1 MAYIS GENEL TATİL GÜNÜ ÇALIŞACAK İŞÇİNİN ÜCRETİ

1 Mayıs 1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçilerin günde 12

saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş
bırakmaları ile başlayan süreçte 1 Mayıs günü işçi ve emekçiler tarafından dünya çapında
kutlanan, birlik, dayanışma ve haksızlıklarla mücadele günü olarak kabul edilmiştir.

1 Mayıs günü birçok ülkede olduğu gibi, Ülkemizde de 27.04.2009 tarih, 27212 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 5892 sayılı Kanunla 01.05.2009 tarihinden itibaren resmi tatil kabul
edilmiştir.

Okuyucular gönderdikleri e-maillerde 1 Mayıs günü çalışan ve çalışmayan işçiye ne şekilde

ücret ödeneceği konusunda çok sayıda soru yöneltmişlerdir.

Ulusal Bayram ve genel tatil günleri, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında
Kanunda belirtilmiştir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda değişiklik yapan 5892 sayılı Kanun
27.04.2009 tarih, 27212 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 1 Mayıs günü Emek ve
Dayanışma Günü Tatili kabul edilmiştir. Diğer bir ifadeyle 1 Mayıs günü, İş Kanunu
47.maddesi kapsamında genel tatil günüdür.

Bir takvim yılı içerisinde 13.5 gün olan Ulusal Bayram ve genel tatil günü,14,5 gün olmuştur.

Ulusal bayram ve genel tatil olarak kabul edilen günlerde çalışmayan yani tatil yapan işçilere,
işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın bir gündelik tutarında ücret ödenir. İşçiler tatil
yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret daha ödenir. Bu ücrete
genel tatil ücreti denir.

I - Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri:

A - Ulusal Bayram Günü:

Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayram günüdür.28 Ekim günü saat 13.00 da
başlar – 1,5 gündür.

B - Genel Tatil Günleri:

Resmi ve dini bayram günleri, yılbaşı günü ile emek ve dayanışma günü genel tatil günleri
olarak kabul edilmektedir.

Resmi Bayram Günleri:

23 Nisan : Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı - 1 gündür.
19 Mayıs : Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı - 1 gündür.
30 Ağustos: Zafer Bayramı - 1 gündür.

Dini Bayram Günleri:

Ramazan Bayramı: Arefe günü saat 13.00 da başlar - 3.5 gündür.
Kurban Bayramı: Arefe günü saat 13.00 da başlar - 4.5 gündür.
Yılbaşı Günü:
1 Ocak günü: Yılbaşı Tatili - 1 gündür.

Emek ve Dayanışma Günü:

1 Mayıs günü: Emek ve Dayanışma Günü Tatili - 1 gündür.

II - Genel Tatil Ücreti:

İş Kanunu, 47.maddesine göre işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak
kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Genel tatil
ücreti olarak işçilere her gün için bir günlük ücreti ödenir. Kanun hükmü çok açıktır. İşçi
çalışmaz ise normal ücretini alacak, bayram günü çalışırsa normal ücreti kadar bayram ücreti
alacaktır. Diğer bir ifadeyle çift yevmiye alacaktır. Bayram çalışması ayrıca iki yevmiye
şeklinde yorumlanamaz. Ancak toplu iş sözleşmeleri ve/veya iş sözleşmeleri ile işçi lehine
hükümler konulabilir. Örneğin; Genel tatil günleri çalışma halinde işçiye ayrıca iki yevmiye
ödenir denilebilir.

III - Genel Tatil Ücretinin Hesaplanması:

1 Mayıs bu yıl Cumartesi gününe denk gelmiştir. Bay A alışveriş merkezinde faaliyet
gösteren X unvanlı mağazada çalışmaktadır. Mağaza işyeri tatil günleri de açıktır. Günlük net
ücreti 25 TL’dır. 1 Mayıs günü izinlidir. Çalışmadığı için o günün ücreti (bir iş karşılığı
olmaksızın) ödenecektir. Aynı işyerinde çalışan Bayan B ise 1 Mayıs günü çalışmıştır.
Günlük net ücreti 30 TL’ dır Bayan B’ye 1 Mayıs günü çalışması için günlük net ücreti kadar
ilave bir günlük ücreti yani 30 TL daha ödenecektir.

Bay A’ya 1 Mayıs günü çalışmadığı için normal ücreti olan 25 TL,Bayan B’ye ise 1 Mayıs
günü çalıştığı için 30 TL (Normal ücreti) + 30 TL (Bayram Çalışması Ücreti) = 60 TL
ödenecektir.

IV - Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışan İşçilere Ücret Ödemek Yerine
İzin Kullandırılması:

İşçilerin Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp müteakip gün ve/veya başka bir gün
izin kullanarak ilave bir günlük ücretlerinin ödenmemesi kanaatimce mümkün değildir ve bu
tür uygulamalar Kanuna aykırıdır.

Kanun koyucu Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçileri ödüllendirmek için ek
bir ödeme öngörmüştür.

Sonuç:

Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere ilave bir yevmiye ücreti ödemeyen
işverenlere idari para cezası uygulanacağına yönelik İş Kanununda açık bir hüküm yoktur.
Yerleşik yargı kararları ve kanaatimce İş Kanunu 102/a maddesine göre ceza uygulanacaktır
ve uygulanmaktadır. Ceza miktarı 2010 yılında her işçi için 114 TL’dir. Örneklersek çalışılan
1 Mayıs günü için Bayan B’ye fazladan bir yevmiye ücreti olan 30 TL’yi ödemeyen işveren
114 TL ceza ödeyecektir[1].
Örneğin A güvenlik firmasında 50 işçi 1 Mayıs genel tatil günü çalışmış ve ücreti
ödenmemişse 50 x 114 = 5.700 TL ceza uygulanacaktır.

İşçiye yapılacak tatil günü çalışması ödemesi sigorta primi ve vergiye (stopaj) tabi
olduğundan işverenlerce ödenmediği takdirde geriye dönük verilecek ek belgeler nedeniyle
ilgili kurumlar nezdinde de sorunlar yaşanabilecektir.

İşverenlerin cezaya muhatap olmamak için genel tatil günleri çalışan işçilere haklarını
ödemesi gerekir.

[1] Ayrıntılı Bilgi İçin Bakınız: Cumhur Sinan ÖZDEMİR-İş Kanuna Göre İdari Para
Cezaları ve Mahkeme Kararları 2009 Şubat-Adalet Yayınevi----