VỢ CHỒNG A PHỦ

Đề 1: Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân.

Từ đó chỉ ra tư tưởng nhân đạo của ngòi bút Tô Hoài

I. Mở bài:

Tô Hoài là một trong những gương mặt xuất sắc của nền văn học Việt Nam
hiện đại, là nhà văn của mảnh đất và con người Tây Bắc. Sáng tác của ông thiên
về diễ tả những sự thật đời thường, thể hiện một vốn hiểu biết phong phú, sâu
sắc về phong tục tập quán của nhiều vùng miền khác nhau, thông qua một lối
trần thuật sống động, ngôn ngữ giàu chất tạo hình và giàu chất thơ. Đến với “
Vợ chồng A Phủ”- tác phẩm tiêu biểu của nhà văn, người đọc hết sức ấn tượng
trước tâm trạng từ bồi hồi, tha thiết đến đau đớn cũng như niềm say mê với cuộc
du xuân trong tâm hồn Mị từ đó cảm nhận được tư tưởng nhân đạo sâu sắc của
nhà văn Tô Hoài.

II. Thân bài:

1) GTC:

“ Vợ chồng A Phủ” rút trong tập truyện “ Tây Bắc”, ra đời là kết quả của 8
tháng nhà văn cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. Nhà vưn viết truyện ngắn
Vợ chồng A Phủ như để trả món nợ ân tình cho người dân Tây Bắc. Truyện kể
về cuộc đời của nhân vật Mị và A Phủ qua đó nhà văn cho người đọc thấy cuộc
sống tăm tối và tủi nhục cũng như ý thức phản kháng tiềm tàng, sức sống mãnh
liệt của người dân TB dưới ách thống trị của bọn thực dân và phong kiến. Hơn
thế, những chuyển biến trong cảm xúc của nhân vật Mị cũng để lại trong lòng
người đọc nhiều ấn tượng. Mị là nhân vật chính, tập trung thể hiện tư tưởng chủ
đề tác phẩm. Vốn là một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời nhưng Mị lại có một
số phận bi thảm. Mặc dù vậy người con gái này vẫn toát lên một sức sống tiềm
tàng,ý thức phản kháng mạnh mẽ. Xây dựng nhân vật Mị, Tô Hoài đã bộc lộ tài
miêu tả tâm lí nhân vật rất chân thực.

Không chỉ vậy, đêm tình mùa xuân ở bản Mèo hiện ra rộn ràng, tươi sáng và
tràn đầy sức sống đã tác động mạnh mẽ đến tâm hồn Mị. Những hiểu biết về
phong tục tập quán cũng như trải nghiệm thực tế của bản thân, Tô Hoài đã miêu
tả chi tiết cụ thể bức tranh ngày hội của người dân Hồng Ngài. Đó là hình ảnh
mấy đứa trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch đã đốt lều canh sương để sưởi lửa.
Không gian ngày hội tràn ngập sức sống với những đường nét và màu sắc sặc
sỡ đặc trưng cho vùng miền núi Tây Bắc. Đó là màu vàng ửng của cỏ gianh,
màu trắng của hoa thuốc phiện. Hơn thế còn có âm thanh của : đám trẻ chơi tết,
chơi quay cười ầm trên sân chơi trước nhà”. Cũng không thể không nói đến sự
long trọng của bữa tiệc cúng ma được tổ chức ở dinh thự thống lí Pá Tra.
Những hình ảnh đậm chất miền núi Tây Bắc đã tạo nên bức tranh mùa xuân đẹp
đẽ, thơ mộng và nồng nàn. Đó là những yếu tố ngoại cảnh góp phần khơi dậy
những cảm xúc trong lòng Mị.

2) Luận điểm:

2.1) Luận điểm 1: Trước hết, Mị bồi hồi , da diết nhớ về quá khứ. Biểu hiện
đầu tiên của sự hồi sinh sức sống trong lòng Mị là chi tiết Mị nghe tiếng sáo
vọng lại thiết tha bồi hồi. Người đàn bà vô cảm thờ ơ với tất cả nay không chỉ
lắng nghe tiếng sáo từ xa vọng lại mà còn hình dung ra bóng người lấp ló đầu
núi thổi sáo gọi bạn tình, còn nhận ra sắc thái thiết tha bồi hồi của tiếng sáo.
Thậm chí người đàn bà thầm lặng ấy còn nhận ra sắc thái thiết tha bồi hồi của
tiếng sáo. Đặc biệt người đàn bà ấy đã nhẩm thầm bài hát của người đang thổi”.
Sau đó Mị lén lấy rượu ra uống. Cảnh Mị uống rượu được nhà văn miêu tả rất
chi tiết tinh thể hiện chân thực những biến đổi âm thầm mà dữ dội trong tâm
hồn người đàn bà tưởng như đã nguội lạnh sức sống: “ Mị uống ực từng bát,
uốnh đee mà say cho quên đi nỗi đau thực tại, uống như muốn dùng cái men say
của rượu để làm vơi đi những nuối tiếc, khát khao phẫn uất đột ngột bùng cháy
trong lòng, uống như muốn cái đắng cái cay của rượu làm vơi đi cái đắng cái
cay trong lòng. Chỉ với chi tiết rất nhỏ nhưng nhà văn đã cho người đọc thấy
được biết bao cung bậc cảm xúc trong tâm hồn người đàn bà này thể hiện tài
năng nghệ thuật miêu tả tâm lí sâu sắc của Tô Hoài. Cùng với men say của
rượu, nhà văn lại cài cắm chi tiết “ văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Hơi
rượu và tiếng sáo đã đưa Mị trở về quá khứ, lòng mị đang sống về những ngày
trước”, “ Mị thổi sáo giỏi, thổi lá cũng hay như thổi sáo có biết bao nhiêu người
ngày đêm thổi sáo theo Mị”. Người đàn bà tưởng như không còn có một sợi dây
liên hệ với quá khứ và hiện tại nay lại lịm mặt nhớ về qk với biết bao nhiêu khát
vọng tình yêu, khát vọng tuổi trẻ.
2.2) Luận điểm 2: Hơn thế, Mị còn bày tỏ nỗi xót xa, đau đớn trước thực tại.
Từ chỗ hoài niệm quá khứ Mị cảm nhận được hiện tại của mình bất ngờ nhận ra
: “ Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”. Câu văn ngắn cùng với thủ
pháp trùng điệp đã vẽ ra trước mắt người đọc một cô Mị trẻ trung vui tươi và
tràn đầy sức sống của những năm nào. Ảo giác quá khứ mãnh liệt đến mức gần
như xóa mờ đi những bất hạnh của hiện tại khiến Mị cảm thấy lòng phơi phới
trở lại, muốn được đi chơi, muốn hòa vào không khí của mùa xuân của hạnh
phúc. Nhưng ý muốn đi chơi trong đêm hội mùa xuân và ý thức Mị vẫn còn trẻ
xuất hiện với nhận thức rằng: “ A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn
phải ở với nhau” nghĩa là một cuộc hôn nhân không có tình yêu và hạnh phúc.
Thực tế đau khổ mà Mị đã quen và thờ ơ chấp nhận đến mức không còn tưởng
đến cái chết nữa, nay đã trở nên phi lí đến mức không thể chấp nhận được. Mị
chấp nhận muốn chết: “ Nếu có nắm lá ngón trong tay Mị sẽ ăn cho chết ngay”.
Chi tiết nắm lá ngón xuất hiện một lần nữa khi khát vọng sống của Mị trở về
ngỡ là mâu thuẫn nhưng lại hết sức hợp lí. Chết để không phải nhớ lại quá khứ
và nhữn ước mơ, những khao khát của mình “ nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra”.
Muốn chết là biểu hiện mãnh liệt và dữ dội nhất của lòng ham sống và ý thức
phản kháng lại thực tại khi Mị bắt đầu nhận ra thực tại cay đắng, phẫn uất và
cảm thấy không thể tiếp tục chấp nhận kiếp sống này cũng có nghĩa là Mị đã
thoát khỏi tình trạng vô cảm biết bao nhiêu năm nay.

2.3) Luận điểm 3: Đặc biệt, Mị còn rất say mê với những cuộc du xuân trong
chính tâm hồn mình.Tiếng sáo gọi bản lửng lơ bay ngoài đường khiến cho Mị
đi đến hành động chuẩn bị đi chơi xuân. Tiếng sáo được miêu tả lửng lơ bay
ngoài đường như vẫy gọi tâm hồn Mị vượt ra khỏi cuộc sống bên ngoài, giục
giã Mị hòa vào không khí của tình yêu. Điều đó dẫn dụ Mị đi đến hành động: “
Mị đến góc nhà lấy ống mỡ xắn một miếng bỏ thêm đĩa cho sáng”. Mị thắp
sáng căn phòng hay chính là Mị muốn thắp sáng cuộc đời của mình, không cam
chịu nhốt mình trong bóng tối của địa ngục trần gian. Nếu trước đây, Mị hoàn
toàn mất hết ý niệm về thời gian thì bây giờ ý thức về không gian và thời gian
đã trở về với Mị. Âm thanh tiếng sáo từ ngoại cảnh đã chuyển hóa vào trong
tâm tưởng. Âm thanh tiếng sáo hiện tại đã hòa nhập làm một thôi thúc Mị đi
chơi: “ Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách”. Câu văn ngắn,
ngắt thành nhiều vế cùng với thủ pháp điệp và liệt kê, nhịp văn đi nhanh gợi ra
bước chân rộ ràng và náo nức của Mị khiến cho Mị trở nên trẻ trung yêu đời
của những năm trước. Chìm đắm trong quá khứ, trong những cuộc chơi, tâm
hồn đang được dẫn dụ bởi âm thanh tiếng sáo lại thêm hơi men của rượu cho
nên Mị không nghe A Sử gọi thậm chí Mị quên cả hiện tại mình bị trói, quên cả
dây trói, quên cả căn buồng tối. A Sử chỉ trói được thân xác của Mị mà không
thể kìm giữ được tâm hồn của người con gái khao khát tình yêu và hạnh phúc.
Sợi dây trói của A Sử đã không thể kịp chặt được khát vọng sống của người con
gái này. Khát vọng ấy mãnh liệt đến mức tràn ra ngoài sợi dây “ Mị vùng bước
đi”. Tuy nhiên cũng chi tiết này nhà văn đã đưa Mị trở về với thực tại phũ
phàng và nghiệt ngã “ Hai chân đau không tựa được”. Nếu âm thanh tiếng sáo
nâng đỡ mị vượt thoát thực tại và đi theo những cuộc chơi thì đám chân ngựa đã
ném Mị về lại với thực tại “ Tay chân đau không cựa được. Mị thổn thức nghĩ
mình không bằng con ngựa”. Vậy mà, dù đã trở lại với thực tại tàn nhẫn, suốt
đêm hôm ấy quá khứ vẫn nồng nàn tha thiết trong nỗi nhớ của Mị với tiếng sáo
rập rờn, tiếng chó sủa xa xa… Mị phải sống trong sự giằng xé đau đớn giữa
khát khao cháy bỏng vừa được hồi sinh và thực tại phũ phàng đang hiện hữu
ngay trong sợ dây trói. Sức sống và những khát vọng đã trở lại nhưng bị vùi dập
một cách tàn nhẫn. Sáng hôm sau Mị bàng hoàng tỉnh trong không khí âm sầm.
Mị chột dạ nghĩ cảnh ngày trước trong nhà thống lí có người trói vợ ba ngày để
đ chơi khi về thì vợ đã chết. Câu chuyện quá khứ ấy khiến Mị cựa quậy xem
mình còn sống hay đã chết.

=> Đánh giá: Tóm lại nhà văn đã tai hiện một cách chân thực và tinh tế diễn
biến tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tình mùa xuân với nhiều cung
bậc cảm xúc phong phú, đa dạng lúc mê lúc tỉnh, lúc tha thiết bồi hồi sống trong
quá khứ, lúc cay đắng trước thực tại, lúc quên cảnh ngộ thực tại, lúc lại ý thức
rõ thực tại cay đắng… Sau bao nhiêu năm tháng dài đằng đẵng sống vô cảm,
câm lặng có lẽ Mị sẽ không thể sống yên ổn như trước được nữa. Khát vọng
tình yêu và hạnh phúc hồi sinh đã bị vùi dập và đang một ngọn gió thổi bùng
lên một lần nữa. Qua đây người đọc thấy được Mị là một cô gái tuy có số phận
bất hạnh, đáng thương nhưng lại có sức sống tiềm tàng mãnh liệt và ý thức phản
kháng mãnh liệt tiêu biểu cho vẻ đẹp tâm hồn của người dân lao động nghèo
miền núi trước Cách mạng tháng 8. Qua diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm
tình mùa xuân, người đọc có thể thấy được tài năng nghệ thuật miêu tả tâm lí
nhân vật chân thực, tinh tế của nhà văn TH đã tạo ra tình huống mùa xuân về
không khí rộn ràng, tiếng sáo gọi bạn tình thiết tha nhằm lí giải sự hồi sinh
 trong tâm hồn Mị. Ngôn ngữ độc thoại cùng lời văn nửa trực tiếp được nhà văn
sử dụng rất thuần thục từ đó có thể đi sâu vào nội tâm nhân vật một cách thuần
thục. Nhà văn đã xây dựng một phông nền cảnh vật và sinh hoạt của người dân
Tây Bắc rất ấn tượng làm nổi bật diễn biến tâm trạng phong phú và phức tạp
của nhân vật Mị. Hơn thế, nhà văn còn thể hiện cái nhìn hiện thực và nhân đạo
sâu sắc. Nhà văn đã phản ánh một cách chân thực số phận bất hạnh của người
dân lao động nghèo miền núi trước CMT8, dưới ách của cường quyền và thần
quyền do bọn chúa đất phong kiến miền núi áp đặt, những người dân lao động
nghèo bị bóc lột sức lao động, bị đánh đập dã man và tê liệt ý thức phản kháng.
Đặc biệt, ông còn phản ánh được sức sống tiềm tàng, ý thức phản kháng mãnh
liệt của họ. Không chỉ vậy, ông còn phát hiện và bày tỏ thái độ trân trọng và tin
yêu vào sức sống ý thức phản kháng của người dân lao động nghèo, bày tỏ thái
độ cảm thương cho số phận tủi nhục bị đè nén của người dân lao động nghèo
miền núi. Tố cáo bọn chúa đất phong kiến miền núi đã lợi dụng cường quyền và
thần quyền để bóc lột và đè nén người dân lao động nghèo miền núi.

III. Kết bài:

Tóm lại, với ngòi bút trần thuật hấp dẫn, độc đáo, vốn từ vựng phong phú và
sắc sảo, Vợ chồng A Phủ đã dựng lại một cách chân thực và sâu sắc số phận của
hai nhân vật Mị và A Phủ. Đồng thời, qua số phận hai nhân vật cũng cho chúng
ta thấy rõ giá trị hiện thực của tác phẩm về cuộc sống và số phận bi đát của
những người lao động miền núi và về bộ mặt tàn ác của giai cấp thống trị.
Thêm vào đó nó cũng cho ta thấy chiều sâu nhân đạo của tác phẩm, đó chính là
lời ngợi ca, trận trọng những giá trị, khát vọng sống tốt đẹp của con người và
lời lên án, tố cáo sự tàn ác, vô nhân tính của giai cấp thống trị.

ĐỀ 2: Phân tích hành động của nhân vật Mị trong hai đoạn văn sau:

+) “ Bây giờ Mị… trong vách”

+) “ Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng…. “ Đi ngay”

I.Mở bài:

Tô Hoài là một trong những gương mặt xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện
đại, là nhà văn của mảnh đất và con người Tây Bắc. Sáng tác của ông thiên về diễ
tả những sự thật đời thường, thể hiện một vốn hiểu biết phong phú, sâu sắc về
phong tục tập quán của nhiều vùng miền khác nhau, thông qua một lối trần thuật
sống động, ngôn ngữ giàu chất tạo hình và giàu chất thơ. Đến với “ Vợ chồng A
Phủ”- tác phẩm tiêu biểu của nhà văn, người đọc hết sức ấn tượng trước hành động
táo bạo, quyết liệt trong đêm tình mùa xuân và đêm đông cắt dây trói cho A Phủ.

II.Thân bài:

1)GTC:

“ Vợ chồng A Phủ” rút trong tập truyện “ Tây Bắc”, ra đời là kết quả của 8 tháng
nhà văn cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. Nhà vưn viết truyện ngắn Vợ chồng
A Phủ như để trả món nợ ân tình cho người dân Tây Bắc. Truyện kể về cuộc đời
của nhân vật Mị và A Phủ qua đó nhà văn cho người đọc thấy cuộc sống tăm tối và
tủi nhục cũng như ý thức phản kháng tiềm tàng, sức sống mãnh liệt của người dân
TB dưới ách thống trị của bọn thực dân và phong kiến. Hơn thế, những chuyển
biến trong cảm xúc của nhân vật Mị cũng để lại trong lòng người đọc nhiều ấn
tượng. Mị là nhân vật chính, tập trung thể hiện tư tưởng chủ đề tác phẩm. Vốn là
một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời nhưng Mị lại có một số phận bi thảm. Mặc
dù vậy người con gái này vẫn toát lên một sức sống tiềm tàng,ý thức phản kháng
mạnh mẽ. Xây dựng nhân vật Mị, Tô Hoài đã bộc lộ tài miêu tả tâm lí nhân vật rất
chân thực.

Không chỉ vậy, đêm tình mùa xuân ở bản Mèo hiện ra rộn ràng, tươi sáng và tràn
đầy sức sống đã tác động mạnh mẽ đến tâm hồn Mị. Những hiểu biết về phong tục
tập quán cũng như trải nghiệm thực tế của bản thân, Tô Hoài đã miêu tả chi tiết cụ
thể bức tranh ngày hội của người dân Hồng Ngài. Những hình ảnh đậm chất miền
núi Tây Bắc đã tạo nên bức tranh mùa xuân đẹp đẽ, thơ mộng và nồng nàn. Đó là
những yếu tố ngoại cảnh góp phần khơi dậy những cảm xúc trong lòng Mị.

2)Luận điểm:

2.1) Luận điểm 1: Trước hết, Mị đã rất vội vàng, náo nức chuẩn bị đi chơi xuân.

Từ chỗ hoài niệm quá khứ Mị cảm nhận được hiện tại của mình bất ngờ nhận ra : “
Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”. Câu văn ngắn cùng với thủ pháp
trùng điệp đã vẽ ra trước mắt người đọc một cô Mị trẻ trung vui tươi và tràn đầy
sức sống của những năm nào. Thực tế đau khổ mà Mị đã quen và thờ ơ chấp nhận
đến mức không còn tưởng đến cái chết nữa, nay đã trở nên phi lí đến mức không
thể chấp nhận được. Mị chấp nhận muốn chết: “ Nếu có nắm lá ngón trong tay Mị
sẽ ăn cho chết ngay”. Chi tiết nắm lá ngón xuất hiện một lần nữa khi khát vọng
sống của Mị trở về ngỡ là mâu thuẫn nhưng lại hết sức hợp lí. Chết để không phải
nhớ lại quá khứ và nhữn ước mơ, những khao khát của mình “ nhớ lại chỉ thấy
nước mắt ứa ra”. Muốn chết là biểu hiện mãnh liệt và dữ dội nhất của lòng ham
sống và ý thức phản kháng lại thực tại khi Mị bắt đầu nhận ra thực tại cay đắng,
phẫn uất và cảm thấy không thể tiếp tục chấp nhận kiếp sống này cũng có nghĩa là
Mị đã thoát khỏi tình trạng vô cảm biết bao nhiêu năm nay. Tuy nhiên, tiếng sáo
gọi bản lửng lơ gọi bạn bay ngoài đường khiến cho Mị đi đến hành động chuẩn bị
đi chơi xuân. Tiếng sáo được miêu tả lửng lơ bay ngoài đường như vẫy gọi tâm
hồn Mị vượt ra khỏi cuộc sống bên ngoài, giục giã Mị hòa vào không khí của tình
yêu. Điều đó dẫn dụ Mị đi đến hành động: “ Mị đến góc nhà lấy ống mỡ xắn một
miếng bỏ thêm đĩa cho sáng”. Mị thắp sáng căn phòng hay chính là Mị muốn thắp
sáng cuộc đời của mình, không cam chịu nhốt mình trong bóng tối của địa ngục
trần gian. Nếu trước đây, Mị hoàn toàn mất hết ý niệm về thời gian thì bây giờ ý
thức về không gian và thời gian đã trở về với Mị. Âm thanh tiếng sáo từ ngoại cảnh
đã chuyển hóa vào trong tâm tưởng. Âm thanh tiếng sáo hiện tại đã hòa nhập làm
một thôi thúc Mị đi chơi: “ Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong
vách”. Câu văn ngắn, ngắt thành nhiều vế cùng với thủ pháp điệp và liệt kê, nhịp
văn đi nhanh gợi ra bước chân rộ ràng và náo nức của Mị khiến cho Mị trở nên trẻ
trung yêu đời của những năm trước. Chìm đắm trong quá khứ, trong những cuộc
chơi, tâm hồn đang được dẫn dụ bởi âm thanh tiếng sáo lại thêm hơi men của rượu
cho nên Mị không nghe A Sử gọi thậm chí Mị quên cả hiện tại mình bị trói, quên
cả dây trói, quên cả căn buồng tối. A Sử chỉ trói được thân xác của Mị mà không
thể kìm giữ được tâm hồn của người con gái khao khát tình yêu và hạnh phúc. Sợi
dây trói của A Sử đã không thể kịp chặt được khát vọng sống của người con gái
này. Khát vọng ấy mãnh liệt đến mức tràn ra ngoài sợi dây “ Mị vùng bước đi” thể
hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật.

2.2) Luận điểm 2: Không chỉ vậy, hành động của nhân vật Mị trong đêm đông
cứu A Phủ diễn ra rất táo bạo, bất ngờ thể hiện khát vọng tự do mãnh liệt của
nhân vật.

Mị với sức sống trỗi dậy trong đêm tình mùa xuân đã bị dập tắt bởi sợi dây trói
của A Sử. Sau đêm tình mùa xuân năm trước, dường như Mị lại trở về với con
người cũ, nhẫn nhục vô cảm. Tuy nhiên, sức sống vẫn âm ỉ và tiềm tàng đâu đó
trong con người Mị mà chính Mị cũng không nhận ra được. Và sức sống đó qủa
thực đã trở về một lần nữa trong đêm đông cứu A Phủ. Đó chính là những đêm
mùa đông dài và buồn trên núi rừng Tây Bắc đang về. Mùa đông trên núi cao
dài và lạnh, Mị chỉ có bếp lửa là người bạn duy nhất của mình. Bếp lửa đối với
người con gái này không chỉ là công cụ sưởi ấm mà quan trọng hơn đó còn là
người bạn sưởi ấm tâm hồn của Mị trong những năm tháng đầy chai sạn này,
mà theo cách lí giải của tác giả Tô Hoài, ấy chính là phần vô thức của con
người: “Ngọn lửa là hình ảnh có tính chất tượng trưng, nó ở trong sự vô vọng
của cuộc đời Mị, dù rất mơ hồ nhưng nó níu kéo không để sự vô vọng lùa đi
đến tuyệt cùng”. Đêm hôm đó, cũng nhờ bếp lửa, Mị nhìn thấy giọt nước mắt
của A Phủ . Chỉ vì mải bẫy nhím để hổ vồ mất bò, A Phủ phải chịu cảnh trói
đứng nghiệt ngã. Cuộc sống của những con người ở nhà thống lí đầy cơ cực,
đắng cay và đày đọa. Chính vì vậy họ chẳng còn có thể đồng cảm, quan tâm đến
nỗi đau của người khác. Như vậy hoàn cảnh nghiệt ngã của đồng loại cũng
chẳng còn lay động được tâm hồn Mị nữa rồi. Có lẽ phải cần thêm một tác nhân
nữa. Và đó chính là dòng nước mắt của A Phủ. Lửa cháy sáng, “Mị lé mắt trông
sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống
hai hõm má đã xám đen lại”. Đó là dòng nước mắt của một kẻ nô lệ khi phải đối
mặt với cái chết đến rất gần. Một loạt nét tâm lí ấy đã thôi thúc Mị cắt dây cởi
trói cứu A Phủ.  Mị rón rén bước lại gần A Phủ, rút con dao nhỏ, cắt nút dây
mây. Đó là một việc làm táo bạo và hết sức nguy hiểm nhưng nó phù hợp với
nét tâm lí của Mị trong đêm mùa đông này. Trong Mị giờ đây không chỉ tiềm
tàng ý thức muốn phản kháng cái ác mà mạnh mẽ hơn đó là sự thôi thúc của
tình thương, của lòng trắc ẩn đã trỗi dậy. Sau khi cắt dây cởi trói cho A Phủ, Mị
cũng không ngờ mình dám làm một chuyện động trời đến vậy. Mị thì thào lên
một tiếng “Đi ngay” rồi Mị nghẹn lại. Đó là mệnh lệnh đối với A Phủ đồng thời
là một lời kiên quyết đối với tâm hồn mình. A Phủ vùng chạy đi còn Mị vẫn
đứng lặng trong bóng tối. Ta có thể hình dung được nét tâm lí ngổn ngang trăm
mối của Mị lúc này. Lòng Mị rối bời với trăm câu hỏi: Vụt chạy theo A Phủ hay
ở đây chờ chết? Bởi theo tập tục của dân tộc của Mị, đã cúng trình ma rồi thì dù
chết cũng phải chết ở nhà đó, nếu chạy trốn cùng A Phủ thì Mị không đơn giản
chỉ là giải thoát cho mình mà còn là làm trái với tập tục, với truyền thống.
Trong tình huống đó, cả A Phủ và Mị không thể có con đường nào khác là chạy
đi. Bước chân của Mị như đạp đổ chế độ cường quyền, thần quyền của bọn lãnh
chúa phong kiến đã đè nặng tâm hồn Mị suốt bao nhiêu năm qua. Đó là khao
khát sống, khao khát tự do mãnh liệt của Mị.  Hành động cắt dây cởi trói cứu A
Phủ chính là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời Mị. Từ thân phận nô lệ, Mị
làm chủ cuộc đời mình. Từ sức sống tiềm tàng, âm ỉ đã phát triển thành sức
mạnh giải phóng để thay đổi cuộc đời.

 Đánh giá:

Tóm lại nhà văn đã tai hiện một cách chân thực và tinh tế diễn biến tâm trạng
và hành động của Mị trong đêm tình mùa xuân với nhiều cung bậc cảm xúc
phong phú, đa dạng lúc mê lúc tỉnh, lúc tha thiết bồi hồi sống trong quá khứ, lúc
cay đắng trước thực tại, lúc quên cảnh ngộ thực tại, lúc lại ý thức rõ thực tại cay
đắng… Sau bao nhiêu năm tháng dài đằng đẵng sống vô cảm, câm lặng có lẽ
Mị sẽ không thể sống yên ổn như trước được nữa. Khát vọng tình yêu và hạnh
phúc hồi sinh đã bị vùi dập và đang một ngọn gió thổi bùng lên một lần nữa.
Qua diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân, người đọc có thể
thấy được tài năng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật chân thực, tinh tế của nhà
văn TH đã tạo ra tình huống mùa xuân về không khí rộn ràng, tiếng sáo gọi bạn
tình thiết tha nhằm lí giải sự hồi sinh trong tâm hồn Mị. Ngôn ngữ độc thoại
cùng lời văn nửa trực tiếp được nhà văn sử dụng rất thuần thục từ đó có thể đi
sâu vào nội tâm nhân vật một cách thuần thục. Nhà văn đã xây dựng một phông
nền cảnh vật và sinh hoạt của người dân Tây Bắc rất ấn tượng làm nổi bật diễn
biến tâm trạng phong phú và phức tạp của nhân vật Mị. Không chỉ vậy khi miêu
tả hành động trong đêm đông ,một loạt câu văn ngắn, nhiều động từ đã được Tô
Hoài sử dụng tạo nên tình huống hành động, giàu kịch tính cho đoạn trích. Khác
với những sự kiện ở đoạn trước, tâm lí của Mị được thể hiện chủ yếu qua ngôn
ngữ độc thoại. Trong sự kiện cuối cùng mang tính chất cao trào này, nhà văn
vừa sử dụng ngôn ngữ độc thoại, vừa xen kẽ những lời thoại ngắn từ đó khẳng
định sức sống tiềm tàng đóng một vai trò hết sức quan trọng. Chính nó đã giúp
Mị vượt lên trên số phận đen tối của mình. Mị cứu A Phủ cũng đồng nghĩa với
việc Mị tự cứu lấy bản thân mình. Qua đó, nhà văn còn thể hiện cái nhìn hiện
thực và nhân đạo sâu sắc. Nhà văn đã phản ánh một cách chân thực số phận bất
hạnh của người dân lao động nghèo miền núi trước CMT8, dưới ách của cường
quyền và thần quyền do bọn chúa đất phong kiến miền núi áp đặt, những người
dân lao động nghèo bị bóc lột sức lao động, bị đánh đập dã man và tê liệt ý thức
phản kháng. Đặc biệt, ông còn phản ánh được sức sống tiềm tàng, ý thức phản
kháng mãnh liệt của họ. Không chỉ vậy, ông còn phát hiện và bày tỏ thái độ trân
 trọng và tin yêu vào sức sống ý thức phản kháng của người dân lao động nghèo,
bày tỏ thái độ cảm thương cho số phận tủi nhục bị đè nén của người dân lao
động nghèo miền núi. Tố cáo bọn chúa đất phong kiến miền núi đã lợi dụng
cường quyền và thần quyền để bóc lột và đè nén người dân lao động nghèo
miền núi.

Đề 3: Phân tích chi tiết tiếng sáo trong “ Vợ chồng A Phủ’

I. Mở bài:

Nhà văn vĩ đại người Nga Macxin Gorki từng phát biểu: “ Chi tiết nhỏ làm nên
nhà văn lớn”, chi tiết nghệ thuật không chỉ là yếu tố cấu thành tác phẩm mà còn
là nơi gửi gắm những quan niệm nghệ thuật của tác giả về con người, về cuộc
đời. Khi đến với tác phẩm “ Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài, người đọc
hết sức ấn tượng trước chi tiết đặc sắc – tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân.

II. Thân bài:

1) GTC:

Chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa
lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự
truyền cảm thì góp phần quyết định tạo ra sức truyền cảm hấp dẫn, lôi cuốn
người đọc là nhờ chi tiết. “ Vợ chồng A Phủ” rút trong tập truyện “ Tây Bắc”, ra
đời là kết quả của 8 tháng nhà văn cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. Nhà vưn
viết truyện ngắn Vợ chồng A Phủ như để trả món nợ ân tình cho người dân Tây
Bắc. Truyện kể về cuộc đời của nhân vật Mị và A Phủ qua đó nhà văn cho người
đọc thấy cuộc sống tăm tối và tủi nhục cũng như ý thức phản kháng tiềm tàng,
sức sống mãnh liệt của người dân TB dưới ách thống trị của bọn thực dân và
phong kiến. “ Tiếng sáo” là chi tiết nổi bật trong câu chuyện, xuất hiện nhiều lần
góp phần khắc họa rõ nét diễn biến tâm lí rất tinh tế của nhân vật Mị trong đêm
tình mùa xuân, thể hiện niềm tin vào vẻ đẹp tâm hồn, sức sống mãnh liệt của con
người, diễn tả tấm lòng cũng như cảm xúc của tác giả.

Tiếng sáo xuất hiện lần đầu báo hiệu mùa xuân về trên nẻo cao, những đêm tình
mùa xuân đã tới. Lần thứ hai chính là “ tiếng sáo văng vẳng gọi bạn đầu làng” đã
góp phần đánh thức tâm hồn tê liệt của Mị, đưa Mị trở về quá khứ hạnh phúc.
Không chỉ vậy “ tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ ngoài đường “ là động lực
thúc đẩy Mị đến hành động chuẩn bị đi chơi xuân. Lần thứ tư chính là Mị vẫn
nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi đã thôi thúc tâm hồn Mị, và cuối
cùng tiếng sáo, tiếng chó sủa xa xa thể hiện tâm trạng đau khổ của cô gái đầy bất
hạnh.

2) Luận điểm

2.1) Trước hết, chi tiết tiếng sáo đã đánh thức cảm xúc trong tâm hồn Mị.

Tiếng sáo không phải đến tận đêm tình mùa xuân mới xuất hiện. Nó trở đi trở lại
trong những trang đời của Mị, từ khi Mị còn là một cô gái tự do, cho đến khi trở
thành con dâu gạt nợ. Âm thanh tiếng sáo cứ văng vẳng bên tai như một lời mời
gọi, dần dắt Mị tìm đến với tự do của riêng mình. Nhưng chỉ đến đêm tình mùa
xuân, âm thanh tiếng sáo ấy mới thực sự khiến sức sống trong Mị bùng lên một
cách mạnh mẽ.Tiếng sáo đánh thức cảm xúc: “Ngoài đầu núi, đã có tiếng ai thổi
sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi.”: Âm thanh tiếng
sáo hiện hữu trong tâm trí Mị, khiến người con gái ấy thấy thiết tha, thấy bồi hồi,
đôi môi mấp máy nhẩm thầm theo lời bài hát. Âm thanh quen thuộc của quá khứ
khiến Mị tự nhiên mà cất lên tiếng nói. Tiếng sáo ấy là tiếng gọi của mùa xuân,
đã đánh thức cảm xúc thẳm sâu trong tâm hồn Mị đang sống kiếp con dâu gạt nợ.
“Lòng Mị đang sống về ngày trước, tai văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”:
Tiếng sáo gọi bạn đầu làng đưa Mị trở về với những kí ức của mình, quay trở lại
làm một cô gái người Mèo nơi vùng núi Tây Bắc, xinh đẹp, tài hoa, “thổi sáo
giỏi”. Kỉ niệm những đêm mùa xuân ngồi bên bếp uống rượu và thổi sáo, “Mị
uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo.” Và người con gái toàn sắc
toàn tài ấy thổi hay đến mức “có biết bao nhiêu người mê, cứ ngày đêm thổi sáo
đi theo hết núi này sang núi khác”. Lúc này đây, tiếng sáo trở thành tiếng vang kí
ức đánh thức những kỉ niệm thẳm sâu trong lòng Mị. “Tiếng sáo lửng lơ ngoài
đường” đưa Mị trở lại hiện tại, nơi căn phòng với ô cửa sổ lỗ vuông nhỏ bằng
bàn tay mờ mờ trăng trắng. Lúc này đây, Mị “thấy phơi phới trở lại, trong lòng
đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước”, cảm thấy rằng mình còn trẻ và
muốn đi chơi. Rằng bao nhiêu người có chồng rồi vẫn đi chơi đấy, trong khi Mị
và A Sử nào có lòng với nhau đâu. Giờ đây, tiếng sáo là tiếng gọi của tình yêu,
của giai điệu bản tình ca mùa xuân, đưa Mị trở lại là chính mình. Âm thanh tiếng
sáo được miêu tả từ xa đến gần, là thanh âm của ngoại cảnh, mở ra khung cảnh
mùa xuân Tây Bắc bàng bạc chất thơ, chính là điểm tựa để Tô Hoài khơi gợi
những dòng cảm xúc, tâm lí của Mị.

2.2) Không chỉ vậy, tiếng sáo đã thúc giục hành động Mị

Biểu hiện đầu tiên của sự hồi sinh sức sống trong lòng Mị là chi tiết Mị nghe
tiếng sáo vọng lại thiết tha bồi hồi. Người đàn bà vô cảm thờ ơ với tất cả nay
không chỉ lắng nghe tiếng sáo từ xa vọng lại mà còn hình dung ra bóng người lấp
ló đầu núi thổi sáo gọi bạn tình, còn nhận ra sắc thái thiết tha bồi hồi của tiếng
sáo. Thậm chí người đàn bà thầm lặng ấy còn nhận ra sắc thái thiết tha bồi hồi
của tiếng sáo. Đặc biệt người đàn bà ấy đã nhẩm thầm bài hát của người đang
thổi”. Sau đó Mị lén lấy rượu ra uống. Cảnh Mị uống rượu được nhà văn miêu tả
rất chi tiết tinh thể hiện chân thực những biến đổi âm thầm mà dữ dội trong tâm
hồn người đàn bà tưởng như đã nguội lạnh sức sống: “ Mị uống ực từng bát,
uốnh đee mà say cho quên đi nỗi đau thực tại, uống như muốn dùng cái men say
của rượu để làm vơi đi những nuối tiếc, khát khao phẫn uất đột ngột bùng cháy
trong lòng, uống như muốn cái đắng cái cay của rượu làm vơi đi cái đắng cái cay
trong lòng. Chỉ với chi tiết rất nhỏ nhưng nhà văn đã cho người đọc thấy được
biết bao cung bậc cảm xúc trong tâm hồn người đàn bà này thể hiện tài năng
nghệ thuật miêu tả tâm lí sâu sắc của Tô Hoài. Cùng với men say của rượu, nhà
văn lại cài cắm chi tiết “ văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Hơi rượu và tiếng
sáo đã đưa Mị trở về quá khứ, lòng mị đang sống về những ngày trước”, “ Mị
thổi sáo giỏi, thổi lá cũng hay như thổi sáo có biết bao nhiêu người ngày đêm
thổi sáo theo Mị”. Người đàn bà tưởng như không còn có một sợi dây liên hệ với
quá khứ và hiện tại nay lại lịm mặt nhớ về qk với biết bao nhiêu khát vọng tình
yêu, khát vọng tuổi trẻ. Từ chỗ hoài niệm quá khứ Mị cảm nhận được hiện tại
của mình bất ngờ nhận ra : “ Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”. Câu
văn ngắn cùng với thủ pháp trùng điệp đã vẽ ra trước mắt người đọc một cô Mị
trẻ trung vui tươi và tràn đầy sức sống của những năm nào. Ảo giác quá khứ
mãnh liệt đến mức gần như xóa mờ đi những bất hạnh của hiện tại khiến Mị cảm
thấy lòng phơi phới trở lại, muốn được đi chơi, muốn hòa vào không khí của
mùa xuân của hạnh phúc. Nhưng ý muốn đi chơi trong đêm hội mùa xuân và ý
thức Mị vẫn còn trẻ xuất hiện với nhận thức rằng: “ A Sử với Mị không có lòng
với nhau mà vẫn phải ở với nhau” nghĩa là một cuộc hôn nhân không có tình yêu
và hạnh phúc. Thực tế đau khổ mà Mị đã quen và thờ ơ chấp nhận đến mức
không còn tưởng đến cái chết nữa, nay đã trở nên phi lí đến mức không thể chấp
nhận được. Tiếng sáo gọi bản lửng lơ bay ngoài đường khiến cho Mị đi đến hành
động chuẩn bị đi chơi xuân. Tiếng sáo được miêu tả lửng lơ bay ngoài đường
như vẫy gọi tâm hồn Mị vượt ra khỏi cuộc sống bên ngoài, giục giã Mị hòa vào
không khí của tình yêu. Điều đó dẫn dụ Mị đi đến hành động: “ Mị đến góc nhà
lấy ống mỡ xắn một miếng bỏ thêm đĩa cho sáng”. Mị thắp sáng căn phòng hay
chính là Mị muốn thắp sáng cuộc đời của mình, không cam chịu nhốt mình trong
bóng tối của địa ngục trần gian. Nếu trước đây, Mị hoàn toàn mất hết ý niệm về
thời gian thì bây giờ ý thức về không gian và thời gian đã trở về với Mị. Âm
thanh tiếng sáo từ ngoại cảnh đã chuyển hóa vào trong tâm tưởng. Âm thanh
tiếng sáo hiện tại đã hòa nhập làm một thôi thúc Mị đi chơi: “ Mị quấn lại tóc,
với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách”. Câu văn ngắn, ngắt thành nhiều vế
cùng với thủ pháp điệp và liệt kê, nhịp văn đi nhanh gợi ra bước chân rộ ràng và
náo nức của Mị khiến cho Mị trở nên trẻ trung yêu đời của những năm trước.

2.3) Đặc biệt, chi tiết đặc sắc ấy còn giải thoát cho tâm hồn của nhân vật.

Chìm đắm trong quá khứ, trong những cuộc chơi, tâm hồn đang được dẫn dụ bởi
âm thanh tiếng sáo lại thêm hơi men của rượu cho nên Mị không nghe A Sử gọi
thậm chí Mị quên cả hiện tại mình bị trói, quên cả dây trói, quên cả căn buồng
tối. A Sử chỉ trói được thân xác của Mị mà không thể kìm giữ được tâm hồn của
người con gái khao khát tình yêu và hạnh phúc. Sợi dây trói của A Sử đã không
thể kịp chặt được khát vọng sống của người con gái này. Khát vọng ấy mãnh liệt
đến mức tràn ra ngoài sợi dây “ Mị vùng bước đi”. Tuy nhiên cũng chi tiết này
nhà văn đã đưa Mị trở về với thực tại phũ phàng và nghiệt ngã “ Hai chân đau
không tựa được”. Nếu âm thanh tiếng sáo nâng đỡ mị vượt thoát thực tại và đi
theo những cuộc chơi thì đám chân ngựa đã ném Mị về lại với thực tại “ Tay
chân đau không cựa được. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa”. Vậy
mà, dù đã trở lại với thực tại tàn nhẫn, suốt đêm hôm ấy quá khứ vẫn nồng nàn
tha thiết trong nỗi nhớ của Mị với tiếng sáo rập rờn, tiếng chó sủa xa xa… Mị
phải sống trong sự giằng xé đau đớn giữa khát khao cháy bỏng vừa được hồi sinh
và thực tại phũ phàng đang hiện hữu ngay trong sợ dây trói. Sức sống và những
khát vọng đã trở lại nhưng bị vùi dập một cách tàn nhẫn. Sáng hôm sau Mị bàng
hoàng tỉnh trong không khí âm sầm. Mị chột dạ nghĩ cảnh ngày trước trong nhà
thống lí có người trói vợ ba ngày để đ chơi khi về thì vợ đã chết. Câu chuyện quá
khứ ấy khiến Mị cựa quậy xem mình còn sống hay đã chết.