Modyul

1
Anekdota
Mga Mahahalagang Kasanayang Pampagkatuto

✓ Nabibigyang kahulugan ang salita batay sa ginamit na panlapi

✓ Nasusuri ang binasang anekdota batay sa paksa, tauhan, tagpuan, motibo
ng awtor, paraan ng pagsulat at iba pa
✓ Naisusulat ang isang orihinal na komik strip batay sa isang anekdota.

Panimula
Sa Persia (Iran), ang pagsasabi ng katotohanan ay makikita sa literaturang naiambag
nila sa maraming bansa sa daigdig. Ang kanilang anekdota ay kinakikitaan ng mga
kasabihan, relihiyon sa paniniwalang Sufism, pagpapaunlad ng isang indibiduwal sa
pamamagitan ng pandama. Masusuri ang kanilang matapat na pakikipamuhay sa
kapwa at sa mga naiambag ng kanilang mahuhusay na mga manunulat sa mundo
ng pilosopiya at paniniwala.

Sa pagtatapos ng modyul 1, ikaw ay inaasahang nakapagsusuri ng isang anekdota

at nakalilikha ng isang komik strip.

Yugto ng Pagkatuto

Tuklasin
Gawain sa Pagkatuto 1: Sa pamamagitan ng larong 2 Tama at 1 Mali, tutukuyin mo
kung alin sa mga pahayag ang dalawang tama at isang mali tungkol sa anekdota.
Lagyan ng tsek ang loob ng kahon kung ang pahayag ay tama at ekis naman kung
mali.

A.

Nagtataglay ng sukat at tugma

Akdang nagsasalaysay ng mga nakawiwiling pangyayari

May isang paksang tinatalakay

1
B.

Nagpapabatid ng mga magagandang karanasan ng tao

Kapupulutan ng aral

Patula ang anyo ng panitikang kinabibilangan

C.

Ang mga pangyayari ay nagbibigay kahulugan at ideyang nais ipadama

Isang halimbawa ng teknikal na pagsulat ang anekdota

Makatotohanan ang mga isinasalaysay sa anekdota

D.

Nagpapabatid ng mga pilosopiya at paniniwala ng isang tao

Isang mahabang babasahin

Sumasalamin sa kulturang kinabibilangan

E.

Maraming tauhan ang kasangkot sa pagsasalaysay

Isinusulat sa paraang patalata

Nagtataglay ng kapana-panabik na tagpo sa pagsasalaysay

2
Gawain sa Pagkatuto 3: Suriin ang binasang anekdota batay sa paksa, tauhan,
tagpuan, at motibo ng awtor. Punan ang mga patlang ng hinihinging impormasyon.

Ano-anong katangian ng
Ano ang iyong nadama sa
tauhan ang nangibabaw
pangunahing tauhan
base sa anekdotang
pagkabasa mo ng
binasa?
anekdotang ito?

Sa iyong pang-unawa,
Sa iyong palagay, ano-ano ano ang anekdota at sa
ang motibo ng awtor sa
paanong paraan ito
paglalalhad ng anekdota?
pwedeng magamit?

4
 Modyul
2
Mitolohiya
Mga Mahahalagang Kasanayang Pampagkatuto

✓ Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at

Persia
✓ Nasusuri ang mga kaisipang nakapaloob sa mitolohiya batay sa suliranin ng
akda, kilos, gawi at desisyon ng tauhan

Panimula

Sa modyul na ito, ikaw ay makatatamo ng kaalaman ukol sa panitikang tinataglay

ng bansang Africa at Persia. Ang kanilang mga panitikan ay kapwa nagpapakita ng
mga paniniwala, takbo ng pamumuhay, mga kinagawian, at kulturang umiiral sa
kanilang bansa. Maipakikita sa bahaging ito ang mitolohiyang ipinagmamalaki ng
dalawang bansa sa mundo.

Sa pagtatapos ng modyul 2, inaasahan na ikaw ay may kaalaman na sa pagkakaiba

at pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at Persia at may kakayahang sumuri ng
mitolohiya bilang isang akdang pampanitikan.

Yugto ng Pagkatuto

Tuklasin
Gawain sa Pagkatuto 1: Hanapin ang mga mahahalgang salita sa Word Search
Puzzle Game.
K U L T U R A U T E
E J A D A A P O U P MITOLOHIYA
R S N I N M B D P E
O O E B A A P P M R
AFRICA L T A F R I C A A S
E N S B E R E N S I
M I T O L O H I Y A KULTURA
L A P E I T V T A N
I S A C H A O I G P
PERSIA S S R R I O L K N A
E O R A Y B Y A A S
O L S O O U O N T A PANITIKAN
D E A G N K N B A H

7
 Linangin
Gawain sa Pagkatuto 2: Ibigay ang inilalarawan sa bawat bilang. Isulat sa loob ng
kahon ang wastong titik upang mabuo ang tamang salita.

1. Uri ng pamumuno na ang tumatayong lider sa isang nasasakupan ay nasa

ilalim ng mga kababaihan.

M T I I E R
2. Uri ng pamumuno na ang tumatayong pinuno sa isang nasasakupan ay
nasa pamunuan ng mga kalalakihan.

P T I I E R
3. Matulis na bagay na ginagamit sa pananahi ang tanging bagay na
makapapatay kay Liongo.

R O
4. Labanan sa pagitan ng bayan na nagpatanyag kay Liongo.

D G N
5. Tawag sa bunga ng pagmamahalan nina Liongo at anak ng hari.

Liongo
(Mitolohiya ng Kenya)
Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles

Isinilang si Liongo sa isa sa pitong bayang nasa baybayingdagat ng Kenya. Siya ang
nagmamay-ari ng karangalan bilang pinakamahusay na makata sa kanilang lugar.
Malakas at mataas din siya tulad ng isang higante, na hindi nasusugatan ng ano
mang mga armas. Ngunit kung siya’y tatamaan ng karayom sa kaniyang pusod ay
mamamatay siya. Tanging si Liongo at ang kaniyang inang si Mbwasho ang
nakaaalam nito. Hari siya ng Ozi at Ungwana sa Tana Delta, at Shangha sa Faza o isla
ng Pate.

Nagtagumpay siya sa pananakop ng trono ng Pate na unang napunta sa kanyang

pinsang si Haring Ahmad (Hemedi) na kinilalang kauna-unahang namuno sa Islam.
Ang pagbabago ay naging mabilis mula sa Matrilinear na pamamahala ng mga
kababaihan tungo sa Patrilinear na pamamahala ng kalalakihan sa pagsasalin ng
trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si Liongo kaya ikinadena at ikinulong siya
nito. Nakaisip si Liongo ng isang pagpupuri. Habang ang parirala (Refrain) nito ay
inawit ng mga nasa labas ng bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa tanikala na
hindi nakikita ng bantay. Nang makita ito ng mga tao, tumigil sila sa pag-awit.
Tumakas siya at nanirahan sa Watwa kasama ang mga taong naninirahan sa
kagubatan. Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng busog at palaso na
kinalaunan ay nanalo siya sa paligsahan ng pagpana. Ito pala’y pakana ng hari

8
upang siya ay madakip at muli na naman siyang nakatakas. Kakaunti lang ang
nakaaalam tungkol sa matagumpay na pagwawagi ni Liongo sa digmaan laban sa
mga Gala (Wagala). Kaya naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga upang
ang bayaning si Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya. Nang lumaon si Liongo
ay nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor at pumatay sa kaniya.

-Mula sa Modyul para sa Mag-aaral Unang Edisyon 2015

Gawain sa Pagkatuto 3: Sa pamamagitan ng mga tanong sa loob ng kahon, ilahad

ang iyong sagot ayon sa iyong kaunawaan.

Batay sa iyong Sagot:

nabasa, ano
ang suliranin ng
mga tauhan sa
akda?

Ano ang Sagot:

napansin mo sa
mga kilos at
gawi ni Liongo
sa mito?

Dapat bang Sagot:

sang-ayunan
ang desisyon ni
Liongo?
Ipaliwanag.

Alam mo ba na….

Ang mitolohiya ay kalipunan ng mga mito mula sa isang pangkat ng tao sa isang
lugar na naglalahad ng kasaysayan ng mga diyos at diyosa noong unang panahon
na sinasamba at dinarakila ng mga sinaunang tao.

Ang Africa ay kilala bilang pangalawa sa pinakamalaking kontinente na

nagtataglay rin ng ikalawang may pinakamalaking populasyon sa buong mundo.
Mayaman ang kanilang akdang pampanitikan sapagkat ang mga kilalang
manunulat sa kanila ay nagbabahagi ng mga pilosopiya, kultura at paniniwalang
taglay ng Africa.

Ang Persia na mas kilala bilang Iran sa kasalukuyang panahon ay nagtataglay ng

pinakamatandang panitikan sa daigdig na naisulat noong 1000 BC. Sinasalamin ng
kanilang panitikan ang kultura at sibilisasayon, sining, at karunungan ng mga
Persyano.

9
 Paglalapat

Basahin ang mito ng Persia at ihambing sa mito ng Africa.

Mashya at Mashayana: Mito ng Pagkalikha

Mula sa Persia
Mula sa primebal na hayop na Gayomart na hindi lalaki at babae.
Nagmula ang ikaanim na paglikha ni Ahura Ohrmuzd. Sa kabilang banda, si
Ahriman Mainyu na sinasabing espiritu ng masama at naninirahan sa kadiliman ay
naghangad na wasakin ang lahat ng nilikha ni Ahura Ohrmuzd.
Inisip naman ni Ahriman Mainyu na patayin si Gayomard kaya nagpadala
siya ng demonesa sa katauhan ni Jeh.
Nagtagumpay ang demonesa, subalit nabihag siya ng buwan na si Mah.
Mula sa binhi ni Gayomard bago siya namatay ay lumago at mula sa kaniyang
bangkay ay may tumubong isang puno na pinagmulan ng lahat ng may buhay
na halaman. At dito nanggaling sina Mashya at Mashyana.
Tumulong si Mashya at Mashyana sa pakikipaglaban kay Ahriman
Mainyu. Nagkaroon ng mga anak sina Mashya at Mashyana na tig-15 kambal na
kumalat sa buong daigdig at maging mga lahi ng sangkatauhan.
- Mula sa Elements of Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA

Gawain sa Pagkatuto 4: Ngayong nabasa mo na ang mitolohiyang taglay ng Africa

at Persia, ibigay mo ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at
Persia batay sa mga akdang iyong nabasa at sa iyong sariling kaalaman. Isulat ang
sagot sa Venn Diagram.

AFRICA PERSIA

Tauhan Tauhan
Pagkakatulad

Paksa at Paksa at
Mensahe Mensahe

Aral Aral

Binabati kita sa iyong pagtatagumpay sa Modyul 2. Nawa’y ipagpatuloy ang iyong

paglalakbay sa susunod na akdang pampanitikang tatalakayin sa Modyul 3.

10
 Modyul
3
Tula
Mga Mahahalagang Kasanayang Pampagkatuto

✓ Nasusuri ang kasiningan at bisa ng tula batay binasa

✓ Naiaantas ang mga salita ayon sa antas ng damdaming ipinahahayag ng
bawat isa
✓ Nabibigyang kahulugan ang iba’t ibang simbolismo at matatalinghagang
pahayag sa tula

Panimula

Kadalasan, ang mga kababaihan sa Africa noong unang panahon ay nakahiligang

lumikha ng mga tula at nilalapatan ng himig bilang panghele ng kanilang supling. Sa
pamamagitan nito, naipakikita at naipadarama nila ang labis na pagmamahal sa
kanilang anak na tinatangi. Ang ganitong gawi ng mga ina ay kabahagi ng kanilang
kasanayan sa kulturang kinabibilangan.

Kaya naman, muli mong tuklasin ang mundo ng panitikan sa larang ng tula. Sa huling
bahagi ng iyong pag-aaral sa modyul na ito, mahalagang maisakatuparan mo ang
mga gawaing nakatalaga sa bawat kompetensi upang lubos na makita ang
kabisaan ng iyong mga natamong kasanayan at kaalaman.

Yugto ng Pagkatuto

Tuklasin
Gawain sa Pagkatuto 1: Sa pamamagitan ng Pictoword Game, ibigay ang angkop
na salitang ipinahihiwatig ng mga larawan sa bawat bilang. Isulat ang iyong sagot
sa patlang. Mula sa mga salitang nakalap sa bawat bilang, bumuo ng isang
makabuluhang pangungusap.

Halimbawa

Sagot: Pan+itik+an = Panitikan

an
11
1.

O
Sagot:
__________________________________________________
2.

My special
Sagot:
__________________________________________________
3.

Sagot:
__________________________________________________

4.

Sagot:
__________________________________________________

12
5.

la
Sagot:
__________________________________________________

Makabuluhang Pangungusap:

Linangin
Gawain sa Pagkatuto 2: Iantas ang mga salita ayon sa tindi ng pagpapakahulugan
nito. Isulat ang mga salita sa kahon ng pagkiklino. Ang bilang 1 ang may
pinakamababang antas ng kahulugan at 5 naman ang may pinakamataas na
kahulugan. Gawin ito sa iyong sagutang papel.

A. ( paggiliw, paghanga, pagliyag, pagmamahal, pagsinta)

B. (inis, galit, tampo, suklam, poot)

13
 Ang talinghaga ang itinuturing na puso ng tula sapagkat sa
elementong ito naipalalabas ang kariktan ng tula at dito nakasalalaysay
ang ipinababatid at ipinahihiwatig ng may-akda.

Halimbawa: Mula sa tulang Panambitan ni Myrna Prado salin ni Ma. Lilia

Realubit

Bakit kaya rito sa mundong ibabaw

Marami sa ta’oy sa salapi silaw?
Kaya kung isa kang kapos-kapalaran
Wala kang pag-asang umakyat sa lipunan.
Ang mga may salungguhit sat ula ay matatalinghagang pananalita
sapagkat ang una’y nangangahulugang pagiging mukhang pera ng tao
samantalang ang ikalawa’y tumutukoy sa mahirap na pamumuhay.

Ang simbolismo naman ay naglalahad ng mga bagay at kaisipan

sa pamamagitan ng sagisag at mga bagay na mahiwaga. Ito ay
gumagamit ng ordinaryong bagay ngunit may nakakabit na natatanging
kahulugan.

Halimbawa

kulay puti – kalinisan

kadena – walang kalayaan
libro - karunungan

Paglalapat
Gawain sa Pagkatuto 4: Sa pamamagitan ng estratehiyang MATHalinghaga, ibigay
ang kahulugan ng mga simbolismo at matalingahagang pahayag na ginamit sa tula
batay sa mga letrang katumbas ng bilang.

A B C D E F G H I J K L M
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

N O P Q R S T U V W X Y Z
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

1.
1. Mangusap ka, aking musmos na supling

2 + 1 + 20 + 1 = ________________________

17
 2.
2. Sinong yumuyungyong sa iyo’t nagpapasigla
ng buhay?

14+1+7+ - 1+1+12+1+7+1 =_____________

3.
3. Ikaw ang kanyang kalasag at sibat

16+1+7+ - 1+19+1 = __________________

4.
4. Ika’y hahalikan sa yapak ng kaapo-apohan

19+1+19+1+13+2+1+8+9+14 = ___________

5.
5. Anak na ibinunga ng pag-ibig ng matipunong
kabiyak

16+1+7+13+1=13+1+8+1+12+1+14
= __________________________

Muling pagbati sa iyo aking mag-aaral! Salamat at matiyaga mong pinag-ukulan ng

panahon ang pag-aaral sa Modyul 3. Nawa’y naibigan mo ang paksang tinalakay
at lubos mong naipadama ang pagmamahal mo sa iyong ina at ama. Inaasahan
kong muli kitang makahaharap sa susunod na modyul para sa panibagong
kaalaman.

18
 Linangin
Gawain sa Pagkatuto 2: Punan ang bawat hanay sa graphic organizer ng mgq
salitang kasingkahulugan. Pumili ng mga salita sa loob ng kahon.

nabangga nagkakalkal pagsuyo nasagasaan

nadakip iginagala pagsinta iniikot
naghahango nakatumpok puso pala motor

1. nabundol = ___________________, ___________________, ___________________

2. pagmamahal = ___________________, ___________________, ________________

3. naghahalukay = ___________________, ___________________, _______________

4. nakatabon = ___________________, ___________________, ___________________

5. pinapasyal = ___________________, ___________________, ___________________

20
Gawain sa Pagkatuto 3: Sa tulong ng graphic organizer, ipaliwanag mo ang ilan sa
nialaman ng talumpati ni Nelson Mandela sa Timog Africa. Isulat ang sagot sa loob
ng dayagram.

Paano lulunsan ni Nelson Mandela

ang isyu ng kahirapan sa Africa?

Paano inilahad ni
Ilahad ang
Nelson Mandela
kaunlarang
ang pagkakaroon
matatamo sa
Africa, batay sa Nelson ng Karapatan ang
bawat tao?
talumpati.
Mandela

Ano ang masasabi mo sa

pamumuhay ng mga taga-
Africa mula sa talumpati?

26
 Alam mo ba na….

Ang talumpati ay isang akdang pampanitikan na nagpapahayag ng saloobin,

kaisipan, at damdamin sa isang masining na pagbigkas sa harap ng madla.
Ang mga kaisipang ito ay maaaring nagmula sa pananaliksik, pagbabasa,
pakikipanayam, pagmamasid, at mga pagpapahayag.

Paglalapat
Gawain sa Pagkatuto 4: Suriin mo ang talumpati ni Nelson Mandela sa tulong ng
concept map.

Anong
damdamin ang
nangibabaw sa
sanaysay?

Ano ang layunin

ng sanaysay at
ano ang nais
nitong iparating
sa tagapakinig o
mambabasa?

Ano – anong aral

ang napulot mo
sa sanaysay?

27
 2. Batay sa ipinakita ni Okonkwo, karapat-dapat ba siyang kilalaning isang
magiting na mandirigma? Bakit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Paanong ipinakita ni Okonkwo ang kaniyang katatagansa kanyang
paniniwala at paninindigan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Sa anong paraan ipinakita sa akda ang pagtanggap ni Okonkwo sa kanyang
pagkataloat muling magbalik sa kanyang pinagmulan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain sa Pagkatuto 3: Tukuyin mo ang mga tradisyong kinamulatan ng mga

katutubo ng Africa batay sa sinabi, ikinilos, inisip o naramdaman ng mga tauhan sa
nobela. Isulat ang iyong sagot sa patlang ipaliwanag kung ang tradisyon ay makikita
rin sa Pilipinas.

1. Umuofia: Hindi makatarungan ang ginawa ng isa ninyong anak na anak ng

aming ka-tribo!Ano ang gusto ninyong mangyari, digmaan o
magbayad kayo ng pinsala?
Mbaino: Tanggap naming ang aming kasalanan. Magbabayad – pinsala
kami ng isang dalagita at isang binatilyo sa inyo.
Tradisyong kinamulatan: ___________________________________________________
Ang ganitong kultura ba ay nakikita o isinasagawa sa Pilipinas?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Pamilya ni Ikemefuna: Maaari mong mapangasawa ang aking anak kung

mabibigay ka ng dote sa aming pamilya.
Pamilya ni Okonkwo: Mahirap lamang kami. Hindi naming kayang magbigay
ng dote.
Tradisyong kinamulatan: ___________________________________________________
Ang ganitong kultura ba ay nakikita o isinasagawa sa Pilipinas?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

33