LÝ THUYẾT NHÔM VÀ HỢP CHẤT- HOÁ 12 Th.

S Hoá học Lê Thị Tuyền -0909836583

NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM

p = e = z = 13;n = 14,khoái löôïng mol = 27
A- NHÔM 27
13
Al trong ñoù z = 13: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 (2 / 8 / 3)  vò tríoâ 13,chu kyø 3, nhoùm IIIA
Coù 3e lôùp ngoaøi cuøng,coù soá oxi hoaù + 3, hoaù trò III trong hôïp chaát
− Laø chaát raén,maøu traéng baïc,coù lôùp oxit raát moûng baûo veä
TCVL cuûa Al − Laø kim loaïi nheï, deûo,daãn ñieän,nhieät toát hôn Fe,keùm Cu
− Coù nhieàu öùng duïng roäng raõi trong cuoäc soáng.

− Coù tính khöû maïnh nhöng yeáu hôn kim loaïi kieàm,kieàm thoå : Al → Al3+ + 3e
 4Al + 3O ⎯⎯ toc
→ 2Al 2O3
2

− Taùc duïng phi kim 2Al + 3Cl 2 → 2AlCl 3
 toc
 2Al + 3S ⎯⎯→ Al2S3
 3
 Al + 3HCl → AlCl3 + H 2
HCl,H 2SO 4 loaõng  2
2Al + 3H SO → Al (SO ) + 3H
 2 4 2 4 3 2

  N2
 
 Al + HNO loaõng → Al(NO ) +  N 2 O + H2O
− Taùc duïng axit  3 3 3 
 NO

HNO3 ,H 2SO 4 ñaëc,noùng   NH NO
 4 3

TCHH cuûa Al  Al + HNO 3
ñaë c,noù n g → Al(NO )
3 3
+ NO 2
+ H 2O
 Al + H2SO4 ñaëc,noùng → Al 2 (SO 4 )3 + SO2 + H 2O

 Al bò thuï ñoäng trong HNO3 ñaëc nguoäi,H 2SO 4 ñaëc nguoäi
 2Al + 3CuSO 4 → Al 2 (SO 4 )3 + 3Cu
− Caùc muoái thoâng thöôøngcuûa kim loaïi sau Al 
 Al + 3AgNO3 → Al(NO3 )3 + 3Ag
− Taùc duïng vôùi muoái
2Al + 3Fe2 (SO 4 )3 dö → Al 2 (SO 4 )3 + 6FeSO 4
− Vôùi muoái saét(III) 
2Al dö + Fe2 (SO 4 )3 → Al2 (SO4 )3 + 2Fe
 3
 Al + NaOH + H 2O → NaAlO2 + H 2
− Taùc duïng dd kieàm (KOH,NaOH,Ba(OH)2 )  2
2Al + Ba(OH) + 2H O → Ba(AlO ) + 3H
 2 2 2 2 2

 Al + Cr O ⎯⎯ to c
→ Al 2O3 + 2Cr
2 3
− Phaûn öùngnhieät n h oâm  o
 saûn phaåm nhieät nhoâm luoân coù Al 2O3
 Al + Fe2 O3 ⎯⎯→ Al 2 O3 + 2Fe
t c

− Nguyeân lieäu : Quaëng boxit Al2 O3 .2H 2 O

− Phöông phaùp : Ñieän phaân noùng chaûy
Saûn xuaát Al 2Al 2O3 ⎯⎯⎯⎯⎯⎯ ñpnc
xuùc taùc:quaëng criolit
→ 4Al + 3O2
− Phöông trình : 
 Al bò khöû treân catot;anot taïo khí O2
3+

− Vai troø cuûa quaëng criolit : Haï nhieä t ñoä noùng chaûy cuûa heä; t aêng tính daãn ñieän;ngaên khoângcho Al tx khoâng khí
B-Hợp chất nhôm
1- Nhôm oxit Al2O3 (M=102)

1
LÝ THUYẾT NHÔM VÀ HỢP CHẤT- HOÁ 12 Th.S Hoá học Lê Thị Tuyền -0909836583

 Taùc duïng vôùi axit maïnh : Al 2 O3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H 2O

−
− Laø oxit löôõng tính 
 − Taùc duïngvôùi bazo maïnh : Al2 O3 + 2NaOH → 2NaAlO2 + H 2O
− Laø chaát raén maøu traéng,beàn trong khoâng khí vaø nöôùc,t onc raát cao (2040o )
− Al 2 O3 khoâng tan trong bazo yeáu(dd NH3 ),dd axit yeáu (ddCO2 )
Al2 O3 (M = 102) 3
− Duøng sx Al : Al 2O3 ⎯⎯⎯
ñpnc
→ 2Al + O2
2
− Al 2O3 khoâng bò khöû bôûi C, CO hay H 2
2Al(OH) ⎯⎯ to c
→ Al 2O3 + 3H 2O
 3
− Ñieàu cheá töø phaûn öùng nhieät phaân  3
toc
2Al(NO3 )3 ⎯⎯→ Al 2O3 + 6NO2 + O2
 2
2- Nhôm hidroxit Al(OH)3 (M=78): là chất kết tủa dạng keo màu trắng
 Taùc duïng vôùi axit maïnh : Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H 2O
−
− Laø hidroxit löôõngtính 
 − Taùc duïngvôùi bazo maïnh : Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 3H 2 O
o
− Bò nhieät phaân Al(OH)3  (keo traéng) ⎯⎯
t c
→ Al 2O3 + 3H 2O
Al(OH)3
− Al(OH)3 khoâng tan trong bazo yeáu(dd NH3 ),dd axit yeáu (ddCO2 )
 Muoái AlCl3 taùc duïng ddNH3 dö AlCl3 + 3NH3 + 3H 2O → Al(OH)3  +3NH 4 Cl
− Ñieàu cheá 
 Muoái NaAlO2 taùc duïng ddCO2 dö NaAlO2 + CO2 + H 2O → Al(OH)3  + NaHCO3
3- Muối Nhôm
− Coù moâi tröôøngaxit ,quì tím hoaù ñoû ,pH  7
 Ban ñaàu : AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3  +3NaCl
Vôùi bazo maïnh : 
*Muoái Al ( AlCl3 ,Al(NO3 )3 , Al 2 (SO 4 )3 ...)
3+
Sau ñoù  tan : Al(OH)3  + NaOH → NaAlO2 + 3H 2O
−
 AlCl3 + 3NH3 + 3H2 O ⎯⎯→ Al(OH)3  +3NH 4 C
toc
Vôùi bazo yeáu : 
Keát tuûa khoâng tan khi NH3 dö
− Coù moâi tröôøng kieàm ,quì tím hoaù xanh ,pH  7
 Ban ñaàu : NaAlO2 + HCl + H 2O → Al(OH)3  + NaCl
Vôùi axit maïnh : 
*Muoái AlO2− (NaAlO2 ) sau ñoù  tan : Al(OH)3  + 3HCl → AlCl3 + 3H 2O
−
 NaAlO + CO + H O ⎯⎯ to c
→ Al(OH)3  + NaHCO3
Vôùi axit yeáu  2 2 2

 Keát tuûa khoâng tan khi CO2 dö

Các quặng chứa Al trong tự nhiên:

1-Quặng boxit: Al2O3 . 2H2O
2- Quặng Criolit: Na3AlF6 hay 3NaF.AlF3
3- Đất sét:
4-Cao lanh
5-Phèn chua: K2SO4 .Al2(SO4)3 .24H2O hay KAl(SO4)2.12H2O
Sản xuất Nhôm từ quặng boxit, bằng phương pháp điện phân nóng chảy
Tại sao không điện phân nóng chảy AlCl3 hoặc Al(OH)3? Vì:
- AlCl3 là chất thăng hoa nên khi đun nóng đến nhiệt độ nhất định AlCl3 sẽ bốc hơi.
- Al(OH)3 là chất kém bền. Nên khi đun nóng
2Al(OH)3 → Al2O3 + 3H2O