Antwoorden hoofdstuk 2

Opdracht 3
Gemiddelde leeftijd is 18,6 jaar.

Vraag 4
a. 186 / 9 = 20,7
b. Nee, het gemiddelde is boven de 18, maar alleen de man van 51 jaar is oud genoeg.
c. middelste = 16
d. meest voorkomende = 15

(*) Vraag 5
Gemiddelde is 11,5 gram, mediaan is 10,1 gram. Eerlijker is het dus om de mediaan te
geven als maat voor het gewicht van de bonbons.

(*) Vraag 6
a. € 26.000
b. Modus = meest voorkomende, dus x-waarde bij piek van de grafiek
c. Mediaan is niet af te lezen, maar mediaan zal veel hoger zijn (mediaan = € 36.000).
d. De totale oppervlakte onder de grafiek is gelijk aan 100% van de werknemers.
De oppervlakte links van de mediaan = 50%.
De oppervlakte links van de modus < 50%, vanwege de asymmetrie in de figuur,
dus ligt de mediaan rechts van de modus.

Antwoorden hoofdstuk 3
Opdracht 7
Zie MS Excel bestand NLT3-h019 Data Jeroen en Berdien antwoord.xls.

Vraag 8
a. ziekenhuis A: gemiddelde=166 cm mediaan=160 cm
ziekenhuis B: gemiddelde=166 cm mediaan=160 cm
b. Nee, bij ziekenhuis B liggen de getallen verder uit elkaar.

Vraag 9
a. plaats A: gemiddelde=60 mm, mediaan=60 mm
plaats B: gemiddelde=60 mm, mediaan=60 mm
b. A
c. Variatiebreedte A= 80 mm, variatiebreedte B=20mm, antwoord is ja.

Vraag 10
gemiddelde=0,5, mediaan=0,5, variatiebreedte=0,8

Vraag 11
a. 3,036811
b. 0,774597

(*) Vraag 12
a.
aantal personen 1 2 3 4 5 6 7 som
aantal huishoudens 273 314 191 123 62 29 8 1000
aantal personen 273 628 573 492 310 174 56 2506
Gemiddeld personen per huishouden = 2,51
b. s2 = som van (gemiddelde minus meetwaarde)2, gedeeld door aantal meetwaarden;
dus:
gemidd - x 1,51 0,51 -0,49 -1,49 -2,49 -3,49 -4,49
(gemidd - x ) ^2 2,27 0,26 0,24 2,23 6,22 12,21 20,20 som
aantal * (gemidd - x ) 46,6 354,0
^2 619,17 80,40 1 274,54 385,64 3 161,57 1921,96
standaard afwijking 1,39
c. -s = 2,51-1,39 = 1,12
+s = 2,51+1,39 = 3,9
Onder 1,11 liggen 273 huishoudens, boven 3,94 liggen 123+62+29+8=222,
samen dus 495 huishoudens, dat is 49,5%.

d. 2,5 – 2×1,4 < 0 en 2,5 + 2×1,4 = 5,3 zijn de grenzen.

Boven 5,3 liggen ongeveer 29+8=37 huishoudens, dat is 3,7%.

Opdracht 13
De Red Bull opdracht is uitgewerkt in het „MS Excel bestand NLT3-h019 Data Jeroen en
Berdien antwoord.xls.

Antwoorden hoofdstuk 4
14. Opdracht: Red Bull deel 4.
De Red Bull opdracht is uitgewerkt in het „MS Excel bestand NLT3-h019 Data Jeroen en
Berdien antwoord.xls.

15. Vraag
a. Als histogram symmetrisch is, bij de top.
b. Smalle hoge berg: kleine standaarddeviatie.
Brede lage berg: grote standaarddeviatie.
Anders geformuleerd: Bij gelijke hoogte heeft de breedste berg de grootste
standaarddeviatie.

(*) Vraag 19
Nee, want er zijn leidinggevenden, afdelingshoofden en directeuren die veel verdienen
maar in de minderheid zijn (zie ook vraag 8 en figuur 10).
Antwoorden hoofdstuk 5
Vraag 20
a. gebruikelijk: rond 16ºC
b. uitschieters: 21º of 14ºC

Vraag 22
Spijkers

5 55 5 5 55 5 55 5 5 55 5 5 55 5 55 5 5 55 5 5 55 5 66 6 6 6 66 6 66 6 6 66 6 66 6 6 66 6 6 66 6 66 6 6 6
5 55 5 6 66 6 66 7 7 77 7 7 78 8 88 8 8 89 9 9 99 9 00 0 0 0 00 1 11 1 1 11 2 22 2 2 23 3 3 33 3 34 4 4 4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .lengte
.. ................... ..........
5 68 9 1 24 5 78 1 34 6 7 90 2 35 6 8 91 2 4 57 8 1 3 4 6 79 0 23 5 6 89 1 24 5 7 8 1 3 46 7 90 2 3 5
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
a. Toepassen vuistregels van de normale verdeling
v.l.n.r.: 60 – 2×1,5 = 57 mm
60 mm
60 + 1,5 = 61,5 mm
60 + 2×1,5 = 63 mm.
b. 2,5 mm komt overeen met 2×s, dus s = 1,25 mm.

(*) Vraag 23
a. 450 – 0,03×450 = 436,5 gram
b. Nee, er zullen altijd een paar potten zijn die te weinig bevatten. alleen gemiddeld
genomen kan de fabrikant er aan voldoen.

(*) Vraag 24
a. Dan past de helft van de bouten niet op de moeren.
b. 99% tussen x̄ - 3s en x̄ + 3s dwz 1% valt er buiten, met 0,5% aan elke kant.
99,5% betekent dus alles tot x̄ + 3s dwz 10,0 + 3 × 0,08 mm = 10,24 mm.
c. Ja, zolang de draad van de bout en de moer maar voldoende overlappen.
Antwoorden hoofdstuk 6

Vraag 26
a. 0,9217*1800=1659
b. 0,095
c. vanaf 96 kg

Vraag 27
G = inhoud pot, =503, =6
a. P(G < 500) = 0,309 = 30,9 %
b. P(G < 500 | µ = x, σ = 6) = 0,1 → µ = 508 g
c. P(G < 500 | µ = 504, σ = x) = 0,1 → σ = 3 g

(*) Vraag 28
a. Kies als grootheid de meetfout.
gemiddelde = 3, standaard afwijking = 0,8
P(X>2) = 1 – P(X<2) = 0,8944
b. Kies als grootheid de “ware snelheid” dwz de snelheid op de meter minus de
meetfout.
teller: 55 km/uur, dus “ware snelheid” 52 km/uur, standaard afwijking 0,8 km/uur
limiet = 52,5 km/uur
gevraagde kans is kans dat X>52,5, met gemiddelde 52 en standaard afwijking 0,8
= 1 – P (X < 52,5 ) = 0,2660
c. limiet 84 km/uur
teller 85 km/uur, dus “ware snelheid” 82 km/uur
gevraagde kans = P(X>84) = 1-P(X<84) = 0,0062
d. limiet 52,5 km/uur
teller 55 km/uur, “ware snelheid” 55-A
gevraagde kans is 0,5, dus precies de helft van de verdeling, dus 55-A=52,5 dus
A=2,5

(*) Vraag 29
a. M = melkproductie per dag
M = 8500/365 = 23,3 L
P(M > 23,3 | µ = 24; σ = 3) = 0,59
aantal koeien met M > 23,3 = 0,59 · 138 = 81 à 82
b. Melkproductie per koe per dag = 2800/138 = 20,3 L
Een koe geeft per dag 24 – 20,3 = 3,7 liter melk per dag minder.
Zij krijgt dus 3,7/1,5 = 2,47 kg krachtvoer minder.
c. optie (I): aantal koeien = 2800/24 = 116
baten = 116 · 24 · 0,35 = 974,10 euro
kosten = 116 · 14 · 0,15 = 243,60 euro
baten – kosten = 974,10 – 243,60 = 730,80 euro per dag
optie (II): baten = 138 · 20,3 · 0,35 = 980 euro of 2800 · 0,35 = 980 euro
kosten = 138 · (14 - 2,47)•0,15 = 238,67 euro
baten – kosten = 980 – 238 = 741,33 euro per dag
De boer zal voor optie (I) kiezen: minder koeien, dus minder werk bij het melken,
nagenoeg dezelfde opbrengst.

Antwoorden hoofdstuk 7
Vraag 30
a. Gemiddelde van steekproefgemiddelden zal (vrijwel) gelijk zijn aan het gemiddelde
van de populatie, dus 1000 mL.
b. Nee de spreiding is kleiner, want het gemiddelde van 50 flessen zal dichter bij het
populatie gemiddelde liggen dan de inhoud van een enkele fles.

Antwoorden hoofdstuk 8
Vraag 32
a. T = gebruikstijd batterij in minuten
P(T > 190 | µT = 185 , σT = 20) = 0,4013
Of met MS Excel: =1-NORM.VERD(190;185;20;1).
b. Alle vier batterijen moeten 190 minuten meegaan. De kans hierop is 0,4013 4 =
0,0259.
c. S = steekproefgemiddelde
H0: µ = 185 H1: µ < 175
σ =20/√16 = 5 α = 0,05 eenzijdig toetsen
P( S < 175 | µ = 185; σ = 5) = 0,023 < 0,05 dus H0 verwerpen
Jaaps vermoeden is juist.

Vraag 33
a. S = steekproefgemiddelde
S = 299,47
b. H0: µ = 30 H1: µ < 300
σ = 3,4/√60 = 0,4389 α = 0,1 eenzijdig toetsen
P( S < 299,47 | µ = 300; σ = 0,4389) = 0,11
0,11 > 0,1: H0 accepteren.

Vraag 34
a. M = gehalte medicijn in tablet in mg
P(4,7 < M < 5,3 | µ = 5; σ = 0,1) = 0,9973
99,73 % voldoet aan eis.
b. H0: µ = 5 H1: µ ≠ 5
σ =0,1/√10 = 0,0316 α = 0,1 tweezijdig toetsen
P( M < 4,95 | µ = 5; σ = 0,1/√10) = 0,057
0,057 > 0,05: H0 accepteren.
Stagiaire werkt volgens voorschrift arts.
c. P(4,7 < M < 5,3 | µ = 4,95; σ = 0,1) = 0,9936
0,64 % voldoet niet aan eis
0,0064 × 150 = 0,9664 dus er zal gemiddeld één tablet op de 150 niet aan de eisen
voldoen.

(*) Vraag 35
a. S = steekproefwaarde
gemiddelde verkoop in 2005/2006 = 28,375 en standaardafwijking = 2,36
H0: verkopen niet significant afwijkend: µ = 28,375
H1: verkopen significant afwijkend: µ ≠ 28,375 α = 0,1 tweezijdig toetsen
P( S > 30| µ = 28,375; σ = 2,36) = 0,25 > 0,05, dus H0 accepteren
Verkopen wijken niet significant af
b. V = gemiddelde verkoop in 2006 = 28,42 met σ = 2,33
W = gemiddelde verkoop in 2007 = 30,25
H0: verkopen niet significant afwijkend: µ = 28,42
H1: verkopen significant afwijkend: µ ≠ 28,42 α = 0,05 tweezijdig toetsen

P( W > 30,25 | µ = 28,42; σ = 2,33/√12) = 0,003

0,003 < 0,05: H0 verwerpen
Verkopen wijken significant af.

Antwoorden hoofdstuk 9
Vraag 36
a. Gelijk aan het verschil van de gemiddelden.
b. Overleg met je docent.
c. X is de diameter van de moertjes en Y van de boutjes.
d. Ja, dan is het moertje groter dan het boutje, en past het dus niet.

Opdracht 37
De Red Bull opdracht is uitgewerkt in het „MS Excel bestand NLT3-h019 Data Jeroen en
Berdien antwoord.xls.

Vraag 38
a. M = gehalte medicijn in tablet in mg
P(4,7 < M < 5,3 | µ = 5; σ = 0,1) = 0,9973
Kans van 99,73 % dat poeder goed werkt.
b. H0: µ = 5 H1: µ < 5 σ =0,1/√10 = 0,0316
P( M < 4,95 | µ = 5; σ = 0,1/√10) = 0,057 éénzijdig toetsen
0,057 > 0, 05: H0 accepteren
Wijkt dus niet significant af van 5 mg.
c. 1 - P(4,7<M<5,3; =4,95; =0,1) = 0,65%

Vraag 39
a. 99%
b. Er zijn twee manieren in MS Excel om dit op
te lossen

manier 1 : gebruik
=NORM.VERD(75;verw;0,7;1) en laat verw
verwijzen naar een cel waarin je steeds
getallen probeert totdat de uitkomst 0,03 is.
Je vindt ~76,315

manier 2 : gebruik een andere functie,

=NORM.INV(kans;gemidd;stdev). Deze functie
berekent de waarde die hoort bij een bepaalde
overschrijdingskans. Gebruik deze functie slim
: bereken niet het gemiddelde dat hoort bij
een overschrijdingskans van 0,03 en een
verdeling met standaardafwijking 0,7 en
ondergrens 75 (zoals in figuur A), maar in
plaats daarvan de waarde die hoort bij een
gemiddelde van 75, standaardafwijking 0,7 en
een bovengrens van 0,97 (dus 1-0,03; zoals
in figuur B). Deze waarde is het gevraagde
gemiddelde in de eerste situatie.
Type dus =NORM.VERD(0,97;0,75;0,7) en je
krijgt 76,31656. QED
c. 1 - P(x<77,0; =76,4; =0,7) = 0,20
0,20 x 600000  117000
d. (*) W = volume wijn K = volume kurk
W = 76,4 K = 1,0
W = 0,7 K = 0,1
 = W + K = 77,4

= √ √
σ 2W +σ 2K = 0,72 +0,12 =0 ,7071
P(X>79;  =77,4; =0,7071) = 0,0118
e. (*) X is restvolume boven de wijn
 = F + W + K = 79 – 76,4 – 1,0 = 1,6 cL

= √ √
σ 2F +σ 2W +σ 2K = 0,4 2 +0,7 2 +0,12 =0 , 812404  cL
Als X<0 dan gaat er teveel wijn in de fles
P(X<0; =1,6; =0,812404) = 0,02445
dus de kans op probleemloos vullen is 0,9756.

(*) Vraag 40

√ ( )2
a. X-Y = 2× 0,05 = 1,414
X-Y = 0,1
P(X<0; =0,1; =0,07071) = 7.9%
b. P(X<0; =6,1-x; =0,07071) = 0,97
Dan is de diameter van de moer x = 5,96mm.

(*) Vraag 41
X = hoeveelheid karnemelk Y = inhoud pak Z=Y–X

µZ = 2 mL mL
P(Z < 0 ) = 0,023
De kans dat de karnemelk niet in de verpakking past is dus 2,3 %. Dit is rijkelijk groot.
Beter iets grotere verpakking kiezen.