ρξεζηηθή επηινγή απφ ην πιηθφ ηνπ Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο

Έκθεζη α΄ λσκείοσ
ρξεζηηθή επηινγή απφ ην πιηθφ ηνπ Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο

(www.kee.gr)
ΓΛΩ΢΢Α ΚΑΗ ΓΛΩ΢΢ΗΚΔ΢ ΠΟΗΚΗΛΗΔ΢ .......................................................................................................................... 2

θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία ............................................................................................................................. 8
Ο ΛΟΓΟ΢ ............................................................................................................................................................................ 9
θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία ........................................................................................................................... 12
1ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία ..................................................................................................................................... 13
2ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία ..................................................................................................................................... 15
ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ..................................................................................................................................................................... 18
1ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία ...................................................................................................................... 26
1ν θξηηήξην γηα σξηαίν δηαγψληζκα ................................................................................................................................... 31
2ν Κξηηήξην γηα σξηαία επαλαιεπηηθή δνθηκαζία .............................................................................................................. 35
ΑΦΖΓΖ΢Ζ ........................................................................................................................................................................ 39
Κξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία ......................................................................................................................................... 60
έθζεζε – έθθξαζε α΄ ιπθείνπ
ρξεζηηθή επηινγή από ην πιηθό ηνπ www.kee.gr
ΓΛΩ΢΢Α ΚΑΙ ΓΛΩ΢΢ΙΚΕ΢ ΠΟΙΚΙΛΙΕ΢
1. ΟΗ ΟΠΣΗΚΔ΢ ΣΖ΢ ΓΛΩ΢΢Α΢

Α. Έλαο ππάιιεινο γξαθείνπ πξνζθέξεη έλα δψξν ζηνλ δηεπζπληή ηνπ γηα ηελ νλνκαζηηθή ηνπ γηνξηή. Πψο ζρνιηάδεη
ηελ ελέξγεηα απηή:
α) ν ίδηνο ν δηεπζπληήο πνπ ραίξεηαη,
β) έλαο ζπλάδειθφο ηνπ πνπ αληηκεησπίδεη ηα δψξα πξνο ηνπο αλσηέξνπο κε θαρππνςία,
γ) ε ζχδπγνο ηνπ ππαιιήινπ πνπ ππνινγίδεη ηα ρξήκαηά ηεο;
1.2.2. Οη αθφινπζεο ιέμεηο δηαθνξνπνηνχληαη ζεκαζηνινγηθά αλάινγα κε ηελ πεξίζηαζε θαη κε ην πξφζσπν πνπ ηηο
ρξεζηκνπνηεί. Να γξάςεηε ηη ζεκαίλνπλ νη ιέμεηο ζε θάζε πεξίζηαζε πνπ δίλεηαη.
Α. Σξάπεδα α) γηα έλαλ νηθνλνκνιφγν θαη β) γηα έλαλ ηεξσκέλν.
Β. Μπζηήξην α) ζην κάζεκα ησλ Θξεζθεπηηθψλ θαη β) ζε έλα αζηπλνκηθφ κπζηζηφξεκα.
Γ. Κφζκνο α) γηα έλαλ θπζηθφ επηζηήκνλα θαη β) γηα έλα θαηαζηεκαηάξρε.
Γ. Υνξφο α) ζε κηα ζρνιή κπαιέηνπ θαη β) ζην κάζεκα ηεο αξραίαο ηξαγσδίαο.
Δ. Βήκα α) ζηελ αίζνπζα ηνπ Κνηλνβνπιίνπ θαη β) ζην κάζεκα ηεο Γπκλαζηηθήο.
1.2.4. Με ηηο αθφινπζεο πξνηάζεηο ραξαθηεξίδεη έλαο ζπλήζσο απαηζηφδνμνο ζπλνκηιεηήο ζαο ζπκβάληα θαη πξφζσπα
κε απνξξηπηηθή δηάζεζε. Πψο ζα πεξηγξάθαηε ή ζα ραξαθηεξίδαηε εζείο ηα ίδηα ζπκβάληα θαη ηα ίδηα πξφζσπα απφ ηε
ζεηηθή ηνπο πιεπξά;
Παξάδεηγκα: α) Κη άιιν ηζηκέλην έπεζε ζηε γεηηνληά.
β) Δπηηέινπο θηίζηεθε ην νηθφπεδν κε ηα αγξηφρνξηα θαη ηα ζθνππίδηα.
Α. α) Ο καζεκαηηθφο καο κηιάεη αξγά θαη βαξεηά.
β) .................................................................................................................
Β. α) Ο ππνςήθηνο δήκαξρνο ήηαλ φιν θιπαξία θαη ππνζρέζεηο.
β) .................................................................................................................
Γ. α) Μαο κίιεζε γηα ηνλ ππνινγηζηή ηνπ θαη κάο έθαλε επίδεημε γλψζεσλ.
β) .................................................................................................................
Γ. α) ΢ηελ εθδξνκή ν θηιφινγνο κάο μεπνδάξηαζε ζε κηα πεξηνρή κε θάηη αξραίεο θνηξφλεο.
β) .................................................................................................................
Δ. α) Ο γηαηξφο κε ηελ νκηιία ηνπ γηα ην θάπληζκα κάο ηξνκνθξάηεζε.
β) .................................................................................................................
2.3.3. Να θιηκαθψζεηε ηηο αθφινπζεο πξνηάζεηο ζχκθσλα κε ην βαζκφ επγελείαο πνπ εθθξάδνπλ, ζεκεηψλνληαο ηνπο
αληίζηνηρνπο αξηζκνχο (1 έσο 5) ζηα νηθεία πιαίζηα θαη αξρίδνληαο απφ ηελ πην επγεληθή δηαηχπσζε.
α) Παξαθαιψ, πεξάζηε έμσ.
β) Έμσ γξήγνξα!
γ) Θα κπνξνχζαηε λα πεξηκέλεηε ζηελ αίζνπζα αλακνλήο;
Βαζίιεο ΢πκεσλίδεο, ρξεζηηθή επηινγή δηδαθηηθνχ θαη εμεηαζηηθνχ πιηθνχ απφ ην Κέληξν Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο (www.kee.gr) 2/62
δ) Δδψ είλαη γξαθείν, δελ είλαη αίζνπζα αλακνλήο.

ε) Κχξηε, καο εκπνδίδεηε ζηε δνπιεηά καο.
3. ΓΔΩΓΡΑΦΗΚΔ΢ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΔ΢ ΓΛΩ΢΢ΗΚΔ΢ ΠΟΗΚΗΛΗΔ΢

3.4.4. Να αληηζηνηρίζεηε θάζε θξάζε ηεο ζηήιεο Α κε ηνλ νκηιεηή -ζηε ζηήιε Β- ν νπνίνο είλαη πην πηζαλφ λα ηε
ρξεζηκνπνηήζεη, ηδηαίηεξα θαηά ηελ εξγαζία ηνπ (έλα ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Β πεξηζζεχεη).
Α. ΦΡΑ΢ΔΗ΢ Β. ΠΗΘΑΝΟΗ ΟΜΗΛΖΣΔ΢
1. Ζ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο α) Καζεγεηήο θπζηθήο αγσγήο
2. Ζ αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο β) Γήκαξρνο
3. Κάκςε ηνπ θνξκνύ δεμηά γ) ΢πλδηθαιηζηήο
4. Σεο απγήο ην δξνζάην ύζηεξν αζηέξη δ) ΢πληάθηεο δηαθεκηζηηθψλ θεηκέλσλ
5. Ο δξόκνο ηεο εγθξάηεηαο θαη ηεο αξεηήο ε) Ηεξσκέλνο
6. Παξαιαβή λέσλ απνξξηκκαηνθόξσλ θαη θάδσλ αλαθύθισζεο ζη) Πνηεηήο
7. Σν θεπάξην ζηελ πξόζνςε δ) Αξρηηέθηνλαο
8. Αζηξαθηεξή ιάκςε, νλεηξεκέλε θαζαξηόηεηα ε) Πξσζππνπξγφο
9. Ζ εθθνξά ηνπ ιόγνπ, ε κνπζηθή ησλ πξνηάζεσλ ζ) ΢θελνζέηεο ζεάηξνπ
η) Αξηνπνηφο
3.5. Δξσηήζεηο ζπλδπαζκνχ αληηθεηκεληθνχ ηχπνπ θαη ζχληνκεο απάληεζεο.

3.5.1. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο Υ ζην αληίζηνηρν πιαίζην. Να
δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο ζηηο πεξηπηψζεηο γ), ε) θαη δ).
α) Γεσγξαθηθέο γισζζηθέο πνηθηιίεο είλαη νη κνξθέο πνπ παίξλεη ε γιψζζα θαζψο εμειίζζεηαη ΢σζηφ Λάζνο
κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ.
β) Ζ πνιπκνξθία πνπ παξνπζηάδεη κηα γιψζζα αληηθαηνπηξίδεη ηελ θνηλσλία Πνπ ηε
ρξεζηκνπνηεί.
γ) Ζ χπαξμε πνιιψλ δηαιέθησλ δηαζπά ηελ ελφηεηα ηεο γιψζζαο θαη ππνβαζκίδεη ηελ
πνηφηεηά ηεο.
δ) Ζ εκθάληζε ησλ δηαιέθησλ θαη ησλ ηδησκάησλ είλαη απνηέιεζκα ηεο θαζεκεξηλήο
επηθνηλσλίαο θαη ηεο ζηελήο επαθήο ησλ κειψλ ηεο γισζζηθήο θνηλφηεηαο.
ε) Οη δηάιεθηνη θαη ηα ηδηψκαηα δελ έρνπλ ηδηαίηεξε αμία, απιψο πξνζζέηνπλ άρξεζηεο ιέμεηο
ζην ιεμηιφγην κηαο γιψζζαο.
ζη) Ζ επηθξάηεζε ηεο Κνηλήο Νενειιεληθήο ζηα Μ.Μ.Δ. ζήκεξα πεξηνξίδεη ηε ρξήζε ησλ
δηαιέθησλ θαη ηείλεη λα ηηο εμαθαλίζεη.
δ) Γελ ρξεζηκνπνηνχληαη ηδησκαηηθέο ιέμεηο ζε επίζεκα έγγξαθα.
ε) Οη δηάιεθηνη θαη ηα ηδηψκαηα δηδάζθνληαη δηεμνδηθά ζηα ζρνιεία.
Γηθαηνιφγεζε:
3.5.3. Να βξείηε πνηνο θαη ζε πνηα πεξίζηαζε είλαη πηζαλφηεξν λα πεη ή λα γξάςεη ηα αθφινπζα θείκελα, ζεκεηψλνληαο
Υ ζην αληίζηνηρν πιαίζην. Να δηθαηνινγήζεηε ηηο επηινγέο ζαο.
Α. Απηό ην κνληέιν εθνδηάζηεθε κε αλεμάξηεηεο αλαξηήζεηο κπξνο θαη πίζσ, ελώ ηα άιια απηνθίλεηα ηεο θαηεγνξίαο ηνπ
αξθνύληαη ζε πίζσ άμνλα κε πζηεξνύληεο βξαρίνλεο. Δμάιινπ ζεκεηώζεθαλ εμαηξεηηθά επίπεδα πξόζθπζεο ζηηο γξήγνξεο
ζηξνθέο θαη ηθαλνπνηεηηθή απνηειεζκαηηθόηεηα ζηελ απόζβεζε ησλ θξαδαζκώλ.
α) Μαζεηήο ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ πνπ πεξηγξάθεη ζε ζπκκαζεηή ηνπ ην θαηλνχξγην απηνθίλεην ηνπ παηέξα ηνπ,
β) Ζ γηαγηά ηνπ καζεηή κηιψληαο ζε θίιε ηεο πνπ βιέπεη θσηνγξαθία ηνπ απηνθηλήηνπ ζε πεξηνδηθφ,
γ) Ο κεραλνιφγνο παηέξαο ηνπ ζε ζπλάδειθφ ηνπ ηελ ψξα ηεο εξγαζίαο,
δ) Δθθσλεηήο ζε ξαδηνθσληθή δηαθήκηζε.
Β. Μπαίλεη, πνπ ιέηε, μαθληθά ζηελ επίζεζε, ζνπηάξεη πξνο ηε ζέληξα, ηνπ ’ξρεηαη πίζσ ε κπάια, απηόο θεύγεη κπξνζηά,
ληξηκπιάξεη, μαλαζνπηάξεη θαξθί ζην δνθάξη! Φνβεξή θάζε!
α) Αζιεηηθφο ζπληάθηεο ζε θεληξηθφ ηειενπηηθφ δειηίν εηδήζεσλ,
β) Ο ίδηνο ζπληάθηεο ζε θηιηθή ζπδήηεζε,
γ) Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο Αζιεηηζκνχ ζε ζπλέληεπμε ηχπνπ,
δ) Γηθεγφξνο πνπ ππεξαζπίδεηαη ηνλ πειάηε ηνπ ζην δηθαζηήξην.
4. ΠΟΗΚΗΛΗΔ΢ ΚΔΗΜΔΝΩΝ
4.3.3. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ επηιέγνληαο ην θαηάιιειν νπζηαζηηθφ απφ απηά πνπ δίλνληαη ζηηο
παξελζέζεηο:
α) Οηθνλνκηθή ....................... (ζπκβνιή, ελίζρπζε, πξνζηαζία) 200.000 δξαρκψλ πξνζέθεξε ε θνηλφηεηα ζηνπο
πιεκκπξνπαζείο.
β) Σα έζνδα ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπιιφγνπ θαιχπηνληαη απφ ηηο εηήζηεο νηθνλνκηθέο ....................... (εληζρχζεηο, αξσγέο,
ζπλδξνκέο ) ησλ κειψλ ηνπ.
γ) Υσξίο ηελ θξαηηθή ....................... (πξνζηαζία, ππνζηήξημε, ζπλδξνκή) ζα ήηαλ αδχλαηνλ λα νινθιεξσζεί ην έξγν.
δ) Αλέιπηζηε ....................... (ζπκβνιή, επηθνπξία, ζπλδξνκή) γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο ηεο
επηρείξεζεο απνηέιεζε ε ρνξήγεζε δαλείνπ.
ε) Ζ νηθνγέλεηά ηνπ ηνχ πξφζθεξε ηελ αλαγθαία εζηθή ....................... (ελίζρπζε, επηθνπξία, ζπκπαξάζηαζε) ζηηο
δχζθνιεο ζηηγκέο ηεο δσήο ηνπ.
ζη) Ζ ....................... (ζπκβνιή, αξσγή, ελίζρπζε) ησλ θαηνίθσλ ζηελ άκεζε θαηάζβεζε ηεο ππξθαγηάο ήηαλ
θαζνξηζηηθή.
4.3.4. ΢ηηο αθφινπζεο πξνηάζεηο λα αληηθαηαζηήζεηε ην ξήκα βνεζψ κε ην θαηάιιειν ζπλψλπκν απφ απηά πνπ
δίλνληαη ζε παξέλζεζε (έλα πεξηζζεχεη). (εληζρχσ, παξαζηέθνκαη, επηθνπξψ, εμππεξεηψ, ππνζηεξίδσ, σθειψ).
α) Οη ζπγγελείο θαη νη θίινη ηνπο βνήζεζαλ ....................... νιφςπρα ζηηο δχζθνιεο ζηηγκέο, γη’ απηφ θαη αληηκεησπίδνπλ
πάιη κε αηζηνδνμία ηε δσή.
β) Δθφζνλ ν παηέξαο ηνπ αξλήζεθε λα ηνλ βνεζήζεη ....................... νηθνλνκηθά γηα λα αγνξάζεη έλα κεραλάθη, εθείλνο
απνθάζηζε λα εξγαζηεί ην θαινθαίξη γηα λα εμνηθνλνκήζεη ην πνζφλ.
γ) Ση ηαιαηπσξία! ΍ξεο πεγαηλνεξρφκνπλ απφ γξαθείν ζε γξαθείν θαη θαλείο ππάιιεινο δελ κπφξεζε λα κε
βνεζήζεη.......................
δ) Δίλαη πνιχ αγαπεκέλα αδέιθηα. Ο κεγάινο πάληνηε βνεζά ....................... ηνλ κηθξφηεξν, φηαλ ν δεχηεξνο έρεη
πξνβιήκαηα κε ηνπο θίινπο ηνπ.
ε) Ζ εληαηηθή πξνπφλεζε ηελ παξακνλή ηνπ αγψλα δελ βνήζεζε ....................... θαζφινπ ηελ επίδνζε ηεο νκάδαο.
5. Ζ ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΗ Ζ ΠΔΗΘΩ

Ζ ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΗ ΣΟ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑ
Ζ ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΗ Ζ ΑΗΣΗΟΛΟΓΖ΢Ζ
5.2.1. Να δηαβάζεηε ην αθφινπζν θείκελν θαη λα απαληήζεηε ζηηο εξσηήζεηο πνπ έπνληαη ζρεηηθά κε ηε ινγηθή δνκή θαη
ηε λνεκαηηθή νξγάλσζή ηνπ.
Η επίδραζη ηης ηηλεόραζης
Οη ζρέζεηο ησλ παηδηώλ θαη ησλ λέσλ κε ηελ ηειεόξαζε πξνθαινύλ ζπρλά κεγάιε αλεζπρία ζε γνλείο θαη
εθπαηδεπηηθνύο. Χζηόζν, είλαη κάιινλ ππεξβνιηθό λα απνδίδνληαη όια ηα ζηξαβά ηεο επνρήο ζην ηειενπηηθό κέζνλ.
Όπσο όινη γλσξίδνπκε, ε ηειεόξαζε θαηεγνξείηαη -θαη κάιηζηα κε έληνλν θαλαηηζκό, όηαλ πξόθεηηαη γηα ηα
παηδηά- όηη θαηαζηξέθεη ηε θαληαζία, πξνθαιεί ηε βία, ππνζθάπηεη ηελ νηθνγελεηαθή δσή, εκπνδίδεη ηελ αλζξώπηλε
επηθνηλσλία θαη πνιιά άιια. Ζ ηειεόξαζε είλαη απηό ην καγηθό θνπηί πνπ ηα θαζειώλεη, ηα εκπνδίδεη λα αλαπηύμνπλ
άιιεο ρξήζηκεο δξαζηεξηόηεηεο θαη, θπξίσο, λα αζρνιεζνύλ κε ηα καζήκαηά ηνπο, λα «αλνίμνπλ θαη θαλέλα βηβιίν».
Χζηόζν, ηα ηειεπηαία ρξόληα ε άγνλε αληηπαξάζεζε ηειεόξαζεο-βηβιίνπ ηείλεη λα εγθαηαιεηθζεί. Γεληθή είλαη ε
ηάζε παξαδνρήο όηη θάζε κέζνλ έρεη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ηηο ηδηαίηεξεο ιεηηνπξγίεο ηνπ, εμππεξεηεί
δηαθνξεηηθνύο ζθνπνύο θαη θαιιηεξγεί δηαθνξεηηθέο δεμηόηεηεο. κε απηή ηελ έλλνηα, ζα ήηαλ πξνηηκόηεξν λα
αλαδεηήζνπκε αιινύ εξκελείεο γηα ην πώο ζπκβαίλεη ε πιεηνλόηεηα (50-60%) ησλ παηδηώλ από όια ηα θνηλσληθά
ζηξώκαηα λα κε δηαβάδεη θαλέλα εμσζρνιηθό βηβιίν ζηνλ ειεύζεξν ρξόλν. Δίλαη πξάγκαηη απνξίαο άμην, αλ
αλαινγηζηνύκε όηη ην βηβιίν απνηειεί ην θπξηόηεξν θαη ζρεδόλ απνθιεηζηηθό κέζνλ γλώζεσλ θαη πιεξνθνξηώλ ζην
ειιεληθό εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα. Δίλαη πξάγκαηη απνξίαο άμην ην γεγνλόο όηη νη πεξηζζόηεξνη λένη δελ γλσξίδνπλ ηελ
πξαθηηθή ηεο αλάγλσζεο παξά κόλν ζην πιαίζην ησλ θαλόλσλ πνπ επηβάιιεη ην ζρνιείν θαη, βεβαίσο, δελ θαηαιαβαίλνπλ
ηη ζεκαίλεη «απόιαπζε ηνπ θεηκέλνπ». Σν εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα απνηπγράλεη ζπλνιηθά θαη ζπζηεκαηηθά λα θαιιηεξγήζεη
κηα νπζηαζηηθή επηζπκία γηα ην δηάβαζκα πνπ λα ζπλνδεύεη σο απζόξκεηε επηινγή ηα άηνκα ζηελ εθηόο ζρνιείνπ δσή
ηνπο.
Δίλαη απιντθό λα πηζηεύνπκε όηη ε ηειεόξαζε είλαη ππεύζπλε γη’ απηό ην θαηλόκελν. Καη ηνύην επεηδή πνηέ ζηελ
ηζηνξία δελ θπθινθόξεζαλ ηόζα πνιιά βηβιία, όπσο επίζεο πνηέ ζηελ ηζηνξία ν ζρνιηθόο ζεζκόο δελ ππήξμε ηζρπξόηεξνο
θαη καδηθόηεξνο από ό,ηη ζηελ επνρή ηεο ηειεόξαζεο. ΢πλεπώο, πξέπεη λα αζρνιεζνύκε κε ηα βαζύηεξα εθείλα αίηηα πνπ
νδεγνύλ ζηελ απόξξηςε ηνπ βηβιίνπ από κηα κεγάιε κεξίδα ησλ παηδηώλ αληί λα πεξηνξηδόκαζηε ζηελ αλαθάιπςε
«απνδηνπνκπαίσλ ηξάγσλ».
(Κείκελν ηεο Αιεμάλδξαο Κνξσλαίνπ απφ ηνλ εβδνκαδηαίν ηχπν, ζπληνκεπκέλν θαη ειαθξά δηαζθεπαζκέλν)
α) Πνηα είλαη ε ζέζε-απφθαλζε ηεο ζπληάθηξηαο; ΢ε πνην / πνηα ζεκεία ηνπ θεηκέλνπ ηελ πξνβάιιεη;
β) Πψο δηεπθξηλίδεη / επεμεγεί απηή ηε ζέζε;
γ) Με πνηα ζηνηρεία (πιεξνθνξίεο, δεδνκέλα, ζπιινγηζκνχο) αηηηνινγεί ηε ζέζε;
δ) ΢ε πνην ζπκπέξαζκα θαηαιήγεη;
5.2.2. Να ζπκπιεξψζεηε ηα ειιείπνληα ηκήκαηα ησλ αθφινπζσλ επηρεηξεκάησλ / ζπιινγηζκψλ.

Α) α) Ο Θαιήο, ν Ζξάθιεηηνο θαη ν Ππζαγφξαο είλαη Ίσλεο θηιφζνθνη.
β) Οη Ίσλεο θηιφζνθνη είλαη Πξνζσθξαηηθνί.
γ) .......................................................................................................................
Β) α) Ζ πίεζε ρξφλνπ νδεγεί ζε άγρνο θαη επηζεηηθή ζπκπεξηθνξά.

β) Οη θάηνηθνη ησλ κεγάισλ πφιεσλ δνπλ ππφ πίεζε ρξφλνπ.
γ) .......................................................................................................................
Γ) α) Οη πεξηζζφηεξνη επηκειείο καζεηέο εηζάγνληαη ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε.

β) .......................................................................................................................
γ) Ζ Μαξία είλαη πηζαλφ λα εηζαρζεί ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε.
Γ) α) ..................................................................................................................
β) Ζ Διέλε παίξλεη ζπρλά εξεκηζηηθά ράπηα.
γ) Άξα ε Διέλε είλαη πηζαλφ λα εζηζηεί ζηα εξεκηζηηθά ράπηα πνπ παίξλεη ζπρλά.
Δ) α) Ο γηνο ηνπ γείηνλά καο ηξαπκαηίζηεθε ρζεο νδεγψληαο κεραλάθη απξφζεθηα θαη ρσξίο θξάλνο.
β) Ο αδειθφο κνπ νδεγεί κεραλάθη απξφζεθηα θαη ρσξίο θξάλνο.
γ) ..................................................................................................................
5.3. Να βξείηε ηηο αληηζηνηρίεο αλάκεζα ζηνπο ζπιινγηζκνχο ηεο ζηήιεο Α θαη ζηνπο φξνπο ηεο ζηήιεο Β.
Α ΢ΤΛΛΟΓΗ΢ΜΟΗ Β ΔΗΓΟ΢ ΢ΤΛΛΟΓΗ΢ΜΟΤ
1. Απηφο ν ζθελνζέηεο δηαιέγεη θαινχο εζνπνηνχο. Ζ Μαξία α) Παξαγσγηθφο (απφ ην γεληθφ ζην εηδηθφ)
ζπκκεηέρεη ζηελ παξάζηαζή ηνπ, άξα είλαη θαιή εζνπνηφο. β) Δπαγσγηθφο (απφ ην εηδηθφ ζην γεληθφ)
2. Ο λένο δηεπζπληήο έρεη απαξραησκέλεο ηδέεο. Δίλαη γ) Αλαινγηθφο (απφ ην εηδηθφ ζην εηδηθφ).
ειηθησκέλνο. ΋ινη νη ειηθησκέλνη έρνπλ απαξραησκέλεο ηδέεο.
3. Οη γισζζνκαζείο έρνπλ κεγάιε πηζαλφηεηα λα βξνπλ
δνπιεηά. Ο Νίθνο είλαη γισζζνκαζήο. Άξα έρεη κεγάιε

πηζαλφηεηα λα βξεη δνπιεηά.
4. Οη ρψξεο κε κεγάια πνζνζηά αλαιθάβεησλ δελ
αλαπηχζζνληαη νηθνλνκηθά. Οη πεξηζζφηεξεο αθξηθαληθέο
ρψξεο έρνπλ κεγάια πνζνζηά αλαιθάβεησλ. Απηέο νη ρψξεο
δελ αλαπηχζζνληαη νηθνλνκηθά.
5.4. Να επηβεβαηψζεηε λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ αθφινπζσλ πξνηάζεσλ, ζεκεηψλνληαο δίπια ζην αληίζηνηρν
πιαίζην.
΢σζηφ Λάζνο
α) Γηα λα ππνζηεξίμεηο κηαλ άπνςε δελ ρξεηάδεηαη λα ηελ αηηηνινγήζεηο, αιιά λα ζπγθηλήζεηο θαη λα
εληππσζηάζεηο ηνπο αθξναηέο.
β) Σα παξαδείγκαηα, νη ζπιινγηζκνί θαη ηα επηρεηξήκαηα κπνξνχλ λα ιέγνληαη ή λα γξάθνληαη κε ηε
δηαηχπσζε θαη ηε ζεηξά πνπ κάο έξρεηαη ζην λνπ.
γ) Έλαο θαζεγεηήο θαη έλαο καζεηήο ρξεηάδνληαη ηνπο ίδηνπο θαλφλεο νξγάλσζεο ηνπ ιφγνπ, φηαλ
ππνζηεξίδνπλ ηηο απφςεηο ηνπο.
δ) Γηα λα είλαη πεηζηηθφ έλα θείκελν επηρεηξεκάησλ, πξέπεη λα εθθσλείηαη ρσξίο θακία ρεηξνλνκία ή
δηαθχκαλζε ηεο θσλήο.
ε) Γηάηαμε ηνπ θεηκέλνπ επηρεηξεκάησλ ζεκαίλεη νξγάλσζε ηνπ θεηκέλνπ.
ζη) Ζ ηέρλε λα πείζεηο γηα ηηο απφςεηο ζνπ άξρηζε λα κειεηάηαη πξηλ απφ ιίγα ρξφληα.
θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

(ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΛΟΓΟΤ, ΠΔΗΘΩ, ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑ)
ΚΔΗΜΔΝΟ
Ζ αθή καο πιεξνθνξεί κε ζηγνπξηά πσο ηνύην ην ζώκα είλαη ζεξκό θαη θείλν θξύν. Απηό όκσο είλαη θαζαξά πνηνηηθό
θξηηήξην, αλεπαξθέο γηα κηα πνζνηηθή πεξηγξαθή θαη κεξηθέο θνξέο αζαθέο. Απηό απνδεηθλύεηαη κ’ έλα πνιύ γλσζηό
πείξακα. Έρνπκε ηξία δνρεία πνπ πεξηέρνπλ θξύν, ριηαξό θαη δεζηό λεξό αληίζηνηρα. Αλ βπζίζνπκε ην έλα ρέξη ζην θξύν
θαη ην άιιν ζην δεζηό λεξό, από ην θξύν ζα δερηνύκε έλα κήλπκα πσο είλαη θξύν θαη από ην άιιν πσο είλαη δεζηό. Αλ
θαηόπηλ βπζίζνπκε θαη ηα δύν ρέξηα ζην ριηαξό λεξό, ηα κελύκαηα πνπ δερόκαζηε από ην θαζέλα έξρνληαη ζε αληίζεζε.
Γηα ηνλ ίδην ιόγν, έλαο Δζθηκώνο θαη έλαο ηζαγελήο θάπνηαο ρώξαο ηνπ Ηζεκεξηλνύ πνπ ζα ζπλαληεζνύλ ζηε Νέα Τόξθε
κηα αλνημηάηηθε κέξα, ζα ζρεκαηίζνπλ δηαθνξεηηθέο γλώκεο γηα ην θιίκα· ν έλαο ζα πεη πσο είλαη δεζηό, ν άιινο θξύν.
Ρπζκίδνπκε όια απηά ηα δεηήκαηα κε ηε βνήζεηα ελόο ζεξκνκέηξνπ· ελόο νξγάλνπ πνπ, ζηελ πξσηόγνλε κνξθή ηνπ,
ζρεδηάζηεθε από ηνλ Γαιηιαίν.
(Α. Einstein & L. Infeld, Ζ εμέιημε ησλ ηδεώλ ζηε Φπζηθή.. Μηθξ. Δ. Μπηηζάθε, εθδ. Γσδώλε, Αζήλα 1978, ζ. 45)
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢
1) Πνηα είλαη ε ζέζε (απφθαλζε) ηνπ ζπγγξαθέα;
Μνλάδεο 3
2) Πνην είλαη ην απνδεηθηηθφ πιηθφ ηνπ;
Μνλάδεο 3
3) Πνην είλαη ην ζπκπέξαζκα ζην νπνίν θαηαιήγεη ην θείκελν;
Μνλάδεο 3
4) Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ αθφινπζσλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο δίπια ζην αληίζηνηρν
πιαίζην. Έπεηηα λα δηνξζψζεηε ηηο πξνηάζεηο πνπ ζεσξείηε ιαλζαζκέλεο.
α) Οη πνζνηηθέο πεξηγξαθέο είλαη πην ζαθείο απφ ηηο πνηνηηθέο.
β) Ο Δζθηκψνο πνπ επηζθέπηεηαη ηε Νέα Τφξθε κηα αλνημηάηηθε κέξα αλαινγεί ζην ρέξη πνπ
βπζίδεηαη ζην θξχν λεξφ θαη κεηά ζην ριηαξφ.
γ) Σν θιίκα ηεο Νέαο Τφξθεο ηελ Άλνημε είλαη δεζηφ γηα ηνλ Δζθηκψν.
δ) Αλ δελ έρνπκε ζεξκφκεηξν, κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην ρέξη καο γηα λα κεηξήζνπκε ηε
ζεξκνθξαζία ελφο ζψκαηνο.
Μνλάδεο 2 (0,5 x 4)
Γηφξζσζε:
Μνλάδεο 9
Ο ΛΟΓΟ΢
ΠΡΟΦΟΡΗΚΟ΢ ΚΑΗ ΓΡΑΠΣΟ΢ ΛΟΓΟ΢

6.2.1. Να ζεκεηψζεηε δίπια ζην θάζε είδνο ιφγνπ ζηε ζηήιε Α ηα γξάκκαηα ηεο ζηήιεο Β πνπ αληηζηνηρνχλ.
Α Β
Πξνθνξηθφο ιφγνο α) Υξεζηκνπνηεί θπξίσο ππνηαθηηθή ζχλδεζε.
β) Δίλαη αλαιπηηθφηεξνο θαη ιηγφηεξν αλαθξηβήο.
γ) Παξνπζηάδεη ειιεηπηηθέο πξνηάζεηο θαη θξάζεηο αλνινθιήξσηεο.
δ) Έρεη θξνληηζκέλε ζχληαμε
ε) Υξεζηκνπνηεί ζπλήζσο παξαηαθηηθή ζχλδεζε.
ζη) Δίλαη εθήκεξνο θαη δελ κπνξεί λα ζπγθξαηεζεί αλαιινίσηνο ζηε κλήκε
Γξαπηφο ιφγνο δ) Δίλαη επηκειεκέλνο θαη ζπλήζσο πξνζρεδηαζκέλνο.
ε) ΢πλνδεχεηαη θαη απφ άιια γλσξίζκαηα ηεο νκηιίαο παξαγισζζηθά θαη εμσγισζζηθά.
ζ) Παξνπζηάδεη επεμεξγαζκέλν ιεμηιφγην.
η) Παξνπζηάδεη πξνρεηξφηεηα ζηελ έθθξαζε.
6.2.2. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ αθφινπζσλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο δίπια ζην
αληίζηνηρν πιαίζην.
α) Ο πξνθνξηθφο ιφγνο είλαη θαηψηεξνο απφ ηνλ γξαπηφ.
β) ΢ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν ζπρλά δηνξζψλνπκε ηελ έθθξαζή καο ηε ζηηγκή πνπ κηιάκε.
γ) Ο πξνθνξηθφο ιφγνο απαηηεί ππθλφηεηα λνεκάησλ.
δ) ΢ηνλ γξαπηφ ιφγν ππάξρεη κεγαιχηεξε πνηθηιία θαη αξηζκφο ζπλδεηηθψλ θαη κεηαβαηηθψλ
ιέμεσλ.
ε) Μία νκηιία ζηε γηνξηή ηεο 25εο Μαξηίνπ είλαη παξάδεηγκα πξνζρεδηαζκέλνπ πξνθνξηθνχ
ιφγνπ
Ο ΓΗΑΛΟΓΟ΢
7.3.1. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο δίπια ζην αληίζηνηρν πιαίζην.
α) Πηζηεχσ φηη δε ζα απνθαιχςεη ηίπνηε. Δίλαη πνιχ ιαθσληθφο.
β) Πάληα θαηνξζψλεη θαη καο απνζηνκψλεη. Δίλαη εηνηκφινγνο.
γ) Απηφο ν λεαξφο είλαη, πξάγκαηη, απζάδεο. Γηαξθψο ιέεη κεγάια ιφγηα.
δ) Γίλεηαη ηφζν πεηζηηθφο κε ηα επηρεηξήκαηά ηνπ, ψζηε πάληνηε ζπκθσλνχκε κε ηε γλψκε ηνπ.
ε) Πφζν ερέκπζνο ήηαλ ν παππνχο! Μηινχζε ηφζν φκνξθα πνπ καο γνήηεπε.
7.3.2. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ αθφινπζσλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο δίπια ζην
αληίζηνηρν πιαίζην:
α) ΋πνηνο έρεη πεξηζζφηεξεο γλψζεηο πάλσ ζε έλα ζέκα, έρεη ην δηθαίσκα λα κνλνπσιεί ην
ιφγν.
β) ΋ηαλ κηινχλ ηαπηφρξνλα νη ζπλνκηιεηέο, ν δηάινγνο γίλεηαη πην ελδηαθέξσλ.
γ) Δπηηπρεκέλνο είλαη ν δηάινγνο κφλν φηαλ ζην ηέινο νη ζπλνκηιεηέο ζπκθσλνχλ.
δ) Σα έληνλα εμσγισζζηθά ζηνηρεία κπνξεί λα απφζπάζνπλ ηελ πξνζνρή ησλ ζπλνκηιεηψλ
απφ ηα ιεγφκελα.
ε) ΋ηαλ ε ζρέζε πνκπνχ θαη δέθηε ιεηηνπξγεί ακθίδξνκα, ν δηάινγνο είλαη απνηπρεκέλνο.
ζη) Οη αηέξκνλεο ζπδεηήζεηο δελ είλαη δείγκα γφληκνπ δηαιφγνπ.
7.3.3. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζηηο επφκελεο πξνηάζεηο κε κία απφ ηηο ιέμεηο: ζπλέδξην, ζπλέιεπζε, ζπλεδξίαζε,
ζπκβνχιην, ζχζθεςε, ζπλδηάζθεςε, ζπλνκηιία, ζπδήηεζε.
 Ζ λέα νηθνλνκηθή πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζα ζπδεηεζεί ζε ..................................... θνξπθήο, ζηηο
Βξπμέιιεο.
 Σα δεθαπεληακειέο καζεηηθφ ..................................... ζε έθηαθηε..................................... ηνπ απνθάζηζε ηε
ζπκκεηνρή ηνπ ζρνιείνπ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ Γήκνπ γηα ην πεξηβάιινλ.
 ΢ην εηήζην ..................................... ηεο Καξδηνινγηθήο Δηαηξείαο επηζεκάλζεθαλ νη βιαβεξέο ζπλέπεηεο ηνπ
θαπλίζκαηνο ζηε ιεηηνπξγία ηεο θαξδηάο.
 Ζ γεληθή ..................................... ησλ εξγαδνκέλσλ αλαβιήζεθε, γηαηί δελ είρε απαξηία.
 Ο ππνπξγφο πξνζθάιεζε ζε ..................................... ηνπο αξκφδηνπο θνξείο, πξνθεηκέλνπ λα ιεθζνχλ κέηξα γηα
ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπλεπεηψλ κηαο λέαο ελδερφκελεο πιεκκχξαο.
7.3.4. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά κε κία απφ ηηο ιέμεηο: άγνλνο, επνηθνδνκεηηθφο, ππνθεηκεληθφο, αληηθεηκεληθφο,
αηέξκνλνο, δηεμνδηθφο.
 ΋ηαλ επηηπγράλεηαη ε επηθνηλσλία ησλ ζπλνκηιεηψλ, ηφηε ν δηάινγνο είλαη......................................
 Σν δεκνθξαηηθφ θιίκα απνηειεί ηε ζεκειηψδε ..................................... πξνυπφζεζε ηνπ δηαιφγνπ.
 Υσξίο ηε δηάζεζε ππνρψξεζεο ησλ νκηιεηψλ ν δηάινγνο γίλεηαη .....................................
 Σν ήζνο ησλ νκηιεηψλ, σο ..................................... πξνυπφζεζε, κπνξεί λα επλνήζεη ή λα καηαηψζεη ην δηάινγν.
7.3.6. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή ζεκαζία ηεο ιέμεο ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε εξκελεία.
(΢ε θάζε άζθεζε ππάξρεη κφλν κία ζσζηή απάληεζε).
i) θνηλνηνπία: α) ε έλσζε ησλ θαηνίθσλ κηαο πεξηνρήο, β) γλσζηνπνίεζε κηαο είδεζεο ζην θνηλφ ελφο ηφπνπ, γ) έληνλν
ελδηαθέξνλ ηνπ θνηλνχ γηα ηνλ ηφπν ηνπ, δ) ζπλεζηζκέλνο ιφγνο.
ii) ακεηξνέπεηα: α) ε ππεξβνιηθή θηινδνμία, β) πξνβιεκαηηθή έθθξαζε, γ) πνιπινγία, δ) ιφγνο κε κέηξν.
iii) δεκνθνπία: α) θνπξαζηηθή νκηιία, β) πξνζπάζεηα πξνζεηαηξηζκνχ ηνπ ιανχ κε απαηειέο ππνζρέζεηο, γ) ζηαηηζηηθή
κέηξεζε ηνπ πιεζπζκνχ κηαο ρψξαο, δ) δεκφζηα αγνξά ή πψιεζε ελφο πξντφληνο.
iv) αζπξόζηνκνο: α) γιπθνκίιεηνο, β) βσκνιφρνο, γ) ιηγφινγνο, δ) ζησπειφο.
7.3.7. Πνηεο απφ ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο επλννχλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ δηαιφγνπ;
α) κνλνπψιεζε ηνπ ιφγνπ απφ ηνλ ηθαλφηεξν νκηιεηή
β) πεηζψ
γ) ηζρπξνγλσκνζχλε
δ) δηάζεζε ππνρψξεζεο
ε) δηαμηθηζκνί
ζη) πξνζνρή ζηα ιεγφκελα ησλ νκηιεηψλ
Βάιηε ζε θχθιν ηε ζσζηή απάληεζε:
1. (α, γ, ζη) 2. (β, γ, δ) 3. (α, γ, δ) 4. (β, δ, ζη) 5. (β, δ, ε)
7.3.11. Δλψζηε κε κία γξακκή ηε ιέμε κε ηε ζεκαζία ηεο:

i) ηαπηνινγία α) έθζεζε πεπξαγκέλσλ, απφδνζε ινγαξηαζκνχ
ii) ινγνθιφπνο β) αθξηβνιφγνο
iii) ππφινγνο γ) απηφο πνπ παξνπζηάδεη ηα ιεγφκελα ηνπ άιινπ ζαλ δηθά ηνπ
iv) εηπκεγνξία δ) επαλάιεςε ηνπ ίδηνπ λνήκαηνο κ’ άιια ιφγηα
v) ιεπηνιφγνο ε) απηφο πνπ νθείιεη λα δψζεη ιφγν γηα ηηο πξάμεηο ηνπ
vi) ινγνδνζία ζη) ζπληνκία ζην ιφγν, ιαθσληθφηεηα
vii) βξαρπινγία δ) ε εμήγεζε ηεο πξνέιεπζεο κηαο ιέμεο
θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

(ΓΗΑΛΟΓΟ΢)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζηηο παξαθάησ πξνηάζεηο επηιέγνληαο κία απφ ηηο ιέμεηο πνπ δίλνληαη ζηελ παξέλζεζε:
Γηάινγνο είλαη, θαηά ηε δηθή κνπ γλψκε, λα παξαδερηείο φηη ε αιήζεηα είλαη (κνλαδηθή, πνιιαπιή, ζπάληα). ΋ηη είλαη
(εθηθηή, πξνζηηή, αλέθηθηε) ε πιήξεο αιήζεηα. ΋ηαλ ιεο φηη (αλαδεηάο, βξίζθεηο, θαηέρεηο) εζχ ηελ αιήζεηα κφλνο ζνπ,
είζαη (ηζρπξνγλψκσλ, δνγκαηηθφο, επίκνλνο), δελ είζαη θξηηηθφο λνπο. Σνπ δηαιφγνπ ε κέζνδνο είλαη κφλν (ε επηκνλή, ε
πεηζψ, ε αιήζεηα).
Μνλάδεο 2
2. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ηελ νξζφηεηα ησλ αθφινπζσλ νξηζκψλ ζεκεηψλνληαο ζε θάζε πεξίπησζε: ΢σζηφ
ή Λάζνο:
α) ινγνθιφπνο: απηφο πνπ ππνθιέπηεη ηειεθσληθέο ζπλδηαιέμεηο
β) ηαπηνινγία: ε επαλάιεςε ίδηνπ λνήκαηνο κε άιια ιφγηα
γ) ινγνδνζία: ε έθζεζε πεπξαγκέλσλ, απφδνζε ινγαξηαζκνχ
δ) ππφινγνο: φπνηνο ππνινγίδεη ην ζπκθέξνλ ηνπ
ε) βξαρπινγία: ε ζπληνκία ζην ιφγν, ιαθσληθφηεηα
ζη) εηπκνινγία: ε ηθαλφηεηα άκεζεο θαη εχζηνρεο απάληεζεο
δ) ιεπηνιφγνο: φπνηνο κηιάεη κε ιεπηφηεηα
ε) δνγκαηηθφο: φπνηνο πηζηεχεη ζε δφγκαηα
Μνλάδεο 4
3. Διεπζεξία έθθξαζεο, έιιεηςε πξνθαηάιεςεο, εξηζηηθφηεηα, θαλαηηζκφο. Να επηιέμεηε κία απφ ηηο παξαπάλσ
θξάζεηο θαη λα ηε ρξεζηκνπνηήζεηε ζε έλα θείκελν 5 γξακκψλ, φπνπ ζα επηζεκαίλεηαη ε επίδξαζή ηεο ζην δηάινγν.
Μνλάδεο 6
4. Να κεηαηξέςεηε ην παξαθάησ θείκελν ζε δηάινγν:

Ο γηνο θαιεί ηνλ παηέξα ηνπ λα καληέςεη ην βαζκό πνπ πήξε ζην κάζεκα ηεο γιώζζαο. Ο παηέξαο καληεύεη ην 14, αιιά ν
γηνο ηνπ ηνλ πιεξνθνξεί πσο πήξε 15. Ο παηέξαο δείρλεη επραξηζηεκέλνο, αιιά γξήγνξα απνγνεηεύεηαη, όηαλ ν γηνο ηνπ
ηνλ πιεξνθνξεί πσο ν βαζκόο πνπ πήξε είλαη πνιύ ρακειόο, αθνύ ε επίδνζε ηεο ηάμεο θπκάλζεθε από ην 15 έσο ην 19.
Μνλάδεο 8
1ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία

(ΓΛΩ΢΢Α, ΛΟΓΟ΢)
ΚΔΗΜΔΝΟ
«Γεηά ζνπ αγάπε κνπ» ιέεη ν ζύδπγνο ζηε ζύδπγό ηνπ. Φσλάδεη «γεηά ζνπ αγάπε κνπ» ζηελ θαηλνύξγηα
πξντζηακέλε, κόιηο εθείλε ζπζηήλεηαη ζηνλ ίδηνλ θαη ζηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ ζην γξαθείν. Λέεη «γεηά ζνπ αγαπεηή κνπ»
ζηε ζύδπγό ηνπ. Μία ειηθησκέλε θπξία ιέεη «γεηά ζνπ αγαπεηή κνπ» ζηε γάηα ηεο. Γξάθσ ππεξεζηαθή επηζηνιή ζηνλ
έθνξν ηνπ νηθείνπ ηκήκαηνο θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο θαη ηνλ απνθαιώ «Αγαπεηέ θύξηε Υ». Απεπζύλνκαη ζε ζαο κε ηε
θξάζε «αγαπεηνί αλαγλώζηεο». Γξάθσ ππεξεζηαθή επηζηνιή ζηνλ έθνξν θαη ηνλ απνθαιώ «Αγαπεκέλε θύξηε Υ». ΢αο
απνθαιώ «αγαπεκέλνη κνπ αλαγλώζηεο». Μία ειηθησκέλε θπξία ιέεη «γεηά ζνπ αγάπε κνπ» ζηε γάηα ηεο.
Όιεο απηέο νη πξνζθσλήζεηο είλαη πνιύ θηιηθέο. Αιιά γλσξίδνπκε όηη δελ είλαη όιεο ην ίδην πηζαλέο. Κη απηό
επεηδή από ηελ εκπεηξία καο κε δηάθνξνπο νκηιεηέο έρνπκε ζπγθξνηήζεη έλα πξόηππν γισζζηθώλ ρξήζεσλ θαη έλα άιιν
πξόηππν πεξηζηάζεσλ ζηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνύληαη νη δηάθνξεο εθθξάζεηο θαη έηζη γλσξίδνπκε πνηα γισζζηθή ρξήζε
ηαηξηάδεη ζε πνηα πεξίζηαζε. Βιέπνπκε όηη ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο κία ιέμε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηε ζέζε κηαο άιιεο
θαη όηη νη ζύδπγνη ζε αληίζεζε κε ηνπο εθόξνπο, κπνξνύλ λα πξνζθσλεζνύλ είηε κε ηε ιέμε
«αγάπε» είηε κε ηε ιέμε «αγαπεηή», αιιά γλσξίδνπκε επίζεο όηη ζε άιιεο πεξηζηάζεηο κία ιέμε κπνξεί λα είλαη
πεξηζζόηεξν θαηάιιειε από κηαλ άιιε. Οη γλώζεηο καο γηα ηε γιώζζα είλαη εμαηξεηηθά ζύλζεηεο. Γηαζέηνπκε όρη κόλν ηε
γλώζε ελόο ηεξάζηηνπ, πεξίπινθα δνκεκέλνπ θώδηθα αιιά θαη ηελ εκπεηξία ησλ πνηθίισλ πεξηζηάζεσλ ηεο ρξήζεο ηνπ.
Απηή καο θαζνδεγεί λα επηιέμνπκε αλάκεζα ζε πεξίπνπ ζπλώλπκεο ιέμεηο εθείλε πνπ ηαηξηάδεη ζηε δεδνκέλε πεξίζηαζε.
Γλσξίδνπκε ηη είλαη γιώζζα, εθόζνλ κπνξνύκε λα ζπλζέζνπκε έλα δείγκα ηεο. Θα κπνξνύζαηε λα πείηε όηη εγώ
ηώξα ρξεζηκνπνηώ γιώζζα, παξόιν πνπ, αλ ην θαινζθεθηείηε, θάηη πεξίεξγν ζπκβαίλεη κε ηε γιώζζα απηή. Καζώο
θάζνκαη ζε έλα γξαθείν ζε έλα πξνάζηην ηεο Αδειατδαο ζηελ Απζηξαιία, θνηηάδνληαο πνύ θαη πνύ έμσ από ην παξάζπξν,
κηα εκέξα πεξηζζόηεξν ζπλλεθηαζκέλε από ό,ηη ζπλήζσο θαη κάιινλ ςπρξή γηα ΢επηέκβξην, εζείο βξίζθεζηε ζηε Νέα
Τόξθε, ζηελ Αζήλα ή ζην Βεξνιίλν θάπνηα άιιε επνρή θαη ζε ζπλζήθεο άγλσζηεο ζε κέλα, έηζη ώζηε ν ηξόπνο πνπ εζείο θη
εγώ ρξεζηκνπνηνύκε ηε γιώζζα ζηε ζπδήηεζε απηή δελ είλαη θαη ν πην θπζηνινγηθόο. Μάιινλ ζα έπξεπε λα πσ όηη είλαη
αξθεηά αθύζηθνο, εθόζνλ ην θείκελν πνπ δηαβάδεηε ηώξα ην μαλαθνίηαμα ζην Λνλδίλν, ηνλ Μάξηην θαη δηόξζσζα αξθεηέο
από ηηο ιέμεηο πνπ είρα γξάςεη ζηελ Αδειατδα ιακβάλνληαο ππόςε θαη ηηο ππνδείμεηο ηνπ εθδόηε ηνπ βηβιίνπ πνπ θξαηάηε
ζηα ρέξηα ζαο. Ο γξαπηόο ιόγνο είλαη έλα πην πξνζεγκέλν, επεμεξγαζκέλν είδνο γιώζζαο, πνπ βξίζθεηαη καθξηά από ηηο
θαζεκεξηλέο, απζόξκεηεο θαη απξόβιεπηεο πεξηπέηεηεο ηνπ πξνθνξηθνύ ιόγνπ, ν νπνίνο απνηειεί θαη ην κεγαιύηεξν ηκήκα
ηεο γισζζηθήο δξαζηεξηόηεηαο ζε όιν ηνλ θόζκν θαη είλαη, κε απηή ηελ έλλνηα, ε «θπζηνινγηθή γιώζζα».
(G. W. Turmer, Stylistics, Penguin, London ζ. 7, απόζπαζκα κεηαθξαζκέλν θαη ειαθξά δηαζθεπαζκέλν γηα ηηο αλάγθεο
ηνπ θξηηεξίνπ)
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢
1. Να εμεγήζεηε γηαηί ν ζπληάθηεο ηνπ θεηκέλνπ θαλνληθά δελ ζα ρξεζηκνπνηνχζε ηε θξάζε «αγαπεκέλνη κνπ
αλαγλψζηεο».
Μνλάδεο 2
2. Πνηα απφ ηα παξαδείγκαηα πνπ δίλνληαη ζηελ πξψηε παξάγξαθν ζα ζεσξνχζακε φηη έρνπλ θαηάιιειν χθνο;
Μνλάδα 2
3. Πνηεο είλαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζσζηή ρξήζε ηεο γιψζζαο;
Μνλάδεο 3
4. Να αλαθέξεηε ηξεηο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ δηακφξθσζαλ ην χθνο ηνπ θεηκέλνπ.
Μνλάδεο 2
5. Πνηεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ ζπγγξαθέα (κνξθσηηθφ επίπεδν, επάγγεικα, ραξαθηήξαο) κπνξείηε λα ζπλαγάγεηε
απφ ην απφζπαζκα πνπ δηαβάζεηε;
Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο.
Μνλάδεο 4
6. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ζεκεηψλνληαο Υ ζην αληίζηνηρν πιαίζην.
Να δηθαηνινγήζεηε ηηο επηινγέο ζαο.
i) Ο ζπγγξαθέαο αλαθέξεηαη ζηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο
α) γηα λα εμεγήζεη πφζν έρνπλ επεξεάζεη ην χθνο ηνπ θεηκέλνπ ηνπ,
β) γηα λα δείμεη πφζν απερζάλεηαη ηνλ θξχν θαηξφ,
γ) γηα λα δείμεη πφζν θνπξάζηεθε λα γξάςεη ην βηβιίν,
δ) γηα λα δείμεη πφζν δηαθνξεηηθφ κπνξεί λα είλαη ην πεξηβάιινλ ηνπ ζπληάθηε ελφο θεηκέλνπ
απφ εθείλν ηνπ αλαγλψζηε ηνπ.
Γηθαηνιφγεζε
Μνλάδεο 2 (0,5+1,5)
ii) ΢χκθσλα κε ηνλ ζπγγξαθέα, ν γξαπηφο ιφγνο είλαη «αθχζηθνο» επεηδή:
α) πνιινί άλζξσπνη πηέδνληαη γηα λα γξάςνπλ,
β) ν ζπγγξαθέαο δελ βιέπεη ζε πνηνλ απεπζχλεηαη, νχηε θαλ γλσξίδεη ή κπνξεί λα θαληαζηεί,
γ) πξέπεη λα μαλαδηαβάδεη θαη λα δηνξζψλεη ηα θείκελα πνπ γξάθεη,
δ) ν εθδφηεο ηνπ δελ ηνπ επηηξέπεη λα γξάθεη φ,ηη ζέιεη.
Μνλάδεο 2 (0,5+1,5)
7. Γηα πνηνπο άιινπο ιφγνπο ν ζπγγξαθέαο ζεσξεί ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν πεξηζζφηεξν «θπζηνινγηθφ» απφ ηνλ γξαπηφ;
Μνλάδεο 3
2ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία

(ΓΗΑΛΟΓΟ΢)
ΚΔΗΜΔΝΟ
- Ό,ηη άιιν, Παλαγησηάθε κνπ, απηό όκσο κε κνπ ην δεηάο!
- Γελ έρσ, δειαδήο, ην δηθαίσκα λα θάσ θη εγώ έλα κεδέ ζαλ άλζξσπνο -λα, ηα ρηαπνδάθηα κνπ- θαη λα πησ ην θξαζί κνπ,
ζα θηιήζπρνο πνιίηεο;
- Γε γίλεηαη, Παλαγησηάθε κνπ! ηνπ είπε ν άιινο θνθηά. Να παο ζηελ Δπηαιία λα ζηα καγεηξέςεη. Κη άληε ηζακπνύθ
ηζακπνύθ*, άδεηαδέ κνπ ην καγαδί θη έρσ δνπιεηά! Πιαθώλεη πειαηεία.
Ο εξίθεο ζώπαζε, ΢α λα είδε πσο ηίπνηα δε γίλεηαη, πσο έπξεπε λα ην πάξεη απόθαζε. Σύιημε ηα ρηαπνδάθη ζην ζηξάηζν,
ηα έβαιε ππνκάιεο θαη ηξάβεμε θαηά ηελ πόξηα. Μα ε αγαλάρηεζε ηνλ έπλημε. Γύξηζε, ην ινηπόλ, θη άξρηζε θαηλνύξγηα
δεκεγνξία:
- ΢ηελ Δπηαιία... Άηληε ζπ λα πεηο ζηελ Δπηαιία λα ζηα καγεηξέςεη! ΢π, πνπ δελ είζαη άληξαο ηεο... Δγώ, δειαδή, δελ έρσ
δηθαίσκα λα θάσ έλα κεδέ, λα πησ έλα θξαζί;
Αξγά θαηάιαβε πσο κηινύζε ζηα θνύθηα, έλεθα πνπ ν καγαδάηνξαο είρε απνηξαβερηεί ζηελ θνπδίλα. ΢ήθσζε, ην ινηπόλ,
ηνπο ώκνπο θαη ηξάβεμε πάιη θαηά ηελ πόξηα. Φαίλεηαη όκσο πσο δε βνινύζε ε ςπρή ηνπ λα μεθνιιήζεη εύθνι’ απ’ ην
καγαδί. Πεξλώληαο κπξνζηά ζηελ παξέα καο θνληνζηάζεθε. Ήζειε θνπβέληα.
- Έρεη ηζηγάξν;
Απόθξηζε θακηά. Δίδακε ηη θνιιηηζίδα ήηαλ, αλ ηνπ κηινύζακε μεθνιιεκό δε ζα ‘ρε. Απηόο όκσο εθεί!
- Θέισ ηζηγάξν.
- Γελ έρεη! ηνπ ιέεη ν Αγιένπξαο.
- Πώο δελ έρεη, αθνύ θαπλίδεηε!
Ήηαλ θη αλαηδήο.
- Άηληε ζην θαιό! ηνπ ιέεη ν ππνπινίαξρνο, θη άζε καο ήζπρνπο. Αθνύο:
Α΢ΚΖ΢ΔΗ΢
1. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ παξαθάησ ηεζζάξσλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο Υ ζην
αληίζηνηρν πιαίζην. ΢σζηφ Λάζνο
΢ Λ
α) Σέζζεξα πξφζσπα παίξλνπλ ην ιφγν ζηε ζπδήηεζε.
β) Ζ ζθελή δηαδξακαηίδεηαη ζε κηα θνζκηθή ηαβέξλα.
γ) Ο Παλαγησηάθεο γίλεηαη θνξηηθφο.
δ) Ζ Δπηαιία είλαη ζχδπγνο ηνπ Αγιένπξα.
ε) Ο Παλαγησηάθεο δπζθνιεχεηαη λα θαηαιάβεη ηε ζηάζε ησλ άιισλ απέλαληί ηνπ
ζη) Ζ γπλαίθα ηνπ Παλαγησηάθε επραξίζησο ζα καγείξεπε ηα ρηαπφδηα.
Μνλάδεο 1,5 (0,25 Υ 6)
2. Να αληηζηνηρίζεηε θάζε αξηζκφ (πξφζσπα) κε ην αληίζηνηρν θεθαιαίν γξάκκα (θξάζεηο) θαη ην αληίζηνηρν κηθξφ
(χθνο), ψζηε λα γίλεηαη θαλεξφ πνηνο κηιάεη, ηη ιέεη θαη κε πνην χθνο.
Πξφζσπα Φξάζεηο Όθνο
1. Δπηαιία Α. Αθνχο; α. απφηνκε άξλεζε
2. καγαδάηνξαο Β. Πψο δελ έρεη, αθνχ θαπλίδεηε! β. επγεληθή άξλεζε
3. Παλαγησηάθεο Γ. Γελ έρεη! γ. νξγή
4. Αγιένπξαο Γ. ΋,ηη άιιν Παλαγησηάθε κνπ δ. επηκνλή
5. ππνπινίαξρνο
Μνλάδεο 2 (4 Υ 0,5)
3. Να εληνπίζεηε δχν παξαδείγκαηα απφ ην θείκελν πνπ λα ηεθκεξηψλνπλ ηα παξαθάησ δεδνκέλα:

1. Ζ ηδηφιεθηνο ηνπ καγαδάηνξα εληνπίδεηαη ζηηο θξάζεηο:
α)
β)
2. Ζ θπζηθφηεηα ηνπ δηαιφγνπ δηαπηζηψλεηαη ζηηο θξάζεηο:
α)
β)
3. Ζ αληηπάζεηα ησλ άιισλ πξνο ηνλ Παλαγησηάθε εθδειψλεηαη κε ηηο θξάζεηο:
α)
β)
4. Σν κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ Παλαγησηάθε δηαθαίλεηαη ζηηο θξάζεηο:
α)
β)
4. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε

1. Σα εμσγισζζηθά ζηνηρεία ηεο νκηιίαο απνδίδνληαη κε ηε θξάζε:
α) ήζειε θνπβέληα
β) θνληνζηάζεθε
γ) ε αγαλάρηεζε ηνλ έπλημε
δ) ηνπ ιέεη ν Αγιένπξαο
2. Ο ζπγγξαθέαο ζην ζπγθεθξηκέλν δηάινγν ηαπηίδεηαη:
α) κε ηνλ Παλαγησηάθε
β) κε ην καγαδάηνξα
γ) κε έλα κέινο ηεο παξέαο
δ) κε ηνλ ππνπινίαξρν
3. «- Γε γίλεηαη, Παλαγησηάθε κνπ!» Με ηε θξάζε απηή:
α) ν ζπγγξαθέαο αθεγείηαη ην ιφγν ελφο ήξσά ηνπ
β) αθνχγεηαη παξάιιεια ε θσλή ηνπ ζπγγξαθέαθαη ηνπ ήξσα

γ) ν ζπγγξαθέαο κηκείηαη ην ιφγν ελφο ήξσά ηνπ
δ) ν ζπγγξαθέαο ζρνιηάδεη ην ιφγν ελφο ήξσά ηνπ
4. Σα παξαγισζζηθά ζηνηρεία ηεο νκηιίαο απνδίδνληαη κε ηε θξάζε:
α) ζψπαζε
β) ηξάβεμε θαηά ηελ πφξηα
γ) ζήθσζε ηνπο ψκνπο
δ) γχξηζε ην ινηπφλ
5. Ζ ζθελή ηνπ δηαιφγνπ παξνπζηάδεηαη απφ ηελ νπηηθή γσλία:
α) ηνπ Παλαγησηάθε
β) ηνπ ππνπινίαξρνπ
γ) ηνπ αθεγεηή
δ) ηεο Δπηαιίαο
Μνλάδεο 2,5 (5 Υ 0,5)
5. Να αληηθαηαζηήζεηε ηηο ππνγξακκηζκέλεο θξάζεηο κε άιιεο ηζνδχλακεο πνπ λα εθθξάδνπλ επίζεκν χθνο:
π.ρ. Άηληε ζπ λα πεηο ζηελ Δπηαιία.... Πήγαηλε λα πξνηείλεηο
1. ηνπ είπε θνθηά
2. άξρηζε κηα θαηλνχξγηα δεκεγνξία
3. κηινχζε ζηα θνχθηα
4. Άληε ζην θαιφ! ηνπ ιέεη ν ππνπινίαξρνο
5. αλ ηνπ κηινχζακε μεθνιιεκφ δε ζα ‘ρε
6. Ήζειε θνπβέληα
6. ΢ηνπο παξαθάησ δηαιφγνπο λα επηζεκάλεηε, αλ επηηπγράλεηαη θάζε θνξά ε ιεηηνπξγία ηνπ δηαιφγνπ θαη λα
δηθαηνινγήζεηε ηε γλψκε ζαο:
Α - Γελ έρσ, δειαδήο, ην δηθαίσκα
- Γε γίλεηαη, Παλαγησηάθε κνπ!
Β - Έρεη ηζηγάξν;
- Απφθξηζε θακηά
Γ - Θέισ ηζηγάξν
- Γελ έρεη
Μνλάδεο 3
7. Αθεγεζείηε ην παξαπάλσ επεηζφδην ζε έλα θίιν ζαο εθθξάδνληαο παξάιιεια ηε ζπκπάζεηά ζαο πξνο ην πξφζσπν
ηνπ ήξσα.
Μνλάδεο 4
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
1. ΢ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΔΤ΢Ζ ΣΖ΢ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ΢: Ζ ΔΠΗΛΟΓΖ ΚΑΗ Ζ ΠΑΡΑΘΔ΢Ζ-ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΩΝ

ΛΔΠΣΟΜΔΡΔΗΩΝ
1.1.9. ΢’ έλα ζθίηζν ηνπ Αξθά βξίζθνπκε ηνλ αθφινπζν δηάινγν αλάκεζα ζε δπν ζπνπξγίηηα:
Γηνο : Μπακπά ηη είλαη δέληξν;
Παηέξαο : Μκκ ... Σν δέληξν είλαη θάηη πνιχ σξαίν! Δίλαη έλα πξάγκα πξάζηλν, δξνζεξφ, ήζπρν!
Γηνο : Α! ΢αλ θη απηφ πνπ βξήθακε πξνρηέο ζηα ζθνππίδηα;
Παηέξαο : Δθείλν ήηαλ ςφθηνο παπαγάινο αλφεηε!
Πνηεο ιεπηνκέξεηεο έπξεπε λα δψζεη ν παηέξαο, γηα λ’ απνθχγεη ηε ζχγρπζε ηνπ δέληξνπ κε ηνλ παπαγάιν; Να γξάςεηε
ην ζρεηηθφ θείκελν.
1.2.7. ΢ηα αθφινπζα παξαδείγκαηα παξαιείπνληαη νξηζκέλεο ιεπηνκέξεηεο νη νπνίεο, σζηφζν, είλαη απαξαίηεηεο ή,
ηνπιάρηζηνλ, δηαθσηηζηηθέο. Να επηζεκάλεηε απηέο ηηο ιεπηνκέξεηεο. ΢ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ε παξάιεηςε είλαη ζθφπηκε
λα εμεγήζεηε θαη ην ζθνπφ ηεο παξάιεηςεο. Π.ρ. Σν δεθαπεληακειέο ηνπ ζρνιείνπ ζα ζπλεδξηάζεη ζηε 1 κ.κ. Λείπεη ν
ηφπνο θαη ε εκεξνκελία.
α) Θα παίξλεηε ην θάξκαθν δχν θνξέο ηελ εκέξα ..............................
β) Σν γιπθφ ςήλεηαη ζηνπο 200 βαζκνχο ..............................
γ) Ο εμσξατζηηθφο ζχιινγνο πξαγκαηνπνηεί εθδξνκή ζηα Καιάβξπηα ..............................
δ) Σν ΢άββαην ζα γίλεη ε εηήζηα ζπγθέληξσζε ησλ απνθνίησλ ..............................
ε) Πσινχληαη πγηέζηαηα ζθπιάθηα ξάηζαο ..............................
ζη) Φηιαλζξσπηθφο έξαλνο γηα ηνπο απφξνπο ..............................
δ) Κνκκάηηα ηνηρνγξαθίαο πνπ εηθνλίδεη ρειηδνλφςαξα ..............................
ε) Γεξκάηηλν πέδηιν κε θνθάιηλε αγθξάθα ..............................
1.2.9. Αθνχ δηαβάζεηε ην θείκελν πνπ αθνινπζεί, λα πεξηγξάςεηε ηα παπνχηζηα, φηαλ έρνπλ πηα παιηψζεη,
αλαθεξφκελνη ζηηο ίδηεο ιεπηνκέξεηεο κε εθείλεο ηνπ θεηκέλνπ.
Ήηαλ έλα δεπγάξη όκνξθα αζιεηηθά παπνύηζηα. Γηα ζόια είραλ έλα παρύ, ιεπθό ιάζηηρν πνπ γάληδσλε πάλσ ζην
δξόκν ζα βεληνύδα. Ήηαλ θηηαγκέλα από άζπξν καιαθό δέξκα γεκάην ηξππίηζεο, γηα λα αεξίδεηαη ην πόδη. Καη ζηα πιάγηα
πάλσ ζην δέξκα είραλ ξακκέλεο δπν ινπξίδεο από πξάζηλν πιαζηηθό πνπ ηα ‘θαλαλ λα κνηάδνπλ κε κηθξά αεξνδπλακηθά
ζεξηάθηα, έηνηκα λα νξκήμνπλ πξνο ηελ επηηπρία θαη ηε δσή.
Γ. Μαληψηεο: Σα καύξα παξακύζηα. Κέδξνο, Αζήλα 1987, ζ. 71.
1.3.1. Να βξείηε ηηο αληηζηνηρίεο ζηηο αθφινπζεο ζηήιεο. Έλα ζηνηρείν ηεο ζηήιεο αξηζηεξά πεξηζζεχεη.
ΠΔΡΗΓΡΑΦΔ΢ ΢ΚΟΠΟΗ
1. Πνξηνθάιηα ΑΑΑ α. Αίηεζε ζπγγλψκεο
2. Ζ πφξηα είλαη αλνηρηή β. Απεηιή
3. Δπηθίλδπλε ζηξνθή δεμηά γ. Έθθξαζε επραξηζηίαο

4. Σν πηζηφιη κνπ ήηαλ πάληα ην πην γξήγνξν ηεο πφιεο! δ. Παξάγγεικα
5. Σα λεχξα κνπ είλαη ηαξαγκέλα ε. Γηαθήκηζε
6. Πξνεηζαγσγηθφ άικα. Αθξνζηαζία, έθηαζε, αθξνζηαζία, αλάηαζε. ζη. Πξνεηδνπνίεζε
7. Σα πην σξαία ινπινχδηα πνπ έρσ δεη πνηέ! δ. Πξφζθιεζε, παξφηξπλζε
8. Σν βηβιίν κνπ είλαη ζε θαιή θαηάζηαζε.
1.3.2. Να βάιεηε ζηε ζσζηή ζεηξά ηηο αθφινπζεο πξνηάζεηο θαη πεξηφδνπο, ψζηε λα απνθαιπθζεί ε ινγηθή πνξεία θάζε
δηαδηθαζίαο.
Α. α) ΋ηαλ παγψζεη, ηελ μχλεηε κ’ έλα καραίξη.
β) Πψο ζα ηε βγάιεηε;
γ) Γηαπηζηψλεηε αλ ην χθαζκα ιεθηάδεη ή φρη.
δ) Αλ κείλεη ιεθέο, ηξίβεηε ειαθξά ην χθαζκα κε αηζέξα.
ε) Σνπνζεηείηε έλα θνκκαηάθη πάγν πάλσ ζηελ ηζίθια.
ζη) Μηα ηζίθια θφιιεζε ζην καλίθη ηεο κπινχδαο ζαο.
Ζ ζσζηή ζεηξά είλαη ..........................................................................................
2. Ζ ΑΚΡΗΒΔΗΑ ΚΑΗ Ζ ΢ΑΦΖΝΔΗΑ ΢ΣΖΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ

2.1.1. Δπηζθεθζήθαηε πξφζθαηα ην Δζληθφ Αξραηνινγηθφ Μνπζείν θαη κε ην παξαθάησ θείκελν πεξηγξάθεηε φ,ηη είδαηε
ζ’ έλα παηδί ηνπ πεξηβάιινληφο ζαο πνπ εθδήισζε ηε ζρεηηθή πεξηέξγεηα. Να αληηθαηαζηήζεηε ηηο ππνγξακκηζκέλεο
ιέμεηο θαη θξάζεηο κε ιέμεηο απφ απηέο πνπ δίλνληαη, ψζηε ε πεξηγξαθή λα είλαη πην αθξηβήο θαη, επνκέλσο, πην
θαηάιιειε γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί -πξνθνξηθά ή γξαπηά- ζηε ζρνιηθή ηάμε. (Γχν απφ ηηο ιέμεηο πνπ δίλνληαη
πεξηζζεχνπλ.)
[αγγεία, εγρεηξίδηα, θξαηήξεο, παξαζηάζεηο, πξνζήθεο, ακθνξείο, εηδψιηα, ιήθπζνη, πεξηδέξαηα, πξνζσπίδεο, αλάθηνξν,
εθζέκαηα, νηλνρφεο, πεξφλεο]
Σν κνπζείν είλαη γεκάην από θαηαπιεθηηθά πξάγκαηα. Σόζεο βηηξίλεο κε ζπλαξπαζηηθνύο ζεζαπξνύο! Μεγάιε
εληύπσζε κνπ έθαλαλ νη κάζθεο από ην παιάηη ζηηο Μπθήλεο, πνπ είλαη θηηαγκέλεο από αηόθην ρξπζάθη. Αιιά θαη όια ηα
θνζκήκαηα, θξεκαζηά γηα ην ιαηκό, δαρηπιίδηα, ζθνπιαξίθηα, πνπ ηα βξίζθσ, κάιηζηα, πην θαιόγνπζηα θαη θαινδνπιεκέλα
από πνιιά ζεκεξηλά. Αθόκε θαη ηα καραίξηα ζηόιηδαλ κε ρξπζάθη. Απηό πνπ δελ πεξίκελα λα δσ ήηαλ θάηη πεξίεξγεο
καθξηέο θαξθίηζεο πνπ ηηο ρξεζηκνπνηνύζαλ νη Μπθελαίνη γηα λα ζηεξεώλνπλ θαη λα ζηνιίδνπλ ηα ξνύρα ηνπο. Αξθεηή
ώξα μόδεςα παξαηεξώληαο ηα δηάθνξα δνρεία πνπ ηα είραλ γηα λα κεηαθέξνπλ πγξά, όπσο λεξό, ιάδη θαη θξαζί. Σα βάδα
γηα ην θξαζί κνηάδνπλ πνιύ κε ηηο ζεκεξηλέο θαλάηεο. Σα καθξόζηελα βάδα ηα έβαδαλ πάλσ ζηνπο ηάθνπο. Καη ηα
πεξηζζόηεξα από απηά έρνπλ σξαίεο δσγξαθηέο. Όηαλ είδα ηα αγαικαηάθηα πνπ βξέζεθαλ ζηηο Κπθιάδεο, θαη ηδηαίηεξα
εθείλα κε ην επίπεδν πξόζσπν όπνπ θαίλεηαη κόλν ε κύηε, ζθέθηεθα όηη ζα κπνξνύζαλ λα είραλ θηηαρηεί από έλα
ζεκεξηλό γιύπηε πνπ θάλεη κνληέξλα ηέρλε. Κη όκσο είλαη ηόζν παιηά!
2.2. Δξσηήζεηο ζπλδπαζκνχ αληηθεηκεληθνχ ηχπνπ θαη ζχληνκεο απάληεζεο

2.2.1. Να αληηθαηαζηήζεηε ηα επίζεηα ηεο αθφινπζεο πεξηγξαθήο κε απηά πνπ δίλνληαη, αθνχ ηα πξνζαξκφζεηε ζην
ζσζηφ ηχπν (δχν απφ ηα επίζεηα δελ ζα ζαο ρξεηαζηνχλ). Έπεηηα λα ζπγθξίλεηε ην θείκελν πνπ δίλεηαη κε απηφ πνπ
πξνθχπηεη κεηά απφ ηηο αληηθαηαζηάζεηο. Πνηα παξαιιαγή πξνηηκάηε θαη γηαηί;
[αμηφινγνο, ζεακαηηθφο, πεξηπεηεηψδεο, πνιπδάπαλνο, επηδέμηνο, θαιιηηερληθφο, πεηζηηθφο, ππνβιεηηθφο]
Ζ ηαηλία πνπ είδακε ρζεο ήηαλ πνιύ σξαία. Δίρε απίζαλε πινθή, σξαία κνπζηθή, σξαία παξαγσγή, πνιύ σξαία εθέ. Κάηη
άιιν πνπ καο άξεζε ήηαλ ην σξαίν παίμηκν ηνπ πξσηαγσληζηή.
3. Ζ ΓΛΩ΢΢Α ΣΖ΢ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ΢. ΚΤΡΗΟΛΔΚΣΗΚΖ /ΜΔΣΑΦΟΡΗΚΖ ΥΡΖ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΛΩ΢΢Α΢.

3.2.3. Πνηα αληίζηνηρε έθθξαζε ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηήζεη κεηαθνξηθά έλαο δεκνζηνγξάθνο γηα λα θάλεη πην
παξαζηαηηθή θαζεκία απφ ηηο αθφινπζεο θξάζεηο;
α) δξφκνη γεκάηνη κε λεξφ ...........................................................................
β) δξνζεξή γσληά κέζα ζηελ πφιε ..............................................................
γ) ζπνπδαία λίθε κηαο νκάδαο .....................................................................
δ) κεγάιε ήηηα κηαο νκάδαο ........................................................................
ε) εθδήισζε ραξάο ησλ θηιάζισλ ζηηο θεξθίδεο ..........................................
ζη) απφηνκε αχμεζε ηηκψλ ζην ρξεκαηηζηήξην ............................................
δ) κεγάιε κείσζε ηηκψλ ζην ρξεκαηηζηήξην ................................................
4. ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΖ - ΠΑΘΖΣΗΚΖ ΢ΤΝΣΑΞΖ

4.2. Δξψηεζε αληηθεηκεληθνχ ηχπνπ
Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε.
i) Ζ πξφηαζε «΢νβαξέο βιάβεο ζηελ πγεία πξνθαινχληαη απφ ην θάπληζκα» πξνβάιιεη πεξηζζφηεξν
α) ηε δξάζε ηνπ ππνθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο
β) ηε δξάζε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο
γ) ην θαηεγνξνχκελν
δ) ηε δξάζε ηνπ πνηεηηθνχ αηηίνπ
ii) Ζ πξφηαζε «Ζ νκνξθηά ηνπ ηνπίνπ καγεχεη ηνλ επηζθέπηε» ηνλίδεη πεξηζζφηεξν
α) ηελ ελέξγεηα ηνπ ξήκαηνο
β) ηε δξάζε ηνπ ππνθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο
γ) ηε δξάζε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο
δ) ηε δξάζε ηνπ πνηεηηθνχ αηηίνπ
iii) Ζ πξφηαζε «Πνιιά θπθινθνξηαθά πξνβιήκαηα εκθαλίδνληαη απφ ηελ απμεκέλε θίλεζε ζηνπο δξφκνπο»
παξνπζηάδεη ην ζέκα ηεο κε χθνο
α) νηθείν
β) δσεξφ, παξαζηαηηθφ
γ) απξφζσπν, ηππηθφ
δ) γιαθπξφ
4.3. Να κεηαηξέςεηε ηελ παζεηηθή ζχληαμε ζε ελεξγεηηθή ζην παξαθάησ θείκελν θαη λα απαληήζεηε ηα εξσηήκαηα πνπ
ην αθνινπζνχλ.
Σα κλεκεία ηεο ηέρλεο πνπ βξίζθνληαη εθηεζεηκέλα ζηνλ αέξα θαηαζηξέθνληαη θαζεκεξηλά ιόγσ ηεο
αηκνζθαηξηθήο ξύπαλζεο. Σα κάξκαξα δηαβξώλνληαη από ηνπο ξύπνπο, γπςνπνηνύληαη θαη αιινηώλνληαη αλεπαλόξζσηα.
Να ζπγθξίλεηε ην δεδνκέλν θείκελν κε απηφ πνπ πξνέθπςε κε ηηο κεηαηξνπέο θαη λα εμεγήζεηε ζε πνηα απφ απηέο ηηο
δχν παξαιιαγέο
α) ηνλίδεηαη ε δξάζε ηνπ ππνθεηκέλνπ,
β) ηνλίδεηαη ε δξάζε ηνπ πνηεηηθνχ αηηίνπ,
γ) ππνδειψλεηαη απφζηαζε αλάκεζα ζηνλ πνκπφ θαη ηνλ δέθηε ηνπ κελχκαηνο
δ) ην χθνο ηνπ θεηκέλνπ είλαη πην άκεζν θαη δσεξφ.
5. ΣΟ ΢ΥΟΛΗΟ ΚΑΗ Ζ ΟΠΣΗΚΖ ΓΩΝΗΑ ΢ΣΖΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ. ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ.
5.1.9. Μία εληππσζηαθή λχθε ζηελ εθθιεζία. Πψο ζα ηελ πεξηέγξαθε κία θαιεζκέλε πνπ ηελ αληαγσλίδεηαη θαη πψο
κία άιιε πνπ ηε ζαπκάδεη;
5.2.1. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζηηο παξαθάησ πξνηάζεηο επηιέγνληαο ηελ θαηάιιειε ιέμε απφ απηέο πνπ βξίζθνληαη
ζηελ παξέλζεζε.
Σν όςηκν ελδηαθέξνλ ηεο δεκνηηθήο αξρήο δελ κπνξεί ηειηθά λα ζώζεη ην παιηό λενθιαζηθό θηίζκα από ηε(λ)
...................................... (δηάβξσζε, αλνηθνδόκεζε, θαηάξξεπζε). Όζν δηάζηεκα παξέκελε ......................................
(μεζεκειησκέλν, εξείπην, εηνηκόξξνπν), έπξεπε λα είρε ραξαθηεξηζηεί...................................... (παηξνπαξάδνην,
δηαηεξεηέν, παηξνγνληθό), ώζηε λα είραλ έγθαηξα αξρίζεη νη εξγαζίεο γηα ηε(λ) ...................................... (αλαθαίληζή,
ζπληήξεζή, αλνηθνδόκεζή) ηνπ. ΢ήκεξα, έρεη πιένλ...................................... (κεηαβιεζεί ζε εξείπηα, δηαβξσζεί,
θαηεδαθηζηεί) θαη ην κόλν πνπ απνκέλεη είλαη ε ...................................... (αλέγεξζή, αλνηθνδόκεζή, θαηεδάθηζή) ηνπ θαη ε
...................................... (αλαθαίληζε, αλαπαιαίσζε, αλέγεξζε) ζηε ζέζε ηνπ κηαο λέαο νηθνδνκήο.
5.2.2. Να αληηζηνηρίζεηε ηηο ιέμεηο ηεο ζηήιεο Α, πνπ εθθξάδνπλ νηθείν χθνο, κε ηζνδχλακεο ηεο ζηήιεο Β, πνπ
δειψλνπλ κεγαιχηεξε επηζεκφηεηα (δχν ιέμεηο ηεο ζηήιεο Β δε ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ).
Α Β
1. δπγψλσ α. παξεηζθξέσ
2. θξεκψ β. αλαξηψ
3. ηξππψλσ γ. πξνζεγγίδσ
4. παξαγθσλίδσ δ. ζπλσζηίδνκαη
ε. ππνζθειίδσ
5.2.3. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζηηο επφκελεο πξνηάζεηο κε κία απφ ηηο ιέμεηο πνπ δίλνληαη. Να θξνληίζεηε, ψζηε ε
επηινγή ζαο λα ηαηξηάδεη κε ην χθνο ηεο πξφηαζεο.
[απηφρζσλ, ληφπηνο, έξεηζκα, μεθξέκαζηνο, ζηήξηγκα, ζπλσζηίδνκαη, ζηξηκψρλνκαη, εθθξεκήο, παξέθθιηζε,
ινμνδξφκεζε]
α) Σα έξγα πνπ εθηεινχληαη ζηελ πεξηνρή επηβάιινπλ ...................... απφ ηελ θαλνληθή καο πνξεία.
β) Έμσ απφ ηα θακαξίληα ηνπ ζεάηξνπ πνιινί ζεαηέο ................................... γηα λα ζπγραξνχλ ηελ πξσηαγσλίζηξηα.
γ) Καινί θη επγεληθνί κνπ θάλεθαλ νη ...................................... θάηνηθνη. Μαο εμππεξέηεζαλ ζε φ,ηη ηνπο δεηήζακε.
δ) Σν πξφγξακκα πξέπεη λα ηεξεζεί φπσο έρεη. Κάζε ............................... απφ ηνπο αξρηθνχο καο ζηφρνπο ζα απνβεί εηο
βάξνο ηεο νηθνλνκίαο.
ε) Μεηά ην ηέινο ησλ ζπλνκηιηψλ δχν ζέκαηα παξέκεηλαλ .............................ζηηο ζρέζεηο ησλ δχν ρσξψλ.
ζη)Πνιχηηκν ..................................... ζηε δχζθνιε ζηηγκή ηεο δσήο ηνπ βξήθε ηε ζπκπαξάζηαζε ηνπ θίινπ ηνπ.
δ) Οη αξραίνη Αζελαίνη δηαθήξπηηαλ φηη ήηαλ ........................................ ζηελ Αηηηθή.
ε) ..................................... κέζα ζην πιήζνο θαη μέθπγε απφ ηνπο δηψθηεο ηνπ.
ζ) Άλζξσπνο ρσξίο εζηθά ............................................... δελ είρε θαλέλαλ ελδνηαζκφ πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ην ζθνπφ
ηνπ.
η) Με γλσξίδνληαο θαλέλαλ κέζα ζ’ εθείλε ηε ζπληξνθηά έλησζε........................... θαη ζχληνκα έθπγε.
5.2.4. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ κε κία απφ ηηο ιέμεηο πνπ δίλνληαη (δχν ιέμεηο δελ ρξεζηκνπνηνχληαη).
[απφζπαζε, πιεχξηζκα, πξνζέγγηζε, πξφζβαζε, πξνζρψξεζε, κεηαθίλεζε, πξνζπέιαζε]
1. Σα βξάρηα πνπ νξζψλνληαη απφηνκα ζηελ πίζσ πιεπξά ηνπ θάζηξνπ θαζηζηνχζαλ πάληνηε αδχλαηε ηελ
...........................
2. Ζ ...........................ησλ πέληε βνπιεπηψλ ζην αληίπαιν θφκκα πξνθάιεζε θπβεξλεηηθή θξίζε.
3. Ζ ...........................ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ ζηνλ ηφπν ηνπ δπζηπρήκαηνο έγηλε δπλαηή κφλν κε ηε βνήζεηα
ειηθνπηέξνπ.
4. ΋κνξθν νηθφπεδν θαη κε σξαία ζέα! Γπζηπρψο φκσο δελ έρεη ...........................ζηε ζάιαζζα
5. Ζ δηαδηθαζία ...........................ηνπ πινίνπ είλαη πνιχ επηθίλδπλε. Απαηηεί ηδηαίηεξε δεμηνηερλία απφ ηνλ θαπεηάλην γηα
λα κε δεκηνπξγεζνχλ δπζάξεζηα απξφνπηα.
5.2.5. Να αλαγλσξίζεηε αλ ε ρξήζε ησλ ππνγξακκηζκέλσλ ιέμεσλ, νη νπνίεο δειψλνπλ αιιαγή ζέζεο, είλαη ζσζηή ή
φρη, ζεκεηψλνληαο ζην αληίζηνηρν πιαίζην.
α) Διήθζεζαλ φια ηα κέηξα γηα ηελ έγθαηξε κεηαθνξά ησλ ηξαπκαηηψλ ζην λνζνθνκείν
β) Δπηπρψο, πήξε κεηάζηαζε θαη ηψξα ππεξεηεί ζηελ πφιε ηνπ.
γ) Γηα ηε κεηαθίλεζε ηνπ ζηακαηεκέλνπ απηνθηλήηνπ ρξεηάζηεθε γεξαλφο
δ) ΢ηηο άγνλεο θαη θησρέο πεξηνρέο παξνπζηάδεηαη έληνλν ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο ησλ
θαηνίθσλ.
ε) Ο θαζεγεηήο ησλ καζεκαηηθψλ αλήθεη ζην Γπκλάζην. Φέηνο ήξζε πξνζσξηλά ζην Λχθεην κε
κεηάηαμε.
ζη) Υξφληα νλεηξεπφηαλ ηε κεηάζεζε ζηελ πξσηεχνπζα θαη ηψξα πνπ ήιζε, έλησζε ζιίςε, πνπ
άθελε ην ρσξηφ
δ) Κάζε ρξφλν δεηεί απφζπαζε ζε θάπνην γξαθείν πνπ βξίζθεηαη πην θνληά ζην ζπίηη ηνπ
5.3. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή ζεκαζία ηεο ιέμεο, ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε (γηα θάζε ιέμε ππάξρεη κφλν
κηα ζσζηή απάληεζε). Να γξάςεηε πξνηάζεηο, ζηηο νπνίεο νη ιέμεηο ζα ρξεζηκνπνηνχληαη κε ηηο επηιεγκέλεο ζεκαζίεο.
1. κεηαίρκην:
α) αηρκεξφ αληηθείκελν
β) ελδηάκεζν δηάζηεκα αλάκεζα ζε δχν ζηξαηνχο
γ) ζεκείν πνπ κεηέρνπλ φινη
δ) ζεκείν πνπ απέρεη ίζα απφ ηα άθξα
2. εκβφιηκνο:
α) εκβνιηαζκέλνο
β) ρηππεκέλνο απφ έκβνιν
γ) βνιηθφο
δ) παξεκβαιιφκελνο ζε κηα θαλνληθή ζεηξά
3. έλζεηνο:
α) πηνζεηεκέλνο
β) ζε θαιή θαηάζηαζε
γ) παξαηεκέλνο
δ) ηνπνζεηεκέλνο κέζα
4. νξφζεκν:
α) ζεκείν πνπ δείρλεη ηα φξηα
β) νξνζεηξά
γ) ζεκείν ηεο νξνθήο
δ) εθεί απ’ φπνπ αξρίδεη έλα φξνο
5. εγθισβηζκέλνο:
α) πεξηνξηζκέλνο ζε κηθξφ ρψξν
β) κε εγθπθινπαηδηθή κφξθσζε
γ) πξνζαξκνζκέλνο ζην θιίκα κηαο πεξηνρήο
δ) ζηνιηζκέλνο
6. παξείζαθηνο:
α) φπνηνο αιιάδεη πνξεία
β) απηφο πνπ εηζρσξεί θάπνπ κε πιάγην ηξφπν
γ) εθείλνο πνπ εηζβάιιεη παλεγπξηθά
δ) φπνηνο απνκαθξχλεηαη ρσξίο λα ηνλ πάξνπλ είδεζε
7. δηακπεξήο:
α) απηφο πνπ νινθιεξψλεη κηα απνζηνιή
β) εθείλνο πνπ κεηαθέξεη θάπνηνλ απφ ηε κία φρζε ζηελ άιιε
γ) απηφο πνπ δηαπεξλάηαη απφ ηε κία άθξε ζηελ άιιε
δ) εθείλνο πνπ εχθνια εμάγεη ζπκπεξάζκαηα
8. δηάηξεηνο:
α) απηφο πνπ πξέπεη λα δηαηεξεζεί
β) δηαζθνξπηζκέλνο
γ) ηξππεκέλνο πέξα σο πέξα
δ) γεκάηνο ζηίγκαηα
6. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΑ΢
6.6. Να εμεγήζεηε ζε θάπνηνλ κεγαιχηεξν θαη φρη πνιχ νηθείν ζαο πψο
α) λα εγγξάςεη έλα ηειενπηηθφ πξφγξακκα ζην video,
β) λα εγγξάςεη κία ξαδηνθσληθή εθπνκπή ή κία δσληαλή ζπλνκηιία ζην θαζεηφθσλν,
γ) λα έιζεη ζην ζπίηη ζαο, μεθηλψληαο απφ ην θέληξν ηεο πεξηνρήο.
7. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΠΡΟ΢ΩΠΟΤ
7.7. ΢πλαληήζαηε απξνζδφθεηα έλαλ παιηφ ζαο θίιν πνπ είραηε λα ηνλ δείηε απφ ην Γεκνηηθφ. Να πεξηγξάςεηε ηελ
εηθφλα πνπ είραηε δηαηεξήζεη γη’ απηφλ ζηε κλήκε ζαο θαη εθείλε πνπ αληηθξίζαηε ηψξα.
8. ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΤ ΜΔ ΑΝΑΛΟΓΗΑ

8.2.3. Υξεζηκνπνηψληαο σο πξψην ζθέινο ηεο αλαινγία ηε θξάζε «καζεκέλε ηξνθή» λα πεξηγξάςεηε ζηνλ παηέξα ζαο
έλαλ ηξφπν δηδαζθαιίαο πνπ δελ ζαο επέηξεςε, λα αλαπηχμεηε ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ θξίζε ζαο.
8.2.4. Να εμεγήζεηε πψο έρεηε δηακνξθψζεη ην δσκάηηφ ζαο, ψζηε λα δηθαηνινγείηαη ε πεξηγξαθή ηνπ θαη’ αλαινγία κε
κία φαζε.
8.2.9. Να αλαπηχμεηε κία απφ ηηο αθφινπζεο αλαινγίεο ζε κία παξάγξαθν. Οη ηξεηο ηειεπηαίεο απφ απηέο πξνέξρνληαη
απφ ην βηβιίν ηεο Βηνινγίαο γηα ηε Γ΄ Γπκλαζίνπ.
α) νηθνγέλεηα - θχηηαξν
β) νηθνζχζηεκα - αιπζίδα
γ) θχηηαξν - κεραλή
δ) γελεηηθφο θψδηθαο - γιψζζα
ε) θπζηθή επηινγή - θφζθηλν
8.2.12. ΢ηελ ειιεληθή πνίεζε ζπλαληνχκε πιήζνο αλαινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη δεκηνπξγνί γηα λα απνδψζνπλ κία
έλλνηα, κία εηθφλα, έλα ζπλαίζζεκα πην παξαζηαηηθά. Να επηιέμεηε κία απφ ηηο αθφινπζεο αλαινγίεο θαη λα ηελ
δηθαηνινγήζεηε ζε κία παξάγξαθν.
α) Διιάδα - ηξεινβάπνξν (Οδ. Διχηεο)
β) αηγαηνπειαγίηηθν λεζί - ινμή ξάρε δειθηληνχ (Οδ. Διχηεο)
γ) θνιφλεο αξραίνπ λανχ - ρνξδέο κηαο άξπαο πνπ αληερνχλ αθφκε (Γ. ΢εθέξεο)
δ) ζάλαηνο - καπξίια (Γ. ΢νισκφο)
ε) ρξένο - Θεξκνπχιεο (Κ. Καβάθεο)
8.2.14. Σα αθφινπζα είδε ηνπ δσηθνχ βαζηιείνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πεξηγξάςνπλ αλαινγηθά αλζξψπηλνπο ηχπνπο
(ηδηφηεηεο, ζπλήζεηεο θαη ζπκπεξηθνξέο). Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά κε ζχληνκεο πεξηγξαθέο ησλ αλζξψπσλ πνπ
παξνπζηάδνπλ αλαινγίεο κε απηά ηα δψα.
α) αεηφο ........................................................................................................................................
β) αιεπνχ ........................................................................................................................................
γ) θεθήλαο ........................................................................................................................................
δ) κπξκήγθη ........................................................................................................................................
ε) παξάζηην ........................................................................................................................................
ζη) πξφβαην ........................................................................................................................................
8.3. Να αληηζηνηρίζεηε ηα ζηνηρεία ησλ δχν αθφινπζσλ ζηειψλ, ψζηε λα ζρεκαηηζηνχλ ηα ζθέιε αλαινγηψλ. (Γχν
ζηνηρεία απφ ηε ζηήιε δεμηά δε ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ.) Έπεηηα λα επηιέμεηε κία απφ ηηο αλαινγίεο πνπ ζρεκαηίζηεθαλ
θαη λα ηελ αλαπηχμεηε ζε κία παξάγξαθν.
α) άλζξσπνο πνπ εθπαηδεχεηαη 1. επηπρία
β) γεξαηεηά 2. ζπίξην, ζπίζα
γ) πάζνο 3. ρεηκψλαο
δ) αιιεπάιιειεο ζπκθνξέο 4. πινχηνο, επκάξεηα
ε) νκάδα εξγαζίαο 5. θσηηά
ζη) επζηξνθία πλεχκαηνο 6. κάξκαξν πνπ ην επεμεξγάδεηαη
ν γιχπηεο γηα λα ηνπ δψζεη κνξθή
7. ρηνλνζηηβάδα
8. θπςέιε κειηζζψλ
1ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

(Ζ ΠΑΡΑΘΔ΢Ζ-ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΩΝ ΛΔΠΣΟΜΔΡΔΗΩΝ)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Έλα ειηνβαζίιεκα πνπ θαζόκνπλ ζην αθξσηήξη, βιέπσ κηα θξεγάδα κε γηνκάηα παληά. Θεόξαηε πέηξα έκνηαδε
ζηε ζάιαζζα. Όια ηεο ηα μάξηηα μερώξηδαλ. Δίδα ηνπο θιόθνπο ηηο καΐζηξεο, ηνπο παπαθίγθνπο, ηηο γάκπηεο, ηνπο ηξίγγνπο
ηα πόκνια. Αθόκα θαη ην ζσηξόπη κπνξώ λα πσ πσο είδα. Δίδα ηελ θάκαξε ηνπ θαπεηάληνπ κε ηνλ Ατ-Νηθόια ςειά θαη ην
θαληήιη ηνπ αθνίκεην. Δίδα ησλ λαπηώλ ηα θιηλάξηα, άθνπζα ηηο θνπβέληεο, νζκίζζεθα ηελ μπιεία ηνπο. Δίδα ην καγεξηό,
ηα λεξνβάξεια, ηελ ηξόκπα, ηνλ αξγάηε. Ζ ςπρή κνπ κειαγρνιηθό πνπιάθη θάζηζε πάλσ ηεο.
Α. Καξθαβίηζαο, Ζ ζάιαζζα . Κέδξνο, Αζήλα 1993, ζ. 44.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να γξάςεηε φιεο ηηο ιέμεηο πνπ αλαθέξνληαη ζην θαξάβη θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηνπ. Να γξάςεηε φ,ηη απνκέλεη απφ ην
θείκελν, αλ ηηο αθαηξέζεηε φιεο απηέο.
Μνλάδεο 2
2. Να ζπκπιεξψζεηε κε δηθά ζαο ιφγηα ην θείκελν, πνπ πξνέθπςε απφ ηελ αθαίξεζε ησλ ιέμεσλ πνπ πεξηγξάθνπλ ην
θαξάβη θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηνπ (άζθεζε 1) πεξηγξάθνληαο ην ίδην πινίν, φπσο ζα ην βιέπαηε, αλ θαζφζαζηε πιάη ζηνλ
ζπγγξαθέα.
Μνλάδεο 9
3. Σαηξηάδεη ε ηειεπηαία πξφηαζε ηνπ παξαπάλσ θεηκέλνπ ζηε δηθή ζαο παξαιιαγή; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή
ζαο.
Μνλάδεο 9

(΢ΚΟΠΟ΢, ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ΢)
KEIMENO
Δπηηύκβην καξκάξηλν αγγείν (ιήθπζνο) κε αλάγιπθε παξάζηαζε. ΢ηελ άθξε δεμηά ε λεθξή -Μπξξίλε είλαη ην
όλνκά ηεο όπσο δειώλεηαη κε ηελ επηγξαθή πάλσ από ην θεθάιη ηεο- νδεγείηαη ζηνλ Άδε από ηνλ Δξκή Φπρνπνκπό πνπ
βξίζθεηαη δεμηά ηεο. Δίλαη κάιηζηα ραξαθηεξηζηηθή ε θίλεζε ηνπ Δξκή πνπ ηελ πηάλεη από ην ρέξη ελώ απηή κε ηε ζηάζε
ηεο, κε ζθεπαζκέλν θαη ρακεισκέλν ην θεθάιη, ππνδειώλεη ηε θνβεξή ηεο κνίξα. ΢ην αξηζηεξό κέξνο ηεο παξάζηαζεο
εηθνλίδνληαη, ζε κηθξόηεξν κέγεζνο, ηξεηο άληξεο, ν ηειεπηαίνο κάιηζηα αθνπκπάεη ζε κηα παξαζηάδα, πνπ παξαθνινπζνύλ
ηε ζθελή. Ο Δξκήο θνξάεη θηεξσηά ζαλδάιηα πνπ ππνδειώλνπλ κηαλ άιιε ηδηόηεηά ηνπ, ηνπ αγγειηνθόξνπ ησλ ζεώλ:
άγγεινλ αζαλάησλ ηνλ νλνκάδεη ν νκεξηθόο ύκλνο ζηνλ Δξκή θαη ζρεηηθό αθηέξσκα ζ’ απηόλ ηνπ πνιέκαξρνπ
Καιιίκαρνπ. Γύξσ ζην 420 π.Υ.
Π. Πεηξάθνο, Οδεγόο Δζληθνύ κνπζείνπ. Δθδ. Αζελψλ, Αζήλα 1993, ζζ 79-80.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Πνηνο είλαη ν πξαθηηθφο ζθνπφο απηνχ ηνπ θεηκέλνπ;
Μνλάδεο 3
2. Πνηα ζεηξά αθνινπζεί ε πεξηγξαθή, πνηα πξφζσπα πξνβάιιεη θαη γηαηί;
Μνλάδεο 5
3. Πνηεο απφ ηηο ιεπηνκέξεηεο εξκελεχνληαη απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ θεηκέλνπ;
Μνλάδεο 5
4. Να εμεηάζεηε ην ξφιν ησλ επηζέησλ πνπ αλαθέξνληαη ζην αγγείν θαη ζηα δχν θεληξηθά πξφζσπα: Απηά ηα επίζεηα
ρξεζηκνπνηνχληαη α) γηα λα ππεξηνλίζνπλ, β) γηα λα θαιχςνπλ θαη λα απνδπλακψζνπλ ή γ) γηα λα απνδψζνπλ κε
αθξίβεηα ηα πεξηγξαθφκελα; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο.
Μνλάδεο 5
5. Θα ραξαθηεξίδαηε ηελ πεξηγξαθή α) πηζηή, β) ζπαξηαξηζηή ή γ) δηεμνδηθή; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο.
Μνλάδεο 3

(΢ΣΟΥΟ΢, ΔΠΗΛΟΓΖ ΛΔΠΣΟΜΔΡΔΗΩΝ, ΢ΥΟΛΗΑ)
ΚΕΙΜΕΝΟ
(Σν θείκελν απφ φπνπ πξνέξρεηαη ην αθφινπζν απφζπαζκα αλαθέξεηαη ζηα κεηφπηζζελ ηνπ ειιελντηαιηθνχ
πνιέκνπ 1940-41.)
΢πρλά ππθλά αληάκσλεο ζηνπο δξόκνπο αλζξώπνπο ληπκέλνπο αζπλήζηζηα,ζαλ νξεηβάηεο ή θάηη ηέηνην, κε
παληειόληα γθνιθ, μεζθνύθσηνπο, άιινπο κε κπεξέ, ηξαγηάζθεο, έλα ηζηκπνύθη βηδσκέλν ζη’ αθξόρεηιν. Σνπο έβιεπεο κηα,
ηνπο έβιεπεο δπν, όπνπ λα γύξηδεο, ζ’ όπνην δξόκν θαη λα ’κπαηλεο. Ήηαλ νη αληαπνθξηηέο ησλ εθεκεξίδσλ. Νηπκέλνη έηζη,
κ’ αθξνληηζηά κειεηεκέλε, δίλαλε θάηη ζαλ έλα ηόλν αληηθέγγηζκα θνζκνπνιηηηζκνύ. Κάπνπ θάπνπ πξόβαηλε θαη θακηά
λνζνθόκα κεγαινθπξά, κε ην άζηρην καβί ηεο πέπιν, αζηξαθηεξά θνιιαξηζκέλα ηα γηαθαδάθηα ηεο θαη ηα καληθέηηα. Σόηε ε
θνζκηθή θίλεζε πεξίζζεπε.
Α. Σεξδάθεο, « Απξίιεο». Κ.Ν.Λ. Α΄ Λπθείνπ, ζ. 288.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να ζεκεηψζεηε ηελ απάληεζε ζαο ζε θαζεκηά απφ ηηο αθφινπζεο εξσηήζεηο ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε
θαη λα αηηηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο.
i) Ο ζπγγξαθέαο πεξηγξάθεη ηνπο αληαπνθξηηέο ρξεζηκνπνηψληαο θπξίσο
α) ξήκαηα
β) επίζεηα
γ) νπζηαζηηθά
δ) επηξξήκαηα
Αηηηνιφγεζε:
Μνλάδεο 2
ii) Ο ζπγγξαθέαο πεξηγξάθεη ηε λνζνθφκα ρξεζηκνπνηψληαο θπξίσο
α) ξήκαηα
β) επίζεηα
γ) νπζηαζηηθά
Αηηηνιφγεζε
Μνλάδεο 2
iii) ΢θνπφο ηεο πεξηγξαθήο ησλ πξνζψπσλ είλαη
α) λα παξνπζηάζεη ηε κφδα ηεο επνρήο
β) λα εθθξάζεη ηνλ ζαπκαζκφ ηνπ πξνο ηε λνζνθφκα
γ) λα ηνλίζεη ηελ αηαίξηαζηε εκθάληζε απηψλ ησλ πξνζψπσλ
ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίζηαζε
δ) λα εθδειψζεη ηα θηιηθά ηνπ αηζζήκαηα πξνο ηνπο δεκνζηνγξάθνπο
Αηηηνιφγεζε
Μνλάδεο 2
2. «Σόηε ε θνζκηθή θίλεζε πεξίζζεπε.» Με πνηα πξφζεζε δηαηχπσζε ν ζπγγξαθέαο απηή ηε θξάζε; Γηθαηνινγήζηε ηελ
απάληεζή ζαο.
Μνλάδεο 5
3. Απφ ηελ πεξηγξαθή ηεο εμσηεξηθήο εκθάληζεο ησλ πξνζψπσλ πξνζπαζήζηε λα ζπλαγάγεηε ζηνηρεία
α) ηεο λννηξνπίαο ησλ δεκνζηνγξάθσλ,
β) ηνπ ραξαθηήξα ηεο λνζνθφκαο.
Μνλάδεο 5
4. Να βξείηε ζην θείκελν θαη λα γξάςεηε εθείλα ηα ζηνηρεία ηεο εκθάληζεο ησλ πξνζψπσλ πνπ ζα ηαίξηαδαλ ζηνπο
αθφινπζνπο ραξαθηεξηζκνχο:
α) επηηεδεπκέλνο ..........................................................................
β) ληπκέλνο ζηελ ηξίρα .................................................................
γ) εθθεληξηθφο ..............................................................................
δ) θηιάξεζθνο ..............................................................................
Μνλάδεο 4

(ε νπηηθή γσλία θαη ην ζρφιην)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Σα πην αζήκαληα θαη αθαηάιιεια αληηθείκελα -κηα θαξθίηζα, έλα καληαιάθη, έλα εμάξηεκα ηειεόξαζεο-
κπνξνύζαλ λα κπνπλ κέζα ζηε ζθαίξα ηεο (κε) κόδαο ησλ Παλθο. Καζεηί, ινγηθό ή παξάινγν, γηλόηαλ «ζηνιή
αληηκεηώπηζεο» (ν θαλόλαο θαίλεηαη λα ήηαλ : «Αλ ην θαπέιν δελ ηαηξηάδεη, θόξα ην!»).
«Φηελά», επηειή πιηθά ζε ρπδαία ζρέδηα (απνκίκεζε δέξκαηνο ιενπάξδαιεο) θαη «άηαρηα» ρξώκαηα, πνπ από
θαηξό είραλ απνξξηθζεί από ηε βηνκεραλία πςειήο κόδαο ζαλ ηειείσο θαθόγνπζηα, δηαζώζεθαλ από ηνπο Παλθο θαη
κεηαηξάπεθαλ ζε ξνύρα (ζηελά ζσιελσηά παληειόληα, κίλη θνύζηεο) πνπ από κόλα ηνπο ζρνιίαδαλ ζπλεηδεηά ηηο έλλνηεο
ηνπ κνληέξλνπ θαη ηνπ γνύζηνπ. Οη ζπκβαηηθέο ηδέεο νκνξθηάο απνξξίθζεθαλ καδί κε ηελ παξαδνζηαθή γπλαηθεία πείξα
ησλ θαιιπληηθώλ. Αληίζεηα κε ηηο ζπκβνπιέο θάζε γπλαηθείνπ πεξηνδηθνύ, ην καθηγηάδ ζ’ αγόξηα θαη θνξίηζηα γηλόηαλ γηα
λα θαίλεηαη. Σα πξόζσπα έγηλαλ αθεξεκέλα πνξηξέηα: κειέηεο ηεο απνμέλσζεο, έπεηηα από πξνζερηηθή παξαηήξεζε θαη
άςνγε εθηέιεζε. Σα καιιηά ήηαλ νινθάλεξα βακκέλα (αρπξέληα, θνξαθί ή έληνλν πνξηνθαιί, κε πξάζηλεο ηνύθεο) θαη ηα
κπινπδάθηα κε ηα παληειόληα δηεγνύληαλ ηελ ηζηνξία ηεο θαηαζθεπήο ηνπο κε πνιιαπιά θεξκνπάξ θαη εκθαλείο
εμσηεξηθέο ξαθέο.
Dick Hedbige, Τπνθνπιηνύξα: ην λόεκα ηνπ ζηηι. Δθδ. Γλψζε Αζήλα 1981, ζζ 145-146, δηαζθεπή. Έθθξαζε-
Έθζεζε Α΄ Λπθείνπ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να ζπκπιεξψζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο ζεκεηψλνληαο ζην αληίζηνηρν πιαίζην θαη ζηε ζπλέρεηα λα δηθαηνινγήζεηε ηελ
επηινγή ζαο ζην ε).
α) Οη παλθο ρξεζηκνπνηνχλ αζήκαληα αληηθείκελα ζηελ ακθίεζή ηνπο γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο.
β) Οη παλθο ληχλνληαη γηα λα είλαη κνληέξλνη.
γ) Οη παλθο πξνζπαζνχλ λα θαιιηεξγήζνπλ θαιφ γνχζην.
δ) Σα ρξψκαηα ησλ καιιηψλ είλαη ζθνπίκσο έληνλα θαη αζπλήζηζηα.
ε) Οη παλθο ληχλνληαη πξφρεηξα, ρσξίο λα ζθέθηνληαη αλ ζπλδπάδνληαη απηά πνπ θνξνχλ.
ζη) Οη θνπέιεο βάθνπλ ηα πξφζσπά ηνπο πνιχ πξνζεθηηθά.
Μνλάδεο 3 (6 x 0,5)
Μνλάδεο 3
2. Πνηνο ζρνιηαζκφο ππνδειψλεηαη κε ηηο νλνκαηηθέο θξάζεηο: α) ζηνιή αληηκεηώπηζεο θαη β) κειέηεο απνμέλσζεο;
α) ......................................................................................................................
β) ......................................................................................................................
Μνλάδεο 6
3. Να απνδψζεηε ζε κηα παξάγξαθν ηελ εληχπσζε πνπ ζα πξνθαινχζε ε παξνπζία ελφο παλθ ζηελ πιαηεία ελφο
ρσξηνχ.
Μνλάδεο 8

(απαηηεηηθφ)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Σν έξγν ηνπ ζθελνγξάθνπ θαη ηνπ ελδπκαηνιόγνπ έρεη ζηόρν λα ππνγξακκίζεη θαη λα θάλεη πην επαλάγλσζην ην
λόεκα ελόο ζεαηξηθνύ έξγνπ κέζα από νπηηθά ζύκβνια. Σα ζύκβνια απηά κπνξεί λα κελ έρνπλ θακηά ζρέζε κε ηε
ξεαιηζηηθή πξαγκαηηθόηεηα ή κε ηελ επνρή πνπ πεξηγξάθεη ην έξγν. Χζηόζν, αθόκα θη όηαλ ηα θνζηνύκηα ελόο έξγνπ είλαη
ξεαιηζηηθά θαη πηζηά ζηε κόδα ηεο επνρήο, ν ζθνπόο ηνπ ελδπκαηνιόγνπ δελ είλαη λα ληύζεη ηνλ εζνπνηό κ’ έλα ξνύρν πνπ
ηνπ «πάεη», αιιά λα ηνλίζεη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά (ζεηηθά ή αξλεηηθά) πνπ απηόο εθπξνζσπεί, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη
πην αλάγιπθνο ν ξόινο ηνπ κέζα ζην έξγν, θαη πην επαλάγλσζηε ε ηδέα πνπ ζέιεη λα κεηαδώζεη ην έξγν.
Παξάιιεια, ηόζν ν ζθελνγξάθνο όζν θαη ν ελδπκαηνιόγνο θξνληίδνπλ λα ππάξρεη ζπλερώο πάλσ ζηε ζθελή έλα
νινθιεξσκέλν αηζζεηηθό ζύλνιν, ππνινγίδνληαο ην νπηηθό βάξνο ηνπ θάζε ζηνηρείνπ, ηελ πθή, ην ρξώκα θαη ηελ πνηόηεηα
ησλ πιηθώλ, ηελ έληαζε ησλ ρξσκάησλ θαη ησλ ηόλσλ θηι. Έηζη αηρκαισηίδεηαη ην κάηη ηνπ ζεαηή ζηα ζεκεία πνπ ν
ζθελνγξάθνο ή ν ελδπκαηνιόγνο ζέιεη λα ηνλίζεη...
Η. Μαλσιεδάθε, ζθελνγξάθνο-ελδπκαηνιφγνο, Έθθξαζε-Έθζεζε Α΄ Λπθείνπ, ζ. 225
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να απνδψζεηε ην λφεκα ησλ αθφινπζσλ κεηαθνξηθψλ θξάζεσλ, έηζη φπσο δηακνξθψλεηαη ζην πεξηβάιινλ ηνπ
θεηκέλνπ, κε αληίζηνηρεο θπξηνιεθηηθέο.
α) επαλάγλσζην λόεκα ..............................................................................
β) αλάγιπθνο ν ξόινο ...............................................................................
γ) νπηηθό βάξνο ........................................................................................
δ) αηρκαισηίδεηαη ην κάηη ..........................................................................
Μνλάδεο 4
2. Ζ θξνληίδα ηνπ ζθελνγξάθνπ θαη ηνπ ελδπκαηνιφγνπ ζε κία ζεαηξηθή παξάζηαζε είλαη
α) ε θαιή πνηφηεηα ησλ πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηα ζθεληθά θαη ηα θνζηνχκηα
β) ηα ζθεληθά θαη ηα θνζηνχκηα λα ζπκβαδίδνπλ κε ηε κφδα ηεο επνρήο πνπ παίδεηαη ην έξγν
γ) λα βνεζήζεη ηνπο ζεαηέο λα θαηαιάβνπλ ην έξγν
δ) λα ηνλίζεη ηελ πξνζσπηθφηεηα ησλ εζνπνηψλ
Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο
Μνλάδεο 8
3. Πνηεο βαζηθέο δηαθνξέο κπνξείηε λα δηαθξίλεηε αλάκεζα ζην έξγν ελφο ζθελνγξάθνπ θαη ελφο δηαθνζκεηή;
Μνλάδεο 8
1ν θξηηήξην γηα σξηαίν δηαγψληζκα
ΚΔΗΜΔΝΟ
«ΑΠΟΠΔΗΡΑ ΚΑΣΔΓΑΦΗ΢Ζ΢»
Πηάλσ απηό ην βαξύ βηβιίν κε ην καύξν εμώθπιιν· ηίηινο «Μεζνδηθόο Οδεγόο Δθζέζεσλ», καύξν καη εμώθπιιν
πνπ ζπκίδεη παιηό ιεμηθό, ην ίδην θαη ηα ρξπζά γξάκκαηα. Μηα ειαθξηά κπξνπδηά πιήμεο, κνύριαο. Έπεηηα παξαηεξώ κηα
θξάζε κε κηθξόηεξα γξάκκαηα, ζαλ ππόηηηινο: «΢ύκβνπινο Δπηηπρίαο». Μηθξή πνλεξή θξάζε. Μνπ ρηππάεη ακέζσο ε
ιέμε «επηηπρία» αηαίξηαζηε εδώ, ζαλ από άιιν αλέθδνην. [...] Πην πάλσ θαη από ηνλ ηίηιν, κηα αλάγιπθε παξάζηαζε, ή
έκβιεκα ζε ζηπι πην γλώξηκν, ζα πξέπεη λα είλαη ην ζήκα θαηαηεζέλ ηνπ εθδνηηθνύ νίθνπ, έλα ιπρλάξη αξραηνπξεπέο, κε
θακππισηό ρεξνύιη, θαη κηα κηθξή θιόγα ζηε κύηε, θαη θαπλόο πνπ αλαδύεηαη ζε σξαίεο κπνύθιεο. (Αλαινγίδνκαη πσο
πνιιά εθδνηηθά ζήκαηα έρνπλ ζρέζε κε θσο: ν «Ππξζόο», ν «Ήιηνο», ε «Δζηία» θηι. Σν θσο ηεο γλώζεο, θσο -
πεξηζζόηεξν - θσο, πεθσηηζκέλνο λνπο, βέβαηα, απηό είλαη).
Βαξύ καύξν βηβιίν, θνηξόλα, ηεηξάγσλνο νγθόιηζνο, απσζεηηθόο θαη απαγνξεπηηθόο. Βιέπσ ηώξα πόζν ιίγν
αληηθεηκεληθή είλαη ε πεξηγξαθή πνπ έθαλα. Ξεθίλεζα, όπσο θαληάδνκαη μεθηλνύλ όινη νη Γνλ Κηρώηεδεο ηεο πεξηγξαθήο,
γηα λα νηθεηνπνηεζώ απηό ην βηβιίν ζαλ λα ήηαλ νπνηνδήπνηε αληηθείκελν, ήξεκα, νπδέηεξα αλώλπκα· θαηαγξαθή
πεξηζζόηεξν παξά πεξηγξαθή. Να ηα αθήζσ δειαδή λα κηιήζεη κόλν ηνπ, λα δειώζεη ηελ ηδηόηεηά ηνπ, λα θαλεξσζεί,
ρσξίο ηε δηθή κνπ επέκβαζε. Αιιά από ηελ πξώηε θξάζε πνπ έγξαςα πξνδόζεθα· θνηζάξηζα ην επίζεην «βαξύ» (ηα
επίζεηα, ηα επίζεηα, απηά καο παίξλνπλ πάληα ζην ιαηκό ηνπο), λόκηδα πσο ήκνπλ εληάμεη γηαηί ην βηβιίν είλαη νγθώδεο,
άξα βαξύ, αιιά ην «βαξύ» είλαη βεβαξεκέλν - ην βαξύ πεπόλη, ν θαθέο (θαη ν άληξαο) ν πνιιά βαξύο, ε βαξπζήκαληε
δήισζε, ην βάξνο ηεο παξάδνζεο - δελ παίδνπκε. Παξαθάησ κηα θξάζε αθόκα πην θαζνξηζηηθή: «κπξνπδηά κνύριαο» θαη
ηξεηο γξακκέο κεηά ν ραξαθηεξηζκόο «πνλεξή θξάζε». [...] Γε ζπλερίδσ, ην θιίκα είλαη εκθαλέο, ε πξόζεζε νινθάλεξε.
Καιύηεξα έηζη, ίζσο· ηα ραξηηά ζην ηξαπέδη· αο κελ αξρίζσ θη εγώ ηηο πνλεξηέο.
Σώξα βέβαηα πνπ ν πόιεκνο θεξύρηεθε κεηαμύ καο, κνπ ’ξρεηαη αθάληαζηα δύζθνιν λ’ αλνίμσ ην βηβιίν. Ζ
θίλεζή κνπ δελ κπνξεί λα είλαη ηπραία θαη αλέκειε. Ζ ζύγθξνπζε ζα πξέπεη λα είλαη κεησπηθή, δε ρσξάλε αηθληδηαζκνί
θαη ειηγκνί.
Πνύ ζα κπεη ε πξώηε ζθήλα ζ’ απηό ην καύξν ζπκπαγέο ηείρνο; Πνύ ζα βξσ ραξακάδα λα εηζρσξήζσ; Γπξίδσ
ηα θύιια θαη κε πηάλεη παληθόο. Δίλαη ν παληθόο ησλ ιέμεσλ. Λέμεηο, ηειεησκέλν θαη αηέιεησην πξντόλ· νκνηόκνξθεο
παξαηεηαγκέλεο, καπξόαζπξν πιεθηό. Πώο δηαζπάηαη απηό ην πξάκα;
Πξέπεη λα πάξσ ηε βνπηηά, θη όπνπ κε βγάιεη. ΢ηακαηώ (ηπραία; πόζν ηπραία;) ΢ηελ έθζεζε κε ηίηιν «Σν ΢ρνιείν
κνπ» ...
Κ. Σζηηζέιε, Υακέλν πάησκα, εθδ. Κέδξνο, Αζήλα 1984, ζ. 141.
Α΢ΚΖ΢ΔΗ΢
1. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ παξαθάησ πξνηάζεσλ θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή
ζαο ζηελ πεξίπησζε δ).
α) Ζ ζπγγξαθέαο πεξηγξάθεη ηηο εληππψζεηο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ ηεο πξνθαιεί έλα παιηφ
ιεμηθφ.
β) Απφ ηελ αξρή ηνπ θεηκέλνπ γίλεηαη θαλεξή ε ζηάζε ηεο απέλαληη ζην βηβιίν.
γ) Ζ ζπγγξαθέαο παξαδέρεηαη φηη δελ θαηφξζσζε λα παξνπζηάζεη ην βηβιίν αληηθεηκεληθά.
δ) Ο «παληθφο ησλ ιέμεσλ» εθθξάδεη ην θφβν πνπ ληψζεη θάζε αλαγλψζηεο κπξνζηά ζ’ έλα νγθψδεο
βηβιίν.
ε) Σν βηβιίν απηφ ραξαθηεξίδεηαη βαξχ ιφγσ ηνπ φγθνπ ηνπ.
ζη) Απφ ηελ πεξηγξαθή δηαπηζηψλνπκε φηη ε ζπγγξαθέαο δελ αγαπά ηελ αλάγλσζε βηβιίσλ.
Μνλάδα 1,5 (6 x 0,25)
Μνλάδα 1,5
2. Οη αθφινπζεο νλνκαηηθέο θξάζεηο ηεο ζηήιεο αξηζηεξά πξνέξρνληαη απφ ην παξαπάλσ θείκελν. Να αληηζηνηρίζεηε
απηέο ηηο θξάζεηο κε ηα ζηνηρεία ηεο κεζαίαο ζηήιεο θαη εθείλεο δεμηά, ψζηε λα γίλεηαη θαλεξφ αλ ε θξάζε ππνδειψλεη
ή φρη ζρνιηαζκφ θαη πνηα πξφζεζε ππεξεηεί. (Οξηζκέλα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο δεμηά δε ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ).
ΟΝΟΜΑΣΗΚΔ΢ ΦΡΑ΢ΔΗ΢ ΠΡΟΘΔ΢Ζ
1. καύξν καη εμώθπιιν α. εηξσλεία
2. αλάγιπθε παξάζηαζε Α. Πεξηγξαθή ρσξίο ζρφιην β. ζαπκαζκφο
3. κηθξή πνλεξή θξάζε γ. απνξία
4. κεησπηθή ζύγθξνπζε Β. Πεξηγξαθή κε ζρφιην δ. ζπκφο
5. παληθόο ησλ ιέμεσλ ε. αληηπάζεηα
6. σξαίεο κπνύθιεο
Μνλάδα 1,5 (6 x 0,25)
3. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε, δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο.
i. Μειεηψληαο ην θείκελν δηαπηζηψλνπκε φηη ε πεξηγξαθή μεθηλά
α) παξαγσγηθά
β) απφ ηνλ ηφπν θαη ηνλ ρξφλν
γ) απφ πάλσ πξνο ηα θάησ
δ) απφ ην θέληξν
ii. Ζ ζπγγξαθέαο κε ηελ πεξηγξαθή ηεο επηδηψθεη λα ηνλίζεη

α) ηε δπζθνιία κεηαθνξάο ηνπ βηβιίνπ ιφγσ ηνπ φγθνπ ηνπ,
β) ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ βηβιίνπ,
γ) ηε δπζθνιία ηεο λα ρξεζηκνπνηήζεη ην βηβιίν ιφγσ ηνπ φγθνπ θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ,
δ) ηε δπζθνιία ηεο λα θαηαλνήζεη ηε γιψζζα ηνπ βηβιίνπ.
iii. ΢ηελ πξψηε παξάγξαθν ηα ζρφιηα απνδίδνληαη θπξίσο κε

α) ξήκαηα
β) νπζηαζηηθά
γ) επίζεηα
iv. Ζ πεξηγξαθή ηνπ εμψθπιινπ ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί σο

α) αληαξή
β) ιεπηνκεξήο
γ) πηζηή
δ) ξεαιηζηηθή
v. Σν χθνο είλαη
α) νηθείν
β) εηξσληθφ
γ) επίζεκν
δ) θσκηθφ
Μνλάδεο 5 (5 x 1)
4. α) Να απνδψζεηε ην λφεκα ησλ αθφινπζσλ κεηαθνξηθψλ εθθξάζεσλ κε θπξηνιεθηηθή δηαηχπσζε, θξνληίδνληαο λα

κε πξνδψζεηε ην πλεχκα ηνπ θεηκέλνπ.
i) Μνπ ρηππάεη ακέζσο ε ιέμε «επηηπρία» ..............................................
ii) ην θιίκα είλαη εκθαλέο ..............................................
iii) ηώξα βέβαηα πνπ ν πόιεκνο θεξύρηεθε κεηαμύ καο ..............................................
iv) Ζ ζύγθξνπζε ζα πξέπεη λα είλαη κεησπηθή ..............................................
v) Πνύ ζα κπεη ε πξώηε ζθήλα ζ’ απηό ην ζπκπαγέο ηείρνο; ..............................................
vi) Πξέπεη λα πάξσ ηε βνπηηά. ..............................................
Μνλάδα 1,5 (6 x 0,25)
β) Να επηιέμεηε δχν απφ ηηο παξαπάλσ κεηαθνξηθέο εθθξάζεηο, λα εμεγήζεηε ηη επηηπγράλεη θάζε θνξά ε ζπγγξαθέαο
θαη λα ηηο ζπγθξίλεηε κε ηηο δηθέο ζαο αληίζηνηρεο.
Μνλάδεο 2
5. Τπνζέζηε φηη ν εθδνηηθφο νίθνο ζηνλ νπνίν εξγάδεζηε σο δηαθεκηζηήο κφιηο εμέδσζε ην βηβιίν πνπ πεξηγξάθεη ην
παξαπάλσ θείκελν. Πνην δηαθεκηζηηθφ θείκελν ζα δηακνξθψλαηε γηα ηα πξνβάιεηε ην βηβιίν
α) ζε έλα πεξηνδηθφ γηα βηβιία θαη
β) ζηελ ηειεφξαζε;
Μνλάδεο 2
6. ΢ε κηα παξάγξαθν κηαο επηζηνιήο πξνο έλα θίιν πνπ ζθέθηεηαη λα εγθαηαιείςεη ηηο ζπνπδέο ηνπ λα ππνζηεξίμεηε
(έσο 100 ιέμεηο) ηελ αλαινγία ηεο γλψζεο κε ην θσο.
Μνλάδεο 5
2ν Κξηηήξην γηα σξηαία επαλαιεπηηθή δνθηκαζία
ΚΔΗΜΔΝΟ
Καη κέζα ζηελ θαξόηζα, ε νκνξθηά ηνπ θόζκνπ. Γπν κάηηα πειώξηα, θνπληνπθηά, νξζάλνηρηα, πνπ ηα καηόθιαδά
ηνπο αγγίδαλε ηα θξύδηα θαη ηζθηάδαλε ηα κάγνπια, θαη πην θάησ, θαηακεζήο, έλα ηξηαληαθπιιί κπνπκπνύθη. Απηό ήηαλε ην
πξόζσπν. Κνληπιέληα, κηθξνθακσκέλε, κε ζαιαζζί κεηαμσηό θνπζηάλη, άζπξα ληαληειέληα γάληηα ώζακε ηνλ αγθώλα,
θξάηαγε ζην δεμί ηεο ρέξη έλα κεηαμσηό ζαιαζζί νκπξειίλν, γαξληξηζκέλν κε άζπξν πηηζίιη* νιόγπξα. Σν θξάηαγε αλνηρηό,
αλ θαη ν ήιηνο είρε θύγεη απ’ ην ζνθάθη θαη θώηηδε κνλάρα, πίζσ ηεο, ηα θεξακίδηα ηνπ δίπαηνπ ζπηηηνύ ηνπ ΢θιαβνύλνπ.
Έλα ξόδηλν ζπλλεθάθη, γειαζηό, ήηαλ ζηακαηεκέλν πάλσζέ ηεο, ζην ζαιαζζί νπξαλό. Κάησ από ην θξακπαιά* ηεο
καθξηάο θνύζηαο ηεο, μεπξόβαιιε, ζπγθηλεηηθό, έλα κηθξνύηζηθν καύξν ινπζηξηλέλην γνβάθη ινπτθέλδ*, θη αρλνμερώξηδε ν
αζηξάγαινο, κέζ’ από ηελ άζπξε θηιληεθόο* θάιηζα. Χ, άγγειε ηνπ Θενύ, έιεγεο, κέζα ζνπ. […].
Έπαημε ηα καηόθπιιά ηεο, κηα θνξά. Καηέβεθε απ’ ηε βηθηόξηα, θξαηώληαο ζην δεμί ηεο ρέξη ην αλνηρηό
νκπξειίλν, θη αλαζεθώλνληαο κε ην δεξβί ηε θνύζηα ηεο, γηα λα κε ζέξλεηαη ράκσ ε νπξά. Ξεθηλήζαλε καδί,
θαξθνπξέληα* θαη ιεπηνθακσκέλε πιάη ζηνλ όγθν ηνπ άληξα ηεο, ζέξλνληαο πίζσ ηεο κηα κπξσδηά ξνδόζηακν. Ζ
επηδεξκίδα ηεο, ήηαλε άζπξε, γαιαηέληα, θνδξαξηζκέλε ξνδ. Ο Σδώλεο ηελ παξαθνινπζνύζε κε ην κάηη, δίρσο λα
ζηακαηάεη ην παίμηκν, πνπ ηώξα γίλεθε πην πεηαρηό, ζαλ εκβαηήξην. ΢ηα παξάζπξα νη γεηηόληζζεο θνπηζνκπνιεύαλε,
αθήλνληαο ην Σδώλε ζηελ εζπρία ηνπ.
- Καιέ, γηαηί θξαηάεη ηελ νκπξέια ηεο αλνηρηή; Έθπγε ν ήιηνο.
- Θα ’λαη ε κόδα σο θαίλεηαη.
- Μηζή πνξηζηόλα*. Δθηακελίηηθηα.
- Ση ηεο ξέρηεθε*, θνηδάκ άληξαο, θαη ηελ πήξε;
- Σπρεξά, θπξία Μεξόπε κνπ.
- Γπλαίθα ηνπ είλαη ή καληηλνύηα* ηνπ;
- Να ηε θπζήμεηο, ζα πέζεη ράκσ.
- Ννζηηκνύια, σζηόζν.
- Αο είλαη θαιά ηα ινύζα. Νηύζ’ ηελε κ’ έλα ηζηηάθη, θαη ζνπ ιέσ ’γώ.
* πηηζίιη: δαληεισηό ύθαζκα
* θξακπαιά: πιαηύ πηπρσηό θνκκάηη ύθαζκα πνπ πξνζαξκόδεηαη ζην θάησ κέξνο ηνπ γπλαηθείνπ θνξέκαηνο
* γνβάθη ινπτθέλδ: ζε ζρέδην Λνπδνβίθνπ 15νπ
* θηιληεθόο: θάιηζα από ζθνηζέδηθν λήκα
* θνπξθνπξέληνο: θαηαζθεπαζκέλνο από πνξζειάλε
* πνξηζηόλα: κεξίδα
* ηη ηεο ξέρηεθε: ηη ηεο νξέρηεθε, ηη ηεο δήιεςε
* καληηλνύηα: αγαπεηηθηά
Α΢ΚΖ΢ΔΗ΢
1. Να επηβεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο ζην αληίζηνηρν πιαίζην:
α) Ο ραξαθηεξηζκφο «ε νκνξθηά ηνπ θφζκνπ» είλαη ππεξβνιηθφο.
β) Ζ θνπέια κέζα ζηελ άκαμα εκθαλίδεηαη ην πξσί.
γ) Ο Σδψλεο παίδεη κνπζηθή ζπλεπαξκέλνο απφ ηελ νκνξθηά ηεο.
δ) Βαζηθφ θίλεηξν ηεο ζπλνκηιίαο ησλ γπλαηθψλ είλαη ην ελδηαθέξνλ ηνπο.
ε) Ζ εμσηεξηθή εκθάληζε ηνπ δεπγαξηνχ θαίλεηαη αηαίξηαζηε.
ζη) Ο ζπγγξαθέαο ηνλίδεη ηελ νκνξθηά ηεο λέαο θαη κε ηα ρξψκαηα.
δ) Ζ ηδηφιεθηνο ησλ πξνζψπσλ απνδίδεηαη κε θπζηθφηεηα.
ε) Ο ζπγγξαθέαο δελ θαζνξίδεη ηνλ αξηζκφ ησλ γπλαηθψλ πνπ θνπηζνκπνιεχνπλ
2. Να βάιεηε ζε θχθιν ηε ζσζηή απάληεζε:

Α. Ο ζπγγξαθέαο, γηα λα πεξηγξάςεη ηα ζηνηρεία ηεο νκνξθηάο, ρξεζηκνπνηεί θπξίσο:
α) ηα ξήκαηα
β) ηα επίζεηα
γ) ηα νπζηαζηηθά
δ) ηηο κεηνρέο
Β. Ζ πεξηγξαθή ηεο λέαο μεθηλάεη απφ:
α) ηε γεληθή εηθφλα
β) ην πξφζσπν
γ) ηα κάηηα
δ) ην θνπζηάλη
Γ. Ζ νπηηθή γσλία ηεο πεξηγξαθήο ππνδειψλεη:
α) ηελ επηδνθηκαζία ηνπ ζπγγξαθέα
β) ην ζαπκαζκφ ηνπ
γ) ηε ζπγθαηάβαζή ηνπ
δ) ηελ αλνρή ηνπ
Γ. Σα ζρφιηα ησλ γπλαηθψλ γηα ηελ εκθάληζε ηεο λέαο θαλεξψλνπλ:
α) ζαπκαζκφ
β) απνδνθηκαζία
γ) θζφλν
δ) ζπγθαηάβαζε
Δ. Ο ζπγγξαθέαο απνδίδεη ην δηάινγν ησλ γπλαηθψλ:
α) κε πιάγην ιφγν (αθήγεζε)
β) ηνλίδνληαο ηα εμσγισζζηθά ζηνηρεία ηεο νκηιίαο ηνπο
γ) ζεαηξηθά
δ) πξνβάιινληαο ηα παξαγισζζηθά ζηνηρεία
΢Σ. ΢θνπφο ηνπ ζπγγξαθέα είλαη λα ηνλίζεη:
α) ηελ θνκςφηεηα ηνπ θνξέκαηνο

β) ηνλ έξσηα ηνπ Σδψλε
γ) ηελ νκνξθηά ηεο λέαο
δ) ην θνπηζνκπνιηφ ηεο γεηηνληάο
Μνλάδεο 1,5 (6 x 0,25)
3. Να αληηζηνηρίζεηε ηνπο αξηζκνχο ηεο ζηήιεο Α κε ηα γξάκκαηα ηεο ζηήιεο Β.

Α Β
1. θνδξαξηζκέλε ξνδ
2. άζπξε θηιληεθφο θάιηζα α. θπξηνιεμία
3. ηξηαληαθπιιί κπνπκπνχθη
4. αλνηρηφ νκπξειίλν β. κεηαθνξά
5. ινπζηξηλέλην γνβάθη
6. θαξθνπξέληα
Μνλάδεο 1,5 (6 x 0,25)
4. Απαληήζηε ζηα ζρφιηα ησλ γπλαηθψλ, επαηλψληαο ηελ νκνξθηά ηεο λέαο:
α. - Μηζή πνξηζηφλα. Δθηακελίηηθηα. - .............................................
β. - Ση ηεο ξέρηεθε θνηδάκ άληξαο; - ............................................
γ. - Γπλαίθα ηνπ είλαη ή καληηλνχηα ηνπ; - .............................................
δ. - Ννζηηκνχια, σζηφζν. - .............................................
ε. - Αο εηλ’ θαιά ηα ινχζα. - .............................................
Μνλάδεο 2,5 (5 x 0,5)
5. Να βξείηε ηα ζηνηρεία πνπ ηνλίδνπλ ηελ νκνξθηά ηνπ πξνζψπνπ. Έπεηηα, λα πεξηγξάςεηε ην πξφζσπν ζε κηα ζχληνκε
παξάγξαθν ζπκπιεξψλνληαο ηηο ιεπηνκέξεηεο πνπ δελ αλαθέξεη ν ζπγγξαθέαο.
Μνλάδεο 3
6. Αο ππνζέζνπκε φηη ην θφξεκα αλήθεη ζηελ πξνγηαγηά ζαο θαη γηα ιφγνπο νηθνλνκηθνχο είζηε ππνρξεσκέλνη λα ην
πνπιήζεηε. Πνηεο ιεπηνκέξεηεο ζα πεξηειάκβαλε ε κηθξή αγγειία πνπ ζα δεκνζηεχαηε ζηνλ ηνπηθφ ηχπν;
Μνλάδεο 2
7. Απφ ηηο αθφινπζεο εθθξάζεηο λα ππνγξακκίζεηε εθείλε πνπ απνδίδεη πηζηφηεξα ην πεξηερφκελν ηεο θξάζεο ηνπ
θεηκέλνπ.
θνληπιέληα, κηθξνθακσκέλε (επζηαιήο, ζπαζάηε, κηθξή ην δέκαο)
ηξηαληαθπιιί κπνπκπνχθη (ρείιε ζαξθψδε, ιεπηά, ζθηγκέλα)
ζαιαζζί κεηαμσηφ θνπζηάλη (επίζεκε πεξηβνιή, έλδπκα πεξηπάηνπ, εππξεπήο ακθίεζε)
ε νκνξθηά ηνπ θφζκνπ (εκθαλίζηκε, εππαξνπζίαζηε, εθπάγινπ θαιινλήο)
8. Να απνδψζεηε ζε πιάγην ιφγν ην δηάινγν ησλ γπλαηθψλ ζρνιηάδνληαο ηε ζηάζε ηνπο.

Μνλάδεο 2
9. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ κε ηηο παξαθάησ ιέμεηο (δχν απ’ απηέο δελ ζα ρξεηαζηνχλ):
[νξφζεκν, επηζηέγαζκα, πξνζπέιαζε, απξφζηηε, απξνθάιππηε, εμεδεηεκέλε, αηεκέιεηε, αλεπηηήδεπηε]
Σα ζρφιηα ησλ γπλαηθψλ ήηαλ κηα .................................. επίζεζε ελαληίνλ ηεο φκνξθεο λέαο.
Ζ λεαξή θνπέια κέζα ζηελ άκαμα έδεηρλε ηφζν .................................., πνπ ε ............................ ηεο θαηλφηαλ
αλέθηθηε ζην Σδψλε.
Θα κπνξνχζεο λα ραξαθηεξίζεηο ην ζαιαζζί νκπξειίλν σο.................................. ηεο θνκςφηεηάο ηεο.
Ζ εκθάληζε ηεο λέαο απνηέιεζε .................................. ζηε δσή ηνπ Σδψλε.
Ζ λέα ήηαλ ληπκέλε θνκςά ρσξίο φκσο λα είλαη .................................. .
Μνλάδεο 1,5 (6 x 0,25)
10. «Νηχζ’ ηελε κ’ έλα ηζηηάθη, θαη ζνπ ιέσ ‘γψ». Πψο ζα πεξηέγξαθε ε γεηηφληζζα ηελ φκνξθε λέα, αλ ηελ έβιεπε κ’
έλα θζελφ θφξεκα; Να δψζεηε κηα ζχληνκε πεξηγξαθή, ζε κία παξάγξαθν ησλ 80-100 ιέμεσλ.
Μνλάδεο 3
ΑΦΗΓΗ΢Η
1. ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΣΖ΢ ΑΦΖΓΖ΢Ζ΢

1.3. Να βεβαηψζεηε ή λα απνξξίςεηε ην πεξηερφκελν ησλ πξνηάζεσλ ζεκεηψλνληαο ζην αληίζηνηρν πιαίζην.
α) Μία αθήγεζε απνηειεί πξάμε επηθνηλσλίαο κφλν φηαλ παξνπζηάδεη πξαγκαηηθά γεγνλφηα.
β) Ο αθεγεηήο πξέπεη νπσζδήπνηε λα πξνζδηνξίδεη ην ρξφλν ησλ ζπκβάλησλ πνπ εμηζηνξεί.
γ) Ζ κηθξφηεξε δπλαηή έθηαζε κηαο αθήγεζεο είλαη κία παξάγξαθνο.
δ) Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ ηφπνπ κπνξεί λα απνπζηάδεη απφ κηα αθήγεζε, ρσξίο λα επεξεάδεη ηελ
θαηαλφεζή ηεο.
ε) Μφλν ε πξνθνξηθή αθήγεζε είλαη επηθνηλσληαθή.
ζη) Απνηειεζκαηηθφο πνκπφο ηεο αθήγεζεο κπνξεί λα είλαη κφλν ν παξαζηαηηθφο αθεγεηήο.
δ) Γηα λα είλαη επηθνηλσληαθή ε αθήγεζε πξέπεη ν αθεγεηήο λα γλσξίδεη πξνζσπηθά ηνλ απνδέθηε.
ε) Σν ελδηαθέξνλ ελφο απνδέθηε γηα κηα αθήγεζε είλαη αλεμάξηεην απφ ηελ έθηαζή ηεο.
2. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΟ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΚΑΗ ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΖ ΠΡΑΞΖ

2.3.2. Να απνδψζεηε ζε θάζε ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Α ην ζσζηφ ραξαθηεξηζκφ απφ ηε ζηήιε Β.
Α Β
α) Ζ άισζε ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο
β) Παλεγπξηθή νκηιία γηα ηελ επέηεην ηεο 28εο Οθησβξίνπ
γ) Αεξνπνξηθή ηξαγσδία Αθεγεκαηηθφ πεξηερφκελν
δ) Παξακχζη
ε) Έλα επηθίλδπλν νξεηβαηηθφ εγρείξεκα
ζη) Ζ ηξαγσδία ηνπ Δπξηπίδε «Ηθηγέλεηα
ελ Σαχξνηο» Αθεγεκαηηθή πξάμε
δ) Οη πεξηπέηεηεο κηαο παξέαο παηδηψλ
ε) Έλα κπζηζηφξεκα
ζ) Μήλπζε γηα δηαηάξαμε θνηλήο εζπρίαο
η) Αμέραζηεο δηαθνπέο
3. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΑ ΔΗΓΖ, ΤΦΟ΢, ΢ΚΟΠΟ΢.

3.3.1. Να αληηζηνηρίζεηε θάζε αθεγεκαηηθφ είδνο ηεο ζηήιεο Α κε ηνλ θπξηφηεξν επηθνηλσληαθφ ζθνπφ εθείλνπ πνπ
ζπληάζζεη θείκελν ηέηνηνπ είδνπο, φπσο απηφο ν ζθνπφο εθθξάδεηαη ζηε ζηήιε Β. Έλα ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Α
πεξηζζεχεη.
Α Β
1. Τπεξεζηαθή αλαθνξά α. Να παξνπζηάζεη ηε δξάζε κηαο ζεκαληηθήο ή, απιψο, ελδηαθέξνπζαο γηα ην θνηλφ
2. Γειηίν εηδήζεσλ πξνζσπηθφηεηαο.
3. Βηνγξαθία β. Να εθζέζεη φ,ηη γλσξίδεη ζρεηηθά κε κία εθδηθαδφκελε ππφζεζε.
4. Απνκλεκνλεχκαηα γ. Να θάλεη επξέσο γλσζηά ηα έξγα θαη ηηο εκέξεο ηνπ, εθφζνλ θξίλεη φηη ππήξμαλ
5. Ζκεξνιφγην αμηφινγα γηα ηνλ ηφπν θαη ηελ επνρή ηνπο.
6. Γηήγεκα δ. Να θαηαγξάςεη πξνζσπηθέο εκπεηξίεο.
7. Ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα ε. Να ελεκεξψζεη ην θνηλφ γηα ηα γεγνλφηα ηεο πνιηηηθήο θαη θνηλσληθήο επηθαηξφηεηαο.
8. Καηάζεζε κάξηπξα ζη. Να ζθηαγξαθήζεη ελδηαθέξνπζεο θπζηνγλσκίεο, ζ’ έλα ζθεληθφ απφ πξαγκαηηθά θαη
9. Ζξσηθφ έπνο πιαζκαηηθά γεγνλφηα ηεο επνρήο ηνπο.
δ. Να ελεκεξψζεη ηνπο αξκφδηνπο ζρεηηθά κε έλα ζέκα, ψζηε λα γίλνπλ νη απαξαίηεηεο
ελέξγεηεο.
ε. Να αλαπηχμεη κηαλ άπνςε, λα αλαδείμεη κηα αμηνπξφζεθηε θαηάζηαζε,
αλαπαξηζηψληαο κία ιίγν-πνιχ θαληαζηηθή πεξίζηαζε.
3.3.2. Να ζεκεηψζεηε επηβεβαηψλνληαο ή απνξξίπηνληαο ην πεξηερφκελν ησλ παξαθάησ πξνηάζεσλ.

α) Σν κπζηζηφξεκα, αθφκα θαη αλ εθθξάδεη βηψκαηα ηνπ ζπγγξαθέα, αθεγείηαη πιαζκαηηθά
γεγνλφηα.
β) Ζ πην αμηφπηζηε αθήγεζε πξαγκαηηθψλ γεγνλφησλ είλαη ε ηζηνξηνγξαθία.
γ) Μηα απηνβηνγξαθία κπνξεί λα πεξηέρεη θαη επηλνεκέλα γεγνλφηα.
δ) Ζ ππεξεζηαθή αλαθνξά πεξηέρεη πάληα νιφθιεξε ηελ αιήζεηα.
ε) ΢ηε κπζηζηνξεκαηηθή βηνγξαθία απνθεχγνληαη ηα θαληαζηηθά γεγνλφηα.
3.4.1. Να αληηζηνηρίζεηε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α κε εθείλα ηεο ζηήιεο Β θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηηο επηινγέο ζαο.
Α Β
1. Καηάζεζε ζε δηθαζηήξην
2. Πνιεκηθφ αλαθνηλσζέλ α. Πξαγκαηηθά γεγνλφηα
3. Παξακχζη
4. Δηδεζενγξαθηθφ άξζξν β. Πιαζκαηηθά γεγνλφηα
5. Αλακεηάδνζε αζιεηηθήο ζπλάληεζεο
6. Γηήγεκα γ. Δλδηάκεζε θαηεγνξία
7. Αξραία ηξαγσδία
8. Ζξσηθφ έπνο
3.4.2. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε

1. ΢ε πνηεο απφ ηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο αθεγεκαηηθψλ θεηκέλσλ είλαη πηζαλφηεξν λα έρνπκε επηζηεκνληθφ χθνο;
α) ζηελ θαηάζεζε ελφο αζηπλνκηθνχ,

β) ζηα απνκλεκνλεχκαηα ηνπ Κνινθνηξψλε,
γ) ζηελ απηνβηνγξαθία ελφο εζνπνηνχ,
δ) ζε άξζξν θηινινγηθνχ πεξηνδηθνχ γηα ηελ πεηξαηεία
ζην Αηγαίν θαηά ηελ βπδαληηλή επνρή.
2. ΢ε πνηα απφ ηηο αθφινπζεο αθεγεκαηηθέο πξάμεηο ην χθνο ζα κπνξνχζε λα είλαη ρηνπκνξηζηηθφ θαη γηαηί;
α) ζε πξνζσπηθφ εκεξνιφγην,
β) ζε εκεξνιφγην ελφο πινίνπ,
γ) ζε θαηάζεζε κάξηπξα θαηεγνξίαο,
δ) ζε θαηάζεζε κάξηπξα ππεξαζπίζεσο.
3. ΋ηαλ ν θχξηνο ζθνπφο κηαο αθήγεζεο είλαη λα κεηαδψζεη πξνζσπηθέο εκπεηξίεο ηνπ ζπγγξαθέα, ηφηε ε αθεγεκαηηθή
πξάμε είλαη:
α) βηνγξαθία,
β) ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα,
γ) είδεζε,
δ) ππεξεζηαθή αλαθνξά.
4. ΋ηαλ ν ζθνπφο ηεο αθήγεζεο είλαη λα κεηαδψζεη πιεξνθνξίεο γηα κία αμηφπνηλε πξάμε, ηφηε ην είδνο ηνπ θεηκέλνπ
είλαη:
α) βηνγξαθία,
β) βηνγξαθηθφ ζεκείσκα,
γ) ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα
δ) ππεξεζηαθή αλαθνξά.
5. Σν χθνο κηαο ελδηαθέξνπζαο πξνθνξηθήο αθήγεζεο είλαη:

α) ηππηθφ,
β) παξαζηαηηθφ,
γ) ιφγην,
δ) επηζηεκνληθφ.
6. Καζεκεξηλέο αλάγθεο ηεο δσήο εμππεξεηεί άκεζα

α) έλα ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα,
β) έλα ζρνιηθφ βηβιίν ηζηνξίαο,
γ) έλα βηνγξαθηθφ ζεκείσκα,
δ) έλα πνίεκα.
Να δηθαηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζηηο εξσηήζεηο 3, 4 θαη 5.
4. ΠΟΗΟ΢ ΑΦΖΓΔΗΣΑΗ;
4.3. Να ζπλδέζεηε θάζε ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Α κε ηα θαηάιιεια ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Β, ψζηε λα δηαθξηζεί ζαθψο ν
ζπγγξαθέαο απφ ηνλ αθεγεηή ζηελ πεξίπησζε ησλ ινγνηερληθψλ θεηκέλσλ.
Α Β
- είλαη ππαξθηφ πξφζσπν.
- φηαλ ρξεζηκνπνηεί α΄ εληθφ πξφζσπν, ζπκκεηέρεη ζηα γεγνλφηα πνπ εμηζηνξεί.
Ο αθεγεηήο - αλήθεη ζηνλ θφζκν ηνπ θεηκέλνπ.
- έρεη αιεζηλή δσή αλεμάξηεηε απφ ην θείκελν.
- εθθξάδεη απηνβηνγξαθηθά ζηνηρεία.
Ο ζπγγξαθέαο - είλαη θαληαζηηθφ πξφζσπν.
- φηαλ ρξεζηκνπνηεί γ΄ εληθφ πξφζσπν, δελ κεηέρεη ζηα γεγνλφηα πνπ εμηζηνξεί.
4.4. Να ραξαθηεξίζεηε ηηο αθφινπζεο πξνηάζεηο ζεκεηψλνληαο δίπια. Να δηθαηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο.
α) ΢ε κηα απηνβηνγξαθία ν αθεγεηήο ζπκκεηέρεη ζηα γεγνλφηα ζε κέγηζην βαζκφ.
β) Ζ ηζηνξηνγξαθία είλαη πην ελδηαθέξνπζα, φηαλ είλαη γξακκέλε ζε α΄ ξεκαηηθφ πξφζσπν.
γ) Ο θαιφο δεκνζηνγξάθνο ζπκκεηέρεη ζηα γεγνλφηα πνπ κεηαδίδεη.
δ) ΢ε έλα ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα ν ζπγγξαθέαο δελ κπνξεί λα είλαη πξφζσπν ηνπ θεηκέλνπ.
ε) Σα απνκλεκνλεχκαηα γξάθνληαη απφ ηε ζέζε ηνπ νπδέηεξνπ παξαηεξεηή.
ζη) Οη επηζηνιέο δηακαξηπξίαο γξάθνληαη πάληνηε ζε α΄ ξεκαηηθφ πξφζσπν.
5. Ζ ΟΠΣΗΚΖ ΓΩΝΗΑ ΢ΣΖΝ ΑΦΖΓΖ΢Ζ

5.2.1. Σν θείκελν πνπ αθνινπζεί είλαη ηνπ γλσζηνχ ζεαηξηθνχ ζπγγξαθέα Αιέθνπ ΢αθειάξηνπ θαη πξνέξρεηαη απφ ην
ζελάξην ηεο ηαηλίαο «Λαηέξλα, θηψρεηα θαη θηιφηηκν». Αθνχ ην δηαβάζεηε, λα απαληήζεηε ζηηο εμήο εξσηήζεηο:
α) Ο αθεγεηήο κεηέρεη ζηα γεγνλφηα; Πνηα είλαη ε ζηάζε ηνπ σο πξνο απηά θαη σο πξνο ηα πξφζσπα ηνπ θεηκεληθνχ
θφζκνπ;
β) Πνηα γισζζηθή πνηθηιία ρξεζηκνπνηεί ν αθεγεηήο; Ννκίδεηε φηη απηή ε ρξήζε είλαη εζθεκκέλε; Να δηθαηνινγήζεηε
ηελ απάληεζε.
γ) Να ζπληάμεηε ηελ ππεξεζηαθή αλαθνξά ηνπ αζηπλνκηθνχ πνπ ζπλέιαβε ηνπο δχν «ήξσεο» ηνπ θεηκέλνπ.
δ) Αλ ήζαζηε ν «θνθθηληψηεο» ή ν «πεξαηψηεο» ηνπ θεηκέλνπ, πψο ζα κεηαθέξαηε ζηνπο θίινπο ζαο φ,ηη ζαο ζπλέβε;
ε) Πνηεο δηαθνξέο σο πξνο ηελ νπηηθή γσλία, ηε γισζζηθή πνηθηιία θαη ην χθνο παξαηεξείηε αλάκεζα ζην παξαθάησ
θείκελν θαη ζ’ εθείλα πνπ ζπλζέζαηε απαληψληαο ζηηο εξσηήζεηο γ) θαη δ) απηήο ηεο άζθεζεο; Πνχ νθείινληαη απηέο
ηηο δηαθνξέο;
1
Έλα βξάδπ ζηελ Καζηέια
ζε κηα όκνξθε θνπέια
πνπ ’παηξλε η’ απεξηηίθ ηεο
ξίρηεθε έλαο ηζίθηεο
απ’ ηε Κνθθηληά.
3
Αιιά θαη ν θνθθηληώηεο
ήηαλ παιηθάξη πξώηεο
θαη ζην ηέινο θαη νη δύν
ζην λνζνθνκείν
πήγαλ ζεθσηνί.
2
Γελ εγλώξηδε όκσο όηη
ηα ’ρε κ’ έλα πεξαηώηε,
πεξαηώηε ληεξκπεληέξε
ζίδεξν ην ρέξη
άζν ζηε κπνπληά.
4
Καη νη δύν ζ’ αθαζία
κα εθείλε ζεκαζία
πνπ ηνπο έθαγ’ ε καξκάγθα
θαη κε άιιν κάγθα
έθαλε ραξηί.
Ρεθξαίλ
Αρ, βξε παιηνκεζνθόξηα
ηη ηξαβάλ γηα ζαο η’ αγόξηα,
ηη ηξαβάλ γηα ζαο η’ αγόξηα.
5.4.2. Να ζπλδέζεηε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α κε εθείλα ηεο ζηήιεο Β, ψζηε λα θαλεί ν ηφλνο πνπ εθθξάδεη θάζε
αθήγεζε (έλαο δε ζα ρξεζηκνπνηεζεί).
Α Β
1. Σελ ώξα εθείλε εμππεξεηνύζα έλαλ πειάηε θαη άιινη δύν πεξίκελαλ ζηε ζεηξά. Ξαθληθά, α) Δπηηηκεηηθφο
αλνίγεη ε πόξηα, εκθαλίδεηαη ν θ. ζύκβνπινο θαη έξρεηαη θαηά πάλσ κνπ. β) Νεθάιηνο
2. «Κη αλ είζαη θαη παπάο κε ηελ αξάδα ζνπ ζα παο» ηνπ ιέσ ρακνγειώληαο θαη ηνπ δείρλσ γ) Δπαηλεηηθφο
ηνπο πειάηεο πνπ είρα κπξνζηά κνπ. δ) Δπηζεηηθφο
3. Καη ηόηε απηόο ν αλαηδήο ηη θάλεη; Πεγαίλεη θαηεπζείαλ ζηνλ δηεπζπληή λα κε αλαθέξεη όηη ε) Δηξσληθφο
ηνλ θαζπζηεξώ ρσξίο ιόγν. ζη) Δλζνπζηψδεο
4. Αξγόηεξα, βέβαηα, νη ζπλάδειθνη αλαγλώξηζαλ ην δίθην κνπ θαη πήξαλ ην κέξνο κνπ.
5. Μόλν ν Γηώξγνο, πνπ κνπ παξηζηάλεη θαη ην θίιν, είπε πσο έπξεπε λα ινγαξηάζσ ηηο
ππνρξεώζεηο ηνπ θ. ζπκβνύινπ θαη λα ηνλ εμππεξεηήζσ ηδηαηηέξσο.
6. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΟΗ ΣΡΟΠΟΗ
6.2.1. Τπνζέζηε φηη εκπλέεζηε απφ ην αθφινπζν απφζπαζκα θαη γξάθεηε κηα ζεαηξηθή ζθελή βαζηζκέλε ζην δηάινγν
πνπ πεξηέρεηαη ζ’ απηφ. Να γξάςεηε ηνλ δηάινγν, θαζψο θαη ηηο ζθελνζεηηθέο νδεγίεο πνπ ζα δίλαηε ζηνπο εζνπνηνχο,
ζηελ πεξίπησζε πνπ ζα ζέιαηε λα δσληαλέςεηε ηε ζθελή έηζη φπσο ηε θαληαζηήθαηε θαηά ηελ αλάγλσζε ηνπ
θεηκέλνπ.
Πξνζπάζεζα λα ζθνηώζσ ην κηζάσξν κηαο ηππηθήο επίζθεςεο κε ειίζηεο εξσηήζεηο. Ση άλζξσπνο ήηαλ ν παηέξαο κνπ
θαηά ηε γλώκε ηεο; Πνιύ θιεηζηόο. Υξεηαδόηαλ ρξόλν θαη απνδείμεηο γηα λα εκπηζηεπζεί ηνπο άιινπο. ΢πλαληήζεθαλ πνηέ
κεηά ηε ζπληαμηνδόηεζή ηνπ; Όρη, γηαηί εθείλε παξάηεζε ην Παλεπηζηήκην, παληξεύηεθε, ρώξηζε, πέξαζε 6 ρξόληα
βνινδέξλνληαο. Όηαλ απνθάζηζε λα επηζηξέςεη ζηε αθαδεκατθή θνηλόηεηα, ν παηέξαο κνπ είρε θιεηζηεί ζην ζπίηη. Καη πώο
άξρηζαλ λα αιιεινγξαθνύλ; Δθείλε έθαλε ηελ αξρή. Σνπ έζηεηιε κηα ρξηζηνπγελληάηηθε θάξηα. Πόηε γλσξίζηεθαλ; ΢ην 2ν
έηνο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ, ήηαλ ν αγαπεκέλνο ηεο θαζεγεηήο. Σν πξόηππό ηεο. Αηζζάλζεθα πεξίεξγα. Μηα αιιόθνηε θνπέια
κε θνξέκαηα άιιεο επνρήο θαη ηπθιή γάηα είρε ηνλ παηέξα κνπ γηα πξόηππν. Δγώ ζηα θνηηεηηθά κνπ ρξόληα είρα γηα
πξόηππν ηνλ Αι Παηζίλν.
Α. Μηραινπνχινπ, Γηάληεο. Καζηαληψηεο, Αζήλα 1997, ζ. 123.
7. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΟ΢ ΥΡΟΝΟ΢
7.α. Ο τρόνος ηοσ πομπού, ηοσ δέκηη, ηων γεγονόηων
7.α.3.1. Να βάιεηε ζε θχθιν ηηο ζσζηέο απαληήζεηο
1. Ο ρξφλνο ηνπ πνκπνχ θαη ηνπ δέθηε ηεο αθήγεζεο κπνξνχλ λα ηαπηίδνληαη
α) ζην κπζηζηφξεκα
β) ζην εκεξνιφγην
γ) ζηα απνκλεκνλεχκαηα
δ) ζε κία ηειεθσληθή ζπδήηεζε.
2. Ο ρξφλνο ηνπ πνκπνχ θαη ηνπ δέθηε ηεο αθήγεζεο δελ ηαπηίδνληαη
α) ζηελ απ’ επζείαο κεηάδνζε ελφο πνδνζθαηξηθνχ αγψλα
β) ζε κία δσληαλή ηειενπηηθή ζπδήηεζε
γ) ζηελ ππεξεζηαθή αλαθνξά
δ) ζηελ πξνθνξηθή θαηάζεζε κάξηπξα ζην δηθαζηήξην.
3. Ο ρξφλνο ηνπ πνκπνχ είλαη κεηαγελέζηεξνο απφ ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ, φηαλ ν ζπγγξαθέαο
α) γξάθεη έλα κπζηζηφξεκα επηζηεκνληθήο θαληαζίαο
β) ζρεδηάδεη ην κέιινλ
γ) γξάθεη κία βηνγξαθία
δ) πξνεηδνπνηεί γηα ηηο ζπλέπεηεο πνπ κπνξεί λα εκθαλίζεη κηα αζζέλεηα.
4. Ο ρξφλνο ηνπ πνκπνχ είλαη πξνγελέζηεξνο απφ ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ

α) ζηα νκεξηθά έπε
β) ζηελ «Απνθάιπςε» ηνπ Ησάλλε
γ) ζηνλ Όκλν εηο ηελ Διεπζεξία ηνπ Γ. ΢νισκνχ
δ) ζην πνίεκα «Διέλε» ηνπ Γ. ΢εθέξε
7.α.3.2. Να θαηαηάμεηε ηα παξαθάησ είδε θεηκέλσλ αλάινγα κε ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ρσξίδεη ηνλ πνκπφ απφ ηνλ
δέθηε, αξρίδνληαο απφ ηελ πεξίπησζε κε ηε κηθξφηεξε δηαθνξά.
Αθήγεζε αλακλήζεσλ, πξνζσπηθφ εκεξνιφγην, αλακεηάδνζε αζιεηηθνχ αγψλα, απηνβηνγξαθία, ηζηνξηθφ έξγν.
7.α.3.3. Να επηιέμεηε ηελ θάζε θνξά ζσζηή απάληεζε, ππνγξακκίδνληαο ηε ζσζηή θξάζε
1. «Δζσηεξηθφο» ή «εζσθεηκεληθφο» είλαη ν ρξφλνο:
α) ζηνλ νπνίν εθηπιίζζνληαη ηα γεγνλφηα πνπ απνηεινχλ ηελ ηζηνξία ηεο αθήγεζεο,
β) ησλ πξαγκαηηθψλ γεγνλφησλ,
γ) πνπ ρξεηάζηεθε ν ζπγγξαθέαο λα γξάςεη ηελ ηζηνξία,
δ) πνπ ρξεηάζηεθε ν αλαγλψζηεο λα δηαβάζεη ηελ ηζηνξία.
2. ΋ηαλ ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη κηθξφηεξε δηάξθεηα απφ ηνλ ρξφλν ηεο αθήγεζεο έρνπκε:
α) αλαρξνλία,
β) πξφδξνκε αθήγεζε,
γ) πχθλσζε ηνπ ρξφλνπ,
δ) παξάηαζε ηνπ ρξφλνπ.
3. ΋ηαλ ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα απφ ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο, έρνπκε:
α) αλαδξνκηθή αθήγεζε,
β) αθήγεζε πιαζκαηηθψλ γεγνλφησλ,
γ) αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ γεγνλφησλ,
δ) δηαινγηθή ζθελή.
4. ΋ηαλ ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη ίζε δηάξθεηα κε ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο, ηφηε έρνπκε
α) ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ηεο ηζηνξίαο,
β) άπισκα ηνπ αθεγεκαηηθνχ ρξφλνπ,
γ) παξνπζίαζε αζήκαλησλ γεγνλφησλ,
δ) ζθελή.
7.β. Ο τρόνος ηης ιζηορίας και ο τρόνος ηης αθήγηζης

7.β.3.1. Να βξείηε ηηο αληηζηνηρίεο αλάκεζα ζηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α θαη ζ’ εθείλεο ηεο ζηήιεο Β. Έλα ζηνηρείν ηεο
ζηήιεο Α πεξηζζεχεη.
Α Β
1. ΢’ έλα ρξφλν κεηά απφ εθείλε ηελ εκέξα ν Γηάλλεο ζα ζπλαληνχζε α) Αλαδξνκηθή αθήγεζε
πάιη ηε Μαξία. β) Πξφδξνκε αθήγεζε
2. Μέζα ζε κηα ψξα θαηάθεξε λα εηνηκαζηεί γηα ην ηαμίδη. γ) Υξφλνο γεγνλφησλ > ρξφλνο αθήγεζεο
3. Σφηε ν Γηάλλεο ζπκήζεθε εθείλε ηε κνηξαία ζπλάληεζε κε ηε Μαξία δ) Υξφλνο γεγνλφησλ < ρξφλνο αθήγεζεο
πξηλ απφ αξθεηά ρξφληα. ε) Υξφλνο γεγνλφησλ = ρξφλνο αθήγεζεο
4. Ζ ηζηνξία καο αξρίδεη πξηλ απφ πνιιά ρξφληα, φηαλ αθφκε δελ
ππήξραλ ξαδηφθσλα θαη ηειενξάζεηο.
5. Άλνημε απνθαζηζηηθά ηελ πφξηα, πέξαζε κέζα, έξημε κηα καηηά γχξσ
ηνπ, έβγαιε ην θαπέιν ηνπ θαη θάζηζε ζε κηα πνιπζξφλα θξαηψληαο ην
ζηα ρέξηα.
6. ΢ε ρξφλν ιηγφηεξν απ’ φζν ρξεηάδεηαη θαλείο λα ην αθεγεζεί, ν
κηθξφο θαηέβεθε ηε ζθάια γιηζηξψληαο απφ ηελ θνππαζηή.
7.β.3.2. Να αληηζηνηρήζεηε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α κε εθείλα ηεο ζηήιεο Β, ψζηε λα ραξαθηεξηζηεί θάζε θνξά ε
δηάξθεηα θαη ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία παξνπζηάδνληαη ηα γεγνλφηα ηεο ηζηνξίαο (έλα ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Β δελ ζα
ρξεηαζηεί).
Α Β
1. Ο λεαξφο δίζηαζε πξηλ θηππήζεη ηελ πφξηα ηνπ θ. δηεπζπληή. Καηαιάβαηλε φηη α) Πξφδξνκε αθήγεζε
έπξεπε λα μεπεξάζεη επηηέινπο ηε ζπζηνιή ηνπ. Γηα έλα δεπηεξφιεπην θαληάζηεθε β) Αλαδξνκηθή αθήγεζε
κία ζπλέρεηα πνπ ηνλ αλαθνχθηδε: θαλείο δελ ήηαλ ζην γξαθείν. ΋κσο φρη, έπξεπε γ) Δπαλάιεςε γεγνλφηνο
λα ηνικήζεη, ε θπγή ζα ζήκαηλε αδπλακία λα ρεηξηζηεί ην πξφβιεκά ηνπ. Μεηά δ) Δπηβξάδπλζε ηεο αθήγεζεο
απφ ην ηξίην θηχπεκα, άλνημε δηζηαθηηθά θαη ηνλ είδε ζθπκκέλν ζην γξαθείν ηνπ ε) Δπηηάρπλζε ηεο αθήγεζεο
πάλσ ζ’ έλα βνπλφ απφ έγγξαθα. ζη) ΢θελή
2. Πξνρψξεζε αξγά θαη ζηάζεθε κπξνζηά ηνπ. Ξεξφβεμε. -Κχξηε δηεπζπληά, ήξζα
γηα ’θείλε ηελ αχμεζε ... είπε δεηιά.
3. Δθείλνο ζήθσζε ην θεθάιη απνξεκέλνο θαη ηφηε ζπκήζεθε. Πξηλ απφ κεξηθέο
κέξεο θαηά ηχρε βξέζεθαλ ζε θάπνην θηιηθφ ζπίηη θαη αληάιιαμαλ δπν θνπβέληεο.
Απφ εθείλε ηε ζπλάληεζε πήξε, θαίλεηαη, ην ζάξξνο λα ηνπ δεηά αχμεζε. Ίζσο θαη
ν ίδηνο κέζα ζηελ επζπκία ηνπ λα είρε δψζεη θάπνηα ππφζρεζε... Πνχ λα ζπκάηαη...
4. Ακίιεηνο μαλαβπζίζηεθε ζηε κειέηε ησλ εγγξάθσλ κέρξη αξγά ην κεζεκέξη.
5. Βγαίλνληαο απφ ην γξαθείν ν λεαξφο νξθίζηεθε λα κελ μαλαπεξάζεη πνηέ ην

θαηψθιη. Πνχ λα θαληαδφηαλ φηη ζε κηα εβδνκάδα ζα εηζέβαιιε ζξηακβεπηηθά
αλεκίδνληαο ζην ρέξη ηελ παξαίηεζή ηνπ: είρε πξνζιεθζεί ζε κία επίδειε ζέζε κε
ζρεδφλ δηπιάζην κηζζφ!
7.β.3.3. Να επηιέμεηε θάζε θνξά ηε ζσζηή απάληεζε, ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε.
1. Ο ζπγγξαθέαο ρξεζηκνπνηεί αλαδξνκηθή αθήγεζε, φηαλ:
α) δίλεη ηα γεγνλφηα ηεο ηζηνξίαο ηνπ κε ηε ζεηξά πνπ ζπλέβεζαλ,
β) αλαθέξεη γεγνλφηα πξνγελέζηεξα απφ ην ζεκείν πνπ βξίζθεηαη ε ηζηνξία ηνπ,
γ) παξνπζηάδεη εθ ησλ πξνηέξσλ φζα πξφθεηηαη λα ζπκβνχλ,
δ) εζηηάδεη ηελ πξνζνρή ζε έλα ζεκείν ηεο ηζηνξίαο ηνπ θαη ην παξνπζηάδεη κε ιεπηνκέξεηεο.
2. Ο ζπγγξαθέαο ρξεζηκνπνηεί πξφδξνκε αθήγεζε, φηαλ:

α) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα απφ ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο,
β) αλαθέξεη γεγνλφηα πνπ πξφθεηηαη λα ζπκβνχλ ζην κέιινλ,
γ) αλαθέξεη ζπρλά έλα γεγνλφο ζε δηάθνξα ζεκεία ηνπ έξγνπ,
δ) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη ηελ ίδηα δηάξθεηα κε ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο.
3. Αλαρξνλία παξαηεξνχκε ζηελ αθήγεζε, φηαλ:

α) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο ζηακαηά γηα λ’ αλαθεξζεί έλα άιιν γεγνλφο,
β) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο ζπκπίπηεη κε ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο,
γ) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα απφ ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο,
δ) ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο έρεη κηθξφηεξε δηάξθεηα απφ ην ρξφλν ηεο ηζηνξίαο.
4. Ζ πχθλσζε ηνπ αθεγεκαηηθνχ ρξφλνπ:

α) επηβξαδχλεη ηελ αθήγεζε,
β) επηηαρχλεη ηελ αθήγεζε,
γ) θάλεη πάληνηε ηελ αθήγεζε πην βαξεηή,
δ) είλαη πάληνηε ζηνηρείν αλαρξνλίαο.
5. Σν άπισκα ηνπ αθεγεκαηηθνχ ρξφλνπ:

α) εμππεξεηεί ην ζπγγξαθέα πνπ δελ έρεη πνιιά λα πεη,
β) παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά ηα γεγνλφηα,
γ) παξνπζηάδεη ην ίδην γεγνλφο πνιιέο θνξέο,
δ) παξνπζηάδεη γεγνλφηα πνπ ν ζπγγξαθέαο ζεσξεί ζεκαληηθά.
6. Έλα γεγνλφο πνπ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δηαξθεί ειάρηζηεο ζηηγκέο:

α) πξέπεη λα παξνπζηάδεηαη εμίζνπ ζχληνκα,
β) κπνξεί λα παξνπζηάδεηαη ζε πνιιέο ζειίδεο,
γ) πξέπεη λα απνθεχγεηαη απφ ηνλ θαιφ ζπγγξαθέα,
δ) είλαη πην ελδηαθέξνλ απφ έλα γεγνλφο πνπ δηαξθεί πνιχ.
8. ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ
8.1.1. Μεξηθνί απφ ηνπο κάξηπξεο δηαθφξσλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ ρξεζηκνπνηνχλ ζπλαθείο ιέμεηο, ρσξίο λα γλσξίδνπλ
ηε ζεκαζία ηνπο ή γηα λα πξνζδψζνπλ έκθαζε ή θαη δξακαηηθφ ραξαθηήξα ζηα ιεγφκελά ηνπο. Γηνξζψζηε ηνπο,
γξάθνληαο θάησ απφ θάζε πξφηαζε ηε ζσζηή ή θπξηνιεθηηθή ιέμε ζηε ζέζε ηεο αληίζηνηρεο ππνγξακκηζκέλεο, ζηηο
πεξηπηψζεηο πνπ απηή ε ιέμε ρξεζηκνπνηείηαη ιαλζαζκέλα ή πνπ δελ ρξεζηκνπνηείηαη κε ηελ θπξηνιεθηηθή ηεο
ζεκαζία.
Αλ ζεσξείηε ηε ρξήζε ζσζηή, κε ζεκεηψζεηε ηίπνηε.
1. Ζ Αζηπλνκία ζπλέιαβε ηνπο δξάζηεο έπ’ απηνθψξσ, έπεηηα απφ ιίγεο κέξεο ζην ζπίηη ηνπο.
2. ΋ηαλ επέζηξεςα ζην καγαδί, δηαπίζησζα φηη έιεηπαλ φια ηα ρξήκαηα. Ήηαλ θαζαξή ιεζηεία, θ. Αζηπλφκε.
3. Ζ θινπή ζην βελδηλάδηθν, επηπρψο, δελ είρε ζχκαηα.
4. Καηεγνξήζεθε γηα ππεμαίξεζε κεγάινπ πνζνχ ζηελ ηξάπεδα πνπ εξγαδφηαλ, αιιά, ηειηθά, δελ απνδείρζεθε ε ελνρή
ηνπ.
5. Ο δηεπζπληήο ηεο επηρείξεζεο έπεζε ζχκα θαηάρξεζεο πεγαίλνληαο ζην γξαθείν ηνπ.
6. Σνπ εκπηζηεχζεθε ηελ πεξηνπζία ηνπ, φζν θαηξφ ζα έιεηπε ζην εμσηεξηθφ, αιιά εθείλνο ζθεηεξίζηεθε έλα κεγάιν
κέξνο ηεο.
7. Ο ελάγσλ παξέκεηλε ακίιεηνο ζην εδψιην ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δίθεο.
......................................................
8. Ο δηθεγφξνο ππνζηήξηδε φηη νη δηάδηθνη έπξεπε λα ζπκθσλήζνπλ πξνεγνπκέλσο, ψζηε ε ππφζεζε λα κε θηάζεη ζηα
δηθαζηήξηα.
9. Απηφο ν κάξηπξαο δελ είλαη αμηφπηζην πξφζσπν, εθφζνλ είλαη ππφδηθνο.
8.1.2. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ επηιέγνληαο ηελ θαηάιιειε ιέμε.

Δπηηέινπο! (1) ...................... (ηνπ κέιιεηαη, ήγγηθελ, επηθξέκαηαη) ε ψξα. Σν επφκελν ΢αββαηνθχξηαθν (2)
.......................... (πξνβιέπεηαη, πξνκελχεηαη, πξφθεηηαη) λα πξαγκαηνπνηεζεί ε πνιππφζεηε ζπλαπιία ζην ζρνιείν καο.
(3)......................... (Δπίθεηηαη, δπγψλεη, πξνεμνθιείηαη) ε ηεξάζηηα επηηπρία ηεο, γηαηί ήδε, απφ ηα εηζηηήξηα πνπ
πνπιήζακε (4) ..................... (ελδέρεηαη, πξνβιέπεηαη, ήγγηθελ) αζξφα ζπκκεηνρή θίισλ θαη απφ ηα γεηηνληθά ζρνιεία.
(5) ..................... (Δλδέρεηαη, πξνκελχεηαη, επίθεηηαη) κεγάινο ζξίακβνο. ΋ζν, βέβαηα, (6) ........................ (πξνκελχεηαη,
πιεζηάδεη, επίθεηηαη) ε ψξα, ηφζν νη δηνξγαλσηέο ζπλαηζζάλνληαη ηηο επζχλεο ηνπο, εθφζνλ (7) ......................
(πξνεμνθιείηαη, πξνκελχεηαη, ελδέρεηαη) λα δεκηνπξγεζνχλ θάπνηα επεηζφδηα ή δεκηέο, νπφηε (8) ......................
(ελδέρεηαη, ηνπο κέιιεηαη, επηθξέκαηαη) λα πιεξψζνπλ γηα φινπο. (9) ............................. (Πξφθεηηαη, επηθξέκαηαη,
ελδέρεηαη) κεγάιε ηηκσξία.. ΢χκθσλα κε ηα ιεγφκελα ηνπ δηεπζπληή, αλ δελ ηεξεζνχλ νη ππνζρέζεηο πνπ ηνπ έδσζε ην
δεθαπεληακειέο, (10) ...................... (ηνπ κέιιεηαη, επίθεηηαη, πξφθεηηαη) αιιαγή ηεο ζηάζεο ηνπ απέλαληί καο.
8.1.3. Μία επηρείξεζε έθιεηζε. ΢ηε ζπδήηεζε πνπ αθνινχζεζε αλάκεζα ζηνπο εξγαδφκελνπο θαη ζηελ εξγνδνζία, έλαο
εξγάηεο, κε ην παξαθάησ θείκελν, απνδίδεη ηα αίηηα ζηελ θαθή δηαρείξηζε ηνπ γηνπ ηνπ ηδηνθηήηε. Πψο ζα δηαηχπσλε
ηηο ίδηεο θαηεγνξίεο ν δηθεγφξνο ησλ εξγαδνκέλσλ ζ’ απηή ηε ζπδήηεζε; Να αληηθαηαζηήζεηε ηηο ππνγξακκηζκέλεο
ιέμεηο κε ζπλψλπκεο επίζεκνπ χθνπο.
«Γελ δχγηαδε ................ θαιά ηνπο ζπλεηαίξνπο ηνπ νχηε θαη ηα ιεθηά................ ηνπ εξγνζηαζίνπ θη έηζη μεραξβάισζε
................ κέζα ζε ιίγα ρξφληα φ,ηη κε ηφζν θφπν έθηηαμαλ νη γνλείο ηνπ. ΢πλέρεηα ηνλ νξκήλεπα ................ λα πάςεη λα
δνπιεχεη ηζαπαηζνχιηθα ................, ηνπ θαλέξσλα φηη έλαο ζπλεηαίξνο ηνπ ηνλ γδέξλεη ................, φηη δηάθνξνη
μαθξίδνπλ ................ πξάκαηα................ απφ ηελ απνζήθε. Δθείλνο ηίπνηε. Πάληα αζηφραζηνο ................ ήηαλε. Γε
ζθεθηφηαλ θαζφινπ ην κέιινλ.»
8.1.4. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ επηιέγνληαο ηελ θαηάιιειε ιέμε απφ απηέο πνπ δίλνληαη. Γχν ιέμεηο
δελ ρξεζηκνπνηνχληαη.
[πεξίζαιςε πξνάζπηζε πξνζηαζία πεξηθξνχξεζε πξφλνηα πξνθχιαμε]
Ζ επηηξνπή πνπ ηδξχζακε ζηε γεηηνληά καο έρεη ζθνπφ ηελ................................... ησλ αλήιηθσλ πξνζθπγφπνπισλ ηεο
πεξηνρήο καο απφ ηνπο θηλδχλνπο, ηελ ................................. ησλ άξξσζησλ παηδηψλ, ηελ ............................. ηνπο απφ ηηο
θαηξηθέο ζπλζήθεο θαη ηελ ............................. ηνπ δηθαηψκαηνο λα έρνπλ αλζξψπηλεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο.
8.1.5. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ αθφινπζσλ πξνηάζεσλ κε ηνλ θαηάιιειν ηχπν ησλ ιέμεσλ απφ απηέο πνπ
δίλνληαη (δχν απφ απηέο δελ ζα ρξεηαζηνχλ).
[Αλαθνίλσζε δηάγγεικα ελεκέξσζε ππφκλεκα αλαθνξά εγθχθιηνο θνηλνπνίεζε ςήθηζκα]
1. Ο αξηζκφο ησλ εθδξνκψλ πνπ πξνβιέπεηαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζε έλα ζρνιηθφ έηνο θαζνξίδεηαη κε
..................................... απφ ην ΤΠΔΠΘ.
2. Με αθνξκή ηελ επέηεην ηεο εζληθήο αλεμαξηεζίαο ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο απεχζπλε .................................. πξνο
ηνλ ειιεληθφ ιαφ.
3. Ο ιπθεηάξρεο καο, κε ................................... ηνπ, απαξίζκεζε ηα πξνβιήκαηα ηνπ ζρνιείνπ ζηνλ πξντζηάκελν.
4. Ζ θαηάζρεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο αλαβιήζεθε, γηαηί δελ είρε επηδνζεί ζηνπο
ελδηαθεξφκελνπο εγθαίξσο ................................. ηεο δηθαζηηθήο απφθαζεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο.
5. Ο γεσξγηθφο ζπλεηαηξηζκφο ππέβαιε ................................. ζηελ θπβέξλεζε εθζέηνληαο ηηο απφςεηο ηνπ γηα ηηο ηηκέο
ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ.
6. Με ....................... ηεο ζηνλ ηχπν ε εηαηξεία γλσζηνπνηεί ηε δηαθνπή ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο γηα έλα ηξίκελν.
8.1.6. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ κε ηνλ θαηάιιειν ηχπν απφ ηα ξήκαηα πνπ δίλνληαη (δχν απφ ηα
ξήκαηα δελ ζα ρξεηαζηνχλ).
[αληηιακβάλνκαη εληνπίδσ θνηηάδσ πεξηεξγάδνκαη βιέπσ εμεηάδσ παξαηεξψ ξίρλσ έλα βιέκκα]
΋ηαλ ηνπ έθεξαλ ην δέκα ήηαλ πνιχ απαζρνιεκέλνο, γη’ απηφ .................................. θαη ην αθνχκπεζε ζηελ άθξε ηνπ
γξαθείνπ. Αξγφηεξα, ζε θάπνην δηάιεηκκα ηεο δνπιεηάο ηνπ .................................. ηελ θνξδέια πνπ ήηαλ δεκέλε ζε έλαλ
πνιχ εληππσζηαθφ θηφγθν. Σν πήξε ζηα ρέξηα ηνπ, ην .................................. .Ήηαλ έλα απιφ θνπηί ζε θνηλφ πεξηηχιηγκα.
Πεξίεξγνο, έςαμε γηα ην φλνκα ηνπ απνζηνιέα. .................................. θαη ηελ άιιε πιεπξά, αιιά δελ...............................
ηίπνηε. ......................... κε πξνζνρή ην γξακκαηφζεκν θαη ηελ ζθξαγίδα ηνπ ηαρπδξνκείνπ. Καλέλα ζπκπέξαζκα. Έλα
αλψλπκν, χπνπην δέκα!
8.1.7. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ησλ πξνηάζεσλ, επηιέγνληαο θάζε θνξά ην θαηάιιειν ξήκα απφ απηά πνπ δίλνληαη
ζηελ παξέλζεζε θαη πξνζαξκφδνληάο ην ζηνλ απαηηνχκελν ηχπν.
΋ηαλ ν αδειθφο κνπ ........................... (επηδηψθσ, δεηψ, επηζπκψ) λα ζπλερίζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ θαη
................................... (αηηψ, απαηηψ, επηδηψθσ) κία ππνηξνθία ζην εμσηεξηθφ, κειεηνχζε κέρξη αξγά ηε λχρηα. Κάπνηεο
ψξεο, φηαλ .............................. (αηηψ, απαηηψ, επηδεηψ) ιίγε εξεκία, άθνπγε κνπζηθή. Σφηε ...........................................
(επηζπκψ, απαηηψ, αηηψ) λα κελ ηνλ ελνρινχλ. «................................... (επηδηψθσ, επηδεηψ, δεηψ) ηελ θαηαλφεζή ζαο »
έιεγε ζπρλά. Σψξα πηα πνπ έρεη δηθφ ηνπ ηαηξείν, παξαπνλείηαη πσο δελ ηνπ κέλεη ρξφλνο λα κειεηήζεη.
8.1.8. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζηελ αθφινπζε αθήγεζε κηαο λεπξηθήο θπξίαο, κε ηνπο θαηάιιεινπο ηχπνπο ησλ
ξεκάησλ πνπ δίλνληαη. Γχν απφ απηά ηα ξήκαηα δελ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ.
[αληηιακβάλνκαη, δηαγξάθσ ηα φξηα, δηαθξίλσ, εληνπίδσ, επηζεκαίλσ, μερσξίδσ, θαζνξίδσ, νξίδσ, πεξηεξγάδνκαη,
πξνζδηνξίδσ.]
Ήηαλ ην πξψην κνπ ηαμίδη κε θαξάβη θαη νκνινγψ φηη έλησζα θάπνηα αλεζπρία. Άιισζηε ηφζα θαη ηφζα αθνχο θάζε
κέξα ... Δθεί πνπ πήγαηλα, ινηπφλ, λα θιείζσ ηα κάηηα κνπ .......................... (1) έλα πεξίεξγν ζφξπβν. Αλαζηαηψζεθα.
Πάεη, ραλφκαζηε, ζθέθηεθα. Πξνζπάζεζα λα ............................... (2) απφ πνχ εξρφηαλ. Πέξα ζηελ πιψξε θάηη,
θαίλεηαη, ζπλέβαηλε, αιιά αθφκε δελ κπφξεζα λα ................................ (3) ηη αθξηβψο. ΢εθψλνκαη θαη θαηεπζχλνκαη
πξνο ηα εθεί θαη ηη λα δσ; Μηα παξέα λεαξψλ είρε ην ξαδηφθσλν ζην δηαπαζψλ. Άιινη ρνξνπεδνχζαλ θη άιινη
ρηππνχζαλ ηα ρέξηα ξπζκηθά. Παλδνπξιηζκφο! Α, ηα παιηφπαηδα, ζθέθηεθα. Θα ην βνπιηάμνπλ ην θαξάβη! Σξέρσ
ακέζσο ζηνλ θαπεηάλην. ..................................... (4) κε ηελ σξαία ζηνιή ηνπ. Σνπ............................... (5) ην πξφβιεκα.
«Δίλαη», ηνπ ιέσ «αλππφθνξε απηή ε θαζαξία θαη πνιχ επηθίλδπλε. Με ηφζα πνδνβνιεηά Σηηαληθφο ζα γίλνπκε!
Πξέπεη λα ...................... (6) ηε ζηάζε ζαο. Δίζηε θαπεηάληνο γηα φινπο ηνπο επηβάηεο, έηζη δελ είλαη; Απαηηψ λα
................ .............. (7) θάπνηνλ ππεχζπλν λα ηνπο θάλεη ζπζηάζεηο.» Γελ έρσ παξάπνλν, κνπ έθαλε ην ραηήξη.
Δπγελέζηαηνο θαη εμππεξεηηθφηαηνο θχξηνο! Πάλησο, κηα ειαθξηά εηξσλεία...................... (8) ζην βιέκκα ηνπ.
8.1.9. Να ραξαθηεξίζεηε ηε ρξήζε θάζε ππνγξακκηζκέλεο ιέμεο, ζεκεηψλνληαο ζην αληίζηνηρν ηεηξάγσλν. (΢: ζσζηή,
Λ: ιαλζαζκέλε, Δ: εηξσληθή)
΢ / Λ/ Δ
1. Αθκαηφηαηνο ν παππνχο ηεο Μαξηάλλαο. Πεξπαηνχζε θνχηζα θνχηζα, έζεξλε θαη ην πφδη ηνπ!
2. ΢ηελ εθδξνκή ζην ρσξηφ ζπλαληήζακε έλαλ αησλφβην γέξνληα. Ήηαλ δελ ήηαλ νγδνληάξεο.
3. Παξ’ φια ηα βάζαλα πνπ πέξαζε δηαηεξνχζε αθφκε πνιιέο δπλάκεηο. Ήηαλ πνιχ θαηαβεβιεκέλνο.
4. ΢ηεξηγκέλνο ζην κηθξφηεξν εγγφλη ηνπ έθαλε ηνλ πεξίπαηφ ηνπ θάζε απφγεπκα ηελ ίδηα ψξα. Πάληα
θαινζηεθνχκελνο θαη θνκςφο.

5. Ο πξφεδξνο ηνπ ρσξηνχ, έλαο ιεβεληφγεξνο κε θξεηηθή θνξεζηά, καο ππνδέρζεθε εγθάξδηα θαη καο
μελάγεζε ζε φια ηα αμηνζέαηα ηεο πεξηνρήο.
6. Έλαο θνηζνλάηνο γέξνληαο έζεξλε ην ρνξφ ηνπ παξάιπηνπ δχηε πνπ, αλ θαη ηνλ βξήθε ε παξάιπζε,
απηφο επηκέλεη λα απνιακβάλεη ηηο ραξέο ηεο δσήο.
7. Καινληπκέλνο θαη επζηαιήο, κφιηο πνπ ζηεθφηαλ ζηα πφδηα ηνπ.
8. Πήγαηλε γηα θπλήγη, γηα ςάξεκα, έθαλε θαη νξεηβαζία. Θαιεξφηαηνο πάληα, παξά ηελ ειηθία ηνπ.
8.2. Σα ζηνηρεία ησλ ηξηψλ ζηειψλ πνπ αθνινπζνχλ ζπλδπάδνληαη κεηαμχ ηνπο. Αθνχ επηιέμεηε ηνπο θαηαιιειφηεξνπο
ζπλδπαζκνχο λα ηνπο ρξεζηκνπνηήζεηε ζε πέληε δηθέο ζαο πξνηάζεηο, θξνληίδνληαο λα εμαληιήζεηε ηα επίζεηα ηεο
ζηήιεο Α.
Α Β Γ
1. αλακθηζβήηεην δηθαίσκα ηεο - ειεχζεξεο έθθξαζεο
2. αλαθαίξεην - δσήο
3. λφκηκν - απεξγίαο
4. αλαγλσξηζκέλν - ειεπζεξίαο
5. θεθηεκέλν - ίζεο ακνηβήο γηα ίζε δνπιεηά
- αλεμηζξεζθίαο
- δσξεάλ παηδείαο
1. .......................................................................................................................
2. .......................................................................................................................
3. .......................................................................................................................
4. .......................................................................................................................
5. .......................................................................................................................
9. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΦΖΓΖ΢Ζ

9.3.1. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ηνπ παξαθάησ θεηκέλνπ, επηιέγνληαο θάζε θνξά ηελ θαηάιιειε ιέμε απφ απηέο πνπ
δίλνληαη ζηε παξέλζεζε.
Ο ζπγγξαθέαο εμπθαίλεη ηνλ ηζηφ ηεο ηζηνξίαο ηνπ ............................ (αθεγνχκελνο, πεξηγξάθνληαο) ηα γεγνλφηα. Ζ
ρξήζε ηεο ......................... (πεξηγξαθήο, αθήγεζεο) ηνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ζθηαγξαθήζεη ηνπο ραξαθηήξεο ησλ
πξνζψπσλ θαη ην ζθεληθφ κέζα ζην νπνίν θηλνχληαη, ελψ κε ηελ................................ (αθήγεζε, πεξηγξαθή) απνδίδεη
θαιχηεξα ηελ εμέιημε ησλ γεγνλφησλ, ηηο αηηίεο θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο δξάζεο ησλ πξνζψπσλ. Ζ πεξηγξαθή κέζα
ζηελ αθήγεζε αλήθεη ζηα ............................... (ζηαηηθά, δπλακηθά) ζηνηρεία ελφο θεηκέλνπ, ...............................
(επηβξαδχλεη, επηηαρχλεη) ηε δξάζε θαη ............................... (δεκηνπξγεί ελδηαθέξνλ, απνδπλακψλεη ην ελδηαθέξνλ) γηα
ηελ εμέιημή ηεο. Δπεηδή κέζα ζ’ έλα θείκελν ε πεξηγξαθή θαη ε αθήγεζε ζπλδένληαη ...................... (ζηελά, ραιαξά),
κπνξνχκε λα πνχκε φηη ε δηάθξηζή ηνπο είλαη ................... (εχθνιε, δχζθνιε) ππφζεζε γηα ηνλ αλαγλψζηε.
9.3.2. Να αληηζηνηρίζεηε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α κε εθείλα ηεο Β θαη ηεο Γ, ψζηε λα γίλεη θαλεξή ε ζπκβνιή ηεο
πεξηγξαθήο θαη ηεο αθήγεζεο ζε κία ηζηνξία. (Έλα ζηνηρείν ηεο ζηήιεο Β δελ ζα ρξεζηκνπνηεζεί.)
Α Β Γ
Η. H πεξηγξαθή α) παξνπζηάδεη δπλακηθά 1. ζηηο αηηίεο θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ πξάμεσλ ησλ
ΗΗ. Ζ αθήγεζε β) απεηθνλίδεη κε ην ιφγν πξνζψπσλ.
γ) αλαθέξεηαη 2. ην ρξφλν εμέιημεο ηεο ηζηνξίαο.
δ) πξνθαιεί αηζζεηηθή 3. ηα βαζηθά γλσξίζκαηα ελφο αληηθεηκέλνπ.
απφιαπζε 4. έλα πξφζσπν, θαζψο ελεξγεί κέζα ζην ρξφλν.
ε) παγψλεη 5. ζηα ζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ θεηκέλνπ.
ζη) παξνπζηάδεη ζηαηηθά 6. έλα αληηθείκελν, έλα πξφζσπν κέζα ζην ρψξν.
δ) αλήθεη
10. ΣΟ ΚΩΜΗΚΟ ΚΑΗ Ζ ΢ΖΜΑ΢ΗΑ ΣΟΤ ΓΔΛΗΟΤ
10.2. Δξσηήζεηο ζχληνκεο απάληεζεο

Αθνχ δηαβάζεηε ηα παξαθάησ θείκελα, λα απαληήζεηε ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνινπζνχλ.
ΚΔΗΜΔΝΑ
Α. Έλα όκνξθν πξσηλό, ηελ ώξα πνπ ε Δπξώπε καδί κε ηηο θίιεο ηεο κάδεπε ινπινύδηα ζ’ έλα ιηβάδη, όρη καθξηά από ην
γηαιό, ν Γίαο πιεζίαζε ηα θνξίηζηα, κεηακνξθσκέλνο ζε ηαύξν, νιόιεπθν θαη γεκάην εκεξάδα, κε κύξηεο ράξεο απισκέλεο
πάλσ ζην δπλαηό θνξκί ηνπ, πνπ ην θώηηδαλ δύν αζώα κάηηα θαη, απ’ απηά ςειόηεξα, ηα δπν ηνπ θέξαηα, νιόρξπζν έλα
κηζνθέγγαξν απάλσ ζην θεθάιη. Με ήκεξν κνπθάληζκα πέξαζε δίπια απ’ ηα θνξίηζηα θαη πήγε θαη μαπιώζεθε κπξνο ζηα
πόδηα ηεο Δπξώπεο. Σα θνξίηζηα γνεηεύηεθαλ, μεζάξξεςαλ θαη άξρηζαλ λα ηνλ πεξηεξγάδνληαη κε ζαπκαζκό. ΢ε ιίγν ε
Δπξώπε, ραξνύκελε θαη γειαζηή, πήδεζε ζηε ξάρε ηνπ. Σόηε κεκηάο νξζώζεθε ην δών θαη όξκεζε θαηά ην πέιαγνο. Ζ
θόξε, γαληδσκέλε πάλσ ζηε ξάρε ηνπ γηα λα κελ ηζαθηζηεί, μεθώληδε απειπηζκέλε, όκσο νη θίιεο ηεο είραλ ζθνξπίζεη
παληθόβιεηεο. Έηζη ν Γίαο πέηπρε ην ζθνπό ηνπ. Γηα ην ζέιεκα ηνπ ζενύ νη ζάιαζζεο γαιήλεςαλ, ηα δειθίληα πεδνύζαλ
γύξσ από ην ζετθό ηαύξν, νη Νεξείδεο ρόξεπαλ, νη Σξίησλεο θπζνύζαλ κέζα ζε κεγάιεο θνρύιεο θαη ν Πνζεηδώλαο βγήθε
από ηα βάζε ηεο ζάιαζζαο λα ζπγραξεί ηνλ κεγάιν αδειθό. Καη ε πνκπή θαηέιεμε ζηεο Κξήηεο η’ αθξνγηάιηα, ζηνλ ηόπν
πνπ πην πνιύ απ’ όινπο είρε δηθό ηνπ ν Γίαο, γηαηί ζ’ απηόλ ηνλ ηόπν ν κεγάινο ζεόο είρε γελλεζεί θαη είρε κεγαιώζεη.
Ζ Διιεληθή Μπζνινγία, Οη ήξσεο. Δθδνηηθή Αζελψλ, Αζήλα 1986, ζζ. 259-260.
Β. Ζ Δπξώπε ... Έλαο κύζνο γεκάηνο πνίεζε θαη ξνκαληηζκό ... Ήηαλε, ιέεη, ζηηο όρζεο ηεο ΢πξίαο έλαο βαζηιηάο πνπ
ιεγόηαλε Φνίληθαο ή Αγήλνξαο. Πεληάκνξθε ε θνπέια ηνπ είρε βγεη κηα κέξα κε ηηο θηιελάδεο ηεο ζηα πεξηβόιηα θαη
κάδεπε ινπινπδάθηα.
Σξαγνπδνύζαλε ηα θνξηηζάθηα, πηθ-ληθ είραλε, ραξέο θάλαλε, θαη λά ζνπ πεξαζηηθόο ν Γνλ Υνπάλ Εεπο. Σελ είδε ηελ
πηηζηξίθα θαη κνπξιάζεθε. Ο Εεπο ζθέθζεθε ηελ απαγσγή θαη κάιηζηα κε ηξόπν πνιύ πνλεξό. Πηάλεη κόλνο ηνπ θαη
κεηακνξθώλεηαη ζε ηαύξν. Αιιά έλα ηαπξάθη θνύθια. Εσεξό, ηζαρπίληθν, παηρληδηάξηθν θαη ην θπξηόηεξν, κε αλαπλνή πνπ
κύξηδε ιεβάληεο. Εύγσζε ηώξα ην ηαπξάθη ηα θνξίηζηα.
-Αρ ηη σξαίν ...
Σν ράηδεςε ε Δπξώπε, γνλαηίδεη ην ηαπξάθη ζηα πόδηα ηεο, ηξειαίλεηαη ε κηθξή.
-Καιέ απηό είλαη ζα ζθπιάθη.
Παηρλίδηα ινηπόλ κε ηνλ ηαύξν, θάζεηαη θαη ζηε ξάρε ηνπ ε Δπξώπε θαη θσλάδεη θαη ηηο άιιεο. Ξαθληθά, όπσο ηελ είρε
ζηε ξάρε ηνπ ηελ Δπξώπε, θεύγεη ζαλ αζηξαπή θαη ηξέρεη ζηε ζάιαζζα.
Ζ Δπξώπε ηά ’ραζε.
-΢ηαζείηε θύξηε ηαύξε. Θα πέζσ.
Καη γαληδώλεηαη από ηα θέξαηά ηνπ κε πέζεη θαη ζθνησζεί ην θνξίηζη θη ν Γίαο, παξληόλ ην δακάιη ήζεια λα πσ,
ακνιηέηαη ζηε ζάιαζζα θαη από πίζσ ηξέρνπλε Σξίησλεο θαη Νεξάηδεο κε γέιηα θαη ραξέο θη ε Δπξώπε έραζε ην
κπνύζνπια. Ο Γίαο κόιηο έθηαζε ζηε ζπειηά, μαλάγηλε Γίαο. Ζ κηθξή ηξειάζεθε.
Ν. Σζηθφξνο, Διιεληθή Μπζνινγία. Δξκήο, Αζήλα 1970, ζζ. 62-63.
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢
1. Να εληνπίζεηε ηα θσκηθά ζηνηρεία ηνπ θεηκέλνπ Β.
2. Πνηα απφ απηά απνηεινχλ ππνβάζκηζε (burlesque), δειαδή εθθξάδνληαη κε ηξφπν θαηψηεξν (ιηγφηεξν επίζεκν) απ’
φ,ηη θαλνληθά ρξεζηκνπνηείηαη αλάινγα κε ην πεξηερφκελν ηεο αθήγεζεο;
3. Ο Γνλ Υνπάλ ήηαλ έλαο Απζηξηαθφο ηππφηεο πνπ πήξε κέξνο ζηε λαπκαρία ηεο Ναππάθηνπ (1571), αιιά έκεηλε
πεξηζζφηεξν γλσζηφο γηα ηε γνεηεία ηνπ. Πψο δεκηνπξγείηαη ην αζηείν ζηε θξάζε «Γνλ Υνπάλ Εεπο»;
4. Πνηα είλαη ε πξφζεζε ηνπ ζπγγξαθέα ηνπ θεηκέλνπ Α θαη πνηα ηνπ θεηκέλνπ Β;
5. ΢ε πνηα πεξίζηαζε θαληάδεζηε φηη ζα κπνξνχζαηε λα αθεγεζείηε ηελ ηζηνξία κε ηνλ ηξφπν ηνπ θεηκέλνπ Α θαη ζε
πνηα κ’ εθείλνλ ηνπ θεηκέλνπ Β;
10.3.1. Να ζπκπιεξψζηε ηα θελά ησλ παξαθάησ πξνηάζεσλ κε ην ζσζηφ ηχπν ηνπ θάζε θνξά θαηάιιεινπ επηζέηνπ
απφ απηά πνπ δίλνληαη (έλα επίζεην δελ ζα ρξεζηκνπνηεζεί).
[αλάξκνζην εηξσληθφ λεπξηθφ ζαξδφλην αλφεην εθλεπξηζηηθφ πνλεξφ ηξαληαρηφ απζφξκεην ζξηακβεπηηθφ πξνζπνηεηφ]
1. Με έλα ............................... γέιην έθιεηζε ην ηάβιη. «΢αο λίθεζα πάιη», θψλαμε.
2. Καζψο έβιεπε ηνλ νκηιεηή λα ζαζηίδεη θαη λα ράλεη ηα ιφγηα ηνπ, έλα........................... γέιην άξρηζε λα ηνλ θπξηεχεη,
εληειψο .............................. γηα ηελ πεξίζηαζε.
3. Δίλαη ηφζν ζπγθξαηεκέλνο πάληνηε, ηφζν θχξηνο ηνπ εαπηνχ ηνπ, ζρεδφλ ςπρξφο. Πνηέ δελ έρσ δεη
.................................... γέιην ζην πξφζσπφ ηνπ.
4. Δθφζνλ δελ κπνξείηε λα ζπγθξαηεζείηε, πεξάζηε έμσ. Σν γέιην ζαο θαηήληεζε ...................... !
5. Σν .................................... γέιην ηνπ ηνλ πξφδσζε. ΋ινη θαηάιαβαλ φηη θάπνηα θάξζα είρε ζθαξψζεη πάιη.
6. Γελ κπνξείο λα θαζίζεηο καδί ηνπο ζε δεκφζην ρψξν. Σα ........................γέιηα ηνπο ζε θάλνπλ ξεδίιη.
7. ΋ιεο νη πξνηάζεηο ηεο αληηκεησπίζηεθαλ κε .................................. γειάθηα. Ήηαλ θαλεξφ φηη δελ ηελ ζπκπαζνχζαλ.
8. .................................. γέιηα αθνινχζεζαλ ην θξχν αλέθδνην ηνπ θ. πξντζηακέλνπ.
9. Έηζη φπσο γεινχζε κφλνο ηνπ, ρσξίο λα ηνλ ζπκκεξίδεηαη θάπνηνο απφ ηνπο ππφινηπνπο θαη ελψ φινη κηινχζαλ
ζνβαξά, ην γέιην ηνπ θαηλφηαλ ....................
10.3.2. Να ζπκπιεξψζεηε ηα θελά ζην αθφινπζν απφζπαζκα κε ην ζσζηφ ηχπν ησλ ιέμεσλ πνπ δίλνληαη (κία
πεξηζζεχεη).
[αζηείν θνξντδία ριεχε γέιην ζάηηξα]
Ζ παξσδία είλαη θαη’ εμνρήλ κέζνδνο ................................. θαη..................................... . ΢ηφρνο ηεο είλαη λα πξνθαιέζεη
ην /ηε(λ)................................... εηο βάξνο ηνπ ζαηηξηδφκελνπ θαη, ζπαληφηεξα, λα γεινηνπνηήζεη ηνλ ζαηηξηδφκελν ζε
ζεκείν πνπ λα ηνλ θάλεη λα πέζεη ζηα κάηηα ηνπ θνηλνχ. Σν /Ζ ............................... ζηελ παξσδία γελληέηαη απφ ηελ
παξάζεζε θαη ζπλχπαξμε κέζα ζηα ίδηα ζπκθξαδφκελα δχν δηαθνξεηηθψλ, ζπρλά αληηζεηηθψλ, επηπέδσλ χθνπο, π.ρ. ηνπ
πςεινχ κε ην θαζεκεξηλφ ή θαη ρπδαίν.
Γ. ΢εθάθεο, Πξνβιήκαηα κεηάθξαζεο ηνπ Αξηζηνθάλε. ΢ηηγκή, Αζήλα 1985, ζ. 22.
11. ΣΥΝΟΦΗ
11.3.2. Να ζπλδέζεηε θαζέλα απφ ηα αθφινπζα δεχγε πξνηάζεσλ, έηζη ψζηε λα γίλεη ζαθέζηεξε ε λνεκαηηθή ζρέζε
αλάκεζα ζηηο πξνηάζεηο θάζε δεχγνπο. Οη ζπλδεηηθέο θαη κεηαβαηηθέο ιέμεηο θαη θξάζεηο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεηε
κπνξεί λα δειψλνπλ επεμήγεζε, αληίζεζε, πξφζζεζε, ζπκπέξαζκα, κεηάβαζε ή ρξνληθή ζρέζε.
1. α) Ο εμάδειθφο κνπ αλήθεη ζηνπο «γηαηξνχο ρσξίο ζχλνξα».

β) ΢πκκεηέρεη ζε απνζηνιέο ζε ρψξεο ηεο Αθξηθήο, φπνπ εκβνιηάδεη παηδηά θαη πεξηζάιπεη αξξψζηνπο.
2. α) Βξήθα κηα δνπιεηά ζε κηα εηαηξεία πνπ εκπνξεχεηαη είδε θηγθαιεξίαο.
β) Βίδεο, πξίδεο, δηαθφπηεο, πφκνια.
3. α) Ο κηζζφο θαη νη ζπλζήθεο είλαη θαιέο.
β) Σν γξαθείν απέρεη απφ ην ζπίηη κνπ κφλν δέθα ιεπηά κε ηα πφδηα.
4. α) Απηά ηα δεηήκαηα είλαη δχζθνιν λα ηα ρεηξηζηεί θαλείο κέζσ επηζηνιψλ.
β) Δίλαη θαιχηεξα λα έρνπκε κηα ζπλάληεζε.
5. α) Αξθεηνί παξάγνληεο ζπλέηεηλαλ ζηελ απφθαζή κνπ λ’ αθνινπζήζσ ην επάγγεικα ηνπ παηέξα κνπ.
β) Θα έρσ ζίγνπξε πειαηεία.
6. α) Μεηά απφ ην πεξζηλφ δπζηχρεκα, ην δεκνηηθφ ζπκβνχιην ππνζρέζεθε λα πεδνδξνκήζεη ηνπο δξφκνπο γχξσ απφ ην
ζρνιείν.
β) Σίπνηε δελ έγηλε κέρξη ζήκεξα.
7. α) Ζ ηαηλία κνπ άξεζε ζην ζχλνιφ ηεο.
β) Οη ζθελέο ζηελ έξεκν ήηαλ ηξαβεγκέλεο ζε ζηνχληην, πξάγκα πνπ κεηψλεη ηελ πνηφηεηα ηεο παξαγσγήο.
8. α) Σα θείκελα ηνπ βηβιίνπ δελ είλαη αμηφινγα.
β) Οη δσγξαθηέο είλαη εθπιεθηηθέο.
9. α) Ζ νξρήζηξα ήηαλ ππέξνρε. Πνιιά φξγαλα θαη εμαίξεηνη ζνιίζηεο.

β) Ζ αίζνπζα ζπλαπιηψλ είλαη πςειψλ πξνδηαγξαθψλ.
10. α) Πνιιέο αζζέλεηεο έρνπλ θαηαπνιεκεζεί νξηζηηθά.
β) Τπάξρεη πιένλ απνηειεζκαηηθφ εκβφιην θαηά ηεο πνιηνκπειίηηδαο.
11. α) Κχξηε δηεπζπληά, δε ζπλεζίδσ λα γξάθσ επηζηνιέο δηακαξηπξίαο.
β) Απηή ηε θνξά λνκίδσ φηη δελ πξέπεη λα ζησπήζσ.
12. α) Μφλν έλα κέηαιιν παξακέλεη πγξφ ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ.
β) Ο πδξάξγπξνο.
13. α) Οη δπλαηφηεηεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ κνπ ζπκίδνπλ κεξηθά Παξακχζηα.
β) Σν ιπρλάξη ηνπ Αιαληίλ κε ην ηδίλη πνπ πξαγκαηνπνηεί φιεο ηηο επηζπκίεο ηνπ.
14. α) Ζ ηερλνινγία έρεη επηηχρεη κείσζε ηνπ ζνξχβνπ πνπ παξάγνπλ νη θηλεηήξεο ησλ απηνθηλήησλ θαη πνιιά
κεραλήκαηα.
β) Ο κέζνο αζηφο εθηίζεηαη ζε φιν θαη πεξηζζφηεξνπο ζνξχβνπο.
15. α) Έρεη παξαρζεί βηνδηαζπψκελν πιαζηηθφ πνπ απνζπληίζεηαη ζην έδαθνο, φπσο ηα θπζηθά πιηθά.
β) Γελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ θαηαζθεπή νηθνδνκψλ θαη νρεκάησλ, επεηδή δελ είλαη αλζεθηηθφ.
16. α) Πεγαίλνληαο ζηελ εθδήισζε πίζηεπα φηη ζα βαξεζψ.
β) Ήηαλ κηα θαηαπιεθηηθή βξαδηά.
17. α) Ο θαηξφο ήηαλ βξνρεξφο θαη έθαλε θξχν.
β) Πεξάζακε σξαία ζηελ εθδξνκή.
18. α) Γελ πηζηεχσ ζε πξνιήςεηο.
β) ΢ηε Ρψκε, ζην ζηληξηβάλη πνπ ξίρλνπλ θέξκαηα θαη ιέλε λνεξά επρέο, έθαλα θη εγψ ην ίδην.
19. α) Οη θάιαηλεο θαη ηα δειθίληα απνηεινχλ ζπρλά «παξεκπίπηνλ αιίεπκα» ηεο αιηείαο κε παξαζπξφκελα αθξφδηρηα.
β) Απηά ηα θήηε ςαξεχνληαη θαηά ιάζνο καδί κε ηα άιια ςάξηα πνπ απνηεινχλ θαη ην ζηφρν ηεο αιηείαο.
20. α) Δίρα πάξα πνιιέο ππνρξεψζεηο ην ΢αββαηνθχξηαθν.
β) Γελ πήγα ζην γπκλαζηήξην, γηα λα πξνεηνηκαζηψ θαιχηεξα γηα ηηο εμεηάζεηο ηνπ πηάλνπ.
11.3.3. ΢ην παξαθάησ άξζξν ζρεηηθά κε ηνπο θηλδχλνπο απφ ηελ ππξεληθή ελέξγεηα ιείπνπλ νξηζκέλεο ζπλδεηηθέο
ιέμεηο θαη θξάζεηο. Να ηηο ζπκπιεξψζεηε έηζη, ψζηε λα γίλεη πην θαηαλνεηή ε λνεκαηηθή ξνή ηνπ θεηκέλνπ.
Τπάξρνπλ δηαθνξεηηθά είδε θηλδχλσλ ζπλδεφκελα κε ηε ρξήζε ησλ ππξεληθψλ αληηδξαζηήξσλ.
....................................... (1). Σν ξαδηελεξγφ πιηθφ πξέπεη λα ηαμηδέςεη απφ ηνλ ηφπν θαηαζθεπήο ζηνλ ππξεληθφ
ζηαζκφ. ................................................ (2) νη ίδηνη νη ππξεληθνί ζηαζκνί είλαη γεξά θαηαζθεπαζκέλνη θαη κνλσκέλνη, ηα
θνξηεγά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κεηαθνξά ηνπ πιηθνχ δελ είλαη. Γπζηπρψο, κφλν κε δχν ηξφπνπο κπνξεί λα γίλεη
ε κεηαθνξά, ................................. (3) νδηθψο θαη ζηδεξνδξνκηθψο. Καη νη δχν απηνί ηξφπνη θέξλνπλ ηα πιηθά πνπ
κεηαθέξνληαη θνληά ζην θνηλφ ............................................. (4) νη δηαδξνκέο είλαη ζρεδηαζκέλεο ψζηε λα δηέξρνληαη
θνληά ζε ή ............................. (5) κέζα απφ ππθλνθαηνηθεκέλεο πεξηνρέο. ................................ (6) ππάξρεη ην πξφβιεκα
ησλ απνβιήησλ. ΋ινη νη ππξεληθνί ζηαζκνί παξάγνπλ απφβιεηα, ηα νπνία ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ζα
παξακείλνπλ ξαδηελεξγά γηα ρηιηάδεο ρξφληα. Απηά ηα απφβιεηα είλαη αδχλαηνλ λα απελεξγνπνηεζνχλ θαη
..................................... (7) πξέπεη λα απνζεθεπηνχλ κε έλαλ απφ ηνπο επθπείο αιιά πνιχπινθνπο ηξφπνπο πνπ έρνπλ
επηλνήζεη νη επηζηήκνλεο. ........................................ (8) λα ηαθνχλ ζην έδαθνο, λα ηνπνζεηεζνχλ ζε θαηεζηξακκέλα ή
άρξεζηα νξπρεία ή λα βπζηζηνχλ ζηε ζάιαζζα. ................................. (9) απηέο νη κέζνδνη δελ ιχλνπλ ην πξφβιεκα·
απιψο ην ζθεπάδνπλ, .............................. (10) έλαο ζεηζκφο κπνξεί λα αλνίμεη ηε δεμακελή ησλ απνβιήησλ ζαλ
θαξπδφηζνπθιν. ........................................ (11) ππάξρεη ην πξφβιεκα ηεο θαηά ιάζνο έθζεζεο ζε ξαδηελέξγεηα, ιφγσ
δηαξξνήο ή έθξεμεο ζηνλ ππξεληθφ ζηαζκφ. ΋πσο θαη κε ηνπο άιινπο δχν θηλδχλνπο, ε πηζαλφηεηα λα ζπκβεί θάηη
ηέηνην είλαη κηθξή θαη ........................................ (12) δελ δηθαηνινγεί ζνβαξή έλζηαζε γηα έλα ππξεληθφ πξφγξακκα.
......................................... (13) κπνξεί λα ζπκβεί, φπσο ζα ζαο δηαβεβαηψζνπλ νη θάηνηθνη ηνπ Σζεξλνκπίι. Αλ ηα δνχκε
μερσξηζηά θαη γηα κηθξέο ρξνληθέο πεξηφδνπο, απηά ηα ηξία είδε θηλδχλνπ δελ καο θάλνπλ λα αλεζπρνχκε.
.................................. (14) αλ ηα ζεσξήζνπκε ζην ζχλνιφ ηνπο θαη ζε κεγάιεο ρξνληθέο πεξηφδνπο, ........................(15) ε
πηζαλφηεηα θαηαζηξνθήο είλαη πνιχ κεγάιε.

ΚΔΗΜΔΝΟ
Καη πάσ θαη βξίζθσ ην Γηώξγν Θενηνθά. Σόηε ήηαλ πνπ πήγα ζην πνιύ εληππσζηαθό ζπίηη ηνπ, ζηε Βαζηιίζζεο ΢νθίαο.
Μπαίλσ ζ’ απηό ην ηεξάζηην ζπίηη, κε ππνδέρεηαη κηα ππεξέηξηα, νθηώ ε ώξα ην πξσί. Ήηαλ έλα ηνύξθηθν ζπίηη. Ο
Θενηνθάο ήηαλ Πνιίηεο, λνκίδσ, θξάηαγε απ’ ην Βπδάληην. Παρηά ραιηά παληνύ, ζνθξάδεο, καιαθά καμηιάξηα, κπαθίξηα
... Ζ ππεξέηξηα άθσλε κε νδεγεί κέζα από κεγάια δσκάηηα ζην γξαθείν ηνπ Θενηνθά -απηό επξσπατθό, κε βηβιία σο ην
ηαβάλη· έλα ζεόξαην δσκάηην, αξηζηνύξγεκα. Ο Θενηνθάο άθαληνο βέβαηα. Φεύγεη ε ππεξέηξηα θαη ζε ιίγν μαλάξρεηαη κ’
έλα δίζθν κπαθηξέλην, όπνπ ήηαλ ην κπξίθη κε ηνλ θαθέ, έλα θιηηδάλη, έλα πνηήξη κε λεξό θη έλα βάδν θξπζηάιιηλν κε
γιπθό, πνπ είρε γύξσ ηνπ θξεκαζκέλα δώδεθα αζεκέληα θνπηαιάθηα. Δπηπρώο πνπ ε γηαγηά κνπ είρε έλα όκνηό ηνπ, αιιηώο
δε ζα ήμεξα πώο λα ην ρξεζηκνπνηήζσ. Παίξλεηο ην πνηήξη ηνπ λεξνύ κε ην έλα ρέξη, κε ην άιιν κηα θνπηαιηά γιπθό απ’ ην
βάδν, θξαηώληαο ην πνηήξη θάησ απ’ ην θνπηάιη λα κε ζνπ ζηάμεη. Σν ηξσο θαη κεηά βάδεηο ην κεηαρεηξηζκέλν θνπηάιη ζην
λεξό. Κη έθαγα ην γιπθό κνπ, ήπηα θαη ηνλ θαθέ θαη κόλν ηόηε εηδνπνίεζε ε ππεξέηξηα όηη έρνπλ γίλεη ηα πξνθαηαξηηθά, ν
θύξηνο Θενηνθάο ζα έξζεη.
Φ. Μπηνχκπη, Έιιε Λακπέηε: Ζ ηειεπηαία παξάζηαζε. Δμάληαο, Αζήλα 1981, ζ. 142.
Α΢ΚΖ΢ΔΗ΢
1. Ση είδνπο αθεγεκαηηθή πξάμε είλαη πηζαλφ λα απνηειεί ην παξαπάλσ απφζπαζκα θαη γηαηί;
Μνλάδεο 4
2. ΢ε πνηεο πεξηπηψζεηο ζην ζπγθεθξηκέλν απφζπαζκα ν ζπγγξαθέαο κπνξεί λα ηαπηίδεηαη κε ηνλ αθεγεηή;
Μνλάδεο 4
3. Να βξείηε έλα ηκήκα ηνπ θεηκέλνπ φπνπ ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο είλαη κηθξφηεξνο απφ ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ θαη
έλα άιιν φπνπ ν ρξφλνο ηεο αθήγεζεο είλαη πεξίπνπ ίδηνο κε ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ.
Μνλάδεο 4
4. Πνηα είλαη ηα πεξηγξαθηθά κέξε ηεο αθήγεζεο ζην ζπγθεθξηκέλν απφζπαζκα; Ση εμππεξεηνχλ;
Μνλάδεο 4
5. Γηαηί ρξεζηκνπνηείηαη ελεζηψηαο γηα λα πεξηγξάςεη ή λα αθεγεζεί γεγνλφηα ηνπ παξειζφληνο; Πψο εμεγείηε ηνλ
κέιινληα ρξφλν ηνπ ξεκαηηθνχ ηχπνπ «ζα έξζεη»;
Μνλάδεο 4

ΚΔΗΜΔΝΟ
Σελ πξώηε κνπ κέξα ζην ζρνιείν, ε δαζθάια, θάπνηα δεζπνηλίο ΢άκεξ, καο παξνπζίαζε έλα ραξηόλη-ξνιόη γηα λα καο
κάζεη ηελ ώξα· θηλνύζε θαηά «κπζηήξην» ηξόπν ηνπο δείθηεο, θαιώληαο καο λα ιέκε δπλαηά ηηο ώξεο θαη ηα ιεπηά. Δκέλα
ην κόλν πνπ κ’ ελδηέθεξε ήηαλ ην πώο έθαλε ηνπο δείθηεο λα θηλνύληαη. Καηάθεξα λα ζπξζώ σο ην πιάη ηεο θαη ηόηε ηελ
είδα λα γπξίδεη έλα ρεξνύιη πίζσ από ην δίζθν· ζην ηέινο ηνπ καζήκαηνο κ’ άθεζε κάιηζηα λα ην γπξίζσ κνλαρόο κνπ.
Σειηθά, όκσο, ρξεηάζηεθε λα βάισ ηε κεηέξα κνπ λα κνπ κάζεη ηελ ώξα. Σν ίδην κε δηαζθέδαδαλ θαη ηα ππέξνρα γπαιηά
ηεο δεζπνηλίδαο ΢άκεξ, κε ηελ θνθάιηλε ηαξηαξνύγα. Καλείο απ’ όζνπο ήμεξα σο ηόηε δε θόξαγε γπαιηά. Άξρηζα ηόηε λα
πεξπαηώ αιιεζσξίδνληαο, ζαξξείο θαη ζα ζηξαβσλόκνπλα ζε ιίγν, σζόηνπ ε κεηέξα κνπ, γηα λα κελ πέζσ θαη θάσ ηα
κνύηξα κνπ, θαηάθεξε λα πείζεη ηνλ νθζαικίαηξν λα κ’ εθνδηάζεη κ’ έλα αρξείαζην δεπγάξη γπαιηά, πνπ ηα θόξεζα κηα
βδνκάδα θαη κεηά ηα έραζα ζην πάξθν.
Α. Μίιιεξ, ΢ηε δίλε ηνπ ρξόλνπ. Καζηαληψηεο, Αζήλα 1987, ζ.21.
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢
Η. Να επηιέμεηε ηελ θάζε θνξά ζσζηή απάληεζε θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηηο επηινγέο ζαο.
1. Ζ ρξνληθή δηαθνξά αλάκεζα ζην ρξφλν ηεο αθήγεζεο θαη ζην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ είλαη
α) ιίγεο εκέξεο
β) κεξηθνί κήλεο
γ) έσο πέληε ρξφληα
δ) πεξηζζφηεξν απφ είθνζη ρξφληα.
2. Σν παξαπάλσ απφζπαζκα πξνέξρεηαη απφ

α) έλα εκεξνιφγην
β) κία απηνβηνγξαθία
γ) έλα ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα
δ) κία θαηάζεζε.
3. Ζ ιέμε «κπζηήξην» είλαη ζε εηζαγσγηθά επεηδή ρξεζηκνπνηείηαη

α) απφ ηελ νπηηθή γσλία ηνπ παηδηνχ
β) απφ ηελ νπηηθή γσλία ηνπ αθεγεηή
δ) απφ ηελ νπηηθή γσλία ηεο δαζθάιαο
γ) κε ζεκαζία δηαθνξεηηθή απφ ηε ζπλεζηζκέλε.
4. Αλαδξνκηθή αθήγεζε έρνπκε ζηελ πξφηαζε

α) Σειηθά, όκσο, ρξεηάζηεθε λα βάισ ηε κεηέξα κνπ λα κνπ κάζεη ηελ ώξα.
β) Καλείο απ’ όζνπο ήμεξα σο ηόηε δε θόξαγε γπαιηά.

γ) Άξρηζα λα πεξπαηώ αιιεζσξίδνληαο.
δ) Καη κεηά ηα έραζα ζην πάξθν.
Μνλάδεο 3 γηα θάζε ππνεξψηεκα (1 γηα ηελ επηινγή θαη 2 γηα ηε δηθαηνιφγεζε)
ΗΗ. Πνηα ζεκεία ηνπ πεξηερνκέλνπ ζα κπνξνχζαηε λα βξείηε θσκηθά θαη πνηα ζηνηρεία ηνπο ζα ζαο πξνθαινχζαλ γέιην;
Γηθαηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο.
Μνλάδεο 8
Κξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία

ΚΔΗΜΔΝΟ
(...) Καη μαθληθά παξνπζηάζηεθε ε αλάκλεζε. Απηή ε γεύζε ήηαλ ε γεύζε ηνπ κηθξνύ θνκκαηηνύ ηεο καληιέλ πνπ
ηελ Κπξηαθή ην πξσί ζην Κνκπξαί (ηε κέξα εθείλε δελ έβγαηλα πξηλ απ’ ηελ ώξα ηεο ιεηηνπξγίαο) κνπ πξόζθεξε ε ζεία
κνπ ε Λενλί, όηαλ πήγαηλα λα ηεο πσ θαιεκέξα ζην δσκάηηό ηεο, αθνύ πξώηα ην βνπηνύζε ζην ηζάη ή ζην θιακνύξη ηεο. Ζ
όςε ηεο κηθξήο καληιέλ δε κνπ ’ρε ζπκίζεη ηίπνηα πξηλ λα ηε γεπηώ· ίζσο γηαηί, έρνληαο δεη ζπρλά από ηόηε κηθξέο καληιέλ,
ρσξίο όκσο λα ηηο δνθηκάζσ, πάλσ ζηα ξάθηα ησλ δαραξνπιαζηείσλ, ε εηθόλα ηνπο είρε εγθαηαιείςεη εθείλεο ηηο κέξεο
ηνπ Κνκπξαί γηα λα δεζεί κ’ άιιεο πην πξόζθαηεο· ίζσο γηαηί απ’ απηέο ηηο αλακλήζεηο ηηο εγθαηαιεηκκέλεο ηόζνλ θαηξό
έμσ απ’ ηε κλήκε, δελ επηδνύζε ηίπνηα όια είραλ δηαιπζεί· νη κνξθέο- θη απηή αθόκα ηνπ κηθξνύ θνρπιηνύ ηεο
δαραξνπιαζηηθήο, ηόζν ζηξνπκπνπιά αηζζεζηαθνύ θάησ απ’ ηηο απζηεξέο θη επιαβηθέο πηπρέο ηνπ- είραλ δηαιπζεί ή,
θνηκηζκέλεο, είραλ ράζεη ηε δύλακε ηεο επέθηαζεο, πνπ ζα ηνπο επέηξεπε λα μαλαδεζνύλ κε ηε ζπλείδεζε. Όηαλ όκσο από
έλα καθξηλό παξειζόλ ηίπνηα δελ επηδεί, αθνύ πεζάλνπλ νη άλζξσπνη, αθνύ θαηαζηξαθνύλ ηα άςπρα, κόλεο, πην θζαξηέο,
αιιά πην καθξόβηεο, πην άπιεο, πην επίκνλεο, πην πηζηέο, ε όζθξεζε θαη ε γεύζε δνπλ γηα θαηξό αθόκα, ζαλ ηηο ςπρέο, γηα
λα ζπκνύληαη, λα πεξηκέλνπλ, λα ειπίδνπλ, πάλσ απ’ όια απηά ηα εξείπηα, λα βαζηνύλ, ρσξίο λα ιπγίδνπλ, πάλσ ζηε κηθξή
ζρεδόλ άπιε ζηαγόλα ηνπο, ην ηεξάζηην νηθνδόκεκα ηεο αλάκλεζεο.
Καη κόιηο αλαγλώξηζα ηε γεύζε ηνπ θνκκαηηνύ ηεο καληιέλ, βνπηεγκέλν ζην θιακνύξη, πνπ κνπ ’δηλε ε ζεία κνπ
(κ’ όιν πνπ δελ ήμεξα αθόκα ηόηε θαη κπόξεζα πνιύ αξγόηεξα λ’ αλαθαιύςσ γηαηί ε αλάκλεζε απηή κ’ έθαλαλ ηόζν
επηπρηζκέλν), ακέζσο, ην παιηό γθξίδν ζπίηη πάλσ ζην δξόκν, όπνπ βξηζθόηαλ ην δσκάηηό ηεο, ήξζε ζα ζθεληθό ζεάηξνπ
λα ζηεζεί κπξνζηά ζην εμνρηθό ζπηηάθη πνπ ’βιεπε ζηνλ θήπν θαη ην ’ραλ ρηίζεη γηα ηνπο γνλείο κνπ ζην πίζσ κέξνο (απηήλ
ηελ μεθνκκέλε επηθάλεηα, ηε κόλε πνπ είρα μαλαδεί σο ηόηε) θαη, καδί κε ην ζπίηη, ηελ πόιε, απ’ ην πξσί σο ην βξάδπ θαη
κ’ νπνηνδήπνηε θαηξό, ηελ Πιαηεία όπνπ κ’ έζηειλαλ πξηλ απ’ ην γεύκα, ηνπο δξόκνπο όπνπ πήγαηλα λα θάλσ ζειήκαηα,
ηα εμνρηθά δξνκάθηα πνπ παίξλακε όηαλ ν θαηξόο ήηαλ θαιόο. Καη ζαλ ην παηρλίδη πνπ δηαζθεδάδεη ηνπο Ηάπσλεο, όηαλ
κνπζθεύνπλ ζ’ έλα κπσι πνξζειάλεο γεκάην λεξό κηθξά θνκκάηηα ραξηί, αμερώξηζηα σο ηόηε, κα πνπ κόιηο βξαρνύλ,
ηεληώλνληαη, ζηξίβνπλ, ρξσκαηίδνληαη, δηαθνξνπνηνύληαη, γίλνληαη ινπινύδηα, ζπίηηα, πξόζσπα ζηέξεα θαη πνπ η’
αλαγλσξίδεηο, έηζη θαη ηώξα όια ηα ινπινύδηα ηνπ θήπνπ καο θαη ηνπ πάξθνπ ηνπ θπξίνπ ΢νπάλ, θαη ηα λνύθαξα ηεο
Βηβόλ, θη νη θαινί άλζξσπνη ηνπ ρσξηνύ θαη ηα κηθξά ηνπο ζπίηηα, θη ε εθθιεζία θαη όιν ην Κνκπξαί θαη ηα πεξίρσξά ηνπ,
όι’ απηά πνπ παίξλνπλ κνξθή θαη πιηθή ππόζηαζε, βγήθαλ πόιε θαη θήπνη, απ’ ην θιηηδάλη κνπ κε ην ηζάη.
Μ. Πξνπζη, Αλαδεηώληαο ην ρακέλν ρξόλν. Έθθξαζε-Έθζεζε, Α΄ ηεχρνο,
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢
1. Να επηιέμεηε ηελ θάζε θνξά ζσζηή απάληεζε. Να δηθαηνινγήζεηε ηηο επηινγέο ζαο.
Η. Ζ ζεία Λενλί πξφζθεξε ηζάη ζηνλ αθεγεηή
α) κία θνξά,
β) πνιιέο θνξέο,
γ) ηελ ψξα ηεο ιεηηνπξγίαο,
δ) ηελ ψξα ηεο αθήγεζεο.
ΗΗ. Ζ αλάκλεζε ηνπ αθεγεηή άξρηζε

α) κφιηο είδε ηα γιπθά ζην δαραξνπιαζηείν,
β) φηαλ ζθέθηεθε φηη απφ ην παξειζφλ ηίπνηε δελ επηδεί,
γ) κφιηο είδε ην γθξίδν ζπίηη πάλσ ζην δξφκν,
δ) κφιηο δνθίκαζε ηε καληιέλ πνπ είρε βνπηήμεη ζην ηζάη.
ΗΗΗ. Ο αθεγεηήο αλαθέξεη ην παηρλίδη πνπ δηαζθεδάδεη ηνπο Ηάπσλεο

α) γηα λα δηαθφςεη ηε κνλνηνλία ηεο αθήγεζεο,
β) επεηδή κνηάδεη κε ηα παηδηθά ηνπ παηρλίδηα,
γ) γηα λα δείμεη πφζν ζπγθεθξηκέλεο είλαη νη αλακλήζεηο ηνπ,
δ) γηα λα δείμεη πφζν ηνπ άξεζε ην ηζάη.
ΗV. Οη αλακλήζεηο ηνπ αθεγεηή

α) είλαη πνιχ δπζάξεζηεο,
β) είλαη πνιχ επράξηζηεο,
γ) έξρνληαη ζην λνπ ηνπ πνιχ ζπρλά,
δ) είλαη αθαζφξηζηεο θαη ζπγθερπκέλεο.
Μνλάδεο 4 (κία γηα θάζε ππνεξψηεκα)
2. Πνην είλαη ην αθεγεκαηηθφ πεξηερφκελν; Ση είδνο θεηκέλνπ κπνξεί λα έρνπκε εδψ θαη γηαηί;
Μνλάδεο 2
3. Πνηα είλαη ε ζρέζε ηνπ ρξφλνπ ηνπ αθεγεηή κε ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ ζην θείκελν;
Μνλάδεο 2
4. Πνην γεγνλφο απφ απηά πνπ αλαθέξνληαη ζην θείκελν έρεη ηε κηθξφηεξε ρξνληθή δηαθνξά απφ ην ρξφλν ηεο
αθήγεζεο;
Μνλάδα 1
5. Πνχ ππάξρνπλ αλαδξνκέο ζηελ αθήγεζε; Ση εμππεξεηνχλ;

Μνλάδεο 2
6. Γηαηί ν αθεγεηήο αλαθέξεη ηφζεο ιεπηνκέξεηεο ζρεηηθά κε ην Κνκπξαί;

Μνλάδα 1
7. Ση είδνπο αληηθείκελα κπνξνχλ λα καο μππλήζνπλ αλακλήζεηο; Αθεγεζείηε ζε δχν παξαγξάθνπο έλα ηέηνην
παξάδεηγκα, φπσο ζπλέβε (ή θαληάδεζηε φηη ζπλέβε) ζ’ εζάο ή ζε γλσζηφ ή ζπγγεληθφ ζαο πξφζσπν, γηα ην
ινγνηερληθφ δηαγσληζκφ ελφο πεξηνδηθνχ κε ζέκα: «Μηθξά αληηθείκελα, κεγάιεο αγάπεο».
Μνλάδεο 8

ρξεζηηθή επηινγή απφ ην πιηθφ ηνπ Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ρξεζηηθή επηινγή απφ ην πιηθφ ηνπ Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Έκθεζη α΄ λσκείοσ

ρξεζηηθή επηινγή απφ ην πιηθφ ηνπ Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο

ΓΛΩ΢΢Α ΚΑΗ ΓΛΩ΢΢ΗΚΔ΢ ΠΟΗΚΗΛΗΔ΢ .......................................................................................................................... 2

ΓΛΩ΢΢Α ΚΑΙ ΓΛΩ΢΢ΙΚΕ΢ ΠΟΙΚΙΛΙΕ΢

1. ΟΗ ΟΠΣΗΚΔ΢ ΣΖ΢ ΓΛΩ΢΢Α΢

δ) Δδψ είλαη γξαθείν, δελ είλαη αίζνπζα αλακνλήο.

3. ΓΔΩΓΡΑΦΗΚΔ΢ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΔ΢ ΓΛΩ΢΢ΗΚΔ΢ ΠΟΗΚΗΛΗΔ΢

3.5. Δξσηήζεηο ζπλδπαζκνχ αληηθεηκεληθνχ ηχπνπ θαη ζχληνκεο απάληεζεο.

5. Ζ ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΗ Ζ ΠΔΗΘΩ

5.2.2. Να ζπκπιεξψζεηε ηα ειιείπνληα ηκήκαηα ησλ αθφινπζσλ επηρεηξεκάησλ / ζπιινγηζκψλ.

Β) α) Ζ πίεζε ρξφλνπ νδεγεί ζε άγρνο θαη επηζεηηθή ζπκπεξηθνξά.

Γ) α) Οη πεξηζζφηεξνη επηκειείο καζεηέο εηζάγνληαη ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε.

δνπιεηά. Ο Νίθνο είλαη γισζζνκαζήο. Άξα έρεη κεγάιε

θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

ΠΡΟΦΟΡΗΚΟ΢ ΚΑΗ ΓΡΑΠΣΟ΢ ΛΟΓΟ΢

7.3.11. Δλψζηε κε κία γξακκή ηε ιέμε κε ηε ζεκαζία ηεο:

θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

4. Να κεηαηξέςεηε ην παξαθάησ θείκελν ζε δηάινγν:

1ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία

2ν θξηηήξην γηα σξηαία δνθηκαζία

3. Να εληνπίζεηε δχν παξαδείγκαηα απφ ην θείκελν πνπ λα ηεθκεξηψλνπλ ηα παξαθάησ δεδνκέλα:

4. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε

β) αθνχγεηαη παξάιιεια ε θσλή ηνπ ζπγγξαθέαθαη ηνπ ήξσα

1. ΢ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΔΤ΢Ζ ΣΖ΢ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ΢: Ζ ΔΠΗΛΟΓΖ ΚΑΗ Ζ ΠΑΡΑΘΔ΢Ζ-ΟΡΓΑΝΩ΢Ζ ΣΩΝ

3. Δπηθίλδπλε ζηξνθή δεμηά γ. Έθθξαζε επραξηζηίαο

2. Ζ ΑΚΡΗΒΔΗΑ ΚΑΗ Ζ ΢ΑΦΖΝΔΗΑ ΢ΣΖΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ

2.2. Δξσηήζεηο ζπλδπαζκνχ αληηθεηκεληθνχ ηχπνπ θαη ζχληνκεο απάληεζεο

3. Ζ ΓΛΩ΢΢Α ΣΖ΢ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ΢. ΚΤΡΗΟΛΔΚΣΗΚΖ /ΜΔΣΑΦΟΡΗΚΖ ΥΡΖ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΛΩ΢΢Α΢.

4. ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΖ - ΠΑΘΖΣΗΚΖ ΢ΤΝΣΑΞΖ

5. ΣΟ ΢ΥΟΛΗΟ ΚΑΗ Ζ ΟΠΣΗΚΖ ΓΩΝΗΑ ΢ΣΖΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ. ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ.

8. ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΤ ΜΔ ΑΝΑΛΟΓΗΑ

1ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

2ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

3ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

4ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

5ν θξηηήξην γηα δεθαπεληάιεπηε δνθηκαζία

1ν θξηηήξην γηα σξηαίν δηαγψληζκα

ii. Ζ ζπγγξαθέαο κε ηελ πεξηγξαθή ηεο επηδηψθεη λα ηνλίζεη

iii. ΢ηελ πξψηε παξάγξαθν ηα ζρφιηα απνδίδνληαη θπξίσο κε

iv. Ζ πεξηγξαθή ηνπ εμψθπιινπ ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί σο

4. α) Να απνδψζεηε ην λφεκα ησλ αθφινπζσλ κεηαθνξηθψλ εθθξάζεσλ κε θπξηνιεθηηθή δηαηχπσζε, θξνληίδνληαο λα

2ν Κξηηήξην γηα σξηαία επαλαιεπηηθή δνθηκαζία

2. Να βάιεηε ζε θχθιν ηε ζσζηή απάληεζε:

α) ηελ θνκςφηεηα ηνπ θνξέκαηνο

3. Να αληηζηνηρίζεηε ηνπο αξηζκνχο ηεο ζηήιεο Α κε ηα γξάκκαηα ηεο ζηήιεο Β.

8. Να απνδψζεηε ζε πιάγην ιφγν ην δηάινγν ησλ γπλαηθψλ ζρνιηάδνληαο ηε ζηάζε ηνπο.

1. ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΣΖ΢ ΑΦΖΓΖ΢Ζ΢

2. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΟ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΚΑΗ ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΖ ΠΡΑΞΖ

3. ΑΦΖΓΖΜΑΣΗΚΑ ΔΗΓΖ, ΤΦΟ΢, ΢ΚΟΠΟ΢.

3.3.2. Να ζεκεηψζεηε επηβεβαηψλνληαο ή απνξξίπηνληαο ην πεξηερφκελν ησλ παξαθάησ πξνηάζεσλ.

3.4.2. Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε ππνγξακκίδνληαο ηελ αληίζηνηρε θξάζε

α) ζηελ θαηάζεζε ελφο αζηπλνκηθνχ,

5. Σν χθνο κηαο ελδηαθέξνπζαο πξνθνξηθήο αθήγεζεο είλαη:

6. Καζεκεξηλέο αλάγθεο ηεο δσήο εμππεξεηεί άκεζα

5. Ζ ΟΠΣΗΚΖ ΓΩΝΗΑ ΢ΣΖΝ ΑΦΖΓΖ΢Ζ

4. Ο ρξφλνο ηνπ πνκπνχ είλαη πξνγελέζηεξνο απφ ην ρξφλν ησλ γεγνλφησλ

7.β. Ο τρόνος ηης ιζηορίας και ο τρόνος ηης αθήγηζης

4. Ακίιεηνο μαλαβπζίζηεθε ζηε κειέηε ησλ εγγξάθσλ κέρξη αξγά ην κεζεκέξη.

5. Βγαίλνληαο απφ ην γξαθείν ν λεαξφο νξθίζηεθε λα κελ μαλαπεξάζεη πνηέ ην

2. Ο ζπγγξαθέαο ρξεζηκνπνηεί πξφδξνκε αθήγεζε, φηαλ:

3. Αλαρξνλία παξαηεξνχκε ζηελ αθήγεζε, φηαλ:

4. Ζ πχθλσζε ηνπ αθεγεκαηηθνχ ρξφλνπ:

5. Σν άπισκα ηνπ αθεγεκαηηθνχ ρξφλνπ: