Commerciële functie van kunst

Kunst: enkel voor adel en kerk

- Later ook voor burgerij

De staat was ook kapitaalkrachtig genoeg

20ste eeuw: verandering

- Opkomst nationalisme en volk

- Industrialisering -> goedkopere prijs

Goedkopere reproducties, platendraaiers, musea, …

Afstand overbruggen

- Openbaar vervoer

Adel en kerk

Portret van Filips de Goede

- Begin 15de eeuw

- Kaproen (typisch bourgondisch hoofddeksel)
- Gulden vlies rond nek
 Hertog laat zich op deze manier afbeelden omdat hij zo herinnerd wil worden

Tapijt van Bayeux – biscchop Odo

- Verheerlijking van Willem de Veroveraar

- Bisschop Odo wordt vermoed als daadwerkelijke opdrachtgever door
o Regelmatige opdrachtgever
o Wil herinnerd worden als een man van de kerk die geen bloed aan zijn handen heeft
hangen
 Vandaar afbeelding met knots
 Geen zwaard => geen bloed

Kunstwerken om later herinnerd te worden + status verhogen

Elite: adel en burgerij

Medici familie:

- Kunstwerk
o Aanbidding van 3 koningen
- Schilder
o Gozolli
 Inspiratie uit schilderij van Strozzi-familie
 Men vermoedt dat hij de opdracht kreeg van Medici
 Vanuit jaloezie
 Aantonen dat Medici-status hoger is
 Inspiratie-overeenkomsten
 Op achtergrond zelfde stoet van paarden
 Stoetleider lijkt zeer sterk op ander schilderij
 Entourage van hoofdpersonage gevormd door opdrachtgevers
o Cosimo op ezel => herdacht worden als bescheiden man
o Pierot met zeer grote hoed => herdacht worden als zeer rijk

De staat 17de en 18de eeuw adel

Adel ging grote statieportretten maken

Firenze: werk van staat

- Palazzo
- Cathedraal

Gigantisch kapitaal nodig hiervoor => enkel stata kon dit betalen => macht van stat tonen

Eerste musea: vanaf 18de eeuw

Vaticaanse musea openen (1784)

Louvre opent (1793)

Jaren ’50 en ‘60

- Aandacht voor subgroepen

o Door middel van tijdschriften deze groepen aanspreken
- Carnaby Street (Londen): mekka voor mode
- Clubs (Londen): the scene: stand-up comedians
- Radio: piratenzenders
o Bijna onmogelijk om radio te maken in jaren ’50 en ‘60
o Alleen staatsradio toegestaan
o Antwoorden aan veel regels om muziek te brengen
 Piratenzenders
o Verdiende geld door reclame te maken voor muziekindustrie
o Stijgende populariteit door draaien van muziek
- Festivals
o Woodstock
o Muziek bekendmaken bij jongeren
- Dans
o Twist
o Shake
o Rock and Roll

Jaren ’80 tot nu

Films voor zowel grote publiek als voor subgroepen

- Enige verschil: er komen nieuwe subgroepen bij

o Underground scene
 Homo’s, transgenders, bisexuelen, …
o Underground-cultuur linken aan commerciële => deze culturen bekender
o Dankzij films/muziek meer mainstream
 Madonna, Prescilla, …
Films over subgroepen

Blackboard jungle (1955)

- Verwijst naar problemen die jongeren veroorzaken

- Regie: Brooks
- Hoofdrolspeler: Glenn Ford speelt Dadier
o Man die zijn eigen waarden, normen en cultuur kent
o Wordt lesgever in school
 Shakespeare
 Muziek (populair geworden door deze film)
 Heel de film draait rond deze muziek
 Rock and Roll van Bill Haley
o Rock around the clock
 Muziek van jongeren
- Hoofdrolspeler: Poitier speelt Miller
o Wordt beschouwd als problemenkind
o Dadier denkt dat hij Miller aan zijn kant kan krijgen
- Zowel jongeren- als volwassenencultuur
- Kritiek op maatschappij: scholen in de stad

Shaft (1971)

- Film over zwarte detective

- 5 films over dit personage
- Hoofdrolspeler: Roundtree speelt Shaft
- Later nog remake met Samuel Jackson in hoofdrol
- Film gemaakt door zwarten voor zwarten
o Film dient als mooi voorbeeld van hoe een zwarte zijn leven in handen heeft
genomen en zijn problemen oplost
o Manier waarop hij wordt geportreteerd is als een zeer mannelijke man die, met hulp
van geweld eventueel, problemen oplost
o Manier van aanpakken in deze film is ook de manier van aanpakken die Black Power
op dat moment predikte
- Afro-cultuur aanwezig
- Muziek van Hayes
o Zwarte muzikant
- Budget van film: 500.000
- Winst: 12.000.000
Kunst als progressieve kracht

Kunstwerken verkopen aan heel veel mensen => kunst bekender => waarden en normen veranderen

Ook in verleden: kunstenaar die grenzen verlegden

- Dit kon en mocht van de maatschappij doordat zij bestempeld werden als kunstenaars
o Niet beschouwd als normale mensen => mochten iets meer dan normale mensen
 Voorbeelden: Verochio, Caravaggio
 Sommige kunstenaars waren dieven, moordenaars, …

Op de grens van het aanvaardbare

4 voorbeelden van kunstenaars of kunstwerken die in het verleden grenzen hebben verlegd, of dat
probeerden

1 Korperwelten – de wereld van de lichamen

- Reizende tentoonstelling
- Gemaakt door Gunter von Hagen
o Lichamen inspuiten om ze te bewaren
 Ging dode mensen opzetten voor tentoonstelling
 Kunst, maar zeer controversieel
o Aanvaard => grenzen verlegd

2 anti-godsdienst

- Theo van Gogh

- Zowel tegen islam als tegen jodendom
o Was tegen het dogmatische ervan gekant
 Omwille van zijn uitspraken vermoord door een fanaticus

3 Duivelsverzen

- Salmon Rushdie
- Anti-islamitische uitspraken
o Nog steeds ondergedoken
 Fatwa uitgesproken over hem
 Elke moslimfanatici volgens een bepaalde groep mag hem doden

4 naakten

- Spencer Tunick
- Massascenes van naakten in beeld genoem
o Geen problemen meer mee
 Aanvaard
Verleggen van grenzen

Maatschappijen hebben altijd geprobeerd om bestande waarden en normen te behouden ->

censuur

- Ook aanwezig in filmindustrie

Kunstenaars hebben altijd geprobeerd om grenzen te verleggen, waarden en normen te vernieuwen

Grenzen verleggen in films

Pillowtalk

- Gebruik van split-screen om seksuele scenes te suggereren

- Censuur kon hier niets tegen doen, omdat er in werkelijkheid niets te zien was
o Maar publiek wist wel wat er gesuggereerd werd

The Graduate

- 1 seconde lang blote borst te zien

o Vraag van cineast: moest deze scene weg?
o Als censuristen deze scene zouden tollereren werd weer een grens verlegd
 Door bv niet op te letten
 Niet getollereerd => makkelijk weg te werken, want korte scene

Verschillen in censuur

Medium

- Als men in een tekst een seksuele scene expliciet beschrijft laat men nog steeds veel over
aan de fantasie
- Als men deze scene in een film toont, laat men niet meer over aan de fantasie
 Film wordt minder getollereerd dan in teksten

Doelgroepen

- Kinderen kunt u moelijk blootstellen aan overmatig veel geweld, gevloek, naakt, seks
 In een film voor kinderen wordt minder toegestaan dan in een film voor volwassenen
o Men spreekt over leeftijdsgroepen
- Voor een wetenschappelijk publiek iets ander tolereren dan voor het grote publiek

Land

- Pornografie in literatuur werd in Frankrijk veel meer toegestaan dan in Engeland

 In Engeland spreekt men over “French literature” als men over pornografie sprak

Post

- VS heeft einde gemaakt aan censuur, want was in handen van de post
o Post zorgde voor distributie van films en dus ook oordeelde de post over
toelaatbaarheid van scenes
 Was post-beambte wel in staat dit te beoordelen
 Rechtzaken gekomen => post niet in staat => einde censuur
Easy Rider

- D. Hopper, P. Fonda, J. Nicholson spelen hoofdrollen

- Motorcultuur, drugs
- Muziek: The Byrds, J. Hendrix
- Method acting
o Acteurs gaan eerst echt uitvoeren wat personage doet in film
 Acteurs gingen ook echt drugs gebruiken
 Klein draaiboek, geen script
- Ode aan de vrijheid
o Landschap
o Horloge weggooien, want tijd beperkt vrijheid
o Motor
o Drugs

Guess who’s coming to diner

- Amerikaanse film
- Regie: Kramer
- Hoofdrollen: Tracy, Poitier, Hepburn
- Film gaat over een blank, rijk gezin die geconfronteerd wordt met keuze van man van de
dochter van het gezin
o Zij kiest een zwarte man
 Groot probleem
 Deze film heeft bijgedragen aan aanvaarding van zwarte
gemeenschap door de blanken