Χυμική και Κυτταρική Ανοσία

Γαλί τη Νι κ
ολέτ α

Φ έρο Σάρα

Βροντού Εβελίνα
Ανοσία

Είναι η ιδιότητα του οργανισμού να

αμύνεται σε κάποιον εξωτερικό
βλαπτικό παράγοντα και να μην
υφίσταται τις συνέπειές του.

Την ιδιότητα αυτή αναπτύσσει ο

οργανισμός με τη βοήθεια ενός
πολύπλοκου συστήματος που
λέγεται ανοσοποιητικό σύστημα
 Τύποι Ανοσολογική
Αντίδρασης

• Είναι το σύνολο των μηχανισμών τους οποίους

επιστρατεύει ο οργανισμός για να αμυνθεί
εναντίον ενός δυνητικά παθογόνου παράγοντα
στον οποίον εκτίθεται.
• Διακρίνεται σε Φυσική και Επίκτητη
• Φυσική: είναι η ανοσία που διαθέτει ο άνθρωπος από
τη γέννησή του κι αυτή οφείλεται σε διάφορους
αμυντικούς μηχανισμούς που έχουν «τυπωθεί» στο
έμβρυο κατά την ενδομήτρια ζωή ή έχουν αναπτυχθεί
στο βρέφος κατά τη διάρκεια του θηλασμού, με έτοιμες
αμυντικές ουσίες που παίρνει το βρέφος από τη μητέρα
μέσω του γάλακτος.
• Επίκτητη ή Ειδική: είναι η ανοσία
που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της ζωής
και δεν προϋπήρχε.
Ειδική Ανοσία

Είναι το
αποτέλεσμα της
συνδυασμένης
Διακρίνεται σε:
δράσης των
λεμφοκυττάρων
(Β, Τ)

- αντισωματική ή - κυτταρική ή
χυμική ανοσία διαμεσολαβούμενη
(antibody- από τα κύτταρα
mediated or ανοσία. (cell-
humoral mediated
immunity) immunity)
 Κύρια Χαρακτηριστικά Επίκτητη/Ειδικής
Ανοσίας
Βασικές αρχές της επίκτητης ανοσίας είναι η εξειδίκευση σε συγκεκριμένο αντιγονικό επίτοπο και η
ύπαρξη μνήμης που δίνει την ικανότητα στο Ανοσολογικό Σύστημα να αντιδρά πολύ πιο γρήγορα και
αποτελεσματικά την δεύτερη φορά της επαφής με ένα συγκεκριμένο αντιγόνο.

Χρειάζεται χρόνο για να δράσει (ημέρες)

Υψηλή ειδικότητα (για αντιγόνα, ανοσογόνα)

Έχει μνήμη

Ενισχύει τη φυσική, αλλά και χρησιμοποιεί κύτταρα της φυσικής (ΝΚ, Μακροφάγα κλπ)
 Κύτταρα Επίκτητης Ανοσίας
• Τ-λεμφοκύτταρα.
• Παράγονται στο μυελό των οστών και μεταναστεύουν στο θύμο αδένα κατά τη διάρκεια της
εμβρυϊκής και νεογνικής ζωής του ατόμου. Εκεί επέρχεται η ωρίμανση και διαφοροποίησή τους σε
ώριμα Τ-λεμφοκύτταρα, CD4+ Λεμφοκύτταρα (Τ-βοηθητικά) , CD8 +Λεμφοκύτταρα (Τ-
κυτταροτοξικά),Τ κατασταλτικά. Οι παραπάνω κατηγορίες υπάρχουν στον περιφερικό
λεμφικό ιστό αλλά και στο αίμα και στη λέμφο.
• Λειτουργία των Τ-κυττάρων είναι ρύθμιση τόσο των ίδιων όσο και των Β κυττάρων αλλά και των
μακροφάγων μέσω ιδιαίτερα εξειδικευμένων μηχανισμών.
• Β-λεμφοκύτταρα.
• Παράγονται και ωριμάζουν στο μυελό των οστών. Εκφράζουν στην επιφάνειά τους (κατά την
ωρίμανση )ανοσοσφαιρινικά μόρια (Ig), και ως εκ τούτου τα Β κύτταρα είναι ικανά να
αναγνωρίζουν ολόκληρα μη επεξεργασμένα αντιγόνα (Ag) με το να συνδέονται μέσω των εκάστοτε
Ig υποδοχέων.
• Η ικανότητα ανασυνδυασμού συγκεκριμένων γονιδίων δίνει την δυνατότητα της δημιουργίας ενός
τεραστίου αριθμού ανοσοσφαιρινών, (αντισώματα - Abs), ικανές να συνδεθούν ειδικά με το
εκάστοτε Ag.
Χημική και Κυτταρική Ανοσία
 Η χρήση του όρου χυμική ανοσία
αποσκοπεί στο να δείξει ότι τα
παραγόμενα προϊόντα αυτού του
μηχανισμού Τα υπεύθυνα κύτταρα για την
ανοσίας (αντισώματα Abs) μπορούν εκδήλωση της χυμικής ανοσίας είναι
να κυκλοφορούν στα υγρά του τα λεγόμενα Β-λεμφοκύτταρα
σώματος (χυμοί), όπως είναι το

Χυμική αίμα, το εξωκυττάριο υγρό και

διάφορες εκκρίσεις οργάνων.

Ανοσία Η χυμική ανοσία χρησιμεύει για την

άμυνά των εξωγενών
αντιγόνων δηλαδή των
μικροοργανισμών που δεν
εισέρχονται στο εσωτερικό των
κυττάρων του οργανισμού μας
(εξωκυττάρια βακτήρια) καθώς και
εναντίον των τοξινών που
παράγουν.
Αν τα αντιγόνα (Ag) είναι ξένα
(non self) τότε υπάρχει στον
άνθρωπο CD4 Τ- Cell λεμφοκύτταρο
ικανό για την αναγνώριση του κάθε
αντιγονικού πεπτιδίου.
Χυμική Ανοσία-Εξουδετέρωση
Μικροοργανισμών και των Τοξινών τους

• Τα αντισώματα προσδένονται σε
μικροοργανισμούς και αναστέλλουν ή
εξουδετερώνουν την μολυσματικότητα
των μικροοργανισμών και τις
αλληλεπιδράσεις μικροβιακών τοξινών
με τα κύτταρα του ξενιστή.
• Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί
χρησιμοποιούν μόρια των περιβλημάτων
τους, ή του κυτταρικού τους τοιχώματος
για να συνδεθούν και να εισβάλλουν σε
κύτταρα ξενιστή.
 Οψωνιμοποιηση και
Φαγοκυττάρωση

• Τα αντισώματα
επικαλύπτουν τους
μικροοργανισμούς και
προάγουν την πρόσληψη
τους από φαγοκύτταρα.
• Τα μόρια που καλύπτουν
μικροοργανισμούς και
επάγουν την
φαγοκυττάρωση τους
ονομάζονται οψωνίνες.
• Ο σπλήνας περιέχει μεγάλο
αριθμό φαγοκυττάρων και
είναι μια σημαντική θέση
απομάκρυνσης
οψωνινοποιημένων
βακτηρίων από μακροφάγα.
Αντισωματοεξαρτώμενη Κυτταρική
Κυτταροτοξικότητα

• Τα κύτταρα φυσικοί φονιάδες(natural killers = NΚ) είναι λευκοκύτταρα που

μπορούν να συνδεθούν με κύτταρα επικαλυμμένα με αντισώματα και να τα
καταστρέψουν.
 Το σύστημα του συμπληρώματος είναι ένα σύνολο (20)
κυκλοφορούντων και μεμβρανικών πρωτεϊνών που
διαδραματίζουν σημαντικούς ρόλους στην άμυνα του
ξενιστή κατά των μικροοργανισμών και στην
αντισωματοεξαρτώμενη ιστική βλάβη.

Ενεργοποίηση Ο όρος συμπλήρωμα αναφέρεται σε ικανότητα

πρωτεϊνών αυτών να βοηθούν ή να συμπληρώνουν την
Συμπληρώματος αντιμικροβιακή δράση αντισωμάτων.

Η ενεργοποίηση των πρωτεινών του συμπληρώματος

περιλαμβάνει διαδοχικές πρωτεολυτικές διασπάσεις,
αυτών των πρωτεινών και οδηγεί σε στη δημιουργία
δραστικών μορίων που συμμετέχουν στην εξάλειψη
των μίκροοργανισμών με διάφορους τρόπους.
Ανοσοσφαιρίνες - Αντισώματα
Κυτταρική Ανοσία

• Τα εκτελεστικά όργανα αυτής της

μορφής ανοσίας είναι κύτταρα και όχι
πρωτεΐνες (T-Cell κυτταροτοξικα).
• Έτσι λοιπόν ,όταν ένα ενδογενές
αντιγόνο Ag είναι non self ( προϊόν
μετάλλαξης ή ιική πρωτεΐνη) τότε
κάποια μόριά του υφίστανται μέσα
στο κυτταρόπλασμα ενζυμική πέψη.
• Τα πεπτιδικά τμήματα που
προκύπτουν τοποθετούνται μέσα σε
κρύπτη των ανθρώπινων
λευκοκυτταρικών αντιγόνων
(HLA) τάξης Ι και έτσι μεταφέρονται
στην κυτταρική επιφάνεια.
• Εκεί παρουσιάζονται στα (Τc )Τ-
κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα CD8 .
• Αυτά από τη στιγμή που
αναγνωρίζουν το Ag και εφόσον
δεχτούν την επίδραση της
ιντερλευκίνης 2 (IL-2) από κάποια
παρακείμενη χυμική ανοσία ,τότε
επιφέρουν κυτταρική λύση στο
Φάσεις της Ανοσολογικής
Αντίδρασης
στην ειδική ανοσία

• μετά από έκθεση σε κάποιον εξωγενή παράγοντα

που έχει ιδιότητες αντιγόνου, η ανοσολογική
αντίδραση (απάντηση) μπορεί να διακριθεί σε
τρεις φάσεις:

• Α) Την επαγωγική φάση:

• Παραλαβή Ag από αντιγονοπαρουσιαστικα (ΑPC)
• Μελέτη του αντιγόνου κατά την οποία τα
μακροφάγα το εξετάζουν, το περιεργάζονται και
το παρουσιάζουν στα λεμφοκύτταρα.

• Παρουσίαση στο βοηθητικό Τ4-κυτ με TcR+ MHC

II

• Β) Την φάση ενεργοποίησης:

• Διέγερση και πολλαπλασιασμός λεμφοκυττάρων,
δηλαδή

- Διέγερση & διαφοροποίηση Τ4-κυτ. για

παραγωγή IL-1 & IL-2.

- Ενεργοποίηση Β-κυτ. σε πλασματοκύτταρα

παραγωγή Abs.

• Γ) Την εκτελεστική φάση:

• Παραγωγή των προϊόντων της ανοσολογικής
αντίδρασης, προκειμένου να στραφούν εναντίον
του αντιγόνου τα οποία είναι τα
αντισώματα (Abs) ή τα ευαισθητοποιημένα Τ-
 Πρωτογενή και τη
δευτερογενή αντίδραση
• Η πρωτογενής αντίδραση είναι αυτή που
παρατηρείται όταν ο οργανισμός εκτεθεί για
πρώτη φορά σε κάποιο συγκεκριμένο αντιγόνο.
• Στη περίπτωση αυτή απαιτείται: διαδικασία
αναγνώρισης και επεξεργασίας του Ag με
αποτέλεσμα να παρατηρείται μια
καθυστέρηση (λανθάνουσα περίοδος) πριν
δημιουργηθούν τα προϊόντα της ανοσολογικής
αντίδρασης.
• Η δευτερογενής (ή αναμνηστική)
αντίδραση είναι αυτή που παρατηρείται σε νέα
έκθεση του οργανισμού στο ίδιο Ag. Στη
περίπτωση αυτή η διαδικασία είναι ταχύτερη και
πολύ πιο έντονη από ότι στην πρωτογενή
αντίδραση.
• Αυτό οφείλεται στο ότι το ανοσολογικό σύστημα
διαθέτει:
• κύτταρα που “θυμούνται” το αντιγόνο (κύτταρα
μνήμης) και βρίσκονται σε ετοιμότητα να
Κύτταρα Μνήμης
 Τελος
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας