?a(Wycisz(Nit(?[=(
(Machal(D'b(+uc(Czernia(Ole>(Andru(Nur(
(Wawrzyn(Bana>(?u(Kot(Cie>li(Grzesz(Rym(
(Zi"t(Og[r(Brzusz(Pietrusz(?acz(Rzod(Szosta(
(Mysz(Mir(Lan(R'cz(Mi(Ha=acz(Walu(Szczu(
(Zielen(Dur(Bura(Zacz(Rzad(Jasiu(W=odar(
(Pietrz(Janasz(Roba(Ga=(Kry>(Grusz(Lisz(
(Pisar(Matysz(Bednar(S=od(Maty>(Szusta(
(Buja(Fla(Ciesio=(+ysz(Bob(Kost(Horosz(Kryst(
(Raj(Onysz(Wil(?yt(Wo=od(Wan(Ban(Kolan(
(Lud(Dziat(Ryba•kiewicz
`siewicz& +uka(Barto(Mi(Kara(Bana(Tara(Anto(Matu(
(Li(Sta(Ja(Toma(Jaro(Olek(Bory(+o(Le(Wojta(
(Wa(W'(Kuba(G[rni(K=o(Pana(Bogu(Dobo(
(Pietru(Kwapi(Ma(Doma(Kli(O(Janu(Prota(
(Anu(Maty•siewicz
`szewicz& +uka(Barto(Jaro(Toma(Naru(Janu(Mik=a(
(Doma(Kula(Bogu(Dauk(Matu(Ci(Ol(Kali(
(Hanu(Dowla(Pi=a(Mi=a(Osta(Kule(Bohu(
(Jarmo(Pru(Ma=a(Rze(Choro(Rym(Kurpa(
(Kap(Antu(Czarnu(Niekra(Bu(Pietra(Dak(Kow(
(+a(Ala(Szera(Kuda(Andru(Czernu(Mi=o(Gru(
(Anasz(Jarmu(Doro(Barci•szewicz
`owicz& W[jt(Filip(Adam(Aleksandr(Piotr(Stach(
(Wojt(Lach(Dawid(Abram(J[zef(Bor(Karp(
(Kaspr(Was(Klim(Kot(Fedor(Czech(Wach(
(Lenart(Fiedor(Lech(Prokop(Ignat(Sidor(
Wiktor(Jakub(Maksym(Kondrat(Piech(Pop(
(Kasper(Wojciech(Harasim(Jachim•owicz
`kowicz& Mar(Lew(Sa(Wal(Sob(Grzen(Wysz(Jan(+u(
(Fran(Ol(Bart(Wo=(Wit(Bor(Ocz(Piotr(Ra(Da(
(?a(Dem(Tom(Zady(Klim(Mi>(Nos(Szym(Ko(
(Lesz(Wi"c(Szar(Kie=(Pin(Za•kowicz
`=owicz& Paw(Micha(Wo(Jarmo(Dani(Kury(Koz(Kar(
(Gaw(Or(Tumi(Rafa(Rusi(Ícis(Rozmys(Musia(
(Kur(Jarmu(Soko(Obtu(Bus(Kry(Aszkie(Cia(
(Oko(Stasi(Jagie(Turbi(Rybo(Jagie=(Dobro(
(Dom/a(Kuja(Szukie•=owicz
`nowicz& Urba(Bogda(Zda(Ja(Stefa(Augusty(Anto(
(Roma(Ciecha(+awry(Iwa(Olech(Woro(Szyma(
(Kocha(Herma(Wawrzy(Bohda(Bara(Walenty(
(W"grzy(Leo(Litwi(Marty(Symo(U=a(Lema(
(Ama(Wojta(Apa(Seme(Kono(Grzyw(Troja(
(Ury(Mich•nowicz
 NAZWISKA W POLSCE
s Przyrostek «i»
`cki – specjalista od `, w nazwiskach grodzian
`acki& G=ow(Now(Chojn(Biern(Kub(Soch(Korn(Bern(
(Karw(Kondr(Bog(Kown(Klep(Rog(G(Konop(
(Kop(Arch(Sier(Ko=(Domer(R(Brod(Sarn(Czub(
(Kulb(Kow•acki
`ecki& Czarn(G[rn(Pias(Biel(Ma=(Strzel(Drzewi(Lisi(
(Siedl(Kost(Rad(Nied{wi(Kaw(Rzep(Bia=(Such(
(Sol(Ga=(Osi(Choj(Borow(Bor(Jar(Cich(Terl(
(Jan(Czarn(Sarn(Chmiel(Boni(Kot(Sobi(Kos(
(Grusz(Zarz(Rusi(Dol(Sob(Makowi(Czarni(Pil(
Mat(Mir(Ciel(Mar(Grad(Lub(Dal(Koby=(Wini(
(Wod(Niedzwi(Kon(Ska=(Wit(Kani(Ko=(Tom(
(Rut(Woroni(Nit(Jur(Sad(Bart(Las(Glini(Kam(
(Dobrzeni(Kozan(Wal(Kor(San(Dan(Wojt(
(Ja=owi(Czerni(Mani(Kop(P=aw(Barani(+aw(
(Bukowi(Korn(Suj(Kamieni(Stobi(Karwi(
(Prze{dzi(Lubowi(Mal(Klim(Jab=(Korzeni•ecki
`icki& Now(Saw(Wierzb(Jas(Lew(Rudn(Ryb(W[jc(
(Mal(Paw(Staw(Rok(Bal(Iwan(D"b(Winn(Koz(
(Czapl(Bartn(Kun(Biel(Wo{n(Wal(Íwi"c(Skot(
(Mo>c(Kal(Krzyw(Kos(?yw(Kryn(G[rn(Brzez(
(Iln(Ku{n(Grodz(?ab(Dub(Rychl(Gal(Lis(Hal(
(Skib(Zimn(Rozb(Bronow(Czern(Chojn(Sienn(
(Mieln(Sien(So>n(J[{w(Lipn(Bil(Stadn(+aw(
(Cie>l(Machn(Siw(K"s(G"b(Wojn(Ludw(Stud(
(Bran(Komarn(Hryniew(Wodn(Ku{m(Siel(+ow(
(Pa=ub(Chom(Row(Stan(Kra>n(Chudz(Kras•icki
`ocki& Wys(Nawr(Cich(Zab=(Papr(Piech(Pot(Such(
(Jar(Czarn(Och(G="b(Pob=(Zabr(St(Lig(Las(
(Groch(Sier(P=och(Tr(Przew=(Br(Przyg(Zaw=(
(San(Gard(Podwys(Ínieg(Lich(P=(+ob(S=ug(
(Moch(Skr(Ser(Pach(K=op(Cir(ot(Soch(Szam(
(Wis=(+ag(Zakr(Warg(Cier(R(Wilg(Konowr(
(+ot(Broch•ocki
`wski – specjalista od `, pochodzenie, z rejonu
`awski& Mor(Pop=(Mur(?ur(Biel((Kuj(St(Czerni(Bogus=(
(+uk(Bor(Go=(R(Pu=(Tarn(Szani(Warsz(M=od(
(Kurz(Wid(Popr(Sp=(Gos=(S=(Bonis=•awski,
]odimienne\ Stanis=(Bogus=(Jaros=(Wi"c=(
(Wac=(Sieni(Przybys=•awski
`ewski& Wi>ni(Maj(Olsz(Wr[bl(Zal(Chmiel(Zakrz(Kraj(
(Gaj(Kowal(Mil(Sobol(Karcz(Go="bi(Godl(
(Le>ni(Czy/(Malisz(Kwa>ni(Cisz(Mierzej(
(Stasz(Modzel•ewski,
]odimienne\ Tomasz(Maciej(Wasil(Andrzej(
(Mateusz(Janisz(J"drzej(Stanisz(
(+ukasz•ewski
`owski& 1. `kowski& Kwiat(Nowa(Rut(Bor(Las(Ma(
(Zi[=(Czaj(Mar(Bu(?u(Pi't(Ra(Fija=(Kr[li(Wi"c(
(Fal(Zaj'cz(Pi[r(Pacz(Bie<(Mrocz(Pasz(Szat(
(Pawli(D'b(B'(Ko=a(Bia=(Bucz(Kru•kowski,
]odimienne\ Jan(Wit(Marcin(Fran(Jac(
(Jur•kowski
2. `lowski& Chmie(Su(Bry(W"g•lowski,
`=owski& Koz(Soko(Weso(Or(Szyd(Mas(Gaw(
(Jod(Niew"g(Sad(W'do(Kropid(Przyby(Szab(
(Kot(Nasi(Zmys(Musia(Ceg(Roso(Wo(
(Íci•=owski,
]odimienne\ Paw(Micha•=owski,
3. `nowski& Mali(Kali(Bara(Sos(Chrza(Ja(
(Krzy/a(Troja(Tar(Choj(Kocha(Sar(Boja(Klo(
(Woj(Ogo(Czar(Ciecha(Jab=o(Gro(Buj(Da(
(Pija(Kacza•nowski,
]odimienne\ Roma(Szyma(Iwa(Zda(Stefa(
Szczepa(Urna•nowski,
s Przyrostek «k»
ak – patronimik – po ojcu, dziadku, z imienia lub
zawodu, st'd wiele odimiennych;
`ak& Now(Wo{(Paw(Wal(Michal(Pietrz(Marcin(Cie>l(
(Koz(?(+ucz(Pol(Majchrz(Rataj(Kasprz(
(Grzel(Kacprz(Szost(Buj(Pastern(Wol(Biel(
(Balcerz(Rosz(Íl"z(Kr[l(Karol(Ípiew(Czub(
(Jedyn(Dwor(P[=tor(Zawi>l(Chrob(Andrzej(
(Przybyl(Siw(S(Gral(Musiel(J"drzej(Daniel(
(Rus(Kij(Ma>l(Ku=(Owczarz(G[r(Smol(Pytl(
(Maciej(Kul(Mastern(Sust(Szust(Kiel(Balcer(
(Pi"t(Ciepl(Mal(O=d(Siud•ak,
`iak& Kub(Szczepan(Urban(Wawrzyn(Stas(J[{w(
(Matus(Le>n(Augustyn(Stefan(Stachow(Filip(
(Jan(Banas(Ros(Grzes(Krys(Was(Domin(Mis(
(Jakub(Dudz(G[rn(St"pn(Adam(Szcze>n(
(Czern(Trzec(So=tys(Les(Ambroz(Anton(Kus(
(Szyman(Drewn(Borow(Fabis(Ko>ciel(+ys(
(Oleks(Bartos(Szcz">n(Kwasn(Krzy/an(W[jc(
(Wojtys(Stas(Jas(Ignas(Idz(J[zef(Os(Mac(
(Kmiec(P[{n(B=as(Lis(Krzysztof(Go>cin(Ciern(
(Brodz(Stan(Szymon(Furman(Bas(Ja>kow(
(Baran(Magdz(Woln(Gabrys(Martyn(Bochn(
(Krze>n(Gawrys(Ku{n(Andrys•iak,
`wiak& Ma:ko(Grze>ko(Szymko(Bartko(Fr'cko(
(Walko(Krako(Janko(Wojtko(Wacho(Wdo(
(Antko(Sobko(Piecho(Karbo•wiak,
`czak& Ka{mier(Sob(Szym(Tom(Olejni(Skrzyp(Ant(
(Klim(Miko=aj(Bart(Wit(Wojt(Andrzej(J"drzej(
(Janusz(Flor(Ol(Adam(Fr't(Kor(Jur(Filip(
(+awni(Jan(Fran(Ka{mier(Ko=odziej(Mat(Misz(
(Ludwi(Jakub(Igna(Bar(Gier(Kup(Szew(
(Wo=odar(Wil(Bu(Front(Kraw(Karol(Jad(
(Mazur(Fel(Fron(Id(Jat(Fr'(Wawrzy<•czak,
`szak& Matu(Sta(Bana(Ol(Wa(Pastu(Wojcie(B=a(
Maru•szak,
`szczak& B=a(Matu(Grze(Ja(Fr'•szczak.
`ek – zdrobnienie
`lek& O(Bo(Ze(Le(Ma(Kwo(Po(Ty(Fi(Stache(Fre(Ga(
(Mo(Lu(Ro(Ko(Fo(?e(Kud(Mal(Ha(Kie(Wo(
(Kowa(Jasiu(Ryde•lek
`=ek& Bia(Marsza(Ma(Micha(Cio(Popio(Su(Nizio(
(Przyby(Ko(Sa(Pawe(Mi(Fijo(Kocio(Zi[(Wo(
(Ga(Wszo(Niedzia(Ímia(Macio(Weso(Imio(
(Spa(Kozio(Chwa(Da(Ko>ci[(Sza(Misia(
(Ogorza•=ek
`nek& Pa(Boche(Sta(Zdu(Urba(Skowro(Szyma(
(Szczepa(Jelo(Rusi(B"be(Furma(Marci(Iwa(
(Kocha(Bara(Da(M=y(Roma(Cyga(Jesio(Bi(
(Gro(Sucha(Komi(Ja(Czer(Toma(Szafra(Fra(
(Stefa(Rdza(Dzwo(Li(Bacha•nek
`ik – zdrobnienie, lub zaw[d, profesja
`lik& Kowa(Paw(Cie>(Micha(Ku(Gaw(Ma(Kr[(Rych(
(Or(Pyt(Go(Ko{(Musia(Szyd(Szu(Kowo(Íwiet(
(Bia(Handz(Mo(Ciep(La(Ta(Smo(Bu(Dur(Ga(
(Forna(Nag(Ba(Su(Wojta•lik
`nik& ]zaw[d, profesja, specjalista od\ Bart(Rud(
(Mach(Olej(Miel(Ogrod(Rze{(Czer(Mier(Stad(
(P=[cien(Czar(Bud(G[r(Kaw>(Sta(Pustel(Ku{(
(Ko(Subien(Karbow(Dwor(Papier(Her(Powro{(
(Le>(Grzech(Piech(Szkut(Miecz(Wol(Czap(
(Kraj(Ster(St"p(Ni/(Rol(Wach(Ptasz(Sit(Osad(
(Klucz(Gajow(Ko>(Cyga(Przewo{(Skut(Hut(
(Drob(Och(Kut(Prochow(Nowot(Hor(Kole>(
(Zapa>(Woch(Ka(Ziar(Sadow(Win(Szata(
(Pruch(Jo(Was'/(Po>(Pol(Z=ot(Kurpa(Pach(
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
(Puch(Myt(Sud(Drew(Kosz(Dzwon(Smol(
(Maluch(Dech(Pier(Olew(Piw(S=adow(Wi>(
(Naro/(Kale(Bort(Bara(Jach(Wiech(?u=aw(
(Po>led(Ut(Kwart(Cud(Wer(Pasiecz(Czor(
(Furma(Grud(Ju(Tu{•nik,
]pozycja, status\ Len(Wojtu(Sp[l(Zawod•nik,
]ma=y, zdrobnienie imienia\ Urban(Stach•nik,
]zbi[r\ Pa>(Kur(Ryb•nik,
]potrawa\ Pier(Krup•nik.
`ik& ]zdrobnienie; specjalista od, zaw[d\ W[jc(
(Kowal(Cie>l(Kmiec(Drab(Guz(Knap(Chudz(
(Koz(Çw(Rychl(Mroz(So=tys(Fojc(Borow(
(Koc(Was(Struz•ik,
i setki innych.
`ok ^ `ek, zdrobnienie, rzadkie, z Rusi do Polski
`nok& Dzia(Paster(Sa(Sta(Koper(Saj(Fa(Rus(Super(
(Ba(Pa(Ma(Spaule(Cud(Bondaru(Kuchare•nok,
`czenok& Stelma(Min(Bob(Paju•czenok.
`uk – patronimik, u/ywany g=[wnie w pasie nad-
bu/a<skim ¯ rz. Bug, Wo=yniu, i na Ukrainie
`niuk& Roma(Iwa(Seme(Stefa(Anto(Marty(Siemie(
(Demia(Stepa(marci(Wawry(Szczepa(Litwi(
(Ja(Jako(Parafi(Chalimo(Szyma(Mela(Miro(
(Hapo(Leo(Tywo(Hume(Chilimo(Kasja(Stach(
(Ka(Niko(Charyto(Zie(Marcy(Chra(Kono(Hry(
(Parfie(Filimo•niuk,
i wiele innych.
`luk& Dani(Wasi(Paw(Hawry(Micha(Cie>(Gawry(K(
(Korni(Korne(Kiry(Kowa(Danie(Bazy(Wasy(
(Wa(Ko{(Waku(Samoj(?y(Ki(Gaw(Bary(Szupi(
(Si(Sa(Traczy(Jarmo(Koro(Moska(Bajwo(Or(
(Puka(Cymba(Salu(Pe>(Do(Dany•luk,
i wiele innych.
`czuk& Kowal(Lew(Adam(Saw(Mielni(Wal(Michal(
(Pawlu(Dem(Miko=aj(Filip(Il(Pietru(Sob(Korol(
(Bednar(Klim(Matwiej(Mat(Andrzej•czuk,
i dziesi'tki innych.
`<czuk& Roma(Iwa(Litwi(Miro(Siemie(Demia(Leo(
(Omela(Z=oma(Zdu(Kono(Fra(Zi(Pro(Furma(
(Dziemia(Zie(Niko(Hry(Atama(Cyga(Fi=o(
(Wawrzy(Wase(Ole(Male(Ma=a(Mela(Ko>cia(
(Hetma(Fabija(Fabia(Siegie•<czuk,
i inne.
`szczuk& Ole(Ja(Wa(Mi(Grze(B=a(Oni(Ju(Wo=o(Kry(
(Krzy(Pole(Stelma(Sobie(Waj(Ka(Tere(Wawry(
(+a(Iwa(Ry(Ony(Frana(Anto(Hara(Pa(Da(
(Bekie(Ty(Ra(Kali(Iwani(Ko(Miele(Para(G=u(
(Kona(Deni(Gry•szczuk,
i inne.
`yk ^ `ek ^ podrostek, zdrobnienie u/ywane
g=[wnie do imion i zawod[w
`czyk& Kowal(Kraw(Adam(Szew(W=odar(B=asz(
(Kaczmar(Miko=aj(Tom(Ko=odziej(Bednar(
(Sob(Gra(M=ynar(Kuchar(Szym(Tka(Grzegor(
(Urba<(Nowa(Ílusar(Piwowar(J"drzej(Strzel(
(Stolar(Niem(Michal(Rybar(Rataj(Ol(Jur(Jusz(
(Grabar(Jakub(Tra(G[ral(Mular(Jo<(Wal(Pilar(
(Kalbar(Flor•czyk, i setki innych.
`<czyk& Urba(Jo(Zdu(Stefa(Lema(Szczepa(Furma(
(Anto(Iwa(Roma(Gorzela(Szyma(Marci(
(Wawrzy(Hetma(Wawrze(Fabia(M=y<(Wola(
(Floria(Salomo(Kocha(Lewa(Bara(Hera(Pabia-
(Kola(Bro(Pola(Fabija(Bro(Stacha(Zaga(
Waleria(Zimo(Piero(Dziemia(Bie(Leo•<czyk,
i wiele innych.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
s Przyrostek «n»
szyn – czyj, patronimik – po ojcu, dziadku
szyn`& Szyn•al(kiewicz(dler(kowski(karuk(ol(welski(
(szecki(aka(ka(alski(iec(alik(klewski(dlar(
(dlarewicz(czewski(dzielorz(gwelski(kler(
(karczuk(karek(kielewski(del(klarz(owski(cel(
(awa(giel(giera(drowski,
hebr. Szyn•dler(dlar(dlarewicz(del(al(ol(kler(cel,
`szyn& Wo=o(Marci(Jaszczy(Pawli(Michali(Kubi(
(Romani(Jakobi(Stefani(Petry(Antoni(Wasyli(
(Macy(Jani(Jacy(Fedy(Kowali(Wawrzusi(Juzy(
(Kosty(Dymytry(Hnaty(Pa(Iwani(+ucy(Wojtusi(
(Pietry(Barczy(Hrycy(Kazi(Matwiej(Wojty(
(Fedoro(Hryni(Wojcie(Adami(W[jci(Dacy(
(Marci(Stasi(Kucharzy(Hawryli(Mikuli(Procy(
(Frani(Danili(Stasy(Seny(Andrusy(Stanis=awi(
(+a(Demczy(Wawrzy(Wasy=y(Wawry(Kaw(
(Iwany(Szermu•szyn,
`czyszyn& Tom(Jur(Il(+u(Kraw(Szym(Jan(Sem(Wal(
(Sob(Michal(Jad(Ma(Saw(Fed(Hryn(Sen(Tka(
(Woj(Bart(Ste(Bab(Jat(Fran•czyszyn,
`szczyszyn& Mi(Ju(Anto(Le(Ka(B=a(Wa(Sta(My(
(Andru(Iwa(Grze(Palu•szczyszyn,
`szyna& Kru(Ol(Su(Ma(Pa(Strze(Kr•szyna,
`szyn`& Olszynka, Wo=oszynek, Kru(Ple•szyniak.
s Przyrostek «o»
ejko – z Litwy do Polski
`ejko& Mat(Mo/(Szar(Pi(Maci(Rom(Bor(Czesz(J"drz(
(Wo=(+ob(Cyd(Dow(Gniedzi(Ol(Iwan(Si(Nadzi(
(Bal(Guzi(Andr(C(Sob(D(k=ysz(Tel(Nar(Cud(
(?mi(Szy=(Wa=(L(Ter(Wod(Dur(Bar(Szul(Ki(
(Mal•ejko.
nko – zdrobnienie
`nko& Ko(Kola(Kolo(Woro(Golo(Ja(Owsia(Boche(
(Bro(Mi(Pisa(Sie(Kazie(Stefa(Dziemia(
(Bondare(Terefe(Zielo(Pia(Jurcze(Rai(Bi(
(Roszcze(Roma(Gola(Szkla(Ne(Ho=owie(
(Den(Tro>cie(Gi(Szewcze•nko.
czko – zdrobnienie
`czko& Mle(Jane(Wieli(Jure(Konie(+y(Bu(Barte(Ry(
(K=o(To=o(Mro(To(Bory(Dy(Mo(He(O(Wo{ni(
(Hu(Sie(Kopi(Szyme(Cze(Ku(Re(+u(Ra(Ste(
(To==o•czko.
szko – zdrobnienie
`szko& Szy(Pa(Siema(Pietra(Ty(Ma=y(Iwa(Le(Ole(
(Janu(Su(Ciere(Pastu(Sze(Andru(Jo(Ro(
(Moniu(Pe(G=u(Bu(Ko>ciu•szko.
s Przyrostek «w»
`o=[w
`o=[w& Soko(Oko(Mik(Kamb(Fr(Bitk(Uk•o=[w.
Nie nale/'& O=[wko, Ho=[w•ek(kowski(kiewicz,
So=[wka ¯ s ]z rodu\ % O=[wka.
Ho(Go•=[wko, Ho(Go•=[wka ¯ go=owa ]g=owa\,
Samo=[wka ]potrzask\, Po=[wka ¯ po=owa.
s Przyrostek «y»
w nazwiskach /yd[w z Europy Wschodniej
Kwiatkowsky – /ydowski Blum, Bloom,
Zielinsky – /yd. Green,
tak i Mazursky, Krakowsky, Warszawsky, i inne.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 02. Pochodzenie
Hiszpan, W=och, Francuz, Helwet i Szwajcar, Czech,
Moraw•iec(ski, Oraw, Ormianin, Litw•a(iniuk(inowicz(
(icki(inko(ora(iak, ?mudzki i Zmuda, Prusak, Niemiec
i Tyrol, Rusin, Moskal, Ukrainiec, Kozak, Ostrowski
]cz=owiek ze Wschodu\, Zalewski ¯ Za(Po•lesie ]w
g="bi Rosji\, Lubecki, Kijowski, Szwed, Kurland, W"gier,
Dunaj, Wo=och i Bessarab, Turek i Turecki, Awarski,
Polak, G(H•alicki ¯ Halicz n(Dniestrem ˘ Galicja, Du-
leba, Bieszczad, Podolak, Wo=y•<ski(niec, Poleszuk,
Kurp, Podlasiak, Mazur, Kujawiak, Wielkopolan, Sl"zak
i Sl'/ak, Nowak ]swojak, rodak\, g[ral, /ydek, cygan,
przybysz, rodak, krajan, ziomek, tuziemski.
Czech – po=udniowy s'siad Polaka, krewny Morawa
kt[rego posiadanie w pierwszym tysi'cleciu si"ga=o
na wsch[d poza Krak[w, by: mo/e, a/ do rzeki San.
Ma=opolsk" odebra= Wielkomorawii Mieszko I †992
i Boles=aw Chrobry †1025, ale wp=ywy czeskie na
Íl'sku by=y nadal silne, ='cznie z niemieckimi, przez
okres Íredniowiecza i wynik=e k=opoty dla Polak[w z
tego powodu. Wiary protestanckiej.
W pa{dzierniku 1938 Zaolzie, region o mieszanej
ludno>ci, przej"ty przez Polsk" ]Zaolzie ¯ za ^ na ^
po(dle ^ wzd=u/ ^ przy % Olzie ¯ rzeka Olza\.
Czech•owski(owicz(ura(yra(orowski(li<ski(anowski(
(a<ski(ak(lewski(lowski(olewski(ulski(o<ski(
(man(aczek(rowski(oski(umski(mann(
(manowski(alski(elius(ma<ski(anowicz(elski(
(o<(arowski([r(nicki(nik(aniuk(ry<ski(owiak(
(rak(meszy<ski(aniak(or(lik(era(eryn(onin,
Sczech, Szczech•owicz(owski(ura(owiak(a(ula([ra(luk,
nie nale/'& Jaczech, Palczech, Wojczech ¯ Wojciech
]staropol. cz ^ : ˘ Wojczech ^ Wojciech, Ryszewski ¯
ry>, Wiszniewski ^ Wi>niewski ¯ wi>nia\, Hreczecha.
Kurp ¯ Kurpie, p=n.-wsch. rejon Polski, Ostro="ki.
Kurpi•ewski(el(<ski(sz(k(os(erz(as(ela(ers(s(>(jewski(
(ch(nowicz(ecki(enik(cki(arz(anowicz(asz(asiak.
Kurpa(nik(s(n(ski(nek(cz(lski, Kurp•yta(et(eta(esa(y:.
Litwin – dwa rodzaje klas& litewscy w=adcy i ich krewni,
tzw. kunigasi – anglosaskiego pochodzenia, nap=yw ich
w czasach ju/ pisanych, po 1000 A.D., i ich poddani,
czyli ch=opi – tubylcy, korzeniami rodowymi si"gaj'cymi
zamierzch=ych czas[w, Kaukazu; ga='{ Grek[w, a
Grecy – Ormian.
Organizm pa<stwowy Litwy wszed= w sk=ad Polski
Uniami w Horodle 1413, i Lublinie 1569.
Z=e traktowanie Litwin[w przez szlacht" polsk' i zawi>:
ch=opa do pana wykorzysta=a nowa inteligencja litew-
ska, wyros=a z warstwy ch=opskiej, do roz=amu “Polski
obojga narod[w”, w latach ok. 1850–1880, wydarze-
niami lat 1880–1919, a Polacy przypiecz"towali roz=am
gwa=tem lat 1919–1920 w postaci dzia=a< zbrojnych
na ziemiach o mieszanej ludno>ci, zaj"ciem Wilna o
ludno>ci w wi"kszo>ci polskiej, lecz klarownie le/'cego
na litewskich ziemiach ]tak i Lw[w, na ukrai<skich tym
razem\. Skutkiem brak jakichkolwiek kontakt[w Polski
z Litw', w latach 1921–1939.
Wiary rzymsko-katolickiej i prawos=awnej. J"zyk litew-
skiego ch=opa silnie r[/ni si" od j. polskiego.
Litw•i<ski(iniuk(i<czuk(a(inowicz(icki(inek(iniec(iniak(
(ic(inko(ora(iejko(inienko(iak(i<czyk(ak(in[w(
(inczuk(inionek(in[w(inkiewicz(itz(iniszyn(
(itworski(itwinski(inka(ornia(orowski(ink(ajtis.
Niemiec – 1. cudzoziemiec ]nie % miec ¯ ziemiec\,
zachodni s'siad Polan, walcz'cy z nimi,
2. w=adaj'cy j"zykiem niemieckim, anglosaskim,
jednym z kilku germa<skich.
Nazwa og[lna i szczeg[lna jednocze>nie.
Niemiec(ki(zki
]staropol. cz ^ : ˘ Niemieczki ^ Niemie:ki\
Podolak – rodem z Podola ¯ po ]wzd=u/\ ¯ podle ]we-
d=ug\ % dole ]nizina\; wa= w Zach. Ukrainie, N od Dnie-
stru ]Grody& Tarnopol, Chmielnicki\, zwany Poniziem
w j. Wo=yniak[w, rejon ci'g=ych zmaga< katolik[w z
prawos=awnymi, o Lw[w.
Podol•ak(ski(ecki(ec(czak(ewski(i<ski(an(uk(a<czuk(
(a<czyk(uch(na(ny(a<ski(ej(czuk(czy<ski(
(anko(e>,
nie nale/'& Pod•olsza<ski(olszy<ski ¯ olszana ¯ olcha.
Polak – potomek plemienia Polan znad Dniestru
osiad=ego mi"dzy Wart' a Odr' na po=udniu, na
prze=omie wiek[w IX i X, z pierwotnymi stolicami& na
jez. Lednica, w Gnie{nie, i Poznaniu, a p[{niej – w
Krakowie, za Boles=awa Chrobrego †1025, kt[ry ten
rejon odbi= Wielkomorawii ]Starej Morawii\;
=aci<skie Polonia ^ Wielkopolska ^ Stara Polska,
Korona, Krak[w ^ Ma=opolska ^ M=oda Polska.
Mazowsze nie wchodzi=o w sk=ad Korony do 1529
roku w='cznie, st'd i Metryki ]zbiory dokument[w\&
Koronna, Mazowiecka, i Litewska.
J"zyk polski ma silny zwi'zek z j"zykiem starobia=oru-
skim – rejonu Smole<ska, urz"dowym j"zykiem Litwy,
z racji dworu kr[la Jagie==y, 1386–†1434, w Krakowie,
a j. starobia=oruski – z j"zykiem S=awian osiad=ych w
rejonie Nowogrodu Wielkiego ]Starego\, mniejszy za>
z j. wo=y<skim.
D{wi"kiem, j. wo=y<ski bli/szy jest czeskiemu.
Wo=ynianie, a dzi> Ukrai<cy, zw' Polak[w – Lachami;
Lach(y i Czech(y; bajka o trzech braciach& Lechu
}Lachu|, Czechu, i Rusie; Lech, Leszek – popularne
imiona w Polsce. Wiary rzymskokatolickiej.
Polak(owski(iewicz(ow([w(owicz,
nie nale/'& So(S•polak ¯ sopel.
Prusak – rodem z Prus Wschodnich ]nazwa nadana
rejonowi przez Niemc[w kt[rzy w latach ok. 1240–1270
zaw=adn"li plemionami tam osiad=ymi, zanim zd'/y=y
one uformowa: jednolity system pa<stwowy i nazw";
Prusy Wsch. w odr[/nieniu od kr[lestwa Prus z centrum
w Brandenburgu, W od Berlina\. J"zyk staropruski
pokrewny litewskiemu.
Prusa•k(czyk(kowski(kiewicz(tor(rczyk(=owicz(kow.
Rusin – mieszkaniec Rosyjskiego Imperium, poddany
car[w w Moskwie ]po 1547\, a uprzednio – id'c wstecz
– wielkim ksi'/"tom w Moskwie, W=odzimierzu na
Kla{mie, lub Kijowie; tak/e Republice Nowogrodzkiej
istniej'cej do 1477(78, i Pskowu.
Wiary prawos=awnej; w pi>miennictwie – cyrylica.
1. wschodni s'siad katolickich Lach[w ]Korony ze
stolic' w Krakowie\, i Mazowszan ]ze stolic' w P=ocku,
do 1530 r.\, 2. grodzianin Rusy ]15 km S od jez. Ilme<,
63 km. od Nowogrodu Wlk., dzi> Staraja Russa\.
Rusin(ek(owski(iak(owicz(kiewicz(ko(iuk(kowski(ow,
Rusa(k(kiewicz(kowicz(jczyk(nowski(kow(kowski(
(czyk(czonek(=owicz(=(k[w(czek,
nie nale/'& `rusa& Sko(K•rusa,
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
`rusin`& Prusin•owski(kiewicz ¯ Prus(ak,
J"drusina, Jendrusin(a ¯ J"drus ¯ Andrus % in(a,
Andrusina ¯ Andrus ]m"ski\ % ina,
Dobrusin, Krusinowski, Pietrusa, Marusa(rz(k,
Brusa•nowski(cki, Grusan•c(s, Jerusalimcew.
Sl"zak – rodem ze Íl'ska, po=udniowej rubie/y
Polski, zag="bia w"glowego kraju, rejonu silnie
zwi'zanego z Niemcami i Czechami, bo od g="bi
Íredniowiecza, ludno>ci mieszanej, polsko-nie-
mieckiej, i zmaga< o przynale/no>: st'd wynik=ych.
Miastem Katowice ]Wi"kszy K't\ ¯ k't ]miejsce odle-
g=e od centrum, przy granicy ˘ zak'tek kraju\, nazwa
powszechnie u/ywana w Íredniowieczu, tak i germ.
Angle, wo=. Uglnice n(Dnieprem, Szczekot[w ]Ma=y
tj. Niski K't\ n(Wieprzem, D=ugie K'ty.
Íl'sk ¯ >l, >l', >lu ]wolna\ % sk ]ziemia\. Plemieni"
Íl"/an osiad=e w rejonie Wroc=awia; od g[ry w d[=
Odry& Opolanie, Íl"/anie, Dziadoszanie.
Sl"zak, Sl'/ak, Sl'zok, Sl'zak, Szl"zak, Szlezak,
Szlaski, Slaski, Íl'ski, Íl'zakowski.
Szwed – cz=onek narodu po=udniowych brzeg[w
Skandynawii ze stolic' w Sztokholmie;
W Polsce armia szwedzka przebywa=a czasowo z racji
koligacji kr[lewskich polsko-szwedzkich, ingerencja jej
zwana “Potopem szwedzkim”, 1655.
Kr[l Zygmunt III, syn Jana III, zmaga= si" o tron w
Szwecji ze swym stryjem – Karolem X Gustawem,
w 1593. Zatarg o w=adz" w Szwecji doprowadzi= do
otwartej wojny na Inflantach i Pomorzu. Niemcy na
Pomorzu mieli wielowiekow' histori", a na Inflantach
w tym czasie 4-wiekow' tradycj", a i Szwedom – spo-
krewnionym z Niemcami, Inflanty nie by=y obce. Nic
Polakom do Inflant poza daleko id'cymi roszczeniami
Litwy z kt[r' Polska by=a w zwi'zku po Unii w Horodle
1413 i Lublinie 1569. Po “Potopie szwedzkim” – “Szwe-
dzi” w Polsce.
Szwed(a(o(owski(ek(owicz(kowicz(ko(ka(t(e(yk(or(
(kowski(er(un(ler(ow(ura(es(ryk(yc(urski(
(czy<ski(ulski(ro(k[w(kiewicz,
Szwedz•i<ski(iak(ik(ki(iuk(icki, Szwecki ]dzc\,
nie nale/'& Szwec(ow, Szwecz•ko(yk,
Szwech(=owicz(owicz(towicz, Su(Szu•szwedyk.
Ukrainiec – jak sama nazwa wskazuje, «ukraj» ]skraj\
˘ pol. kraj, krajka ]kromka chleba\, skrajny ]graniczny,
kra<cowy\ – zachodni, kra<cowy wyznawca wiary
prawos=awnej, stykaj'cy si" z Lachami na zachodzie i
z nimi wojuj'cy, i Mazowszem, bli/szego mu j"zykiem
i wi"zami krwi.
Zwany te/ Wo=yniakiem od grodu Wo=y< n(rz.Bug, od
kt[rego okoliczne ziemie po obu stronach rzeki, po za-
chodniej – a/ do rz. Wieprz. St'd i wiele miejscowo>ci o
ukrai<skiej etymologii kt[re Polacy zacieraj' stopniowo,
m.in. dostawiaj'c do nich s=owa charakterystyczne
wy='cznie j"zykowi polskiemu& Cho=m ]wzg[rze\ ˘
Che=m Lubelski ]bo Lublin zawsze w r"kach Lach[w\,
+opiennik Ruski ˘ +opiennik, Horysz[w Ruski ˘
Horysz[w. Nazwy& Krasnystaw, Krasnobr[d, Izbica,
Uchanie, Horod=o, Hostynne, Hrebenne, Hrubiesz[w,
Werbkowice, ukrai<skiej etymologii.
Wiele nazwisk ukrai<skich w pasie wzd=u/ rz. Bug,
mimo repatriacji ludno>ci po 1945, i st'd one w zbiorze
nazwisk polskich, charakterystyczne `uk z wyd=u/e-
niami wstecz& uk ˘ niuk, czuk, i inne.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Ukrainiec – ch=op bez kr[la, wiary prawos=awnej
pisz'cy odmian' cyrylicy, walczy= z zap"dami Rosji i
Polak[w; Polacy staraj'cy si" narzuci: prawos=awne-
mu katolick' wiar" i ob=o/y: go ci"/arami.
Ch=op bez pana – przechodzi my>l szlachcica.
Jak Litwin, traktowany {le przez szlacht" polsk', Ukra-
iniec spowodowa= powstanie Chmielnickiego, 1648, i
tak a/ do band UPA ¯ Ukrai<ska Powsta<cza Armia.
Starcia zbrojne we Lwowie, miasta o wi"kszo>ci lud-
no>ci polskiej, lecz le/'cego na ziemiach ukrai<skch
]Lwow ¯ gr[d Lwa Dani=owicza, ok. 1232–1304$\,
wypadki te, lat 1918–1919, zaogni=y nienawi>: Ukra-
i<ca do Polaka, i wzajemnie.
”Lw[w” i “Wilno” Polsce zupe=nie zbyteczne, lecz w
ka/dym mie>cie ulica J[zefa Pi=sudskiego – architekta
obu przy='cze<, na chwa=" dzia=a< feuda=[w, w my>l
zasady& swego bro< a po cudze si"gaj. Oto skutki takiej
polityki. Lwowa i Wilna nie mamy, a uraz obu s'siad[w
do nas pozosta=. I s=usznie.
Ukrai•<ski(niec(netz, Wo=yni•ec(iuk, Wo=y<ski.
W"gier – cz=onek plemienia ugro-fi<skiego, przyby=e-
go zza Uralu do Europy, w X wieku ]j"zyk nie indo-
europejski\. Katolickie W"gry z Lachami do spo=u
zmaga=y si" z prawos=awnymi Wo=yniakami o Halicz
nad Dniestrem, do 1240 r., a po{niej z racji powi'za<
kr[lewskich, Jadwiga w"gierska †1399 zosta=a kr[low'
Korony. St'd ciep=e, przychylne opinie u Polak[w o
W"grach, a nawet ukute „Polak, W"gier – dwa bra-
tanki, i do szabli i do szklanki” – schizmy ci'g dalszy,
ci'gn'cej si" od ok. 860 A.D.; do roz=amu 860 Ru>
Kijowska nawi'za=a pocz'tek swych dziej[w.
W"grzyn(owski(owicz(iak(ek(kiewicz,
W"grz•yk(ecki(ycki(anowski(ak(eniejewski(y<(ykowski.
Niew"grzynek, W"gierek.
Magyar, Madziar(a(ski(czyk(ek, Madziarz.
?yd – wyznawca wiary hebrajskiej, sk'd i chrze>ci-
janie jako jej “usprawniony” od=am; tak/e obywatel
Izraela, lub kombinacja obu& wiary i narodowo>ci;
1. cz=onek szczepu lub kr[lestwa Judy, potomek lub
uwa/any za potomka staro/ytnych ?yd[w czas[w
biblijnych, 2. osoba, kt[rej religi' jest Judaizm.
Bez swego kraju, rozproszeni byli po ca=ym >wiecie,
od ponad 2 tys. lat wsp[=dzielili te/ ziemie z Arabami
w Palestynie; w 1948 r. za=o/yli tam swe pa<stwo i
wypieraj' Palesty<czyk[w z ich posiad=o>ci.
Strategia Izrealit[w& prowadzi: negocjacje w niesko<-
czono>:, w mi"dzyczasie budowa: swoje osiedla na
okupowanych ziemiach i niszczy: dorobek Palesty<-
czyk[w, utrudnia: im /ycia nie do zniesienia. W czasie
drugiej wojny >wiatowej byli przedmiotem eksterminacji,
obecnie sami eksterminuj' Arab[w, jedynie w bardziej
cywilizowany spos[b.
?yd•ek(owicz(ak(owski(aczewsji(owo(kiewicz(
(anowicz(=o(onik(yk(czak(onis(ok(aniec(el(kow(
(czyk(ecki(lewicz(aczek(ro<(oniec(o=owicz(o<(
(omorski(a=owicz(uch(lewski(er(ownik(kowski(
(=owicz(kowiak(kiewicz(anis(orek(orkiewicz,
?ydz•iak(ik(iok(ianowski(is.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 04. Odmiejscowe
Bodzanowski ¯ Bodzan[w,
przy trasie Wyszogr[d – P=ock,
Bondyra ¯ Bondyrz n(rz. Wieprz,
19 km SW od Zamo>cia,
Borkowski ¯ Borek, ok. 10 km E od Stepania
n(rz. Hory<, Gory<,
Czerkas ¯ Czerkasy n(Dnieprem, 155 km SE od Kijowa,
Czerwi<ski ¯ gr[d Czerwi<,
dzi> wie> Czermno n(rz. Huczwa,
11 km SWS od Werbkowic
]i Grody Czerwi<skie wok[=\,
D"bicki ¯ D"bica n(rz. Wis=oka, 44 km E od Rzeszowa,
Gorzkiewicz ¯ Gorzkowice,
przy trasie Piotrk[w – Radomsko,
Gorzk[w n(?[=kiewk'& 30 km NW od Zamo>cia,
14 km W od Krasnegostawu
Kobyla<ski ¯ Kobylany,
przy trasie Bia=a Podl. – Brze>: Lit.,
30 km E od Bia=ej, 5 km SW od Terespola,
Kownacki ¯ Kownaty,
przy trasie +om/a – Jedwabne,
Kulesza ¯ Kulesze, przy trasie +apy – Ostro="ka,
Magiera ¯ Magier[w, na Ukrainie,
52 km E od Lubaczowa,
Majdan ¯ Majdan, zbyt wiele miejsc by je tu przytoczy:,
bo by=y to w lasach place obr[bki drewna na budu-
lec, w hrubieszowskim jest kilka Majdan[w,
i w zamojskim,
Maliszewski ¯ Maliszew, 13 km S od Ma=kini,
Matczuk ¯ Matcze, n(Bugiem, 8 km NW od Horod=a,
Moczar ¯ Moczary, w Bieszczadach,
8 km SE od Ustrzyk Dolnych,
Modzelewski ¯ Modzele, przy trasie +om/a – Zambr[w,
Omela<ski ¯ Omelaniec, na Bia=orusi,
15 km E od Kleszczeli,
50 km N od Brze>cia Lit.,
4 km od granicy pol.-bia=orus.,
Osuch ¯ Osuchy n(rz. Tanew,
39 km SW od Zamo>cia, 16 km W od Su>ca,
Pop=awski ¯ Pop=awy n(rz. Narew, obok Pu=tuska,
Pruchnicki, Pr[chnicki ¯ Pruchnik,
18 km SW od Jaros=awia n(rz. San,
Przytu=a ¯ Przytu=y,
przy trasie Szczuczyn – Jedwabne,
Rakowski ¯ Rak[w,
przy trasie Mi<sk – Nowogr[dek Litewski,
Rogo{na ¯ Rogo{no, Rogo/no, trzy r[/ne miejsca,
Serej ¯ Sereje, przy trasie Sejny – Olita
n(Niemnem, na Litwie,
Skibniewski ¯ Skibniew,
przy trasie Sok[= Podl. – Ma=kinia,
Szepietowski ¯ Szepietowo,
stacja linii PKP Warszawa – Bia=ystok,
Tarnog[rski ¯ Tarnog[ra n(rz. Wieprz,
po drugiej stronie Izbicy,
Tokarski ¯ Tokary, przy trasie Wysokoje –
Drohiczyn n(Bugiem }tak/e& Tokarski ¯ tokarz|,
Wierzbicki ¯ Wierzbica,
przy granicy z Ukrain', 22 km SE od Tomaszowa
Lub., 11 km E od Lubyczy Kr[lewskiej,
Wys=ocki ¯ Swis=ocz ]gr[d i rz.\,
nie od rzeki Wis=ok, lub Wis=oka,
Zaleski ¯ Zalesie,
ziemie wzd=u/ las[w Bria<ska, w Rosji,
?elechowski ¯ ?elech[w,
27 km N od D"blina,
10 km NE od trasy Lublin – Warszawa.
D w obcych, odleg=ych krajach&
Damaszek – w Syrii, Rzymski, Wenecki, Paryski, Dubrownik
– w b. Jugos=awii, n(Adriatykiem, Troja<ski – dzi> ruiny w
p=n. Turcji, Berli<ski.
D w Estonii&
Weiland ¯ Viljandi ]staroros. Weliad\.
D na Litwie i w Prusach&
Mo/ej•ko(ewski ¯ Mo/ejki, Upitas, Grodzie<ski ¯ Grodno,
Wi=komirski i Kownacki ¯ Kowno ]lecz kow ^ las\, Wilniew-
czyc, liczna pisownia Giedrojci[w ¯ Giedrojcie&
Giedro•j:(y:(jc(:(jec(i:(jt(yc(je, Gedro•wicz(y:(j:,
Gedrowicz, Giedro•wicz(nowicz(ewicz, Giedrys, Íwirski,
Trocki, Oszmianiec, Serejko ¯ Sereje, Sakowicz;
Rasztemborski ¯ Rastemburg ]niegdy> w Prusach, dzi>
K"trzyn\.
D w Rosji&
Kozielski ¯ Kozielsk, Proniewicz, Pro<czuk, i Pro<ski ¯
Pro<sk, Ostaszewski ¯ Ostaszk[w, Kazanecki ¯ Kaza<,
Pleszczy<ski ¯ jez. Pleszczajewo, 140 km NE od Moskwy
]jakkolwiek Pleszew 27 km NW od Kalisza\, Kaszy<ski ¯
Kaszyn, 180 km N od Moskwy, Czernyhowski ¯ Czernih[w
n(Desn', Bria<ski ¯ Bria<sk ]w Rosji i w Polsce, oba w
rejonie puszczy; br ¯ d'browa\, tak i Debria<ski.
D na Bia=orusi&
Orsza ¯ Orsza, +ukomski ¯ +ukomla, Pru/y<ski ¯ Pru-
/any ¯ Prusa•ki(cy, Kobry<, Odelski ¯ Odelsk, przy gra-
nicy Bia=orusi z Polsk', Berest i Brze>: – Lit. n(Bugiem.
D na Ukrainie, w tym na Wo=yniu&
Turowski i Nebuluk ¯ Nebel n(Prypeci' ¯ niem. nebel,
Be=z(ki, Czartoryjski i Czartoryski ¯ Czartoria, Borkowski
¯ Borek, Czerkas ¯ Czerkasy, Lwow, Zaleszczyk ¯ Zalesz-
czyki nad Dniestrem, Czarnomorzec, Korszu< ¯ Korsu<
]Chorsu< ¯ gr. Chersonesos\, Tuczapski ¯ Tuczapy,
Wuczymski ¯ pow. W=uczymski ¯ w % +uk[w, Mielnik
n(Bugiem, Szumski, +ucki, Bokot – Bakota na Podolu.
D na Wo=oszczy{nie&
Ko=omyja i Ko=omyjec ¯ Ko=omyja n(Prutem,
Czernohorski ¯ Czarnohora w Karpatach Wsch.
D w Polsce, zestawienia obok ci'g dalszy
}zestawienie wykona=em przed laty dla innego celu,
tu powieli=em bez zmiany; s' w nim i miejscowo>ci
poza granicami Polski|
Be=zecki ¯ Be=/ec lub Be=z, Bia=obrzewski i Bia=obrzeski ¯
Bia=obrzegi, Boche<ski ¯ Bochnia, Bronowicki ¯ Bronowice,
Ciechanowicz, Cieszy<ski ¯ Cieszyn na granicy pol.-czes.,
Czerski ¯ Czersk n(Wis=', Bodzanowski...
...Gdynia, Gi/ycki, Gosty<ski ¯ Gostynin, /yd. Grunwald,
Horodelski, Hrubieszewski, Bi=gorajski, Izbicki ¯ Izbica,
Jaros=awski, Kosobudzki, Krakowiak, Krasnostawski,
Kra>nicki, Lub•lin(elski, +a<cuta, Kalisz, Krakowski,
+api<ski ¯ +apy, Malborski, Myszkowski, Namys=owski,
Osiecki i Kropiwnicki ¯ Osiek i Kropiwnica nad g[rn'
Wis=', Sandomie•rz(rski, Mokobodzki ¯ Mokobody, Sie-
lecki, Ole>nicki, Olsztyn, P=ocki, Pogorzelski, Pozna<ski,
Przeworski, Pu=awski, Radom(ski, Rakowiecki, Rawski ¯
Rawa, Poprawski, Popradowski ¯ rz. Poprad, Sanocki ¯
rz. San, Siemiatycki, Sieradzki i Sieradzan, Sochaczewski,
Sopot, Szamotulski, Szczyrk, Íwiebodzi<ski, Tarnawa i
Tarnowski ¯ Tarn[w, Toru<czak, Trzebiatowski, Tychy,
Warszawski, Wawer, Wieliczko, Wodzis=awski, Wolborski,
Zamojski, Zwole<, ?ary.
I nie mniej ni/ 25 innych.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 06. Odimienne
Abram, Abraham ¯ hebr. ojciec wielu
Abram(owicz(czyk(owski(ek(czuk(ski(iuk(ik(uk(kiewicz(
([w(yk(ci[w(ow(ajtys(zik(iec(czewski(s(son(iak,
Abraham(owicz(czyk(ik(owski([w(ek(sson,
Habram, Szambram ¯ sz, s, z ]z rodu\ % Abram,
Sambramowicz ¯ s ]z rodu\ % Ambramowicz,
Zabram•ski(ny ¯ z ]z rodu\ % Abram•ski(ny.
Adam ¯ hebr. adam ]istota ludzka, stworzenie\
Adam(czyk(ski(us(czak(ek(iak(owicz(iec(czewski(
(czuk(owski(ik(kowski(iuk([w(eczek(usiak(
(cewicz(arek(usik(iok(uszek(usi<ski(kowicz(
(iecki(as(iszyn(icki(ecki(onis(ko(ajtis(in(
(elak(oszek(ocha(cio(ajtys(uszewski(ejtis(
(ka(s(etz(irowicz(enko(ec(son(czok(usiewicz,
(czowski(y(ejt(idu(ala(ietz(iczka(idus(u>(
a<czyk(czenko(iszak(ienia(ajt(oski(oj:(icz(
(ow(iszczak(owycz(ian(ajts(uk(ucha(os(iarz.
Hadam(ik(ek(iec(us(czyk; Jadam(us, Chadam(ik,
Adamaszek ]cho: istnieje taki rodzaj tkaniny,
adamaszek ¯ Damaszek, miasto w Syrii\,
Jadam(us(iec(ski(ik; Padamczyk i G(R•adamski ]$\.
Adrian ¯ =ac. Adrianus, Hadrianus ¯ H(Adria;
rzymski imperator Hadrian
Adrian(owicz(owski(ek(czyk, Adria<czyk, H(Ch•adrian,
Adrjan(owicz(owski(ow(ek(czyk(iak, H(Ch•adrjan.
Aleksander ¯ gr. Alexandros ]obro<ca cz=owieka\ ¯
alexein ]broni:\ % aner, anros ]cz=owiek\
Aleksander(ek(ski(czyk, Aleksandrz•ak(yk,
Aleksandr•owicz(owski(uk(ow([w; Aleksiejuk.
Aleksej ¯ gr. Alexis ]dos=. pomoc\ ¯ alexein
Aleksiej(uk(czuk(ew(czyk(ewicz(ko(onek,
Aleksie•wicz(jewicz(jko,
Aleks(a(iuk(y(iun(i<ski(o(ak(nin(iak(ik(owicz(iu(ejew(
(ium(owski(jew(in(ionek(yjenko(ion(ewicz(ikow,
Holeksa, Haleks, ]tak/e Poleks$\.
Ambro/y ¯ =ac. Ambrosius ¯ gr. ambrosios
¯ ambrotos ]nie>miertelny\
Ambroz(iak(ik(iewicz(i<ski(iuk(y(iak(owicz(ewicz(i,
Ambro/(ewicz(kiewicz(ek(ak(/uk(a(ej(ko(ewski(
(ejczyk(yk(y<ski,
Ambros(iewicz(ewicz(ius(owicz(inek, Ambrolewicz,
Jambro-/(/y(/ek(szczak(ziewicz,
Zambroziewicz ¯ z ]z rodu\ % Ambroziewicz.
W'tpliwe& Zambro•wski(wicz ¯ mjsc. Zambr[w,
Ambroch(owicz ]$\
Andrzej ¯ Andrej ¯ Andreas ]m"ski\, ˚J"drzej
Andrzej•ewski(czak(ak(czyk(czuk(uk(ewicz(kowicz(
(kiewicz(owski(aszek(aczek(ko(wski(szczak(
([w(eszczak(lachaj(siak(owiec(ec, Andres,
Andrej•czuk(ak(ko(ew(czyk(as(k[w(ek(ewicz(a<czyk,
Andryj•a<czyk(aszkiewicz(enko(ewicz(iszyn(owicz.
Antoni ¯ =ac. Antonius ]znaczenie zatarte\
Anton(iak(owicz(iuk(iewicz(ik(iewski(kiewicz(iszyn(
([w(ow(i[w(owski(czyk(ienko(in(iszewski,
Anto•sik(s(siewicz(lak(siak(<czyk(<czak(<(lik(l(ch[w(
(wski(siuk(lec(=(>(>kiewicz(chowski(<czuk(
(<ski(lski(chewicz(kolski(=ek(>(lczyk(syk(sch(
(<czak(lkiewicz,
Antosz(ewski(czyk(ek(czyszyn(czak(kiewicz(ak(czuk(
(k[w(ko(uk(ewicz(yk(enko,
Antcz•ak(yk, Janto•n(siak(szak, Hantczak.
Antk•owiak(kiewicz(owicz(owski([w.
Nie nale/y lub nale/y& Anto=ek ]$\ ¯ anta=ek.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Augustyn, zdrobn. ¯ Augustus ¯ =ac. augere
]po(zwi"•ksza:, pod•nosi:(wy/sza:, wzrasta:\
Augustyn(iak(owicz(ek(ik(iok(iuk.
Augusty<•ski(czyk, August(owski(in.
Bart=omiej ¯ aram. Bartholomaios ]syn Talmai’a\
Bart=omiej(czyk(czak(czuk(us(ak.
Bart=o•szewski(mowicz.
Bartold ]ja>niepan\ ¯ staroniem. berahta ]ja>nie,
b=yszcze:\ ¯ s=owotw. pokr. Olbrycht, Olbracht
Bartol(d(ik(ewski(i.
Bartosz ¯ Bart % osz ]ca=kowicie, w pe=ni\
Bartosz(ek(ewicz(ewski(uk(ak(czyk(y<ski(cze(ko(
(kiewicz(czak(czuk(yk(yn,
Bartos(ewicz(ek(ch, Bart•usz(szczyn, Bartek,
Bartosi•k(ewicz(ak(<ski(uk.
Benedykt – =ac. b=ogos=awiony, ¯ benedicere ¯
bene ]dobrze, b=ogo\ % dicere ]m[wi:, roz(prze•mawia:
Benedykt(owicz([w(ow, Benedy•k(czak(kci<ski(kciuk(
(czuk(kczak(siuk(ka(kowiak(cki(czek.
B=a/ej ]b=ogos=awiony\, ¯ B=aginia ¯ b=ogo`
B=a/ej(ewski(czyk(czak(ak(owski(ewicz(owicz(czuk(
(ko(ow([w(czy, Ab=a/ej ¯ a ]z rodu\ % B=a/ej,
B=aszcz(yk(ak(y<ski(ok(yszyn(ykiewicz(ykowski(e:(
(":(yna(akiewicz(uk(y<ski,
B=asz•kiewicz(kowski(ak(yk(k[w(ko(kowiak(y<ski(ek(
(k(ka(kowicz(kow(e<ski(ewski.
Berna•t(c(s(rdt, Biernat ¯ >w. Bernardyn z Clair-
vaux, za=o/yciel zakonu Cysters[w w 1115
Bernat(owicz(ek(owski(ajtis(t(as,
Bernasi•ewicz(ak(<ski(uk(k,
Bernas, Bernasz(uk(ewski, Berna>(kiewicz,
Bernaci•ak(k(sko(<ski(kowski,
Bernard(yn(t(i(elli(y<ski(czyk(y(kiewicz,
Bernardz•ik(ikowski(ka(ki(ikiewiczik(iuk(iak(
Berna•d(dy(czyk(dek(l(ch(czek(dyn(kiewicz(dowicz(
(c(rt(ziuk(giewicz(dowski(dkiewicz(dt(biuk(is(
(dski(dyszes(kowski(rczyk(diuk(dzi<ski.
Nie nale/'& Bernau(er, ]Dubernas$\,
`bernat& Czu(Su•bernat,
`berna& Ku(U(De(Si(Ha(Zady(Zade(Li(Szy(Dy•berna,
Bubernak, Tabernacki, Silbernagel, Habernal,
Subernat, Stobernak, Guberna•t(or(k(rczuk.
Bogdan – oddany Bogu Bogda<•ski(czykow.
Bogdan(owicz(ik(iuk(owski(ow(iec([w(ski(ienko(i(is,
Bogumi= – mi=uj'cy Boga lub mi=y Bogu, ˚B[g
Bogumi=(o(=o(ow, Bogumilski.
Bogus=aw – wierny Bogu; s=aw ]chwal. wierz\
Bogus=aw(ski(iec(icz, Bogus(ki(iewicz(iak(=owicz(i<ski.
Bogusz(ewski(ewicz(y<ski(yk(czak(ko(owski(ka.
Borys ¯ s=aw.-ros. Boris ¯ bu=g. ¯ gr. Boreas
Borys(ewicz(iewicz(iuk(iak(=awski(owski(ionek(ow(
(owicz(ik(ko.
Boryszewski ¯ bo % ryszewski ¯ ry> ]staropol. sz ^ >\,
Nie nale/'& G"(Gem•borys ¯ g"(gem•bor % ys ]is\.
Chodor, Chwedor – dar Boga, ¯ chwe ¯ Jehowa
]hebr. jah=eh, B[g\ % dor ¯ gr. doron ]dar\, w pasie
nadbu/a<skim ¯ Bug, i Wo=yniu, ˚Theodor
Chodor(owski(ek(ski(owicz(uk(onek(a.
Chwedor•uk(owicz(czuk, Chwedorzewski.
Cyprian ¯ =ac. Cyprius ¯ gr. Kyprios ¯ gr. Kypros
Cypria•n(<ski(niuk.
 NAZWISKA W POLSCE
Daniel, Dani=o ¯ hebr. daniel ]B[g jest mym s"dzi'\
Daniel(ewicz(ak(ewski(czyk(ski(uk(czak(czuk(ik(
(kiewicz(czok(ek(ecki(owski(iszyn(ec(s(kis(
(kowski(lo(l(sson(czenko(owicz(ko(zik(enko.
Danil•uk(ewicz(czuk(czyk(kiewicz(ewski(ecki(iszyn(
(enko(ec(ak(udis(in(czenko(ejko,
Dani=•owicz(owski(ko(o(kiewicz(ow(o>([w(a(k[w(
(osio(=o(=owicz,
Danyl•uk(ak(czuk(iszyn(czak(ec.
Dawid ¯ hebr. david ]umi=owany, ukochany\
Dawid(owicz(owski(czyk(ek(iuk(ko(ow([w(uk(a(enko(
(iak(enis(czy<ski(czuk(kiewicz(onis(ajtys(son(
(kowski, Dawidz•iuk(iak(ki(i<ski(ionek(ik(i[g,
Dawyd•ko(iuk(a(ow(owicz, Dawydz•ik(iuk.
Demian – p[=b[g, ¯ demi ]p[=\ % jan ]b[g\
Demian•iuk(owicz(owski(ko(czuk(icz(ow(iec(ycz([w,
Damian(idis(iuk.
Denis ¯ franc.-ang. Denis ¯ =ac. Dionysius
Denis(iuk(iewicz(ow(ewicz(owski([w(iak(enko(off(yjew,
Sudenis ¯ s, su ]z rodu\ % Denis,
Nie nale/'& Szaw(Mla•denis ]$\.
Ditrych ¯ niem. Ditrich ¯ Dit % rihhi ]w=adca, kr[l\
Dytrych, Ditrich, Dietrych.
Doman
Doma<•ski(czyk(czuk(szczy<ski,
Doman•owski(iecki(iewski(us(ik(iewicz(ski(iuk(iak(
(kiewicz(ek(asiewicz(owicz.
Nie nale/y& Domantowicz ¯ lit. Dowmont 1263–1299.
Dominik ¯ =ac. Dominicus ]nale/'cy do pana\
Domini•ak(k(czak(kowski(uk(ec(ewski(kiewicz(k[w(
(cki(ok(czewski(ecki(czuk(arczyk.
Dymitr ¯ gr. Dimitrios
Dymitr•uk(owicz(owski(ow([w(ak(y(yszyn(aszczuk(
(aszewski,
Dimitr•ow(uk(in(jew(ewski,
Dmitr•uk(oca(owski(owicz(iew(uczuk([w(yjuk(uczyk(
(u>(uczak(jew(ijew(us(ewicz(enko(ewski(yk(
(uszko(uszewski(iak(asiewicz(ak(iuk(ijuk,
Dmitrz•ak(yk(uk, Dmiter•czuk(czyk,
Papadimitriu, Dmyterko.
Elijasz ¯ hebr. elijahu ]Jehowa jest Bogiem\
Eliasz•uk(ewicz(czuk(ewski(ak,
Hel•iasz(ijasz, Elija•sz(sik,
Zelija•s(sz ¯ z ]z rodu\ % Elija•s(sz,
Iliasz(uk(ewicz(ewski(czuk(ek.
Eustachy ¯ gr. Eustachios ]owocny\
Eustach•iewicz(siak(ewicz.
Fedor ¯ gr. Theodoros ]dar Boga\ ¯ Theo % doron
Fedor(owicz(czyk(uk(czuk(owski(czak(yszyn([w(ko(
(ski(ek(cio(owiat(ow(ec(enko(yszak(yk(o<ko(
(yka(yga(szczak(yniec, Federowicz,
Fiedor(owicz(czuk(czyk(ek(ow(ec(onek(yszyn([w(
(kiewicz,
Fiodor(ow(owicz([w(uk(czuk(owski(enko(onek.
Feliks ¯ =ac.. Felix ]szcz">liwy, t=um. ˚Szcz"sny\
Feliks•iak(ik(iewicz(iowski(i<ski, Feliksz•owski(ewski.
Filip ¯ =ac. Philippus ¯ gr. Philippos ]zami=owany
koniarz\
Filip•iak(ek(owicz(czak(owski(kowski(czyk(iuk(czuk(
(ski(i<ski(iec(ecki(kiewicz(ow(ak(owiak([w(
(czy<ski(p(ionek(ik(s(ienko.
Florian ¯ =ac. floss, floris ]kwitn':\
Florczy•k(<ski(kowski(kiewicz, Florcz•ak(uk,
Flor(ek(kowski(kiewicz(ecki(as(ys(ko(k[w(owski(ka(jan,
Flori•an(a<czyk(anowicz(a<ski(a<czyk(a<ski(anowicz,
Flory•siak(s(n(szczyk(szczak(szak(<ski(an(szek,
Frol•ow(ik(ikow(enko, Fro=•ow(owicz([w(owa(owski,
Frel•ek(ik(ikowski(ak(iga(as(a(ian(ka(iszka(czak(
(kowski(kiewicz(ikowski(icki(ko(iszek(ikow(ian.
Franciszek ¯ p[{no=ac. Franciscus ¯ >redniow. =ac.
Francus ¯ niem. Frank ]prostolinijn-y(ie\
Francisz•kiewicz(kowski(czak(kowicz(czok(ok(ewski(
(ek(czuk(k[w(yn(ak,
Francz•ak(yk(uk(ewski(yszyn(ok(ykowski(ukowski(ek,
Froncisz, Fronchowicz, Ferenc(owicz(y, Ferencz(ak(uk,
Froncz(ak(ek(yk(uk(kowski(kiewicz(ewski(ala(ysty(
(y<ski(kowiak(ykowski(akowski,
Fronc(ek(kiewicz(kowiak(ala(ik(ki(kowski(owicz(
(cewicz(kowicz, Fr'•ckiewicz(tczak,
Fr'cz(ek(ak(yk(kowski(kiewicz(y<ski(czak(kowiak,
Frank(owski(iewicz(e(owicz([w(owiak(a(us(o, Franek,
Ferenszkiewicz, Ferens(owicz ¯ w"g. Ferenc.
Nie nale/'& Fronckiel – hebrajskie& `kiel, `berg, `stein,
Ferensz•tajn(taj(tain(tejn(tein.
Fryderyk, Frydrych, Frederic ¯ niem. Fredrich
Frydrych(owicz(owski(ewicz(iewicz, Fryder(yk,
Frydry•siak(k(szak(szek(szewski(kiewicz(szczyk(<ski,
Frydryc•ki(y, Frydrycz•ak(ek, ]Frycz(kowski(y<ski(ka$\.
Gabriel ¯ hebr. gabriel ]B[g jest wzmocnieniem\
Gabry•siak(szewski(el(ch(elczyk(szak(elski(sz(
(chowicz(lewicz(elewicz(el(ielski(luk(l(szuk(
(s(cki(niewski(k(lewski(chowski(nowicz(liszyn(
(siewicz(elczak(=a(a<czyk(niak(jo<czyk(szek(
(janiak(ja<czyk(o<czyk(jelczyk(jo=ek(ja=owicz(
(szczak(=owicz(jel(j'czyk(el[w(anczyk(jeluk(
(elak(sch(a=owicz(sionek(o=ek(aniak(sek(
(jonczyk(jel[w(ja=ek(eniak,
Gabriel(czyk(ski(czak(ewicz([w,
Gabrjel(czyk(ski, Gabrj•aniak(anczyk(o<czyk,
Gabr•u>(uk(el(owski(ukiewicz(a<ski(isz(zycki(usiewicz,
(an(usaniec(isch(ia=owicz(at(elski(ich(us(o>(
(io=ek(en(al(un(uch(usionek(oszak,
Gavrilenko,
Gawry•luk(jo=ek(=o(lczyk(l(lank(=ow(o=ek(io=ek(=a(lik(
(=kowicz(=owicz(=kiewicz(lczuk(lewski(lenko(
(ja=ek(a=(lin(jo=ek(lkiewicz(lecki(lczenko(larz,
(liszyn(sz(n(czuk(nowicz,
Gawr•jo=ek(och(i=ow(ija=ek(is(iluk(ilenko(el,
Gawry•>(siak(ch(szewski(szczak(chowski(siuk(szak(
(szuk(s(cki(szek(<ski(s(niak(k,
Gawrzy•dek(ja=(a=(<ski(alski, Gwarz•o=(ak(ia=(ewski,
Hawryl•uk(czak(ewicz(ik(iszyn(czuk(icz(linka(ecki(ci[w,
(ak(ec([w(enia(czyk(kiewicz,
Chawryl•uk(ak.
Gawe= ]czes. Havel$\ Gawe=(ek(czyk(ko(da.
Georg ¯ gr. Georgios ]robotnik ziemski\
Georg(ijew(opulu(opulos(iczuk(e(iew.
Grzegorz ¯ gr. Gregorios ]czuwaj'cy\
Grzegorz(ewski(ek(ak(ewicz(yca(kiewicz(y<ski(ko(
(czyk,
Grzegor•czyk(ek(ski(owski(y(czuk(czyn(kiewicz(a(asz,
Grzeg[rz(ek, Grzeg[r•ski(ek.
Gregor(czyk(owicz(ek(czuk(kiewicz(ski(asz(y<ski(
(ewicz(uk(ius(aszczuk(arz(z(cewicz(y(acki(iew,
Grygor(uk(owicz(cewicz(czuk(czyk(iew(kiewicz(ewicz,
(iew(czyn(y(czewicz(asz(ek(ec,
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grze>k(owiak(iewicz([w(o(a(owicz(owski(ow,
Grze>(lak(niak(czyk(czak(nik(nikowski(lowski,
wo=.-nadbu/a<ski Hrehor•owicz(uk([w(owski(czuk(iek,
Nie nale/y& Grzegorz[=ka ¯ g/eg/[=ka ]kuku=ka\,
pisane tak/e Grzegrz[=ka, Grzegrzu=ka.
Herbert – >wiec'ca, b=yszcz'ca, po=yskuj'ca
}or"/em| armia, ¯ anglosas. Herebeorth ¯ here
]armia\ % beorth ]b=yszcze:\
Herburt.
Herman – m'/ armi, ¯ niem. Hermann
Herman(owicz(owski(n(iuk(sa, Cherman•owski(owicz.
Hieronim ¯ =ac. Hieronymus ¯ >w. Jerome ¿340$
–†420, autor Vulgate ]cz=onek zakonu >w. Jeromieja
¯ =ac. Eusebius Hieronymus, ¯ gr. Hieronymos ¯
hieros ]>w.\ % onyma ]imi"\
Hieronim(ek(czak.
Herasim – imiona kleru Cerkwi Prawos=awnej
Herasim•owicz(iuk(czyk(enko,
Harasim(owicz(iuk(czuk(ik(czyk(iak(uk([w(ow(owski,
Hara•zim(sym, Charasim(iuk, Garasim•owicz(czyk.
Ignat ¯ gr. Ignatios ]zapalaj'cy\ ¯ =ac. ignis ]ogie<\
Ignat•owicz(owski(iuk(ew(czyk(iew(ow(zy(iuk(z(ow(ik.
Ignacz•ak(ewski(uk(y<ski(yk(ek(ko ]staropol. cz ^ ci\,
Ignac•iuk(y(ak(ek(ik(yk(ok(iak(ionek(ki(enko, Ignasiak.
Indrich ¯ niem. Heindrich, lub ˚J"drzej ¯ Andrzej
Indry•chowski(ka(cha(szczak(s, Indrzycki,
Indr•ak(unas(aszkiewicz(aszek(ian(asik(aszak,
J"drzy•chowski(cki(<ski.
Iwan ¯ gr. Iohannes ¯ hebr. johanan ]B[g jest =askawy\
Iwan(owski(ek(owicz(ow(ejko([w(ecki(kowski(
(czewski(kiewicz(eczko(us(k[w,
Iwani•cki(uk(ec(ak(szyn(szczuk(k(sik(cz, Iwaszek,
Iwa<•ski(czak(ci[w(czok(cz(cio(czyszak(ca(c[w(czyn.
Siwanowicz ¯ s ]z rodu\ % Iwanowicz.
Nie nale/'& Radziwanowski, Biwan, Liwanowski.
Izydor ¯ gr. Isidoros ]dar Isis\ ¯ Isis % doron
Izydor•czyk(ek(ski(czak(kiewicz, Izydorzak.
Jacek ¯ gr. hyakinthos ]gat. ro>liny o niebieskich,
szafirowych kwiatach\
Jacek(o, Jack(owski(kiewicz(owiak(owicz([w(o(
(owiec([w(ulak(un(owniak(iw.
Nie nale/' `jacki& Dwo(Pod(Pi(Wie(Tro(Kono(Wo(Wi(
(Ma(Bu(Lubo•jacki.
Jagie==o ¯ lit. Jagai=o ¯ niem. jagen ¯ jegen
Jagie=•=o(a(o(ka(owicz(=a(=owicz(ko, Jagielo<ski,
Jagiel(ski(nik(nicki(ak(i<ski(la(uk(lak(a(licz(ik(czuk.
Jakub ¯ =ac. Jacobus ¯ gr. Iakobos ¯ hebr. jakob
]dos=. zaw=adn': wykopaniem kogo\ ˚Kuba
Jakub(owski(czyk(czak(ek(owicz(as(aszek([w(ski(
(us(cewicz(owiak(asz(anis(oszczak(asik(
(aszko(ecki,
Jakubi•ak(ec(k(uk(szyn(siak(cki(<ski(na(szak,
Jak[b(czyk(czak(owski(ek(ski(owicz(czy<ski(aszek(
(kiewicz(czuk, Jak[bi•k(ak(ec(uk(<ski(siak(cki.
Jan ¯ staro/. jan ^ b[g; >redniow. =ac. Jahannes, Jo-
annes ¯ gr. Ioannes ¯ hebr. johanan ]dos=. B[g jest
=askawy\; nie ma w Polsce nazwiska tworzonego
wi"cej od Jana – najpopularniesze imi" w nazwis-
kach, zatem Pawe= i J"drzej
Jan(kowski(ik(icki(iszewski(owski(iak(us(as(kowiak(
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
(uszewski(usz(czak(eczek(kiewicz(ikowski(iec(
(uszkiewicz(owicz(ecki(czewski(eczko(ota(ia(
(ek(da(iczek(czyk(uszek(osz(ocha(aszek(
(uszko(owiak(iga(kowicz(iszek(asik(ke(iuk(
(oszka(uchta(uchowski(isz(asz(c(y(oszek(tos(
(ka(uszewicz(cewicz(ic(du=a(usiewicz(ko(u>(
(uszczak(aszkiewicz(czuk(ta(aski(ulewicz(dy(
(czy(oszak(ica(iczak(yga(osik(eta(o>(owczyk(
(isiewicz(ukowicz(dura(iszyn(kun(ucik(ta(asiak(
(uszyk(k(owiec(yst(czyszyn(oszczyk(uszczyk(
(usiak(usik(akowski(asek(a>(aszczyk(czy<ski(
(to<(iaczyk(tas(ca(son(u=a(gas(aczek(ur(awa(
(os(usek(cik(z(uzik(cy(ura(uszkowicz(dzi<ski(
(erka(uszak(a(ecko(asz(s(elt(czulewicz(uszka(
(ulek(iewicz(yszek(icz(k[w(czyn(ewicz(uszanis(
(isiak(ikula(aszewski(usi<ski(iszczak(ora(iszak(
(da=a(ysek(kowy(celewicz([w(owiecki(cen(ulis(
(yszko(ki(der(yszka(koj:(eda(ko>(u:(ko>(u:(
(kosz(aczyk(ukiewicz(tosz(ian(uszowski(tczak(
(tura(isi[w(asiewicz(isio(oci<ski(dzio(akiewicz(
(grot(yska(kuniec(yczko(wski(ys(arek(acz(carz(
(is=awski(asi<ski(iszowski(czy=o(is(iewski(o(io(
(igacz(aszczak(kowiecki(dzi>(duda(otta(czycki(
(iszkiewicz(ich(czylik(och(er(do(owik(ot(isz(zer(.
Jasi<•ski(czak(czuk, Ja>ko(wiak,
Jasin•a(owski(ski(iak(iecki(iewski(owicz(kiewicz.
Nie nale/'& Janczar(ek(ski(a(uk ¯ janczar ]dzwonek u
uprz"/y konnej\, Jan•czur(czura(cza(czewicz.
Jaros=aw ¯ s=aw. jarost % s=aw ]chwal, wierz\.
Jaros=aw[w; Jaros=aw•ski(awiec(iecki – odmiejsc.
Jerzy ¯ niem. Jurgen ¯ nord. Jörgi ¯ jord ]ziemia\,
t=um. na j. angielski George ¯ gr. Georgios ]robotnik
ziemski\, hiszp. Jorge, ital. Giorgio
Jerzy(k(kowski(<ski(kiewicz(na(cki(=o(niak(nek(
(chowski(niec(nowski,
Jur•ek(kiewicz(kowski(czyk(czak(ga(ewicz(aszek(a(
(czy<ski(eczko(asz(ecki(ak(gielewicz(czuk(as(
(oszek(aszczyk(ski(czyszyn(giel, Jureczko,
Jurz•yk(ak(ysta; J[re•k(cki, Paj[rek ¯ Jarek ¯ Jaros=.
J"drzej ¯ Andrej ¯ Andreas ]m"ski\, ˚Andrzej
J"drej(ek(ko(asz, J"drz•ak(kiewicz(y,
J"drzej(ewski(czak(czyk(ak(owski(ek(ko(ewicz(as(
(kiewicz(ec(uk(aszek(czuk(kowski(ski(ka([w,
J"drzy•chowski(cki(<ski(kiewicz(czak(yk,
J"dras(ik(iak(iewicz(ki(iewicz(ek(ki(i<ski,
J"drasz•czyk(aszek(ak(czak(ko(yk(ewski(kiewicz(ka(
J"dr•uch(ak(a(al(kowiak(ocha(o(oszkowiak(achowicz(
(szczyk(uchiewicz(u>(os(czak(czak(ol(ecki(
(owiak(owski(osz(alski(ajczyk(osek(a>(oszka(
(kiewicz(ach(ek(oszyk(uch[w(alczyk(acha(
(owicz(uczek(och(ulak(oszczyk(uchowicz(
(oszak(ucki(uczyk(ulok(oszak(easz(eas(aczka(
(o>(o>ka(oszek(szczak(szczok([{wiak(iaszek,
J"drus•ik(iak(i<ski(yna(iejsko(ek(ina,
J"drusz•czak(ewski(ek(ak(ko(kiewicz(uk(czuk(y<ski(
(k[w(yna(ka,
J"dry•ch(ka(chowski(czka(szczak(czko(szek(cha(
(owicz(czkowski(kiewicz(czek(jaszek(>(ca(
(gas(jas(cki(k(czak(yga(kowski(aszek(,
J"drys(iak(ik(ek(ko(a(czyk,
J"drysz•czak(ek(ka(czyk(ak(ko,
Jendrzej(ewski(czak(czyk(uk(ak(owski(aczyk,
Jendrzy•ca(cki(k(n(<ski, Jendrz•ok(ik(czok,
Jendry•sik(ka(siak(ch(ca(czko(czka(s(sek(sko(szczyk(
(cha(ke(szek(chowski(asek(assek(siowicz(cki,
Jendr•as(uszewski(usz(ecki(aszak(asik(o(u>(osek(
(asiak(usiak(o>ka(osz(uczyk(ek(uch(os(ycha(
 NAZWISKA W POLSCE
(uszko(oszczyk(szczok(sczak(owiak(oski(
(uszczakolik(eas(ok(a(oszek(czak(ulok(alski(
(ulek(uczek(ej(al(ak(usik(ichowski,
Jendrasz•ek(ak(czyk(aszewski(czak(yk,
Indrzej•czyk(czak(owski,
Indr•ak(unas(aszkiewicz(ian(asik(aszak, Indrzycki.
J[zef ¯ =ac. Joseph(us ¯ gr. Ioseph ¯ hebr. josef
J[zef(owicz(aik(owski(czyk(czak(czuk(acki([w(ek(
(aciuk(ko(kowicz(ecki(ik(iok(owiak(kiewicz(ara,
J[{wi•ak(k(cki(akowski(uk(kowski(n(na(<ski(aczuk(
(kiewicz(arski(szyn(ecki, J[zk[w, J[/wik,
J[zw•owiak(a(owski(ak, Juzef•us(owicz(iak([w(czyk,
Juz•yszyn(wa(ak(ala(o(iuk(aszek(yk(ba(ek(a(wiszyn(
(epczyk(iuczuk(wenko(u<(wuk(wik(eluk.
Justyn ¯ =ac. Justinus ¯ justus ]praw, s=uszny\
Justyn(a(iarski(iak(owicz(iuk, J[szcz•ak(uk,
Juszcz•ak(yk(y<ski(yszyn(e(akiewicz(el(":(ykowski(
(enko(ynka(al(ewski(akowski(ynko,
J[szcz•ak(uk.
Karol ¯ niem. Karl ¯ =ac. Carolus; Charlemagne
Karol(ak(czak(ewski(czyk(ewicz(czuk(kiewicz(ik(ski(
(kowski(onek(us(uk(i<ski(ek(in(ko(inczak(ini(
(i<czak(enko(iszyn.
Kacper, odmiana ˚Kasper
Kacper(ski(ek(czyk(owski(kiewicz(ak(czak(owicz(ec,
Kacprz•ak(uk(ewski, Kacprzy•k(cki(<ski(kowski.
Kasper ¯ niem. Kaspar, Kasper; franc. Gaspard,
hiszp. Gaspar ¯ pers. Jasper ]dos=. Pan skarbu\
Kasper(ek(ski(czyk(owicz(kiewicz(czak(kowiak(czuk(
(uk(kowicz(a(zec(lik(aszek(ydus(owski(ec(
(idus(iuk(da,
Kasprz•ak(ewski(ik(uk(ok(ek, Kasprzy•k(cki(kowski(
(szak(ca(<ski(czak(ik(kiewicz(szyn(siak,
Kaspr•owicz(owiak(owski(uk(olewicz([w(yszyn(u>(yk.
Kazimierz – miernie m[wi'cy, ¯ kazi % mier
Kazimier(czak(ski(czuk(czyk(owicz(owski(uk(ak(
(ek([w(kiewicz, Kazimierz(ak([w,
Ka{mier•czak(ski(czyk(owski(kiewicz(czuk(ak(uk(
(owicz(ek(kowski(czk([w,
Ka{mierz(ewski(ak(acki(owski.
Kiry= ]Pan\ – gr. Kyrillos ]pa<ski\ ¯ kyrios ]pan\
Kiry=•a(o(owicz(=o(ow([w(owski(=ow. Cyry•l(lkiewicz(=o.
Kury=(o(owicz(ek(a(=o(ko(owski([w(as(=owicz. Okury=o.
Klemens ¯ =ac. Clemens ¯ clemens ]=agodny\
Klement(owski(owicz(ewicz(a(ys(ow(jew,
Klemens(ki(owicz(iewicz(iak(owski,
Klemen•z(czak(c(ko(dorf(czyc(cki, Klejment.
Klim ¯ =ac. Clemens ]=agodny, delikatny\
Klim(ek(czak(aszewski(as(owicz(kiewicz(czyk(kowski(
(a(iuk(czuk(ecki(owski(ko(czewski(kowicz(za(
(ala(asara(uk(asz(ont(czok.
Kondrat, Konrad ¯ con, com ]razem\ % rat ]rada\
Kondrat(owicz(iuk(owski(ko(iew(czyk([w(iew(yk(ek,
Konrad(y(owski(t(i(a(ko.
Konstantyn – sta=y, wy(trwa=y ¯ =ac. Constantinus
Konstantyn(owicz(n[w(ow(opolski,
Konstant(inidis(inow(owski(inu(ino(opulos,
Konstanc•iak(iuk(ki, Konstan•kiewicz(czak(dinidis.
Krystian – chrze>cijanin, wiary Jezusa Chrystusa
=ac. christianus, gr. christianos
Krystian(s(c(ik(iak(z(owski(owicz(czuk,
Krystjan(ik(iak(s(owski(c.
Krzysztof ¯ gr. Christophoros ¯ Christos % pherein
Krzysztof(ik(iak(ek(owicz(orski(czyk(i<ski(ka(iuk(el(or,
Krzyszto•<(szek(porski(nek(wski(n(siak(polski(pik(
(wczyk(pol(fiuk(powicz(pa(lik(fel(fik(szyk(for(ch
Krystof(iak(orski(ik(ek(czyk(owicz, Krzy•siek(>ko,
Krysztof(iak(orski(owicz(ik(i<ski(czyk(ek(iuk(iec.
Kuba, zdrobn. Jakub
Kuba(cki(la(s(t(sik(siak(szewski(<ski(siewicz(nek(lski(
(n(czyk(j(czka(ra(rski(>(si<ski(k(rek(jek(lewski(
(jka(l(jewski(ty(szek(szczyk(czy<ski(cha(sa(lak(
(=a(ta(cik(ch(cz(nowski(tek(lka(ja(la<ca(szak,
Kubi•ak(cki(ik(ca(<ski(>(s(czek(icz(siak(na(sz, i inne.
Skuba=a, Skuba(cz ¯ s ]z rodu\ % Kuba=a, Kuba.
Lech, Leszek ¯ le ]ziemia\ % ch ]powietrze\
Lech(owicz(owski(ocki(niak(a<ski(oci<ski(nio(icki,
Leszk•o(iewicz(owicz(owski(a(k, Leszek, Le>ko,
Olech(nowicz(owski(no(owicz(nowski(nicki(ny.
Nie nale/'& Lechwar, Lechman, Lechert,
`lech& Pie(Mie(Za(P(Ze(K(M•lech,
`lecha& Ma(Pie•lecha, Blecha•rz(rczyk(cz,
Klech(a(owski(owicz, Wiele(Bole(Ple•chowski,
?elechowski, Polecho<ski, Cieplechowicz.
Lew ¯ niem. Leu ¯ =ac. Leo(nis ¯ gr. Leon(tos
Lew(icki(i<ski(czuk(kowicz(ko(alski(ek(icz(a<ski(czyk(
(a<czyk(kowski(tak(na(czak(sza(era(o<(
(osi<ski(szuk(ucha,
Olew•i<ski(niczak(nik(icz(ski ¯ o ]stary\ % Lew....
Nie nale/'& Lewartowski, Lew•y(a ]odwr. prawy\,
/yd. Lewinowski ¯ Levin.
Ludwik ¯ niem. Ludwig ]s=awny w wojnie\
Ludwi•czak(kowski(g(cki(niak(siak(n(k(<ski(nek(
(szewski(chowski(czuk(nowicz(nowski(czek(
(k[w(ak(czy<ski(czewski(ok(kiewicz.
Maciej, ˚Matej ¯ ros.-ukr. Matwej ¯ gr.
Maciej(ewski(czyk(ak(owski(czak(ski(ko(ewicz(czuk(
(uk(a(asz(kowicz(aszek(ny(ok(czek(kiewicz(na(
(ka(onek(o<czyk(un(unas(iczek(uniec(as(owicz(
(kowski(onczyk(kianiec(arz(owiczak(oszek,
Ma:•kowiak(kowski(kiewicz(k[w(czak(ko(ka=a(kowicz(
(kula(kow(osz(k[wka(us(kiw(ko>(kuna(kowycz.
Rachmaciej ¯ rach, roch ]wielki\.
Nie nale/y ]$\& Harmaciej ¯ harmata, nieme H.
Makary ¯ gr. Makarios ]$\
Makaro•wski(w(wicz(<ski(n(ff(>, Makarzec,
Makare•wicz(nko(c(jczuk(k(nkow,
Makar(a(ski(uk(czuk(czyk(yk(ucha(y(czak(as(a<czyk(
(an(us([w(a<ski.
Maks, Maksym ¯ =ac. Maximilian ¯ =ac. maximus
]skrajno>: czego\ ¯ magnus ]wielki, du/y\
Maksym(iuk(owicz(iak(iec([w(czak(czuk(owski(ow(
(inko(ienko(iszyn(ik(czyk(iw(ek(i(in(iljan(ilian,
Maksim(owicz(iuk(owski(czyk(czuk(ik(iec(ek(iak(
(uk(ow([w,
Maksi•ak(ewicz(<ski(ik(o(is(nkiewicz(on(uk(<czyk(cki,
Maks(elon(ajda(ylewicz(alon(o<(elan(el(ian(on(ara(y>(
(ajdowski(ysz(y>ko(am(anty(alion(ent(a(wiej(
(ay(yjan(u>(anta(yon(ellon(ejdowski(ys(emiuk,
Maksz•y<ski(ejew(anowski(ewski.
Marcin ¯ =ac. Martinus ]wojowniczy\
Marcin(kowski(kiewicz(ek(owski([w(k[w(owicz(czak(
(ko(czyk(ak(kian(kan(kaniec(ski(kjan(ow(onis,
Marcini(ak(ec(uk(szyn(k(ewicz(ewski(szko(ecki(ka,
Marci<•ski(czyk(czak(czuk(kowski,
Martyni•uk(ak(ec(szyn(k(enko(ew(ok(onis(ewicz.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Marek ¯ =ac. Marcus ¯ Mars ]b[g wojny\
Cztery r[/ne etymologie w jednej grupie&
1. Mark ]imi" biblijne\ ˘ nazwisko Marks; pol. Marek,
2. marke, marca ]granica\ ˘ marquis, markiz, markisz,
3. =ac. mercatus ]towar, wyr[b\ ˘ market ]rynek\,
4. Markusz[w ]mjsc. 27 km NW od Lublina,
23 km E od Pu=aw\ ˘ Markuszewski.
Mark(owski(owicz(s(uszewski(o(owiak(us(ulak(ut(
(ocki(wart(ot(want([w(wat(witz(lowski(ow(er(
(uci<ski(un(ulis(wica(unas(uc(uzel(usik(
(aczewski(u>(owc(unowicz(was(uszka(owiec(
(wiok(ul(oci<ski(anicz(es(ert(usiewicz(ucik(u(
(ewycz(ucki(owiecki(o<(eton(el(usz(owycz(
(wardt(os(anycz(wordt(u<(untowicz,
Marki(ewicz(el(ton(sz(eton(eta(ecki(elowski(ndorf(
(to<(ewski(elanis(elewicz.
Marcz(ak(ewski(uk(enia(ok(enko(ukiewicz(akiewicz(
(ol(ek(kowski(inek(ulewski(i<ski(an(ukajtis
(ulin(ukiewski(onek,
Marczy•k(<ski(kowski(kiewicz(d=o(szyn(cki(cha(=o,
Smarcz•yk(ewski, Samarczenko ¯ s, sa ]z rodu\,
Pa=a(Po=a(Pono(Poli•marczuk.
Nie nale/'& Mark•iewka(iefka(efka(ewka ¯ marchew,
Komarczuk ]$\ ¯ komar % czuk, lub ko % Marczuk.
Marian ¯ gr. Maria(m ¯ aram. Maryam ]bunt\
Marian(owski(kowski(ek(owicz(iuk(czyk,
Maryan(owski(ek, Zamarian.
Matej ¯ Matwej ¯ gr. Matthaios, Matthias
Matej(a(ko(ek(czuk(czyk(uk(ak(kowski(ski(ewski(ka(
(ewicz(kiewicz(unas(asik(szczak(anka(as(un(
(czak(ski(aszek(czek(aszczyk(owski,
Matwiej(czuk(czyk(uk(szyn(ew(ko(ewski([w(enko(ak,
Matyjasz(czyk(ek(ewski(kiewicz(yk, Matyja•sik((s(sek(
(siak(k(>kiewicz(czuk(nka(nek(kowski(szyk(ch.
Mateusz ¯ gr. Matthaios, Matthias
Matusz(ewski(ak(czak(ek(czyk(kiewicz(yk(y<ski(ny(
(ewicz(na(ko(kowiak(ela<ski(owicz(yn(owic(
(ka([w(ok(uk(ik(e<ski(czek(alski,
Matus(ewicz(ek(ki(ak(yk(sek(czyk([w(ko(chek(chke(
(chkiewicz(ow(chok,
Matusi•ak(k(ewicz(<ski(ela<ski(akiewicz(ecki,
Matyrzenko ]rz ¯ / ^ sz; Matyszenko\, Ha(A•rmatys.
Matys ¯ gr. Matthaios, Matthias
Matys(iak(ek(ik(iewicz(iuk(ka(iok(ko(kielewicz(kiewicz(
(sek(iakiewicz(kie=a([w(chok(kie=o(niak(bon(
(iewski(kie=(chik,
Matysz•czak(ewski(kiewicz(czyk(czuk(ok(kowicz(kiel(
(ek(uk(ko(ak; Matyjas(ik, Matyjasz.
Micha= ¯ gr. Michael ]dos=. Bogu podobny\
Micha=(owski(ek(owicz(kiewicz(kowski(uszko(czyk(
(k[w([w(ka(ko(czak(us(owy(eczko(ecki(uszek(
(ejko(ak(kowicz(ski(yk(aciuk(oj:(ow(kow(
(czenko(a(u>(oski(czuk(ewycz,
Michaj=•ow([w(owski(owicz(yszyn(owa(o.
Michal(ski(ak(czyk(ec(czuk(uk(ewicz(ewski(czak(
(czewski(kiewicz(ecki(czyszyn(ek(a(czenia(
(cewicz(onek(do(szczak(unio(ok(uta(ke(ew(
(lek(lik(enko(aszek(us(czonek(czok(owski(
(czy<ski(czik(la(czenko(k(owa(e,
Michali(k(szyn(cki(na(s(kowski(cha(czek(ski(czy<ski(
(<ski(ca,
Miko=aj ¯ gr. Nikolaos, polskie MN
Miko=aj•czyk(czak(ewski(czuk(ek(ski(ewicz(ec(ko(uk(
(czewski(un([w(ew(ka(k[w(enko(onek(unas(
(owski(tys(eski.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Miros=aw – s=awi'cy “mir” ]pok[j, zdawa=oby si",
lub >wiat, w rzecz. ludzi ¯ mir ^ men, tak i Wi=komir
¯ wilcome, welcume, jez. Ilmer ¯ Ilmen\
Miros=aw(ski.
Nikifor ¯ gr. Nikophoros ¯ Nike % phoros ¯ pherein
Nikifor(uk(ow(owicz([w(os, Niczyperowicz, Nicefor,
Niczypor(uk(owicz(ski(czyk(owski.
Nikodem ¯ =ac. Nicodemus, faryzeusz i cz=onek
Sanhedryny kt[ry sta= si" skrytym wyznawc'
Jezusa; Jan 3&1–21, 7&50–52, 19&39;
gr. synedrion ¯ hebr. sanhedrin ¯ syn ]razem, wsp[lnie\
% hedra ]po(siedzenie\, najwy/szy s'd i rada w narodzie
Izraela w sprawach religii i cywilnych, z=o/ona z 71 cz=on-
k[w, pod przewodnictwem wysokiego kap=ana, obalona
wraz ze zburzeniem Jerozolimy 70 A.D.
Nikodem(ski(iak(owicz(czuk(czyk.
Olek, zdrobn. ¯ Aleksander
Oleks(y(ak(a(yk([w(yn(owicz(yszyn(yszak(ow(ejuk,
Oleksi•ak(uk(ewicz(k(<ski(ejuk(ej(cki(ejczuk(n(w(j(
(ejko(ejczyk,
Oleksz•yk(a(y(ak.
Nie nale/y `olek& B(Kw(P(M(R(K(F(W(H(Mars(Ci(
(Marsz(G(Kar(Paw(S(Czi(Wiesz(Koz(Cz(Wysm(
(Chw(Imi(Cw(Sw(Wrz(Maci(Kr(Kosi(N(Sm(
(Gaw(Musi(Sz(Mach(Br(Wiesi(Spi(Kos(Fi(L.
Onufry ¯ onus ]=adunek, ci"/ar\ % fry ¯ phorus
Onufr•owicz(uk(ejuk(ijuk(ej[w(ak(ejczyk(iew(ejczuk(ej,
Onufry•juk(k(jenko(czowski(jonek, Onufrz•ak(yk.
Ostap – w pasie nadbu/a<skim i Wo=yniu ]ukr.\
Ostap(owicz(iuk(czuk(i<ski(kiewicz(kowicz(ski(ko(iak(
(iej(owski(iec(czyk(uk(czenia(iszyn([w(ienko(
(inka.
Pawe= ¯ =ac. Paulus ¯ gr. Paulos ]ma=y, drobny\
Paw=•owski(owicz(ucki(ow(asek(at(o>([w(uszek(
(aszek(usi[w(ocki(ot(uszewicz(owiec(oski(
(usiewicz(yk(yszyn(oszek(uszko(usiak(u>(
(osek(uszka(uszczak(usz(uszy<ski(
(uszkiewicz(ak(uszyn(usik(usiewicz(yna(owa(
([czenko(oszyk(uczy<ski(yszcze(uszy<ski(
(aczyk(owicki(esa(yszko(yszak(uszewski(
(usek(os("czuk,
Pawe=•czyk(ek(czak(ko(kiewicz(oszek(ka(czuk(
(kowicz(kowski(as(ski(czy<ski(k[w(niak(
(szczak(ec(asz,
Pawl•ak(ik(ikowski(aczyk(uk(us(uczuk(ica(as(iczek(
(ukiewicz(iczak(aczek(iszyn(os(onka(eta(u>(
(iszak(isz(ata(ewski(uczuk(ewicz(ikiewicz(
(usi<ski(isiak(etko(ukowski(usiak(usek(iczuk(
(iszewski("ga(uch(arczyk(yta(icha(u:(aszczyk(
(ukowiec(ic(uszek(ukanis(iszko("ty(un(icz(
(iszcze(usiewicz(ukoj:(ok(ita(enko(usiewicz(
(ikowicz(uczek(asek(aszek(u>kiewicz(etta(et(
(eniak("dzio(in(ar(ucy(ukowiec(uczak(itko(
(ik[w(asiuk(iczyn(enka(inka(ust(uczenia(itka(
(iszczuk(iniarz(iniak(ukianiec(uszuk(enty(asty(
(esa(iszuk(isch(uszak(uczy(iszek(usik(iwiec(
(inow(asta("ta(uczenko(ucha(uc(owski(in[w(
(iczko((inowicz(is(uta(uka(or(iszczy(ikaniec
(er(ecki(enty(enia(enok(ucki(u(o>(o(aczuk(
(ylec(ytta(ukaniec(onek(iwski(iwski(iszon(ikow(
(idu(idus(ec(aszyk(uszko(ukanis(okowski(
(isko("ka(ega(ok.
Pawel(ec(czyk(ski(a(ak(czak(la(czuk(us(szczak(ka(
(ic(ecki(ek(ecz(c(niak(tzik(czik.
Spawlenok ¯ s ]z rodu\ % Pawlenok.
 NAZWISKA W POLSCE
Piotr ¯ gr. Petros ]ska=a\
Piotr(owski(owicz(owiak(ak(kowski(kowicz(kiewicz(
(uk([w(ewicz(o=aj(aszewski(ashke(oski(
(kowiak(usiak(o<(as(u>(usiewicz(ow(o<ski,
Pietr•ucha(owski(uczuk(o<(yka(yga(ek(ykowski(ak(
(a>(ewicz(owicz(uk(akowski(ulewicz(ala(uch(
(owiak(o=aj(ow(kiewicz(anek(u>(alik(anis(yk(
(ukaniec(yszyn(usik(anik(aszczyk(oszek(
(alczyk(asiuk(aczyk(uski(uczak(oczuk(oniec(
(ych(ynko(ukiewicz(asina(yczuk(alski(yszak(
(u<ko(eniuk(wszewicz(ycki(ucik.
Pietras(ik(iak(iewicz(i<ski,
Pietrasz(ek(ewski(ko(kiewicz(ak(uk,
Pietrus(iak(i<ski(iewicz(ewicz(a,
Pietrusz•ka(ewski(y<ski(kiewicz(czak(ko,
Pietrz•ak(yk(ykowski(ycki(y<ski(kiewicz(ela(ko(
(akowski(niak(ok(kowski(yca(eniec(yba(czyk(
(ik(yszyn(ala(eniuk(kowicz(eniak(yk[w(uczak(
(uk(elin(ewski(ykiewicz,
Piotrz•kowski(kiewicz(kowicz(ykowski.
Bia=opiotrowicz.
Prokop ]zag[r•ski(ny\ ¯ pro ]za\ % kopa ]g[ra\
Prokop•owicz(czyk(czuk(ek(ski(czak([w(ow(enko(
(owski(yk(e<ko(cow(eczko(yszyn,
Prokopi•uk(ak(k(<ski(szyn(ec(enia(enko(onek.
Protas ¯ gr. protasis ]w teatrze antycznym& pierwszy
aktor prowadz'cy dialog z ch[rem\ ¯ protos
]pierwszy\ % agonistes ]aktor\
Protas(iuk(iewicz(ewicz(owicki(ik(owski(ewicki(
(sewicz,
Protaszewicz.
Przybys=aw ¯ s=aw. przybysz % s=aw ¯ przyby:
Przybys=•awski(owski.
Roman ¯ =ac. Romanus ¯ Roma
Roman(owski(owicz(ek(kiewicz([w(ow(ko(towski(
(czuk(eczko(cewicz(czyk(czujiewicz(ski(yk(
(yszyn(sewicz(ewicz(o(us,
Romani•uk(k(ak(ec(szyn(ewicz(ecki(s(ewski(cz,
Romek. Nie nale/'& Groman(owski ]$\.
Rudolf – s=awny wilk, ¯ niem. Rudolf, Hrodulf ¯
hruod` ]s=aw(ny\ % wolf ]wilk\
Rudolf.
Sebastian ]cz=owiek z Sebastii, gr. Sebasteia,
dzi> Sivas w centralnej Turcji\
Sebastian(owicz(iuk(ka([w(ko, Sebastia<ski.
Semen ]ziarno, ¢sienie\ ˘ nasienie, siejba, sia:
Semen(iuk(owicz(iec(ec(k[w(czuk(etz(yszyn(iszyn(
(icki(iak(cow(towicz(ow(czenko,
Siemasz•ko(kiewicz(ek, Siemion, Szamaszko,
Siemien•owicz(kiewicz(as(kowicz(nik(czuk(towski,
Siemieni•uk(ec(ak(ako(ecki(ewski(uch(k(aka(ewicz(
acki(cki(ago.
Seweryn ¯ rzym. imperator Lucius Septimus Seve-
rus, 193–211 A.D., /y= ¿146–†211 A.D.
Seweryn(iak(ek(owicz(iuk(ik, Sewerin.
Sienko ]ziarnko\, zdrobn. ¯ Semen ]ziarno\
Sienk•iewicz(o(owski(iel(owiec(owicz(an(a(niec,
Sie<•ko(kowski(kiewicz(kowiec(kow, Sin(Szyn•kiewicz,
Sie<•czak(czyk(czewski(czuk(czykowski(czy=o, cow.
O(Ol(Ja(A•sienkiewicz ¯ o, a ]z rodu\ % Sienkiewicz,
tak i Osienkowski ¯ o ]z rodu\ % Sienkowski,
Siewo•sienkowski ]siew ziarna\ ¯ siew•o % Sienkowski.
Nie nale/'&
1. `sienko& Sta(+y(Tara(Wa(Zanie(Deni(So(W=a(
(Bory(Dzieni(Kra(Mu(Zano(+e(Dyni(Apana,
2. `sienkiewicz& Olek(Kra(Mi(Bi(Ro•sienkiewicz
¯ Oleksa, Krasi:, Mi>, Rosienie ]na ?mudzi\,
3. Kosienkowski, Rosienke, Sosienka ¯ sosna
4. Sie<(ski ¯ sie< ]zaciemnione pomieszczenie\.
Spirydon – imiona kleru Cerkwi Prawos=awnej,
znacz. zatarte; Wielki Duch ¯ spirtius % on ]wielki\
Spirydon•ow(iuk([w.
Stach, skr. ¯ Stanis=aw, Sta % ch ]s=aw ^ chwal\
Stach(owiak(ura(urski(owicz(owski(yra(era(nik(o<(
(elek([w(ecki(ewicz(niuk(niak(ula(lewski(
(a<czyk(erczak(erski(acz(a(el(urka(elski(
(ulski(al(ulec(arski(nio(u=a(ak(a<ski(niewicz(
(iewicz(aczyk(uczy(ulak(owczyk(erzak(yrak(
(orzecki(aczek(urzewski(urek(lewicz([rski(
(owiec(ucy(ow(e(nowicz(nia=ek(nowski(ira(
(niczek(erek(aczy<ski(na(urko(on(owiecki(y(
(orski(li<ski(olec(nal(erczyk(e(czyk(ijuk(
(arczyk(oli<ski(aszewski,
Ostachow•ski(icz ¯ o ]z rodu\ % Stachow•ski(icz,
Astachow ¯ a ]z rodu\ % Stachow, M=odystach,
Nastachowski, Mistachowicz, Ostaszyn.
Nie nale/'& Ustach, Eustachiewicz.
Stan – kilka mo/liwych obja>nie<&
1. siedziba ˘ stanica, 2. stan spo=eczny ˘ stany,
3. po(u•stanawia:, 4. rz'd ˘ Afghani(Paki•stan
Stan(kiewicz(ek(kowski(owski(ecki(aszek(uch(clik(
(kowiak(do(ulewicz(o(ula(ke(gret(ios(greciak(
(ny(cel(czewski(och(asiuk(olowicz(ko(oszek(
(na(uszek(gierski(gel(owicki(dziak(czyk(eczek(
(dio(osek(czak(osz(a(ach(gryciuk(ejko(grecki(
(ch=y(ok(usz(derski(ka(darski(kowicz(celewski(
(ossek(dura(a=owski(czykiewicz,
Stani•szewski(k(ak(ewski(sz(ec(cki(aszek(czek(
(ewicz(kowski(ucha(ecki(a(lewicz(o(enda(uk(
(och(eczek(or(urski(ul([w(ukiewicz(aszczyk(
(szczak([rski(szek(owski(bu=a(czok(elewicz(
(eczko("da(s(rowski(ch(eta,
Ostaniewicz ¯ o ]z rodu\ % Staniewicz,
Nie nale/'& Konstan•ty(tynowicz(ciak(owicz(ek(ciuk,
Krzy/ostan•iak(ek, Rostankowski, Kostaniak,
Tustanowski, Kierstan, Standarski ]$\.
Stanis=aw ¯ stan ]rzesza, nar[d\ % s=aw ]chwal\
Stanis=aw•ski(ek(czyk(iak(owski(czuk(iszyn(iuk(owicz.
Stanis, Stanisz(ewski(czak(ek(kis, Stas•ak(yszyn,
Stasz(ewski(ak(kiewicz(czyk(czak(ek(y<ski(owski(
(czuk(el(a=ek(k[w(ko(czyszyn(kowian(uk(yk(
(kowski(czy<ski(kun(yszyn(enko(ewicz(ulonek(
(kop(elis(eczka(eczek(ecki(yc(ok(kowicz(kow(
([r(kiel(niewski(ic(an(ajtis(yn,
Ostasz(ewski(ewicz(kiewicz(yn(czyk(owski([k
¯ o ]z rodu\ % ..., Ostas(iuk(iewicz(¯ o ]z rodu\ % Stas,
Astasiewicz ¯ a ]z rodu\ % Stasiewicz ¯ Stas,
Ko(A(O•staszuk ¯ ko, a, o ]z rodu\ % Staszuk,
Ustaszewski, Ustasiak, Przy(Pry•stasz,
Ku(Ko•stasz, Nastaszyc, hebr. Sztaszkiel.
Stefan, pol. ¯ gr. Stephanas ¯ stephanos ]korona\
Stefan(owski(owicz(ek(kiewicz(ko([w(kowski(ski(
(ow(czyk(kowicz(yszyn(k[w(off(u,
Stefani(ak(uk(k(szyn(cki(ec(des(w(szek(enko(na(
(n(dis(a(o, Stefa<•ski(czyk(czuk(czak.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Stepan, ukr. ¯ gr. Stephanas ¯ stephanos ]korona\
Stepan(ow(owicz([w(czenko(owski(ko(ek(ajtys(yk(
(czuk(cewicz(off,
Stepani•uk(ak(k(ec(an(enko(n,
Stepa<•czuk(czak(ski(czenko.
Sylwester ¯ =ac. Silvester ¯ silvest•er(ris ]z lasu\
¯ silva ]drewno, drzewo, las, zalesi•a:(enie\
Sylwest•er(rowicz(ruk, Sylwestrz•ak(uk.
Szczepan – drobny ˘ szczepka, szczerba, i inne
Szczepa<•ski(czyk(czuk(kiewicz,
Szczepani•ak(k(uk(ec(ok(szyn(ka(a,
Szczepan(ek(owski(kiewicz(kowski(owicz(ski(czyk(
(ow([w.
Szcz"sny, t=umaczenie =ac. Felix ]szcz">liwy\
Szcz"sn•y(a(owicz(owski(ulewicz(iak, Szcz"s•zek(ki,
Nieszcz"sny ¯ nie ]niegdy>, z rodu\ % Szcz"sny,
Szcze>ni•ak(ewski(k(ewicz(akiewicz(kiewicz(ok(
(akowski(cki.
Szymon ¯ gr. Simon ¯ hebr. szimon ]wys=uchany\
Szymcz(ak(uk(ewski(akowski(ukiewicz(akiewicz(uch(
(onek(ek,
Szymczy•k(czyn(kowski(kiewicz(<ski(cha(na,
Szymon(ek(owicz(a(ka(ko(ajtis(owski(ski(dera(czyk(
(aj:, Szymoni•ak(k(uk(czek(cz(s,
Szymani•ak(k(uk(ec(ewski(s(ewicz,
Szyman(ek(owski(kiewicz(owicz(dera(ski(kowski(
(el(uszka(ko(da(ewicz(n(czyk(ica(elis(czuk,
Szyma<•ski(czyk(czak(czuk(da(kowski.
Szymko(wiak(wski(wicz(w, Szymaszek, Moszyma<ska,
Szymk•iewicz([w(un(u:(e(us(at(aruk(a(uc; Simon.
Taras – imi" ros.-ukrai<skie, szczeg[lnie kleru
Cerkwi Prawos=awnej, w Polsce nie spotykane;
¯ gr. Tarasian ¯ Tarsus ]staro/. miasto, dzi> w
obr"bie p=d. Turcji, miejsca narodzin >w. Paw=a\
Tarasz•kiewicz(ka(ewski(czuk(kowski(czyk(ewicz,
Tarasi•uk(ewicz(<ski(n(k(onek(ak(ejski(cki,
Taras(ewicz(ek(ki(ow(kiewicz(ko([w(owski(owicz(sow.
Stara•szewski(siak ¯ s % ]z rodu\ Tara•szewski(siak.
Ku(Ka•tarasi<ski.
Teodor – dar Boga ¯ gr. theos % doron ]dar\
Teodor•czyk(owicz(czuk(owski(ski(czak(uk(ek(u.
Tomasz ¯ gr.-=ac. Thomas ¯ arab. te’oma ]bli{niak\
Tomasz(ewski(ek(ewicz(kiewicz(czyk(uk(czuk(yk(ko(
(ak(ycki(owski(czak(un(kowicz(unas(owicz(
(y<ski(czenik(enko(yniec(ny([w,
Tomcz•ak(yk(uk(y<ski(yszyn(ewski(ykowski(ok(
(ykiewicz(onek(akowski(a(ek(onok(yna.
Tomkowiak, Gostomczyk ¯ gost ]duch\ % Tomczyk.
Tymosz, Tyszko ¯ gr. Timotheos ]czci: Boga\
¯ time % theos, polskie T ˘ C.
Tymosz•uk(czuk(ewicz(y<ski(ewski(yk(ko(ek(ejko(
(ycki([w(ak; Tyszk•iewicz(a(o(owski,
Cimosz(ko(uk(y<ski(ewicz(czyk(ewski, Timofiejewicz.
Urban – mieszczuch, ¯ =ac. urbanus ¯ urbs ]miasto\
Urban(iak(owicz(ek(ik(owski(iec(kiewicz(kowski(czyk(
(ke(ski(iuk(elis(iok(icz(yi(ec(ajc(icki(as,
Urba<(ski(czyk(czak(czuk. Nie nale/'&
1. `urban& B(G(K(Dzi(H(T(?•urban
Kurban(owski(iak, Gurbanowicz,
2. `urba<& Turba<ski, Hurba<czuk, Kurba<ski.
Wac=aw – wi"cej ni/ jedno obja>nienie s=owa
Wac=aw(ek(ik(ski(czyk(iak(owicz(iec(inek, Wacyk.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Walenty ¯ =ac. Valentinus ¯ Valens ¯ valere
Walenty(nowicz(n(<ski(kiewicz.
Walerian ¯ =ac. Valerius, imperator Rzymu 253–260,
Publius Licinus Valerianus, /y= ¿$–269$ A.D.
Waleria•<czyk(n(<ski(nowicz(nczyk.
Wasil ¯ gr. Basileios ]kr[lewski\ ¯ basileus ]kr[l\
Wasil(ewski(uk(ewicz(czyk(czuk(kowski(ak(ka(jew(ik(
(a(ew(enko(onek(kiewicz(ke(ko(iew(ow(enia(
(ec(ek(owski(iszyn(czenko(iu(eski(cow(uszko(
(owicz(czyszyn(niak(k(kow(kiw(in(e<czuk(
(onok(niaczyk(inka(ijew(e<ko,
Wasyl(uk([w(ik(iszyn(kowski(ewicz(kiewicz(ko(czuk(
k[w(owski(czyszyn(ewski(ka(ak(ew(ci[w(czak(
(kowicz(uszko(ow(inka(czyk(iw(inko(ina(enko(
(k(ecki(ke(ek(iszczak(eczko(us(kow(jew(iew,
Bazyl(ewicz(uk(ak(czuk(i<ski(czyk(ewski(ko(i([w(ik(
(kiewicz(ski(ow(ijski(y, Karawasilis.
Wawrzyn ¯ =ac. Laurentius ¯ laur lub Laurentus –
]miasto w Latium\
Wawrzyn(owicz(ek(kiewicz(owski([w(kowski,
Wawrzyni•ak(uk(ecki(ec(ewicz(aczyk(ewski(a,
Wawren•iuk(towicz(ty, Wawryn•iuk(owicz(ek(iewicz.
Wi"c=aw ¯ skr[t czes. Wenceslaus
Wi"c=aw(ski(ek(ik(iak(owicz(icz,
Wi"c•kowski(ek(kiewicz(zkowsk(ko(aszek(kowicz(ki.
Wiktor – zwyci"zca ¯ =ac. vincere ]zdobywa:\
Wiktor(owicz(owski(skiek(czyk(ko(uk(in(ow(cik.
Wiktorz•ak(uk(ewski.
Wit ¯ =ac. vit ]/ycie\, ang. wit ]rozum, dowcip\$
Wit(kowski(ek(czak(t(ecki(owski(kiewicz(s(szek(os(
(os(ulski(wicki(o<(ucki(ko(ka(kowicz(oszek(
(u=a(os=awski(ek(owski(ko>(uszy<ski(man(
(kowiak(tke(osz(czyk(usik(o<ski(es(y<ski(uski(
(ych(yk(eski(tchen(erski(czuk(usi<ski(o>(nik(
(on(oszy<ski(os=aw; Dzie(Por(G•wit, Wittig.
Wita(k(s(szek(n(szczyk(sik(nowski(lec(szewski(szak(
(<ski(lis(siak(=a(la(sek,
Zawitk(Zawit(Przywit•owski, Niewitecki, Rozkwitalski.
Wojciech ¯ czes. >w. Wojciech ¯ niem. vogt ]w[jt\;
biskup praski, zabity 997.04.23 w Prusach, w p=n.
Nadrowii, 10 km SE od po{niejszego Koenigsbergu,
Königsbergu, za=o/onego w lutym 1254, Kr[lewca
w j. pol., dzi> Kaliningradu w granicach Rosji.
Wojciech(owski(owicz([w(ewicz(oski, Wojci•uch(aszek,
Woyciechowski, Wojcz•ewski(kowski(k(ch ]cz ^ :, ci\,
Wojciesz•ak(ek(y<ski(ko(uk(kiewicz(onek(yk(czyk(yn.
Zachariasz ¯ gr. Zacharias ¯ hebr. zeharia ]B[g
pami"ta\
Zachar(ski(a(iasz(ek(czuk(ewicz(ko(uk(kiewicz(jasz(
(czyk(yasz(ow(y(owski(iasiewicz(ias(jasiewicz(
(u>(enko(ejko(iasik(czenko(ewski(ecki(k[w(e<(
([w(iewicz(owicz(iusz(min(/ewski(yasiewicz(
(yga(ia(ycz(kiw(us(onek(kow, Papazachariu.
Nie nale/' ]$\& Czachar•owski(a(ski(yn(y<ski.
Zygmunt ]ochronna r"ka\ ¯ niem. Sigismund ¯ got.
Sigismunth ¯ sigis ]zwyci"stwo\ % mund ]r"ka, ochrona\
Zygmun•t(towicz(towski(d(dczyk(ciak(cik(czyk(iak(dt,
Zygmon•t(iak(d, Zygm'ciak, Zygmu<czyk, Zygmynt.
?dan ]oczekiwany wielce\ ¯ /da: % an
?dan(uk(owicz(owski(owiecki(iuk(iec(ko,
Zdan(owicz(owski(cewicz(kiewicz(iewicz(ewicz(ek(
(uczyk(kowski(iuk9ikowski(io(inkiewicz(uk(is.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 08. Zaw[d
bartnik Bart•kowiak(czak(osik(nik(oszek(osiewicz(
(nicki((kowski(osiak(kiewicz(os(yzel(ecki(
(osi<ski(o<(eczko(o>(el(kowicz(u>(nikowski(
(ela(man(z(usiak(k[w(on(uzi.
bednarz Bednar(ek(czyk(ski(czuk(owicz(kiewicz(
(owski(uk(a(ko(enko(czak, Bednarz(ak(ewski.
cie>la Cie>li•k(<ski(cki(kowski(kiewicz(czka,
Cie>la(k(r(rczyk(kowski(wski(kiewicz(chowski(rek(rski,
Cie>l•uk(ukowski(ok(owski.
cymbalista Cymbal•ista(uk(ak(ski(li<ski(isty(ik(a(ew,
Cymba=(a(ko(ka(ow(owski, Cymba•rewicz(ra,
Cemba=(a, Cembolista.
flis, oryl Flis(ek(ak(owski(ykowski(ki(nik(ta(arski(
(akowski((nikowski, Fliss(ikowski(akowski(ek,
Flisi•kowski(ak(<ski(uk(k(ewicz,
Flisz•kiewicz(ewski(ta(ek(czak(nik; Oryl(ski.
gajda – przewodnik ¯ >redniow. ang. guyden, giden,
starofranc. guider, prowens. guidar, ital. guidare
Gajd•a(owski(amowicz(ek(ecki(emski(ka(osz(erowicz(
(ulewicz(ak(ur(us(eczka(owicz(os(ul(el(is(arski(
(as(anowicz(uk(asik(era(kowski(asz(acz(iss(
(uszewski(ysiak(er(osik(arenko(eczko(an(o=o(
(a=a(o(ko(elis(aczek(e(amakin,
Gajdzi•<ski(k(s(cki(ca(ak(szewski(el(ewski(sz(ok(e<ski,
Guida. Nie nale/' ]$\& Sagajda(kow, Czagajda.
gajowy Gajew•ski(icz(y(czyk(iak(a(nik(niak(niczek,
Gajow•niczek(nik(iak(ski(czyk(y(a(iec(iecki(ik(iczek,
Za(No(Z(Bie(Ma(Ga(na(Maz(Syn(Pod(Czo=•gajewski.
garbarz Garbar(czyk(ek(ski(czuk(uk(t(ak(cik(ciak(a.
garncarz Garncarz(yk, Garncar•ek(czyk(ski(czyk.
gontarz Gontarz(ewski, Gont•ek(owski(kiewicz(owicz(
(kowski(ko(rowicz(owiuk(er, Gonta(szewski(l(sz(>,
Gontar(czyk(ek(ski(czuk(ewicz(owski(uk,
Gonci•arz(arczyk(arek(ara(arski(kowski(k(oro,
Gonczar(ek(enko(ko(uk(ow(onek(ewicz(yk(ski([w(ik,
Gonc•erz(erzewicz(arz(arzewicz(elewski,
Goncz(ewski(erzewicz(owski(orowski,
Ganca•rz(rczyk.
g[rnik G[rni(ak(k(cki(siewicz(ewicz(cz(ok(kowski(aczyk(
(kiewicz(ewski(oczek(aszek(akowski(ecki(acki.
`g[rnik& Sos(Pod(Zoz(Zos(Za•g[rnik,
`g[rniak& Pod(Za(Z(Zoz(Zaz•g[rniak.
hutnik Hutni•k(czak(kiewicz(cki(iak, Chutni•k(cki.
karczmarz Karczmar(czyk(ek(ski(czuk(ewicz(owicz,
Karczmarz(yk(ewski.
ko=odziej Ko=odziej(czyk(ski(czak(ek(ak(czuk(ewski(uk.
kotlarz Kotlar(ski(ek(czyk(czuk(ow(ewski(zewski,
Kociel(ski(a(nik(i<ski, Kotl•i<ski(ewski(icki(orz(eszka(
(ik(imowski(a(inowski(ak(i<ski(ecki(onek(elski,
Koteluk, Skotlewski ¯ s ]z rodu\ % Kotlewski.
kowal Kowal(ski(czyk(ewski(ik(czuk(kowski(ewicz(ak(
(i<ski(uk(czewski(a([wka(cze(ec(icki(onek([w(
(eczko(iszyn(ek(czykowski(czykiewicz(ka(
(kiewicz(iczek(ikowski(ke(enko(ko(czak(
(aszek(ew(eski(czys(czy<ski(ina(e<ko(ow(
(owski(nik(eczka(i=o(ewczany(ecki(iszewski(
(czukowski([wczany,
Kowol, Niekowal ¯ nie ]niegdy>, tj. z rodu\ % Kowal.
Ku{niar(ski(ek(kiewicz(owski(owicz, Ku{nia(rz(cki.
krajczy Kraj•ewski(nik(niak(czy<ski(czewski(kowski(
(da(czyk(ecki(niewski(czy(enta(na(czok(ewicz(
(docha(i<ski(uszek("ta(ciewicz(e<ski(ski(nyk(
(a(powicz(nowski(ciszek,
Okraj•ek(ni, Skrajnowski, Zakrajewski, Sakrajecki,
Zakrajda, Zawrzykraj, Nakrajnik.
kramarz Kramarz(ewski(yk(y<ski.
krawiec Krawcz•yk(y<ski(ak(uk(ykowski(yszyn(ewski(
(ykiewicz(un(enko(onek(kowicz(ycki(ewicz(
(eniuk(unas(ukowski, Kr[wczyk, Ø ^ A,
Krawcewicz, Krawiec(ki(i<ski, Krawiecz•ek(y<ski,
Krawc[w, Niekrawiec, K"skrawiec, Zakrawacz,
Kraf•czyk(t(zik(cewicz, Kraff•t(czyk(czewicz, Krawiel.
kucharz Kuchar(ski(czyk(ek(ewicz(czak(uk(czuk(yk(
(enko((eczko(a(ycz(enok(onek(ko(kowski(
(yszyn(owski(o(k,
Kucharz(yk(ewski(ak(yszyn([w,
Kuchn•icki(owski(io(a(ia(o(iak(ik(iowski(ecki(iczak(
(owicz(iewicz(iarz(e,
Kucht•a(o(yn(yk(iak(arski(ar(er, Kuchmistrz.
kupiec Kupiec(ki, Kupcz•yk(ak(y<ski(ewski(ok(ynas(
(a=oj:(uk(unas(akiewicz(anko(a(yn(un,
Drogokupiec, Kopczyk.
ku>nierz Ku>nierz(ewski(owski, Ku>nier•ek(czyk(czak(
(ski(kiewicz(uk(ewicz(czuk(ewski,
Ku{mier•czyk(kiewicz(ski(rz(owski(czak, Ku>mierz(ak,
Ku>mier•czyk(ek(ski(czak(czuk(owski(kiewicz(kowski.
lekarze-specjali>ci, ˚Grupa 42. Cz">ci cia=a
g=owa ]G=owacki\, modzel ]Modzelewski\, i inni.
le>nik ¯ las ¯ s=aw. les
Le>ni•ak(ewski(k(owski(ewicz(kowski(cki(czak(arek(
(a<ski(czek(ok(czuk(erowski(ara(akowski(
(akiewicz(czy(orowski(acki(akowski(kow(
(owolski(ar(owiecki,
Le>n•y(a(owolski(odorski(yczyk(er(arowski(ocha,
Kale>nik•ow([w(owski,
`le>ny& Pod(Za(Go(K(Po(O(Z(Na•le>ny,
`le>na& Pod(Za(K(O(Na(Go(Po(Z•le>na,
`le>nik& Ko(Sze(Na•le>nik, Kole>nikow(icz, Kole>niuk,
`le>niak& P(Na(Ko(K(Sp(Do(O•le>niak
`le>niewicz& O(Pl•le>niewicz, Gole>niewski,
`le>nicki& K(Te•le>nicki, Kole>ni•cki(czenko
Ole>nicki ¯ Ole>nica ¯ les ]las\, Jele>nia<ski ]je ¯ o\.
Nie nale/'& Sple>nia=•y(a ¯ ple><,
W'tpliwe& Ple>n•ar(ier(iarowicz(ierski(erowicz.
malarz ¯ niem. maler; s=aw.-ros. kraska ]kolor, barwa\
˘ krasny ]pi"kny\, krasi: ]upi"ksza:\;
Krasi<ski, Krasn•y(a(iewski(icki(er(yk,
Krasno•wski(polski(sielski(borski(demski(wolski(
(szczuk(wiecki(pi[rko(stawski(pi[rkin(=ucki(
(kucki(debski(/on(mowiec(id(dembski(ow(
(b[rski(pera(burski,
Krasz•ewski(kiewicz(czy<ski(szy<ski(ula(ka(yna(
(czuk(ucki(ylek(kowski(czyk(niewski(owski(ecki,
Krasow(iak(icz(iecki(ka(icki,
Kraso•<(domski(n(ocki(ski(ocha(oczko(jewicz(ta(mski,
Okrasi<ski ¯ o ]z rodu, stary\ % Krasi<ski, tak i
O(Ku•kraszewski, Nie(Ni(Na(Mi•kraszewicz,
Niekrasz(uk, Nekrasz, Niekrasow ¯ nie ¯ niegdy>,
t=um. =ac. olim, Krasz•czy<ski(y<ski(pulski, Kraski.
m=ynarz M=ynarz(ewski, M=ynar(czyk(ski(ek(czuk(czak(
(kiewicz(czykowski(yk(owicz(ycz(czewski.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
mydlarz Mydlarz, Mydlar•ski(czyk(ak(ikowski(a(ach(
(i<ski(aszewski(ik(er.
my>liwy My>liw•iec(ki(czyk(y(a(iecki(ek(iak(czuk(czak.
muzyk Muzyk(a(iewicz(ant(owski(arz,
Muzycz•uk(ka(ak(ek(ko(szyn.
ogrodnik Ogrodni•k(czak(czuk(czek(cki, Ogrodn•y(a,
Ogrodowczyk.
olejarz Olej(arz(arczyk(ko(arski(ak(ek(arnik(arka(
(arczuk(owski(czyk(czuk(ok(kowski(kiewicz(
(asz(ewski(czak(ewicz,
Olejnicz•ak(ek(uk(ko(akowski(enko(yk,
Olejnik(owski(ow, Olejni•cki(uk(ak(ewicz.
palacz Palacz(yk(y<ski.
piekarz Piekarz(ewski(ewicz, Piekar(ski(czyk(ek(a(t(
(niak(u>(czuk(ewicz(ec(owicz(nik(uk(o>(us,
Pierepiekarz, Piekorz.
pisarz
Pisarz(ewski(owski(ak, Pisar(czyk(uk(ak(ykowski.
piwowar Piwowar(czyk(ski(ek(czuk(on(un(ow.
ptasznik Ptasz•y<ski(ek(nik(kowski(kiewicz(yk(ny(
(czy<ski(czuk(ewski(nyk(ycki(yc(lik(cze<ski.
+aptaszycki. Nie nale/y& Poptaszew ¯ pop % Taszew$
rataj ]oracz\ Rataj(czak(czyk(ski(ewski(ek(szczak(ak(
(ewicz(kiewicz(kowski(czuk(ko; Sochaj, Oracz.
Nie nale/'& Taratajcio, Korataj(ew.
rybak Ryba(k(rczyk(cki(kowski(rski(czuk(czek(kiewicz(
(rz(czyk(rkiewicz(czewski(niec(ndt(=ko(kowicz(
(sow(cha(rczuk,
Nie nale/y& Ryba=t(owski ¯ Ryba=ta ]mjsc. na Podlasiu\,
Dryba=a i Kotdryba=a, Kut(Mat(P(Cze(G(Bu•ryba,
Korybalski, Cyryba=, Prybacki, Skrybant ¯ s % Kryba.
rymarz Rymar(czyk(ski(owicz(kiewicz(czuk(ek(czak,
Rymarz(ak(ewski, Remer.
rze{nik Rze{ni•k(cki(czak(czek(kowski(czuk(ak(ewski(
(czok(acki(owiecki, Rzeznikiewicz.
Nie nale/'& Brze{n•iak(a(icki(y ¯ brzeg,
Zbrze{n•a(y(iak ¯ z % Brze{ny ¯ brzeg.
sadownik Sadow•ski(nik(y(a(czyk(niczyk(iak(i<ski(icz(
(iec(ik(nikow(niczek(niczy, Sadownicza,
Za(In(Po(O(Pod(Nowo(Ro(Na•sadowski,
Kora(Koro(Kuro(Kura(Kur(Nowo•sadowicz
sitarz Sitarz(ewski, Sitar(ski(ek(czuk(czyk,
Sitko(wski(wiak(wicz, Sitnik.
smolarz Smolar(ek(czyk(z(ski(kiewicz(czuk(ow(uk(a.
stelmach Stelma•ch(szyk(siak(szewski(szek(szuk(
(chowski(szczuk(sik(szy<ski(szak(chowicz(
(si<ski(siewicz(rczyk(czonek(<ski(ski(arski(
(siuk(cher(k(czenok(ch[w(chniewicz,
Stelmasz•czyk(yk(ewski(ek(uk(y<ski(ak(enko(ew(czak.
stolarz Stolar•czyk(ski(ek(czuk(ewicz(kiewicz(ewski(
owicz([w(ow(onek(yk, Stolarz(ewicz(ak(ewski.
szewc Szewcz•yk(uk(ak(ykowski(y<ski(enko(ul(
(yszak(uwaniec(ulak(yszyn(un(uga(ykiewicz(
(onek(ok(eniuk(enko(u<,
Szewc([w(ow(i[w(iw, Kaszewczuk, Licho=at.
szklarz Szklar(ski(czyk(ek(kowski(uk(czuk(ecki(yk(
(owicz(ewski(ewicz(ny,
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Szklarz(ewski(ewicz(yk.
Aszklar ¯ a ]z rodu\ % Szklar.
>lusarz
Ílusar(czyk(ski(ek(czy<ski(czuk(enko(kiewicz(e<ka(z,
Sl[sarz.
>piewak
Ípiew•ak(ok(akowski(la(anek(ankiewicz(anowski(ek.
tkacz Tkacz(yk(uk(ewski(y<ski(yszyn(enko(ow(
(onek(ek(u>(e<(ew.
Atkaczunas ¯ a ]z rodu\ % Tkaczunas.
tokarz
Tokar(ski(czyk(ek(czuk(ewicz(uk(owski(ewski(ew,
Tokarz(ewski(ewicz, Stokarski ¯ s ]z rodu\ % Tokarski.
tracz Tracz(yk(y<ski(ewski(ykowski(uk(ykiewicz(
(kowski(ycki,
Stracz•y<ski(ek(ewski(uk ¯ s ]z rodu\ % Tracz....,
Wa(Ma•tracz, Pytraczyk, Pietraczuk ¯ Piotr, Peter.
wo{ny Wo{ni•ak(ca(cki(czka(akowski(czko(ewski
(czak(acki(akiewicz(k(kowski(ok(ewicz(alis(
(czek(arski(el(ecki(uk(aczek(kiewicz(<ski(
(esi<ski(czok(czyszyn(ka(czuk(ar(szczuk,
Wo{n•y(a(owski(ak, Przywo{n•y(a,
Przewo{n•y(ik(a(iczak(iczuk(iczek, Zwo{n•iak(y(a.
Nie nale/'& W'wo{n•y(a(iak ¯ w'w[z.
zdun
Zdun•ek(owski(kiewicz(kowski(ko(czyk(czuk(ikowski,
Zduni•ak(k(ewicz(uk(kowski(ewski(ecki(cz.
Nie nale/'& Bzdun(ek, Dzdunek, Zagozdun, Borzdun.
z=otnik Z=otni•k(cki(kiewicz(ewski(kow.
inne, jak basista, b"bnista, organista, skrzypek, sur-
macz, tr"bacz, drwal, oracz, sternik, zapa>nik, nie
wydaj' si" by: zawodami; czynno>ci wykonywane
na okazj", ˚Grupa 54. R[/ne, punkt 2, Dot. ludzi.
Grupa 10. Status spo=eczny
cesarz – najwy/szy w=adca w ustroju monarchicz
-nym, imperator, ¯ Julius Caesar
Cesarz, Cesar(ski(czyk(ek.
su=tan – tytu= w=adcy w krajach muzu=ma<skich
Su=tan(owski(ow, So=tan(owicz(iuk(owski.
kr[l – koronowany w=adca ustroju feudalnego;
zakrawa /e tak, w rzeczywisto>ci Kr[lak jest synem
Kr[la, ¯ zwierzak domowy, podobizna zaj'ca.
kr[l ¯ korol ¯ Karol Wielki ]Charlemagne\;
kr[lik ]karlik, karze=\ ¯ korol ¯ Karol Wielki;
hospodar – pan ziemi, niekoronowany w=adca
Hospodar(ysko(ewski, Hospod(ura(iuk.
ksi'/" Ksi'/•ek(kiewicz(czyk(ak(yk(czak(ko(kowski(
(y<ski(k(nicki(ewski(szczak(uk(e<ski(arek.
dziedzic – w=a>ciciel maj'tku przez spadek
Dziedzi•c(<ski(cki(ak(ela(czak(ul(och(ejko(ech(a(
(niewicz(k(anowicz(ewicz(cz(uch(sz(ach(ula(
(o(el(ura(czko(nkiewicz(uk(urski(ulo(o=o(l(
(uszko(o=a.
Tak/e& Dziedzina ¯ dziad ¯ died % ina, jakkolwiek
obecnie «dziedzina» – dzia=, zakres czego.
pan – dziedzic maj'cy w=adz" nad wie>niakiem
Pan•ek(asiuk(kowski(kiewicz(as(fil(u>(icz(asiewicz(
(asewicz(ic(ecki(owicz(cewicz(kanin(ak(to=(
 NAZWISKA W POLSCE
(usz(a>(na(iak(iczko(tak.
Sobiepanek, Apanowicz, Apanasewicz, Panicz.
Nie nale/y& Pankau, Pancerz, Panter, Czerpaniak,
Kurpanik ¯ Kurp.
szlachta – stan wywodz'cy si" z rycerstwa,
¯ niem. schlachten ]bi:, zarzyna:\ ˘ szlachtowa:
Szlacht(a(owicz(owski(ycz(ewicz(er(un(o,
Szlachci•c(kowski(ak(uk(<ski(arski(onek(anowski,
Szlachet•ka(ko(a(ny, Szlachecki.
bojar – szlachcic na Litwie i Bia=orusi, ¯ wo=oszcz.
Bojar(ski(czuk(a(owski(yn(owicz(oj:(uniec(un(czyk(ek(
(eicz(czak(ynos(onus(in(szczuk(kiewicz(unos,
Bojarz(y<ski(yn(yniec(e<.
senator – cz=onek senatu, wy/szej izby sejmu
Senator(ski.
pose= Pose=, Pos=•owski(ajko(awski(uszka.
naczelnik – g=[wna osoba ustroju, wiod'ca, zwykle
kraju lub wojska, powstania, ¯ na czele ¯ czo=o
Naczelnik.
hetman – najwy/szy dow[dca wojskowy,
¯ head ]g=owa\ % man
Hetman(owski(iok(ek(iak(iuk(owicz(n(czyk,
Hetma<(czyk(czuk,
Chetman.
genera= – oficer(urz"dnik wysokiej rangi, maj'cy
piecz" nad sprawami “og[lnymi”, st'd nazwa
General•czyk(czuk, Genera=ek,
Jeneral(czyk(ski(czuk, Jenera=(ek.
marsza=ek – najwy/szy stopie< wojsk., ¯ koniuszy
marsza=`& Marsza=(ek(kowski(kiewicz(owicz(owski(
kowicz,
marsz`& Marsz(ewski(alik(o=ek(ycki(olik(elewski(alec(
(ol(eniuk(alski(olek(k(al(owski(o=(aluk(a=a(all(
(a==(an(ko(elski(=ek(el(alenko(y<ski(ewicki(ak(
(ula(czek(ow(alek(elik(czewski(ner(czak(
(czyzna(,
smarsz`& Smarsz(cz ¯ s ]z rodu\ % Marsz(cz.
koniuszy – zarz'dca stadnin ksi'/"cych
Koniusz(y(ewski(ek(aniec(ko(uk(enny(enna(a(owski,
Koniu•ch(k(to(tis(chowski(ta(si<ski.
Nie nale/'& Dia(Ba•koniuk ¯ diakon, bakon.
mastalerz – dozorca, stajni, stajenny
Mastaler•z(czyk(ek(czuk(ski(ko,
Mastalar•ek(z(czyk(ski(czuk.
chor'/y – rycerz lub /o=nierz nosz'cy chor'giew
Chor'/y(czewski(k(kiewicz, Chor'/a(k,
Chor'/•ewicz(ewski(ek(ka(kiewicz(eczewski(ki.
kancelerz – g=owa kancelarii, urz"du wydaj'cego i
przyjmuj'cego oficjalne pisma kr[la, za=atwiaj'cego
sprawy administracyjne, ¯ >redniow. =ac. cancellaria
Kancel(arczyk(ista(arz(ka.
baron – wasal panuj'cego Baron(iewski(owski.
graf – hrabia, wojewoda, gubern., tytu= nabywany
graf`& Graf(f(ka(ik(funder(i<ski(fon(czy<ski(ftein(on(
(ender(a(inowski(entin(ling,
`graf& Mar(Bur(Mandy(Bel(Mondy(Jew(Land(
Mark•graf, `graff& Bur•graff.
gubernator – wojewoda Guberna•t(or(k(rczuk.
Wojewod•a(zic(zki(ka(ko(ziec, Wojew[dz(ki(ka(ko.
starosta – kr[lewski rz'dca ]zwykle\ powiatu
Starost•a(ka(ecki, Starosz•czyk(czuk(y<ski(czak(ik(ak,
Staros(t(czyk(tin(ciak.
kasztelan – rz'dca zamku, ¯ =ac. castellum ¯
castrum ]twierdza, fort(yfikacja, zamek warowny\
Kasztelan(iec(ic.
horodniczy ¯ horod ]gr[d\, zarz'dca grodu
Horody•ski(<ski(=owski(niec,
Horode•cki(<ski(k(czna(jczuk(czny(wski,
Horod(ko(niczy(owicz(ok(iuk(nicza(nicki,
Horodziej•ko(czyk, Horodzikiewicz,
Chorod•y<ski(ecki, Podhorod•y<ski(ecki,
Podchorodecki, Zahorod•ny(na(a, Zachorodny,
Nie nale/y& H(Ch•orodelski ¯ Horod=o n(Bugiem.
grodzki – starosta i s"dzia grodu
Grodz(ki(ewicz,
Grodzi•cki(<ski(k(ski(ewicz(ecki(ejewski(elanek,
Na(Za•grodzki, Zagrodzi<ski.
Nie nale/y& Grodzie<ski ¯ Grodno n(Niemnem.
Wyszogrodzka ¯ Wyszogr[d n(Wis=',
Ogrodz•i<ski(ki ¯ ogr[d,
`grodzki& Nowo(Wyszo(Wino(W'(?mi(Przy(Ími(Pod(
(Naj(Tarno(Czerwono(W"(Bia=o(Szmi(Smi(Ze(Kitaj(
(Siedmio(Zw"(Donaj(Kozi(Mi=o(Zwino(Stan(Po(Wa(
(Raj(Wyso(Czarno(Ba(Zwe•grodzki
– nazwiska odmiejscowe.
w[jt ¯ vogt ]GJ, jak genera=jenera=, agentia
ajencja, georgafiajeografia\ dziedziczny zwierzch-
nik miast lokowanych na prawie niemieckim;
w[jci`& W[jci•k(cki(ak(kowski(kiewicz(<ski(uk(ga(
(szyn(szko([w(o(s(ukiewicz(nowicz(aczyk(
(kowski(ul(szkiewicz(eszyn(eszynek(eski,
w[jt`& W[jt(owicz(ewicz([w(owski(owiec(a(kowski(
(iuk(ych(ka(kiewicz(owicki(czak(kowiak(asik(
(ko(er(ecki(aluk,
w[j`& W[j•czak(czyk(k, `w[jt& Niew[jt,
`w[jt`& Landw[jtowicz, Ledw[jcik, Podw[jci(k(c,
Landzw[jczak;
wi"cej ˚Grupa 56. Zapomniane, w'tpliwe, obce.
szafarz – urz"dnik zajmuj'cy si" sprawami fi-
nansowymi ]g=[wnie dochodami z podatk[w\ lub
urz"dnik opiekuj'cy si" gospodark' miejsk', ¯
>rednio-g[rno-niem. schaffaere
Szafarz, Szafar(czyk(ski(yn(owicz(a(owski(ewicz(
(kiewicz(ek(czuk.
klucznik – 1. szafarz, 2. ni/szy urz"dnik ziemski
Klucz•nik(nikow(nio(niak.
so=tys – dziedziczny zwierzchnik adm. wiejskiej
So=tys(ek, So=tysi•ak(k(<ski(uk(ewicz(kowski,
So=tysz(ewski(czak, Szo=tys(ek(ik(ski(iak.
w=odar – rz'dca posiad=o>ci ziemskiej, ekonom
W=odar•czyk(ski(czak(ek(kiewicz(a(czuk(czewski.
W=odzarz(ewski(ek. Wudarczyk.
ekonom – w dawnym maj'tku ziemskim, pracownik
zarz'dzaj'cy gospodarstwem i maj'cy nadz[r nad
robotnikami w polu, ¯ =ac. oeconomia ¯ gr. oikonomia
¯ oikonomos ]zarz'dzaj'cy domem\
Ekonom(iuk(owicz.
majster ¯ starofranc. maistre ¯ =ac. magister ]mistrz\
Majster•ek(kiewicz,
`majster& Gil(Keken(Hof(Bur(Burge(For(Wer(Stel(
(Hamer(Amer(Cech(Burgie•majster.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
domaga=a – pomocnik, ¯ mag(ia ]moc\
Domaga•=a(lski(lik(=o(la(==o(lla,
Niedomaga=a ¯ nie ]z rodu, ¯ niegdy>\ % Domaga=a.
kmie: – wie>niak posiadaj'cy samodzielne gosp.
kmiec`& Kmiec(ik(iak(i<ski(kowiak(icki(kowski(
(iewski(zyk(zy<ski(zak,
kmie:`, kmiet`& Kmie:•kowiak, Kmiet•owicz(czyk(ek.
ch=op – 1. wie>niak, 2. silny, dorodny m"/czyzna
Ch=op•ek(ecki(ik(icki(a>(owiec(ski(i<ski(eniuk(czyk(
(kowiak(ecki(ot(kowski(kiewicz(as(czy<ski(
(acki(u>.
P[=(Pu(Po=•ch=opek, Dobry(Dobro•ch=op,
Poch=opie<, Poch=opi<ski.
fornal – robotnik folwarczny, ¯ niem. vornagel
]hak na ko<cu dyszla\
Fornal(czyk(ik(ski(ewicz(kiewicz(ak(ewski(ek(a.
s=uga – osoba wykonuj'ca polecenia pana;
s=owotw. pokr. s=ucha: ]s=uchaj'ca si" pana\
S=ug•ocki(a(iewicz(owiecki, Wys=ugocki.
palatyn ]pa=acowiec\ ¯ =ac. palatium Palatynus.
dworak – cz=onek orszaku, >wity, s=u/by kr[la
Dwor•ak(akowski(nik(aczek(czak(niczak(nicki(ecki(
(ski(czyk(aczyk(ok(nikowski(czy<ski(ek(niak(
(acki(niczek(nikiewicz(aczy<ski(szczak(owy(
(owski(kowski(niczuk(ucha,
Dworz•y<ski(a<ski(ecki(ak(ycki(a<czyk(nikowski(
(nik(nicki,
Za(Pode•dworny, Za(Pode•dworna,
Niedworok, Nowo(Po(Prze•dworski,
Nadwor•ski(na(ny, Ledworowski.
szambelan – podkomorzy, wysoki urz"dnik dworski
w s=u/bie osobistej kr[la lub ksi"cia, ¯ ang. cham-
berlain, franc. chambellan ¯ starofranc. chamberlan
¯ chambre ]komora\ ¯ p[{no=ac. camera
Szambela•n(<czyk(<ski.
cze>nik – urz"dnik dworski us=uguj'cy kr[lowi
przy stole ]podaj'cy czasz"\, maj'cy piecz" nad
piwnic' kr[lewsk'
Cze>nik(owski([w(iewicz(owicz,
Cze>ni(ak(n(ewicz(czewski(owski(ewski(cki(uk,
Pancze>nik, Pacze>ni•ak(owski(ok,
Scze>niok ¯ s ]z rodu\ % Cze>niok,
Nie nale/y& Wcze>niak ¯ wcze>nie urodzony.
podczaszy
Podczasz•y(y<ski(kiewicz(yk(a.
podstoli – urz"dnik dworski us=uguj'cy przy stole
kr[la, b="dnie& poni/ej stolnika ]pod ^ sam\
Podstol•ski(ak(ec.
podskarbi – wysoki urz"dnik zarz'dzaj'cy skarbem
Podskarb•i(y(is.
podkomorzy – }sam| urz"dnik zarz'dzaj'cy dworem
i gospodark' w=adcy
Podkomorzy, Podkomorski.
pods"dek – urz"dnik w s'dzie ziemskim
Pods"d•ek(kowski.
podwojski – }sam| tr"bacz wzywaj'cy do =ow[w
Podwojski.
pod=owczy – }pod` ^ sam`| kieruj'cy =owem
Podwojski.
inne& chan tatar., knia{, hrabia ]graf\, czeladnik, pastuch.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Grupa 12. Religia
B[g – poj"cie ci'gle idealizowane i pot"gowane&
w staro/. dobry cz=owiek ]b[g\ ˘ w >redniow. pot"/-
na si=a, broni'ca wiernych, wznosz'ca si" ponad
ob=okami ˘ obecnie& istota niesko<czenie idealna,
wszechmocna, niematerialna... i nieuchwytna
Bo/e•k(jewicz(wicz(mski(jko(<ski(dajek(wski(nko(
(ntka(nda(m[j(=ko(jewski(chowski(nta(<(n(
(daj(nkow(nius(ntowicz(<ko(jowski(nkow(ncki(
(nkowska(stowska,
Bo/y•k(m(czko(kowski(ch(s(cki(<ski(mowski(g[rski(
(daj(mi<ski(<(n(siewicz(mek(,
Bo/•"cki(ko(kiewicz(a=ek(uta("ta(oma<ski(uk(acki(
("ta("ciak(anowski(uga(ankow(encki(,
Bosk•o(i(owicz(ar(ak,
`b[g& Doli(Chwali(Dadzi(Mi=o(Po(Moli(Dali•b[g,
Na(Po(Z•bo/ny, Na(Po(Z•bo/na, Po(Z•bo/niak,
Z•bo/nik(bo/y<ski, Za(Nie•bo/y<ski, Z•bo/il(bo/"cki,
Ali(Hali(Chali(O•bo/ek, Po(U•bo/ak, Nabo{niak,
Pobo/•y(a(ny, Sambo/uk, Zbo/e•n(<, Bo/"tk•o(a,
Bo/'tkiewicz; w'tpliwe& Bo/estowska, Bo/ela.
Nie nale/' ]$\& +obo/ewicz,
Bo•/estowska(/ela(/ukowski(/uchowski(/ylski
¯ bo % ?estowski(?ela(?ukowski(?uchowski(?ylski.
serafin ¯ hebr. serafim, anio= najwy/szej rangi
Serafin(owicz(owski(iak(ko(i(iuk(ow.
cherubin ¯ =ac. cherub ¯ hebr. kerubh
Cherubi•n(<ski, Herubi•n(<ski, Heruba.
anio= ¯ =ac. angelus ¯ gr. angelos ]po(wy•s=aniec\
Anio=(a(kowski(ek(owski(czyk(kiewicz(owicz,
Aniel•ski(ak(czyk(ewski(ewicz,
Archanio=owicz, Janio=(kowski,
Angiel(czyk(ski(uk(ewski(aszek(us(akis,
Angel(us(ard(is(idis(ow(loni(i(uk(czyk(oni(ski.
Nie nale/y& Danio=, Daniel, ]Wanio=•ek(ka, Hangiel$\.
raj ¯ s=aw. raj ]g[ra\, bo im wy/ej – tym cieplej...
Raj(ski(kowski(da(ewicz(kiewicz.
Zg=oska «raj» powszechnie u/ywana, w setkach naz-
wisk, polskich i niemieckich, przez to wr"cz niemo/-
liwe wy=owienie nazwisk dotycz'cych «raju», z du/'
pewno>ci' – zbyt ma=o liter we< wchodzi.
Nie dotycz'& 1. Go(G[(Mito(Szem(G(Po•raj,
2. Raj•ca(czyk(tar(ch(czakowski(czak(man(chert,
3. Zagrajek, Zgraja, Durajczyk, Trajdos, i setki innych.
duch – powietrze ¯ s=aw.-ros. wozduch
Duch(nowski(nik(na(niak(ewicz(owski(i<ski(nicki(
(niewicz(owicz(alski(li<ski(nowicz(er(nicz(
(iewicz(ant(niewski(a=a(acz(o<(a<(aczek(
(atkiewicz(cik(e<ski(y<ski(ownik([w(niowski(
(aniuk(a(ecki(nych(no(an(nikowski(ale,
Lekkoduch, Oduchowski ¯ o ]z rodu\ % Duchowski,
`duch& Pa(Dy(R(Wi(Dzi(Bo(Dzia(Szmaj(Ha(Naj(Di(
(+y(Ban(Rym(Ben(Mi(Czmaj(Po(+a<(B"(Wer(
(Rej(Re(Ra(Bz•duch,
`ducha& S=o(Ra(Wz(Re(Ru•ducha,
`duchowski& Mio(Ry(Le(Ra(Pa(Lo(M=o•duchowski.
dusza  duch, SzCh, HS
Dusz•y<ski(a(ak(kiewicz(czyk(czak(e<ko(yk(ka(ek(
(ewski(czy<ski(nik,
`duszek& Bo(Pa•duszek, Padusz•ek(y<ski ¯ pa ]syn\,
`duszewski& Mio(Pa(Ra(Gra•duszewski,
Morzydusza, Diduszko.
Nie nale/'& Boduszek ¯ bodzi:, Grduszak ¯ grdyka,
Och"(Ochen•duszko, Ochenduszkiewicz,
Dziaduszek ¯ dziad, Graduszewski ¯ grad.
 NAZWISKA W POLSCE
>wi"ty, >wi'tobliwy, czyli >wi"t` i >wi't`
Íwi"to•chowski(<(niowski(s=awski(ja<ski(recki(<ski(
(rzecki(nowski(wicz(niewski(cki(zielski(wski(
(szek(chowicz.
Íwi"t•ek(y(alski(czak(kowski(anowski(nicki(aszczyk(
(a(licki(ach(kowiak(ulski(yniowski(uchowski(
(aszek(uch(ak(niak(kiewicz,
Íwi't(ek(kowski(czak(kiewicz(ecki(nicki(oniowski(
(ko(a<ski(y<ski(kowiak(elski(alski(nik(aszczyk(
(aszek(oniewski(owski(niak(oszczyk,
Po>wi"tn•y(a, Po>wi'tn•y(a, Íwienty.
Jerozolima ]niegdy> >wi"te\ ¯ gr. hieros % =ac. olim
Jerozolimski, Jeruz•al(alski(el(alem(ol(in(elski,
Jaruz•el(al(elski(alski.
Herod, w j. ang. “the Great” ]Wielki, Stary\ –
rzymski namiestnik w Judei, 73–†4 B.C,
zwany – b="dnie – kr[lem /yd[w, bez dynastii
Herod(owicz(ecki(zi<ski,
Herud•zi<ski(ek(ay(aj, Her[d(zi<ski, Herot.
Pi=at ¯ Pontius Pilate, rzymski namiestnik Judei
26–36$ A.D., mia= wyda: nakaz stracenia Jezusa
Chrystusa
Pi=at(owski(owicz(yk(kowski(ek, Pi=ot.
+azarz Lazar,
+azar•ski(z(czyk(ek(ewicz(owicz(ecki(uk(enko(czuk(
(ow(kiewicz([w(onek(owski(ko(ew(czak(kowski
Barabasz – dos=. syn boga ¯ aram. bar abbas,
przest"pca, rzekomo wypuszczony na wolno>: za
wstawiennictwem t=umu przewrotnych ?yd[w, do-
magaj'cych si" wypuszczenia go, a ukrzy/owania
syna Boga, absolutnie niewinnego, Pana naszego
Baraba•s(sz.
Mesjasz ¯ gr. Messias ¯ aram. mesziha ¯ hebr.
maszia ]dos=. namaszczony\ ˘ Jezus Chrystus,
syn Boga, ukrzy/owany
Mesja•rz(sz, Mesyasz.
aposto= Aposto•=(lski(luk(=owicz(lik(lidis(=ow(lu, Apostel.
papie/ Papie•/(rz(wski(rzy<ski(rza<ski(ski(/y<ski(
(sz((rzewski(s({ ]staropol. / ^ sz ^ {\.
kardyna= Kardyn•a=(alski(ia(a(alczyk(i.
biskup Prymas; Biskup(ski(ek(iak(ik(owicz(i<ski.
pra=at Pra=at, }prze=o/ony klasztoru| Przeorek.
dziekan Dziekan(owski(iak(owicz(ik(ek; W=adyka.
doktor Doktor(ski(czyk(owicz(owski(ow, Dokt[r.
proboszcz Probosz(cz, Proborszcz ]ros. borszcz...\.
pleban Pleban(ek(iak(ik(kiewicz(owicz.
ksi'dz Ksi'dz(yna(yk, Ksiondz; GPasztor,
pastor Pastor(czyk(ek(czak(ski, Paster(nak(ski i in.
jezuita i in. Jezuit(a, Zakonnik, Kanonik.
ewangelista Ewangel•ista(opulos(opulu(idu(u.
katolik Katoli•k(cki. Nie nale/'& Katol•o(la(a(ski.
ko>ci[= Ko>ci[=•ek(ko(kowski(kiewicz,
Ko>ci•elniak(elski(ny(elna(elak(o=ek(uszko(elecki(
(o=owski(elnik(uszkiewicz(elewski(elnicki(o=ko(
(elniakowski(o=owicz(a=kowski(uczenko(eli<ski(
(u=ek([wko(uszek(a=ek(uszenko(uszuk(szyk(
(szczyk,
Zako>cieln•a(y, Podko>cieln•a(y ]za ^ pod ^ przy ^ u\,
Ko>cio=kowicz, Zacerkowna ]ros. t=um. Zako>cielna\, tak
i Proborszcz ¯ ros. borszcz ]barszcz\, i Kruglikowski.
krzestny Krze>•niak(lak(nicki(niewski(cija<ski(li<ski(
(niowski(kiewicz(czak, Krzestan, Chrzestek,
Chrze>ci•ja<ski(janek(janin(jan(an(a<ski(ewski(anek.
krzy/ Krzy/(anowski(aniak(ak(a<ski(owski(ewski(anek(
(ostaniak(ek(y<ski(osiak(an(yk(ok(oszczak(
(kowski(elewski(ag[rski(anowicz(kowiak(
(ykowski(niewski(on(o>(ostan(a(ostanek(
(kiewicz(ankiewicz(ycki(opolski(czyk(ewicz(
(ecki(ostaniak(og[rski(anowski(niak(towczyk,
Krzysz(to<, Skrzy/owski ¯ s ]z rodu\ % Krzy/owski]ch\,
Nie nale/'& Krzy/tofik ¯ Krzysztof % ik ]staropol. ? ^ Sz\
¯ Christos, Krzy/[wka ¯ krzy/, lecz nie bezpo-
>rednio z wiar' w Jezusa Chrystusa, jest to rodzaj
po='czenia cz">ci lub zwierz't, Skrzy/ala ]$\.
grzech Grzech(nik(owiak(owski(ca(u=a(ulski(ynka(
(oci<ski((acz(ynia(ocki(acki(ac(niak(ota,
Grech(uta(owicz, Grzeszczyk,
Gresz•ta(kiewicz(ata(czuk(el(ko(czyszyn(eta(la(
(czy<ski(ka(czyk(czeszyn(kowicz(czak(czenko.
Nie nale/y& Greszler ]`ler nie s=aw., jak Gryzwold...\
pokora Pokor•ski(a(ny(niecki(na(owski(nicki(
(nowski(iak(niewski(czak(eli, Pokorz(y<ski.
paternoster, czyli „Ojcze nasz kt[ry> jest w niebie, >wi":
si" w imi" twoje, przyjd{ kr[lestwo twoje, b'd{ wola
twoja jako w niebie – tak i na ziemi. Chleba naszego,
powszedniego, daj nam dzisiaj, i odpu>: nam nasze
winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom,
i nie w[d{ nas na pokuszenie }Wilna, Lwowa, i Zaolzia,
lecz w=a>nie to robimy|, ale nas zbaw ode z=ego. Amen.”
Za grzech wojen z s'siadami o przyleg=e ziemie, na-
jazdy, dobry B[g kara= winnych rozbiorami 1772-1793-
1795, “Katyniem” 1940, i “Ponarami”, 1941-1944.
Pr[/ne pro>by winowajc[w by zbawi= od z=ego.
Ojczenasz.
paciorek i r[/aniec R[/anie•c(cki(wicz; Pacierz,
Pacior•ek(kowski(kiewicz(a(ko(owski(ak, Pacieronik.
kol"da i zwiastowanie Zwiastowa<ski ]B=agow.\;
Kolend•o(owicz(er(erski(arski(owski(ra, Kol"d•a(o.
pokrow – w Ko>ciele Prawos=awnym, Orthodox.,
>wi"to wstawiennictwa “Prze>wi"tej Bogurodzicy”
]Marii Panny, ang. Holy Virgin – >w. Dziewicy\
Pokrow•ski(iecki(iec.
proskura – tam/e, chleb pszenny na hosti"
Proskura.
diabe=, szatan, czort, bies Diabe•lec(=ek, Diawo=,
Szatan(ik(ek(iak(owski, Szaton, Czortek, Czart, Bies.
pozosta=e nazwiska z wiar' i religi' zwi'zane&
Adwent, Betlej(em, Nieszporek, Prorok, Tr[jca,
neofita ]nawr[cony\& Nowrot, Nawr•ot(otek(at, Pogan,
B=agowieszcza<ski, Konwent, Kom/a, Machomet.
Grupa 14. Nauka, szko=a
szko=a Szko=a; Bakalarczyk ¯ baka=arz ]nauczyciel\.
/ak ?ak, ?ako•wski(wicz(wiecki(wiec(wiak(ta(n,
?ak•iewicz(iecki(ierski(licki(likowski.
Mo/e nie nale/y& ?akieta ¯ /akiet % a.
tablica Tablica.
pi[rnik Pi[rnik ]nie koniecznie szkolny\, Pi[rnowski.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 16. Wygl'd, wiek
czarn – wys, wy/, S? ˘ czarno ^ wyso;
Czarniecki ^ Mo>cicki ^ Niesiecki ^ Wysocki;
czarn`& Czarn•ik(iewski(uszewicz(kowski(icki,
czarna`& Czarna, Czarna•cki(k(siak(s(ta(wski,
czarnia`& Czarnia•k(wski(kowski,
czarne`& Czarne¶cki(k(wicz(ta,
czarnie`& Czarnie•cki(wski(wicz(jewski,
czarno`& Czarno•ta(owski(ocki(omski(g[rski(jan(
(ci<ski(tta(baj(lewski(ja<czyk(owicz(o="cki(bil(
(py>(grecki(ba(g=owski(mysy(polski(mysa(us(
(mys(morski(dolski(morzec(horski(janczyk,
czarnu`& Czarnu•ch(ul(ula(ucha(uszka(uszko,
czarny`& Czarny, Czarny•noga(szka(wojtek(szewicz.
Nie nale/'& Moczarn•y(a ¯ moczar ¯ moczmok(ry.
d=ugosz – nieproporcjonalnie zbudowany, dyl'g
D=ugosz(ewski(ek(owski, D=ugosch, Dlugosz, Dyl'g,
D=ugosi•ewicz(<ski(ecki(elski. Nie nale/y& D=ugoszyja.
mo>:, most – wysoczyzna ˘ mo>ci ]wysocy\;
Mo>cicki ^ Czarnecki ^ Niesiecki ^ Wysocki;
mo>ci`& Mo>ci•cki(<ski(brodzki(ban(szko(brocki(
(anica(an(chowski(skler(d=o(wski(uk(szewski,
/ydowskie& Mo>cibro•dzki(cki, ukr. Mo>ciuk,
`mo>ci`& Zamo>ci•<ski(k.
nica – wielki, wielce; stary& Piatnica ]Wielki Pi'tek,
Pi'tek przed Wielkanoc', wiosn', dzi> zwyk=y pi'tek\,
Drobnica ]wielce drobny\;
nica`& Nica, Nica•=ek(=(k,
`nica& Wo{(G'sie(Sol(K=o(Fra(Kwa>(Gra(Ja(Ma>(Do(
(Si(Rusz(Mo(So>(Drob(Mach(Sie(Jaje>(Pate(
(Wol(Ma>cia(Biele(Zim(Pierch(Ka{(Wo/(Bra(
(Ziel(Prudzie(Pra(Kula(Woz(Le(Ru>(Brasz(
(Psze(Skot(Ware(Mo>cia(Wojgie(La(Ma{(
(Sien(Ko(Se(Ziem(Dubla(Basz(Grom(Pola(
(Piw(Ko>(Skur(Kopa(Wary(Piat(Skurz(Mo>cie(
(Mosz(Okie(Wara(Ugla(Sy(Sos(Wi>(Wojgia(
(Ku(Sk[r(Sadze(Iwa(Roma•nica.
niesie – wyso ˘ podniesienie ]podwy/szenie\;
Niesiecki ^ Czarnecki ^ Mo>cicki ^ Wysocki;
niesie`& Niesie•wicz(=owski(=, Niesielski ¯ nie ]niegdy>\,
`niesie`& Zaniesienko, Do(Dzie•niesiewicz.
rach, roch – wielki, odwrotno>ci' proch; Rachmaciej.
szcze – drob(ny, wiotki, chudy, w't=y ˘ szczapa,
szczek, szczebiot, szczecina, szczerba, i inne;
szcze`& Szcze•>niak(ci<ski(ch(cina(chowicz(blewski(
(siak(rek(rkowski(chowski(chura(szek(gielniak(
(sny(>niewski(chowiak(pocki(sna(lina(chla(
(siul(rski(biot(bak(>,
`pi[rkowski ¯ pi[ro, `puchowski ¯ puch,
szczek`& Pi(+u(Py(Wo(+y(Wie•szczek,
szczep`& Szczep(kowski(czewski(li<ski(ie<(iel,
szczepa`& Szczepa•kiewicz(rski,
szczepan`& Szczepan, Szczepan•iak(ik(ek(nowski(
(iuk(kowski(iec(owicz(ski(iok(czyk(ow(iszyn(ika,
szczepa<`& Szczepa<•ski(czyk(czuk,
szczerb`& Szczerb•a(i<ski(iak(owski(icki(ak(ik(al(uk,
`szcze& Bartoszcze ¯ Bartosz % szcze, Pawliszcze,
`szczewski& Bar(+u(Kle(Fa(+a(Le(Chru(Chrz'(
(Chwa(Cha•szczewski,
`szczewicz& Pu(Su(Le•szczewicz,
`szcze`& Jaszczerski, Waszczeniuk, Roszczenko,
Wieszczeczy<ski ¯ wie>ci % czyni: ¯ czyn,
Wyszczelski,
`szczep`& Pryszczep•ko(a.
Oszczep(alski(ali<ski(i<ski ¯ o ]z rodu\ % Szczep....
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
`uta – wielki, stary
Pl(K(R(Bor(Cap(Si(Bog(Sz(Pach(Kosz(Szk(Ciap(
(Dasz(Mik(Wasi(Okr(Rach(Cich(S=aw(Oksi(
(Sk(B=ach(Wawrz(Piech(F(Mit(Fal(P(Fir(
(Nas(Kal(Bal(T(Sier(Pob(Grech(Anc•uta.
Nie nale/'& Buta, Huta, Bieruta ]pszczela trasa\
¯ bie ¯ bi ]pszczo=a\ % ruta ]prasa\.
wysoc – wy/, czarn, mo>: ¯ most, nie> ˘ podnie>,
Wysocki ^ Czarniecki ^ Mo>cicki ^ Niesiecki;
wysoc`& Wysoc•ki(i<ski, Wysocz•a<ski(y<ski(arski(an,
`wysoc`& Podwysocki.
Grupa 18. Miejsce w rodzie
jedynak Jedynak(iewicz(owski.
dwojak Dwojak(owski, Dwojaczn•y(a.
tora – dwa, drugi& wtorek ]drugi\, sobo(wt[r, tor(y;
Wt[rkowski, tora`& Tora, Tora•<ski(=,
`tora& Pa(Sa(Na(Za(S(Bu(Ba(Sz(Won(Ci(Po(Wa•tora,
`torak& Pi(Nes(Piw(Pu•torak,
p[=tora`& P[=tora•k(czyk(nos(kiewicz,
pu=tora`& Pu=tora•k(nos,
`tora`& Mitoraj, Chutora<ski, Po(Pu•tora=o, Putorak.
Nie nale/y& Z=otorawski ¯ z=oto % rawski ¯ rawa % ski.
trojaczek Troja•k(kowski(cki(czek, Troja<•ski(czyk,
Trojan(owski(ek(owicz(kowski(niak(nczuk(kiewicz,
Strojanowski ¯ s ]z rodu\ % Trojanowski.
trzeciak Trzeci•ak(akowski(ecki(<ski(akiewicz(ok(
(anowski(eski(na(a=kowski(eli<ski.
Nie nale/y& Strzeciwilk ¯ s ]z rodu\ Trzeciwilk.
czwartak¢
Czwart•osz(ek(os(kowski(y<ski(acki(kiewicz(nicki,
Czw[r•n[g(noga, Czwor(owski(n[g(kowski,
Poczworowski ¯ po % Czworowski.
Nie nale/y& Czwortek ˘ czwartek, Czwordon.
pi'tak¢
Pi't•ek(kowski(kiewicz(yszek(czak(y(ka(kowiat(as(
(osa(ko(kowicz(owski(a(ecki(o<(ka(aszewski,
Pi'tak(iewicz, Napi'tek, Rozpi'tkowski.
sz[stak Szostak(iewicz(owski(ow,
Sz[stak(owski(iewicz, Sz[stek, Szos•tek(tok.
si[dmak, [smy Si[dm•iak(ak(ok, Siudym. Øsm•y(a.
p[{niak i wcze>niak P[{niak(owski, Wcze>niak.
synowiec Synow(iec(iecki(czyk(icz(e:(czy<ski(erski(
icki. Nie nale/y& W=asynowicz ¯ w=asyn % owicz.
wnuk Pra(Pa(Po•wnuk, Wnuk(owski(iewicz(owicz(ow.
zi": ¯ s=aw. wzi"cie ¯ j':, u(po•jmowa:
Zi"t•ek(ara(arski(al(kowski(kiewicz(ala(ak(a(y(ko(
(owski(erski(kowiak(ecki(alak(alski(era(
(alewicz(a=a(arek,
Wzi"t•ek(al(alak(kowiak(oszczak(alski, Ziend•ara(arski,
Zi"•der(ciuk, Zi"c(kowski, Zi"n•tak(ta=a(da
Ma=o(P[=•zi":, Zient.
szuryn ]zi":\ Suryn•t(owski(ta, Szuryn(owski(iuk.
W'tpliwe& Szuringer ]`ger nie s=awia<ska\.
swat – cz"sto te>: syna lub c[rki ]rodzice swatali
swe potomstwo\ Swat(owski.
wuj(ek, stryj(ek, i inne Wuje•k(c, Snoch, Pasierb.
¢ czwartek i pi'tek s' tak/e nazwami dni tygodnia.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 20. Zagroda i dom
?YWOTNE
ko< ]hors, ors; nieme H ˘ orszak\ i koby=a
Horsz•czaruk(ty<ski(owski, }H|Orsz•ulak(ulik(ewski(
(tynowicz(ak(ulski(ula(t(a<ski(u=(ulok(ulka.
Kobyl•i<ski(arz(a<ski(ski(alczyk(ecki(ak(ec(arek(as(
(nik(czak(nicki(ewski(arski(anka(akiewicz(uk,
Koby=•ecki(ka(kiewicz(ko(t(czyk(czak.
Nie nale/'& `horski ]`g[rski\& Za(Na(Pod(Czerno(
(?mi(Po(Wiel(Czarno(Ipo(Gost•horski, Horski.
stadnik Stadni•k(cki(czenko(czuk(cze<ko(kiewicz(uk(ow.
bugaj Buhaj(czuk(ewski(ewicz,
Buchaj(czuk(czyk(ski(ewicz(ewski.
Bugaj(ski(ewski(jny(jna(czyk(ak(niak(=o(ewicz(ew,
byk Byk(owski(owicz(u:(iewicz(owy(iw(alski(ow,
Byczk(owski(kiewicz(o(owiak([w(kowicz(ow,
Bycz•ek(y<ski(uk(ak(ewski(enko(y.
karw ]w[=\ }Horwat, Chorwat czyt. KarwatCroat|
Karw•owski(ot(ecki(icki(i<ski(ik(el(eta,
Karwa•cki(t(n(la(sz(<ski(tka(szewski(s(lski(si<ski(
(towski(ci<ski(ta(towicz(cz(czy<ski,
Skarwecki ¯ s ]z rodu\ % Karwecki.
krowa Krowi•cki(ak(<ski(arz(randa(sz(orz(acz(eranda,
Krow•czy<ski(orz,
Iskrowicz, Skrowaczewski ¯ is, s ]z rodu\ % .....
ja=[wka Ja=[wk•a(o(czak,
Ja=ow•iecki(y(ski(iczor(icki(ica(ik(a(i<ski(icz(iczka(czyk.
Ku(Ko(Gabry(Dobrzy•ja=owicz,
Po(Sto(Dobrzy(Bu(Dobri(Dobry•ja=owski.
Nie nale/y& Ja=owiec – gatunek iglastego drzewa.
cielak Cieli•<ski(ca(czka(cki(czko, Ciela•s(k(si<ski.
maciora i >winia Macior(a(owski(kowski(ek, Swinka.
koza }Chazar pisany Kozar, tak/e& Kozak i Kaza<|
Koza(kiewicz(necki(kowski(czuk(r(czka(rzewski(l(
(czek(czy<ski(rski(cki(da(n(czyk(czkiewicz(
(ryn(nowski(la(czewski(kow(ryna(<(nkiewicz(
(rek(<ski(nko(czenko(na(ka, K[zka, Kozyra.
baran Baran(owski(ek(owicz(kiewiczcewicz(ow(ski(
(dziak(dowski(czyk([w,
Barani•ak(ecki(k(uk(ec(ewicz(ok(ewski(enko(cz,
Bara<(ski(czyk(czuk(czak(c[w,
Sa(Z•bara<ski ¯ sa, z ]z rodu\ % Bara<ski,
Nabara<czuk ¯ na barana ]nie>: kogo na plecach\.
g'sior G'sior(owski(ek(kiewicz(ski(owicz(czyk(zewski,
G"sior(ski(owski(ek, G"siarz,
G's•ka(owski(iewski(ecki(i<ski(iewicz(iecki(ak(=awski.
kacz•or(ka Kaczor(owski(ek(kiewicz(uk(kowski(ski.
Kaczkowski(a(an(iewicz(o>,
Kaczy(<ski(kowski(yk(bura(na(ca(cki(w's(niok,
Kacze•rski(wski(rewski(rzewski(rowski(wiak(r, i inne,
Skacz•kowski(ko(ewski(y=o(y<ski ¯ s ]z rodu\ % ....
kogut Kogut(ek(owski(owicz(iuk(kiewicz,
Koguci•uk(k(<ski(ak, Kogucki, Kohut(nicki, Pituch.
kura ¯ kur ]kogut\ % a ¯ k % ur ]samiec gatunku\
}zg=oski «ku», «ra» ˘ ku•ra, pospolite w j"zykach
europejskich i nie tylko, przez to przypisanie nazwisk
«kurze» na podstawie samego d{wi"ku szybko
prowadzi do b="d[w;
• kura/ ¯ courage, corage ]odwaga, m"stwo\,
• kura>, kurasz ¯ holend. ku’ras ]pancerz na piersi\;
ros. kiras, ang-franc. cuirass(e,
• kurator ¯ curator ]opiekun, kustosz\,
• Kuron pisany Kuran, OA, ¯ Zat. Kuro<ska
]Wie<cowa ¯ =ac. corona ¯ gr. korone\,
• Koran, wymawiany kuran, qu’ran|
Kura(nt(n(ch(si<ski(siewicz(l(ntowicz(k(ci<ski(nda(
(szkiewicz(nowski(czyk(j(szewski(cki(=owicz(
(szy<ski(nc(nty(szyk(szewicz(kowski(tczyk(
(ntkiewicz(tnik(<da(ndy(szko(piewicz(t(kiewicz(
(tewicz(biak(czowski(sadowicz(dym(biewicz(
(czycki, Kurczak,
Ílepokura }tak/e Stepokura$ b='d w pisowni$|, Kwoka.
Nie nale/'& Kuras(ik(iak, Kurasz(ko, Kura>(kiewicz
¯ pancerz na piersi, jak wy/ej, tak i Kura/(y<ski,
Skura(towicz(tko(k(t(towski(s(cz, Szkurat,
`kura& Pa(Plas(Pros(Se(Pi(Ba(Bacz(Pe(
(Pieczy(Stepo(Szyn•kura,
`kurat& Ma(Pro(Pre(Prze•kurat,
Makurath, Ma(Prze•kuracki, Kurago.
kokoszka Kokosz(ka(a(kiewicz(ko(y<ski(ewski(czyk(
(czy<ski(anek(yn(ycki(i<ski; Kwoka.
kr[l i kr[lik Kr[l(ak(czyk(ewicz(ewski(asik(ski(ewiak(
(ewiak(ica(ewiecki(as(czak(czy<ski(i<ski,
Kr[li•kowski(k(cki(kiewicz(czek(czak(<ski,
Pekr[l, Podkr[lewicz,
Kruglikowski ¯ ros. krug ]kr'g\, podobnie Zacerkowna
]Zako>cielna\ i Proborszcz ¯ ros. borszcz ]barszcz\.
kot }zg=oska «kot» zbyt kr[tka by decydowa: o po-
chodzeniu nazwiska od «kota», bo zbyt pospolita tak
w sk=adni s=[w polskich, np. kotwica, jak i innych|
Kot(owski(arski(owicz(ecki(as(ula(ulski(kowski(u=a(
(ynia(ala(y<ski,
Kocur(ek(owski(kiewicz, Koczur.
Nie nale/'& Ko(Jas•kot, Plus(Plas•kota ¯ kot ]d{wi"k\,
Skot•nicki(arczak ¯ skot ]byd=o rogate\,
Kotwic•a(ki ¯ kotwica, anchor,
Kot•=owski(li<ski(larz(larski(larek ¯ kocio= ¯ >redniow.
ang. kettlell, ketel ˘ ang. kettle.
mysz }zg=oska «mysz», zn[w, zbyt kr[tka i pospolita,
by na tej podstawie przypisa: nazwiska «myszy»|
Mysz•ka(ak(k(or(kiewicz(a(y<ski(ko(czy<ski(ewski(
(kier(czyszyn(ogl'd(akowski(ograj(korowski(
(kowiak(ona(orek(czak(czuk(kal(el(in(uk.
Nie nale/'& Myszkowski ˘ Myszk[w, Kamysz(ek,
Gromysz, Chomyszyn, Rzy(Rze(U•myszkiewicz,
Myszura ^ Misiura ]staropol. sz ^ >\ ¯ mi>,
Dmyszewicz, Mamysz.
szczur Szczur(ek(owski(ko(aszek(kowski(kiewicz(
(tek(ak(yk(ny(na(ski(ewski(aszyk(ka(owicz,
Szczurz•ewski(y<ski(yd=o.
Nie nale/'& Jaszczur(a(owski(ski(ek(ok, Wieszczur(a,
Goszczur•a(y, Fe(Wa•szczur, Pieszczurkow.
gryzo< Gryz•=o(a(e=ko(ak(ek(el(an(owski(ka(e(o<(got(
(akowski(ko.
Gryzi•o(k(ak(ecki(<ski(ec(ewicz(ewski(a(ukowski,
Nie nale/'& Gryz•mo=owicz(ma=owicz ¯ gryzmo=y
]bazgranina\, Ogryz•ek(ko(=o ]>rodkowa, niejadalna
cz">:, pozosta=o>: po zjedzeniu, szczeg[lnie jab=ka\,
Zgryz•a(ek(ka(i<ski(iewicz(niak ¯ zgry{liwie ]uszczypli-
wie z doz' z=o>liwo>ci\; zgryzota,
Wygryz(owski, /yd. Gryz•wald(wa=d to ang. Griswold.
KONSTRUKCJA& BUDYNEK, PIWNICA
szopa, obora, stajnia, piwnica.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 22. Sad i owoc
wi>nia
Wi>ni•ewski(owski(cki(k(och(ak(os(ecki(
(owiecki(ewicz(akowski(ewolski,
Wiszni•ewski(owski(cki(ewicki(ak(a; staropol. sz ^ >.
jab=o<
Jab=o<ski, Jab=o•nowski(nka(niec(nski(
(nkowski(niak(necki(kow(cki(niowski(nko,
Jab=e•cki(ka(czy<ski(k.
orzech
Orzech(owski(owicz, Orech•wo(wa.
malina
Malin•owski(ka(iak(kiewicz(owicz(o>(ski(iewicz,
Mali<ski, Smali<ski.
Nie nale/'& Maling(er(ga(gowski.
>liwa
Íliw•i<ski(a(ka(owski(czy<ski(iak(akowski(ak(icki(
(ecki(kiewicz(onik(o<(kowski(iok(ko(ski(arski(
(czak(erski(oski(a<ski(iany(ocki(oniuk(ieski(
(ie<ski(iana(ierski(nicki(an(oniok(kowicz(ianka.
grusza
Gruszcz•y<ski(yk(ak(ewski(ynski(elak,
Grusz•ka(ecki(ewski(kiewicz(kowski(eczka(a(owski(
(ko(ewicz(nis(el(ko>(y<ski(nic(ycki(nik(yk(ak(
(to(ewicki(perski(ta(lik(ke.
Podgrusz•ecki(wski, Pogruszewski.
Nie nale/'& Nagrusz, i /ydowskie& Grusz•feld(weld(ke.
gdula
Gdul•a(ewicz(ski(i<ski.
czere>nia
Czere>ni•owski(ak(ewski(a.
Grupa 24. Ptak
ptak Ptak(owski.
bekas Bekas(iewicz(iak(i<ski(ik, Beka•sz(szy<ski.
bocian Bocian(owski(iak(ek(kiewicz.
cyranka Cyran(kowski(owski(ek(owicz(kiewicz(
(ka(iak(a(ik(o(iuk.
czajka Czajk•owski(a(o(owicz(iewicz(in. Nie nale/'&
1. `czajka& Mi(Pie(Pi(Mu•czajka,
2. `czajko& Pie(Mu•czajko ¯ piec, muka ]m"ka\.
czapla Czapl•a(i<ski(icki(ewski(arski(ejewicz(ak(
(ik(ok(uk(is(ikowski(o(inski(ejewski(ijewski.
czy/ Czy/(ewski(yk(ak(owski(ycki(ykowski(owicz(o(
(kowski(ewicz(y<ski(ykiewicz(niak(nikowski(a.
Czy/nie•wski(niejewski(nielewski(kiewicz,
Szczy/a<ski ¯ sz ]z rodu\ % Czy/a<ski.
:wierz ]cietrzew\ Cie:wierz, Çwierz.
derkacz Derkacz(ewski(ew.
drozd Drozd(owski(ek(a(owicz(alski(el(ecki(enko(yk(
(ow(akiewicz(ol, Dru/d/el, Dr[zd, Dro{d{,
Drozdz(owski(ol(iok(iel(ik(i<ski(iak(iewicz(ikowski,
Dro{dzi•k(el(ok(kowski(ewicz(ak(uk(ski(o=(ecki.
dudek
Dudek, Dudk•iewicz(a(owski(o(owiak(in, Dudzewicz,
Dudzi•<ski(ak(k(c(ec(cz(uk(cki(sz(kowski(n(s(nski(
(e<(ewicz(aniec(acha(e<ski(enko(ejy<ski(
(eniec(akiewicz.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
dzi"cio=
Dzi"cio=(owski(kiewicz(ek(a, Dzi"ci[=, Zi"ciowski,
Dzi"cie•lski(lewski(lak, Dzienci•o=(elski(elak(elewski.
Nie nale/y ]$\& Dziencina.
dzierlatka Dzierlat(ka(ko, Derlat(a(ka(ko.
gawron, ˚wrona
Gawron•ek(niak(niuk(nski(kiewicz(owski(ik,
`wron& Sa(Wa(Szko(Ílepo(Ska(Ja(Ha•wron, Chawron,
?a(Za(?y(?e•wronek, Za(Zy•wronko, Zajwroniak,
Gawro<ski, Chawrona; Wawron•owicz(iak ¯ Wawro.
gil Gil(ewski(ewicz(arski(owski(as(ski(icki(arowski(is(
(i<ski(ak(uk(ecki(un(ek(ejko(u<(ka.
Nie nale/'& Gill, Gil•ner(eta(lner(lmeister(la(ler(ga(ge(
(meister(ar(majster ¯ gild ]cech\; Gilbert.
g=uszec G=usz•ek(ak(ko(czak(kowski(cz(kiewicz(czyk(
(y<ski(yk(czy<ski(czuk(niewski(ewski(czyszyn(
(czenko(akiewicz(cz(enina(ec(onek(okas(
(anowski(ka(enkow(ecki,
Og=uszk•a(o, Ag=uszewicz ¯ a ]z rodu\ % G=uszewicz,
Gog=uszk•o(a.
go='b Go='b(ek(iewski(owski(czak(iowski(iecki(ka(
(ski(owicz(czyk(ko(kowski(kiewicz(ecki,
Go="b•ski(owski(czyk(niak(erski(nik(ecki(kiewicz(
(owicz(ka(ek,
Go="bi•owski(ewski(cki(ak(ewicz(ecki(eski(kowski(
(arz(wski,
Go=omb(ek(biewski(owski(iak,
Go=emb•iewski(iowski(owski(ka(ski(erski(iecki(icki(
(nik(ieski(niak(ecki(iak,
Holub(ek, Ho=ub(owicz(owski(ek(ecki(czuk(czat(ko(
(niak(czak(ka(asz(cow(enny(kow,
Ho=ubi•ec(uk(cki(czko(k(<ski(nka(enko(ak,
Bia=ogo='bek, Cho=ub(ek(iec.
Nie nale/' ]$\& Bogo="bski i Bogo=embski.
indyk Indyk(a(iewicz,
P(B(W•indyk, Windyka, Pindykiewicz
jask[=ka
Jask[=•a(owski(ecki(d, Jask[=k•a(owski,
Jask[l•ski(ecki(ak, Jaskul•ski(ak(a(ecki(la(ka(ke,
Jasku=•a(owski(ka(ecki(akowski,
Jasko•lski(=a(la(lla.
jastrz'b
Jastrz'b(ek(ski(owski,
Jastrz"b(ski(owski(iec(iowski(ek, Jastreb(off, Jasrz'b.
kania
Kania(k(sty(sta(burka, Kanie•wski(cki(wicz(ra(pie<.
Nie nale/'& 1. `kaniak& Dzie(Pasz(Pre•kaniak, Pikania,
2. `kaniec& Nat(Sie(Wil(Pietru(Pel(Dzicz(Wo=(Mac(
(Andru(Marcin(Wo=u(Ka>(Pe(Mic(Rysz(
(Dziecz(Wieli(Jasz(Dy(Marocz(Kau•kaniec.
kawka Kawka, Kawczy<ski.
Nie nale/'& `kawka&
Ku(+ys(Tru(Trzas(Tur(+y(Kli(R"(Kru•kawka.
kos
Kos(i<ski(owski(iorek(or(ecki(icki(akowski(ek(ik(
(iorowski(ewski(s(ela(iak(iec(owicz(ak(ki(acki(
(ikowski(o<.
Nie nale/'& Kos•sakowski(sowski(sak ¯ Kozak
Kosobudzki ¯ Kosobudy, Kosieradzki ¯ Sieradz,
Kosiba, Kosiedowski, Kosman.
 NAZWISKA W POLSCE
kruk
Kruk(owski(ar(iewicz(owicz(ierek(owiecki(iel(urka(
(li<ski(ow(is([wka(owka([w(awka,
Krucz(ek(kowski(y<ski(yk(a=a(kiewicz(ykowski(ak(
(ewski(alak(ko(ewicz(aj(o<(kow(e<ski(o=(
(anowski(yc(i<ski(enkow,
Skrukwa, Skruczaj ¯ s ]z rodu\ % Krukwa, Kruczaj.
Krukeberg.
krzeczot Krzecz•kowski(owski(ek(y<ski(ewski,
Krzyczkowski, Czeczot(ko, Cecot; tak/e od skrzeczka&
Skrzecz(kowski(y<ski(yna(ek(ko ¯ s ]z rodu\ % Krzecz.
kuku=ka, g/eg/[=ka
Kuku=(a(ka(owicz, Kukul(ski(ak(i<ski(a(la(iczyn,
Kuku•czka(:(>(c(cki(cz(k(szka(szkin(ska(tis(s(czko,
Kuko•wski(wka(wiecki(tko(rowski(fka(=owicz(lka(r(
(wicz(lewski(lus(lnik(sz(lski,
Skukulski ¯ s ]z rodu\ % Kukulski.
Grzeg•rz[=ka(rzu=ka(rzuli<ski(rzak(rzu=a(rzo=ka(u=a(
(o=ka(rz[=ko([=ko,
Grzez[•=ka, Grzezu•=ka(li<ski,
Grzez•i<ski(ierski(i[=kowski.
Nie ma innego wyrazu w j"zyku polskim pisanego bar-
dziej r[/nie – przez r[/ne U ]«[» i «u»\, przez r[/ne ?
]«rz» i «/»\, i brakuj'ce G, do tego stopnia, /e i mnie
zabra=o chwil" do uporz'dkowania pisowni i przekazania
jej w prostej formie. M"tlik form.
Nie ma wyrazu kt[ry “bogactwem” form zapisu m[g=by
cho: troch" zbli/y: si" do g/eg/[=ki.
kulik, dzi"cio=
Kulik(owski(kiewicz(owicz(ow(ian([w(owiec,
Kulicz(kowski(anka(enko,
Szkulik, Okulik ¯ sz, o ]z rodu\ % Kulik,
Okulicz, Akulicz ¯ o, a ]z rodu\ % Kulicz.
Nie nale/'& 1. `kulik& Pi(Ma(Wa(S(Mi(H=ad(Pa•kulik,
2. `kulicz& Mi(Wa(Mar(Saw(Bi•kulicz.
kurek Kurek, Kurecz•ko(ka,
Nie nale/'& Misz(Pis(Ku•kurek.
kuropatwa Kuropat•wa(nicki(wi<ski(owski.
=ab"d{ +ab"dz(ki(iewski(i<ski, +ab'd{,
+abend•a(owicz(zki(zi<ski(ziewski
orze= Orze=(ek(owski(ko, Orzo=,
Or=•owski(owicz(ow(o>([w(amowski(owiec(ukowicz(
(anowski(owiejski(yk,
Orli•<ski(k(kowski(cki(cz(g[ra(ch(ta(kiewicz(c(now,
Orla•k(<ski(nkowicz(<czyk(>(nka(cz(nczyk(nkiewicz.
Nie nale/'& Ch(G(B•or=owski, Gor=ow, Hor•=aj(=uza.
paw Pawli(cki(na(nka(<ski(iarz(iak(ow([w(owicz(orz.
przepi[rka Przepi[rk•a(owski(kiewicz.
puchacz Puchacz(ewski.
puszcz Puszcz(ewicz(y<ski(ykowski(yk(a=owski(a=o(
(ak(ecki(owicz(ok(a.
sikora Sikora(a(ski(owski(ra(owicz, Sikorz(ak(ewski.
skowron Skowron(ek(owski, Skowro<(ski.
s=owik S=owik(owski(ow, S=owiczek.
sok[= Sok[=(ka(ek,
Soko=(owski(owicz(ek(a(ow([w(anko(ucha,
Sokol(nicki(li<ski(ik(ski(uk(ewicz(nik(l(ak(an(owski(is(
(icz(icki(e<ko(lik, Soku=(ka,
Wysokolski ¯ wy % Sokolski, lub wysoko % Sokolski.
sowa Sowa(=a(da(cki(la(lski(cz(<ski(dski(rt(rski(dzki.
Nie nale/'& `sowa& Przy(Ma(Mas(La(Li•sowa,
Melisowas, Pisowa•cki(dski, Wisowat•y(a,
Krysowat•y(a i Kresowat•y(a ¯ kres.
s[jka S[jka, Sojk(a(o(owski(e(in, Sujk•a(owski(o,
Ps[jka, Psujka.
sroka Srok(a(osz(owski(ol(ocz(o(os, Syroka, Seroka,
Srocz•y<ski(yk(ak(kowski(ek(an(ko,
Sorok•a(o(owski(osz(in(iewicz(ulski(opas(anycz(os.
szczygie= Szczyg•ie=(ielski(=owski(lewski(lak(io=(=o(
(li<ski(ie=ek(iecki(iol(iel(elski(=a(ie=da([lski(o=(
(=owicz(e=(ielniak(u=a(=[w,
Szczegiel•niak(ski, Oszczygie= ¯ o ]z rodu\ % Szczygie=.
Nie nale/y& Piszczyg=owa ¯ pisk % g=owa.
szpak
Szpak(owski(owicz(iewicz(ut([w, Szpacz•y<ski(ek(ko.
Nie nale/'& `szpak& Czy(+u•szpak.
trznadel Trznad•el(lewski.
wilga Wilga(n(t(tek(nowicz,
Wilgo•s(sz(siewicz(rski(wicz(rz(szy<ski(szewski(wski.
wrona, ˚gawron
Wron•a(ka(owski(kowski(ecki(ko(ek(ski(owicz(
(kowicz(kiewicz(owiecki(czewski(arowicz(olas.
Wroni•ecki(ak(szewski(ewicz(kowski(ewski(sz(uk(
(arski(cz(erski,
Wro<•ski(kowski(szczyk(czak, Worona,
Woron(iecki(owicz(ko(a(iec(owski(iak(ecki(in(kowicz(
(kiewicz(icz(iuk(ik(icki(iuch(cow(is(iewski(ow(
(Iewicz(ienko(y(tkiewicz(o(ka(kow(ok(/ew(
(czuk(kin(iszczy(czak,
Szawro<ski ¯ sza ]z rodu\ % Wro<ski.
Nie nale/'& 1. `wro<& Ga(Wa(Ska•wro<,
Ga(Ílepo(Wa(Ska•wro<ski ¯ gawron i skowronek.
wr[bel Wr[ble•wski(wicz(ski(rski(cki, Wr[bl,
Wr[bl(ak(icki(owski(ik(i<ski, Wrubli<ski.
zi"ba
Zi"b•a(i<ski(icki(owicz(acz(kowski(iec(orak(aczewski(
(ka(ora(li<ski(rowicz(owski(ik(olewski(ica(al(ura,
Ozi"b•=o(=a(=owski(a=a(=y(lewski,
Zazi"b•=o(ikiewicz(=owski(a=a,
Nazi"b•=o(=y(=o, Uzi"b=o ¯ za ^ na ^ u ^ po % Zi"b=o.
Ziemb•a(icki(i<ski(la(ikiewicz(owski(owicz(licki(cz(
(li<ski(orski(iewicz(a<ski(akowski(orak(ik(
(aczewski((al(=owski(olewski(o(ora(rowicz(
(lewicz(ica(iec(kowski(ka(ek,
Dziemb•a(owski(a=a(or(aj(ala(ek(ulak(akowski(
(orowski(urski(ak(orowicz,
O(Na(U•ziemb=o, Oziemb•=owski(lewski, Poziemba,
Godziemb•a(ski, Zdziemborski,
Dziomba,
Nie nale/y& Dziuba – syn Dziuba, ¯ Dziub % a ]syn\;
«dziomba» nie wchodzi w konflikt z «dziobem».
/uraw ?[raw(ski(i<ski(ik(icz(icki(owicz(ek(na(ny,
?uraw•ski(ik(icz(i<ski(iecki(ek(icki(ka(lew(el(a(owicz(
(iak(ny(na(lewski(iel(iec(low(l(nik(czyk(czak,
Zuraw(ski(ik(iecki(icki, Szurawski ]staropol. Sz ^ ?\.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 26. B[r, las, gaj
puszcza
Puszcza ]lecz tak/e Puszcza ¯ Puszcz(yk % a\.
las ¯ s=aw.-ros. les, s=owo prastare, dlatego kr[tkie,
jednosylabowe, i zg=oska wchodzi w sk=ad innych
s=[w, a tak/e pospolita w innych j"zykach. Przez
to wyselekcjonowanie «lasu» ze s=ownictwa jest
wprost niemo/liwe bez pope=nienia b="d[w
Las•kowski(ek(ki(ocki(o<(ecki(ak(ik(ko,
Podlas•ki(ik(si<ski, Podlasz•uk(ek(ewski,
`las& Skoczy(Szumi(Za(Szum•las, Wa(Pod•lasek,
Inne, nieokre>lone «`lasy»& Ga(Ku(Wa(Mik(Gaw(Nik(
(Cichow(Pata(Fi(Ba(Du(O(Go(Popie(Kit(Gryg(
(Mi(Pie(K•las ¯ kula ]ziemia\, go=y, popielaty,
pipi[=, Popie•l(=uszko, Nikolas, i inne.
d'b ¯ dub, s=aw. U ˘ pol. Å, ´.
D'b•ek(kowski(ski(kiewicz(al(a=a(ecki(ik(lewski(czak(
(orowski(er(czy<ski(lowski(czyk(k(ka(owski(
(czewski(a(kowicz(alewski(/a=(ec(ko(iczak,
D'br•owski(owa(owicz([wka(o>(owiecki(owny(owna(
(osz(rosiak(rowiak(o(u>(ot(owicki(oski([wna(
([wko([wny(owalski(owo(at(ow(oszek,
D"b•ski(owski(icki(i<ski(ek(iec(kowski(osz(niak(ecki(
(czy<ski(czak(owczyk(iak(owiak(y(owy(
(og[rski(owa(owiec(ny(a=a(owicz(ik(niewski(
(na(a(rowski(nicki(akowski(owiecki(ina(iczak(
(inski(li<ski(oski(ko,
D'brz•alski(a=(elecki(ak, D'b/a=, Por(Staro•d'b;
Krasnod"bski, Koz(Z•d"ba, Pod(Po•d"bski.
Domb(rowski(ek(rowa(kowski(rowicz(rzalski(ka(ski(
(rza=(rot(lat(ke(/alski(rat(aj(row(iniak(ik(owski,
Demb•i<ski(owski(ski(ek(icki(kowski(owy(ny(czy<ski(
(inski(na(iczak(ecki(y(o<czyk(owa(owiak(niak(
(ina(iec(ler(rowski(nicki(czyk(icz(ik(owiecki(
(czak(a(onczyk(iecki(ia(e(on(eck; Podembski,
Dembkowski.
Nie nale/y& D'browolski ¯ Dobrowolski.
dub Dub(iel(icki(i<ski(aj(as(el(ik(is(owski(ielecki(rowski(
(aniewicz(iela(owik(rawski(ielak(ert(isz(iak(
(anowski(azniowski(er(a(iec(czyk(il(ski(acki(
(ie<ski(anik(ieniecki(ij(la(la<ski(in(rownik(
(linowski(ielski(ec(ak(iecki(ielczyk(nicki(licki(
(las(ina(ilas(iella(ielis(ilis(yk(ek(iniec.
Wyduba. Nie nale/'& Ku{dub, Chodubski ]$\.
grab Grab•owski(arczyk(ski(i<ski(iec(arek(ka(ek(arz(
(owicz(ias(owiecki(ara(czak(o>(arski(an(kowski(
as(o<(owiec(czy<ski(ia(a(da(owy(icki(alski(
(lewski(arkiewicz(ianowski(ania(ik(arczuk(osz(
(iszewski(owa(iasz(usi<ski(ny(czyk(na(ala(
(lowski(us(iak(elus(olus(czewski(ia<ski(u>(is(
(ecki(czan(iwoda(a=owski(acki(eus(czuk(ysa(
(acz(e(ikowski(isz(iarz(inok.
Na(Za•graba, Na(Za(P[=•grabski, P[=(Mur•grabia,
Zagrab•i<ski(czy<ski(ka, Malgrab, Wygrabek,
Ograb•ek(isz.
jawor Jawor(ski(owski(ek(owicz(nicki(ecki(nik(ucki(ocki(
(a<ski(czak(czykowski(e<ski(uk(udzki(o<ski(ki,
Jaworz(y<ski(yn.
klon Klon(owski(ek(ecki(owicz(kowski(skowski(iecki(
(k(czy<ski(onowiecki(ka(nek.
Nie nale/' ]$\& Klon•n(der(z(fas(c.
jesion Jesion(owski(ek(kowski(czak(a(owicz(ow,
Jasion(owski(ek(owicz(as(is(a(czak.
Nie nale/'& Jesionk•a(iewicz, Jasionk•a(owski.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
olcha Olsz•ewski(ak([wka(a<ski(owy(owski(y<ski(yna(
(owa(anowski(ok(ar(owiec(=a(ynka(acki(a(
(ewicz(y<ski(ycki(owiak(yk(tyn(anka(anicki(
(ewik(aniecki(anecki(onowicz(owik,
Olch•awa(owik(owy(a(owski(awski([wka(owa(
(anowski(owicz(owiak(in(owiecki.
Nie nale/y ]$\& Cholcha.
modrzew
Modrze•jewski(wski(cki(jowski(wiecki(r(lewski(jski.
kalina Kalin(owski(a(ka(ko(owicz(kowski(ski(uk(
(kiewicz(ecki(ek(czuk,
Kalini•ak(ecki(ewicz(n(ch(ec(k(cz(cki(czenko(c(kidis,
`kali<ski& S(Wi(Cze(Sz(Szto(Sza(Pa(T•kali<ski.
Nie nale/'& Gukalin, Szakalinis ]$\.
jarz'b – Sorbus, krzew o czerwonych owocach
Jarz'b(ek(kowski(ski(kiewicz(czyk(ka.
jarz"bina – Sorbus ancuparia, gat. jarz"bu
Jarz"b(ski(owski(i<ski(ak(owicz(iak(kowski(icki(ek(
(czyk(ecki(kiewicz(a,
Jarzem•bowski(ski(i,ski(ek(owicz(ecki(kowski(czyk,
Jarzebi<ska, Jarzbi<ski.
lipa Lipa•i<ski(ski(ka(owski(nicki(czy<ski(kowski(owicz(
(ok(iecki(ecki(ko(iak(iarz(ut(owiecki(ie<(ke(ian(
(ig[rski(owczan(us(tak(ina(owczyk(icki(niacki(
(niak(czak(ieta(iszko(inski(niewicz(niewski(
(ianin(czyk(czewski(iarski(owiec(iejko(owy(
(owa(czuk(ik(kiewicz(ny(o<ski(in(szyc(anowicz(
(anowicz(na(nowski(ek(ich(sa(atow(niarski,
Podlipn•iak(y(a, Pod(Za(Ty(Do•lipski, Nielip•i<ski(niak,
Nielip•owicz(ink, Polipowski, Przylipiak.
Nie nale/y& Liponoga ¯ lipo ¯ limping % noga.
brzoza Brzoz•owski(a(owiec(owicz(owy(owa(ek(
(nowski(ka(ok(o<(kowski(ecki(ko(an(iewski(y(
(ak(kiewicz(czyk(on(i<ski,
Brzez•i<ski(icki(ina(owski(inka(icha(ik(iecki(inski(iak(
(ia<ski(ek(o,(iok(in(ny(iewicz(iewski(y<ski(
(niak(na(ula(ewski,
Brze{•niak(nicki(ny(i<ski(na(niakiewicz(kiewicz,
Brz[s•ki(kiewicz(ko(kowski(towicz(tek(towski(tewicz(
(kiewicz(towski,
Brz[z(ka(y(ek(ko(an(kiewicz(iek,
Brz[•>cikowski(szczyk(>ka, Brzuzka,
Obrzez(Obrze{•giewicz, Zbrze{n•iak(y(a,
Zbrzezn•iak(y(a(, Nadbrze{n•y(a, Nabrze{ny.
wierzba Wierzbi•cki(<ski(c(k(ak(ca(eniec(nka(a<ski("ta,
Wierzb•owski(a(owicz(anowski(o=owicz(owiecki(
(o=owski.
Nie nale/'& Íwierzb(i<ski(in(inowicz ¯ >wierzb.
=oza +oz•i<ski(owski(a(icki(owicki(k(iak(dowski(owicz(
(owiecki(yniak(iuk(yk(owik(ienko(owy(owa(
(iczonek(ecki(ga(iec(y<ski(ynyk(ynek(iewski.
leszczyna, kleszcz, szelest ¯ s=aw.-ros. les ]las\
Leszcz•ak(enko(ar(e<ski(ycki(y<ski(yniecki(ucki(
(e=owski(owski(yszak(ok(aniecki(ykowski(
(ka(i<ski(yn(y,
Wa(O(G(B(Za•leszczy<ski, Cieleszczyn,
O(A(Za(Wa(Mi(Da(Ku(Sze(Po(Mie(B(Ze(Wie•leszczyk,
O(Wa(Do(Za(Mi(P(Pi(Pe(Bo(Bie(Pie(Po•leszczak,
Wa(Nie(Mi(Bo(Pod(Sze(Me(Za(Te(Ce(We(Ma(Ob(
(P(Bie(Ha(Ho(O•leszczuk, Aleszczerikowski,
Za(Mie•leszczenko, Oleszcz•ak(yk(uk(yszyn.
Kleszcz(ewski(y<ski(ka.
Leszczy•<ski(k(szyn(=owski(yniak(ynowicz.
 NAZWISKA W POLSCE
W zestawie potencjalnie nazwiska pochodz'ce od
Leszczyc – herbu szlach., leszcz – gatunku ryby,
i Olek – zdrobnienia Aleksander.
sosna Sosn•owski(a([wka(owicz(ecki(owiec(owy(al(
(owik(owa(icki(ierz(iak(kowski(ica(ik(owka(iuk(
(iok(iecki.
Sosen•ko(kiewicz(ka, Sose<•ski(ko.
So>ni•cki(ak(erz(ca(k(ecki(ok(a(ewski(in(owski(j(arz(
(kowski(aczy<ski.
>wierk Íwierk(owski(osz(ot(ula(ocki(iel(o(owicz(la<ski(
(ocz(acz,
Íwiercz•y<ski(ek(ewski(yna(ok(ak(yk(kowski(nik(
(owski(akowski
Swiercz(y<ski(ek(ewski(yna(ok(ak(yk,
Swierk(owski, Íwirk.
Nie nale/'& Swierko•t(sz(cki ¯ :wierkot ]`ot ^ d{wi"k\,
Swierkiel ]hebr.$\.
jod=a Jod=a, Jod=o•wski(wiec(>(wicz(siewicz,
Jedl•i<ski(ikowski(ecki(iczka(ak(ina(iczko(icki(wski(
(inski(inek.
chojna ˘ choinka ]jode=ka na Bo/e Narodzenie\
Chojn•acki(owski(icki(a(iak(ecki(iarz(o(oski(y,
Choin•a(ka(kowski(ski(acki(owski, Choi<ski,
Ochojna ¯ o ]z rodu\ % Chojna.
buk Buk(owski(owiecki(owiec(alski(o(owi<ski(si<ski(
(owy(iewicz(owczan.
Nie nale/'& Buka=a ¯ bucze:, Dzbuk ¯ zwuk ]d{wi"k\,
Buk•s(sa ]$\, `buk& Sej(Ko=(Szczer(Kole•buk,
buk`& Buk•at(olt(raba(=ad(=aho(artyk.
cis }zg=oska zbyt kr[tka, zbyt pospolita, by na jej pod-
stawie bezb="dnie przypisa: nazwiska «cisowi»|
Cis(owski(o<(ewski(i<ski(akowski(iak(co<(icki(iuk(
(iewicz(ielski(yk(towski.
osika Osi•<ski(ecki(ak(ka(ca(cki(ewicz,
Osik(owski(owicz(iewicz.
Nie nale/y& Kosikiewicz ]$\.
czeremcha Czeremcha, Czerem•uga(a<ski(szy<ski(
(uszkin(ski(u/y<ski(uzi<ski(urzy<ski(czuk(
(kiewicz(aga(usiak(szczy<ski.
krzak Krzak(owski(kiewicz(lewski, Krzok.
`krzak& Maj(I(Mi(Dy•krzak, Skrzak ¯ s ]z rodu\ % Krzak.
Nie nale/'& Iskrzak ¯ iskra, lub is ]z rodu\ % Krzak,
Mokrzak ¯ mokrymocz.
krzew Krzew•i<ski(ski(icki(ina(niak(iniak(ica(iak(iecki(ik,
`krzewski& Za(Ja(Do(Mo(U(Nowo(Dy(S(Mi•krzewski,
Zakrzewicz, Pokrzew•i<ski(nicki.
Nie nale/y& Daukszewicz ¯ lit. Daukszta.
bez – krzew, =ac. Sambucus; 3 odmiany bzu Bez
CZ´ÍÇ DRZEWA
ga='{, kloc, dyl, k=oda, pie< i pniak, korze<, s"k,
szyszka, drzazga, trzaska, mech;
jemio=a w grupie 32. Kwiat, ro>lina.
pniak St"•pie<(pniak(pniewski(pi<ski(pnik(nicki(pniowski(
(pniewicz(pnikowski(pniarek(pi<(pniakowski i in.
Stem•pie<(pniak(pin(pniewicz(pi<ski(pniewski(pnik(
(pi<(pnakowski(pniowski i inne.
St"`, Stem` ¯ ang. stem. Nie nale/'& St"p` ¯ krok.
GRZYBY
ma>lak, rydz, i inne.
Grupa 28. Dzicz le>na
kozio=
Koz=•owski(owicz(ow(ecki(owiec([w(owiecki(o(
(owicki(ewski,
Kozio=(ek(kiewicz(ko(a(kowski(owicz(=,
Kozie=(=o(ek(=(ko(a,
Koziel(ski(ec(ewski(czyk(ecki(ewicz(ek.
baw[=, bia=ka, bober, borsuk, dzik, gronostaj, jele<,
je/, kuna, =asica, lis, =o>, mi>, nied{wied{, ry>, sarna,
sob[l, tch[rz, wilk, wiewi[rka, /bik, /ubr;
zwierz.
Grupa 30. Dzicz polna i g[rska
zaj'c
Zaj'c, Zaj'cz•kowski(ek(kiewicz(y<ski(ewski(owski,
Zaj"czkowski.
polna& chomik, suse=, skrzeczek; g[rska& >wistak.
Grupa 32. Kwiat, ro>lina
jemio=a – ro>lina zimotrwa=a, paso/yt drzew
Jemio=(o(a(ek(owski(kowski, Jemia=kowski.
kwiat – organ rozmna/ania ro>lin nasiennych
Kwiat•kowski(ek(o<(osz(ecki(osi<ski(kiewicz(os(
(uszewski(ulski(yszek(owski(on,
Kwiet•niewski(niowski(niak(o<(ko(nicki(owicz,
Okwiet.
ziele, zio=o – ro>lina zielona, u/yw. w lecznictwie
Zieli<ski, Zielin•ski(a(ko(kiewicz(ka,
Zi[=k•owski(o(iewicz(o>,
Zi[=•ek(ecki(czyk(tkowski(czy<ski,
Je(Przy•zi[=kowski, Przyzi[=kiewicz,
Mi(Ga(Pod(Nie•dzieli<ski, Dzieli<ski,
Niedzielin, Niedzi[=k•o(a, Dzi[=k•o(a, K'dzi[=ka.
lewanda Lewand•owski(owicz(rowski(a(erski(oski,
Wa(Ba•lewander.
szafran Szafran(iec(ek(niak(owski(owicz(ko(
(kowski(niuk(kiewicz.
pokrzywa
Pokrzyw•nicki(i<ski(ka(niak(iec(ko(czy<ski(iak(icki.
babka, bakon ]Bakun\, bluszcz, b=awat, bratek,
chaber ]Haber\, choszcz, chrzan ]Krzan\, fijo=ek,
go{dzik ]G[/d/\, piwonia, je/yna, r[/a, kukurydza,
wyka, dzi"giel, mak, maciejka, mlecz, kostrzewa,
lebioda, perz, skrzyp, so>nica, wrzos, papro:,
tyto<, rogoza ]Rogoz, Raguza\, rumian(ek ]Ro-
mianowski\.
Grupa 34. Ro>lina ogrodowa
burak ]Burak, Borak\, cebula ]Cybula\, czosnek,
groch, kapusta, sa=ata ]Sza=ata\, koper, mak,
og[rek, rzepa, szczypior ]Szczypi[r\, marchew,
chmiel, fasola ]Fasula\.
Grupa 36. Pole, ='ka
niwa, ozimina, rola, socha, lemiesz, skiba, ozimina,
k=os, /yto, owies, wyka, j"czmie<, ziemniak, konop,
siano, k'kol, stok=osa, komosa.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 38. Owad i robak
owad; b'k, /uk, chrab'szcz, chrz'szcz, chru>ciel i
chruszcz, :ma, komar, motyl ]Matyl\, mucha, m[l,
paj'k, pszczo=a, osa, szersze<, trzmiel, wa/ka,
liszka, robak, czerw, mr[wka, kleszcz ]Kliszcz,
Klyszcz\, >wierszcz ]Íwirszcz\, biedronka, zezula
]Zazulczak\, mol ]Mol, M[l\.
Grupa 40. Rzeka, staw, woda
leszcz Leszcz(yk(uk(ak(ewski(ewicz(uch(awski(orz.
ryba, dorsz, karp, kie=b, oko<, piskorz, p=otka, >led{,
jesiotr, ukleja, mi"tus, sum;
>limak, ma=/, rak, /aba, /[=w.
Grupa 42. Cz">: cia=a
g"ba G"ba(la(rowski(l(lski(rski(ra(=a(rzewski(cki(cz(
(czka(lik(lczyk(czyk(rt(rowicz,
Gemba(ra(lczyk(la(l(rowski(lski(rzewicz(=a(rski(lik(
(czka(cz(cki(rowicz(szewski,
Moczyg"ba, Gemba, Moczy(Moci(Moczi•gemba.
g=owa G=owa•la(nia(ty(ta(dzki(k(=a(lski(c,
G=owac•ki(i<ski(iuk, G=owacz(ewski(czowski(czyk,
`g=owa& Boli(Warzy(Piszczy(Bia=o(Stuli(Kr"ci(Si(
(Ostro•g=owa.
te/ mo/liwe& staropol. g=owatka ]konop\ ˘ G=owacki.
gnat Gnat(owski(ek(kowski(owicz(iuk(kiewicz(yna(
(ner(zy(yk(o<ski(yszyn(y, Parzygnat, Hnat.
Nie nale/', niepewne& Sygnat(owicz(or ¯ sygnet,
Bognat ¯ bagnet, Dygnatowski ¯ dygnitarz.
k"dzior K"dzior(a(ek(ski(czyk(ko(kowski, K"dzier(ski(
(awski(a(ewicz(owski, K"dzierz•awski(y<ski.
modzel Mozel(ewski(uk, Model(ski(ewski(owski,
Modzel(ewski(an(ik(ewicz(owski, M"dzelowski,
Modzylewski, Modzolewski, Mondzielewski,
Mozolewski, Muzalewski, Modelewski; Gniot.
noga Noga(lski(l(la(cki(s(wka(>(<ski(=a(cz(wczyk(t(
(czewski(wski(dowski,
`noga& Stawi(Kurzy(Grzebi(Swi(Czarny(Der(Sto(Przy(
Íwino(Pater(Kozi(Szaj(Kuter(Lipo(Bia=o(Koso(
(Saj(Mi(Szawer(Raj(Drobi(Szej(Dur(Her(
(Marty(Szper(Trzy(Szawar(Lipia(Czw[r(Sper(
(Bie=o(Szewer(Pili(Íwier•noga.
Nie nale/'& Nogaj(czyk(ewski(ski ¯ Nogaj, tatar. imi".
paluch Paluch(owski(iewicz(owicz(niak(ow(ewicz(a,
Palusz•kiewicz(ek(ak(ewski(czak(y<ski(czyszyn(ka(
(uk(czyk(ik(ko(ewicz,
Palus(i<ski(iak(ik(ko(ek(iewicz(sek,
O(S•paluch ¯ o, s ]z rodu\ % Paluch.
pi"ta Pi"ta(k(l(s(kiewicz(szewski(ra.
ucho, uszy }zg=oska zbyt kr[tka, zbyt pospolita,
by na tej podstawie przypisa: nazwiska «uszom»
nie pope=niaj'c b="du|
Uszy•<ski(cki }Uszyca – rz. na Podolu, dop=yw Dniestru,
mog=oby by: Uszyca ˘ Uszycki jak rz. San ˘ Sanocki|.
Suszy<ski, Suszycki ¯ s ]z rodu\ % Uszy•<ski(cki.
w's W'si•k(kowski(ewicz(<ski(cki(ewski(el(ak(
(kiewicz(o=ek(akowski(ura(l(niak(atycz(erski(
W's• owski(owicz(ek(ala(acz(ak(ewicz(alski(at(ecki(
(aty(a=a(ewski(ata(o/nik(=aw(kiewicz,
W'sz•ewski(czak.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
`w's& Bia=o(Str[j(Stroi(Stroj(Koczy(Goli(Czarno(
(Kapi(Struj(Skoczy(Kaczy(Tr[j•w's,
Waraw'sowski, Baraw's.
Nie nale/'& Po(Ble•w'ski ¯ Pow'zki ¯ po % w"ze=.
z'b Z'b(ek(kowski(kiewicz(czy<ski(czyk(ecki(ik(er(
(ro<(kowicz(erg(ski(rowicz(ala,
Z"b•ala*ik(alski(a=a(ek(acki(ski(aty(ko(owicz(ol(ak(
(ata(al,
Zubi•k(el(ak(lewicz(<ski(elewicz(elik(cki,
Zub(a(ek(el(owicz(ko(kowiak(ala(elewicz(kiewicz(
(czy<ski(owski(ka(alski(al(kowski(a=a(erek(
(alewicz(aszewski(acz(kow(aniak(ow(lewicz(
(yk(czewski(a<ski(eil(czyk.
Bia=oz'b, Wyroz"bski, Piskozub, Be(Bez•zubik,
Bizub, Ho=ozubiec, Tryzubiak.
/ebro ?ebr•owski(yk(anowicz(ucki(u<(o<(o<ski(ecki(un.
Nie nale/'& ?ebra•cki(k(ok(akowski(a=a ¯ /ebra:.
/o='dek ?o='d•ek(kiewicz(kowski(owski(kowicz(ecki,
?o=ondek.
Niepewne& ?o='•d{(dziejowski(dz(dziewski
¯ /o='dek lub /o='d{ – nasienie d"bu.
/[=: }zg=oska wchodzi w konflikt z «/[=tkiem», przez
to oddzielanie jednego od drugiego na podstawie
samego d{wi"ku szybko prowadzi do b="du|
?[=ci•<ski(ak(k, ?[=czy<ski.
Nie nale/'& ?[=t•owski(ek(a<ski(ak(y(aszek(kowski(
(a(ko(kiewicz(aniecki(yszek ¯ /[=tko,
centralna cz">: jaja kury.
oko, bark, pacha, migda=, sad=o, flak, kiszka, jelito,
p"pek, /y=a i /ylak, broda, =okie:, garstka, palec,
kostka, stopa, gniot, biodro, ku>(ka, fiut, cipka,
cycek, czupryna.
Grupa 44. Jad=o i picie
strawa, specja=; barszcz, /ur(ek, ros[=, klusek
]Kl[ska\, kasza, krupa, jag=a, budy<, kisiel, lizak,
cukier, jajecznica, kromka, pajda, pieczywo, bo-
chen(ek, bu=ka, chleb, grzanka, makowiec, ko=acz,
obarzanek, ciastko, piernik, boczek, kie=basa, pie-
cze<, schab, szynka, w"dzonka, golonka, w'tr[bka,
skwarek, sz(s•malec, bigos, placek, pier[g i piero-
/ek, pyza, olej, sur[wka ]S[r[wka\, sa=ata, :wik=a,
grzyb, mleko, mas=o, ma>lanka, >mietana, twar[g,
serek, gomu=ka ]Gomu=ka i Gom[=ka\, owoc, ja-
goda, bor[wka, poziomka, orzeszek, mi[d, wino,
w[dka, gorza=ka, piwko, kawa.
Grupa 46. Miesi'c
rok i miesi'c, sezony& wiosna, lato, jesie<, zima,
stycze<, luty, marzec, kwiecie<, maj, czerwiec,
lipiec, sierpie<, wrzesie<, }nie ma pa{dziernika,
jest pa{dzierniok|, listopad, grudzie<.
Grupa 48. Dni tygodnia
poniedzia=ek, wtorek, >roda, czwartek, pi'tek,
sobota, niedziela.
Grupa 50. Pogoda
pogoda, wiatr, wicher, zawierucha, zawieja, po-
dyma, burza, chmura, deszcz, s=ota, grad, mr[z,
kurzawa, >nieg, rosa.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 52. Martwe
SUROWIEC, przetak nogaw•ka(ica kabza lampa pi[r•o(nik szczep
MATERIA+ siekier•a(ka pasek kafel latawiec pisanka szczud=o
blacha sit•o(ko podeszwa ka•lita(leta lemiesz piszczel szel'g
bibu=a skoworotka podszewka ka=u/a list plewnia szkatu=a
brus ]patelenka\ str[j kamyk lupa p=achta szkodnik
bursztyn szczotka sulej kanapa =ata p=atek szmata
ceg•=a(ie=ka szyd•=o(e=ko szal karabela =aweczka p=yta szpara
]Cegio=ka\ >wider szuba kareta ="t podkowa szpila
deska tarka kieca =odyga podstawka sztaba
dr'/ek t=uczek POZOSTA+E kielich =uczywo pokrywka sztandar
dr[/d/ toporek armata kij =upie/ pompa szyba
]Dro/d/\ wrzeciono bak klamka =upka popi[= szyjka
piasek /arna baniak klatka =y/wa powa=a >lad
glina batog ]Bat[g\ klejnot¢ maszyna pud•=o(e=ko >mig=o
kamie< Instr. belka klitka miech p[=ka ]Pu=ka\ >ruba
krochmal muzYCZNE bicz klocek mleczak pytel >rut
krzemie< b"ben bomba klucz(yk mogi=ka rolka >wie•ca(czka
kwas fanfara brama k=ak moneta rozwora tarka¢¢
=[j ]F'fara\ bry=a k=onica muszkiet ro/no tobo=
m'ka g">la bud•a(ka kobia=ka myd=o r[g tor•ba(ebka
moszcz kobza budynek ]Kobio=ka, nalepka r[zga trawnik
nikiel organy budzik Kobiela\ nitka rygiel tyka
nit ]Organa\ bujak koc obierek rzemyk ufnal
o=[w piszcza=ka bu=awa kocio= ]Obirek\ sadza wabik
parafina skrzypce cep ko=ek odziomek sagan waga
p=[tno surma cha=upka kominek okular(czyk sajdak warzocha¢¢¢
]P=uciennik\ tr'ba ]Truba\ ]Ha=upka\ komoda o=[wek sala w"/yk
siarka chocho= ]Komuda\ orczyk sid=o wiadro
ska=a chomonto konik osypka sieczka wiatrak
Pojazdy
smo=a cier< kopiec o>(ka sierp(ie< wici
bida
srebro ]Cierniak\ kopyto otr"ba ]Sierpniak\ wisiorek
doro/ka
surowiec czcionka koral(ik ]Otremba\ skorupa wnyk ]Wn"k\
]Doroszko\
tabaka ]Trzcionka\ korba paczka ]Szkorupa\ worek
drynda
wapno czub korona paleta skrzynia w[r
kolasa
we=na :wiek koryto palica s=omka wykusz
telega ]Talaga\
w"g•iel(larz dach kostur ]maczuga\ s=up(ek ]Wykurz\
cz[=no
wosk ]Wosz- domino kosz(yk(a=ka pa=ac smyk wyrodek
kajak
czyna\ donica kotara pa=asz snop(ek zagroda
kuter
/elazo dratwa kotwica pa=ka soczewka zapadka
=[dka
/ywica dr'g kredens pancerz solnica zapora
okr"t
dukat kr"giel parus ]/agiel\ sonda zas=ona
NARZ´DZIA dyba krokiew pasieka sopel zawias
ODZIE? ]Krokwa\ patyk stempel zbroja
i PRZYBORY bucior dywan
bijak dzia=o kropid=o patyna stojak zegar(ek
cha=at krosna pa{dzierz sto=ek ]Zygarek\
d=u•tko(ciarz dzida
]Ha=at\ kryszta= ]Pa{dziur\ straszak ziarno
]D=ucik\ dzie/a
chodak kryza pestka str'k zygad=o
drapak dziub(ek
cholew•a(ka krzy/ak p"ta stryczek ]zegar\
graca dzwon(ek
]Cholewka ksi'/ka pianka strza=•a(ka /agiel
hebel, d{wig
ig=a
Holewa\ kubek piasta strz"pek /'d=o
filar
kociuba czapka ]Kubok\ piec(yk ]Strzempa\ /elazko
flaga
]Koczuba\ czepek gaza kufel piechota studnia ]potrzask;
kozik jesionka g=az kuk=a ]Piechuta\ supe= ?elasko\
=opata kabat g'bka kul•ka(eczka pieni'•/ek(dz szabla /=[b
m=ot(ek kamasz gniazdo kulesza pierzyna sza=as /o='d{
motyka kapelusz grot ]kulomiot\ pigu=a szczebel ]?o="d{\
]Matyka\ kaptur gr[b kurz ]Kusz\ pi=ka szczecina /u/el
mo{dzierz ]Kapt[r\ gruchot ¢klejnot – 1. drogocenny kamie<, bi/uteria,
]Mo/d/er\ ko=pak gruda 2. insygnia, oznaki w=adzy kr[lewskiej,
obuch kontusz grz"da ¢¢tarka – mo/e by: tak/e owocem tarniny.
packa ]Pacak\ ko/uch gwizdek ¢¢¢warzocha – Warzocha, Warzecha, Wa/ocha.
p=ug =ach hak
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 54. R[/ne
1. Dwu` pi•jajko dziwak 3. Czasowni- garg` przymusz` dynda=
i wi"cej p=aszczy(palifilozof kowe& g'g` przyw` merda:
wyrazowe& •m'ka furman `a=a ^ `anie gib` puch` ]Merda\
jak•kto•chce po•graniczna ]F[rman\ b•a=a godz` ras` nasta:
bia=o•g=owy p[=•rolniczakgracz b'k•a=a gotow` r'p` ]Nasta=y\
bog•da= p[=tora•nos hajduk bek•a=a gruch` rug` podoba: ]si"\
chwali:•boga samo•jed ]Chajduk\ biad•a=a grzyb` rusz` ]Podoba\
]Chwal• samo•jeden husarz ]Uzar\ bieg` grzym` rych` skroba•:(cz
bogowski\ samo•lej jeniec b='k` gub` ryk` ]Oskroba,
czarno•brewy sina•noga ]Jo<ca\ bomb` gug` sab` Skrobania\
czerwono• sobie•szkoda kapitan brz'k` had` sap` uwiera
g[ra soli•woda kapral brzd'k` herk` sarz` wle{:, w=azi:
czo=om•bitko stawi•noga knia{ bug` jancz` szab` ]Wlaz=o\
dobra•wola >winio•noga kolarz buj` j"cz` szczek` wys=uch(a
d=ugo•szyja twardo•k"s ]Kolorz\ buk` jencz` si'k` wywia=
d=ugo•zima wali•g[ra komisarz buz` kac` skrob` zachcia=
kopacz ]Pochcio=\
do•jutrek warczy• bzu` kacz` skub`
ku=ak zachwiej(a
domu•rad g=owa cab` kap` smag`
mieszczanin
drob•noga warzy•bok cap` karp` smekt`
mnich 4. Przymiot-
g[ry•woda wa/y•dr'g c'k` kaz` smyk`
oracz nikowe&
kopi•woda `w's& cek` kis` sple>ni`
osadnik borowy
koza kuta Bia=o(Goli( c"k` kisi` spodzie`
panna bosy
kr"ci•chwost Str[j(Struj(
pastuch
chlip` kiw` spych`
krywo•szejew Stroi(Stroj( ciap` knych` strug` ca=a
piechur cich•y(a
krzywo•nos Ko(Ka•czy( potoniec ci'p` kop` strych`
krzywo•rzeka Kapi(Tr[j( ciem` kruk` strz'b` dostatni(a
pustelnik
krzywo•wi'za Czarno` cierpi` krz'k` strz'd` du/a
rajca
kurzy•noga `woda cim` krzyk` suw` hojny
s'siad
kwasi•groch Kali(Kopi( cof` kucyb` szmyrg` jednaki
skoczek
licho•syt Pali` cynk` lat` szuk` kusy
]Skocze<\
mali•g=[wka zimna•woda czek` mach` szym` kwapi`
sotnik ¯ 100
ma=o•grosz zawali•droga stermik czog` miesz` szyw` ]skory\
ma=o•lepszy /[=to•w=os stra/ czub` mig` >ci'g` lichy
moczy•broda str[/ :wi'k` mizg` >cig` literacki
moczy•g"ba 2. Dotycz'ce student :wi"k` morg` >wit` mianowany
modry• ludzi suter d'b` mrug` tacz` murowany
kamie< basista >wiadek d"b` mosk` tob` nale/ny
mo>ci•broda b"bnista >wiatowiec d=ub` musk` torch` okr'g=y
mo>ci•pan dobosz tu=acz doleg` myk` tr'b` pasieczna
najdy•chor organista ufniarz dopier` napier` tryb` rudy
]znachor\ skrzypek u=an dopyt` narzek` trzep` rych=a
nie•jedli surmacz wd[wka dorabi` nied{- tyr` rz"sista
nie•pij•woda tr"bacz w=adyka drap` wiedzi` wardz` siwy
nie•wadzi baka•=arz( ]W=odyka\ dryg` niewit` w'ch` skr"tny
nie•w•czas larczyk wojak drzym` obi` wierzg` ]wykr"tny\
`noga bogacz wsp[lnik duch` ogrzew` wiesz` skoczny
Kurza` bohater ]Sp[lnik\ dud` op` wit` smaczn•y(a
Swinio` brachman wybraniec duk` osiew` wojd` spalona
nowo•sad ]psiarz, wyra>lak dum` perch` wybier` sp"tan•a(y
nowo•>wiat hycel\ za=oga dyb` p"k` wyleg` spitalny
obierzy•chleb bystrzak zapa>nik dych` pierch` wyl"/` ]chorowity\
p"dzi•wiatr bywalec zawodnik dym` pierzch` zag` sroga
pi•woda chemik zdobywca dyr` pomyk` zap` stawiana
pieczy• chowaniec ]Zdobylak\ dziab` posiad` zyb` strojna
`chlebek desperat d{wig` po>piesz` /og` surowy
`kolano drab frug` poter` ci"cie syta
`rak dragan fud` potyr` ]Ciach\ szacowna
`woda drwal gadz` przemusi` depta: >wiat=a
]Deptu=a\ t"skny
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 54. R[/ne, c.d.
5. D{wi"ki& 7. Szlachta – dyl'g merda pazera >mieszny 8. Pozosta=e
bek ch=opom& ]Dylong\ m"dr•ek(ala ]chciwy\ >wistek atak
be=kot bachorek dzik•i(a ]M"drzak\ piecuch t=usty bajda
brz"k bana= dziurny m"ski pierdo=a tryc ]jeb\ bajer
]Brz'ka=a\
bar=[g frajer misi[rny ]Pyrdo=\ twardosz bajka
burczy bieda flejtuch mitr"ga pierdos twarz Ø ^ A bakier
]Burczyk\bied•ny(ula gad, gadzina morda pi"kna ]Tw[rz\ bana=
bzikot ]pruk\
bigot gamo< mot=och pija•cki(k tworek bar:
charkot blada gapa ]Matloch\ pisana ujma basta
]Charkot,bogda= garb•ata(us mruk pita> utracjusz b'bel
Hurkot\ bryndza gbur nadobn•y(a p=odzie< ]Utratny\ biada(=a
chrapa: bryton g"sty nami"tna pochopie< wa="sa bia=ko
]Chrapek\ ]Brytan\ g=adka ]Nami"ta\ pochy=•y(a warcho= bieg
chrobot brudny g='b najda pocz"ty w'sata biesiada
chrz'k bubel g=uchy ]znajduch\ poddana Wenus bis
]Krz'ka=a\
bucwa= goryl najdzion pokraka weso=a bok
d{wi"k burek gorzka nale/•ny(yta pos=uszny wieche: bordo
b[l
]Çwi"ka=a\
butn•y(a ]Goszka\ ]na ^ za\ potuln•a(y wolna
brak ]1. wada
g"(gu•ganie byd=o< gruba narodzonek potworek wozing[j
2. wesele\
]Guga=a\ bzdawka grzeszny nawalaniec powolna wertepny
bruzda
g=os bzd•ela("ga haniebna nic, ˚zero precz wygl'da
]Br[zda\
gwara bzducha ho=ota nicpo< pr"dki ]Wyglenda\
bryk
gwizd bzdura ]Go=ota\ niczyj pr"/na wykr"t(ek
bubel
ha=as bzdzi•ak(on hujek nieborak pr': wyl'g buchta
huk bdziuch ja=owa niedojad=o prostak wyle/a=a bzdura
j"kot, j"cz cep jasny niewiadomy pr[/ny wy=uda cacko
kaszel cha=aj jawny ]Niewiada\ prze{dzi"k wyrodek cal
kich(anie ch=ystek j"dza niski ]niemy, bez- wys=ucha ca=us
]Knycha=a\
chromiec ]Jendza\ n"dza d{wi"czny\ zachcia= cenzura
klekot ]kulawy\ jopek niechcia= przysi"/na ]Pochcio=, cha=upka
krzyk chudoba jucha niedba=a psiuk ]psiak\ za ^ po\ ch=osta
kukuryk ]byd=o\ jurny niedo>pia= pupek zadek ˘ syn chmara
kwik]Kwiczor\
chudeusz kazirod ]niedojrza=\ pyszna ]Zadka\ chrap•a(ka
lament chytry k'tek ¯ kut niemyjski ra{ny zagraniczny ]Chrapek\
pluskanie ciapa koczkoda•n(j nier[bca ]le< rogacz za=amaniec chudy
]Pleskot\cicha ko=tun Nier[bca, rozmy>lak zaro>lak ]Chudecki\
ryk ciemi"ga kopciuch Nieroba\ sabak ]pies\ zawalidroga chwa=a
skrzek ]Ciemienga\ kr"pa niesyt samiec zawrotny chybienie
syk ]Syka=a\cienka krzywonos nierych=a samol'g zbawiony ciarka
szczek ciep=a kud=ata niesmaczna skr"tny zdechlak ciep=o
]Szczekan\
cierpka kukie=ka nieszczera ]wykr"tny\ ]Zdechlik\ ]Ciepluch\
szelest ci"/ka kundel nie>mia=a s=ab•y(osz zdyb(el cierpienie
>miech ciura kut(asik(u> nieuwa/na s=o< zero ci"ciwa
>wist cnotliwy kwa>na niewiadomy sm"t•ek(ny z"baty ci"/ar
trzask(a cudak kwiczor niewiara szaja zgrzebna cios
czort ¯ kwik niezgoda szary zjawiona cisza
6. Wiek& czysta lekki i lekka nizio=ek szczerbata zimny ciupa
osesek diabe= lepka oborny szkodniczy zimol'g ci/ma
berbe: d=u/ny lepszy obros=y ]Szkodny\ zmar{luch cudo
roczniak doskona=y lewak ofiara szmata ]Zmarz=y\ cwa=
dwulatek drewniana luba ]mi=a\ opry-ch(szek szpitalny zmorka ]Cwalina\
dzieciniak ]sztywna\ =akoma osio= ]Osie=\ ˚spitalny zmy>l•ony(na cz">:
dzieciuch drobniak =epek oszust szumn•y(a znajda :wiertnia
malec drwi'cy =obuz ozi"b=a >ladek ˚najda data
m=odzian ]Drwi=a\ =ysy paprocha ]ty=ek ˘ /wawiak denar ]Dynar\
m=odzik dup•ak(el malowana partacz po>ladek\ deputat
d=ug(i
m=odo/eniec durak manowiec paskuda >mia=ek
dorobek
starzec durna> matacz ]Paskudzki\ >miertelny
doskocz
mazgaj
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 54. R[/ne, c.d.
dosta: kawa=ek obecna przestw[r swoboda wojna
dostatek k"pa obida¢ ]$\ przychodnia swora wr[/ba
dublet ]Kempa\ ]obraza\ przydatek sygnet wydmuch
duma kie=•ek(kowa: obrz'dek przydzia= szaniec wycisk
dym ]Kie=czew- ochota ]przedzia=\ szczepka wygl'd
dynda= ski\ ochwat przygoda ]Szczypie<\ ]Wyglenda\
dzia=a kiermasz oczko przymus szczot wygoda
dzie=o kijanka ogie< ]Prze- szczypta wykr"t
dziura ]1. =opatka, ogonek musia=a\ szkoda wypij
fabryka 2. larwa\ ogorza=ek przypis szrama wyr•[b(obnik
fatyga klasa okaz ]przepis\ sztab ]Wyroba\
figa klub okrasa przywara sztorc ]pion\ wyrwa
figiel k=us okr'g pustka sztu•ka(czka wzorek
fikus kmita okup rach•o<(uba >cie/ka zabawa
filut kochanek omiatacz radziecki ]Ícieszka\ zab[j
folga kolej opa= rdze< >l"czka zacios
forma kolejka opieka regu=a >lipia ]Ílipek\ zaleta
fortuna kolka opoka reszka >migiel zapart
front kolos otoka rokosz >wiat zapust
gacek komenda otr"ba ropiak >wiat=o zar"ba
gach koniec ]Otremba\ rozsada >wierzb ]Zaremba
gala korzec ozdoba ]Rosada\ >wietlik¢¢¢ za ^ po\
galant korzy>: pad[= rozp"d >wit zasada
galon kosmyk pa=ac ]Rospend\ tabor zator
ga=a ]Kosmalski\ pami": rozmiar t"cza zawada
gaw"da kotylion para rozum trzos zdr[j
]Gawenda\ ]Kotelon\ pastwa rozwa=ka tuzin zgoda
gawor kreska papielesze r[j tysi'c zgo=a
]mowa\ krok piorun rynek turo< zgraja
ga/a krzywda p=omie< rz'd tutaj zwi'zek
g=[d kurier pociecha salwa tworzyd=o /u=awa
god=o kwinta pocz'tek siara ujma /upa
gor'czka kwit poczta ska=a uliczka
go>cin•iec(ny lepianka podkasa: sklep uroda
]Go>cinek\ =adnie pod=u/ny smagacz utrata
got[wka =awnik podpora smak uznanie
g[ra ]Gura\ matura podr[/ny sm•"tek(utek ]Uzna<ski\
granda macierz podstawa smuga walor
gromada majak pokusa smyk(a=a wa><
gromko mendel pomsta spychacz w'tek
grono miar•a(ka popis ]Spychaj\ w"ch ]$\
grosz miernik poprawa start ]Wi"ch\
grunt miesi'c porada st[j w"gie=
grup•a(ka ]ksi"/yc\ postawa strach w"glik
grzbiet mendel post[j strza=a widok
]Krzbiet\ miano po>piech stypa wilko=ak
grzywna miazga po>wiata suma¢¢ wiza
gust milion pot"ga
gwiazda mocz powaga ¢ obida – obraza; Obidzi<ski ]mo/e Obiedzi<ski\.
ha=aburda moz[= powa=a ¢¢ suma – 1. wynik dodawania, 2, pewna ilo>: pieni"dzy,
herb m[rg ]Morga\ po/oga 3. uroczysta, z kazaniem msza ko>cielna odprawiana w
iskra mrok prawda porze po=udniowej.
ja=mu/na nadzieja prawica ¢¢¢ >wietlik – trzy r[/ne znaczenia&
jaruga nale/ycie precz 1. oszklony otw[r w dachu,
jutrznia namys= pr"dko 2. bot. Euphrasia ro>lina jednoroczna,
kaba=a naraz ]Naras\ prymus >rodek leczniczy przy chorobach oczu,
ka= niepsuj ]Primus\ 3. zool. Lampyris niewielki chrz'szcz >wiec'cy
kaniku=a niespodzian- przekop o zmroku /yj'cy w>ci[=ce le>nej,
kapela ka przekora robaczek >wi"toja<ski.
kap=on niewola przerwa

Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.

 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 56. Zapomniane,
w'tpliwe, obce
`a=a ^ `anie – dokonuj'cy czynno>ci `$
Bek(Brzd'k(Bug(Bzuk(C"k(Cynk(Czog(Çwi"k(D'b(
(Dmuch(Dol"g(Dopier(Dopyt(Dorabi(Dych(Dyr(Dzi"b(
(Duch(Dyr(Dziab(Gorz(Godz(Grzyb(Herk(Jancz(
(J"cz(Kotryb(Kruk(Krzak(Kutryb(Lat(Mrug(Myk(
(Narzek(Niedb(Nied{wiedzi(Niewit(Obieg(Ogrzew(
(Osie(Ozi"b(Perch(Pomyka(Pos(Posia(Po>piesz(
(Przebier(Przemusi(Przyw(Puch(R'p(Skub(Spodziew(
(Sple>ni(Spych(Strych(Strz"b(Suw(Szczek(Szmyrg(
(Szuk(Íwit(Tob(W'ch((Wierzg(Wiesz(Wit(Wybier(
(Wyl"/(Zap•a=a, i wiele innch, por. grupa 54, punkt 3.
andrus – m"ski, ¯ gr. andros ]ch=op, m"/czyzna\.
Andrusz(kiewicz(ko(ewski(k[w(czak(czyszyn(ak(
(ewicz(ek(ka(aniec(czuk(yn(czenko(yszyn(uk(
(y<ski(oj:(ojc(enko(eczko(czyn,
Jandruszewski.
Nie nale/y& Mandrusz$
anim
anim`& Animucki,
`anim`& Stanimer, Stanimir(ski.
Nie nale/y ]$\& Panimasz ¯ pani % mie: ]pa – syn\.
auder – >mia=y ¯ =ac. audere ]>mia=ym by:\ ˘
audax ]>mia=y\ ˘ audacia ]>mia=o>:\;
ang. audaci•ty(ous, udal;-udal ]>mia=y\.
Auderski,
`auder& Z(K(H(Weinr(Sz(Sch(Szn(Kl•auder,
`auder`& Czauderna, Szlauderbach, Szauderna,
Hauderowicz,
s=aw.-wo=. Mstis=aw Uda=y ]Ímia=y\ †1225, syn Kotjana –
chana po=owieckiego, te>: Dani=y wo=. ¿1201–†1264
]Dani=o o/eniony z Ann', c. Mstis=awa\, dziadek dla Lwa
Dani=owicza, Mstis=awa, Romana – syn[w Dani=y.
banach
Banach(owicz(owski(ewicz(iewicz(omski,
Bana>(kiewicz(czuk,
Banasz(ek(ak(kiewicz(czyk(ewski(czak(y<ski(yk(uk(
(czuk(kowski(ko(ewicz,
Banasi•ak(k(ewicz(uk(<ski(kowski(owski.
`bie<, `ben, `ba – czyni:, uprawia:, dzia=a:
Szczer•bie<(ba, +o•bie<(ba, Du•bie<(ba, Kor•bie<(ba,
Zagubie< ¯ zguba, Sobie<, Sobie<ka, Ciebie< ¯ sobie,
ciebie ]sobie  osoba\, i inne, ˚nr 443&
bie<`& Bie<(ko(kowski(czak(czyk(ka(kiewicz(ku<ski(
(czycki(k(kowicz(dak(skowski(czuk,
`bie<& So(Cie(Bu(Gar(Ku(Do(Du(Do=(Hre(+o(Zagu(
(Zabu(Z(Gie(Szczer(Kor(G='(Hara(Chara(
(Sier(Ki(Zu(Te(Gra•bie<,
`bie<`& Bubie<czyk, Du(Lu(+a(+u•bie<ski,
Hrebie<czuk, Sobie<•ko(ka, Zbie<kowski.
brzycht, brycht ¯ anglosas. bryht, >redniow. ang.
briht ]>wieci, ja>nieje, nadaje blask, b=yszczy si",
po=yskuje, migocze\
Brzychc(y(a(i<ski(yk, Brzychcz•y(yk, Brzykcy,
Brych(cy(czy<ski(ner(czy(lik(lec(ey(te,
`brych& Ga(Ol(Ul(Ha(Bom(Lam(Szty(Bab(U(Her(Szu(
(Al(Gam(El(Lem(Gom(Hu(Le(Hen(Sty(Hel(
(Cha(G'(La(Jum(Czu(Wajs(Lu(Do•brych,
`brycht& Brycht, Ol(Al(Szu(Hil(Ku(Lu(Fol(Gum(
(Hal•brycht,
Olbrych(t(towicz(ski(owski, Albrych•iewicz(owicz,
Nie nale/y& Brzychwa ¯ brzechwa ]trzon strza=y\, EY.
Ga(Czu(Do•brychowski$
cho= – 1. g[ra, 2. zadziora, czubi'cy si"
¯ =ac. culminatus ¯ culmen, culminis;
chocho=, warcho=, cho=m, pacho=ek, cho=ota.
cho=`& Cho=•uj(aj(ajczyk(da(ota(a(ys(ost(ko(drych(
(dzy<ski(yk(ka(y(dyn(derny(emski(/y<ski(
(da>(ub(ubiak(ubek(ojczyk(/y<ski(o=owicz(
(tyn(omek(omej(ast(yst(dzi<ski(a>ci<ski(
(oci<ski(oniewski,
`cho=& War(Pa(Cho(Wyp(Ma(Ja(Ho(Ha(Wie•cho=,
`cho=a& Gro(Gru(Wier(Wer(Cho•cho=a,
`cho=ek& Pa(Cho(War(Wa(Cha(Ho(Ha•cho=ek,
cho=od`& Cho=od•y(yn(y<ski(zy<ski(zianko(a(ecki(
(nicki(owski(owicz(dziuk(niak(niuk,
`cho=`& Pa•cho=(ek(owski, Pacho=k[w
Warcho=•a(ek(owski, Wierzcho=•owski(ek
Chocho=•owski(owicz, Hocho=owski,
Rzecho=ka, Tucho=ka.
Nie nale/', m.in. Licho=at, Licho=ap, +ycho=at ¯ licho
¯ lichacz, Sucho=biak ¯ sucho % =biak ¯ =eb.
chow – 1. /yw ˘ chowa: ^ /ywi:, 2. kryw ¯ kry:
chow`& Chow•aniec(a<ski(aniak,
`chowski& Wojcie(Orze(Gro(Cze(Zu(Sta(Wierz(Wa(
(La(Zwierz(Ma(Ci(G=u(Ma=a(Pie(?o(Dmo(Le(
(Íwi"to(Ko/u(Szy(Ímie(Obu(Ole(Doma(Osu(
(Mu(J"dry(?ele(Pili(?eli(Palu(Che=(Or(Wie(
(Da(Wiele(Wi(Go=u(Lu(Janu(Sy(Nies=u(?y(
(Bla(+o(Ja(Tu(Ba(Sobie(Cza(Cimo(Szymi(
(Bana(Smo(Pro(Szcze(Werpa(Wa=a(Bu(Cie(
(Wypy(Dmu(Tro(M>ci(Kili(Pu(Berdy(Mi(
(Cz"sto(Op"(Parzu(Dreli(Frydry(Uzie(Oda(
(Ce(Zdzie(Zaj(Cy•chowski,
`chowiak& Sta(Wa(Pie(Grze(Ro(Ma(B=o(B=a(
Szcze•chowiak,
`chowicz& Sta(La(Cze(Wa(Le(Pie(Wojcie(Ci(Ja(Zy(
(Ba=a(Bana(Szcze(?u(Obu(Frydry(Pa(Cie(
(Mie(Ma(Zu(Gro(Ímie•chowicz,
`chow`& Wychowaniec, Cichowlas, Grochowina,
Grochowalski, Prochownik, Suchowiecki,
Olchowik, Buchowiecki.
ci'g – rz'd, kolej ˘ po•ci'g ^ po•rz'dek, po kolei.
ci'g ¯ niem. zug ]poci'gni"cie\ ˘ prze•ci'g, cugle
ci'g`& Ci'g•=o(wa(lewicz(a=a(adlak(owski(arlak(i<ski(
(ardlak(niwoda(nisz,
`ci'g& Ma(Nie(Bo(Ga(Mo(Ste(Po•ci'g,
`ci'g`& Boci'ga, Maci'ga, Maci'giewicz, Maci'gowski,
Íci'gaj, Poci'giel.
darg – /mudzkie,
ze ?mudzi, przez Litw", do Polski
darg`& Darg•acz(iewicz(a(iel(as(atz(el(ac(aczewski,
`darg`& Sawzdargo, Sowzdargo.
`k – dlaczego w ten spos[b$
Boik, Bonk, Byczk, Leszk, Majk, Miotk, Wask, Wrzosk,
Zy>k.
Sporadycznie nazwiska ko<cz' si" tak, na `k
kani
kani`& Kani•a(ewski(ecki(owski(gowski(cki(k(uk(ak(
(uka(kowski(os(ut(ku=a(szewski(asty(or(orski(
(uga(asta(uch(uczak(uczok,
`kaniec& Nat(Sie(Wil(Pietru(Ple(Wo=(Mac•kaniec,
`kanis& Misiu(Pawlu(Wo=u(Paciu(Paulu(Wa=u(
Bo=tru•kanis.
Nie nale/'& Pankanin, Dziczkaniec, +ukaniuk,
Dziekaniak.
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
 NAZWISKA W POLSCE
`kaniec – wzgl"dnie du/o odimiennych
Nat(Sie(Wil(Pietru(Ple(Dzicz(Wo=(Mac(Andru(Marcin(
(Wo=u(Ja>(Ple(Mic(Rysz(Dziecz(Wieli(Jasz(
(Dy(Marocz(Kau(Pawli(+u(Pasz(Wa=u(Kur(
(Pawlu(Potru•kaniec.
krzywo` – 1. fa=szywie, nieprawdziwie, oszuka<-
czo, 2. niesprawiedliwie, nies=usznie, 3. ko>:;
krzywkryw& krzywda, krzywoprzysi"stwo,
pokrzywaparzy: ¯ para , kryw ˘ pokrywa ˘ kry:,
skrywa:, skrzyd=o, ko>: ˘ pokost ]pokrycie\
Krzywi•cki(<ski(ec(ecki(k(ak(ina({niak(zna(e<ski(
(el(szyn,
Krzywa•<ski(nia(k(/nia({nia(cki(niak(kowski(nek(
(nowski(cz,
Krzywo• nos(<(rzeka(sz(r'czka(szy<ski(si<ski(o=ocki(
(s'dzki(kulski({niak(daj:(szyja(rski(lak(szonek(
(pust(wi'za(sza<ski(nek(/ycki(tulski(n(szyj(
(nosiuk(<ski(zniak(ro<ski(bok(/eka(szej(
(sadzki(rzycki(ruczka(=apczyk,
Skrzywan(ek ¯ s ]z\ % rodu Krzywan(ek.
leniec – ziemiec ¯ len ]ziemia\
leniec`& Leniec,
`leniec& Paszta(Sza(Osie(So(Ig(Ko(Spa(Mie(Posta(
(Nawa(Paszte(Ka(Wi(Jag(Zie•leniec,
`leniecki& Zie(Ka(U(O(Zg(Sz(Bi(Ka•leniecki.
madej – Madej, imi" rozb[jnika z ba>ni
Madej(ski(a(czyk(ek(ak(ewski(owski(sza(ka(owicz(
(ewicz(czak,
Domadej.
magier – mocny, mag ]moc\
Magier(a(ski(owski(ek(owicz(ka(ecki(ewicz(=o(czuk(
(le(ko,
Po•magier – po•mocnik, Szmagier(ewski.
musia= – niem. MuÆ ]przy(mus\, ang. must ]musie:\
¯ >redniow. ang. moste ¯ anglosas. moste ]czas
przesz=y od motan ^ mo/e\; niem. Mus ]powid=a\
˘ pol. mus ]krem z przetartych owoc[w i piany z
bia=ek, >mietany, lub >mietanki; moszcz ]surowy
sok wyt=aczany z owoc[w\, mo/e «nacisk»
Musia=(kowski(ek(a(owicz(kiewicz(kowski(czyk(=,
Musio=(owski(ek, Musie=,
Musiel(ak(ski(ewicz(i<ski(a(ik(ewski(ok,
Musza=(kowski(a(kiewicz(ek ]staropol. sz ^ >, si\,
Prze(Przy•musia=a, Przymusza=a.
nowak – rodak, swojak, krajan ˘ imi" Nowak
Nowak(owski(kiewicz(owicz(oski.
rud – tward, ˘ gruda, grudzie<, ang. rude ¯ =ac.
crudus ]krwawienie, surowy, grubosk[rny, szorstki,
z gruba\, i crude ]surowy, szorstki, nieokrzesany,
brutalny\, cruel ]okrutny\
Rudnik(owski(owicz, Rudnicki,
Rudk•owski(a(iewicz(o(iewski(e(at,
G(B(Zap•rudnik, Grud•kowski(ka(ko(ke,
G(B•rudnicki,
Prud•nik(nikow(ko, F(Ho•rudko, Pogrudka, Írudka,
Srud(Írud•kowski ¯ s ]z rodu\ % Rudkowski.
Nie nale/'& Brudk•iewicz(owski(a(o(e ¯ br[d, brud,
broda; Krudkopad.
spera, spyrka, szpyrka – dzida, w=[cznia,
harpun, ¯ anglosas. spere, niem. speer
Sper(ka(czy<ski(ski(kowski(uda, Sperzy<ski, Spyrk•a(o,
Szper•a(lik(ka(kowski(na(lak,
Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.
Szpyr•ka(a(uk(ko(kowicz(kowski.
Nia nale/' ]$\& Spering, Szperling.
szot, szut, szat, sz[t – strza=;
ang. shot ¯ >redniow. ang. schotte, anglosas. sceot
Szot(a(t(ek(owicz(kiewicz(ko(rowski(ka(arski(ecki(ta,
Szut(a(kowski(ko(owicz(er(ta(arski(kiewicz(y(owski(
(ka,
Obce& Szuten•berg(bach, Szotmiller,
Rzeszot(arski(ek(ko(kowski(owski(alski(nik(y<ski(
(nik(owski,
Rzeszut(ek(ko(o, Rzesz[t(ko(ek, Rzeszotko,
Ma(Du(Pa(La(Rze•szota, Ma(Pa•szotta,
Ko(Ze(Poli•szot,
Ko(Da(Re(Dzie•szuta,
Wa(Ko(Ze•szut, Ze•szutek,
Par•szuto, Ko•szucki,
Zg=oska «szat» chodzi w sk=ad innych s=[w ]szata,
szatyn, szatan\, zbyt pospolita by wy='cznie na pod-
stawie d{wi"ku nazwiska je posiadaj'ce przypisa:
«strza=owi».
wojt – 1. niem. vogt ]w[jt\, 2. pusty, ¯ >redniow. ang.
voide ¯ starofranc. voide, voit, vuit
Wojt•czak(as(kowiak(asik(owicz(aszek(kowski(ysiak(
(a>(kiewicz(al(ala(y=a(yniak(yra(ecki(an(
(anowski(asiak(yczka(yna(aszewski(alik(y>(ak(
(era(aszczyk(asiewicz(asi<ski(unik(alewicz(
(czuk(anowicz(o<(aszak(ach(arowicz(iuk(ynek(
(y<ski(u<(ulewicz(eczek(acha(ek(czyk(ania(
(k[w(on(achnio(ylak(usiak(y=o(usik(y=ko(anek(
(u>(acki(aczka(kun(aszyk(asz(ko(ukiewicz(yla(
(alak(akowski(kielewicz(aszko(u>ciszyn(urski(
(yczko(ulski(ynowski(uszkiewicz(asiuk(arek(
(yszyn(eczko(yczek([w(aluk(ycza(kowicz(un(
(u=a(aniec(ynka(uszek(erski(ycha(anis(yto(
(ewicz(ych(achnia(owski(uniak(uch(ys(ucki(
(asek(a=a(alczyk(yga(yszek(ulek(arski(ycki(
(ulewski(a(ynia(anka(alewski(yca(ylas(
(uszewski(uszko(aszyn(a>kiewicz(ok(aszuk(
(ku<ski(a=owicz(=owski(aszkiewicz(atowicz(
(yska(alski(ysko(ysek(oszek(ukowicz(onis(ol(
(is(y=ka(yka(achnik(kiw(e(y/ak(achna(li<ski(
(elewicz(yszko(yszczak(y=owicz(y==o(uniecki(
(erek(ynkiewicz(erkowski(enko(aniewski(alla
(kumski(ara(yczok(uszak(ulanis(o=owicz(asiok(
(anik(tyszkowiak(yrowski(yn[w(ylski(ylewski(
(usiszyn(elewski(oniszak(asczyk(arkowski(
(achno(enka(a=[w(aszowicz(akajtis(owiak(
(kow(ena(aczak(ylko(oniak(okas(kunat(erzak(
(el(yniuk(enek(yl(eczuk(yszka(uniszak(owicki(
(ar(aczek(ynas(usz(ela(aniszak(ala>(aszczak(
(ycz(owiecki(kus(i>(ik(er(en(at(a<ska(yszak(
(ysik(usziszyn(ulonis(uchowicz([wicz(owycz(
(ka(iewicz(awiecki(arowski.
Woit•as(zik(czyk(un(ke(ena(inkowski(hal(asiok(ynek(
(kowiak(ek(alla(acki(mann(aschek.
Wojcz•uk(y<ski(yk(ak(yszyn(akowski(ulis(al(ulanis(
(u>(i<ski(unas(ulewicz(ik
Czarnywojtek ¯ czarny ]1. wysoki, 2. karny, poddany\,
Na(No•wojczyk, Swojczyk ¯ s ]z rodu\ % Wojczyk,
Niewojt ¯ nie ]niegdy>, z rodu\ % Wojt,
Rawojt, Landzwojczak, Woida.
zych ¯ niem. 1. sich ]siebie, sobie\, 2. sichel ]sierp\,
3. sicher ]pewny, bezpieczny\
Zych(owicz(la(al(owski(ora(alak(ma(iewicz(ewicz(
(alski(man(a(nowski(ler(ma<ski(er,
`zych& Domo(Moj(Ba(O(Dama(Dole•zych, Izychar•t(d.
 NAZWISKA W POLSCE
Ju/ w liczbie od 220 tys. Nowak[w do 2-ch tysi"cy
znajduje si" cz'stka nazwisk niemieckich, z racji –
bodaj/e – Íl'ska. Nazwiska innych narodowo>ci w
szcz'tkowej liczbie, a innych – jeszcze mniej.
• Oto nazwiska niemieckie, w liczbie powy/ej
2 tys. os[b w Polsce&
bach ]strumyk\ ˘ niem. Bach ˘ pol. Bach
balz(en(zeit ]tokowanie g=uszcza\ ˘ Balce•r(rzak
fisher ]rybak\ ˘ niem. Fischer ˘ Fiszer
fuchs ]lis\ ˘ niem. Fuchs ˘ Fuchs
gitter ]krata, ruszt\ ˘ gittern ˘ Ginter
Hinz ]Heniek, zdrobn. Henryk\ ˘ niem. Hinz ˘
Hinz, Henc
hof ]dw[r\ ˘ niem. Hoffman ]dworak, dworzanin\
keller ]piwnica\ ˘ niem. Keller ˘ Keller
klein ]ma=y, drobny\ ˘ niem. Klein ˘ Klein
knapp ]1. sk'py, 2. ciasny\ ˘ niem. Knapp ˘
Knapp, Knap
kraus ]k"dzierzawy\ ˘ niem. Kraus ˘ Kraus
krieger ]wojak\ ˘ niem. Kriegier ˘ Grygier
lange ]d=ugo>:; lang – d=ugi, ros=y\ ˘ niem. Lange
langner ]d=ugosz, dylong\$ ˘ niem. Langner
lehm ]lenno\ ˘ Lehmann ]lennik\
liegen ]le/e:\ ˘ pol. Ligenza, Lig"za
Lorenz ]Wawrzyniec\ ˘ Lorenc
mühle ]m=yn\, ang. mill ˘ miller ]m=ynarz\ ˘ Miller
neu % mann ˘ niem. Neumann ]nowy cz=owiek\
˘ Nejman
otter ]wydra\ ˘ niem. Otto
pelz ]ko/uch, futro\ ˘ niem. Pelz ˘ Pelc
anglosas. riht ]1. prostolinijnie, pewnie, rzetelnie,
2. prawnie, prawid=owo, s=usznie\
˘ richter ]s"dzia\ ˘ niem. Richter ˘
Richter, Rychter, Rychcik
schmied ]kowal\ ˘ niem. Schmidt ˘ Szmit, Szmyt
schreiber ]pisarz\ ˘ niem. Schroeder ˘ Szreder
schuh ]trzewik, bucik\ % beraht ]>wieci:\ ˘
Schubert
schulze ]so=tys\ ˘ niem. Schultz ˘ Szulz
schuster ]szewc\ ˘ niem. Schuster ˘ Szuster
schwarz ]czarny\ ˘ niem. Schwartz ˘ Szwarc
wach ]czuwaj'cy\ ˘ niem. Wach ˘ Wach(owski
wagner ]ko=odziej, ang. cartwright, wheelwright,
franc. charron\ ˘ Wagner
weiss ]bia=y\ ˘ niem. Weiss ˘ Wajs
Wenceslaus
]1. W., >w. czeski, ¿903–†935, m"czennik,
2. W., ¿1361–†1419, imperator Íw. Cesar-
stwa Rzymskiego 1379–1400\ ˘
niem. Wenzel ˘ Wencel
werne % heri ]1. armia, 2. duch\ ˘ niem. Wernher,
Werner
wink ]skinienie, wskaz[wka\,
winkel ]k't, zak'tek\ ˘ Winkler
zelle ]cela, kom[rka\ ˘ niem. Zellmer ]celnik\ ˘
Celmer
Dalej w d[=, poni/ej dw[ch tysi"cy – nazwiska
litewskie, ukrai<skie, w"gierskie, tatarskie, i wiele
hebrajskich, i ci'g dalszy niemieckich.
• Z litewskich mamy& Jurga, Paszko, Micko,
Surg•ut(ot ]zast"pca, ¯ =ac.\, `ajtis, `==o.
• Z ukrai<skich& Kucia, Ko(Ka•zub, Ku{ma ¯ gr.
kosmos ]=ad, harmonia\, Kuczera, Mielnik ]m=yn\.
• Z w"gierskich& Karda•s(sz, Rakoczy.
• Z tatarskich& Bas ]g=owa\, Buczak, Koziej.
Batko – dow[dca, Bojan ¯ bujan lub ba:, Cywka ¯
cewka, Falk – sok[=, Dmochowski ¯ dmuch, Doli<ski
¯ dolina, Marchlewski ¯ markiz ]nie od «marchew-
ki»\, Nadolski ¯ Podole ]na ^ po\, Napora – zapora
]na ^ za\, Obara – obora ]OA\, Ryszka – reszka,
Stencel – stencil; w tabeli cz'stk" nazwisk m[g=bym
przypisa: za=o/onym grupom, pope=niaj'c przy tym
sporadycznie b="dy, dlatego – nie wiedz'c dobrze
– w='czy=em tam na wszelki wypadek.

W grupie 04. Odimienne – nie ma nazwisk od imion& Damian, Fabian ¯ =ac. Fabius,
Patrycy ¯ =ac. patricus, Tadeusz ¯ =ac. Thaddeus, Thadeus ]Deus\ ¯ gr., ang. toddler,
nie ma od zdrobnie<& Bolek, Irek, Jarek, Jurek, Krzysiek i Krzy>, Mirek, Romek,
niem. Ferdynand, Walter, hebr. Salomon ]w"g. Koloman\, Rafa=, Tobiasz,
ros.-ukr. Artemij, Chariton ¯ starofranc. charite ¯ =ac. caritas, Gleb, Sergiej, Timofiej,
Trofim, Bazyli ˚Wasil,
tatar. Kojdan, Nogaj,
w grupie 08. Zaw[d – nie ma nazwisk od kustosza i rurarza,
w grupie 10. Status spo=eczny – nie ma chana ]Han$\, kniazia, rycerza, pacho=ka, pastucha,
w grupie 20. Zagroda, dom – nie ma nazwisk od owcy, >wini, i psa, nie ma te/ Ciel•och(uch.
Zestawienie nie obejmuje wszystkich nazwisk w grupach – jest to jedynie pogl'd
na rdze<, koncepcj" nazwisk polskich.
Nale/a=oby dokona: analizy ilo>ciowej, tj. ile nazwisk i ludzi obj"tych jest grupami, i do='czy:
do zestawienia, by wskaza: kt[re czynniki by=y aspektem najcz">ciej decyduj'cym o przybraniu
nazwiska.
Pobie/ne ogl"dziny wskazuj', /e najcz">ciej nazwiska pochodz' od imion ojc[w, w nast"pnej grupie
s'& nazwy ptak[w, nazwy drzew, religia i wiara, wykonywane zawody, lecz tu analiza – do='czone
liczby – mo/e przemiesza: kolejno>:, przy tym, wiele imion natury religijnej;
pobie/ne ogl"dziny s' cz"sto chybione.

Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.

 NAZWISKA W POLSCE
Grupa 56. Zapomniane, w liczbie od 42.000 do 1.900 ka/de
Adach Dorosz Ja=ocha +oboda Partyka Sobcz•ak(yk Zajkowski
Baczewski Dul Jamrozik Macia•k(szek Pasik Sobecki Za="ski
Baczy<ski Dur•a(ka Jaro< Mach(nik( Pasz•ek( Sobiech Zelek
Badowski Duraj Jaszczak (owski (kiewicz Sobierajski Zienkiewicz
Bagi<ski Dutk•a(owski Juchniewicz Machura Paszko(wski Sobieski ?ochowski
Bali•cki(<ski Dutkiewicz Kalbarczyk Mackiewicz Paterek Sobik ?uchowski
Ba=dyga Dyrda Kalemba Majda Pelc Sobkowiak
Bandura Fabisiak Kalicki Majka Pe=ka Sobo< 1899–1887
Barcz•yk(ak Falk•iewicz( Karbowiak Malesa Pepli<ski Soja Arendt
Barczy<ski (owski Karcz Malik Perkowski Soszy<ski Baj
Barna> Felczak Karda¶s(sz Ma=achowski Piechaczek Spyra Berger
Batko – dow. Fic(ek Kasi<ski Ma=ysz Piekut Stec Biniek
Bazan Fila K"dra Mania Pietkiewicz Stencel, ei Buli<ski
Bienias Firlej ¯ niem. Kiedrowski Marchlewski Piku=a Sty> Bu=a
Bil(i<ski(ski Fiuk Kiela•r(k ^ marquis Pilar•ski(czyk Sudo= Dalecki
Blichar(ski Foltyn Kierzkowski Masternak Pilch Sulewski Demczuk
Bloch, B=ach Forme•la(lla Kilian Matecki Pisula Sulikowski Fudali
B=och Fory> Klich Michn•a( Plata Sulima – herb Ga=a
Bojanowski Gaca Kli> (iewicz Plichta Su=•ko(ek Gliszczy<ski
Bojko Gach K=ys Micho< Plu•ta(ci<ski Suder Goc
Bonk Gadomski Koch Michta Poli<ski Suski, Syski Gurgul
Borawski Galas Koco•<(t Mickiewicz Potrykus Szadkowski Hernik
Boro< Gali<ski Konefa= ¯ Mitko Pyka Szot – strza= Idczak
Jatczak
Boruch Galus Konior oa Mielewczyk Pyrek Talaga, ae
Kocjan
Boruta Garczy<ski Konkel, hebr. Mikos Pytka Tarczy<ski
Kokoci<ski
Bro/•ek(yna Garus Korczy<ski Mikrut Pyzik Targosz
Kr"/al
Bryl Gawin, wv Kordek Miku=a Rachwa= Tomala
Kulczyk
Bry> Ga=uszka Korus kch Mir•ecki( Radwa•n( Trela Kwiek
Brzostek G'dek Korycki ye (owski (<ski Truszkowski Mencel hebr.
Buczko(wski Giemza Ko>mider Miszczak Rakoczy Tyburski Miszewski
Bucki Gier•czak( Kozyra Misztal Raszewski Tymi<ski Muras
Budnik (szewski Krasucki Mitura Regulski Ulatowski Ociepa
Caba•n(j Giza Kryczka Molenda Rek(owski Umi<ski Papis
Ca=ka Godek Krysa Momot Rokicki Wajda Perek
Cedro Gola Kubala Musia•lik(= Rosi•ak(k Walas(ek( Pikul
Celi<ski Go=d•a(yn Kubat Nadolski Rosi<ski (szek Perek
Cendrowski Gondek Kubera Napora Rosz•ak( Walicki Pol
Chabowski Gonera Kuc, Ku: Narloch (kowski Waliszewski Rado<
Chrobak Gorczy<ski Kukla Noc•u<(o< Rowi<ski Wanat Radosz
Ciecierski Gos Kulas Nycz Rozmus Warda Radtke
Ciborowski Grala(k Kulczy<ski Nykiel Ruci<ski Wasik Reszczy<ski
Ciok Grela Kumor Obara, ao Rudz•i<ski(ki Waszak Rychlicki
Cury=o ¯ kiri= Gre< Ku=aga Ochman Rusz•kiewicz Waszkiewicz Samek
Cyw•ka(i<ski Gr"da Kulpa Olcz•ak(yk (kowski Wawer Skrodzki
Danowski Grygiel ¯ Kupis Olender Rut•a(ka( Wcis=o, uw Suliga
Dankowski krieger Ku(Ko•riata Osowski (kowski Wenta rzeka Ste:
Dec Grzelak Kurdziel Ossowski Ryszka, ye Wi'cek Szaniawski
Deja Guga=a Kustra Osuch Sa=ek Widera Targo<ski
Demski Gut(kowski Ku{m•a(i<ski Ozga Samsel hebr. Wielgosz Treder
Tucholski
Deptu=a (owski Kwapisz O/[g ¯ /ga: Sarzy<ski Wieteski
Tyc
Dera Hebda Labuda Pac•ek(yna Sawa Wili<ski
W"sierski
Derda Hernik Lasota Paduch Seku=a Wilkosz
Wosik
Dmochowski Hyla Latos Pajor Sidor(owicz Winkler ¯ k't
Zarychta
Dmowski Idzi•ak(k Leja Palka Sierakowski Wojda, oa Zys=owski
Dolata (kowski Lenart(owicz Pa=ys Skawi<ski Wolanin
Doli<ski Ilnicki Lenkiewicz Panasiuk Skuza Wo>
Domin Jach Lorek Pan•kiewicz( Sobala Wyrzykowski
Dom/alski Jadczak +agowski (kowski Soba<ski Zajdel hebr.

Jerzy Dargiewicz – S=ownik j"zyka polskiego, 2015.