კვლევა - ტესტები

1. ჩამოაყალიბეთ უნარები რომელიც უნდა გააჩნდეს მკვლევარს

 ინფორმაციის მოძიების უნარი

 მტკიცებულების შეგროვების უნარი
 კრიტიკული მსჯელობის უნარი
 პრობლემების გადაწყვეტის უნარი

2. ჩამოთვლილთაგან ინორმაციული თანხმობის ფორმის შემადგენელი ძირითადი ელემენტები

(კომპონენტები)

3. რას გულისხმობს ცხოველებზე ჩატარებული კვლევისას სამი R-ის პრინციპის დაცვა?

4. დაახასიეთეთ პრეკლინიკური კვლევები

5. რა მექანიზმებით განისაზღვრება პრეპარატების ბიოექვივალენტობა ?

განისაზღვრება ცდაში ჯანმრთელი მოხალისეების მონაწილეობით. მისი კომპონენტებია - პრეპარატის

შეწოვის ხარისხი და სიჩქარე

6. რას გულისხმობს კვლევის შედეგების ფალისიფიკაცია და ფაბრიკაცია რა განსხავებაა მათ შორის ?

7. ჩამოაყალიბეთ კვლევის ავტონომიის და სამართლიანობის ძირითადი პრინციპები :

კვლევის ავტონომიის მთავარი პრინციპებია:

 მოექცე ყველა ადამიანს დისკრომინაციის გარეშე მორალურ პრინციპებზე დაყრდნობით

 ოპტიმალურად მისაღები თანაფარდობის დაცვა კვლევის სარგებელსა და საფრთხეს შორის
 მკვლევარი პასუხისმგებელია საკვლევი პოპულაციის ჯანმრთელობაზე
 პროდუცქტი/მომსახურება სათანადოდ ხელმისაწვდომი უნდა იყოს

კვლევის სამართლიანობა გულისხმობს კვლევისაგან სარგებლის მიღებას ზიანის მოტანის გარეშე .

კვლევის ეთიკური ვალდებულებაა სარგებლის მაქსიმალურად გაზრდა , საფრთხეების მინიმიზება ,
მეცნიერულად დასაბუთებული კვლევის დიზაინის შექმნა, კომპენენტური მკვლევარების ჩართულობა
და რისკ/სარგებლის ოპტიმალური თანაფარდობა.

8. ჩამოთვალეთ თვისობრივ კვლევასთან დაკავშირებული ღია და დახურული კითხვარის

უპირატესობები და ნაკლოვანებები:

ღია კითხვარი - შეიძლება მრავალფეროვანი პასუხის მიღება თუმცა რთულია მათი სტატისტიკური
დაჯგუფება. დახურული - ირჩევს რესპოდენტი ან კის ან არას მაგალიტად,რაც აიოლებს
დაჯგუფებას,თუმცა ნაკლია,რომ ვერ ასახავს გაუთვალისწინებელ პასუხს ,მაგრამ ამის აცილება შიეძლეა
„სხვა“ პასუხის დამატება.
9. დაახასიათეთ კლინიკური კვლევის პრემარკეტინგული და პოსტმარკეტინგული ფაზები :

10. დაახასიეთეთ კლინიკური კვლევის პრემარკეტინგული მეორე ფაზა

11.რა განსხვავებაა პლაცებო კონტროლსა და აქტიურ კონტროლს შორისს

12.პოსტმარკეტინგული კვლევა:
13. რა პრინციპები უნდა დავიცვათ კვლევის ეთიკის უზრუნველსაყოფად :

14.რა პრინციპით ხდება პაციენტების იდენტიფიცირება ობსერვაციული კვლევის ცალკეული ტიპით

კვლევისას?

1.კოჰორტული-პროსპექტული კვლევის დროს გვაქვს ორი საკვლევი ჯგუფი.ერთი რომელიც არიან

გარკვეული პრეპარატის მოქმედების ქვეშ და მეორე არ არიან ამ პრეპარატის მოქმედების ქვეშ .

2.შემთხვევა-კონტროლი-რეტროსპექტული აქაც ორი საკვლევი ჯგუფია.ერთ ჯგუფის პირრები არიან

დაავადებულები,ხოლო მეორე არა.

15.დაასახელეთ შემთხვევა-კონტროლით კვლევა და ჩამოაყალიბეთ ამ ტიპის კვლევის დადებითი და

უარყოფითი მხარეები.

16.დაახასიეთეთ კლინიკური კვლევის ფაზები:

კლინიკურ კვლევას გააჩნია ოთხი ფაზა:

1. ეს არის პრელიმინარული კვლევა ტარდება პაციენტების მცირე რაოდენობაზე დამისიმიზანია

პრეპარატის უსაფრთხოების განსაზღვრა

2. მეორე ფაზაში პრეპარატის ეფექტურობის დადგენა ხდება

3. მესამე ფაზაში მას შედეგ რაც მოხდება ახალი პრეპარატის სტატისტიკურად სარწმუნო ეფექტურობის
ოფიციალური დოკუმენტირება პრეპარატი გამოცდება უფრო დიდ რაოდენობაზე .ეს ფაზა უპირატესად
პერპარატის ეფექტურობაზეა ფოკუსირებული.

4. მეოთხე ფაზა -ამ ფაზაში ხდება მედიკამენტის შედარება ბაზარზე არსებულ ამავე ჯგუფის
პრეპარატებთან.

17.ჩამოაყალიბეთ კლინიკური კვლევის პროტოკოლის კვლევითი ასპეკტები

შემოსახაზები:

მოხალისეების აზრი გამოკითხვას,რომლის შედეგების გათვალისწინება არ არის კანონით

სავალდებულო და ატარებს რეკომენდაციის ხასიეთს ეწოდება?-პუბლიცისტი

2.რანდომული კონტროლირებადი კვლევა არის-ინტერვენციული კვლევა

3.იატროგენული დაავდების განვითრება შესაძლოა გამოიწვიოს-პოლიპრაგაზიამ

4.კოჰორტული კვლევა არის-ობსერვაციული კვლევა

6.პირველადი პროფილაკტიკური კვლევა არის: ინტერვენციული კვლევა

7.რა არის ერთმომენტიანი ჯვარედინი კვლევის ძირითადი მახასიეთებელი :შერჩევა ხდება დაავადების
გამოვლენის მიხედვით
 კვლევის - ქვიზი

1.რა მნიშვნელობა აქვს პროექტის წარმატებულ მართვას? მისი სწორი მართვა აუცილებელია
კვლევის ეფექტურობის ასამაღლებლად და მისი დროულად დამთავრებისთვის , სისტემური
მონიტორინგის განხორციელებისთვის, პოტენციური პრობლემების დროული გამოვლენისა და
გადაჭრისთვის ასევე ანგარიშის მოსამზადებლად და პროცესის შეფასებისთვის .

2.პროექტის წარმატებული მართვისთვის აუცილებელია?პროექტის მართვისთვის აუცილებელია ,

რომ დაწესდეს პროექტის დაწყება/დამთავრების ვადები:განისაზღვროს რესურსები და
ბიუჯეტი;გათვალისწინებული უნდა იყოს ჩასატარებელი ღონისძიე 3ბების
კომპლექსურობა,თანმიმდევრულობა,ასევე, საჭიროებისას-სხვა სფეროს მკვლევრების ჩართვა
პროექტში;მოსალოდნელი საბოლოო პროდუქტის ან მომსახურების განსაზღვრა.

3.პროექტის მენეჯრის მოვალეობებია?პროექტის გუნდის შექმნა,გუნდის მუშაობის

კოორდინაცია,კვლევის დაგეგმვა,მონიტორინგი,შეფასება,ანგარიშის მომზადება , პარტნიორებთან და
დონორ ორგანიზაციებთან მოლაპარაკებების წარმოება ,ასევე - ფინანსური საკითხების და ბიუჯეტის
მართვა.

4.ჩამოთვალეთ პროექტის წარმატებულ განხორციელებასთან დაკავშირებული რისკები და მათი

აღმოფხვრის საშუალებები?რისკები: კადრების გადინება, ხელსაწყო დანადგარების გაუმართაობა ,
მონაცემთა დამალი ხარისხი, არასაკმარისი მონაცემები.

აღმოფხვრის გზები: დამატებითი კადრის მომზადება, სამარაგო ნაწილები და ტექნიკური მომსახურება ,

ალტერნაციული გზების მოძებნა, მუშაობის რამდენიმე სქემის შემუშავება ., კვალიფიცირებული
პერსონალის მომზადება,მთოდების და პროცედურების პოლიტირება , პერსონალის მონიტორინგი ,
პერსონალის მოზიდვის ალტერნაციული სტრატეგია.

5. ჩამოაყალიბეთ სამეცნიერო კვლევის პრტოტოკოლის სტრუქტურა - პროტოკოლის სტრუქტურა

მოიცავს: ა) შესავალს, რომელშიც განხილულია პრობლემის მასშტაბი და მნიშვნელობა , არსებული
ცოდნა და პრობლემები ამ საკითხის ირგვლივ.

ბ) მიზნები და ამოცანები - ისინი გარკვევით კონკრეტულად უნდა იყოს წაროდგენილი .

გ) მეთოდები.

დ) ეთიკური ასპექტები.

ე) კვლევის მართვა - სტრუქტურა

6. პირადი ინფორმაციის დაცვის მნიშვნელობა და მექანიზმები.

ასახული უნდა იყოს უსაფრთხოების სტანდარტები თანამშრომლებთან დაკავშირებულ ყველა

კონტრაქტში. პირველხარისხოვანია მონაწილეთა უფლებების დაცვა . ამიტომ თითოეული მონაცემი
ინახება ორ ბაზაში - ელექტრონულსა და ფურცელზე.

7. დაახასიათეთ კვლევის ხარისხის შეფასების სისტემა.

კვლევის ხარისხის შეფასებისას გასათვალისწინებელია კვლევის მეთოდის სპეციფიკის განსაზღვრაც ,

კვლევის ბეფინიციარების განსაზღვრა, შეფასების კრიტერიუმების შერჩევა , კვლევის შედეგების და მისი
რეიტინგის დადგენა და სხვა.

8. ჩამოთვალეთ ძირითადი საკითხები კვლევის შედეგების სარწმუნოების შეფასებისას.

 კვლევის შეწდეგების არატენდენციურობა.

 კვევის შედეგების გამოყენებადობა
 არის თუ არა მიღებული პასუხი კვლევის კითხავზე
  საკმარისი ინფორმაციის არესბობა კვლევის მეთოდების შესახებ
 რა კრიტერიუმით მოხდა კვლევაში სუბიექტის შერჩევა-განთავსება
 ვის მიერ და როგორი ზემოქმედებით განხორციელდა.
 იყო თუ არა გამოყენებული რანდომიზებული და ბრმა შედეგი
 რა სახის შედეგობრივი ცვლადია შერჩეული და როგორ ხდება მათი შეფასება .

9. როგორ განვახორციელოთ კვლევის პროგრესის მონტორინგი? ამისთვის აუცილებელია მჭიდრო

კომუნიკაცია კვლევითი ჯგუფის წევრებთან: უკვე დამტკიცებული სამოქმედო გეგმით პროექტის
ძირითადი ეტაპების სამუშაო ვადების მიხედვით მოქმედება : გამოყენებული რესურსების ,ხარჯების და
შესრულებული სამუშაოს სტანდარტების განსაზღვრა,გეგმიდან გადახრის მიზეზების შესწავლა და
აუცილებელი ქმედების განსაზღვრა.

10. ჩამოთვალეთ სამეცნიერო ინფორმაციის ძიების პროცედურები?

1. კვლევის საკითხის განსაზღვრა;

2. მონაცემთა ბაზის არჩევა;
3. ფილტრების დამატება;
4. მოძიებული შედეგების ანალიზი;
5. საუკეთესო შეწდეგების შერჩევა;

11. დაახასიათეთ თქვენთვის ცნობილი სამი სამეცნიერო საძიებო ბაძა:

 12. რას წარმოადგენს DOI (digital odject identifler)?

13. რას წარმოადგენს h-ინდექსი (პირშის ინდექსი)?

წარმოადგენს მკვლევარის სამეცნიერო პროდუქტიულობის, აქტუალობისა და გავლენიანობის

შეფასების საშუალებას, რომელიც გამოითვლება სხვა მეცნიერთა შრომებში მკვლევრის ციტატების
საერთო რაოდენობაზე დაყრდნობით. ამ ინდექსით ასევე შესაძლებელია შეფასდეს მეცნიერთა ჯგუფის ,
ლაბორატორიის, დეპარტამენტის, ფაკულტეტის, ინსტიტუტის, უნივერსიტეტის სამეცნიერო
პროდუქტიულობა, აქტუალობა და გავლენიანობა. ასევე ამ ინდექსით შეგვიძლია განვსაძღვროთ
მეცნიერის პოტენციალი მაღალი რანგის ჯილდოს მისაღებად, როგორიცაა ეროვნული აკადემიის
წევრობა ან ნობელის პრემია.

14. რას წარმოადგენს იმპაქტ-ფაქტორი?

სამეცნიერო ჟურნალის რეიტინგის რიცხობრივი მაჩვენებელია , რომლის შესახებაც ინფორმაცია

ქვეყნდება ჟურნალში- ,,journal citation report”. დღეისთვის იგი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია
ჟურნალის რეიტინგის შესაფასებლად, თუმცა ყოველწლიურად იცლება და სხვადასხვა დარგში
სხვადაასხვა სიდიდე აქვს. ამ ფაქტორის გამოაანგარიშება ხდება სამწლიანი პერიოდით .

15. რას წარმოადგენს ციტირების ინდექსი?იგი პუბლიკაციის მნიშვნელოვანი მაჩვენებლია,რომლის

გამოთვლა ხდება იმ პუბლიკაციების რაოდენობაზე დაყრდნობით ,რომლებშიც ციტირებულია ეს სტატია
და იგი შეიძლება განისაზღვროს არა მხოლოდ პირველი ავტორის, არამედ თანაავტორების
მიხედვითაც.

16. ჩამოთვალეთ კრიტიკული კითხვის მეთოდები?

წერა:კითხვის დროს შენიშვნების ჩაწერა;

გადახედვა:გადათვალიერება,თვალის გადავლება:
კითხვა:
შეჯამება:
საკუთარი კრიტიკული პასუხის ჩამოყალიბება:
ანალიზი:საკითხის ნაწილებად დაყოფა:
ინტერპრეტაცია:ინფორმაციის გააზრება დაგანვრცობა :
სინთეზი: საკითხის ნაწილებს შორის კავშირის დამყარება და გაერთიანება :
შეფასება:ხარისხისა და ღირებულებების შეფასება .
17. რაზე უნდა გავამახვილოთ ყურადღება მასალის გადახედვისას?

 მასალის მოცულობა: რა მოცულობისაა მასალა და შესაძლებელია თუ არა მისი ერთბაშად

წაკითვა?
 პუბლიკაცია სამეცნიერო ხასიათისაა თუ პოპულარულია?
 შინაარსობრივი მახასიათებლები:რაზე მიუთითებს სათური ,რეზიუმე ან აბსტრაქტი .

18. აღწერეთ შეჯამების(რეზიუმეს)შექმნის პროცესი.

 უნდა მოიძებნოს და გაირკვეს იმ სიტყვების და ცნებების მნისვნელობა ,რომლებიც ხელს უშლის

მკითხველს ავტორის მიერ დაწერილი ტექსტის შინაარსისა და მასში მოცემული კავშირების
დანახვაში.
 უნდა მოხდეს ტექსტის დამუშავება და გამოიყოს ნაწილები-ცალკეული აბზაცები ან აბზაცთა
ერთობლიობები,რომლებიც ერთ თემას შეეხება.
 ნაწილების გამოყოფის შემდეგ, ხდება მათი ერთი-ორი წინადადებისთ შეჯამება ,რაც ნიშნავს
ყურადღების გამახვილებას ძირითად ასპექტებზე ყოველგვარი მაგალითების ,ფაქტების და
დასაბუთებების მოყვანის გარეშე.
 შეჯამება უნდა დაიწეროს საკუთარი,გასაგები სიტყვებით. ერთი აბზაცის შეჯამებაც კი შეიძლება
რთული და შრომატევადი აღმოჩნდეს.

19. ჩამოთვალეთ და აღწერეთ კრიტიკული აზროვნებისა და კითხვის პროცესის ძირითადი

საფეხურები

1. ანალიზი - ტექსტის უკეთ გასაგებად მიმართავენ მის ნაწილებად დაყოფას,რომელთა

გამოხშირვისთვის უნდადაისვას კითხვა,რომელშიც ტექსტის ანალიზის მიზანი იქნება
გადმოცემული: -რატომ გაინტერესებთ ან რის გარკვევას ცდილობთ? - ეს კითხვა გამოკვეთს
ზოგიერთ შტრიხსს და შეუმჩნეველს დატოვებს რაღაცეებს.
2. ინტერპრეტაცია - ინტერორეტაცია გულიხმობს მოცემულ საკითხზე ავტორის მოსაზრებისა და
სხედულებების გამოხატვას, ავტორის შეხედულება არის ის,რაც მისი ვარაუდით წარმოადგენს
ჭეშმარიტებას.
3. სინთეზი - ამ ეტაპზე ცალკეული ნაწილების ერთმანეთთან დაკავშირება ხდება ,რომელთა
საშუალებითაც მკითხველი რაღც ახალს,საწყისი მასალისაგან განსხვავებულს ქმნის.
4. შეფასება - კრიტიკული კითხვა და წერა მხოლოდ ანალიზით,ინტერპრეტაციითა და სინთეზით
შემოიფარგლება.მკითხველი განმართავს ავტორის ნათქვამის მისეულ ხედვას.შეფასებაში
ერთად უნდა შეიკრიბოს მკითხველის მოსაზრებები,ჩამოყალიბდეს დებულებების სახით და
განიმარტოს,თუ რატომ არის ისინი მისაღები.ავტორი თავად ასაბუთებს საკუთარ თითოეულ
მოსაზრებას ორიგინალური ტექსტის ციტირებით.შეფასება კი კომპეტენტურობის გარკვეულ
დონეს მოითხოვს.

20. განმართეთ კრიტიკული აზროვნებისა და კითხვის პროცესის საფეხურები-ანალიზი

ტექსტის უკეთ გასაგებად მიმართავენ მის ნაწილებად დაყოფას,რომელთა გამოხშირვისთვის უნდა

დაისვას კითხვა,რომელშიც ტექსტის ანალიზის მიზანი იქნება გადმოცემული:-რატომ გაინტერესებთ ან
რის გარკვევას ცდილობთ?ეს კითხვა გამოკვეთს ზოგიერთ შტრიხსს და შეუმჩნეველს დატოვებს
რაღაცეებს.

21.განმართეთ კრიტიკული აზროვნებისა და კითხვის პროცესის მეორე საფეხური-

ინტერპრეტაცია.

ინტერპრეტაცია გულიხმობს მოცემულ საკითხზე ავტორის მოსაზრებისა და შეხედულებების

გამოხატვას,ავტორის შეხედულება არის ის,რაც მისი ვარაუდით წარმოადგენს ჭეშმარიტებას .თითოეულ
ადამიანს თავისი მოსაზრება აქვს და ის გარკვეული ვარაუდების გარემოცვაში
ცხოვრობს.მომხსენებელი ან ავტორი,შესაძლოა გულისხმობდეს, რომ მისი აუდიტორია ან მკითხველი
უკვე იცნობს მის შეხედულებებს,თუმცა,შეიძლება აუდიტორიამ ან მითხველმა სრულიად არაფერი
იცოდეს ამ შეხედულების შესახებ,ან მომხსენებელი სრულიად შეგნებულად თავს იკავებდეს საკუთარი
მოსაზრების დეკლარირებისაგან აუდიტორიის მიუღებლობის შიშით .

1. ჩამოთვალეთ ინფორმირებული თანხმობის ფორმის შემადგენელი ძირითადი კომპონენტები:

ინფორმირებული თანხმობა მოიცავს ორ კომპონენტს: კვლევის მონაწილეებმა უნდა იცოდნენ, თუ რაში

იღებენ მონაწილეობას და მათი თანხმობა მონაწილეობაზე ინდა იყოს ნებაყოფილობითი .

2. ჩამოთვალეთ პროექტის წარმატებულ განხორციელებასთან დაკავშირებული რისკები და მათი

აღმოფხვრის საშუალებები:

3. ჩამოთვალეთ კვლევის აუტონომიის ძირითადი პრინციპები:

4. ჩამოაყალიბეთ კვლევის ავტონომიისა და სამართლიანობის ძირითადი პრინციპები :

5. რა განსხვავებაა მონაცემთა ცენტრალურ და დისპერსიულ განაწილებას შორის :

დისპრესიის პარამეტრები, ცენტრალური მდებარეობის პარამეტრებისგან განსხვავებით გვიჩვენებენ

რამდენადაა განფენილი მონაცემები ცენტრიდან და განფენის უფრო სრულ სურათს იძლევა .

6. ჩამოთვალეთ მონაცემთა ცენტრალური და დისპერსიული მდებარეობის განსაზღვრის პარამეტრები :

ნორმალური განაწილება ხასიათდება ცენტრალური მდებარეობის პარამეტრებით .

ცენტრალურის პარამეტრები: საშუალო არითმეტიკული,საშუალო გეომეტრიული , მოდა და მედიანა .

დისპრესიულს მიეკუთვნება: სტანდარტული გადახრა,დიაპაზონი,კვარტლებს შორის

ინტერვალი,ვარიანტი და ვარიაციის კოეფიციენტი.

7. რას წარმოადგენს სადიაგნოსტიკო ტესტის კრიტიკული ზღვარი, ტესტის მგრძნობელობა და

სპეციფიურობა:

კრიტიკული ზღვარი- ეს არის რა რაოდენობიდან ითვლება ტესტი დადებითად ან უარყოფითად .

ტესტის მგრძნიბელობა - გამოითვლება დადებითი ტესტის შედეგის მქონე დაავადებული ადამიანების

შეფარდებით ამ დაავადების მქონე პაციენტთა საერთო რაოდენობასთან .

ტესტის სპეციფიკურობა - გამოითვლება ტესტის უარყოფითი შედეგის მქონე ადამიანების რაოდენობის

შეფარდებით დაავადების არ მქონე ადამიანების საერთო რაოდენობასთან .

8. რა არის სამეცნიერო კვლევის მიზანი და რას აღწერს კვლევის მეთოდი:

9. დაახასიათეთ ერთმომენტიანი ჯვარედინი კვლევა:

10. დაახასიათეთ კვლევის ეთიკის მიმდინარეობა კონსექვენციალიზმი:

11. კოჰორტული კვლევის უპირატესობები, შესაძლებელია თუ არა კოჰორტული კვლევა იყოს

რეტროსპექტული:

12. ჩამოაყალიბეთ ცხოველებზე კვლევების ჩატარების უპირატესობები :

13. დაახასიათეთ რაოდენობრივი და თვისობრივი ხარისხობრივი ცვლადები და მოიყვანეთ
მაგალითები: