Professional Documents
Culture Documents
Farmasöti̇k Teknoloji̇ I Uygulama Föyü (1) - 230417 - 211741
Farmasöti̇k Teknoloji̇ I Uygulama Föyü (1) - 230417 - 211741
Farmasöti̇k Teknoloji̇ I Uygulama Föyü (1) - 230417 - 211741
FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I
LABORATUVAR FÖYÜ
ADI SOYADI:
NUMARASI:
GİRİŞ
Önlük
Laboratuvar gözlüğü
Laboratuvar maskesi
Laboratuvar eldiveni
Laboratuvar föyü
temiz olmalıdır.
7. Öğrenciler hazırladıkları preparatları uygun bir primer ambalaja aktarıldıktan sonra uygun
şekilde etiketlemelidirler. Etiket üzerine ise, preparatın adı, miktarı, kullanış şekli
(haricen veya dahilen), gerekiyorsa çalkalayınız etiketi, preparatın üretim tarihi, kendi
adını soyadını yazmalıdırlar.
Elektronik Terazi ile Tartım: Öncelikle, elektronik terazinin alt kısmındaki ayar, vidalar
yardımıyla elektronik terazinin zemin ayarı yapılır ve üstteki su terazisi yardımıyla kontrol
edilir ardından sıfıra ayarlanır. Köşegenlerinden katlanmış temiz bir kağıt, saat camı, erlen,
beher vb. elektronik terazinin kefesinin üzerine yerleştirilir. Terazideki T düğmesine basılarak
kağıt veya cam eşyanın darası ekranda belirir ve kaydedilir.
Maddelerin alımı : Madde şişesi sağ ele alınır. Kapağı açılır ve kapak ters olarak banko
üzerine konulur (kontamine olmaması için). Madde şişesinin etiketi üste gelecek şekilde eğik
olarak baş parmak ve işaret parmağı arasında tutulur. Sol elin işaret parmağı ile madde
şişesinin boyun kısmına vurularak tartım yapılır. Tartım yapılırken, madde şişelerinin içine
spatül, damlalık vb. asla sokulmamalıdır. Tartım bittikten sonra madde şişelerinin kapakları
kapatılmalıdır.
Farklı maddeler daima ayrı ayrı tartılır üst üste tartım yapılmaz.
Katı maddeler, köşegenlerinden katlanmış temiz beyaz bir kağıtla tartılır. Renkli, uçucu ve
aşındırıcı maddeler saat camında tartılırken, sıvılar ise uygun büyüklüklerdeki beher veya
erlende tartılır. Gliserin, yağ gibi kıvamlı viskoz maddeler porselen kapsülde tartılır. Tartım
işlemi bittikten sonra terazi kapatılıp temizlenmelidir.
ÖLÇÜM: Ölçüm, sıvıların belirli hacimlerinin saptanması işlemidir. Isı ve basınç, sıvılar ve
gazlar üzerinde belirgin etkiler gösterir. Bu nedenle, hacim ölçümleri yapılırken bu faktörlerin
göz önünde alınması gerekir. Büyük hacimli sıvılar mezür, küçük hacimli sıvılar ise, pipet ve
damlalıkla ölçülür.
1- Öncelikle, uygun hacimli mezür seçilir. Mezürün boyutu ölçülecek hacmin 5 katından
büyük olmamalıdır.
3- Ölçümü yapılacak sıvı maddenin etiketi kontrol edilerek kapağı açılmalıdır ve mezüre
boşaltılmalıdır.
TARİH
4- Mezür göz hizasında dik tutularak ölçülecek hacim çizgisinin üst sınırı ile SIVI yüzeyinin
çakışması sağlanmalıdır. (Ölçülecek hacim çizgisinin arka tarafına bir kağıt konularak
görüş kolaylaştırılabilir.)
5- Sıvı, dikkatli bir biçimde mezürün içine aktarılmalıdır ve kenara damlayan sıvının aşağıya
akması beklenmelidir.
6- Madde şişesinin kapağı kapatılarak etiketi tekrar kontrol edildikten sonra yerine
koyulmalıdır.
4-Tahriş edici ve toksik sıvılar pipet ile ölçülürken, mutlaka puar kullanılmalıdır. (Hijyenik
açıdan tüm sıvıların ölçümü sırasında puar kullanılması önemlidir.)
DAMLALIK KONTROLÜ: Türk Farmakopesi (TF) 1974 standartlarına uygun bir damlalıkla
damlatılan 20 damla distile su ortalama 1 gram'dır. Elimizdeki damlalığı standartlaştırmak
için 1 g distile su tartılır ve damlalık ile ölçülerek kaç damla geldiği saptanır. Buna göre,
standart damlalık için verilmiş miktardan, ne kadar farklı olduğu kaydedilir ve
standartlaştırmak için kaç damla alınması gerektiği orantı kurularak hesaplanır.
damlatılmalıdır ?
Örnekler:
Çözüm:
Çözüm :
%96, X m = %60.50 m
Çözünür 10-30
Az çözünür 30-100
DAMLALIK KULLANIMI
‘Standart damlalık’ 20 ͦC’de damlattığı distile suyun bir damlası 0.048-0.052 g gelen ve
dairesel damlatma deliğinin dış çapı 3 mm, iç çapı ise 0.6 mm olan cam borudan ibarettir.
(T.F. 1974)
Buna göre standart damlalık ile damlatılan 1 g distile su ortalama olarak 20 damla (gtts)’dır.
Piyasadan temin edilen damlalıklar için damlalık kalibrasyonu yapmalı ve kendi damlalığınızın
‘‘çevirme faktörü’’nü bulmalısınız.
Damlalık Kalibrasyonu
Terazinin kefesine saat camı konur. Saat camının darası alınır. Saat camına damlalıkla
1 g distile su damlatılır. Kaç damla geldiği sayılır. Oranlama ile çevirme faktörü bulunur.
MAJİSTRAL İLAÇ
Bu grup ilaçlar doktor tarafından, her bir hasta için gerekli etken maddelerle; istenilen
dozda ve farmasötik teknolojiye uygun düzenlenmekte, eczane laboratuvarında taze olarak
hazırlanmaktadır.
ÇÖZELTİLER
İki veya daha fazla maddenin bir veya birden fazla çözücüde çözündürülmesiyle
hazırlanan homojen sıvı preparatlarıdır. Çözeltiler, gaz içinde gaz, katı içinde gaz, Sıvı içinde
gaz, sıvı içinde sıvı ve sıvı içinde katı şeklinde olur.
• Etken madde ve
• Tatlandırıcı,
• Aromatik Sular,
• Şuruplar,
TARİH
• Eliksirler,
• Limonatlar,
• Posyonlar,
• Lavmanlar (Enemalar),
• Glisereler,
• Kolutuvarlar,
• Parenteral çözeltiler,
• Gargaralar Vb.
Aromatik sular : Uçucu yağ veya uçucu maddelerin berrak, doymuş Sulu çözeltilerdir.
Aromatik Sular;
1- Distilasyon,
2- Çözündürme,
a) Basit çözündürme,
Şuruplar : Sakkaroz veya diğer şekerlerin sudaki konsantre çözeltileridir. Etken madde Ve
yardımcı maddeler içerirler.Yalnızca şekerin suda çözündürmesiyle hazırlanan şuruplara basit
Eliksirler : Su, alkol ve gliserinle hazırlanan tatlı çözeltilerdir. Eliksirler, dahilen kulanlan
Posyonlar: Bir veya birden fazla etken madde içeren alkol veya basit şurupla hazırlanan
dahilen kullanılan preparatlardır.
Lavmanlar (Enemanlar) : Rektum yolu ile uygulanan çözelti (Sulu veya yağlı), emülsiyon veya
süspansiyon tipi preparatlardır.
Glisereler: glisereler, etken maddelerin gliserinde çözündürülmesi veya disperse edilmesi ile
hazırlanan haricen kullanılan preparatlardır.
Kolutuvarlar : Ağız mukozası ve diş etlerine uygulanan preparatlardır. Çözücü olarak gliserin,
alkol ve su kullanılır. Etken maddelerin bu çözücülerde çözündürülmesi ile hazırlanır. Etken
madde bu çözücülerde çözünmüyorsa, toz edilerek disperse edilir. Genellikle, lokal anestezik
Ekstraksiyon yöntemi bir çözücü yardımı ile bitkisel veya hayvansal droglarda bulunan ve
çözücüde çözünen maddeleri elde etme yöntemidir. Çözücü olarak, su, alkol ve diğer organik
çözücüler kullanılır.
Enfüzyon hazırlanması: Küçük parçalara ayrılmış drog enfüzyon kabina aktarılır, üzerine
kaynar distile su ilave edilip kapağı kapatılarak 5 dakika sıcak su banyosunda Sık Sık
çalkalanarak bekletilir. Daha sonra su banyosundan alınıp oda sıcaklığına gelinceye kadar
bekletilir ve pamuklu tülbentten süzülür. Drog üzerinden geçirilen suyla gerekli miktara
(hacmine) tamamlanır.
Dekoksiyon hazırlanması: Küçük parçalara ayrılmış drog dekoksiyon kabına aktarılıp üzerine
Soğuk distile Su ilave edilir ve kapağı kapatılır. Kaynar su banyosunda sık sık karıştırılarak, 30
dakika boyunca ısıtılır ve sıcakken pamuklu tülbentten süzülür. Drog üzerinden geçirilen
suyla gerekli miktara tamamlanır.
Enfüzyon ve dekoksiyonlar reçetede bir kayıt yoksa, %2 oranında drog kullanılarak hazırlanır.
1) Çözünme problemi
2) Stabilite (dayanıklılık)
3) Geçimsizlik
TARİH
ÇÖZELTİLER
ÖRNEK 1 - SEYRELTİK HİDROJEN PEROKSİT ÇÖZELTİSİ
Hidrojen peroksit perhidrol adı ile %30'luk sulu çözelti (H2O2) halinde bulunur.
Oksijenli su :%3 oranında hidrojen peroksit ihtiva eder. Buna 10 volümlü de denir:
Soru 1)
…………. mL .........'luk hidrojen peroksit çözeltisi hazırlayınız.
ÇÖZÜM :
Soru 2)
………… mL .......... volümlük hidrojen peroksit çözeltisi hazırlayınız.
ÖRNEK 2 - SEYRELTİK HİDROKLORİK ASİT ÇÖZELTİSİ
Örnek :
%12,5'lik hidroklorik asit çözeltisinden, %6,25'lik 50 mL seyreltik hidroklorik asit çözeltisi
hazırlama.
0,0625 × 50 = 0,125 ×X
X = 25 mL %12,5'lik seyreltik hidroklorik asit çözeltisinden alınır.
25 mL distile su ile seyreltilir.
Soru)
%12,5'lik hidroklorik asit çözeltisinden, ….’lik ... mL seyreltik hidroklorik asit çözeltisi
hazırlayınız.
TARİH
İyot 5g
Potasyum iyodür 10 g
Distile su k.m. 100 mL
…….mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
………mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
ÖRNEK 5 - TENTÜRDİYOT
7g
İyot
3g
Potasyum iyodür
90 g
Alkol(%90'lık)
k.m.
Distile su
…… g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
İyot
Potasyum iyodür
Alkol(%90'lık)
Distile su
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
AROMATİK SULAR
ÖRNEK 1 - NANE SUYU
…… g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
20.0 mL
Tarçın esansı
50.0 g
Talk
600.0 mL
Alkol(%90'lık)
k.m. 1000 mL
Distile su
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
ŞURUPLAR
Şeker 64.0 g
Distile su 36.0 g
…… g hazırlayınız.
Hazırlanışı :
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
…… g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı :
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
LOSYONLAR VE GARGARALAR
ÖRNEK 1-AKNE LOSYONU
Mentol 0.25 g
Salisilik asit 1.5 g
Rezorsin 1.5 g
Alkol (%70) 50.0 mL
Gül suyu 100.0 mL
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
Kalamin 150 g
Çinko oksit 50 g
Bentonit 30 g
Sodyum sitrat 5g
Sıvılaştırılmış fenol 5 mL
Gliserin 50 mL
Distile su k.m. 1000 mL
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı :
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
………g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
TÜRKÇE LATİNCE KULLANIM AMAÇLARI
Metilen mavisi
Gliserin
Distile su
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
.................g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
..............g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
İNFÜZYON REÇETESİ
IHLAMUR İNFÜZYONU REÇETESİ
Ihlamur çiçeği %2
Distile su k.m. 100 mL
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
DEKOKSİYON REÇETESİ
KETEN TOHUMU DEKOKSİYONU REÇETESİ
Keten tohumu %2
…… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama
LAVMANLAR
ÖRNEK 1-NİŞASTALI LAVMAN
Buğday nişastası 150g
Distile su k.m. 500.0 g
……… g hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
40 g preparat için
12 g buğday nişastası
28 g distile su
Ambalajlama
………… mL hazırlayınız.
Hazırlanışı:
Hazırlama ve Hesaplama
Ambalajlama