Istrazivanje IZ UGLA DETETA Izvestaj

Izveštaj o pilot istraživanju
kulturne participacije dece

Kultura,
umetnost,
deca
Druga epizoda:
IZ DEČJEG UGLA
IZ DEČJEG UGLA
IZ DEČJEG UGLA
IZ DEČJEG UGLA
Generacije koje su sada deca biće deca još samo danas.
Izveštaj je nastao u okviru projekta Kultura, umetnost, deca (KUD), iz dečjeg ugla - Pilot istraživanje mogućnosti
za participaciju dece u savremenom kulturnom i umetničkom stvaralaštvu. Projekat je implementirala Fondacija
za razvojne društvene programe i javne politike POINT iz Beograda, zahvaljujući sredstvima Ministarstva kulture i
informisanja Republike Srbije i Gradske uprave za kulturu Grada Novog Sada i uz podršku Pokrajinskog
sekretarijata za obrazovanje, propise, upravu i nacionalne manjine – nacionalne zajednice.
1
KULTURA, UMETNOST, DECA - IZ DEČJEG UGLA
SADRŽAJ
I PREDGOVOR 3
II UVOD 4
II.1 Neka promišljanja u osnovi istraživanja 4
II.2 Ciljevi istraživanja 5
II.3 Metodologija 5
II.4 Obuhvat 5
II.5 Opis uzorka 6
III NALAZI ISTRAŽIVANJA 9
III.1 Socio-demografske variable 9
III.2 Frekvencije 10
III.3 Ukrštanja 22
III.3.1 Ukrštanja prema polu 22
III.3.2 Ukrštanja prema razredu 29
III.3.3 Ukrštanja prema uspehu 39
III.3.4 Ukrštanja prema nivou obrazovanja roditelja 47
III.3.5 Ukrštanja prema nivou džeparcu 61
IV ZAKLJUČAK 69
2
I P REDGOVOR
Izveštaj pred Vama proistekao je kroz drugu fazu pilot istraživačkog projekta Kultura, umetnost, deca (KUD)
– mogućnosti za participaciju dece u savremenom kulturnom i umetničkom stvaralaštvu. Fondacija POINT
posvećena je nastojanjima da se naprave konkretni pomaci kada je reč o unapređenju kulturnog života
dece u našoj zemlji, smatrajući je jednim od bazičnih postulata razvojnih usmerenja u kulturnoj politici.
Stojimo pri uverenju da mogućnosti, koje se u različitim fazama detinjstva pružaju ili ne pružaju detetu,
utiču na trajne vrednosne, društvene i kulturne modele u životu odrasle osobe.
Mišljenja smo da ovaj izveštaj nudi celu lepezu informacija koje se mogu uzeti u obzir pri osmišljavanju
ciljanih programa koji se mogu provoditi u saradnji škola i ustanova kulture, ali i u formulaciji podsticajnih
instrumenata kulturne politike. S druge strane, potpuno smo svesni i ograničenja ovakvog istraživanja. U
postojećem projektnom kontekstu, prihvatili smo ta ograničenja na način da nas ona podstiču na
promišljanja daljih koraka koje možemo preduzeti – da kroz kvalitativni pristup dalje produbimo
razumevanje kulturnih potreba, navika i praksi dece, da promišljamo programe rada s decom još mlađih
uzrasta, i da i dalje istrajavamo na principima saradnje obrazovnih i ustanova kulture, kao ključnog
preduslova za postizanje pomaka ka podržajnoj i kulturi za decu i sa decom.
Zahvaljujemo se Ministarstvu kulture i informisanja Republike Srbije, Gradskoj upravi za kulturu Grada
Novog Sada i Pokrajinskom sekretarijatu za obrazovanje, propise, upravu i nacionalne manjine – nacionalne
zajednice, koji su prepoznali važnost ovog istraživanja i bez čije podrške ono ne bi bilo moguće.
Veliko hvala upravama, pedagozima, psiholozima i nastavnicima osnovnih škola u kojima je istraživanje
provedeno, na angažovanju, podršci i posvećenosti ovoj temi.
Posebnu zahvalnost ovim putem iskazujemo devojčicama i dečacima na njihovom učešću u anketi.
Verujemo da će vreme, koje su uložili u u popunjavanje upitnika, uticati na načine na koje ćemo mi, odrasli,
a posebno donosioci odluka u oblasti kulturnih politika, razumeti, vrednovati i podržavati kulturni život
najmlađe populacije u budućnosti.
3
II U VOD
II.1 Neka promišljanja u osnovi istraživanja
Kulturna participacija zauzima važno mesto razmatranja kako istraživača, tako i teoretičara i praktičara u
oblasti kulture, i veoma bitan aspekt kulturnih politika. Tokom poslednje decenije primećuje se davanje sve
veće pažnje ovoj temi, pri čemu je kulturna participacija dece najmanje istraživana, obrađivana i, moglo bi
se reći, potpuno nesistematski tretirana, čak i u širem, evropskom kontekstu.
Usamljeni su primeri zemalja (npr. Švedska1, Irska2) u kojima postoji zasebna kulturna strategija za decu i
mlade, postoje zemlje koje kulturnu participaciju ove populacije posebno razmatraju unutar svojih
strateških opredeljenja u oblasti kulture, a u našem kontekstu prepoznaje se nastojanje da se u predlogu
kulturne strategije (2017-2027) nešto veća pažnja pokloni ovoj temi. Ovo se odnosi na domen razvoja
publike i kulturnih potreba dece i mladih, koje je prepoznato kao jedan od načela strateškog razvoja kulture.
Nadalje, među predviđenim merama u nevedenom predlogu pominju se i podsticanje pozorišnog
stvaralaštva za decu i mlade, razvoj čitalačkih navika, afirmisanje filmske i audiovizuelne umetnosti kod
dece i mladih, razvoj saradnje i zajedničkih programa škola i institucija kulture, ali ovaj predlog, nažalost,
ne ide mnogo dalje od toga.
Istraživanja rađena direktno s decom u vezi njihovog kulturnog života su sporadična, a u pripremi našeg
pilot istraživanja nismo uspeli identifikovati istraživanje tog tipa u našem govornom prostoru. S druge
strane, populacija mladih pokazala se „zanimljivijom“ s ovog aspekta - tokom prethodne decenije, u Srbiji
je urađeno više istraživanja s mladima3, a koja tretiraju i pitanja njihovog kulturnog života. Njihovi nalazi
ukazuju na brojne zabrinjavajuće trendove u pogledu načina na koje mladi provode slobodno vreme. Jedna
od teoretskih pretpostavki jeste da ovakvi rezultati u velikoj meri reflektuju izloženost kulturnim sadržajima
od perioda najranijeg detinjstva, u kojem se ukorenjuju kulturne potrebe, razvijaju interesovanja i stiču
kulturne navike.
Deleći ta tumačenja, naše nastojanja upravo su usmerena ka unapređenju pristupa i participacije u kulturi
za decu, od najmlađih uzrasta. Tokom 2016. godine, Fondacija POINT provela je prvi deo istraživanja4 na
ovu temu, koji je obuhvatao analizu teorijskog i formalnog okvira, kao i anketu s kulturnim i prosvetnim
radnicima iz četiri grada u Srbiji5. Publikacija proistekla iz tog istraživanja6, između ostalog, navodi da su
odnos kulturne politike prema deci, kao i međuodnos kulturne i obrazovne politike u realizaciji prava dece
na participaciju u kulturnom životu, kao i u odgovoru na njihove kulturne potrebe, stvaranju kulturnih
navika i kreiranju ukusa – pitanja od ključnog značaja za kulturni razvoj zemlje.
Pored mnogobrojnih ograničenja, upravo je dečji ugao gledanja na pitanja njihove kulturne participacije
bio ključna nedostajuća karika prvog dela istraživanja. Stoga je anketa, čiji su nalazi predstavljeni u ovom
dokumentu, provedena s namerom da se stekne uvid u tendencije po pitanju kulturnog života dece starijeg
osnovnoškolskog uzrasta. Anketa je sprovedena na uzorku od 500 učenika i učenica osnovnih škola iz Novog
Sada i okoline. Mišljenja smo da dobijeni nalazi rasvetljavaju deo slike i, barem u lokalizovanom okviru,
dokumentuju trenutno stanje kada je reč o kulturnom životu najmlađe populacije.
1 The Swedish Arts Council’s Strategy on Culture for Children and Young People
2 Arts Council of Northern Ireland Youth Arts Strategy 2013 - 2017
3 Mrđa, Slobodan, Kulturni život i potrebe učenika srednjih škola u Srbiji, Beograd: Zavod za proučavanje kulturnog razvitka,
2011; Svakodnevnica mladih u Srbiji, Institut za psihologiju, 2007; Položaj i potrebe mladih u Srbiji, Ninamedia, 2014.
(istraživanje rađeno za potrebe Ministarstva omladine i sporta) – između ostalih.
4 https://pointfondacija.org/wp-content/uploads/2017/01/Uc%CC%8Ces%CC%8Cc%CC%81e-dece-u-kulturnom-
z%CC%8Civotu.pdf
5 Kragujevca, Leskovca, Novog Pazara i Subotice.
6 Učešće dece u kulturnom životu – (ne)prilike i mogućnosti. Prva epizoda: teorije, politike, formalni okviri i prakse; G.Tomka,
B.Matić-Ostojić; Fondacija POINT, Beograd, 2016.

4
Pored očiglednih veza između uključivanja dece u kulturni život i razvoja nove publike, pristup i participacija
dece u kulturnim i umetničkim sadržajima mogu se posmatrati iz mnogih uglova. Ne zanemarujući uticaje
koji kulturna participacija može imati u svom širem značaju, u osnovi promišljanja ovog pilot istraživanja
nalazi se prepoznavanje neophodnosti da se razvojni pravci kulture u zemlji moraju bazirati na relevantnim
i savremenim podacima i uz upoznatost sa stavovima koje ima publika – u ovom slučaju deca – o kulturi
kakva joj je ponuđena.
S obzirom na specifičnosti dečje populacije, težište naše ankete stavljeno je na njihovo slobodno vreme i
na načine na koje ga deca provode, ulazeći u domen igre, zabave, kulturne konzumacije, kreativnosti ili
stvaralaštva, kao i interesovanja, ukusa i navika koje obeležavaju kulturni život dece.
II.2 Ciljevi istraživanja

Opšti cilj istraživanja bio je definisan ka povećanju razumevanja kulturnih potreba i kulturnih navika dece
starijih razreda osnovnih škola. Ka postizanju tog cilja, bili su definisani i sledeći, specifični ciljevi:
¡ Rasvetleti u kom nivou kulturni sadržaji igraju ulogu u slobodnom vremenu dece, bilo da u njima
učestvuju kao publika (konzumenti), ili u nekom vidu stvaralaštva;
¡ Steći uvid u kulturna interesovanja, ukuse i navike dece.
II.3 Metodologija
Istraživanje je bilo kvantitativno i obavljeno je putem ankete, u čiju svrhu je sačinjen instrument - upitnik
koji je sadržavao ukupno 28 pitanja. Treba napomenuti da je upitnik prethodno bio testiran sa nekolicinom
dece ciljanih uzrasta i da je, na osnovu rezultata testiranja manji broj pitanja i odgovora u upitniku bilo
reformulisano. Određeni broj pitanja koja jesmo smatrali važnim za temu istraživanja, u finalnoj verziji
upitnika smo ipak izbegli, kako bi popunjavanje upitnika bilo omogućeno u rasponu vremena za koje se
smatra da deca tih uzrasta mogu zadržati pažnju.
Upitnik je obuhvatao nekolicinu socio-demografskih pitanja, dok su pitanja direktno vezana za ciljeve
istraživanja obuhvatala sledeća:
• Pitanja koja se dotiču praksi, odnosno načina na koji deca uobičajeno provode svoje slobodno
vreme, u okviru kog su kulturne aktivnosti samo jedan segment, kao i generalnog odnosa vremena
koje deca provode u različitim aktivnostima tokom radnog dana;
• Pitanja koja se odnose na preference dece kada je odabir aktivnosti u slobodno vreme u pitanju,
odnosno kada je reč o njihovim interesovanjima, ukusu i navikama;
• Pitanja koja su se ticala odnosa dece prema školi (omiljeni predmet) i njihovim razmišljanjima o
svojoj profesiji kao odrasle osobe.
Kada je reč o praksama u provođenju slobodnog vremena, učenicima je dat raspon od nešto manje od
jedne godine (kalendarska 2018).
Ukrštanja nalaza rađena su prema polu, uzrastu, obrazovanju roditelja, iznosu dnevnog džeparca.
II.4 Obuhvat
Projektom je bilo predviđeno uključivanje 10 škola iz Grada Novog Sada. Pri odabiru škola vodilo se računa
da u uzorku budu škole koje su smeštene u centralnim gradskim opštinama, kao i one koje se nalaze u
naseljenim mestima koja administrativno pripadaju Gradu Novom Sadu. S obzirom da s jednom školom nije
postignut dogovor o provođenju istraživanja, u finalnom uzorku našlo se devet škola, od kojih šest gradskih
(OŠ ”Dositej Obradović”, OŠ ”Jožef Atila”, OŠ ”Miroslav Mika Antić”, OŠ ”Kosta Trifković”, OŠ ”Ivo Lola
Ribar”, OŠ ”Nikola Tesla”) i tri iz prigradskih naselja (OŠ ”Laza Kostić”, Kovilj, OŠ ”Ljudevit Štur”, Kisač i OŠ
”Ivo Andrić”, Budisava). Ovakva lokacijska distribucija škola učesnica u istraživanju u potpunosti je bila u
skladu s planiranim u projektnom predlogu. Uzorak je obuhvatio i jednu privatnu školu, a obuhvat dece iz
ove škole činio je manje od 3% ukupnog uzorka. Škole su zamoljene da odaberu po jedno odeljenje od 5.
5
do 8. razreda, pri čemu su instruisane da treba da se radi o prosečnim odeljenjima, odnosno da se ona ne
izdvajaju po postignućima i uspehu.
Rad sa decom podrazumeva adekvatna etička promišljanja: pored toga što je istraživanje bilo koncipirano
kao anonimno, za svako pojedinačno dete bila je zatražena dozvola roditelja/staratelja za učešće u
istraživanju. Ovo je bio možda i najveći neočekivani problem u provođenju, s obzirom da smo se susreli sa
situacijom da iznenađujuće veliki broj roditelja nije bio voljan da potpiše saglasnost (procenjuje se da je
saglasnost dalo manje od 2/3 roditelja kojima je data na potpis, a postojale su situacije gde su roditelji bili
izrazito nevoljni da je potpišu (npr, u jednoj od škola je samo jedan roditelj đaka 6. razreda dao saglasnost,
dok svi ostali nisu). U razgovorima s pedagozima i psiholozima ovih škola, kao razlozi ovakvog odziva
navedeni su podozrivost roditelja, preokupiranost, prečesto traženje saglasnosti u razne svrhe itd.
Konačno, ukupni obuhvat dece je bio 500. Anketa je sprovedena u periodu od sredine oktobra do početka
decembra, kada su poslednje dve škole dostavile popunjene upitnike.
II.5 Opis uzorka
Distribucija učenika po školama
Nikola Tesla 18%

Miroslav Mika Antić 03%
Ljudivit Štur 06%
Laza Kostić 12%
Kosta Trifković 12%
Jožef Atila 15%
Ivo Lola Ribar 16%
Ivo Andrić 07%
Dositej Obradović 12%
GRAFIKON 1
Ukupno 70% učenika koji su učestvovali u istraživanju pohađaju neku od škola u samom Novom Sadu, dok
je njih 30% iz škola koje se nalaze u nekom od okolnih mesta koja administrativno pripadaju Gradu
Novom Sadu. Najveći broj učenika, oko 18%, dolazi iz OŠ „Nikola Tesla“, nešto manje iz OŠ “Jožef Atila“ i
„Ivo Lola Ribar“ (oko 15%). Najmanji broj učenika dolazi iz privatne OŠ „Miroslav Mika Antić“, manje od
3%.
6
Distribucija učenika po razredima
Peti razred,
Osmi razred, 23.8%
30.1%
Šesti razred,
19.2%
Sedmi razred,
26.9%
GRAFIKON 2
Oko 30% učenika koji su učestvovali u istraživanju pohađa 8. razred, oko 25% njih pohađa 5. i 7. razred,
dok oko 20% pohađa 6. razred.
Di s t ri buc ija uč enika po os t var en om us pe hu
ODLIČAN 64.9%
VRLO
25.9%
DOBAR
DOBAR 7.2%
DOVOLJAN 1.8%
GRAFIKON 3
Najveći procenat učenika je u prethodnoj školskoj godini ostvario odličan uspeh, oko 65%, potom slede
vrlo dobri učenici, kojih je oko jedne četvrtine. Učenika s dobrim uspehom je manje od 10%, a dovoljnih
manje od 2%.
7
Distribucija učenika po polu
Dečaci: 43.8% Devojčice: 56.2%
GRAFIKON 4
Distribucija po polu je prilično ujednačena, s tim što u uzorku u određenoj meri dominiraju učenice (oko
55%) u odnosu na učenike (oko 45%).
8
III N AL AZI ISTRAŽIVANJA
III.1 Socio-demografske variable
U Tabeli 1 prikazani su dobiveni socio-demografski podaci. Kada je reč o zaposlenju i obrazovanju roditelja,
primetno je da veliki broj dece nije znao kakav je status roditelja. Na osnovu dobijenih odgovora, preko
85% očeva i preko 75% majki je zaposleno. Oko 35% očeva i oko 30% majki ima završenu srednju školu, dok
oko 43% očeva i oko 53% majki ima završen fakultet ili više obrazovanje. Oko 90% učenika i učenica sa
svojim porodicama živi u svom stanu ili kući, 2,5% živi sa bakama i dekama, dok oko 6% njih živi u
iznajmljenom stanu ili kući. Oko 90% porodica ima (barem jedan) automobil. Najveći procenat učenika i
učenica dobija dnevno za džeparac između 100 i 200 dinara (oko 35%), preko 20% njih dobija do 100 dinara,
15% dobija od 200 do 500 dinara, a oko 15% preko 500 dinara dnevno. S druge strane, oko 15% učenika i
učenica ne dobijaju džeparac.
Zaposlen 85,9%
Otac Nezaposlen 4,2%
Status zaposlenja Ne zna 10%

roditelja Zaposlena 75,7%
Majka Nezaposlena 14,8%
Ne zna 9,5%
Osnovna škola 2,1%
Srednja škola 35,2%

Otac
Fakultet i više obrazovanje 43,2%
Obrazovanje Ne zna 19,5%

roditelja Osnovna škola 3,7%
Srednja škola 28,3%

Majka
Fakultet i više obrazovanje 52,8%
Ne zna 15,2%
U svom stanu 44,2%
Gde tvoja porodica U svojoj kući 47,5%

živi/stanuje? U stanu kod deke/bake 2,5%
U iznajmljenom stanu/kući 5,8%
Da li tvoja porodica ima Da 87,8%

automobile/e? Ne 12,2%
Nemam džeparac 14,1%
9
Koliko ti obično roditelji daju Do 100 dinara 23,4%
dnevno novca za džeparac?
Od 101 do 200 dinara 36,1%
Od 201 do 500 dinara 15%
Od 501 do 1000 dinara 8,2%
Preko 1000 dinara 3,3%
TABELA 1
III.2 Frekvencije
Koje su tvoje tri omiljene aktivnosti u slobodnom vremenu

(šta voliš da radiš kad nisi u školi)?
39.2%
16.7%
11.1%
8.9%
5.8%
5.6%
4.2%
3.0%
2.4%
1.4%
0.6%
Omiljena aktivnost u slobodnom vremenu

sport
čitanje
slikanje/crtanje
gledanje TV-a/filmova/serija
muzika
video igrice
učenje
igranje/druženje/šetnja sa prijateljima i porodicom
telefon i PC )društvene mreže, dopisivanje, sufrovanje, YouTube...)
odmaranje/spavanje
druženje sa ljubimcima i životinjama
GRAFIKON 5
Upitani koje su im omiljene aktivnosti u slobodnom vremenu, najveći broj učenika kao omiljenu aktivnost
navodi sportske aktivnosti (oko 40%). Druga omiljena aktivnost u slobodnom vremenu im je igranje,
druženje ili šetnja sa prijateljima ili članovima porodice (preko 15%), a treća omiljena aktivnost je igranje
video igrica (preko 10%).
10
Koji je tvoj omiljeni pevač/pevačica/grupa?
29.6%
21.4%
12.9%
9.7%
9.2%
9.0%
3.0%
2.5%
1.2%
0.7%
0.7%
domaći folk domaći pop/r&b domaći rep/hop-hop
domaći rok/hard rok/metal domaća elektronska strani folk
strani pop/r&b strani rep/hip-hop strani rok/hard rok/metal
strana elektronska klasična
GRAFIKON 6
Kada su u pitanju žanrovi muzike koju slušaju učenici ovih osnovnih škola, oko 30% ističe da im je omiljeni
pevač, pevačica ili grupa iz oblasti stranog popa ili R&B-ja, potom iz oblasti domaćeg folka (preko 20%), te
domaćeg repa ili hip-hopa (oko 13%), dok oko 9% učenika navodi pevače, pevačice ili grupe iz oblasti
domaćeg popa, stranog repa ili hip-hopa i stranog roka, hard roka ili metala.
11
Koja je tvoj omiljena emisija na televiziji?

26.6%
17.1%
12.0%
7.9%
7.3%
6.5%
5.2%
4.9%
4.9%
3.8%
1.9%
1.4%
0.5%
dečija/animirana emisija
domaća serija
filmski program
humoristična emisija
informativni program
kviz
muzička emisija
naučna emisija
reality emisija
sport
strana serija
talk-show
tematska emisija (o automobilima/hrani/kriminalu/poznatima....)
GRAFIKON 7
Kada su u pitanju omiljene emisije, najveći broj učenika navodi domaći serijski program (preko 25%), potom
sledi strani serijski program (oko 17%), a rado se gledaju i kvizovi (12%), dok su naučne emisije sa 7%,
popularnije npr. od sportskih, iako je sport među omiljenim dečjim aktivnosti u slobodno vreme.
12
Koja je tvoja omiljena knjiga?
35.9%
18.1%
17.5%
9.2%
6.3%
5.5%
2.6%
2.1%
1.8%
1.0%
avanturistička drama/istorijska
fantazija komedija
ljubavna naučna fantastika
edukativna/popularna nauka religija/mitologija
sport triler/horor
GRAFIKON 8
Što se tiče omiljenih knjiga po žanru, kod više od trećine učenika to su avanturističke, nešto manje od
20% učenika preferira fantazije ili drame, odnosno istorijske knjige, a oko 10% najviše voli komedije.
Omiljeni predmet u školi

25.8%
10.6%
8.2%
8.2%
8.0%
7.6%
6.7%
6.7%
3.9%
3.7%
3.3%
2.2%
1.8%
1.6%
1.0%
fizičko vaspitanje biologija hemija matematika

likovno srpski jezik geografija istorija
engleski jezik informatika muzičko tehničko
fizika nemački jezik veronauka
GRAFIKON 9
Omiljeni predmet u školi je, kako to vidljivo prikazuje i grafik, fizičko vaspitanje (preko 25%), potom slede
biologija, hemija, matematika i likovno (od 8 do 10%), nakon čega slede srpski jezik, geografija i istorija (oko
6-7%).
13
Koje od ovde navedenih aktivnosti voliš da radiš?
odlazak u tržni centar 36.7% 63.3%
bavljenje sportom 18.6% 81.4%
igranje sa drugovima/drugaricama 14.6% 85.4%
odlazak na sportske događaje 37.5% 62.5%
odlazak na izložbe 74.5% 25.5%
odlazak na koncerte 54.5% 45.5%
odlazak na igranu predstavu 69.1% 30.9%
odlazak na lutkarsku predstavu 81.7% 18.3%
odlazak u bioskop 20.8% 79.2%
razmenjivanje poruka i fotografija preko… 37.1% 62.9%
recitovanje 88.6% 11.4%
pisanje pesama/priča 80.8% 19.2%
čitanje knjiga 58.9% 41.1%
gledanje klipova 22.0% 78.0%
gledanje televizije 32.3% 67.5%
komponovanje pesama/muzike 87.8% 12.2%
sviranje instrumenta 77.4% 22.6%
surfovanje netom 49.5% 50.5%
igranje igrica 32.9% 67.1%
ples 70.5% 29.5%
slušanje muzike 10.6% 89.4%
snimanje klipova 72.7% 27.3%
fotografisanje 59.8% 40.2%
pevanje 49.5% 50.5%
crtanje/slikanje 42.1% 57.9%

NE DA
GRAFIKON 10
Kada je reč o omiljenim aktivnostima u slobodnom vremenu, najveći broj učenika voli da sluša muziku (oko
90%), dok preko 80% voli da se bavi sportom i igra s drugovima i drugaricama. Oko 80% učenika voli da ide
u bioskop i gleda klipove na kompujteru, tabletu ili telefonu, oko 70% voli da igra igrice i gleda televiziju,
dok oko 60% učenika voli da ide na sportske događaje, razmenjuje poruke i fotografije preko društvenih
mreža i slika ili crta. Najmanje popularne aktivnosti su recitovanje i komponovanje pesama, odnosno
muzike (malo preko 10%).
14
Omiljene aktivnosti
28.6%
21.9%
10.5%
Slušanje muzike Bavljenje sportom Igranje sa drugovima/drugaricama
GRAFIKON 11
Upitani da od prethodno navedenih aktivnosti izaberu tri omiljene, najveći broj učenika je na prvom mestu
izabrao slušanje muzike, potom bavljenje sportom i igranje sa drugovima i drugaricama. Ovaj nalaz se
poklapa i sa prethodnim nalazom o aktivnostima koje učenici vole da rade.
Zašto baš ove tri aktivnosti?

27.3%
22.3%
21.1%
16.9%
5.4% 5.0%
2.4%
0.6%
Preko ovih aktivnosti mogu da steknem nove prijatelje

Osećam da to razvija moje sposobnosti
Ne liče na aktivnosti koje radimo u školi
Roditelji me podržavaju u tome
Gotovo svi moji drugovi to rade
Opuštaju me i daju osećaj slobode
Zabavne su
Besplatne su
GRAFIKON 12
Kao glavne razloge zbog koga biraju baš te aktivnosti u najvećem procentu se ističe da ove aktivnosti
opuštaju i daju osećaj slobode (oko 30%), zatim da preko ovih aktivnosti mogu da steknu nove prijatelje, te
da gotovo svi njihovi prijatelji to rade (preko 20%). Oko 17% učenika ističe da osećaju da ove aktivnosti
razvijaju njihove sposobnosti.
15
K o j e s e k c i j e po h a đa š i k o j e s e k c i j e po s t o j e u š k o l i ?
S p o r t s k a ( g i m n a s t i k a ) 2.90% 61.50%
S p o r t s k a ( a t l e t i k a ) 2.90% 58.80%
S p o r t s k a ( o d b o j k a ) 7.00% 70.70%
S p o r t s k a ( k o š a r k a ) 10.10% 72.20%
S p o r t s k a ( F u d b a l ) 7.90% 66.40%
N o v i n a r s k a 2.10% 54.20%
F o t o g r a f s k a 2.30% 74.90%
Likovna 15.10% 79.20%
K n j i ž e v n a / r e c i t a t o r s k a 4.10% 51.90%
Muzička/hor 21.50% 88.60%
D r a m s k a 6.60% 62.40%
Učenici pohađaju sekciju Sekcija postoji u školi
GRAFIKON 13
Oko 90% učenika ističe da u njihovoj školi postoji muzička sekcija, odnosno hor. Oko 80% ističe da u njihovoj
školi postoji likovna sekcija, a preko 70% da u njihovoj školi postoji fotografska, filmska, odnosno video
sekcija i sportske sekcije i to odbojka i košarka.
Slično tome, najveći procenat učenika pohađa muzičku (preko 20%) i likovnu sekciju (oko 15%), te
košarkašku sportsku sekciju (oko 10%). Najmanje pohađana sekcije su novinarska i fotografska, filmska,
odnosno video sekcija (oko 2%).
16
Koliko su puta tokom 2018. godine bili sa roditeljima...?
38.8%
27.3%
Na sportskom 12.4%
događaju 8.6%
13.0%
63.2%
26.7%
Na izložbi 5.9%
1.9%
2.3%
61.9%
31.2%
Na koncertu 3.8%
1.5%
1.7%
63.2%
27.4%
Na pozorišnoj predstavi 5.5%
2.1%
1.9%
87.7%
11.0%
Na lutkarskoj predstavi 0.6%
0.6%
0.0%
35.2%
41.6%
U bioskopu 11.6%
6.6%
5.0%
Nijednom 1-3 puta 4-6 puta 6-12 puta Više od 12 puta
GRAFIKON 14
Većinu kulturnih događaja učenici nisu nijednom posetili sa roditeljima u 2018. godini. Najveći broj učenika
(oko 90%) nije nijednom bio na lutkarskoj predstavi s roditeljima. Preko 60% učenika nije s roditeljima išlo
na izložbu (u muzej, galeriju), koncert ili pozorišnu predstavu.
Preko 40% učenika je bilo bioskopu s roditeljima 1 do 3 puta u toku godine, dok je oko 30% učenika sa
roditeljima isti broj puta posetilo koncert, pozorišnu predstavu, sportski događaj i izložbu. Najčešće
posećivani događaji sa roditeljima u 2018. godini su sportski događaji sa preko 20% više od 6 puta u toku
2018. i bioskop sa preko 10% više od 6 puta.
17
Koliko su puta tokom 2018. godine bili sa školom...?
70.9%
24.6%
Na sportskom 2.4%
događaju 1.5%
0.6%
75.4%
22.2%
Na izložbi 1.5%
0.4%
0.4%
95.1%
4.5%
Na koncertu 0.0%
0.2%
0.2%
74.6%
22.4%
0.4%
0.6%
92.5%
6.7%
0.2%
0.2%
60.2%
36.1%
U bioskopu 1.9%
1.3%
0.6%
GRAFIKON 15
Slična je situacija i kada je posećivanje ovih događaja sa školom u pitanju. Preko 90% učenika sa školom
nisu ni jednom bili na lutkarskoj predstavi i koncertu, dok preko 70% njih nisu išli na pozorišnu predstavu,
ili izložbu (u muzej, galeriju).
Preko 35% učenika je bilo u bisokopu sa školom 1 do 3 puta, oko 25% na sportskom događaju, a oko 20%
na pozorišnoj predstavi i na izložbi. Češći odlasci su retki i kreću se od 1-2%.
18
Koliko su puta tokom 2018. godine bili sami ili sa
prijateljima/prijateljicama...?
42.9%
27.7%
Na sportskom 11.5%
događaju 6.0%
11.9%
84.8%
12.6%
Na izložbi 1.1%
0.4%
1.1%
74.1%
20.6%
Na koncertu 2.8%
1.3%
1.3%
83.7%
13.3%
1.1%
0.9%
96.4%
2.6%
20.0%
0.4%
27.7%
38.4%
U bioskopu 18.9%
6.9%
8.0%
GRAFIKON 16
Kako grafikon pokazuje, najposećeniji događaji koje učenici posećuju sami ili sa prijateljima su sportski
događaji i odlazak u bioskop. Velika većina dece sami ili sa vršnjacima ne posećuju lutkarske predstave
(preko 96%), kao ni pozorišne predstave i izložbe (približno 84% za obe vrste kulturnih događanja).
Oko 40% učenika je 1 do 3 puta bilo samo ili sa prijateljima u bioskopu u toku 2018. godine, oko 20% je išlo
4 do 6 puta, a oko 15% više od 6 puta. Oko 30% učenika je 1 do 3 puta posetilo sportski događaj, a oko 15%
više od 6 puta. Takođe, oko 20% ih je bilo na koncertu 1 do 3 puta u toku 2018, a oko 13% na pozorišnoj
predstavi.
19
Koliko si u jednom radnom danu prosečno provodio/la sati...?
6.11
AS i SD
2.57 2.66
1.70 1.63 1.74
1.01 1.24
0.69
Bio/la u školi
Učio/la za školu
Igrao/la se sa prijateljima/prijateljicama
Bavio/la se sportom (u nekom klubu ili sa prijateljima/prijateljicama)
Gledao/la televiziju
Čitao/la knjige za svoje zadovoljstvo
Bavio/la se nekom umetničkom aktivnošću (crtao/la, svirao/la, pisao/la)
Igrao/la igrice na telefoni ili kompjuteru
GRAFIKON 17
Najviše vremena, radnim danima, učenici provode u školi (preko 6 sati dnevno), potom igrajući se sa
prijateljima i prijateljicama i učeći za školu (oko 2,5 sati). Ukupno uzevši, školi je posvećeno preko 8 sati
dnevno.
Najmanje vremena đaci provode čitajući knjige za sopstveno zadovoljstvo (nešto malo više od pola sata
dnevno), kao i u kreativnim aktivnostima (oko jedan sat). S druge strane, igranje igrica na telefonu i
kompjuteru odnosi nešto manje od dva sata dnevno, a društvene mreže nešto više od sata.
Šta bi voleo/la da budeš kad porasteš?

13.8%
12.4%
9.8%
6.4% 6.2%
4.8% 4.4%
3.6%
2.8% 2.6%
2.2% 2.2% 2.0%
Sportista/sportski trener/sportski sudija Programer/gejmer

Vaspitač/učitelj/nastavnik/profesor Lekar/specijalista
Policajac/inspektor/detektiv Veterinar
Advokat/pravnik Kuvar
Arhitekta Medicinski tehničar/sestra
Muzičar Farmaceut
Ne zna
GRAFIKON 18
20
Dok oko 12% učenika i učenica još uvek ne zna šta bi voleli da budu kad porastu, oko 14% navodi neku
profesiju vezanu za sport. Uglavnom su navodili da bi voleli da budu profesionalni sportisti, najviše
košarkaši i fudbaleri. Oko 10% njih bi volelo da radi u IT sektoru, odnosno da budu programeri ili eventualno
gejmeri. Preko 6% učenika bi volelo da se u budućnosti bavi obrazovnim i prosvetnim radom, a u sličnom
procentu bi da budu lekari ili specijaliste (hirurg, plastičar, pedijatar…).
21
III.3 Ukrštanja
III.3.1 Ukrštanja prema polu
Omi lj eni pr ed met, pr ema polu
2.40%
Engleski jezik 4.90%
7.60%
Geografija 5.60%
6.20%
Hemija 10.10%
8.60%
Istorija 5.20%
4.80%
Srpski jezik 10.10%
10.50%
Matematika 6.40%
2.90%
Likovno 11.20%
7.60%
Biologija 13.50%
37.10%
Fizičko vaspitanje 16.50%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 19
Devojčice kao omiljeni predmet češće biraju biologiju, likovno, srpski jezik i hemiju (oko 10%), dok dečaci
kao omiljeni predmet u većem procentu biraju fizičko vaspitanje (oko 40%), matematiku, istoriju i
geografiju (oko 10%). Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2(477,8)=70.323, p<0,001.
22
Omiljena aktivnost, prema polu
3.80%
Gledanje TV-a/filmova/serija
7.40%
1.40%
Muzika
14.70%
22.50%
Video igrice
0.70%
13.60%
Igranje/druženje/šetnja sa prijateljima ili porodicom
19.10%
46.50%
Sport
34.20%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 20
Dečaci radije biraju sportske aktivnosti (skoro polovina) i igranje video igrica (oko 23%), kao i gledanje
televizije, filmova i serija (oko 8%) u odnosu na devojčice, dok devojčice kao omiljenu aktivnost češće
navode igranje, druženje ili šetnju sa prijateljima ili članovima porodice (oko 20%) i aktivnosti vezane za
muziku (oko 15%). Ove razlike su i statistički značajne na nivou X2(485,4)=107.612, p<0,001.
Omi lj eni pev a č /pev a č i c a /gr upa , pr ema polu
Strani rok/hard 15.40%

rok/metal 5.60%
13.60%
Strani rep/hip-hop 5.20%
12.30%
Strani pop/r&b 42.50%
17.30%
Domaći rep/hip-hop 9.40%
8.00%
Domaći pop/r&b 9.90%
17.90%
Domaći folk 24.50%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 21
Učenice preferiraju strani pop i R&B (oko 40%), te domaći folk (oko 25%) i domaći pop (oko 10%), dok
učenici preferiraju strani rok, hard rok i metal, te strani rep i hip-hop (oko 15%). Uočene razlike su i
statistički značajne na nivou X2 (477,5)=71.930, p<0,001.
23
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i , pr ema polu
5.60%
Tematska emisija 4.00%
6.80%
Talk-show 6.00%
11.20%
Strana serija 22.00%
8.10%
Sport 0.50%
11.80%
Naučna emisija 3.50%
0.60%
Muzička emisija 9.00%
11.80%
Kviz 12.50%
24.80%
Domaća serija 28.00%
11.20%
Dečija/animirana emisija 5.00%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 22
Razlike prema polu uočljive su i kada su u pitanju omiljene emisije na televiziji. Devojčice dominantno više
preferiraju muzičke emisije (oko 10%) u odnosu na dečake, dok je situacija obrnuta kada su u pitanju
sportske emisije (oko 10% dečaka). Devojčice više vole strani serijski program (oko 22%) u odnosu na
dečake, dok dečaci više vole naučne emisije (preko 12%). Uočene razlike su i statistički značajne na nivou
X2 (361,8)=53.723, p<0,001.
Omi lj ena k nj i ga , pr ema polu
7.50%
NF/TRILER/HOROR 3.80%
4.30%
EDUKATIVNA/POPULARNA… 6.10%
4.30%
SPORT 0%
0%
LJUBAVNA 11.30%
11.20%
KOMEDIJA 8.00%
19.30%
FANTAZIJA 17.40%
12.40%
DRAMA/ISTORIJSKA 21.60%
38.50%
AVANTURISTIČKA 32.90%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 23
Kako grafikon pokazuje, knjige sa ljubavnom tematikom biraju isključivo devojčice, dok kjnjige sa sportskim
sadržajem biraju iskčjučivo dečaci. Takođe, devojčice preferiraju drame (oko 20%) u odnosu na dečake, koji
više preferiraju naučnu fantastiku, trilere i horore (preko 8%), dok kada su u pitanju ostali sadržaji,
preferencije su prilično ujednačene. I dečaci i devojčice su ljubitelji avantura. Uočene razlike su i statistički
značajne na nivou X2 (374,7)=45.332, p<0,001.
24
Aktivnosti koje učenici vole, prema polu
odlazak u tržni centar 42.50%

79.30%
86.80%
bavljenje sportom
77.80%
84.40%
igranje sa drugovima/drugaricama 87.30%
odlazak na sportske događaje 69.30%

58.50%
odlazak na izložbe 21.70%
27.60%
33.00%
odlazak na koncerte 55.30%
20.80%
odlazak na igranu predstavu 39.30%
odlazak na lutkarsku predstavu 14.20%

21.50%
79.20%
odlazak u bioskop 80.00%
59.00%
razmenjivanje poruka i fotografija preko društvenih mreža 66.80%
recitovanje 8.00%
14.20%
pisanje pesama/priča 8.00%

28.00%
30.70%
čitanje knjiga 50.20%
gledanje klipova 80.20%

76.70%
gledanje televizije 67.50%
68.40%
12.70%
komponovanje pesama/muzike 12.00%
21.20%
sviranje instrumenta 24.40%
surfovanje netom 56.10%

46.90%
igranje igrica 84.00%
53.50%
13.20%
ples 42.90%
slušanje muzike 83.50%

94.20%
snimanje klipova 29.70%

25.90%
18.90%
fotografisanje 57.30%
Dečaci Devojčice 25.20%

pevanje 71.30%
crtanje/slikanje 44.30%
68.40%
GRAFIKON 24
crtanje/slikanje X2 (487,1)=28.346, p<0,001.
pevanje X2 (487,1)=100.522, p<0,001.
fotografisanje X2 (486,1)=73.237, p<0,001.
snimanje klipova X2 (486,1)=0.866, p=0,001.
slušanje muzike X2 (487,1)=15.003, p=0,001.
ples X2 (487,1)=50.309, p<0,001.
25
igranje igrica X2 (487,1)=52.746, p<0,001.
surfovanje netom X2 (487,1)=4.075, p=0,044.
čitanje knjiga X2 (487,1)=18.768, p<0,001.
pisanje pesama/priča X2 (487,1)=30.684, p<0,001.
recitovanje X2 (487,1)=4.468, p=0,035.
odlazak na lutkarsku predstavu X2 (485,1)=4.257, p=0,039.
odlazak na igranu predstavu X2 (487,1)=19.120, p<0,001.
odlazak na koncerte X2 (487,1)=23.901, p<0,001.
odlazak na sportske događaje X2 (487,1)=6.000, p=0,014.
bavljenje sportom X2 (487,1)=6.455, p=0,011.
odlazak u tržni centar X2 (487,1)=69.817, p<0,001.
TABELA 2
Na grafikonu 24 su prikazane razlike u distribuciji odgovora između učenika i učenica koji su istakli da vole
da rade navedene aktivnosti. U tabeli 2, ispod grafika date su vrednosti Hi-kvadrat testa za one varijable
gde je uočena statistički značajna razlika. Za aktivnosti gde nije navedena vrednost Hi-kvadrata, uočena
razlika nije statistički značajna.
Kako se može videti u grafikonu, devojčice u daleko većem procentu u odnosu na dečake preferiraju ples i
pisanje pesama i priča (oko 30%). Takođe, devojčice u većem procentu vole da fotografišu (oko 50%) i
pevaju (oko 70%), kao i da recituju (oko 15%), idu na igranu predstavu (oko 40%) ili u tržni centar (oko 80%).
S druge strane, dečaci u nešto većem procentu vole da igraju video igrice i bave se sportskim aktivnostima
(oko 85%).
Tri omiljene aktivnosti - učešće prema polu
Igranje sa 8.40%
drugovima/drugaricama 6.70%
Bavljenje sportom 28.90%

13.30%
14.20%
Slušanje muzike
16.10%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 25
26
Kada su u pitanju omiljene aktivnosti, učenice u nešto većem procentu preferiraju slušanje muzike i igranje
sa drugovima i drugaricama u odnosu na učenike, dok učenici u preferiraju bavljenje sportom (oko 30%).
Ove razlike su i statistički značajne na nivou X2 (445,2)=114.790, p<0,001.
Sekcije koje pohađaju - distribucija prema polu
3.30%
SPORTSKA (GIMNASTIKA) 2.60%
4.30%
SPORTSKA (ATLETIKA) 1.90%
3.30%
SPORTSKA (ODBOJKA) 10.20%
14.40%
SPORTSKA (KOŠARKA) 7.20%
13.90%
SPORTSKA (FUDBAL) 2.30%
2.90%
NOVINARSKA 1.50%
4.30%
FOTOGRAFSKA/FILMSKA/VIDEO 0.80%
14.40%
LIKOVNA 15.10%
2.40%
KNJIŽEVNA/RECITATORSKA 5.60%
6.20%
MUZIČKA/HOR 34.20%
6.70%
DRAMSKA 6.40%
Dečaci Devojčice
GRAFIKON 26
Muzička/hor X2 (475,1)=53.621, p<0,001.
Fotografska/filmska/video X2 (475,1)=6.536, p=0,011.
Sportska (fudbal) X2 (475,1)=23.153, p<0,001.
Sportska (košarka) X2 (474,1)=6.507, p=0,011.
Sportska (odbojka) X2 (475,1)=8.146, p=0,004.
TABELA 3
Kao što se vidi na grafiku 25, devojčice u većem procentu pohađaju muzičku sekciju, odnosno hor (skoro
35%), književnu, odnosno recitatorsku sekciju (oko 5%) i sportsku odbojkašku sekciju (oko 10%) u odnosu
na dečake, dok dečaci u većem procentu pohađaju fotografsku, filmsku i video sekciju, te ostale sportske
sekcije, fudbal i košarku (oko 15%).
U tabeli 3, ispod grafika, date su vrednosti Hi-kvadrat testa za one varijable gde je uočena statistički
značajna razlika. Za razlike u pohađanju sekcija gde nije navedena vrednost Hi-kvadrata, uočena razlika nije
statistički značajna.
27
Posećivanje kulturnih događaja samostalno ili sa prijateljima - distribucija
prema polu
Devojčice Dečaci
77%
67%
57% 57%
29%
22%
18% 18%
15%
11%
3.90% 3.50%
Bioskop lutkarska predstava pozorišna predstava koncert izložba sportski događaj
GRAFIKON 27
Bioskop X2 (466,1)=6.002, p=0,014.
Izložba X2 (475,1)=4.495, p=0,034.
TABELA 4
Kako se može videti na grafikonu 27, devojčice u nešto većem procentu samostalno ili sa prijateljima i
prijateljicama posećuju sve ispitivane kulturne događaje u odnosu na dečake. U značajno većem procentu
posećuju bioskop (oko 80%) i izložbe (oko 20%). U tabeli ispod grafika date su vrednosti Hi-kvadrat testa za
one varijable gde je uočena statistički značajna razlika, a to su odlazak u bioskop i na izložbu.
28
III.3.2 Ukrštanja prema razredu
Omi lj eni pr ed met, pr ema r a zr ed u
4.1%
ENGLESKI JEZIK 3.8%
4.3%
3.4%
9.5%
GEOGRAFIJA 6.0%
6.5%
4.3%
8.2%
HEMIJA 21.1%
5.4%
ISTORIJA 7.5%
3.3%
10.3%
2.7%
SRPSKI JEZIK 3.8%
10.9%
15.4%
8.8%
MATEMATIKA 4.5%
13.0%
7.7%
6.1%
LIKOVNO 6.0%
12.0%
9.4%
14.3%
BIOLOGIJA 8.3%
10.9%
8.5%
34.7%
FIZIČKO VASPITANJE 24.1%
16.3%
23.9%
Osmi Sedmi Šesti Peti
GRAFIKON 28
Iz grafikona 27 vidljivo je da osmaci preferiraju fizičko vaspitanje, biologiju i geografiju (oko 35%) u odnosu
na učenike i učenice iz ostalih razreda. Učenici i učenice petog razreda kao omiljeni predmet srpski jezik
(oko 15%) i istoriju (oko 10%) u odnosu na đake iz ostalih razreda. Učenici šestog razreda kao omiljeni
predmet češće navode matematiku (13%) u odnosu na đake iz ostalih razreda i hemiju (preko 20%) u
odnosu na osmake. Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (489,24)=126.287, p<0,001.
29
Omi lj ena a k ti v nos t, pr ema r a zr e d u
8.7%
4.5%
GLEDANJE TV-A/FILMOVA/SERIJA
7.4%
1.7%
8.7%
8.2%
MUZIKA
9.6%
5.0%
10.7%
15.7%
VIDEO IGRICE
11.7%
5.9%
13.3%
IGRANJE/DRUŽENJE/ŠETNJA SA 14.2%
PRIJATELJIMA ILI PORODICOM 21.3%
20.2%
40.0%
41.0%
SPORT
30.9%
42.9%
GRAFIKON 29
Kada su u pitanju omiljene aktivnosti u slobodnom vremenu, gledanje TV-a, filmova ili serija je
najzastupljenije kod osmaka (oko 10%), dok sedmaci u najvećem procentu biraju igranje igrica (oko 15%).
Sportske aktivnosti najradije birajuđaci petog razreda (preko 40%), slično kao i ostali – sport je najmanje
omiljena aktivnost šestaka, ali ipak značajna (30%). Učenici petog i šestog razreda radije biraju igranje,
druženje ili šetnju sa prijateljima ili članovima porodice (oko 20%) u odnosu na đake iz ostalih razreda.
Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (497,12)=46.687, p=0,058.
30
Omi lj eni pev a č /pev a č i c a /gr upa , pr ema r a zr e d u
9.2%
STRANI ROK/HARD 6.8%
ROK/METAL 15.6%
8.8%
13.3%
10.7%
STRANI REP/HIP-HOP
6.5%
3.9%
24.2%
33.0%
STRANI POP/R&B
29.9%
32.4%
7.5%
12.6%
DOMAĆI REP/HIP-HOP
15.6%
17.6%
5.8%
9.7%
DOMAĆI POP/R&B
9.1%
12.7%
28.3%
20.4%
DOMAĆI FOLK
18.2%
16.7%
GRAFIKON 30
Omiljeni pevač, pevačica ili grupa osmacima je u najvećem procentu iz oblasti domaćeg folka (oko 30%) u
odnosu na đake ostalih razreda, kao i strani rep i hip-hop (oko 13%). Učenici sedmog razreda preferiraju
strani strani pop i R&B više u odnosu na ostale (oko 30%), učenici šestog razreda strani rok, hard rok i metal
(oko 15%). Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (402,15)=50.071, p=0,012.
31
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i , pr ema r a zr e d u
7.4%
TEMATSKA EMISIJA 3.2%
4.5%
4.0%
10.2%
TALK-SHOW 4.3%
6.1%
5.0%
18.5%
STRANA SERIJA 26.6%
16.7%
7.0%
1.9%
SPORT 3.2%
4.5%
6.0%
3.7%
NAUČNA EMISIJA 11.7%
9.1%
6.0%
6.5%
MUZIČKA EMISIJA 8.5%
1.5%
3.0%
13.9%
KVIZ 8.5%
13.6%
12.0%
25.0%
DOMAĆA SERIJA 20.2%
15.2%
42.0%
5.6%
DEČIJA/ANIMIRANA EMISIJA 6.4%
12.1%
9.0%
GRAFIKON 31
Učenici osmog razreda najviše vole da gledaju talk-show i tematske emisije (o kriminalu, hrani,
automobilima, poznatima), u odnosu na đake iz ostalih razreda. Sedmaci najviše vole naučne emisije (preko
10%) i strane serije (više od 25%), dok učenici petog razreda najviše vole da gledaju domaći serijski program
(preko 40%). Učenici šestog razreda u najvećem procentu vole da gledaju dečije ili animirane emisije (oko
12%) u odnosu na učenike iz ostalih razreda. Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2
(368,24)=64.994, p=0,002.
32
Omi lj ena k nj i ga , pr ema r a zr e d u
6.2%
8.2%
KOMEDIJA
13.9%
10.1%
18.6%
15.3%
FANTAZIJA
22.2%
17.2%
18.6%
21.4%
DRAMA/ISTORIJSKA
16.7%
13.1%
31.9%
35.7%
AVANTURISTIČKA
31.9%
43.4%
GRAFIKON 32
Kada je u pitanju žanr omiljene knjige, učenici petog razreda preferiraju avanturističke knjige (preko 40%),
više u odnosu na učenike ostalih razreda. Učenici šestog razreda više vole komične sadržaje u odnosu na
ostale učenike (oko 14%), dok učenici sedmog razreda u najvećem procentu briraju drame ili istorijske
knjige (oko 20%) u odnosu na ostale. Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (382,9)=43.290,
p=0,024.
33
G R AF I KO N 32 Akt ivnos ti koj e v ol e, pre ma r a zr e d u
66.9%
ODLAZAK U TRŽNI CENTAR 60.4%
64.2%
61.3%
76.8%
BAVLJENJE SPORTOM 79.9%
89.5%
82.4%
84.8%
IGRANJE SA DRUGOVIMA/DRUGARICAMA 85.1%
88.4%
84.0%
63.3%
ODLAZAK NA SPORTSKE DOGAĐAJE 59.0%
69.5%
59.7%
15.2%
ODLAZAK NA IZLOŽBE 18.7%
29.5%
42.9%
44.4%
ODLAZAK NA KONCERTE 41.0%
54.7%
44.5%
23.8%
ODLAZAK NA IGRANU PREDSTAVU 25.4%
43.2%
36.4%
12.7%
ODLAZAK NA LUTKARSKU PREDSTAVU 14.2%
24.2%
25.4%
78.1%
ODLAZAK U BIOSKOP 79.1%
79.0%
80.7%
RAZMENJIVANJE PORUKA I FOTOGRAFIJA 72.8%
66.9%
PREKO DRUŠTVENIH MREŽA 58.9%
48.7%
4.6%
RECITOVANJE 8.2%
10.5%
24.4%
14.6%
PISANJE PESAMA/PRIČA 11.9%
22.1%
31.1%
30.5%
ČITANJE KNJIGA 37.3%
48.4%
52.9%
83.4%
GLEDANJE KLIPOVA 82.1%
72.6%
70.6%
66.2%
GLEDANJE TELEVIZIJE 68.7%
68.4%
67.2%
7.3%
KOMPONOVANJE PESAMA/MUZIKE 9.7%
15.8%
18.6%
19.9%
SVIRANJE INSTRUMENTA 19.4%
24.2%
28.6%
57.6%
SURFOVANJE NETOM 52.2%
49.5%
40.3%
64.2%
IGRANJE IGRICA 66.4%
69.5%
68.9%
26.5%
PLES 32.8%
33.7%
26.1%
91.4%
SLUŠANJE MUZIKE 91.0%
87.4%
85.7%
24.5%
SNIMANJE KLIPOVA 23.3%
31.9%
31.9%
36.4%
FOTOGRAFISANJE 39.6%
52.1%
36.1%
46.4%
PEVANJE 55.2%
49.5%
51.3%
53.0%
CRTANJE/SLIKANJE 48.5%
66.3%
68.1%
34
GRAFIKON 33
crtanje/slikanje X2 (499,3)=14.157, p=0,003.
fotografisanje X2 (499,3)=7.302, p=0,001.
komponovanje pesama/muzike X2 (499,3)=9.869, p=0,020.
gledanje klipova X2 (499,3)=9.305, p=0,026.
čitanje knjiga X2 (499,3)=16.849, p=0,001.
pisanje pesama/priča X2 (499,3)=17.977, p<0,001.
recitovanje X2 (499,3)=28.032, p<0,001.
društvene mreže X2 (499,3)=18.174, p<0,001.
odlazak na lutkarsku predstavu X2 (497,3)=10.926, p=0,012.
odlazak na igranu predstavu X2 (498,3)=13.817, p=0,003.
odlazak na izložbe X2 (499,3)=31.384, p<0,001.
TABELA 5
Učenici petog razreda u većem procentu ističu da vole slikanje i crtanje (oko 70%), recitovanje (oko 25%),
odlazak na izložbe (preko 40%) i čitanje knjiga (preko 50%) u odnosu na učenike iz ostalih razreda. Takođe,
najvećem procentu vole pisanje pesama i priča i komponovanje pesama i muzike (oko 30-40%). Učenici
šestog razreda takođe u većem procentu u odnosu na učenike ostalih razreda vole sportske aktivnosti (oko
90%) i da odlaze na sportske događaje (oko 70%). S druge strane, stariji učenici, sedmaci i osmaci više
uživaju u slušanju muzike i pevanju (preko 90%), a posebno u surfovanju netom i pretraživanju sadržaja
(preko 50%), gledanju klipova (preko 80%) i korišćenju društvenih mreža za razmenjivanje poruka i
fotografija (oko 70%).
U tabeli ispod grafika date su vrednosti Hi-kvadrat testa za one varijable gde je uočena statistički značajna
razlika. Za aktivnosti gde nije navedena vrednost Hi-kvadrata, uočena razlika nije statistički značajna.
35
Tri omiljene aktivnosti - učešće prema razredu
4.9%
Igranje sa 9.5%
6.7%
23.1%
15.0%
18.3%
23.8%
12.0%
Slušanje muzike
15.0%
6.7%
GRAFIKON 34
Osmacima je u najvećem procentu slušanje muzike omiljena aktivnost (skoro 25%), te sportske aktivnosti
(oko 25%), a učenici šestog razreda u najvećem procentu vole da se igraju sa drugovima i drugaricama (oko
10%). Uočene razlike, prikazane na grafikonu su i statistički značajne na nivou X2 (453,6)=91.191, p=0,022.
36
Sek c ije k oje pohađaju -
d i s tr i buc i j a pr e m a r a zr e d u
4.8%
0.0%
2.6%
4.1%
2.2%
3.5%
10.2%
4.4%
3.5%
14.4%
8.9%
7.9%
10.2%
3.3%
11.4%
0.7%
NOVINARSKA 3.8%
1.1%
2.7%
1.4%
4.4%
3.5%
13.0%
LIKOVNA 9.0%
23.3%
18.4%
4.8%
5.6%
5.3%
14.3%
MUZIČKA/HOR 25.6%
17.8%
28.9%
8.8%
DRAMSKA 8.3%
4.4%
3.5%
GRAFIKON 35
Muzička/hor X2 (484,3)=10.324, p=0,016.
Likovna X2 (483,3)=10.060, p=0,018.
TABELA 6
Učenici najstarijih razreda u većem procentu pohađaju sportske sekcije, dok učenici najmlađih razreda
češće pohađaju muzičku sekciju, odnosno hor (oko 30%). Učenici šestog razreda u većem procentu u
odnosu na ostale učenike pohađaju likovnu sekciju (oko 25%). U tabeli ispod grafika date su vrednosti Hi-
kvadrat testa za one varijable gde je uočena statistički značajna razlika. Za aktivnosti gde nije navedena
vrednost Hi-kvadrata, uočena razlika nije statistički značajna.
37
Pos eć iva nje d oga đa ja s a mos ta lno ili s a pr ija teljima -
d i s tr i buc i j a pr e m a r a zr e d u
70.7%
SPORTSKI DOGAĐAJ 64.1%
48.8%
37.3%
14.3%
IZLOŽBA 12.8%
18.8%
16.4%
32.0%
KONCERT 19.5%
36.0%
17.1%
17.7%
POZORIŠNA PREDSTAVA 16.1%
18.8%
12.7%
2.0%
LUTKARSKA PREDSTAVA 4.8%
4.7%
3.6%
82.4%
BIOSKOP 72.1%
82.6%
51.3%
GRAFIKON 36
Bioskop X2 (476,3)= 36.901, p<0,001.
Koncert X2 (467,3)=14.511, p=0,002.
Sportski događaj X2 (469,3)=33.730, p p<0,001.
TABELA 7
Osmaci u najvećem procentu u odnosu na pripadnike ostalih razreda samostalno ili sa prijateljima posećuju
sportske događaje (oko 70%). Koncerte najčešće posećuju učenici šestog razreda (oko 35%), dok bioskop
najređe posećuju najmlađi, odnosno učenici petog razreda (oko 50%) u odnosu na učenike iz ostalih
razreda.
38
III.3.3 Ukrštanja prema uspehu
Omi lj eni pr ed met -

d i s tr i buc i j a pr e m a us pe h u
4.70%
ENGLESKI JEZIK 3.10%
0%
0%
6.60%
GEOGRAFIJA 6.30%
8.60%
11.10%
8.20%
HEMIJA 7.90%
8.60%
11.10%
7.90%
ISTORIJA 5.50%
2.90%
0%
8.80%
SRPSKI JEZIK 7.10%
0%
0%
11.70%
MATEMATIKA 2.40%
0%
0%
6.00%
LIKOVNO 12.60%
5.70%
11.10%
11.00%
BIOLOGIJA 11.00%
5.70%
11.10%
22.10%
51.40%
55.60%
Odličan Vrlo dobar Dobar Dovoljan
GRAFIKON 37
Srpski jezik i matematika su omiljeni predmeti odlikašima (preko 10%) dok nijednom učeniku sa dovoljnim
i dobrim uspehom ovi predmeti nisu omiljeni. Fizičko vaspitanje je u najvećem procentu omiljeni predmet
učenicima sa dovoljnim i dobrim uspehom (preko 50%). Uočene razlike, prikazane na grafikonu su i
statistički značajne na nivou X2 (488,24)=66.112, p<0,022.
39
Omi lj ena a k ti v nos t, pr ema us pehu
7.1%
GLEDANJE TV-A/FILMOVA/SERIJA 3.9%
10.6%
MUZIKA 4.7%
8.3%
11.1%
9.0%
VIDEO IGRICE 14.7%
19.4%
14.3%
22.2%
38.8%
SPORT 40.3%
41.7%
33.3%
GRAFIKON 38
Odlični učenici u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike uživaju u gledanju TV-a, filmova i serija,
kao i aktivnostima vezanim za muziku (oko 7%). Dobri i vrlo dobri učenici kao omiljenu aktivnost u najvećem
procentu navode igranje video igara, te igranje, druženje ili šetnju sa prijateljima ili članovima svoje
porodice (oko 20%). Uočene razlike, prikazane na grafikonu su i statistički značajne na nivou X2
(496,16)=60.900, p=0,002.
Omi lj eni pev a č /pev a č i c a /gr upa , pr ema us pehu

6.1%
ROK/METAL 6.9%
16.7%
7.5%
STRANI REP/HIP-HOP 13.1%
10.3%
0.0%
35.4%
STRANI POP/R&B 18.2%
17.2%
16.7%
11.2%
DOMAĆI REP/HIP-HOP 13.1%
27.6%
16.7%
9.7%
DOMAĆI POP/R&B 10.1%
3.4%
0.0%
17.2%
DOMAĆI FOLK 33.3%
17.2%
33.3%
GRAFIKON 39
Učenici sa odličnim uspehom u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike ističu da im je omiljeni
pevač, pevačica ili grupa iz žanra stranog popa i r&b-ja (oko 35%), kao i stranog roka, hard roka ili metala
40
(oko 10%). Učenici sa dobrim uspehom u najvećem procentu biraju pevača, pevačicu ili grupi iz oblasti
domaćeg repa i hip-hopa, dok dovoljni u najvećem procentu biraju iz domaćeg folka (trećina). Ove razlike
su i statistički značajne na nivou X2 (268,15)=59.326, p=0,001.
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i , pr ema us pe h u
5.60%
3.70%
0%
5.60%
TALK-SHOW 3.50%
3.70%
0%
18.50%
STRANA SERIJA 15.10%
14.80%
0%
5.60%
SPORT 0%
0%
0%
8.50%
0%
0%
4.00%
11.10%
0%
10.10%
KVIZ 19.80%
3.70%
14.30%
23.40%
44.40%
57.10%
7.90%
11.10%
0.00%
GRAFIKON 40
Učenici sa dovoljnim uspehom u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike preferiraju da gledaju
domaće serije na televiziji (oko 60%), odlikaši s druge strane u najvećem procentu u odnosu na ostale
gledaju strane serije (oko 20%). Učenici sa dobrim uspehom u najvećem procentu biraju dečije ili animirane
emisije (oko 10%) u odnosu na ostale, a vrlo dobri kvizove (oko 10%). Uočene razlike su i statistički značajne
na nivou X2 (248,24)=57.615, p=0,013.
41
Omi lj ena k nj i ga , pr ema us pe h u
9.4%
KOMEDIJA 9.8%
4.8%
0.0%
20.3%
FANTAZIJA 8.7%
23.8%
66.7%
16.2%
23.8%
33.3%
36.1%
23.8%
0.0%
GRAFIKON 41
Učenici sa dovoljnim uspehom u najvećem procentu vole da čitaju fantazije (oko 65%), ali i drame i istorijske
sadržaje (oko 30%) u odnosu na ostale učenike. Odlikaši i vrlo dobri učenici se najradije odlučuju za
avanturističke knjige (preko 35%). Međutim, uočene razlike, a mereno hi-kvadrat testom nisu statistički
značajne.
42
Aktiv nosti koj e uč e nic i/e vole , pre m a uspehu
66.8%
62.9%
44.4%
84.9%
71.4%
44.4%
88.0%
80.0%
66.7%
64.9%
71.4%
55.6%
28.6%
17.1%
22.2%
50.2%
40.0%
33.3%
35.7%
17.1%
22.2%
18.8%
25.7%
22.2%
82.5%
77.1%
44.4%
58.1%
55.6%
12.3%
RECITOVANJE 10.9%
5.7%
11.1%
22.5%
11.4%
11.1%
48.9%
11.4%
55.6%
78.2%
82.9%
66.7%
68.3%
71.4%
55.6%
14.2%
14.3%
12.5%
26.5%
20.0%
44.4%
55.1%
40.0%
11.1%
62.8%
94.3%
55.6%
33.5%
PLES 20.2%
25.7%
33.3%
91.7%
94.3%
44.4%
28.1%
34.3%
22.2%
44.0%
40.0%
33.3%
52.3%
PEVANJE 47.3%
42.9%
66.7%
60.6%
51.4%
44.4%
odličan vrlo dobar dobar dovoljan
GRAFIKON 42
43
slušanje muzike X2 (498,3)= 71.302, p<0,001.
ples X2 (498,3)=8.267, p=0,041.
igranje igrica X2 (498,3)=16.392, p=0,012.
sviranje instrumenta X2 (498,3)=12.990, p=0,005.
čitanje knjiga X2 (498,3)=29.924, p<0,001.
odlazak na igranu predstavu X2 (497,3)=2.787, p=0,017.
odlazak na koncerte X2 (498,3)=8.075, p=0,044.
TABELA 8
Najveći procenat odlikaša u odnosu na ostale učenike voli da se bavi sportom (oko 90%), najveći procenat
učenika sa dobrim uspehom voli da se igra igrice (oko 95%) i snima klipove (oko 35%) u odnosu na ostale.
Dovoljni učenici u najmanjem procentu u odnosu na ostale vole da slušaju muziku (oko 45%) i sufruju
netom, odnosno pretražuju sadržaje putem interneta (oko 10%), dok dobri u najmanjem procentu vole da
čitaju (oko 10%). Na igrane predstave, koncerte izložbe, kao i u tržni centar u najvećem procentu vole da
idu odlikaši u odnosu na ostale učenike.
Tri omiljene aktivnosti - učešće prema uspehu
7.1%
Igranje sa 7.3%
14.3%
20.1%
17.9%
14.2%
Slušanje muzike 15.6%
21.4%
28.6%
GRAFIKON 43
Učenici sa dovoljnim uspehom u najvećem procentu vole da slušaju muziku (oko 30%) i da se igraju sa
drugovima i drugaricama (oko 15%) dok odlični i vrlo dobri učenici u najvećem procentu vole sportske
aktivnosti (oko 20%) u odnosu na ostal
44
d i s tr i buc i j a pr e m a us pe h u
3.10%
0%
0%
2.50%
0%
0%
8.10%
0%
0%
10.00%
2.90%
0%
6.60%
11.40%
25.00%
2.20%
NOVINARSKA 1.70%
2.90%
0%
2.20%
2.90%
0%
15.40%
LIKOVNA 16.50%
5.70%
25.00%
5.60%
2.90%
0%
25.00%
MUZIČKA/HOR 16.50%
5.70%
25.00%
6.60%
DRAMSKA 6.60%
8.60%
0%
e
učenike. Međutim, uočene razlike nisu statistički značajne.
GRAFIKON 44
Muzička/hor X2 (484,3)=9.324, p=0,025.
Odlični i vrlo dobri učenici u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike pohađaju sportske sekcije
izuzev fudbala gde su najzastupljeniji učenici sa dovoljnim uspehom (25%). Slična je situacija kada je u
pitanju i likovna sekcija. Učenici sa dobrim uspehom u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike
pohađaju dramsku sekciju (oko 9%), a u najmanjem procentu muzičku sekciju, odnosno hor (oko 6%). Na
osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički značajna razlika u distribuciji učešća u sekciji prema
uspehu učenika postoji kada je u pitanju muzička sekcija i to na nivou X2 (484,3)=9.324, p=0,025.
45
Pos eć iva nje k ultur nih d oga đa ja s a mos ta lno ili s a
pr i j a te lj i m a - d i s tr i buc i j a pr e m a us pe h u
58.3%
56.3%
40.0%
15.9%
IZLOŽBA 12.1%
18.8%
20.0%
26.8%
KONCERT 24.6%
22.6%
20.0%
18.2%
3.1%
0.0%
3.8%
3.1%
0.0%
77.3%
BIOSKOP 66.4%
50.0%
40.0%
GRAFIKON 45
Bioskop X2 (476,3)= 16.601, p=0,001.
Sportske događaje u najmanjem procentu posećuju učenici sa dovoljnim uspehom (40%) u odnosu na
ostale učenike. S druge strane, pozorišne predstave u najvećem procentu posećuju odlični i vrlo dobri
učenici (preko 15%). Slična je situacija kada je odlazak u bioskop u pitanju, gde sa uspehom raste i procenat
posećivanja. Na osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički značajna razlika u distribuciji
posećivanja kulturnih događaja prema uspehu učenika postoji kada je u pitanju posećivanje bioskopa i to
na nivou X2 (476,3)= 16.601, p=0,001.
46
III.3.4 Ukrštanja prema nivou obrazovanja roditelja
Omi lj eni pr ed met, pr ema obr a zov a nj u oc a

4.9%
ENGLESKI JEZIK 2.4%
GEOGRAFIJA
4.9%
10.2%
10.0%
8.8%
HEMIJA 9.0%
10.0%
ISTORIJA
7.4%
7.2%
SRPSKI JEZIK
8.3%
6.6%
MATEMATIKA
8.3%
6.0%
20.0%
LIKOVNO
3.9%
9.0%
BIOLOGIJA
12.3%
9.6%
FIZIČKO VASPITANJE
26.5%
28.7%
40.0%
Fakultet ili više Srednja škola Osnovna škola
GRAFIKON 46
Najveći procenat učenika čiji očevi imaju završenu osnvnu školi kao omiljeni predmet biraju fizičko
vaspitanje (40%) i matematiku (20%). Učenici čiji očevi imaju završen fakultet ili više obrazovanje u
najvećem procentu kao omiljeni predmet biraju engleski (oko 5%) i srpski jezik (oko 9%). Međutim, kako
pokazuju rezultati Hi-kvadrat testa, uočene razlike nisu statistički značajne.
Omi lj eni pr ed met, pr ema obr a zov a nj u ma j k e
4.9%
ENGLESKI JEZIK 2.9%
6.5%
GEOGRAFIJA 8.7%
5.6%
9.3%
HEMIJA 7.2%
11.1%
8.1%
ISTORIJA 7.2%
7.3%
SRPSKI JEZIK 6.5%
11.1%
9.3%
MATEMATIKA 5.8%
5.6%
4.5%
LIKOVNO 8.7%
16.7%
10.1%
BIOLOGIJA 11.6%
26.7%
33.3%
GRAFIKON 47
47
Najveći procenat učenika čije majke imaju završenu osnovnu školu kao omiljeni predmet biraju fizičko
vaspitanje (30%) i likovno (17%). Srpski jezik i hemija takođe su najčešće omiljeni predmeti učenika čije
majke imaju završenu osnovnu školu. Engleski (sa oko 5%) i matematika (sa oko 9%) pojavljuju se kao
omiljeni predmet kod učenika čije majke imaju završen fakultet ili više obrazovanje. Međutim, kako
Omiljena aktivnost, prema obrazovanju oca

3.8%
gledanje TV-a/filmova/serija 6.5%
12.5%
muzika 5.3%
30.0%
13.5%
video igrice 8.2%
igranje/druženje/šetnja sa prijateljima ili 15.4%

17.1%
porodicom 10.0%
37.5%
sport 44.1%
50.0%
Faklultet ili više Srednja škola Osnovna škola
GRAFIKON 48
Najveći broj učenika čiji su očevi završili osnovnu školu kao omiljenu aktivnost navodi aktivnosti vezane za
sport (50%) i aktivnosti vezane za muziku (30%) u odnosu na učenike čiji očevi imaju viši nivo obrazovanja.
Video igrice i igranje, druženje ili šetnju sa prijateljima ili članovima porodice najčešće biraju kao omiljenu
aktivnost učenici čiji očevi imaju srednjoškolsko ili fakultetsko obrazovanje. Međutim, kako pokazuju
rezultati Hi-kvadrat testa, uočene razlike nisu statistički značajne.
Omiljena aktivnost, prema obrazovanju majke

05%
gledanje TV-a/filmova/serija 04%
06%
12%
muzika 04%
06%
13%
video igrice 07%
igranje/druženje/šetnja sa prijateljima ili 14%

20%
porodicom 39%
40%
sport 42%
33%
Faklultet ili više Srednja škola Osnovna škola
GRAFIKON 49
Najveći broj učenika čije su majke završile osnovnu školu kao omiljenu aktivnost igranje, drženje ili šetnju
sa prijateljima ili članovima porodice (oko 40%) u odnosu na učenike čije majke imaju viši nivo obrazovanja.
48
Učenici čije majke imaju fakultetsko obrazovanje u većem procentu kao omiljenu aktivnost preferiraju
video igrice i aktivnosti vezane za muziku (preko 10%) u odnosu na ostale učenike, dok učenici čije majke
imaju srednjoškolsko obrazovanje u najvećem procentu preferiraju sportske aktivnosti. Međutim, kako
Omi lj eni pev a č /pev a č i c a /gr upa ,

pr e m a obr a zov a nj u oc a
ROK/METAL 6.8%
9.9%
36.6%
25.0%
10.5%
12.5%
7.0%
25.0%
16.9%
DOMAĆI FOLK 26.3%
25.0%
Falkultet ili više Srednja škola Osnovna škola
GRAFIKON 50
Učenici čiji očevi imaju fakultetsko obrazovanje najradije slušaju strani pop i r&b (oko 35%), kao i strani rok,
hard rok ili metal (oko 15%), učenici čiji očevi imaju završenu osnovnu školu u najvećem procentu slušaju
domaći i strani pop i r&b (25%), dok učenici čiji očevi imaju srednjoškolsko obrazovanje najradije slušaju
domaći folk (preko 25%). Međutim, kako pokazuju rezultati Hi-kvadrat testa, uočene razlike nisu statistički
značajne.
O m ilj e ni pevač /pevač ica/g r upa,

pre m a obrazovanj u m aj ke
ROK/METAL 9.3%
6.7%
10.0%
34.3%
20.0%
10.5%
6.7%
9.5%
20.0%
16.7%
DOMAĆI FOLK 26.9%
40.0%
Falkultet ili više Srednja škola Osnovna škola
GRAFIKON 51
49
Strani pop i r&b najradije slušaju (oko 35%) učenici čije majke imaju fakultetsko obrazovanje, kao i strani
rok, hard rok ili metal (oko 10%). Domaći folk (40%) i domaći pop i r&b u najvećem procentu (20%) slušaju
učenici čije majke imaju završenu osnovnu školu. Međutim, kako pokazuju rezultati Hi-kvadrat testa,
uočene razlike nisu statistički značajne.
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i , pr ema obr a zov a nj u oc a
TEMATSKA EMISIJA
5.4%
3.9%
TALK-SHOW
5.3%
9.4%
STRANA SERIJA
17.9%
14.2%
28.6%
SPORT
76.9%
23.1%
11.9%
MUZIČKA EMISIJA
9.3%
3.1%
42.9%
KVIZ
9.3%
11.8%
14.3%
DOMAĆA SERIJA
20.5%
38.6%
14.3%
DEČIJA/ANIMIRANA EMISIJA
6.6%
7.1%
GRAFIKON 52
Sportske emisije na televiziji najradije gledaju učenici u našem uzorku čiji očevi imaju fakultetsko ili više
obrazovanje (preko 75%), dok domaće serije najradije gledaju učenici čiji očevi imaju završeno
srednjoškolsko obrazovanje (oko 40%). Muzičke emisije u najvećem procentu prate učenici čiji očevi imaju
završenu osnovnu školu (preko 40%). Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (285,16)=46.702,
p=0,004.
50
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i , pr ema obr a zov a nj u
majke
TEMATSKA EMISIJA
7.0%
1.9%
TALK-SHOW
5.9%
8.7%
7.7%
STRANA SERIJA
17.7%
12.6%
15.4%
SPORT
5.9%
2.9%
NAUČNA EMISIJA
10.2%
4.9%
MUZIČKA EMISIJA
4.8%
3.9%
23.1%
KVIZ
10.2%
12.6%
15.4%
DOMAĆA SERIJA
22.6%
36.9%
38.5%
DEČIJA/ANIMIRANA EMISIJA
6.5%
8.7%
GRAFIKON 53
Strane serije (preko 15%) i tematske emisije (7%) najradije gledaju učenici čije majke imaju fakultetsko ili
više obrazovanje na televiziji u odnosu na ostale učenike. Domaće serije najradije gledaju učenici čije majke
imaju završeno srednjoškolsko obrazovanje (oko 40%), dok su učenici čije majke imaju završenu osnovnu
školu u našem uzorku oni koji u najvećem procentu prate muzičke emisije (oko 25%). Uočene razlike,
međutim, nisu statistički značajne.
Omi lj ena k nj i ga , pr ema obr a zov a nj u oc a

12.0%
KOMEDIJA 8.8%
21.7%
FANTAZIJA 12.8%
16.9%
14.3%
28.9%
71.4%
GRAFIKON 54
Najveći procenat učenika čiji očevi imaju završenu osnovnu školu voli da čita knjige avanturističkog sadržaja
(preko 70%), učenici čiji očevi imaju srednjoškolsko obarzovanje u najvećem procentu u odnosu na ostale
učenike biraju drame ili istorijske knjige (oko 20%), dok učenici čiji očevi imaju završen fakultet ili više
obrazovanje u najvećem procentu uživaju u komedijma i fantazijama u odnosu na ostale učenike. Međutim,
kako pokazuju rezultati Hi-kvadrat testa, uočene razlike nisu statistički značajne.
51
Omi lj ena k nj i ga , pr ema obr a zov a nj u ma j k e
10.4%
KOMEDIJA 7.8%
7.7%
20.8%
FANTAZIJA 13.3%
30.8%
15.1%
7.7%
30.7%
46.2%
GRAFIKON 55
Najveći procenat učenika čije majke imaju završenu osnovnu školu voli da čita knjige avanturističkog
sadržaja (preko 45%) i fantazije (oko 30%), dok učenici čije majke imaju srednjoškolsko obarzovanje u
najvećem procentu u odnosu na ostale učenike biraju drame ili istorijske knjige (oko 25%), dok učenici čije
majke imaju završen fakultet ili više obrazovanje u najvećem procentu uživaju u komedijma (oko 10%) u
odnosu na ostale učenike. Međutim, kako pokazuju rezultati Hi-kvadrat testa, uočene razlike nisu statistički
značajne.
52
Ak ti vn os t i koj e vole , pr em a obra zovanju oca
62.9%
40.0%
86.2%
50.0%
86.7%
90.0%
64.8%
50.0%
25.2%
30.0%
50.5%
50.0%
34.8%
20.0%
17.7%
30.0%
83.8%
70.0%
80.0%
12.2%
RECITOVANJE 8.2%
10.0%
19.5%
30.0%
47.6%
30.0%
81.4%
70.0%
62.9%
90.0%
13.9%
28.1%
10.0%
55.7%
30.0%
66.2%
70.0%
28.6%
PLES 26.3%
50.0%
89.5%
100.0%
26.3%
20.0%
43.3%
70.0%
52.4%
PEVANJE 42.7%
90.0%
55.2%
70.0%
GRAFIKON 56
53
pevanje X2 (391,2)=10.409, p=0,005.
fotografisanje X2 (391,2)=6.393, p=0,041.
sviranje instrumenta X2 (391,2)=6.255, p=0,044.
TABELA 9
Najveći procenat učenika čiji očevi imaju završenu osnovnu školu uživa u pevanju, slušanju muzike, igranju
igrica, igranju sa drugovima i drugaricama i fotografisanju u odnosu na ostale učenike. S druge strane oni
najmanje uživaju u sviranju nekog instrumenta. Učenici čiji očevi imaju završen fakultet ili više obrazovanje
u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike uživaju u gledanju klipova, čitanju knjiga, bavljenju
sportskim aktivnostima i odlasku na sportske događaje.
54
Ak ti vn os t i koj e v ole , pr em a obra zovanju majk e
66.1%
52.9%
85.2%
64.7%
85.7%
76.5%
65.0%
41.2%
24.9%
23.5%
46.7%
35.3%
31.9%
11.8%
16.4%
23.5%
82.9%
70.6%
58.8%
11.3%
RECITOVANJE 12.3%
5.9%
20.6%
PISANJE PESAMA/PRIČA 15.9% 29.4%
45.9%
47.1%
79.0%
82.4%
64.6%
70.6%
12.9%
5.9%
25.3%
11.8%
53.3%
35.3%
66.5%
64.7%
32.3%
PLES 22.5%
17.6%
89.9%
82.4%
26.2%
41.2%
43.2%
47.1%
48.6%
PEVANJE 50.7%
64.7%
55.6%
58.8%
GRAFIKON 57
55
Najveći procenat učenika čije majke imaju završenu osnovnu školu uživa u pevanju, fotografisanju,
snimanju i gledanju klipova u odnosu na ostale učenike. Učenici čije majke imaju završen fakultet ili više
obrazovanje u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike uživaju u slušanju muzike, bavljenju
sportskim aktivnostima i odlascima na sportske događaje, te u bioskop. Međutim, rezultati Hi-kvadrat testa
nisu pokazalii postojanje statističke značajnosti kada su u pitanju ove varijable.
Tri omiljene aktivnosti, prema obrazovanju oca
Igranje sa 7.2%
7.7%
22.6%
13.3%
GRAFIKON 58
Učenici čiji očevi imaju završen fakultet ili više obrazovanje kao omiljenu aktivnost u najvećem procentu
navode bavljenje sportom (preko 20%), učenici čiji očevi imaju završenu osnovnu školu preferiraju igranje
sa drugovima i drugaricama (10%), dok oni čiji očevi imaju srednjoškolsko obrazovanje naradije uživaju u
muzici (oko 18%). Uočene razlike su i statistički značajne na nivou X2 (360,4)=131.166, p<0,001.
Tri omiljene aktivnosti, prema obrazovanju majke
Igranje sa 6.2%
11.5%
drugovima/drugaricama
19.5%
12.5%
15.4%
25.0%
GRAFIKON 59
Učenici čije majke imaju završen fakultet ili više obrazovanje kao omiljenu aktivnost u najvećem procentu
navode bavljenje sportom (oko 20%) i slušanje muzike (oko 15%) učenici čije majke imaju završenu osnovnu
školu preferiraju slušanje muzike (25%), dok oni čiji očevi imaju srednjoškolsko obrazovanje najradije
56
uživaju u sportskim aktivnostima (oko 25%). Međutim, rezultati Hi-kvadrat testa nisu pokazalii postojanje
statističke značajnosti kada su u pitanju ove varijable.
Sek c ije k oje pohađaju - d i s tr i buc i j a pr e m a

obr a zova nju oc a
2.4%
1.9%
7.3%
10.0%
12.6%
4.4%
10.0%
1.5%
NOVINARSKA 1.2%
1.5%
11.7%
LIKOVNA 16.4%
30.0%
3.9%
10.0%
19.4%
MUZIČKA/HOR 23.0%
40.0%
7.3%
DRAMSKA 7.3%
GRAFIKON 60
Sportska (fudbal) X2 (381,2)=6.737, p=0,034.
Najveći procenat učenika čiji očevi imaju završenu osnovnu školu pohađa muzičku (40%) i likovnu sekciju
(30%), dok ni jednan ne pohađa fudbalsku sportsku sekciju. Nju u najvećem procentu pohađaju učenici čiji
su očevi završili faluktet ili više obrazovanje. Na osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički
značajna razlika u distribuciji pohađanja sekcija prema obrazovanju oca postoji kada je u pitanju
posećivanje sportska, fudbalska sekcija i to na nivou X2(381,2)=6.737, p=0,034.
57
Sek c ije k oje pohađaju - d i s tr i buc i j a pr e m a
obr a zova nju ma jk e
3.2%
3.2%
7.9%
12.3%
5.9%
6.3%
5.9%
2.4%
NOVINARSKA 1.5%
5.9%
2.0%
5.9%
10.7%
LIKOVNA 20.6%
17.6%
5.6%
5.9%
20.6%
MUZIČKA/HOR 24.2%
41.2%
7.9%
DRAMSKA 5.3%
5.9%
GRAFIKON 61
Likovna sekcija X2 (400,2)=7.076, p=0,029.
Muzičku sekciju pohađa najveći procenat učenika čije majke imaju završenu osnovnu školu (40%). Učenici
čije su majke završile srednju školu u najvećem procentu pohađaju likovnu sekciju (oko 20%) u odnosu na
ostale učenike. Na osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički značajna razlika u distribuciji
pohađanja sekcija prema obrazovanju majke postoji kada je u pitanju likovna sekcija i to na nivou X2
(400,2)=7.076, p=0,029.
58
pr i j a te lj i m a - pr e m a obr a zov a nj u oc a
53.8%
22.2%
15.1%
IZLOŽBA 16.0%
11.1%
28.5%
KONCERT 26.5%
14.3%
21.1%
11.1%
5.0%
82.2%
BIOSKOP 68.1%
40.0%
GRAFIKON 62
Sportski događaj X2 (327,2)= 17.386, p<0,001.
Učenici čiji očevi imaju završeno fakultetsko obrazovanje u najvećem procentu posećuju bioskop (preko
80%) u odnosu na ostale učenike. S druge strane, učenici čiji očevi imaju srednjoškolsko obrazovanje
unjčešće obilaze sportske odgađaje (oko 70%) i izložbe (16%) u odnosu na ostale učenike.
Na osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički značajna razlika u distribuciji posećivanja
kulturnih događaja prema obrazovanju oca postoji kada je u pitanju posećivanje sportskih fogađaja i to na
nivou X2 (327,2)= 17.386, p<0,001.

pr i j a te lj i m a , pr e m a obr a zov a nj u m a j k e
58.9%
47.1%
13.6%
IZLOŽBA 20.6%
17.6%
27.2%
KONCERT 26.2%
29.4%
20.7%
11.8%
3.7%
5.9%
84.6%
BIOSKOP 58.1%
50.0%
GRAFIKON 63
59
Pozorišna predstava X2 (390,2)=7.363, p=0,025.
Učenici čije majke imaju završeno fakultetsko obrazovanje u najvećem procentu posećuju bioskop (oko
85%) i pozorište (oko 20%) u odnosu na ostale učenike. S druge strane, učenici čije majke imaju
srednjoškolsko obrazovanje najčešće obilaze sportske događaje (oko 65%) i izložbe (oko 20%) u odnosu na
ostale učenike.
Na osnovu Hi-kvadrat testa utvrđeno je da jedina statistički značajna razlika u distribuciji posećivanja
kulturnih događaja prema obrazovanju majke postoji kada je u pitanju posećivanje pozorišnih predstava i
to na nivou X2 (390,2)=7.363, p=0,025.
60
III.3.5 Ukrštanja prema nivou džeparcu
Omi lj eni pr ed met, pr ema v i s i ni d žepa r c a

3.7%
1.4%
ENGLESKI JEZIK 2.9%
3.5%
10.6%
8.5%
GEOGRAFIJA 9.9%
4.4%
6.1%
1.9%
11.3%
HEMIJA 6.4%
11.5%
10.6%
7.4%
5.6%
ISTORIJA 6.4%
7.1%
7.6%
7.4%
5.6%
SRPSKI JEZIK 7.6%
9.7%
4.5%
9.3%
8.5%
MATEMATIKA 8.1%
7.1%
10.6%
9.3%
8.5%
LIKOVNO 8.7%
5.3%
12.1%
11.1%
12.7%
BIOLOGIJA 13.4%
7.1%
6.1%
27.8%
25.4%
31.0%
24.2%
Više od 500 din Od 201-500 din Od 101-200 din Do 100 din Nema džeparac
GRAFIKON 64
X2 (476,24)=60.431, p<0,238.
Učenicima koji dnevno dobijaju do 100 dižeparca je u najvećem procentu omiljeni predmet je fizičko
vaspitanje (preko 30%) u odnosu na ostale učenike, dok oni koji nemaju džeparac u najvećem procentu u
odnosu na ostale biraju engleski jezik, matematiku i likovno kao omiljeni predmet (oko 10%). Uočene
razlike, kao i razlike prikazane na grafikonu, međutim nisu statistički značajne.
61
O m ilj e na aktiv nost, pre m a v isini dže parca
12.5%
5.5%
GLEDANJE TV-A/FILMOVA/SERIJA 4.0%
4.4%
7.4%
12.5%
5.5%
MUZIKA 13.2%
6.1%
7.4%
16.1%
9.6%
VIDEO IGRICE 7.5%
9.6%
16.2%
23.2%
14.9%
13.2%
28.6%
34.2%
SPORT 42.5%
43.9%
38.2%
Preko 500 din Od 201-500 din Od 101-200 din Do 100 din Nema džeparac
GRAFIKON 65
Učenici koji nemaju džeparac kao omiljenu aktivnost u najvećem procentu navode gledanje TV-a, filmova
ili serija, aktivnosti vezane za muziku (oko 13%) i igranje video igara (oko 15%). Oni učenici koji dobijaju od
200 do 500 dinara u najvećem procentu biraju igranje, druženje ili šetnju sa prijateljima ili članovima
porodice (oko 25%), dok oni koji dobijaju od 100 do 200 dinara u najvećem procentu biraju aktivnosti
vezane za muziku (oko 13%). Međutim, uočene razlike nisu statistički značajne mereno Hi-kvadrat testom.
O m ilj e ni pevač /pevač ica/g r upa,

pre m a v isini dže parca
7.0%
ROK/METAL 4.7%
11.0%
24.0%
14.0%
STRANI REP/HIP-HOP
5.0%
9.5%
5.5%
12.0%
14.0%
STRANI POP/R&B
35.0%
30.4%
29.…
30.0%
25.6%
DOMAĆI REP/HIP-HOP
11.7%
8.1%
16.5%
8.0%
2.3%
10.0%
8.0% 11.0%
23.3%
DOMAĆI FOLK
25.0%
24.3%
14.0% 17.6%
G RAFIKON 66
62
Učenici koji nemaju džeparac u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike preferira strani rok, hard
rok i metal muziku (oko 25%). S druge strane, učenici koji dobijaju više od 500 dinara dnevno preferiraju
strani i domaći rep i hip-hop. Učenici koji dobijaju od 200 do 500 dinara dnevno u najvećem procentu
preferiraju strani pop i r&b (35%). Međutim, uočene razlike nisu statistički značajne.
Omi lj ena emi s i j a na telev i zi j i ,

pr e m a v i s i n i d že pa r c a
5.6%
1.8%
3.0%
0.0%
11.1%
5.5%
TALK-SHOW 8.1%
5.1%
4.5%
22.2%
14.5%
STRANA SERIJA 16.1%
12.1%
31.8%
2.8%
3.6%
SPORT
2.3%
5.6%
9.1%
13.6%
5.6%
7.3%
5.1%
8.3%
7.3%
KVIZ 11.3%
18.2%
9.1%
25.0%
30.9%
29.3%
20.5%
8.3%
12.7%
9.1%
6.8%
G RAFIKON 67
Učenici koji ne dobijaju džeparac u najveće, rocentu u odnosu na ostale učenike uživaju u stranim serijskim
programima (oko 30%) i naučnim emisijama (oko 13%). Učenici koji donijaju od 200 do 500 dinara dnevno,
u najvećem procentu u odnosu na ostale uživaju u domaćem serijskom prgramu (oko 30%). Uočene razlike,
međutim, nisu statistički značajne.
63
Omi lj ena k nj i ga , pr ema v i s i n i d že pa r c a
14.6%
4.2%
KOMEDIJA 9.5%
8.1%
12.5%
14.9%
22.9%
FANTAZIJA 18.2%
14.1%
25.0%
12.2%
16.7%
19.2%
18.8%
34.1%
27.1%
42.4%
22.9%
GRAFIKON 68
Učenici koji ne dobijaju džeparac u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike uživaju u fantazijama
(25%), dok oni koji dobijaju preko 500 dinara dnevno najviše uživaju u komedijama (oko 15%). Uočene
razlike nisu statistički značajne.
64
Ak ti vn os t i koj e v ol e, pre ma v is ini dž ep arc a
83.9%
65.3%
53.5%
54.4%
76.8%
83.5%
81.6%
75.0%
92.1%
94.5%
81.6%
86.8%
64.3%
68.5%
56.1%
52.9%
23.2%
24.7%
28.9%
26.5%
60.7%
49.3%
40.4%
42.6%
33.9%
39.7%
28.1%
37.3%
23.6%
19.2%
18.6%
16.2%
87.5%
83.6%
76.3%
69.1%
80.4%
57.0%
50.0%
14.3%
15.1%
RECITOVANJE 10.8%
12.3%
5.9%
14.3%
17.8%
19.3%
17.6%
42.9%
39.2%
41.2%
38.2%
69.8%
84.7%
71.9%
76.5%
73.2%
63.0%
66.7%
57.4%
8.9%
12.3%
9.6%
13.2%
26.8%
19.2%
17.5%
35.3%
50.0%
42.5%
49.1%
61.8%
76.8%
65.8%
67.5%
63.2%
13.7%
35.7%
PLES 29.5%
23.7%
32.4%
94.6%
89.0%
89.5%
85.3%
32.1%
24.7%
32.5%
20.6%
51.8%
52.8%
30.7%
33.8%
57.1%
54.8%
PEVANJE 48.9%
50.9%
45.6%
46.4%
GRAFIKON 69 58.5%
57.0%
58.8%
65
GRAFIKON 70
fotografisanje X2 (486,4)= 13.278, p=0,010.
gledanje klipova X2 (487,4)=9.766, p=0,045.
društvene mreže X2 (487,4)=14.420, p=0,006.
odlazak u tržni centar X2 (487,4)=18.076, p=0,001
TABELA 10
Učenici koji dnevno dobijaju najveći džeparac, preko 500 dinara, u najvećem procentu vole da odlaze u
tržni centar, u bioskop (preko 80%) i na koncert (ok 60%). Takođe, oni u većem procentu uživaju u muzici,
igranju igrica, pretraživanje sadržaja na internetu i sviranju instrumenta u odnosu na ostale učenike.
Tri omiljene aktivnosti, prema visini džeparca
10.2%
Igranje sa 7.7%
6.8%
9.5%
6.8%
20.0%
19.8%
17.5%
22.4%
18.5%
18.9%
3.2%
GRAFIKON 71
Učenici sa većim džeparcem u najvećem procentu uživaju u slušanju muzike, dok se učenici koji dobijaju od
100 do 200 dinara u najvećem procentu biraju spotske aktivnosti (oko 25%). Uočene razlike nisu statistički
značajne.
66
d i s tr i buc i j a pr e m a v i s i n i d že pa r c a
3.7%
3.5%
1.5%
3.7%
2.8%
2.6%
1.5%
3.7%
7.0%
10.5%
4.6%
16.7%
12.7%
8.0%
7.7%
11.1%
5.6%
7.0%
7.7%
1.9%
0.0%
NOVINARSKA 3.0%
2.7%
1.5%
3.7%
1.4%
1.8%
3.1%
7.5%
18.3%
LIKOVNA 14.8%
15.8%
13.8%
5.6%
4.2%
1.8%
3.1%
16.7%
28.2%
MUZIČKA/HOR 20.7%
26.3%
13.8%
7.4%
7.0%
DRAMSKA 6.5%
5.3%
7.7%
G RAFIKON 72
Učenici koji dobijaju najveći džeparac, preko 500dinara, u najvećem procentu u odnosu na ostale učenike
pohađaju sportsku, košarkašku sekciju (oko 17%). Učenici koji dobijaju od 200 do 500 dinara u najvećem
procentu u odnosu na ostale učenike pohađaju muzičku sekciju, odnosno hor (oko 30%) i likovnu sekciju
(oko 20%). Međutim, uočene razlike, kao i one prikazane na grafikonu, mereno Hi-kvadrat testom, nisu
statistički značajne.
67
pr i j a te lj i m a - d i s tr i buc i j a pr e m a us pe h u
60.8%
67.6%
54.2%
48.5%
15.1%
27.9%
IZLOŽBA 12.8%
12.3%
11.8%
31.4%
33.8%
KONCERT 25.5%
13.2% 28.6%
15.7%
23.5%
15.1%
10.3%
7.8%
5.9%
2.8%
4.4%
84.9%
73.9%
BIOSKOP 81.0%
60.2%
60.3%
GRAFIKON 73
Bioskop X2 (466,4)=23.493, p<0,001.
Izložba X2 (457,4)=10.690, p=0,030.
TABELA 11
Učenici koji dobijaju džeparac uznad 100 dinara češće posećuju bioskop u odnosu na učenike koji dobiju
manje od 100 dinara dnevno ili ne dobijaju džeparac uopšte. Izložbe, koncerte, sportske događaje i
pozorišne predstave najčešće posećuju učenici koji dobijaju od 200 do 500 dinara džeparca dnevno.
68
IV Z AKLJUČAK
Ovim istraživanjem o kulturnoj participaciji dece ušlo se u spektar aktivnosti kojima se deca bave u
slobodno vreme, a koje pored strukturiranih kulturnih događanja obuhvataju i kreativnost, i zabavu, i igru,
i druženje. Posmatrane kategorije stavljene su u kontekst i poređene prema podacima o polu, uzrastu,
uspehu i porodičnoj situaciji deteta (obrazovanju roditelja, visini džeparca). Dobijeni nalazi pokazuju
određene statistički značajne razlike, u velikom broju ukrštanja, a koje se odnose na interesovanja, ukuse i
navike kada je u pitanju kulturni život učenika i učenica.
Neki od ključnih zaključaka (ali i pitanja) u vezi kulturne participacije i, generalno, slobodnog vremena dece
od 5. do 8. razreda, moraju se posmatrati u svetlu nalaza da deca ovih uzrasta, tokom radnog dana, više od
8 sati provedu u školi i u izvršavanju obaveza za školu (učenje, domaći zadaci).
Omiljeni predmet i devojčicama i dečacima je fizičko; dok devojčice nešto češće vole biologiju i likovno od
dečaka, dečaci češće biraju kao omiljene predmete matematiku, istoriju i geografiju od devojčica. Kada je
reč o sekcijama, devojčice češće idu na hor od dečaka, dok su dečaci u većem procentu od devojčica
učlanjeni u filmsku/foto/video sekciju.
Pored porodice, škola ima najvažniju ulogu u negovanju kulturnih potreba, stvaranju interesovanja i navika
kod dece. Većina dece iz našeg uzorka nije ni jednom bila na izložbi (u galeriji, muzeju), na koncertu, u
pozorištu ili na lutkarskoj predstavi tokom 2018. godine. Ovakav nalaz je podudaran kada je reč o odlasku
na ova kulturna događanja i sa roditeljima, i sa školom, i samostalno/sa drugovima i drugaricama. Najčešće
posećivana događanja s roditeljima su bila sportska dešavanja, dok su sa školom najčešće išli u bioskop, a
samostalno i u društvu vršnjaka posećivali su sportske događaje i bioskop češće od ostalih događanja.
Devojčice češće od dečaka samostalno ili s prijateljima posećuju sva ispitivana kulturna događanja. Ovakvi
nalazi potvrđuju neke od početnih pretpostavki, posebno u domenu neophodnosti jačanja saradnje škola i
ustanova kulture, čime bi se u dugoročno uticalo na povećanje dečjeg učešća u strukturisanim kulturnim
aktivnostima.
Ključni razlog zbog kojeg koji deca navode da biraju omiljene aktivnosti jeste zato što ih opuštaju i daju im
osećaj slobode. Omiljene aktivnosti u slobodno vreme deci iz našeg uzorka su slušanje muzike, bavljenje
sportom, igra i druženje. U igranju video igrica i na telefonu (društvenim mrežama) provode gotovo 3 sata
dnevno. Pored omiljenih aktivnosti, deca vole vole odlazak u bioskop i gledanje klipova, a takođe i odlaske
u tržne centre i razmenjivanje poruka i fotografija preko društvenih mreža; polovina i nešto više dece vole
da pevaju i crtaju/slikaju, a najmanje vole da recituju i komponuju. Pri odabiru aktivnosti koje vole,
devojčice u daleko većem procentu vole neku od kreativnih i umetničkih aktivnosti od dečaka koji, u odnosu
na njih, više biraju aktivnosti kao što su bavljenje sportom i igranje video igrica.
Muzika koju slušaju je žanrovski veoma raznovrsna, a najviše vole strani pop ili r&b i domaću folk muziku.
Osmaci u većem broju od ostalih učenika biraju omiljenog muzičkog izvođača/grupu iz oblasti domaće folk
muzike; šestacima je zanimljiviji rok/hard rok/metal nego ostalim učenicima, dok su strani pop i R&B više
omiljeni sedmacima i petacima nego učenicima 6. i 8. razreda.
Deca tokom radnog dana najmanje vremena provode u čitanju za sopstveno zadovoljstvo. Omiljene knjige,
u odnosu na đake ostalih razreda, petacima su iz žanra avanturističkih, šestacima iz žanra komedije i
fantastike, a sedmacima drame/istorijske.
Radnim danom, deca u proseku provedu nešto više od 1.5 sati gledajući televiziju, a preferiraju domaće i
strane serije.
Oko 13% dece koja su učestvovala u anketi u ovom trenutku još uvek ne zna šta bi želeli da budu kad
porastu, a najveći broj njihovih vršnjaka koji su se izjasnili na pitanje o zanimanju, želeli bi da se bave nekom
69
od profesija u oblasti sporta, nekim od zanimanja u sferi IT-a (programeri, eventualno gejmeri), prosvete
(vaspitači, nastavnici) i zdravstva (lekari, specijalisti).
Gorenavedeno samo su neki od nalaza ankete, kojom su potvrđene i neke od početnih pretpostavki našeg
istraživanja: tokom radnog dana, deca su veoma opterećena školskim obavezama; učenici osnovnih škola
učestvuju u šarenolikom spektru zabavnih i kulturnih sadržaja, pri čemu veoma retko posećuju kulturna
događanja; nadalje, deci strukturisani kulturni događaji nisu zanimljivi u meri u kojoj su to sportske ili
zabavne aktivnosti koje su im široko dostupne. Igra i druženje s vršnjacima za populaciju ovog uzrasta
veoma su važan način provođenja slobodnog vremena.
Ovim pilot istraživanjem dobijen je fundus podataka koji mogu biti od izuzetnog značaja kako pri formulaciji
kulturnih, tako i obrazovnih politika, posebno u (lokalnom) kontekstu formulacije mehanizama i
instrumenata kojima bi se od najranijeg uzrasta uticalo na dostupnost i ponudu sadržaja, stvaranje navika,
i, generalno, na pozitivne uticaje u oblikovanju kulturnog života dece i mladih, a time i buduće odrasle
publike.
70

Istrazivanje IZ UGLA DETETA Izvestaj

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Istrazivanje IZ UGLA DETETA Izvestaj

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Istrazivanje IZ UGLA DETETA Izvestaj

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Izveštaj o pilot istraživanju

kulturne participacije dece

Izveštaj o pilot istraživanju

II.1 Neka promišljanja u osnovi istraživanja 4

II.2 Ciljevi istraživanja 5

II.5 Opis uzorka 6

III NALAZI ISTRAŽIVANJA 9

III.1 Socio-demografske variable 9

B.Matić-Ostojić; Fondacija POINT, Beograd, 2016.

II.2 Ciljevi istraživanja

II.5 Opis uzorka

Distribucija učenika po školama

Nikola Tesla 18%

Di s t ri buc ija uč enika po os t var en om us pe hu

Dečaci: 43.8% Devojčice: 56.2%

Otac Nezaposlen 4,2%

Status zaposlenja Ne zna 10%

Majka Nezaposlena 14,8%

Osnovna škola 2,1%

Srednja škola 35,2%

Obrazovanje Ne zna 19,5%

Srednja škola 28,3%

U svom stanu 44,2%

Gde tvoja porodica U svojoj kući 47,5%

U iznajmljenom stanu/kući 5,8%

Da li tvoja porodica ima Da 87,8%

Nemam džeparac 14,1%

Od 201 do 500 dinara 15%

Od 501 do 1000 dinara 8,2%

Preko 1000 dinara 3,3%

Koje su tvoje tri omiljene aktivnosti u slobodnom vremenu

Omiljena aktivnost u slobodnom vremenu

Koja je tvoj omiljena emisija na televiziji?

Omiljeni predmet u školi

fizičko vaspitanje biologija hemija matematika

odlazak u tržni centar 36.7% 63.3%

bavljenje sportom 18.6% 81.4%

igranje sa drugovima/drugaricama 14.6% 85.4%

odlazak na sportske događaje 37.5% 62.5%

odlazak na izložbe 74.5% 25.5%

odlazak na koncerte 54.5% 45.5%

odlazak na igranu predstavu 69.1% 30.9%

odlazak na lutkarsku predstavu 81.7% 18.3%

odlazak u bioskop 20.8% 79.2%

razmenjivanje poruka i fotografija preko… 37.1% 62.9%

recitovanje 88.6% 11.4%

pisanje pesama/priča 80.8% 19.2%

čitanje knjiga 58.9% 41.1%

gledanje klipova 22.0% 78.0%

gledanje televizije 32.3% 67.5%

komponovanje pesama/muzike 87.8% 12.2%

sviranje instrumenta 77.4% 22.6%

surfovanje netom 49.5% 50.5%

igranje igrica 32.9% 67.1%

ples 70.5% 29.5%

slušanje muzike 10.6% 89.4%

snimanje klipova 72.7% 27.3%

fotografisanje 59.8% 40.2%