Lý thuyết Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu

cơ
I. Khái niệm về hợp chất hữu cơ

1. Hợp chất hữu cơ là gì?

Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta, trong cơ thể sinh vật, cơ thể người và trong hầu hết các
loại lương thực, thực phẩm, trong các loại đồ dùng...

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, H2CO3 và muối cacbonat, cacbua kim
loại như CaC2...)

2. Đặc điểm của hợp chất hữu cơ

-  Đặc điểm cấu tạo:

- Tìm hiểu đặc điểm hợp chất hữu cơ. (Ảnh: Shutterstock.com)

Nguyên tố bắt buộc có trong hợp chất hữu cơ là cacbon.

Liên kết hoá học chủ yếu trong chất hữu cơ là liên kết cộng hoá trị.

- Tính chất vật lí:

Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi thấp (rất dễ bay hơi).
Phần lớn các hợp chất hữu cơ không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong các dung
môi hữu cơ.

- Tính chất hóa học:

Các hợp chất hữu cơ thường dễ cháy và kém bền với nhiệt.
Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng
khác nhau trong cùng một điều kiện, nên tạo ra hỗn hợp sản phẩm.

3. Phân loại hợp chất hữu cơ

Có nhiều cách phân loại hợp chất hữu cơ, tuy nhiên, người ta hay dùng cách phân loại dựa
theo thành phần các nguyên tố tạo nên hợp chất hữu cơ. Hợp chất hữu cơ được chia ra làm 2
loại: Hidrocacbon và dẫn xuất hidrocacbon.

Hiđrocacbon là hợp chất hữu cơ mà trong phân tử chỉ có hai nguyên tố là cacbon và
hiđro.
Dẫn xuất hiđrocacbon là hợp chất hữu cơ mà trong phân tử ngoài hai nguyên tố là
cacbon và hiđro còn có các nguyên tố khác: oxi, nitơ, clo..

II. Khái niệm về hóa học hữu cơ

Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những
chuyển đổi của chúng.

Hóa học hữu cơ có các phân ngành như hóa học dầu mỏ, hóa học polime, hóa học các hợp
chất thiên nhiên...

Hóa học hữu cơ có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội.

Giải bài tập Hóa 9 Bài 34 trang 108

Câu 1

Dựa vào dữ kiện nào trong số các dữ kiện sau đây để có thể nói một chất là vô cơ hay hữu
cơ?

a) Trạng thái (rắn, lỏng, khí)

b) Màu sắc

c) Độ tan trong nước

d) Thành phần nguyên tố.

Gợi ý đáp án: Chọn D. Thành phần nguyên tố.

Câu 2

Chọn câu đúng trong các câu sau

a) Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên.

b) Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp chất của cacbon.

c) Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ.

d) Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống.

Gợi ý đáp án:

Đáp án đúng là c Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu
cơ.

Câu 3

Hãy so sánh phần trăm khối lượng của cacbon trong các chất sau: CH4, CH3Cl, CH2Cl2,
CHCl3.

Gợi ý đáp án:

Cách 1. Phân tử các chất chỉ có một nguyên tử C nhưng phân tử khối tăng dần nên thành
phần trăm khối lượng C trong các hợp chất được sắp xếp: CH4 > CH3Cl > CH2Cl2 > CHCl3

Cách 2. Tính phần trăm %m

%mC (CH4) = 75%

%mC (CH3Cl) = 23,7%

%mC (CH2Cl2) = 14,1%

%mC (CHCl3) = 9,26%

-------> CH4 > CH3Cl > CH2Cl2 > CHCl3

Câu 4

Axit axetic có công thức C2H4O2. Hãy tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố
trong axit axetic.

Gợi ý đáp án:

Từ C2H4O2 ta có: M = 60 g/mol; mC = 2 x 12 = 24 g; mH = 4 x 1 = 4 g

MO = 2 x 16 = 32 g.

%C = (24 : 60) x 100% = 40%; %H = (4 : 60) x 100% = 6,67%;

%O = 100% - 40% - 6,67% = 53,33%.

Câu 5

Hãy sắp xếp các chất: C6H6, CaCO3, C4H10, C2H6O, NaNO3, CH3NO2, NaHCO3, C2H3O2Na
vào các cột thích hợp trong bảng sau:

HỢP CHẤT HỮU CƠ HỢP CHẤT VÔ CƠ

Hidrocabon Dẫn xuất của hidrocacbon

Gợi ý đáp án:

Hợp chất hữu cơ

Hợp chất vô cơ
Hiđrocacbon Dẫn xuất của hiđrocacbon
C6H6 C2H6O CaCO3

C4H10 CH3NO2 NaNO3

C2H3O2Na NaHCO3