Dr.

Rıdvan Mercan
 Romatolojik hastada;

◦ Şikayetleri değerlendirmek

◦ Ayrıntılı anamnez almak

◦ Romatolojik hastayı tanımak

◦ Şikayet ve Semptomlar ile hastalıklar arasında bağ

kurar
 Öykü

 Fizik muayene doğru tanı

 Araştırmalar %90
 (Lab, görüntüleme...)
◦ Eklem şikayetleri
 Eklem ağrısı

 Katılık

 Şişlik

 Bel ağrısı

 Kas güçsüzlüğü

 Kemik ağrısı ...........

◦ Sistemik bulgular
Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011.
Öykü ile cevaplanması beklenen sorular
1. Problemin yeri?
◦ Eklem / Eklem dışı yapılar
◦ Lokal / Genel
◦ Periferik / Aksiyal
◦ Simetrik / Asimetrik
2. Başlangıç şekli ve seyri nasıl?
◦ Akut / Kronik
◦ İntermittan / Migratuvar / Aditif
◦ Progresif / Epizodik
3. Şikayetler inflamatuvar / non-inflamatuvar?
Öykü ile cevaplanması beklenen sorular

4. Sistemik hastalıkla ilişkili semptomlar var mı?

◦ Ateş, halsizlik / yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı

5. Eklem dışı tutulum var mı?

6. Fonksiyon kaybı, sakatlık?

7. Ailede benzer / ilişkili hastalık?

 Lokalizasyon

Kas iskelet hastalıklarında tanı için en önemli

ipucu genelde yakınmaların lokalizasyonunun

tam ve doğru tespiti ile elde edilir

 Ağrı ile gelen hasta

Ayrıntılı Öykü ve FM

Ağrı eklem kaynaklı

evet
İnflamasyon hayır
bulguları
•Yaygın ağrı sendromları
(+)
(-) • Tendinit ve bursitler

Artralji
Travma Artrit
Non- İnflamatuvar
inflamatuvar eklem
eklem hast. hastalıkları
Eklemde ağrı Yaygın ağrı
nedenleri nedenleri
•Eklem • Fibromiyalji
•Kemik • Polimyaljia romatika
•Ligament • Hipotiroidi
•Tendon • Hiperparatirodi
•Bursa
• Osteomalazi
•Yumuşak doku
• Paget hastalığı
•Yansıyan ağrı
•Yaygın ağrı • Malign hastalıklar
• Parkinson hastalığı
• İnfeksiyonlar
Öykü : inflamatuar mı ? / non-inflamatuar mı ?

Şikayetleriniz
 Sabahları nasıl? (iyi / kötü)

 (sabahları daha kötü ise) Hafiflemesi veya tam olarak

geçmesi ne kadar sürüyor?
 Günün sonunda nasıl?

 Uyumanıza engel oluyor mu, uykudan uyandırıyor mu?

 Artıran veya azaltan birşeyler var mı?

◦ Hareket / İstirahat
◦ NSAİİ / Kortikostereoid
 Oturma ile artıyor mu, yoksa azalıyor mu?

 Yürümekle değişiyor mu?

İnflamatuvar / Non-inflamatuvar ayrımı
Sabah Katılığı
Doğru sorunun sorulması yeterli!
• Sabah kalktığınızda katılığınız ne
kadar sürüyor??
• (Sabahları hareketlerinizin daha
rahat veya en iyi olması saat
kaçta?)
• (Sabah kaçta kalkarsınız?) =
Sabah Katılığı
İnflamatuvar / Non-inflamatuvar ayrımı
Sabah Katılığı
• Romatoid artritte en fazla ellerde ve
tutulan diğer eklemlerde
• Spondilartritlerde en fazla belde
• Polimyalgiya romatikada en çok proksimal
kaslarda ve boyunda
• Osteoartritte sabahları veya
immobilizasyon sonrası kısa süreli
• Eklem şişliği
• Eklem ağrısı
• Periartiküler dokuda
Eklem ağrısı
• kaç eklemde ?
• hangi eklem / eklemlerde ?
• Romatoid artrit; el bilekleri, el ve ayağın küçük
eklemlerini, simetrik
• Spondilartritler; aksiyal iskelet tutulumu
yanında özellikle alt ekstremite, büyük
eklemlerini asimetrik
• Psöriatik artrit ve osteoartrit; DIP
• Gut; ayak baş parmağı (Podogra)
Eklem ağrısı

Başlangıcı şekli nasıl ? ( nasıl başladı ? )

• Gut atakları ve septik artrit → akut (saatler)
• RA ve kronik artritler genellikle → subakut
• Fibromiyalji ağrılar → yıllardır mevcuttur
epizodik alevlenmeler
Eklem ağrısı

Şikayetleriniz

• Ne zaman başladı?

• Ne zamandan beri devam ediyor?

Akut ? ( < 6 hafta) / Kronik ? (> 6 hafta )

Eklem ağrısı

• Travmatik olay/tekrarlayan kullanım ile zamansal

ilişki var mı?
• Seyri nasıl ?
İntermittan Migratuvar Eklenici / Sinerjik

•Romatoid artrit
•Kristal artriti •Akut
•Spondilartritler
•FMF Romatizmal Ateş •Osteoartrit
Bel ağrısı

• İnflmatuar mı ?

• Mekanik mi?

• Sistemik hastalık mı?

Sistemik Hastalık Artiküler

Yakınmalar

Non-
Lokal Hastalık artiküler
 Sistemik Bulgular
Konstitüsyonel semptomlar;
 Ateş
 Halsizlik, yorgunluk
 İştahsızlık, kilo kaybı
herhangi sistemik inflamatuvar hastalığa eşlik
edebilir
 İnflamatuvar hastalık tanı ve takibinde önemli
klinik ipuçları
Sistemik sorgu
Ateş Bel ağrısı Fotosensitivite İshal

Kilo kaybı Ağız kuruluğu Cilt bulguları Nörolojik semptom

Oral ülser Ürogenital akıntı E. Nodosum Karın ağrısı

Malar rash Dizüri Papullopüst. Yutma güçlüğü

lezyon

Raynaud Halsizlik Livedo Düşük/ölü doğum

fenomeni retikülaris

Göz bulguları Sabah tutukluğu Gece terlemesi GÖRH semptomları

DİĞER

Hochberg et al. Eds.

Rheumatology. Mosby, 2011.
 Eklem dışı belirti ve bulgular

Sistemik romatizmal hastalıklar sıklıkla belli eklem

dışı bulgularla beraberdir

Simetrik poliartrite eşlik eden
eklem dışı bulgular Subkutan nodüller
Episklerit / sklerit
Sikka sendromu
Romatoid artrit
Raynaud fenomeni
Plörezi
Pulmoner fibroz
Nöropati

Ateş
Fotosensitivite
Alopesi
Döküntü (malar, diskoid,
SLE purpurik vb)
Sikka sendromu
Raynaud fenomeni
Plörezi
Nöro-psikiatrik
Simetrik poliartrite eşlik eden
eklem dışı bulgular

Psöriazis
Tırnak değişiklikleri
Psöriatik artrit
Üveit
Entezopati
Asimetrik oligoartritte eklem
dışı bulgular
Entezopati
Ankilozan Üveit
Spondilit Asemptomatik GI
ülserler

Üretrit/servisit
İshal
Psöriaziform döküntü
Reaktif artrit Balanit
Konjunktivit / üveit
Oral ülserler
Entezit
Asimetrik oligoartritte eklem
dışı bulgular

Ülseratif kolit / Crohn

Enteropatik artrit
Eritema nodosum

Eritema nodosum
Sarkoid artriti Hiler adenopati
İnterstisyel AC hast
 Öncül Streptokok
infeksiyonu
Eritema marginatum
Akut Romatizmal
Ateş Subkutan nodüller
Kardit
Korea

Oral aft
Genital Ülser
Üveit / Retinal vaskülit
Behçet Tromboz / Tromboflebit
Papülopüstüler lezyonlar
Paterji
Eritema nodosum
Monoartrite eşlik eden eklem
dışı bulgular

Tofüs
Nefrolityazis
Gut
Obezite
Hipertansiyon

Ateş
Septik artrit Yorgunluk
İnfeksiyon odağı
Monoartrite eşlik eden eklem
dışı bulgular

Karın ağrısı
Yan ağrısı
Ailevi Akdeniz Erizipel benzeri eritem
Ateşi
Ateşli uzamış myalji
Amiloidoz
 Cilt döküntüsü (Erişkin Still hastalığı)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Cilt döküntüsü (SLE)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Cilt döküntüsü (SLE)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Cilt döküntüsü (DM)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Skleroderma

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Skleroderma

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

◦ Göz bulguları
 Konjoktivit, episklerit, skleritis, Üveitis (anterior,
posterior, intermediate), retinal vaskülitis, …)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

• Göz bulguları – Sjögren’s sendromu

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Eşlik eden bulgular – vaskülit

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Pulmoner bulgular
◦ Asemptomatik veya
◦ Öksürük, dispne, göğüs ağrısı, hemoptizi...
 Plörit / plevral efüzyon
 Interstisiyel akciğer hastalığı
 Pulmoner nodül- kavite
 Intraalveolar hemoraji
 Pulmoner arter anevrizması
 İskemik vasküler bulgular
◦ Kladikasyo
◦ Raynaud fenomeni
Inflamatuar ?
◦ Livedo retikülaris Trombotik ?
◦ Dijital gangren
◦ …

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Raynaud fenomeni

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Palpable purpura

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Nabızsızlık (Takayasu arteritis)

Hochberg et al. Eds. Rheumatology. Mosby, 2011

 Kardiyovasküler bulgular
◦ Perikardit
◦ Miyokardit
◦ Endokardit
 Valvuler kalp hastalığı

◦ Aritmi
◦ Hipertansiyon
 Sistemik
 Pulmoner
 Nörolojik bulgular
◦ Periferal
 Mononöritis multipleks
 Polinöropatiler

◦ Santral
 Parankimal hastalık
 Meninjeal bulgular
 Vasküler olaylar
 İskemik inme, hemoraji
 Baş ağrısı
 Kognitif problemler
 Psikiatrik problemler

◦ Otonomik bulgular
 Sosyal öykü

Aile yaşantısı?

Meslek?

İlaç kullanımı?

Alkol tüketimi?
Sosyal öykü

Alkol ve obezite gut

Birden fazla seksüel partner reaktif artrit
IV ilaç kullanımı septik artrit

Medenci, halıcı, temizlik işçisi prepatellar bursit

Vinil klorid maruziyeti raynaud

Sigara akc ca – hipertrofik osteoartropati
 Aile öyküsü
 Ailede
◦ FMF
◦ Spondilartrit
 Ankilozan spondilit
 Reaktif artrit
 Psöriatik artrit
 Enteropatik artrit
 İlişkili olabilecek hastalık varlığı
 Psöriazis
 Ülseratif kolit / Crohn hastalığı
 Artrit ayırıcı tanısında ipuçlar

Belirtiler Dejeneratif İnflamatuvar Psikojen

(Non-İnflamatuvar)
Sabah katılığı Birkaç dakika İstirahat/eforla
Saatler
(jelleşme) ilgisiz
Ağrı İstirahat/eforla
Aktivite ile İstirahatte
ilgisiz
Yorgunluk Sıklıkla ve
Sabahları daha
Sık değil öğleden hemen
belirgin
sonra
Depresyon / Sık ve hastalık
Sık değil Sık
emosyonel labilite remisyonu ile 
 Artrit ayırıcı tanısında ipuçlar
Bulgular Dejeneratif İnflamatuvar Psikojen
(Non-İnflamatuvar)
Etkilenen eklemde Çok yaygın,
Genelde var Hemen daima
hassasiyet abartılı
Efüzyon sık ancak Efüzyon ve sinovyal
Şişlik Yok
sinovyal şişlik yok kalınlaşma
Sıcaklık / Renk
Alışılmadık Daha sık Yok
değişikliği
Krepitasyon Kaba/orta İnce/orta Yok

Kemik çıkıntı (spur) Sık Alışılmadık Yok

Romatolojik hastaya yaklaşım

İyi doktor olmak; puzzle

yapmak gibidir.
Doğru puzzle bulmak ve
tabloyu oluşturmaktan ve
tabloyu bütün olarak
görmekten geçer