WEEK 1 - KONSEPTO NG KASARIAN

GENDER AT SEX

● Sex - biyolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba

ng babae sa lalaki.
➢ Ang mga babae ay may buwanang regla
➢ Ang mga lalaki ay may bayag (testicle)

● Gender - mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan

para sa mga babae at lalaki.

ORYENTASYONG SEKSUWAL

● Oryentasyong seksuwal - kakayahan ng isang tao na makaranas ng

malalim na atraksiyong apeksyonal, emosyonal, sekswal; at ng malalim
na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay maaaring katulad ng sa
kanya, iba sa kanya, o kasariang higit sa isa. (GALANG Yogyakarta)
➢ Heterosexual – mga taong nagkakanasang seksuwal sa miyembro ng
kabilang kasarian
➢ Homosexual – mga nagkakaroon ng seksuwal na pagnanasa sa mga
taong nabibilang sa katulad na kasarian

● Gender Identity - malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao,

na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa sex niya nang siya’y
ipanganak, kabilang ang personal na pagtuturing niya sa sariling
katawan
➢ Lesbian (tomboy) - sila ang mga babae na ang kilos at damdamin ay
panlalaki; mga babaeng may pusong lalaki at umiibig sa kapwa babae
(tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas na tibo at tomboy)
➢ Gay (bakla) - mga lalaking nakararamdam ng atraksyon sa kanilang
kapwa lalaki; may iilang bakla ang nagdadamit at kumikilos na parang
babae (tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas na; bakla, beki, at bayot).
➢ Bisexual - mga taong nakararamdam ng atraksyon sa dalawang
kasarian
➢ Asexual - mga taong walang nararamdamang atraksiyong seksuwal sa
anumang kasarian
➢ Transgender - kung ang isang tao ay nakararamdam na siya ay
nabubuhay sa maling katawan, ang kaniyang pag-iisip at ang
pangangatawan ay hindi magkatugma, siya ay maaaring may
transgender na katauhan
➢ Transsexual - taong nagpa opera

WEEK 2 - GENDER ROLES SA IBA’T IBANG LIPUNAN SA MUNDO

● Ang mga datos pang-kasaysayan ay nagpapakita na ang kababaihan sa

Pilipinas noon maging ito man ay kabilang sa pinakamataas na uri o sa uring
timawa, ay pagmamay-ari ng mga lalaki.
Pre-kolonyal
➢ Binukot (Panay)
- mga babae na itinatago sa mata ng publiko
- Itinuturing silang prinsesa
- Hindi sila pinapayagang umapak sa lupa at hindi pinapayagang makita ng
kalalakihan hanggang sa magdalaga.
Pre-Spanish
➢ Boxer Codex
- Ang mga lalaki ay pinapayagang magkaroon ng maraming asawa subalit
maaaring patayin ng lalaki ang kaniyang asawang babae sa sandaling makita
niya itong kasama ng ibang lalaki.
- Kung gustong makipaghiwalay ng lalaki ay maaari niyang bawiin ang mga ari-
ariang ibinigay niya sa panahon ng kanilang pagsasama, ngunit kung ang babae
ang makikipaghiwalay ay wala itong makukuhang kahit ano.

➢ Dr. Lordes Lapuz (A Study of Psychopathology and Filipino Marriages in Crises)

- “Filipinas are brought up to fear men and some never escape the feelings of
inferiority that upbringing creates.”

➢ Emelda Driscoll (2011)

- sa loob ng pamilya, ang mga Pilipina ay lumalaking tinitingnan bilang siyang
pinagmumulan ng kapangyarihan sa pamilya.
Spanish period
➢ Emelina Ragaza Garcia (Position of Women in the Philippines)
- Limitado ang karapatan ng mga kababaihan
- Sistemang legal (mas mababa ang kababaihan kaysa kalalakihan)

★ Mga babaeng nagpakita ng kabayanihan:

1. Gabriela Silang - lumaban sa pang-aabuso ng mga Espanyol
(panahon ng pag-aalsa)
2. Marina Dizon - tumulong sa adhikain ng mga katipunero na
labanan ang pang-aabuso ng mga Espanyol (panahon ng
Rebolusyon ng 1896)
American period
➢ nagdala ng ideya ng kalayaan, karapatan, at pagkakapantay-pantay sa Pilipinas.
➢ a pagsisimula ng pampublikong paaralan na bukas para sa kababaihan at kalalakihan,
mahirap o mayaman
➢ Nabuksan ang isipan ng kababaihan na hindi lamang dapat bahay at simbahan ang
mundong kanilang ginagalawan
➢ Nakapagboto ang mga kababaihan
- Plebesito noong Abril 30, 1937 (90% ng mga bumoto ay pabor sa pagbibigay-
karapatan sa pagboto ng kababaihan.)
Japanese period (WW2)
➢ Ang kababaihan sa panahong ito ay kabahagi ng kalalakihan sa paglaban sa mga
Hapones.
➢ Ang mga kababaihan ay ginawang comfort women
➢ Ang mga babae, may trabaho man o wala, ay inaasahang gumawa ng mga gawaing-
bahay.
 Kasalukuyan
➢ marami nang pagkilos at batas ang isinusulong upang mapagkalooban ng pantay na
karapatan sa trabaho at lipunan ang mga babae, lalaki at LGBT.

Africa at Kanlurang Asya

● mahigpit ang lipunan para sa mga babae lalo na sa mga miyembro ng komunidad ng LGBT
● Matagal ang panahong hinintay ng mga babae upang mabigyan sila ng pagkakataong makalahok
sa proseso ng pagboto (nakaboto lamang noong ika 20 siglo except Saudi Arabia)
● Bawal magmaneho ang mga babae sa Saudi Arabia nang walang pahintulot sa kamag-anak ng
lalaki (asawa, magulang, kapatid)
● Ang paglalakbay rin ng mga babae ay napipigilan sapagkat may ilang bansa na hindi
pinapayagan ang mga babae na maglakbay nang mag-isa o kung payagan man ay nahaharap sa
malaking banta ng pang-aabuso (seksuwal at pisikal)
● may 125 milyong kababaihan (bata at matanda) ang biktima ng Female Genital Mutilation
(FGM) sa 29 na bansa sa Africa at Kanlurang Asya.
- proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o matanda) nang walang anumang
benepisyong medikal. Ito ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili nitong walang
bahid dungis ang babae hanggang siya ay maikasal.

WEEK 3 - DISKRIMINASYON

● Diskriminasyon - tumutukoy sa anumang pag-uuri, eksklusyon, o restriksyon batay sa kasarian

na naglalayon o nagiging sanhi ng hindi pagkilala, paggalang, at pagtamasa ng lahat ng kasarian
ng kanilang mga karapatan o kalayaan.

Ayon sa:
➢ United Nations Development Programme (UNDP) at
➢ United States Agency for International Development (USAID)
- “Being LGBT in Asia: The Philippines Country Report”, ang mga LGBT ay may
kakaunting oportunidad sa trabaho, bias sa serbisyong medikal, pabahay at
maging sa edukasyon.

● “Anti-Homosexuality Act of 2014” ng Uganda - ang same-sex relations at marriages ay

maaaring parusahan ng panghabambuhay na pagkabilanggo.

● Batas sa North Carolina (2016) - ang paggamit ng banyo ay batay sa sex na nakasulat sa
kanyang birth certificate at hindi sa kaniyang gender. (Ipinawalang bisa noong 2019)

● Foot Binding sa China

- Ang paa ng babae ay pinapaliit hanggang sa tatlong pulgada gamit ang pagbalot ng
isang pirasong bakal o bubog sa talampakan
- Tinatawag na lotus feet o lily feet
- simbolo ng yaman, ganda, at pagiging karapat-dapat sa pagpapakasal.

● Ang breast ironing o breast flattening sa Cameroon, Africa

- ang pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang nagdadalaga sa pamamagitan ng
bato, martilyo o spatula na pinainit sa apoy.
 - Upang maiwasan ang maagang pagbubuntis ng anak, paghinto sa pag-aaral, at
pagkagahasa.

● female genital mutilation (FGM)

- female genital cutting o female circumcision (pagtutuli ng babae)
- Isinasagawa sa 27 bansa sa timog Sahara at Hilagang silangan ng Aprika

Diskriminasyon sa mga lalake, babae, at LGBT

● ELLEN DEGENERES (lesbian)

● TIM COOK (gay) - Ang CEO ng Apple Inc.
● CHARO SANTOS-CONCIO (babae) - Matagumpay na artista sa pelikula at
telebisyon
● DANTON REMOTO (gay) - Isang propesor sa kilalang pamantasan, kolumnista, manunulat, at
mamamahayag. Nakilala siya sa pagtatag ng Ang Ladlad, isang pamayanan na binubuo ng mga
miyembro ng LGBT
● MARILLYN A. HEWSON (babae) - Chair, Presidente, at CEO ng Lockheed Martin Corporation,
gun company.
● CHARICE PEMPENGCO (lesbian) - Isang Pilipinang mang-aawit na nakilala hindi lamang sa
bansa maging sa ibang panig ng mundo.
● ANDERSON COOPER (gay) - Isang mamamahayag at tinawag ng New York Time na “the most
prominent open gay on American television.”
● PARKER GUNDERSEN (lalaki) - Chief Executive Officer ng ZALORA
● GERALDINE ROMAN (transgender) - Kauna-unahang transgender na miymebro ng Kongreso.
Siya ang kinatawan ng lalawigan ng Bataan. Siya ang pangunahing taga-pagsulong ng Anti
Discrimation bill sa Kongreso.

WEEK 4 - TUGON NG PAMAHALAAN AT MAMAMAYAN NG PILIPINAS SA MGA ISYU NG

KARAHASAN AT DISKRIMINASYON

● 6 na prinsipyo ng Yogyakarta
➢ (Prinsipyo 1) ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL NA PAGTATAMASA NG
KARAPATANG PANTAO - Lahat ng tao ay isinilang na malaya at pantay sa dignidad at
mga karapatan.
➢ (Prinsipyo 2) ANG MGA KARAPATAN SA PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT
KALAYAAN SA DISKRIMINASYON - Bawat isa ay may karapatang magtamasa ng
lahat ng karapatang pantao nang walang diskriminasiyong nag-uugat sa oryentasyong
seksuwal o pagkakakilanlang pangkasarian.
➢ (Prinsipyo 4) ANG KARAPATAN SA BUHAY - Karapatan ng lahat ang mabuhay.
Walang sinuman ang maaaring basta na lamang pagkaitan ng buhay sa anumang
dahilan, kabilang ang may kaugnayan sa oryentasyong seksuwal o pagkakakilanlang
pangkasarian.
➢ (Prinsipyo 16) ANG KARAPATAN SA EDUKASYON - Ang lahat ay may karapatan sa
edukasyon nang walang diskriminasiyong nag-uugat at sanhi ng oryentasyong seksuwal
at pagkakakilanlang pangkasarian.
➢ (Prinsipyo 25) ANG KARAPATANG LUMAHOK SA BUHAY-PAMPUBLIKO - Bawat
mamamayan ay may karapatang sumali sa mga usaping publiko, kabilang ang
 karapatang mahalal, lumahok sa pagbubuo ng mga patakarang may kinalaman sa
kaniyang kapakanan; at upang mabigyan ng pagkakataon ng makapagbuo ng
organisasyong magtataguyod ng kanilang pagkatao.

● CEDAW (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women) -

pinirmahan noong Disyembre 18, 1979. Karaniwang inilalarawan ito bilang International Bill for
Women, kilala din ito bilang The Women’s Convention o ang United Nations Treaty for the Rights
of Women.

● Anti-Violence Against Women and Their Children Act - batas na nagsasaad ng mga
karahasan laban sa kababaihan at kanilang mga anak, nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa
mga biktima nito, at nagtatalaga ng mga kaukulang parusa sa mga lumalabag dito.
- Mga mabibigyan ng proteksiyon ay ang kababaihan ( past wife, current gf, babaeng
nagkaanak)
- Ang “mga anak” naman ay tumutukoy sa mga anak ng babaeng inabuso, underage, over
18 who can’t protect themselves, and children under the care of the woman being
abused.
- Ang mga maaaring paruhasan ay ang past husband, ex-bf or live-in partner, nagkaroon
ng anak sa babae

WEEK 4 - Hakbang na Nagsusulong ng Pagtanggap at Paggalang sa Kasarian

na Nagtataguyod ng Pagkakapantay-pantay ng Tao Bilang Kasapi
ng Pamayanan.

● Executive Order No. 100 (Dec. 19, 2019) - Pres. Rodrigo Duterte. Ito ay naka-angkla sa Seksyon
11 ng 1987 Konstitusyon na pinapahalagahan ng Estado ang karangalan ng bawat tao at
ginagarantiyahan ang lubos na paggalang sa mga karapatang pantao.
● Universal Declaration of Human Rights sa ilalim ng preamble at Artikulo 1 - likas na
karapatan ng lahat ng tao tulad ng pagkakapantay-pantay at pagiging malaya.
● HeForShe.org (Emma Watson) - isang pinag-isang kampanya ng UN Women para sa
pagkakapantay-pantay ng kasarian. (Sept. 20, 2014)