Hoorcollege algemene rechtsleer week 1

Drie visies op de rol van de rechter bij het bepalen van de uitkomst
1. Formalisme = volledige bepaaldheid
2. Hart = gedeeltelijke bepaaldheid
3. Rechtsrealisme = hoge mate van onbepaaldheid

Drie visies waarin de uitkomst volledig door het recht wordt bepaald
1. Formalisme
2. Dworkin = (positieve rechtsregel) zoekt naar justification
3. Scholten = rechtvnden:
 Interpreteren
 Redeneren
 Beslissen
A. Uiteindelijk is de wetgever de eindverantwoordelijke
B. Maar wetgever laat steken vallen met onduidelijke regelgeving, de rechter moet dit
oplossen

Montesquieu
- Trias politica
- Wetgeving, uitvoering en rechtspraak
- ‘er is geen vrijheid wanneer de wetgevenede en de uitvoerende macht in dezelfde
persoon of in hetzelfde bestuursorgaan zijn verenigd, want in zo’n geval valt te vrezen
dat een en dezelfde vorst, of een en dezelfde senaat, tirannieke wetten zal uitvaardigen
om ze vervolgens op tirannieke wijze toe te passen’

De focus ligt bij het vak op de wetgevende macht. Waarom moet je een ander gehoorzamen?

Deadline 1 = woensdag 22 maart

Deadline 2 = vrijdag 14 april

Thomas hobbes
- Waarom gehoorzamen wij de wetgever?
- Wie is de wetgever? De soeverein. – wat is dan die wet? De bevelen van de soeverein
- Lichamelijke en geestelijke gelijkheid + de slechte natuur van de mens
- Natuurtoestand: oorlog van allen tegen allen
- Sociaal contract
- In de eerste stap doet hobbes twee aannames. In de tweede stap zegt hij dat mensen
voortdurend aan het vechten zijn, maar zij zoeken ook naar vrede. In de derde stap
bepaalt hij dat om van die oorlog te ontkomen, mensen een sociaal contract aangaan
en dus stukje vrijheid weggeven. In de vierde stap wordt gegarandeerd dat iedereen
zich aan dit contract houdt, en zo geen oorlog meer te hebben  vogelvlucht
denkbeeld van hobbes
- Aanname 1 = In de natuur zijn er verschillen maar die verschillen zijn niet groot
genoeg om een natuurlijke autoriteit te zijn, op basis van kracht of intilligentie.
Mensen hebben elkaar nodig. Kennis komt door leren en niet door natuurlijke aanleg
- Aanname 2 = de mens is slecht. De mens is altijd op zoek naar = winst, veiligheid en
reputatie.
 - De natuurtoestand = de menging van de twee aannames. Daarom liggen de mensen
constant met elkaar overhoop. Voortdurende angst. Door de voortdurende angst voor
je veiligheid kan je niks met je leven
 Er is geen recht in de natuurtoestand
 Omdat er geen regels zijn (geen right or wrong) ben je vrij om alles te doen wat je
wil
- The law of nature = de mens is in de kern slecht, maar van nature wel opzoek naar
vrede en veiligheid
- De ongebondenheid in de natuurkracht wordt er weggetekend bij het sluiten van het
contract. Iedereen moet het sluiten, anders behouden sommige vrijheid en anderen niet
- Een belofte van de mens is niet veel waard, als de niet bang zijn voor consequenties:
 Iedereen moet bij het contract evenveel weggeven
 We hebben iemand nodig die erop toeziet dat iedereen zich aan het contract houdt
= de soeverein

Leviathan = eenwording van een groep mensen

- In het leven geroepen door een contract
- Eenwording van allen
- Soeverein = de absolute gecentreerde macht
- Machtenscheiding zorgt voor conflicten, onzekerheid en onveiligheid
- Leviathan is in het leven geroepen voor soevereiniteit, anders blijft er een
machtenstrijd steeds onstaan

De wetgever volgens hobbes

- Het gaat niet om een persoon, maar om een entiteit, als er maar geen verschillende
machten tegenover elkaar staan
- De wet is het bevel van de soeverein
- Het is dus geen advies, anders verwaterd de eenheid. De mensen moeten in toom
gehouden worden door hun slechte kern

Rousseau
- Maakt de wetenschappelijke vooruitgang de mens wel beter?
- Verbetering of verslechtering van de moraal
 Wat is dan precies het goede?
 Waarom is er verbetering nodig?
 Wat gaat er niet goed?
- Het goede = jezelf zijn. De mens is van nature goed, de maatschappij moet je de
ruimte bieden om jezelf en je goede kern te ontplooiien
- Je bent pas jezelf als er geen andere mensen in de buurt zijn
- Je bent zelden alleen. De natuurlijke authenticiteit slaat dan om , de tevredenheid met
jezelf (amour de soi) slaat dan om in jaloezie. Er ontstaat een verkeerde manier van
naar jezelf kijken. Er komt verzieking  morele verslechtering
- Zonder ingrijpen gaat het fout, is een retour a la nature nog mogelijk?
- Verbetering = opvoeding ‘men moet de gemeenschap leren te ontdekken wat ze wil’
- Belang van de pegagogen, de leer van te willen wat je echt wil
- Politieke filosofie = ‘ieder, in de vereniging met allen, toch slechts aan zichzelf
gehoorzaamt en even vrij blijft als tevoren’
  Hoe kunnen we zo vrij zijn als eerst, terwijl er nu wel regels zijn die we moeten
gehoorzamen
 Waar is de staat voor nodig? Teruggaan naar het politieke goede, jezelf zijn.
Authenciteit van ‘een zedelijk lichaam’
- Het politieke probleem = ‘het gaat erom een vorm van samenleven te vinden die met
alle gemeenschappelijke kracht de persoon en de goederen van iedere deelgenoot
verdedigt en beschermt, en waardoor ieder, in de vereniging met allen, toch slechts
aan zichzelf gehoorzaamt en even vrij blijft als tevoren. Ziehier het grondprobleem,
waarvoor het maatschappelijk verdrag de oplossing biedt’
- De kern van de maatschappij ligt bij het verzoenen van de gehoorzaamheid met de
vrijheid. We zijn zowel soeverein als onderdanen. Zowel gehoorzamen aan de wetten
als vrij zijn. Dit kan door middel van het sociaal contract. Mensen vormen hierbij
soeverein. Bij hobbes is de soeverein iets anders, wat los staat van de burgers. Hier is
de soeverein alle mensen in de maatschappij te samen. Dus de algemene wil = wet.
- Wij zijn dus allemaal de soeverein