Aralin 1:

Ang Ekonomiks
Bilang Isang Agham

Ekonomiks
 nagmula sa salitang Griyego na oikonomia na ang ibig sabihin ay “pamamahala ng
sambayanan” (household management)
 unang nakilala bilang political economy na sentral na paksa ng mga pilosopo
 pinagtutuunan ng pansin ang mga gawain ng tao na may kinalaman sa
pangkabuhayan at paraan ng pamumuhay
 isang agham panlipunan na mayroong layunin na pag-aralan ang mga pagkilos at
pagsisikap ng mga tao at mga paraan ng paggamit ng mga limitadong
pinagkukunan ng yaman upang matugunan ang walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan sa buhay

*Ang pagkakaroon ng magkasalungat na ideya at prinsipyo ng mga naunang pilisopo at

ng mga grupo ng ekonomista ang nagbigay-daan sa kaisipan ng iba pang ekonomista
ukol sa ekonomiks.*

Ekonomista (economist)
 isang tao na nag-aaral ukol sa pagpili at pagdedesisyon ng mga tao at lipunan at
ang epekto nito sa buong ekonomiya

Adam Smith
 Ama ng Makabagong Ekonomiks
 Unang nagpahayag ng Laissez-faire o Let Alone Policy
  Nagpapaliwanag na hindi dapat makialam ang pamahalaan sa pagpapatakbo
ng ekonomiya ng pribadngsektor, sa halip, pagtuunan ng pansin ang
pagpapanatili ng kapayapaan ng bansa
 Ang espesalisasyon ay paghahati ng mg gawain sa produksiyon ayon sa kapasidad
at kakayahan sa paggawa
 Sumulat ng aklat na “An Inquiry into the Nature and Causes of The Wealth of
Nations”

David Ricardo
 Law of Diminishing Marginal Truths
 Ang patuloy na paggamit ng mga tao sa mga likas na yaman ay nagiging
dahilan ng pagliit ng nakukuha mula sa mga ito
 Law of Comparative Advantage
 Isang prinsipyong nagsasaad na mas nakalalamang ang mga bansa na
nakagagawa ng mga produkto na mas mababang halaga (production cost)
kumpara sa ibang bansa

Thomas Robert Malthus

 Binibigyang diin ang mga epekto ng mabilis na paglaki ng populasyon
 Malthusian Theory
 Ang populasyon ay mas mabilis lumaki kaysa sa supply ng pagkain na
nagdudulot ng labis na kagutuman sa bansa

John Maynard Keynes

 Father Of Modern Theory of Employment
 Ang pamahalaan ay may mas malaking gampanin sa pagpapanatili ng katatagan at
balanse sa ekonomiya
 Sumulat ng aklat na “General Theory of Employment , Interest and Money”

Karl Marx
 Ama ng Komunismo
 Sumulat ng aklat na “Das Kapital”
 Naglalaman ng mga aral ng komunismo
 Sumulat ng “Communist Manifesto” kasama ni Friedrich Engels
 Naniwala sa pagkakaroon ng pagkakapantay pantay sa lipunan
 Naniwala na ang estado ang dapat na magmay-ari ng mga salik ng produksiyon at
gumagawa ng desisyon ukol sa produksiyon at distribusyon ng yaman ng bansa
 Isinulong na ang rebulusyon ng mga proletariat ang magpapatalsik sa mga
kapitalista

Economic Goods
 Ang lahat ng bagay ay may halaga o presyo tulad ng pagkain, damit at bahay
 Nagkakaroon ng kakapusan bunga ng walang katapusang pangangailangan ng tao

Free Goods
 Mga bagay na nakakamit ng tao nang walang bayad tulad ng init ng araw at
hangin

Ilan sa mga Bagay na Dapat Pagdesisyunan ng Mag-aaral sa kanilang Buhay :

i. Pagpili ng kurso sa kolehiyo
ii. Paggastos ng allowance
 iii. Pagsapi sa mga organisasyon
iv. Pagsama sa pamamasyal ng mga barkada
v. Pagbili ng mga damit a pagkain
vi. Pagpili ng magiging kaibigan
vii.Pagpili ng papasuking trabaho

Ilan sa mga tungkulin Bilang Isang Mamamayan:

a) Pagbabayad ng tamang buwis
b) Pagtangkilik sa sariling produkto
c) Pagsunod sa mga batas na itinakda ng pamahalaan
d) Pagsuporta sa mga programa at proyektong pangkalikasan, pangkabuhayan at
panlipunan
e) Pagboto kapag may eleksiyon
f) Pagiging mapagmatiyag at alerto sa maling gawain ng mga namumuno

*NGO Non-Governmental Organizations

Ilan sa mga suliranin at kaganapan na may kaugnayan at epekto sa ekonomiya:

1) Polusyon
2) Trapiko
3) Presyo ng Langis
4) Korupsiyon
5) Climate Change

Hypothesis
 Mga maaaring kasagutam o kapaliwanagan sa mga natukoy na suliraning pang
ekonomiya

Internet
 May mga nakatalang ulat ukol sa suliranin at maging sa pakikipanayam sa mga tao

Graph, Chart, Statistics

 Ginagamit upang suriin ang mga impormasyon at datos upang maging mabisa at
makatotohanan ang pagsagot sa suliranin

Mga Hakbang sa Pagsasagawa ng Siyentipikong Pamamaraan

1) Pagtukoy sa Suliranin
2) Pagbibigay ng Hypothesis
3) Pangangalap ng mga Datos at Impormasyon
4) Pagsusuri sa Datos at Impormasyon
5) Pagbibigay ng Konklusyon at Rekomendasyon

Pork Barrel
 Isa pang isyung pampolitika na may epekto sa ekonomiya

Sosyolohiya
 Pag-aaral ng pinagmulan ng estraktura ng ating lipunan

Etika (ethics)
 May kinalaman sa moralidad at paggawa ng tama o mali sa buhay

Heograpiya
 Tumutukoy sa pag-aaral ng mga katangiang pisikal ng bansa, klima, pinagkukunan
ng yaman at iba pang aspektong pisikal ng mga tao

El Nino: tagtuyot; La Nina: tagbaha

Biyolohiya
 Pag-aaral sa mga bagay na may buhay tulad ng tao, hayop, halaman, at iba pa
Kemistri
 Ang kemistri ay may kinalaman sa pag-aaral ng iba’t ibang kemikal na kailangan
sa paglikha ng isang bagay
Pisika
 Ukol sa pag-aaral ng mga bagay at enerhiya
Matematika
 Pag-aaral ukol sa tsart, graph at numero o datos
Ekonomiks at Agham Pampolitika
Ang mga panukalang batas at desisyon
ng mga taosa pamahalaan tulad ng
pangulo ng bansa, senador, mga
kongresista at mga lokal na opisyal ay
makaaapekto sa pamumuhay ng tao at
ekonomiya.
Ang nagaapruba ng pambansang
budget ay isa ring usaping pampulitika
na amay malaking kaugnayan sa
pamamahala ng ekonomiya ng bansa.
Ekonomiks at Sosyolohiya
Ang mga kilos ng tao bunga ng batas,
gawi, paniniwala at kulturana umiiral
sa lipunan ay nakaaapekto sa uri ng
hanapbuhay at gawain ng tao.
Ekonomiks at Heograpiya
Magkaugnay sapagkat anumang
mangyari sa kapaligiran ay
nakaaapekto sa pamumuhay ng tao.
Kung nakararanas ng kalamidad
tuladng bagyo ang isang bansa, buong
ekonomiya ay apektado.
Ekonomiks at Biolohiya
Inaaral sa biolohiya kung paano
magiging malusog ang tao, hayop at
halaman upang maging
kapakipakinabang sa lipunan at
ekonomiya.
Ekonomiks at Pisika
Magkaugnay dahil lahat ng pagbabago
at pagpapaunlad sa mga bagay at
enerhiya ay nakaaapekto sa paggawa at
supply ng mga produkto na kailangan
ng mga tao.
Ekonomiks at Kasaysayan
Magkaugnay sapagkat ang gagawing
desisyon ngayon sa pamumuhay ay
ibabatay sa nangyari sa nakaraan.
Ang naging takbo ng ekonomiya noong
panahon ng pananakop ay may kinalaman
sa uri ng pamumuhay natin ngayon.
Gayundin lahat ng nangyari ngayon ay
may epekto sa magiging ekonomiya sa
darating na panahon.
Ekonomiks at Etika
Kung ang mga mamamayan ay
nagattaglay ng mabuting asal ay
magkaakroon sila ng malasakit sa
kapakanan ng kanilang kapwa at ng
ating ekonomiya.
Ekonomiks at Natural Sciences
Ang mga nagaganap na pagbabago sa
ating kapaligiran at maging sa
kalikasan ay nakaaapekto sa kabuhayan
ng mga mamamayan at ng bansa na
pinagtutuunan ng ekonomiks.
Ekonomiks at Kemistri
Ang uri ng kemikal na gagamitin sa
mga pananim bilang pataba at pamatay-
peste ay bahagi ng gagastusin sa
produksyon.
Ekonomiks at Matematika
Sa tulong ng mga graph chat at
equations ay madaling mauunawaan
ang mga ekonomikong kaganapan tulad
ng pagtaas ng presyo, paglaki ng
produksiyon, tamang pagbabayad ng
kita, at iba pa.
Social Choice
 Pagpapasiyang ginagawa ng pamahalaan upang matugunan ang mga
pangagailangan ng lipunan

Economic Choice at Economic Decision

 May kinalaman sa desisyon ukol sa iba’t ibang gamit ng limitadong
pinagkukunang yaman

Opportunity Cost
 Tumutukoy sa isinakripisyong halaga ng isang bagay upang bigyang-daan ang
higit na mas makabuluhang paggagamitan nito
 Bunga ng pagpili ng isang bagay mula sa maraming pagpipilian

Trade-off
 Pagpapaliban ng pagbili ng isang bagay upang makamit ang ibang bagay

Agribusiness