ANALİTİK GEOMETRİ − 1

TEMEL KAVRAMLAR

ANALİTİK DÜZLEM DİK KOORDİNAT DÜZLEMİ

İki sayı doğrusunun dik kesişmesiyle

Her noktası bir reel sayıya karşılık gelen oluşan düzleme, dik koordinat düzlemi
d o ğ r u y a k o o r d i n a t ( s a y ı ) d o ğ r u s u d e n i r. v e y a a n a l i t i k d ü z l e m d e n i r.
y
Bir P noktası x reel sayısı ile Ya t a y
eşleştirildiğinde P noktasının koordinatı x eksen Ox
ekseni A
olur ve koordinatı x olan P noktası P(x) b
ş e k l i n d e y a z ı l ı r. veya apsis
ekseni, 2
dikey
L(-2) O(0) P(x) B(23) eksen Oy 1
ekseni x
veya −2 −1 0 1 2 a
ordinat −1
A(a) ve B(b) noktaları arası uzaklık |a-b| ekseni
i l e g ö s t e r i l i r. o l a r a k a d l a n d ı r ı l ı r. Ox ⊥O y v e Ox ∩O y= {O } d ı r.
Buradaki kesim noktası olan O 'ya
k o o r d i n a t b a ş l a n g ı c ı ( O R İ J İ N ) d e n i r.

Örnek...1 :
Sayı doğrusu üzerinde A(2) noktasına HATIRLATMA
uzaklığı en fazla 3 birim olan noktaların
koordinatlarını temsil edecek bir ifade Apsisi a ve ordinatı b olan nokta analitik
yazınız. k o o r d i n a t d ü z l e m i n d e A ( a , b ) i l e b e l i r t i l i r.
www.matbaz.com

Örnek...4 :
K ( x− 3 , y + 2 ) n o k t a s ı n ı n x e k s e n i n e u z a k l ı ğ ı 4
DOĞRU PARÇASININ ORTA NOKTA birim ve y eksenine uzaklığı 3 birimse x.y
KOORDİNATLARI çarpımının en küçük değeri kaçtır?

Koordinat doğrusunda A(a), B(b) ve C(c)

noktaları verilsin.
A(a) C(c) B(b)

C noktası [AB] doğru parçasının orta

noktası ise (|AB| = |BC|)
a+b
c= e ş i t l i ğ i g e ç e r l i d i r.
2 Örnek...5 :
y
OBAC eşkenar
Örnek...2 : d ö r t g e n d i r. C ( 6 , 8 )
ise Çevre(OBAC) C A
K o o r d i n a t d o ğ r u s u n d a K ( 11 ) i l e L ( 2 9 )
noktalarının orta noktası M(m) olduğuna göre kaçtır?
m kaçtır?

O B x

Örnek...3 :
Koordinat doğrusunda A(-1) ve B(19)
n o k t a l a r ı v e r i l i y o r. C∈ [ AB ] o l m a k ü z e r e ,
|AC| 2
= koşulunu sağlayan C noktasının
|CB| 3
koordinatını bulunuz.

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 1/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

Örnek...6 : y ANALİTİK KOORDİNAT DÜZLEMİNDE

UZAKLIK
ABCD kare D
D(6,14) ise A ( x1 , y1 ) v e B ( x2 , y2 ) n o k t a l a r ı
Alan(ABCD) kaç birleştirildiğinde elde edilen doğru
birim karedir? A C parçasının uzunluğuna bu noktalara
a r a s ı n d a k i u z a k l ı k d e n i r. Ş e k l i i n c e l e y i n i z

y
O B x
B(x2,y2)
y2

) 1
y2− y1

,y
x
1
A(
y1 x
C
x2−x1 x

ANALİTİK KOORDİNAT DÜZLEMİNDE 0 x1 x2

BÖLGELER
y
Ox ekseni ve Oy
ekseninin I ABC dik üçgenini inceleyiniz.
kesişmesiyle
II
düzlem dört (−,+) (+,+) |AB|= √ ( Δ X )2 + ( Δ Y )2 , |AB|= √ ( x1−x2 )2+ ( y 1−y2 )2
x
www.matbaz.com

b ö l g e y e a y r ı l ı r.
0
(Eksenlerin bu
dört bölgeyle III IV Örnek...10 :
k e s i ş i m i b o ş t u r. ) (− , − ) (+,−) A(5,8) , B(2,9) noktaları veriliyor |AB| =?

Örnek...7 :
A(m, n) noktası analitik düzlemin II.
bölgesinde bir nokta ise B(m−n, m.n) noktası
hangi bölgede olabilir?

Örnek...11 :
A ( k , 2 ) , B (− 3 , 6 ) n o k t a l a r ı i ç i n | A B | = 5 i s e k '
nın alabileceği değerler toplamı kaçtır?

Örnek...8 :
K(m,n) noktası analitik düzlemde 4 bölgede
de değilse m.n nin kaç farklı değeri vardır?

Örnek...9 : Örnek...12 :
A ( 3 k + 8 , k − 7 ) n o k t a s ı I V. b ö l g e d e o l d u ğ u n a A(m,m), B(4,2), |AB|=6 br ise m'nin
göre, k nın alabileceği farklı tam sayı alabileceği değerler toplamı kaçtır?
değerleri toplamı kaçtır?

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 2/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

Örnek...13 : BELLİ ORANDA İÇTEN VE DIŞTAN BÖLME

Dik koordinat düzleminde bir A noktasının A) İÇTEN BÖLEN NOKTA:
apsisi 6 artırılıp, ordinatı 8 azaltıldığında bir
B n o k t a s ı e l d e e d i l i y o r. B u n a g ö r e , | A B | k a ç A ve B noktaları bir doğru parçasının uç
birimdir? ∣AC∣
noktaları olmak üzere =k o l a c a k
∣BC∣
ş e k i l d e b i r C∈ [ AB ] v a r s a C n o k t a s ı n a
[AB] 'nı k oranında içten bölen nokta
d e n i r. Ş e k l i i n c e l e y i n i z .

A(x1,y1) C(x3,y3) B(x2,y2)

Örnek...14 :
A(−2,5) ve B(6,−3) noktaları Oy ekseni
üzerindeki bir K noktasına eşit uzaklıkta ise
K'nin koordinatları toplamı kaçtır? Örnek...18 :
A(5,14) , B(13,−14) noktaları veriliyor
∣AC∣
=3 o r a n ı n d a i ç t e n b ö l e n C n o k t a s ı n ı n
∣BC∣
koordinatları toplamı nedir?
www.matbaz.com

Örnek...15 :
A(3x−2, 7−x) noktası eksenlere eşit uzaklıkta
ise A noktası ne olabilir?

Örnek...19 :
Örnek...16 : A (− 5 , 6 ) , C ( 1 5 , 2 0 ) n o k t a l a r ı v e r i l i y o r. C
M(0,1) , N(−3,5) noktaları KLMN karesinin ∣AC∣
noktası [AB] nı, =2 o r a n ı n d a i ç t e n
k ö ş e l e r i d i r. B u k a r e n i n K M k ö ş e g e n i n ∣BC∣
uzunluğu kaç birimdir? bölüyorsa B noktasının koordinatları çarpımı
nedir?

Örnek...17 :
A(2,−1) ve B(3,1) noktalarına eşit uzaklıktaki
noktaların geometrik yer denklemini bulunuz.

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 3/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

B) DIŞTAN BÖLEN NOKTA: Örnek...23 :

∣AC∣ ∣KL∣ ∣KP∣ 2 M
Eğer =k o l a c a k ş e k i l d e b i r Şekilde =2, =
∣BC∣ ∣LM∣ ∣PR∣ 3 L
C∉ [ AB ] , C∈AB v a r s a C n o k t a s ı n a [ A B ] ' n ı k v e M ( 1 , − 4 ) , L ( 0 ,− 1 )
o r a n ı n d a d ı ş t a n b ö l e n n o k t a d e n i r. Ş e k l i P (− 4 , 11 ) i s e R
noktasının koordinatları K P R
inceleyiniz
çarpımı nedir?
A(x1,y1) B(x2,y2) C(x3,y3)

Örnek...20 :
∣AC∣
A(1,−6) , B(9,22) noktaları veriliyor =5
∣BC∣
oranında dıştan bölen C noktasının
koordinatları nedir?

BİR DOĞRU PARÇASININ ORTA NOKTASI

A ( x1 , y1 ) v e B ( x2 , y2 ) n o k t a l a r ı
birleştirildiğinde elde edilen [AB] doğru
www.matbaz.com

p a r ç a s ı n ı n o r t a n o k t a s ı C ( x0 , y 0 ) i s e

x 1 +x2 y 1+y 2
Örnek...21 : x 0= y 0=
A ( 9 , 1 2 ) , B ( 1 5 , 1 7 ) n o k t a l a r ı v e r i l i y o r. C 2 2
∣AC∣ 2
noktası [AB] nı, = oranında dıştan o l a r a k e l d e e d i l i r. Ş e k l i i n c e l e y i n i z .
∣BC∣ 3
bölüyorsa B noktasının koordinatları çarpımı y B(x2,y2)
nedir?
y2

y0 C
A(x1,y1)
y1

0 x1 x0 x2

Örnek...22 :
Şekilde ABCD
paralel A E D
kenardır
∣AE∣ 3 F Örnek...24 :
= ve K ( 5 , 6 ) v e L ( − 11 , − 8 ) n o k t a l a r ı v e r i l i y o r [ K L ]
∣ED∣ 4 nin orta noktası D ise D noktasının koordinat
E(1,2) , başlangıç noktasına uzaklığı kaç birimdir?
F(10,−17) ise
C köşesinin B C
koordinatlarını
bulunuz?

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 4/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

Örnek...25 : Örnek...28 :
K ( m + 11 , 1 4 ) , M ( − 2 m + 7 , √ 2 ) n o k t a l a r ı n ı n o r t a Analitik düzlemde köşe koordinatları A(0, 2),
noktası y ekseni üzerinde ise m kaçtır? B (− 5 , 3 ) , C ( 8 , 2 ) D ( x , y ) o l a n A B C D p a r a l e l
kenarın D köşesinin koordinatları toplamı
kaçtır?

Örnek...26 :
A ( 1 , 2 ) , B ( 3 , 6 ) , C (− 3 , 5 ) n o k t a l a r ı A B C
ü ç g e n i n i n k ö ş e l e r i d i r. Ü ç g e n i n A B k e n a r ı n a
ait kenarortay uzunluğu kaç birimdir?

Örnek...27 : Örnek...29 :
K ö ş e g e n l e r i n i n k e s i m n o k t a s ı O ( 3 ,− 7 ) o l a n
Şekilde P noktası [KR]' M
ABCD dikdörtgeninin dört köşesinin
nın ve L noktası [KM]'
L koordinatları toplamı kaçtır?
n ı n o r t a n o k t a l a r ı d ı r.
M(3,x), L(a,−2),
R(−2,1), P(m,k) ve K P R
K ( 1 , − 3 ) i s e x + a . k− m
kaçtır?
www.matbaz.com

ÜÇGENİN AĞIRLIK MERKEZİNİN

KOORDİNATLARI

C(x3,y3)
UYARI

P a r a l e l k e n a r, e ş k e n a r d ö r t g e n , k a r e v e
dikdörtgende köşegenler birbirlerini G(x0,y0)
ortaladığından bu dörtgenlerde karşılıklı
köşelerin apsislerin toplamları ve
karşılıklı ordinatların toplamı birbirine
e ş i t t i r. A(x1,y1) B(x2,y2)
ABCD paralelkenarını inceleyiniz.
D(x4,y4) C(x3,y3) K ö ş e k o o r d i n a t l a r ı A ( x1 , y1 ) ,B ( x 2 , y 2) , C ( x3 , y 3 )
olan ABC üçgenin ağırlık merkezi
x +x +x y +y +y
G ( x 0 , y 0) i s e x 0= 1 2 3 , y 0= 1 2 3
E 3 3
o l a r a k e l d e e d i l i r.
A(x1,y1) B(x2,y2)
E(x0,y0) köşegenlerin kesim noktası ise
x +x x +x y +y y +y
Örnek...30 :
x 0= 1 3 = 2 4 , y0 = 1 2 = 2 4 A (− 8 , 1 0 ) , B (− 5 , 6 ) , C ( − 2 , 5 ) ü ç g e n i n i n
2 2 2 2 ağırlık merkezinin koordinatlarını bulunuz?
v e b u r a d a n x 1+x 3=x 2+x 4 , y1 +y 3=y 2 +y 4 .

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 5/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

Örnek...31 :
A(x,y), B(−1,2), C(4,6) üçgeninin ağırlık Örnek...34 :
m e r k e z i n i n G (− 5 , 1 2 ) i s e A n o k t a s ı n ı n A(0, 4) , B(−5, 4) ve C(a,b) noktaları ise
koordinatlarını bulunuz? v e r i l e n A B C ü ç g e n i n i n a l a n ı 2 0 b i r i m k a r e d i r.
Buna göre b nin alacağı değerler çarpımı
kaçtır?

Örnek...32 :
Köşeleri A(2,4), O ve y
B olan OAB dik A(2,4)
üçgeninin ağırlık
merkezini bulunuz?

O B x

Örnek...35 :
Analitik düzlemde köşe koordinatları A(−2,5),
www.matbaz.com

B(1,3), C (n,4) olan ABC üçgeninin alanı 8

KÖŞE KOORDİNATLARI BİLİNEN ÜÇGENİN birim kare olduğuna göre, n kaç olabilir?
ALANI

Köşe koordinatları
A ( x1 , y1 ) ,B ( x 2 , y 2) , C ( x3 , y 3 ) C(x3,y3)
olan ABC üçgenin alanı
bulunurken şekildeki gibi
n o k t a l a r a l t a l t a y a z ı l ı r.
Sonra ilk noktalarının
ikilisi en alta yazılır ve
ok yönündeki
çarpımlar A(x1,y1) B(x2,y2)
yapıldıktan sonra
oluşturulan iki grubun farklarının yarısının
m u t l a k d e ğ e r i a l ı n ı r.

1 Örnek...36 :
A ( ABC) = |a−b|
2 K ö ş e l e r i A ( 0 , 1 ) , B ( 3 , 5 ) , C ( 3 , 6 ) v e D (− 8 , − 3 )
olan ABCD dörtgeninin alanı kaç br 2 dir?

Örnek...33 :
A n a l i t i k d ü z l e m d e A ( 0 , 2 ) , B (− 5 , 3 ) v e C ( 8 , 2 )
noktaları ise verilen ABC üçgeninin alanı kaç
birim karedir?

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 6/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

DEĞERLENDİRME
5) Şekildeki ABCD paralel D L C
1) Analitik düzlemde A(x − 5,3 − x) noktası III. bölgede kenarında L ve F orta
bir nokta ise B(4x, x − 9) noktası hangi bölgede noktalar.
olabilir? [DF] ∩ [BL]=K ve
A(−2,1) ve C(22,−17) ise K F K
noktasının koordinatları
farkı kaçtır?

A B

2) K(−3,3y+2) ve L(x−3,−2) noktaları analitik

düzlemde aynı bölgelerde ise x+y nin alabileceği
en büyük tam sayı değeri kaçtır?

6) Koordinat sisteminde a ve b birer tamsayı olmak

üzere K(a,2) ve B(−1,b) noktaları arası 5 birim ise b
nin alabileceği tam sayıların aritmetik ortalaması
kaçtır?
www.matbaz.com

3) K(1,2) ve L(−3,1) noktalarına eşit uzaklıkta ve y

ekseni üzerindeki noktanın ordinatı kaçtır?

y
7) Şekildeki OKA dik üçgen K
ve m(KOA) 75 ve A(16,0)
ise K noktasının
koordinatları nedir? x
O A

4) Şekildeki paralel kenarda D C

A(−2,1) B(3,2) ve C(1,4) ise
BD köşegen uzunluğu kaç
birimdir?

A B y
8) Şekilde [OK], LOA
üçgeninin L
yüksekliği , L(0,5) ve K
|LK|= √ 5 ise A
noktasının apsisi
kaçtır? x
O A

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 7/8

ANALİTİK GEOMETRİ − 1
TEMEL KAVRAMLAR

9) Analitik koordinat düzleminde koordinatları O(0,0) ∣KL∣ 3

13) Şekilde = ,P [KR]
A(6,0) B(4,3) ve C(0,7) olan dörtgenin alanı kaç ∣LM∣ 2 M
birim karedir? nin orta noktası ve K(1,2),
M(21,−18) ve R(7,2) ise L
|LP| kaç birimdir?

K P R

10) Analitik koordinat düzleminde koordinatları M(1,−3)

∣MK∣
N(2,5) ise [MN] nı =3 oranında dıştan bölen 14) Analitik düzlemde verilen ABC üçgeninin
∣NK∣
K noktasının koordinatları toplamı kaçtır? a ğ ı r l ı k m e r k e z i G ( 6 ,− 2 ) n o k t a s ı d ı r.
B(2,−2) ve C(0,−4) olduğuna göre, ABC
üçgeninin alanı kaç birim karedir?
www.matbaz.com

15) ABC üçgeninde [NB] B

açısının açıortayı , C
11) A(2,−1) noktasına uzaklığı B(1,1) noktasına ∣BC∣ 3
= , C(0,0) ve
uzaklığının 2 katına eşit noktaların geometrik yer ∣BA∣ 2
denklemini bulunuz. N(9,−6) ise A N
noktasının
B
koordinatları çarpımı
kaçtır? A

y
12) Şekilde PRST 16) Analitik düzlemde verilen ABC üçgeninin ağırlık
dikdörtgendir. R
merkezi G(2, 4) noktasıdır. A(−1, 3) ise B ve C
R(−3,6) ve noktalarının koordinatları toplamını bulunuz.
P(−7,0) ise T
noktasının P S
koordinatları x
çarpımı kaçtır?

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 8/8