12/17/2014

SINH LÝ HỆ TIẾT NIỆU

THS.BS. TRẦN NGỌC THANH

dr.tranngocthanh@gmail.com www.themegallery.com LOGO

Cấu tạo của thận

Đài thận bé
Đài thận lớn

Nephron

Vỏ thận

Tủy thận
Động Bể thận
Thận mạch thận

Bao thận

Niệu quản Niệu quản

Bàng quang

Niệu đạo

Hình 1: Giải phẩu thận

www.themegallery.com LOGO

1
 12/17/2014

Chức năng thận

Thận

Nước tiểu Co giãn mạch,

•Thải các SP CH Renin-Angiotensin
•Điều hoà nồng •Điều hoà HA
độ các chất (P, pH
ổn định) 1,25-(OH)2-D3
•Điều hoà nồng
Erythropoietin độ Ca và P
•Sinh hồng cầu

www.themegallery.com LOGO

Nội dung chính

 Chức năng của thận

 Chức năng của niệu quản

 Chức năng của bàng quang

 Chức năng của niệu đạo

www.themegallery.com LOGO

2
 12/17/2014

Giải phẫu học THẬN

Đơn vị cấu trúc - chức năng

của thận là

Nephron

www.themegallery.com LOGO

Cấu tạo của thận

Đài thận bé
Đài thận lớn

Nephron

Vỏ thận

Tủy thận
Động Bể thận
Thận mạch thận

Bao thận

Niệu quản Niệu quản

Bàng quang

Niệu đạo

Hình 1: Giải phẩu thận

www.themegallery.com LOGO

3
 12/17/2014

Nephron

Một Nephron với

mạch máu bao quanh

Mô thận

www.themegallery.com LOGO

Giải phẫu học THẬN

Nephron

Tiểu
Ống thận
cầu thận

Tiểu ĐM vào
Nang Ống lượn Ống lượn
Tiểu ĐM ra Quai Henle
Bownman gần xa
Cuộn mao mạch

www.themegallery.com LOGO

4
 12/17/2014

Nephron
Phức hợp Ống góp
cận cầu thận Ống lượn gần

Ống góp vỏ
Vỏ thận Nang Bowman

Ống lượn Tiểu cầu thận

xa

Đoạn dày
Quai henle
Ống góp tủy Đoạn mỏng

Tủy thận

Bể thận

Hình 2: Cấu tạo của nephron

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO

5
 12/17/2014

Tim
Động mạch chủ ngực
Động mạch chủ bụng
Động mạch thận
Động mạch thùy
Động mạch gian tiểu thùy
Động mạch tia
Tiểu động mạch (vào các nephron)

www.themegallery.com LOGO

Sự lọc tại cầu thận

Tiểu động Tiểu động mạch
mạch vào ra

Cuộn
mao mạch
Nang
Bowman
Mao mạch
quanh ống

BƯỚC 1: LỌC
BƯỚC 2:
Tĩnh mạch
TÁI HẤP THU VÀ BÀI TIẾT
Bài tiết nước tiểu

Hình 3: Tiểu cầu thận

www.themegallery.com LOGO

6
 12/17/2014

Sự lọc tại cầu thận

Tiểu động Tiểu động mạch
mạch vào ra

Cuộn
mao mạch
Nang
Bowman
Mao mạch
quanh ống

SẢN PHẨM: DỊCH LỌC

Tĩnh mạch

Bài tiết nước tiểu

Hình 3: Tiểu cầu thận

www.themegallery.com LOGO

Thành phần dịch lọc

Màng lọc

Tiểu động Tiểu động

mạch vào mạch ra
1. Lớp TB nội mô mao mạch : 160 Ao Pt Pk
(60 mmHg) (32 mmHg)

1
2. Lớp màng đáy : 110 Ao
3
Pn Nang
3. Lớp TB biểu mô nang Bowman : 70 Ao (18mmHg) Bownman

Điện tích âm Hình 4: Các áp suất tiểu cầu thận

www.themegallery.com LOGO

7
 12/17/2014

Lọc tại cầu thận

- Dịch đi vào nang Bownman có:

chất dinh dưỡng lẫn chất thải.

- Dịch lọc: nước và các chất có thể đi

qua màng lọc
- TLPT < 5200 dalton
- KT < 70 angstron
- Điện tích: không âm

www.themegallery.com LOGO

Lọc tại cầu thận

Tiểu động Tiểu động

mạch vào mạch ra
Pt Pk
(60 mmHg) (32 mmHg)

Lực lọc

10 mmHg
Pn Nang
(18mmHg) Bownman

Hình 4: Các áp suất tiểu cầu thận

www.themegallery.com LOGO

8
 12/17/2014

SỰ HẤP THU VÀ BÀI TIẾT

 Ống lượn gần:
• Hấp thu gần như hoàn toàn các chất dinh dưỡng có trong dịch lọc
• Ngưỡng hấp thu glucose là 180mg/dL glucose máu
• Hấp thu 65% nước, creatinin trong dịch lọc
• Bài tiết H+, NH3 ra dịch lọc
 Quai Henle:
• Hấp thu NaCl và nước
• Bài tiết NaCl và Urê
 Ống lượn xa – ống góp:
• Hấp thu nước lệ thuộc ADH
• Hấp thu NaCl lệ thuộc Aldosterone
• Bài tiết Kali ra dịch lọc (ống lượn xa)
• Bài tiết Kali lệ thuộc Aldosterone (ống góp)
• Bài tiết H+, NH3 ra dịch lọc
www.themegallery.com LOGO

Tái hấp thu và bài tiết

tại ống thận
Dịch lọc
OLG (chất dinh dưỡng + thải)
Henle

Nước tiểu
OLX
Ống
(chất thải)
góp
OLG: Ống lượn gần
Henle: quai Henle
OLX: Ống lượn xa HỆ THỐNG ỐNG THU HỒI CHẤT DINH DƯỠNG
www.themegallery.com LOGO

9
 12/17/2014

 Các chất được tái hấp thu nếu vượt quá

ngưỡng hấp thu của ống thận thì những
chất này sẽ có mặt trong nước tiểu.

 Sự bài thải H+ giúp làm acid hóa nước

tiểu, từ đó góp phần điều hòa cân bằng
kiềm toan trong cơ thể.

www.themegallery.com LOGO

Lọc tại cầu thận

GFR = dịch lọc từ tiểu cầu thận của 2 thận trong 1 phút

Tiểu động Tiểu động

GFR = 125 ml/p mạch vào mạch ra
Pt Pk
(60 mmHg) (32 mmHg)

Dịch lọc = 180 L/d

10 mmHg
Pn Nang
(18mmHg) Bownman
Nước tiểu = 1-2 L/d

Hình 4: Các áp suất tiểu cầu thận

www.themegallery.com LOGO

10
 12/17/2014

Lưu trữ nước tiểu

LOGO

Tống xuất nước tiểu

LOGO

11
 12/17/2014

V (mL) P (cmHg) Dấu hiệu

0 0
30-50 5-10
200-300 Tăng nhẹ
(P cơ sở)

> 300-400 Tăng nhanh Mắc tiểu

thêm 5-100 Cơn co cơ
PX tiểu tiện
LOGO

www.themegallery.com LOGO

12