TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI

KHOA TRIẾT HỌC VÀ KHXH

TIỂU LUẬN
Môn: Lịch sử Đảng

Chủ đề: Những giá trị của văn hóa truyền thống trong thời đại toàn
cầu hóa hiện nay

Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:
Mã sinh viên:
Lớp:

Hà Nội, 2023
 MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................2
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA, TOÀN CẦU HÓA....................................................3
1.1. Văn hóa là gì ?..............................................................................................3
1.2. Văn hóa truyền thống là gì ?.........................................................................3
1.3. Toàn cầu hóa là gì ?......................................................................................3
2. VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG TRONG BỐI CẢNH TOÀN
CẦU HÓA.................................................................................................................5
2.1 Vai trò của văn hóa truyền thống trong lĩnh vực chính trị............................5
2.2 Vai trò của văn hóa truyền thống đối với kinh tế..........................................6
2.3 Vai trò của văn hóa truyền thống trong các mối quan hệ hợp tác.................6
3. TÁC ĐỘNG CỦA TOÀN CẦU HÓA TỚI VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG.....7
3.1 Tác động tích cực.........................................................................................7
3.2 Tác động tiêu cực.........................................................................................8
4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG TRONG THỜI ĐẠI TOÀN CẦU HÓA...................................9
4.1. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh theo các chuẩn mực Chân-Thiện-
Mỹ..........................................................................................................................9
4.2 Đẩy mạnh giáo dục giá trị văn hóa truyền thống và cách mạng với các nội
dung và các hình thức thích hợp...........................................................................10
4.3 Chủ động phòng chống lối sống thực dụng, sự băng hoại đạo đức và các
phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp của dân tộc...........................................11
4.4 Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về văn hóa.............................11
4.5 Mở rộng giao lưu quốc tế, chủ động tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế
giới........................................................................................................................12
KẾT LUẬN.............................................................................................................14
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................15

1
 LỜI MỞ ĐẦU
Văn hóa đóng vai trò đặc biệt trong sự phát triển của mỗi quốc gia dân tộc,
nó góp phần ổn định xã hội, là cơ sở phát triển các lĩnh vực khác nhau từ chính trị,
kinh tế - xã hội đến bản thân con người. Trong tiến trình đổi mới, con người và văn
hóa Việt Nam luôn có sự liên hệ với cội nguồn truyền thống. Truyền thống là
những kinh nghiệm đấu tranh sinh tồn của một dân tộc đã được đúc kết thành các
giá trị và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Truyền thống bao gồm tất cả
các lĩnh vực của xã hội, nhưng tập trung nhiều nhất trong lĩnh vực văn hóa. Trong
cuộc đấu tranh sinh tồn của một dân tộc, truyền thống có ý nghĩa vô cùng to lớn.
Vừa là nguồn sống vừa là nguồn sáng tạo của dân tộc. Vì thế, truyền thống không
phải là những vật trưng bày chết cứng trong viện bảo tàng, mà nó luôn tồn tại trong
mối quan hệ với hiện tại và tương lai.
Làn sóng toàn cầu hóa đã tác động đến tất cả các quốc gia trên thế giới, đem
đến cả cơ hội và thách thức mới đối với phát triển toàn cầu, trong đó có phát triển
văn hóa. Chính vì thế, việc nắm bắt được vai trò của văn hóa là nền tảng tinh thần
của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế - xã hội là căn bản và
thiết yếu, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và kinh tế tri thức hiện nay. Việc tìm
hiểu và nhận thức được vai trò ngày càng gia tăng của văn hóa truyền thống trong
thực tiễn các quốc gia và Việt Nam hội nhập thế giới giúp chúng ta có cái nhìn sâu
sắc và toàn diện hơn về văn hóa cũng như ảnh hưởng của văn hóa đến các lĩnh vực
khác
Do đó, nhằm mục đích tìm hiểu kiến thức tổng quan và về văn hóa truyền
thống và toàn cầu hóa, em quyết định chọn đề tài: “ Những giá trị của văn hóa
truyền thống nước ta trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay.”
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện chủ đề
tiểu luận nhưng do vẫn còn những hạn chế về nhiều mặt nên bài tiểu luận của em
không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận được những chia sẻ
và đóng góp của thầy để bài tiểu luận của em được hoàn thiện hơn nữa.
Em xin chân thành cảm ơn!

2
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA, TOÀN CẦU HÓA

1.1. Văn hóa là gì ?

Văn hóa là khái niệm mang nội hàm tương đối rộng với rất nhiều cách tiếp
cận khác nhau, liên quan đến hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần của con
người hình thành thông qua quá trình tương tác với xã hội, tự nhiên và bản thân
trong thực tiễn.
Theo Hồ Chí Minh, văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt
cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng với những
nhu cầu của đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn.

1.2. Văn hóa truyền thống là gì ?

Ở thời điểm hiện tại, vẫn chưa có nhiều văn bản đề cập cụ thể về khái niệm
văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, khi nhắc đến văn hóa truyền thống chính là nhắc
đến những hiện tượng văn hóa xã hội đã được định hình, tuy độ dài lịch sử chưa
phải là yếu tố cốt lõi của văn hóa truyền thống, nhưng cái cốt lõi chính là ý nghĩa
xã hội của nó. Trong văn hóa truyền thống có cả mặt tích cực, lẫn mặt tiêu cực,
phản giá trị. Vì vậy khi nói đến giá trị văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc, chúng
ta chỉ nói đến những hiện tượng văn hóa - xã hội có ích, có ý nghĩa tích cực, góp
phần vào sự tiến bộ xã hội. Theo đó, giá trị văn hóa truyền thống về thực chất là
cái được bộc lộ trong quan hệ hiện tại với quá khứ và hướng tới tương lai. Con
người của hiện tại có thái độ như thế nào đối với truyền thống, xã hội hiện tại cần
đến truyền thống ở mức nào sẽ quy định giá trị của văn hóa truyền thống.
Tựu chung lại, văn hóa truyền thống hay giá trị văn hóa truyền thống chính
là sự kết tinh tất cả những gì tốt đẹp nhất qua dòng chảy lịch sử của dân tộc để làm
nên bản sắc riêng, được truyền lại cho các thế hệ sau và theo thời gian sẽ được bổ
sung các giá trị mới.
Văn hóa truyền thống có vai trò to lớn trong việc xây dựng hệ giá trị văn hóa
và chuẩn mực con người Việt Nam hiện nay. Vì vậy, việc kế thừa giá trị văn hóa
truyền thống trong xây dựng hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người trong xã
hội hiện đại sẽ là tất yếu khách quan, đồng thời là công việc thường xuyên, lâu dài,
kiên trì, bền bỉ của tất cả chúng ta.

1.3. Toàn cầu hóa là gì ?

3
 Xuất hiện từ những năm 1950, thuật ngữ Toàn cầu hoá (globalization) đã
mau chóng trở thành xu thế thời đại. Có thể nói, toàn cầu hoá là một hiện tượng đột
phá, mang tính cách mạng, làm thay đổi tư duy, nhận thức của nhân loại trên mọi
phương diện: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội… Sự xoá mờ ranh giới giữa các
quốc gia, sự co hẹp khoảng cách địa lý đã đẩy nhanh tốc độ biến đổi về cấu trúc
kinh tế - chính trị trong quan hệ liên quốc gia, đa quốc gia, kéo theo những chuyển
đổi mạnh mẽ về đời sống văn hoá – xã hội của nhân dân khắp thế giới. Một mặt,
toàn cầu hoá phá vỡ những cấu trúc theo khuôn khổ bị ràng buộc bởi cái gọi là biên
giới quốc gia. Một mặt khác, toàn cầu hoá thiết lập mục tiêu về một thế giới phẳng,
một thế giới không ngừng giao lưu, học hỏi và kết nối.
Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Phạm Thái Việt, toàn cầu hóa có thể hiểu theo
một số định nghĩa như sau:
- Toàn cầu hóa là một quá trình phức tạp, thể hiện và dưới dạng những dòng
tư tưởng, tư bản, kỹ thuật, và hàng hóa ở quy mô lớn, đang tăng tốc và khuếch
trương trên toàn thế giới và gây ra những biến đổi căn bản trong xã hội của chúng
ta.
- Toàn cầu hóa là một quá trình không thể đảo ngược và là sự hợp nhất giữa
các khuynh hướng như: quá trình quốc tế hóa toàn bộ đời sống xã hội, sự phụ
thuộc lẫn nhau xuyên quốc gia của các công ty, sự phối hợp hành động của các tổ
chức quốc tế khác nhau, và kèm theo đó là quá trình tự do hóa các hình thức giao
dịch kinh tế và xã hội hết sức đa dạng. Toàn cầu hóa không chỉ mở ra các kênh mới
của quá trình lưu chuyển các nguồn tài chính, trí tuệ, con người và vật chất một
cách tự do xuyên biên giới; mà đồng thời còn tạo ra những biến đổi sâu sắc mang
tính bản chất đối với đời sống cũng như hoạt động của mỗi quốc gia (nói riêng) và
các dân tộc (nói chung)
- Toàn cầu hóa là sự hình thành nên một trật tự thế giới tùy thuộc lẫn nhau
của các quan hệ siêu quốc tế và xuyên quốc gia. Những mối liên hệ này đang
chuyển hóa mạnh mẽ các cơ chế giải quyết vấn đề nội bộ sang một cơ chế thống
nhất chung cho toàn nhân loại.
Cũng như khái niệm văn hóa, toàn cầu hóa không có một định nghĩa cố
định; bởi toàn cầu hóa có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, miễn là
thông qua quá trình đó, khoảng cách giữa các quốc gia được thu hẹp lại trên các
lĩnh vực từ kinh tế, chính trị đến xã hội, văn hóa.
Các loại hình toàn cầu hóa:

4
 Toàn cầu hóa có thể hiểu là sự kết nối về nhiều mặt giữa các quốc gia,
thường được chia thành ba thể thức chính:
- Toàn cầu hóa kinh tế: đề cập đến sự chuyển động kinh tế vĩ mô mang tầm
vóc thế giới. Đó là sự hội nhập thế giới ngày càng gia tăng và sự phụ thuộc lẫn
nhau của các nền kinh tế quốc gia, khu vực và địa phương trên toàn thế giới.
- Toàn cầu hóa chính trị: đề cập đến các cuộc thương thuyết, đối thoại và
hợp tác giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới nhằm hướng tới hòa bình,
ổn định, phát triển.
- Toàn cầu hóa văn hóa: đề cập đến việc truyền tải các giá trị văn hóa trên
toàn thế giới theo cách mở rộng và tăng cường quan hệ xã hội.

2. VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG TRONG BỐI CẢNH
TOÀN CẦU HÓA.
2.1 Vai trò của văn hóa truyền thống trong lĩnh vực chính trị
Tại Việt Nam, mối quan hệ giữa văn hóa và chính trị là không thể tách rời,
trong đó văn hóa được xem là yếu tố cố kết chặt chẽ với chính trị. Nếu chính trị
định hướng và tạo môi trường cho sự phát triển của văn hóa, thì văn hóa cũng phải
đi cùng, tham gia tích cực vào chính trị thông qua việc phổ nét văn hóa vào tư
tưởng, tổ chức, cấu trúc và hành xử chính trị, góp phần tối ưu hóa các quyết sách
chính trị, tạo nên “văn hóa chính trị”. Theo đó, văn hóa chính trị là thiết yếu trong
cách ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý với nhân dân. Các cán bộ lãnh đạo, quản lý quốc gia cần xây dựng một nền văn
hóa chính trị chủ động, kiên quyết, linh hoạt; biết tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức,
tự trau dồi kiến thức chuyên môn; biết tự nhìn thẳng vào hiện thực, dàm chịu trách
nhiệm cá nhân. Văn hóa bồi dưỡng những tư chất, phẩm chất tốt đẹp, những tư
tưởng đúng đắn và hướng đến những phong cách và lối sống lành mạnh; nó ảnh
hưởng đến dân trí nói chung, hướng con người tới cái chân – thiện – mỹ. Do đó,
văn hóa góp phần to lớn vào cuộc chiến đẩy lùi tham nhũng, sự phung phí và lười
biếng trong bộ máy chính trị hiện thời. Đó là các giá trị văn hóa chuẩn mực cần có
hình thành nên nhân cách con người và phẩm chất chính trị người cán bộ.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về xây dựng, chỉnh đốn
Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống,
những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ trực diện đề cập đến
các vấn đề cần đặc biệt quan tâm giải quyết liên quan đến văn hóa chính trị. Trong
mối quan hệ này, văn hóa tiếp tục được xác định là nền tảng quan trọng mang tính

5
quyết định đến hoạt động chính trị. Từng cán bộ, đảng viên, từng tổ chức đảng nếu
ứng xử, hành động theo những hệ giá trị chuẩn mực văn hóa thì hoạt động chính trị
sẽ đem lại hiệu quả, tạo dựng được lòng tin của nhân dân, là nền tảng vững chắc
cho sự ổn định và phát triển.
2.2 Vai trò của văn hóa truyền thống đối với kinh tế
Trong bối cảnh hiện nay, văn hóa Việt Nam đã trở thành một nhân tố quan
trọng đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Có thể kể đến việc chú trọng
và đẩy mạnh vào các hoạt động du lịch – ngành kinh tế mũi nhọn của vài vùng ở
Việt Nam, khai thác tối ưu các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể nhằm quảng bá
hình ảnh đất nước, tạo ra sức hấp dẫn cho du lịch Việt Nam; từ đó thu hút khách du
lịch và bạn bè quốc tế, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế, đem lại lợi nhuận cho
đất nước. Du lịch không ngừng đổi mới, sáng tạo ra nhiều loại hình khác nhau
nhằm đáp ứng nhu cầu của con người, trong đó nổi bật là những chương trình du
lịch văn hóa. Có thể khẳng định, du lịch là ngành kinh tế tổng hợp mang nội dung
văn hóa sâu sắc. Ngược lại, thông qua du lịch, văn hóa được giới thiệu, quảng bá,
phát huy và có thêm những điều kiện để giao lưu phát triển.”
Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII đã khẳng định: “Văn hóa
là kết quả của kinh tế đồng thời là động lực của sự phát triển kinh tế. Các nhân tố
văn hóa phải gắn kết chặt chẽ với đời sống và hoạt động xã hội, luật pháp, kỷ
cương…biến thành nguồn lực nội sinh quan trọng nhất của sự phát triển”. Đại hội
XI của Đảng nhấn mạnh: “Xử lý tốt mối quan hệ giữa kinh tế và văn hóa để văn
hóa thực sự là nền tảng tinh thần của xã hội, là một động lực phát triển kinh tế - xã
hội và hội nhập quốc tế”.
2.3 Vai trò của văn hóa truyền thống trong các mối quan hệ hợp tác
Thực tiễn cho thấy, giao lưu văn hóa đã trở thành nhịp cầu nối liền giữa các
quốc gia và có vai trò to lớn trong việc hòa giải dân tộc, đẩy lùi các cuộc xung đột,
chiến tranh về sắc tộc, tôn giáo; đồng thời thúc đẩy các nước tăng cường tình đoàn
kết, hữu nghị, hiểu biết lẫn nhau, cùng hợp tác và phát triển. Hiện nay, Việt Nam
có quan hệ kinh tế - thương mại với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ ở cả 5 châu
lục, trong đó có 30 nước là đối tác chiến lược, đối tác toàn diện; trở thành nước
duy nhất tại khu vực Đông Nam Á xây dựng khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược
và đối tác toàn diện với tất cả 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc
và các nước lớn. Việt Nam là nước có nền văn hiến lâu đời, đặc sắc, đóng vai trò
ngày càng quan trọng và có nhiều đóng góp trong các mối quan hệ ở bình diện

6
quốc tế. Các hoạt động giao lưu văn hóa ngày càng trở nên phổ biến, có hiệu quả
trong nỗ lực nâng tầm vị thế, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trên trường
quốc tế. Giao lưu văn hóa không chỉ đẩy mạnh quan hệ với cộng đồng quốc tế mà
còn truyền bá văn hóa nước nhà đến cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, gắn
kết kiều bào với quê hương, đất nước, thẩm thấu văn hóa Việt Nam tới cộng đồng
nước sở tại.

3. TÁC ĐỘNG CỦA TOÀN CẦU HÓA TỚI VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG

3.1 Tác động tích cực

Xét trên phương diện tích cực, sự không phân biệt ranh giới giữa các quốc
gia, sự “cởi mở” về mọi phương diện đời sống xã hội đã khiến quá trình toàn cầu
hóa trở nên hữu ích và cần thiết đối với nhân loại trong thời đại hiện nay. Đặc biệt
về văn hóa, có thể nói, toàn cầu hóa đã tác động tương đối toàn diện đến mọi mặt
của đời sống tinh thần dân tộc, thông qua việc tiếp xúc với phong tục, tập quán,
ngôn ngữ, nghệ thuật và các nét đặc trưng cấu thành bản sắc dân tộc. Sự tiếp xúc
và giao lưu đó đã làm giảm dần những khác biệt, tạo điều kiện cho các nền văn hóa
được hiểu biết lẫn nhau, các dân tộc có điều kiện nhìn nhận lại chính mình khi so
sánh, đối chiếu với văn hóa nhân loại; từ đó mà lối sống của con người cũng trở
nên phong phú, đa dạng và cởi mở hơn.
Giao lưu văn hóa ngày càng được mở rộng là điều kiện tốt để giới trẻ được
mở rộng tầm nhìn, tiếp cận, hưởng thụ sản phẩm, thành tựu văn hóa đa dạng hơn
trong thời kỳ hội nhập. Hơn nữa, để thích ứng với môi trường toàn cầu hóa, con
người phải sáng tạo, năng động và có khả năng thích ứng nhanh với sự biến động
của xã hội, thời cuộc, sự phát triển của khoa học công nghệ. Đây có thể coi là thời
cơ nhưng cũng đồng thời là thách thức lớn, đòi hỏi mỗi cá nhân phải tự hoàn thiện
bản thân, tích cực, chủ động, sáng tạo. Với người Việt Nam nói riêng, đặc biệt là
những người trẻ, chúng ta đã chủ động học tập, trau dồi phẩm chất đạo đức của
thời đại công nghiệp, hiện đại. Đây có lẽ là một trong những tác động tích cực nhất
của toàn cầu hóa đến lối sống của con người, cho phép họ năng động hơn, tích cực
quan tâm đến các vấn đề xã hội hơn; biết sống có trách nhiệm với vận mệnh quốc
gia, dân tộc; biết hướng tới lý tưởng cao cả; biết nhìn ra thế giới… để tự thay đổi,
hoàn thiện bản thân.
Gần đây, UNESCO cùng với các tổ chức tiến bộ đã cùng đặt lại vấn đề văn
hóa và giao lưu văn hoá, khẳng định lại vị trí của văn hóa so với kinh tế và chính
trị trong sự phát triển chung của nhân loại và của mỗi dân tộc. Cùng với xu thế tự
7
do thương mại, xu thế toàn cầu hóa về văn hóa đang góp phần làm cho các nước
trên thế giới xích lại gần nhau. Do đó, các nhà chính trị phải chấp nhận những
nguyên tắc đối thoại chung trên phạm vi toàn cầu. Như vậy toàn cầu hóa nói chung
và toàn cầu hóa về văn hóa nói riêng buộc các quốc gia phải cùng nhau hợp tác,
cùng nhau xây dựng một thế giới chung hòa bình và ổn định, trong đó giá trị cá
nhân không được phép bỏ qua.

3.2 Tác động tiêu cực

Toàn cầu hóa là hiện tượng, là xu hướng phát triển tất yếu của xã hội loài
người nên bên cạnh những mặt tích cực vẫn chứa đựng nhiều mâu thuẫn về tư
tưởng, quan điểm, nội dung. Ngày nay, quá trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ
đang làm nhiều giá trị tinh thần nói chung, giá trị đạo đức nói riêng chao đảo. Đặc
biệt, một số giá trị đạo đức tốt đẹp, thiêng liêng… vốn có vị trí quan trọng trong hệ
giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc Việt Nam đang có nguy cơ bị mai một và
tha hoá. Hiện tượng suy đồi đạo đức đang trở thành mối quan tâm chung của xã
hội. Chẳng hạn, lối sống tình nghĩa, đậm chất nhân văn kiểu “thương người như
thể thương thân”, “tối lửa tắt đèn có nhau”… vốn là một trong những giá trị đạo
đức truyền thống của nền văn hóa làng xã Việt Nam đã từng tồn tại hàng ngàn năm
nay đang bị mai một, mờ nhạt dần. Ở không ít nơi, cả thành thị lẫn nông thôn, một
bộ phận dân cư đã chịu ảnh hưởng của lối sống ích kỷ, hẹp hòi, lấy lối sống theo
kiểu “đèn nhà ai nấy rạng” thay cho lối sống rất “con người” trước đây. Không
phải ngẫu nhiên mà có ý kiến cho rằng, đạo đức ở một bộ phận nhân dân, đặc biệt
là ở tầng lớp thanh, thiếu niên đang có xu hướng "trượt dốc". Đây thực sự là những
tín hiệu “báo động đỏ” trong đời sống đạo đức ở nước ta hiện nay.
Trong một vài thập kỷ gần đây, những lối sống xa lạ, trái với thuần phong
mỹ tục của dân tộc đã xuất hiện trong đời sống xã hội, từ thành phố cho đến những
vùng nông thôn. Một bộ phận lớp trẻ hiện nay có tâm lý sống buông thả, quay lưng
lại với văn hóa, giá trị đạo đức truyền thống. Họ không thích hoặc thờ ơ với các
bản nhạc, bài ca cách mạng, không quan tâm đến các hình thức nghệ thuật, các
dòng dân ca truyền thống; trái lại, tán dương và cổ vũ cho những bài hát có nhịp
điệu mạnh, như Rock, Ráp hoặc những bài hát có nội dung nhạt nhẽo. Cùng với sự
phát triển của các phương tiện thông tin đại chúng, trên các mạng thông tin toàn
cầu liên tục tuyên truyền các hình ảnh, tin tức, ấn phẩm độc hại, không phù hợp với
truyền thống văn hóa dân tộc. Điều này đã làm gia tăng tình trạng phạm tội ở một
bộ phận giới trẻ hiện nay.

8
Có thể nói, ba nguy cơ chính đối với Việt Nam được Tiến sĩ Đinh Ngọc Thạch nêu
ra: Sự xáo trộn tự phát trong sáng tạo và hưởng thụ văn hóa, chủ nghĩa lãng mạn
ngây thơ dẫn đến hiện tượng tha hóa bản sắc, nghịch lý giữa tính mở của không
gian giao tiếp và sự biệt hóa ngày càng sâu sắc giữa các cá nhân, các nhóm xã hội,
các dân tộc và các khu vực. Toàn cầu hóa có thể tạo nên những biến thái mới, làm
thay đổi các chuẩn mực, các giá trị…và nuốt chửng cả một nền văn hóa, nếu nền
văn hóa ấy không đủ sức vượt qua thách thức. Trong đó, hệ quả nặng nề nhất là
nền văn hóa của một dân tộc bị đồng hóa bởi các nền văn hóa khác lớn mạnh hơn.

4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY CÁC GIÁ TRỊ VĂN
HÓA TRUYỀN THỐNG TRONG THỜI ĐẠI TOÀN CẦU HÓA
Để kế thừa và phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa tinh thần truyền thống
Việt Nam trong bối cảnh TCH, chúng ta phải có quyết tâm cao với nhiều giải pháp
đồng bộ, tiến hành thường xuyên, liên tục và bền bỉ.
4.1. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh theo các chuẩn mực Chân-
Thiện-Mỹ
Đẩy mạnh cuộc vận động giáo dục chủ nghĩa yêu nước gắn với thi đua yêu
nước. Nghị quyết TW 5 khóa VIII, đã nhấn mạnh: "Giáo dục chủ nghĩa yêu nước
phải gắn chặt với phong trào thi đua yêu nước và giáo dục về CNXH, về nhiệm vụ
CNH, HĐH, đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu; làm cho mọi người thấm
nhuần truyền thống lịch sử và cách mạng của dân tộc, đóng góp xứng đáng vào
công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn mới". Để phong trào này có
hiệu quả sâu rộng, thiết thực, cần gắn với phong tràoToàn dân đoàn kết xây dựng
đời sống văn hóa.
Mục tiêu “phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần
tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học... là những giá trị phổ quát và
cơ bản trong xây dựng văn hóa và con người.
Chân là cái đúng cái thật. Văn hóa cần phê phán cái sai, cái giả dối và bảo
vệ cáiđúng, cái thật. Hiện nay bệnh giả dối, bệnh thành tích khá nghiêm trọng
trong xã hội ta.Thiện là cắt tốt, cái tích cực, cất cao thượng. Văn hóa cần đẩy lùi
cái ác, cái thấp hèn, cáilạc hậu và bảo vệ, phát triển cái tốt, cái cao thượng. Bạo
lực xã hội đang tăng lên, tệ nạn vàtội phạm xã hội không ngừng lấn át cái thiện.
Đạo đức, lối sống xuống cấp đáng lo ngại. Mỹ là cái đẹp, là các giá trị cao đẹp.
Cần phê phán các hành vi xấu, không đẹp. Phải xây dựng và phát triển môi

9
trường văn hóa đẹp, lành mạnh, tôn vinh những con người, những hành vi,
những giá trị Chân. Thiện. Mỹ, đẩy lùi cái giả dối, cái ác, cái xấu.
Xây dựng con người Việt Nam hướng đến chân, thiện mỹ là xây dựng con
người Việt Nam đẹp về nhân cách, đạo đức, tâm hồn: cao về trí tuệ, năng lực, kỹ
năng sống tạo khỏe về thể chất; nâng cao trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân,
ý thức tôn trọng, tuần thủ pháp luật. Là xây dựng con người có thể giới quan
khoa học, rèn luyện đạo đức với thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ
cơ bản của công dân. Không ngừng nâng cao trí lực, bồi dưỡng tri thức cho con
người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hưởng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, của kinh tế tri thức và xã hội học tập. Đúc kết và
xây dựng hệ giá trị chuẩn của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa và hội nhập quốc tế.
Xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh trong toàn xã hội, chú ý tới xây dựng
gia đình văn hóa, làng văn hóa. Chúng ta phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phong
trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, huy động mọi lực nhân dân và
cả hệ thống chính trị, từ trong Đảng, cơ quan nhà nước, các đoàn thể xã hội. Đó là
các phong trào người tốt việc tốt, uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, xóa đói
giảm nghèo, xây dựng gia đình văn hóa và làng văn hóa, toàn dân đoàn kết xây
dựng cuộc sống mới ở các khu dân cư...
Có chính sách bảo tồn có hiệu quả các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể;
chú trọng khuyến khích năng lực lao động sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ.
Khuyến khích để người dân tham gia và là chủ thể các hoạt động văn hóa.
Trong khi mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân vẫn còn chưa cao thì xã hội hóa
các hoạt động văn hóa là rất cần thiết. Các cơ quan quản lý nhà nước cần có những
định hướng, tuyên truyền sâu rộng về vấn đề này, sử dụng có hiệu quả nguồn kinh
phí do nhân dân đóng góp.
4.2 Đẩy mạnh giáo dục giá trị văn hóa truyền thống và cách mạng với các nội
dung và các hình thức thích hợp
Để làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục giá trị văn hóa truyền thống và
cách mạng cần có sự quan tâm sâu sát của các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhà
trường, các tổ chức Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên, các tổ chức quần
chúng; có những hình thức giáo dục sinh động, phù hợp với từng đối tượng ở các
địa bàn (đô thị, nông thôn, đồng bằng, miền núi, hải đảo...). Chúng ta cũng cần sử
dụng có hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng (báo chí, phát thanh, truyền

10
hình, internet...), sách, các tác phẩm văn học nghệ thuật trong công tác tuyên
truyền.
4.3 Chủ động phòng chống lối sống thực dụng, sự băng hoại đạo đức và các
phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp của dân tộc
Tiếp tục xây dựng chỉnh đốn Đảng và đẩy mạnh cải cách hành chính; công
khai minh bạch việc kê tài sản của các cán bộ, công chức. Nêu cao tính tiên phong,
gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng
đời sống văn hóa, nhất là việc thực hiện tốt quy chế của nhà nước về thực hiện nếp
sống văn minh trong việc cưới, tang, lễ hội. Không có vùng cấm trong việc xử lý
cán bộ vi phạm.
Đẩy mạnh cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức hồ Chí
Minhsâu rộng trong toàn đảng, toàn quân và toàn dân. Phải xác định đây là cuộc
vận động lâu dài, bền bỉ, không có kết thúc, có nhiều hình thức phong phú như: thi
kể chuyện, đưa vào tiêu chí thi đua, bình xét hằng năm của các cơ quan, đơn vị, cá
nhân, trong từng tổ chức đảng... Cần phải tránh bệnh hình thức, qua loa, chiếu lệ,
không thiết thực.
Nắm vững đặc điểm của văn hóa 54 dân tộc anh em, duy trì và phát huy
những nét văn hóa riêng, tránh những lai tạp. Cần tập trung đẩy mạnh việc triển
khai thực hiện các đề án về phát triển văn hóa thông tin ở vùng Tây Nguyên, đồng
bằng sông Cửu Long, quy hoạch phát triển hệ thống thiết chế văn hóa thông tin cơ
sở. Tiếp tục tổ chức tốt các ngày hội văn hóa các dân tộc.
Tôn vinh, biểu dương các gia đình văn hóa, các tổ chức, cá nhân có lối sống
đẹp, có tinh thần bảo tồn và phát huy các giá trị tinh thần truyền thống. "Xây dựng
gia đình văn hóa phải được coi là mục tiêu chiến lược quốc gia".
Thanh tra, kiểm tra phòng chống và có chế tài xử lý nghiêm khắc các hiện
tượng tiêu cực trong lĩnh vực văn hóa, hoạt động dịch vụ văn hóa nhất là ở quán
bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ băng đĩa, internet... Cần phối hợp thường xuyên
giữa nhà trường, gia đình và xã hội, các tổ chức đoàn xã hội trong việc tuyên
truyền giáo dục lối sống cho học sinh, thanh niên, sinh viên.
4.4 Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về văn hóa
Chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân về tầm
quan trọng của di sản văn hóa, Luật Di sản văn hóa; quy hoạch tổng thể bảo tồn và
phát huy giá trịdi tích gắn với phát triển du lịch, hướng đông đảo quần chúng tham

11
gia vào các hoạt động bảo vệ di sản văn hóa theo hướng xã hội hóa sâu rộng. Đẩy
mạnh công tác quy hoạch tổng thểbảo tồn và phát huy giá trịdi tích gắn với phát
triển du lịch, nhằm đưa ra những giải pháp phù hợp, điều hòa mối quan hệ giữa bảo
tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế, giữa bảo tồn di tích với các công trình mới.
Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm cán bộ văn hóa, đội
ngũ văn nghệ sĩ,vì trình độ đông đảo đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa xã,
phường còn rất thấp, hầu hết là cán bộ kiêm nhiệm, bộ đội phục viên. Đấy là chưa
nói đến chế độ cho họ cũng còn thấp. Bên cạnh đó, cũng phải có những cơ chế
chính sách thích hợp để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ văn nghệ sĩ, những tài năng
nghệ thuật, xây dựng thành một đội ngũ hùng mạnh, có cánh chim đầu đàn.
4.5 Mở rộng giao lưu quốc tế, chủ động tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa
thế giới
Thời gian qua, việc giao lưu văn hóa đã được mở rộng chưa từng có theo
hàng trăm ngả khác nhau: inetrnet, giao thông (đường không, đường bộ, đường
thủy, cửa khẩu); qua ti vi, báo chí, băng hình...; phim ảnh, sách báo..., giao lưu.
Theo chúng tôi, việc tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại phải được trải qua
quá trình kiểm nghiệm, thử thách của năm tháng, bởi vì không phải bất cứ cái hay,
cái đẹp nào của nhân loại cũng thích ứng ngay hoặc phù hợp với truyền thống,
phong tục Việt Nam. Vả lại, văn hóa nhân loại vô cùng rộng lớn, chúng ta không
thể có tham vọng tiếp thu được hết , nên cần tuyển lựa những cái gì phù hợp.
Trước mắt, nên chú ý tới các nền văn hóa Đông Nam Á, sau đó là các nước Tây Âu
(đặc biệt là Pháp - nước để lại nhiều dấu ấn văn hóa ở nước ta) và Mỹ. Chúng ta
tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại nhưng không bắt chước một cách máy móc, thô
thiển, rập khuôn, vơ đũa cả nắm mà phải linh hoạt, sáng tạo, cải biến chúng thành
những giá trị văn hóa mới của Việt Nam.
Chúng ta cũng cần chú ý tới văn hóa của cộng đồng người Việt ở nước
ngoài - một bộ phận không thể tách rời của đất nước. Một mặt họ vừa có nhu cầu
bảo tồn giá trị tinh thần truyền thống Việt Nam, mặt khác họ cũng là cầu nối văn
hóa Việt ra thế giới. Người Việt xa xứ vẫn lưu giữ nhiều phong tục tập quán Việt
nam từ ngôn ngữ, cách thức đón tết, tình cảm gia đình... Tại một số nơi như
Ucraina, người Việt làm ăn và sinh sống ở đây còn xây dựng chùa Việt để thỏa
mãn nhu cầu tâm linh cội nguồn.
Hơn nữa, chúng ta cũng phải có một chiến dịch thực sự để quảng bá văn hóa
Việt Nam. Trong khi nhiều nước châu Âu đã có trung tâm văn hóa tại Việt Nam thì

12
tại châu Âu chúng ta mới có Trung tâm văn hóa tại Pháp. Hiện nay chúng ta vẫn
còn thiếu chủ động và thiếu các nguồn lực để mở rộng giao lưu. Không chỉ cần
hiểu thế giới mà cần phải làm cho thế giới hiểu ta hơn vì ở một số nước, người ta
vẫn chưa biết và nếu có biết thì cũng chưa hiểu đúng về Việt Nam. Chúng ta cần
tuyên truyền nổi bật cốt cách tâm hồn con người Việt Nam vừa anh hùng, vừa nghệ
sĩ, như nhận xét của GS Vũ Khiêu: “Là anh hùng, con người Việt Nam chiến đấu
kiên cường, bất khuất để tồn tại và phát triển lại là con người mang những phẩm
chất tuyệt vời của chủ nghĩa nhân đạo, đó là tình thương bao la đối với cả nhân loại
và thái độ cao thượng và bao dung đới với quân thù. Là nghệ sĩ, con người Việt
Nam bộc lộ một tâm hồn tế nhị và tinh vi ở câu ca, điệu hát, bức họa, bài thơ, và cả
ở khía cạnh thẩm mỹ trong sinh hoạt ăn, mặc, ở hàng ngày”.

13
 KẾT LUẬN
Yếu tố văn hóa là một nguồn lực to lớn, là sức mạnh nội sinh của mỗi dân
tộc, quốc gia. Lịch sử Việt Nam trải qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước,
quá trình đó tạo nên một bề dày văn hóa mà ngàn đời nay các thế hệ sau tiếp tục
nâng niu và gìn giữ. Xu thế toàn cầu hoá tác động toàn diện đến mọi mặt của đời
sống cả theo hướng tích cực lẫn tiêu cực. Nó đang đặt ra trước dân tộc ta những
thách thức lớn trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống.
Vấn đề đạo đức xã hội đang diễn ra phức tạp, các bậc thang giá trị có phần bị đảo
lộn; tinh thần đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, cái tiến bộ và cái lạc hậu, cái đúng
và cái sai lại ít được đề cao. 
Đứng trước tiến trình hội nhập, bên cạnh những thành tựu to lớn vẫn còn tồn
tại nhiều hạn chế do các nguyên nhân khác nhau. Do đó, văn hóa cần được thẩm
thấu vào mọi mặt trong đời sống con người, chúng ta cũng cần phải nhận thức rõ
ràng những cơ hội và thách thức mà sự gia tăng vai trò của văn hóa mang lại cho
dân tộc; cần phải hiểu được rằng “hòa nhập” chứ không “hòa tan” hay bị đồng hóa,
bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, phát huy được vẻ đẹp của văn hóa là gốc rễ
bền vững để hội nhập và phát triển. Vì lẽ đó, việc giữ gìn và phát huy những giá trị
đạo đức truyền thống Việt Nam trước xu thế toàn cầu hóa hiện nay là yêu cầu tất
yếu, là một trách nhiệm nặng nề, cấp bách và có ý nghĩa to lớn đối với toàn Đảng,
toàn dân ta.

14
 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam – Trường Đại học Kinh
doanh và Công nghệ Hà Nội.
2. Văn hóa học: “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá trong bối cảnh toàn cầu
hoá”, Bùi Thanh Thuỷ
3. Tạp chí Cộng sản: “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá dân tộc trong quá trình
phát triển kinh tế-xã hội”, TS. Trịnh Thị Thủy.
4. Tạp chí Cộng sản: “Toàn cầu hóa từ góc nhìn văn hóa”, TS. Nguyễn Thị
Thường, Đại học Sư phạm Hà Nội.

15