LEARNING ACTIVITY SHEETS

Araling Panlipunan 4, Ikatlong Markahan,

Linggo 1

Kahulugan at Kahalagahan ng Pamahalaan

Layunin

Pagkatapos mong mapag-aralan ang LAS, inaasahang iyong:

Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng pamahalaan (AP4Q3MELC1Week1)

1. Natutukoy ang kahulugan ng pambansang pamahalaan;

2. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pambansang pamahalaan;
3. Natatalakay ang kahulugan ng tatlong sangay ng pamahalaan; at
4. Naiisa-isa ang kapangyarihan at kahalagahan ng tatlong sangay ng
pamahalaan.

1
 Aralin 1

Ang Pambansang Pamahalaan at

Kapangyarihan Nito

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Malaca%C3%B1ang_Palace_%28Cropped%29.jpg/270px-Malaca
%C3%B1ang_Palace_%28Cropped%29.jpg

Natutunan mo sa nakaraang yunit ang tungkol sa lipunan, kultura, at

ekonomiya ng bansa. Nalaman mo ang kahalagahan ng lipunan bilang yunit na
kinabibilangan ng bawat mamamayan. Gayundin ang pag-alam sa mga kultura ng
iba’t ibang rehiyon na lalo pang nagpayaman sa iyong sariling kultura. Bunga rin ng
mga katotohanang ito, ang pag-unlad ng ekonomiya ng mga rehiyon at ng bansa.
Ang mga ito ang tumutulong sa paghubog ng ating pagkamamayang Pilipino.
Sa aralin na ito, pag-aaralan mo naman ang tungkol sa pamahalaan ng ating
bansa, pati ang mga ahensyang may kinalaman sa pagtiyak sa kapakanan ng bawat
mamamayan. Gayundin, pag-aralan ang mga kaakibat na tungkulin ng mga
mamamayang tulad mo sa pamahalaang Pilipino.

2
 Ang pamahalaan o gobyerno ay isang organisasyon na may kakayanan na
gumawa at magpatupad ng batas sa isang nasasakupang teritoryo. Ito rin ay may
kapangyarihan na magbigay ng mga pangangailangan ng mga mamamayan ng
nasasakupang teritoryo. Maraming kahulugan kung ano ang binubuo ng isang
pamahalaan.

Ang pamahalaan ay isang samahan o organisasyong political na itinataguyod

ng mga grupo ng tao na naglalayong magtatag ng kaayusan at magpapanatili ng
isang sibilisadong lipunan. Ang pamahalaan ng Pilipinas, na siya ring pambansang
pamahalaan, ay isang uri o sistemang presidensiyal at demokratiko. Pinamumunuan
at pinamamahalaan ito ng isang Pangulo na siyang pinuno ng bansa, katuwang ang
pangalawang pangulo.

Ang pamahalaan ay may tatlong magkakaugnay na mga sangay: ang

tagapagbatas, tagapagpaganap, at tagapaghukom. Tinatawag din ang mga sangay
na ito na lehislatibo, ehekutibo, at hudikatura.

May kani-kaniyang kapangyarihan ang bawat sangay na nakapaloob sa

Saligang Batas ng Pilipinas. Ang sangay na tagapagbatas ay nasa kapangyarihan
ng Kongreso. Binubuo ito ng dalawang kapulungan: ang Mataas na Kapulungan o
Senado at ang Mababang Kapulungan o Lupon ng mga Kinatawan.

Ang kapangyarihan ng sangay na tagapagpaganap ay nasa mga hukuman.

Nasa ilalim ng pangangasiwa ng Kataastaasang hukuman ang mababang hukuman.

Sangay na Tagapagbatas

Ang Sangay na Tagapagbatas o ang Kongreso ang gumagawa ng mga batas

ng bansa. May dalawang kapulungan ang sangay na tagapagbatas: ang mataas na
kapulungan at ang mababang kapulungan. Ang Senado ay mataas na kapulungan at
ang kapulungan ng mga kinatawan ay ang mababang kapulungan.

Bukod sa paggawa ng mga batas, nakasalalay rin sa Kongreso ang

pagsasagawa ng mg imbestigasyon at pananaliksik para makatulong sa gagawing
batas. Ito rin ang nagsasaysay na ang bansa ay nasa estado ng pakikipagdigmaan.
Sa ganitong kalagayan, maaring pagkalooban ng Kongreso ang Pangulo ng
kapangyarihan para maisakatuparan ang mga pambansang patakaran. Ang
pambansang badyet ay dumadaan din sa pagsusuri ng sangay na tagapagbatas.

Ang kapulungan ng sangay na tagapagbatas ay may mga espesyal na

kapangyarihan. Halimbawa, ang pagpapatibay ng mga kasunduan ng Pilipinas sa
ibang bansa ay isang kapangyarihan ng Senado at ang pagsasampa naman ng

3
kasong impeachment o pagkatanggal sa puwesto ng mataas na opisyal ay
kapangyarihan ng Kapulungan ng mga
Kinatawan.

Senado ng Pilipinas Kongreso ng Pilipinas

http://www.radyoagila.com/wp-content/uploads/2018/07/Senate-of-the-Philippines_facebook_icon_large-480x227.jpg
https://assets.rappler.com/F848B0E597414D66847C64B0DBD09EFA/img/5FC9FDBB0D4941358A364B8E6454BCE1/Ji-
Bingxuan-visits-HouseofReps-September-10-2018-12.jpg

Sangay na Tagapagpaganap

Ang Sangay na Tagapagpaganap ang tumitiyak na ang mga batas na ginawa

ng Kongreso ay naipatutupad upang mapangalagaan ang kapakanan ng mga
mamamayanan. Pinamumunuan ng Pangulo ang sangay na ito. Kaagapay niya sa
pagpapatupad ng mga batas ang Gabinete na binubuo ng mga Kalihim ng
iba’t ibang ahensiya.

Ang Pangulo, batay sa Konstitusyon, alinsunod sa pagsang-ayon ng

Komisyon sa Paghirang, ang may kapangyarihang humirang ng mga puno ng mga
kagawaran, embahador, konsul, may ranggong colonel sa sandatahang lakas. At iba
pang mga opisyal ayon sa isinasaad sa konstitusyon. Bilang punong komander ng
sandatahang lakas ng bansa, maaring iatas ng Pangulo ang pagsupil sa anumang
karahasan, pananalakay, o pahihimagsik; at isailalim ang bansa sa batas military.

Taglay rin ng Pangulo ang veto power o ang kapangyarihang tanggihan ang
isang panukalang batas na ipinasa ng Kongreso. Siya rin ang pumipili ng punong
mahistrado ng Korte Suprema, gayundin sa mabababang hukuman, mula sa talaan
ng Judicial Bar Council.

Sangay na Tagapaghukom

Ang Sangay na Tagapaghukom ang sangay na nagbibigay ng interpretasyon

ng batas. Ang kapangyarihang panghukuman ay nasa ilalim ng Kataas-taasang

4
Hukuman o Korte Suprema at
mabababang hukuman. Sa Korte Suprema
dumudulog ang sinumang tao na hindi
sumasang-ayon sa anumang desisyon ng
mababang hukuman, maging ang
dalawang sangay ng pamahalaan kung
may tanong tungkol sa legalidad ng batas.

Mahalaga para sa isang bansa ang

isang pambansang pamahalaan dahil ito
ang nangunguna sa pagbabalangkas ng
pamamaraan ng pamamalakad at
pamamahala sa bansa. Gayundin, ito ang
namumuno sa pagpapatupad ng mga
programa at proyekto para sa mga
nasasakupan nito. Bumubuo ang
pamahalaan ng mga programa sa iba’t https://untvweb.com/news/wp-content/uploads/
ibang larangan na karaniwang nababatay 2012/10/IMAGE__100912__UNTV-News__Supreme-
Court1.jpg
sa mga pangunahing pangangailangan ng
mga mamamayan. Ang pambansang
pamahalaan din ang tumitiyak na maunlad ang ekonomiya ng bansa. Kung kaya,
ang pamahalaan din ang nangangasiwa sa pambansang badyet.

Tinitiyak din ng pambansang pamahalaan na ang karapatan ng mga

mamamayan ay napangangalagaan sa pamamagitan ng pagkakaloob ng mga
serbisyong pangkabuhayan, pangkalusugan, pangkultura, pansibil, at pampolitika.
Kahit nasa labas ng bansa ang isang mamamayang Pilipino, may mga kaparaanan
ang pamahalaan upang tiyakin ang kanilang kaligtasan laban sa pananamantala.

Mga Gawain

5
Gawain 1:
Panuto:  Sagutin ng Tama o Mali. Isulat ang Tama kung totoo ang isinasaad ng
pangungusap at kung mali naman, isulat ang salita o mga salita upang
maitama ito.

________1. Nasasakupan ng pambansang pamahalaan ang buong bansa.

________2. May dalawang sangay ang pambansang pamahalaan ng Pilipinas.

________3. Ang sangay na tagapagbatas ay binubuo ng mga piling hurado.

________4. Pinamumunuan ng Pangulo ng bansa ang sangay na tagapagpaganap.

________5. Magkakaugnay ang lahat ng mga sangay ng pambansang

pamahalaan.

________6. Ang sangay na tagapaghukom ay kinabibilangan ng mga mambabatas.

________7. Ang pambansang pamahalaan ay nangunguna sa pagbabalangkas at

papatupad ng mga programang para sa mga mamamayan.

________8. Nahahati sa dalawang kapulungan ang sangay na tagapagbatas.

________9. Ang pamahalaan ng Pilipinas ay siya ring tinatawag na pambansang

pamahalaan.

________10.Tinitiyak ng pambansang pamahalaan ang kapakanan ng mga

mamamayan nito maging yaong mga nasa ibang bansa man.

6
Pagyamanin
Gawain 2:
Panuto: Hanapin sa loob ng kahon ang inilalarawan na ahensya ng gobyerno. Isulat
ang letra ng tamang sagot. Isulat ang iyong sagot sa papel.

A. Kagawaran ng Edukasyon
B. Kagawaran ng Enerhiya
C. Kagawaran ng Tanggulang Pambansa
D. Kagawaran ng Kalusugan
E.Kagawaran ng Repormang Pansakahan
F. Sangay na Tagapagpaganap
G. Kagawaran ng Paggawa at Empleyo
H. Kagawaran ng Likas na Yaman at Kapaligiran
I. Kagawaran ng Ugnayang Panlabas
J. Sangay sa Tagapagbatas
K. Kagawaran ng Turismo

_____ 1. Gumagawa ng mga batas sa pambansang pamahalaan.

_____ 2. Nangangasiwa sa edukasyon sa mga pribado at pampublikong paaralan.
_ ____3. Nangangasiwa sa seguridad ng bansa.
_____4. Nagpapatupad ng mga batas.
_____5. Nangangasiwa sa tustos ng Kuryente.
_____6.Namamahala sa ugnayang panlabas ng bansa.
_____ 7. Nangangalaga sa likas na yaman.
_____ 8. Nangangalaga sa kapakanan ng mga manggagawa.
______9.Nangangasiwa sa kapakanang Pangkalusugan ng mga mamamayan.
_____10.Nagpapatupad ng mga programang may kinalaman sa reporma sa lupa.

Isaisip

7
Gawain 3:
Panuto:Tingnan ang graphic organizer. Itala sa kahon ang
kapangyarihang taglay ng bawat sangay. Kasunod nito, isulat
kung sino ang kasalukuyang pinuno ng bawat sangay ng
pamahalaan.

Kapangyarihan ng tatlong sangay

ng pamahalaan

Sangay na Sangay na
Sangay na

Tagapagpabatas Tagapaghukom
Tagapagpaganap

Repleksyon
8
Panuto: Punan ang 3-2-1 tsart ng iyong mga natutunan hinggil sa kahulugan at
kahalagahan ng pamahalaan. Isulat ang inyong sagot sa sagutang papel.

Susi sa Pagwawasto

9
 Gawain 1 Gawain 2
Gawain 3
1. Mali – teritoryong 1. F
nasasakupan lamang 2. A
Ang sagot ay maaaring
3. C
4. J magkaiba-iba.
2. Mali- tatlo
5. B
6. I
3. Tama
7. H
8. G
4. Tama 9. D
10. E
5. Tama

6. Tama

7. Tama

8. Tama

9. Tama
      10. Tama

Sanggunian
Aklat:

Araling Panlipunan 4, Kagamitan ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2015

Online:

10
https://tl.wikipedia.org/wiki/Pamahalaan
https://www.slideshare.net/dulaysherwin72/kahalagahan-ng-pamahalaan

Mga larawan sa google:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Malaca%C3%B1ang_Palace_%28Cropped%29.jpg/270px-Malaca
%C3%B1ang_Palace_%28Cropped%29.jpg

http://www.radyoagila.com/wp-content/uploads/2018/07/Senate-of-the-Philippines_facebook_icon_large-480x227.jpg

https://assets.rappler.com/F848B0E597414D66847C64B0DBD09EFA/img/5FC9FDBB0D4941358A364B8E6454BCE1/Ji-
Bingxuan-visits-HouseofReps-September-10-2018-12.jpg

https://untvweb.com/news/wp-content/uploads/2012/10/IMAGE__100912__UNTV-News__Supreme-Court1.jpg

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyon ng Caraga

Dibisyong Pansangay ng mga Paaralan ng Lungsod ng Surigao
Tagapamanihalang Pansangay: Karen L. Galanida
Kawaksing Tagapamanihalang Pansanay: Florence E. Almaden

Bumuo sa Pagsusulat ng Learning Activity Sheet (LAS)

Manunulat : Dioesa O. Esrael

Editor : Jirc Nadia S. Bargado
Mga Tagasuri : Marino L. Pamogas
Carolyn D. Alisangco
Gina B. Pegarro
Vincent B. Reyna
Tagapaglapat : Dioesa O. Esrael
Mga Nangasiwa : Karen L. Galanida
Florence E. Almaden
Carlo P. Tantoy
Elizabeth S. Larase
Venus M. Alboruto
Marino L. Pamogas
Claire Eloise V. Ortega

Inilimbag sa Pilipinas ng Dibisyong Pansangay ng mga Paaralan ng Lungsod Surigao

Office Address : M. Ortiz Street, Barangay Washington
: Surigao City, Surigao del Norte, Philippines
Telefax : (086) 826-1268; (086) 826-3075; (086) 826-8931
E-mail Address : surigao.city@deped.gov.ph

11