+HNLPOL÷H*LULú

$QDPQH]YH
)L]LN0XD\HQH

0[HR9R
H˜͌$¼Æ͌Æ͌$¼æˆŒY?$c9m07
¸…͌Æ͌Ƃu³m_j?
¸…͌Æ͌∞³0#0
©
ϮϬϮϭŶŬĂƌĂEŽďĞůdŦƉ<ŝƚĂďĞǀůĞƌŝ>ƚĚ͘bƟ͘
1 65 31
0 533 51
,<7D>7)'7Z7b
EDEs&77<DhzE

ŝƌŝŶĐŝĂƐŬŦ͗2021

zZ>Z͗PŒ͘'Ƃƌ͘ƌ͘'ƂnjĚĞbE'm>z7<
 Žĕ͘ƌ͘ƌĐĂŶzhsE
 Žĕ͘ƌ͘LJĚŦŶ7&7

/^E͗ϵϳϴͲϲϮϱͲϳϭϰϲͲϵϯͲϳ

<ŝƚĂƉƚĂŬŝďƂůƺŵŝĕĞƌŝŬůĞƌŝŶŝŶƐŽƌƵŵůƵůƵŒƵ͕LJĂnjĂƌůĂƌŦŶĂĂŝƫƌ͘

ϱϴϰϲǀĞϮϵϯϲƐĂLJŦůŦ&ŝŬŝƌǀĞ^ĂŶĂƚƐĞƌůĞƌŝLJĂLJŦŵŚƺŬƺŵůĞƌŝŐĞƌĞŒŝŶĐĞŚĞƌŚĂŶŐŝďŝƌďƂůƺŵƺ͕ƌĞƐŵŝǀĞLJĂLJĂnjŦƐŦ͕
LJĂnjĂƌůĂƌŦŶǀĞLJĂLJŦŶůĂLJŦĐŦƐŦŶŦŶŝnjŶŝĂůŦŶŵĂĚĂŶƚĞŬƌĂƌůĂŶĂŵĂnj͕ďĂƐŦůĂŵĂnj͕ŬŽƉLJĂƐŦĕŦŬĂƌŦůĂŵĂnj͕ĨŽƚŽŬŽƉŝƐŝĂůŦŶĂŵĂnj
ǀĞLJĂŬŽƉLJĂĂŶůĂŵŦƚĂƔŦLJĂďŝůĞĐĞŬŚŝĕďŝƌŝƔůĞŵLJĂƉŦůĂŵĂnj͘
DĞĚŝŬĂůďŝůŐŝůĞƌƐƺƌĞŬůŝĚĞŒŝƔŵĞŬƚĞǀĞŐƺŶĐĞůůĞŶŵĞŬƚĞĚŝƌ͘^ƚĂŶĚĂƌƚŐƺǀĞŶůŝŬƵLJŐƵůĂŵĂůĂƌŦĚŝŬŬĂƚĞĂůŦŶŵĂůŦĚŦƌ͘
zĞŶŝ ĂƌĂƔƨƌŵĂůĂƌ ǀĞ ŬůŝŶŝŬ ƚĞĐƌƺďĞůĞƌ ŦƔŦŒŦŶĚĂ͕ ƚĞĚĂǀŝůĞƌĚĞ ǀĞ ŝůĂĕ ƵLJŐƵůĂŵĂůĂƌŦŶĚĂ ĚĞŒŝƔŝŬůŝŬůĞƌ LJĂƉŦůŵĂƐŦ
ŐĞƌĞŬůŝ ŽůĂďŝůŝƌ͘ KŬƵLJƵĐƵůĂƌĂ͕ ŝůĂĕůĂƌ ŚĂŬŬŦŶĚĂ ƺƌĞƟĐŝ ĮƌŵĂ ƚĂƌĂķŶĚĂŶ ƐĂŒůĂŶĂŶ ƐŽŶ ďŝůŐŝůĞƌŝ ŵƵƚůĂŬĂ ŬŽŶƚƌŽů
ĞƚŵĞůĞƌŝƂŶĞƌŝůŝƌ͘ŽnjĂũ͕ƵLJŐƵůĂŵĂƔĞŬŝůůĞƌŝǀĞŬŽŶƚƌĞŶĚŝŬĂƐLJŽŶůĂƌ͖ŐƺŶĐĞůďŝůŐŝůĞƌŦƔŦŒŦŶĚĂƐƺƌĞŬůŝŽůĂƌĂŬƚĂŬŝƉ
ĞĚŝůŵĞůŝĚŝƌ͘,ĞƌŚĂƐƚĂŝĕŝŶĞŶŝLJŝƚĞĚĂǀŝƔĞŬůŝŶŝ͕ĞŶĚŽŒƌƵŝůĂĕůĂƌŦǀĞĚŽnjůĂƌŦďĞůŝƌůĞŵĞŬ͖ƵLJŐƵůĂŵĂLJŦLJĂƉĂŶŚĞŬŝŵ
ƐŽƌƵŵůƵůƵŒƵŶĚĂĚŦƌ͘ zĂLJŦŶĐŦ ǀĞ ĞĚŝƚƂƌůĞƌ ďƵ LJĂLJŦŶĚĂŶ ĚŽůĂLJŦ ŵĞLJĚĂŶĂ ŐĞůĞďŝůĞĐĞŬ ŚĂƐƚĂLJĂ ǀĞ ĞŬŝƉŵĂŶůĂƌĂ Ăŝƚ
ŚĞƌŚĂŶŐŝďŝƌnjĂƌĂƌǀĞLJĂŚĂƐĂƌĚĂŶƐŽƌƵŵůƵĚĞŒŝůĚŝƌ͘

zĂLJŦŶĂ,ĂnjŦƌůĂLJĂŶ ͗ŶŬĂƌĂEŽďĞůdŦƉ<ŝƚĂďĞǀůĞƌŝ
zĂLJŦŶ<ŽŽƌĚŝŶĂƚƂƌƺ ͗DĞŚŵĞƚůŝ<Z;ŵĞŚŵĞƚĂůŝŬĂƌĂĐĂΛĂŶŬĂƌĂŶŽďĞů͘ĐŽŵͿ
'ƌĂĮŬdĂƐĂƌŦŵ ͗ŶŬĂƌĂEŽďĞůdŦƉ<ŝƚĂďĞǀůĞƌŝ'ƌĂĮŬŝƌŝŵŝ
ĂƐŬŦǀĞĐŝůƚ ͗EĞLJŝƌDĂƚďĂĂĐŦůŦŬdĂŶŦƨŵ,ŝnjŵĞƚůĞƌŝ
 DĂƚďĂĂĐŦůĂƌ^ŝƚĞƐŝϭϯϰϭ͘Ě͘EŽ͗ϲϮ7ǀĞĚŝŬK^ͬE<Z
^ĞƌƟĮŬĂEŽ ͗ϰϵϴϵϭ
ĂƐŬŦdĂƌŝŚŝ ͗ϮϬϮϭ͕ŶŬĂƌĂ
 ÖNSÖZ

%FĀFSMJ.FTMFLUBăMBSN[

4BZO&EJUôSMFSJNJ[JOFĀJUJNWFCJMJNNJTZPOVæFSæFWFTJOEFi)FLJNMJĀF(JSJăn"OBNOF[WF
'J[JL.VBZFOFvLJUBCOEFĀFSMJNFTMFLUBăMBSN[OLVMMBONOBTVONBLUBOCøZøLNVUMVMVL
EVZNBLUBZ[
ÚZLøBMNBWFGJ[JLJODFMFNFUCCOIFSCSBOăOEBUBOZBHJEFOZPMEBUFNFMEFĀFSMFOEJSNF
BSBæMBSES ÚZLø BMNB WF GJ[JL JODFMFNF FTOBTOEB FMEF FEJMFO CJMHJMFS ăĀOEB CJS TPOSBLJ
CBTBNBLUB TSBEBLJUBOUFTUMFSJQMBOMBOS(øOøNø[UFLOPMPKJæBĀOEBZBQMBOZBZHOIBUB
ZFUFSMJôZLøWFGJ[JLJODFMFNFZBQMNBEBO CJMHJTBZBSEBOIBTUBOOUCCJHFæNJăJOFCBLBSBL
TPOSBLJBăBNBMBSBHFæJMNFTJWFUBOZBWBSMNBZBæBMăMNBTES#VLJUBQJMFBOBNOF[WFGJ[JL
NVBZFOFOJOôOFNJOJ IBTUBZBCøUøODøMZBLMBăNOEFĀFSJOJCJSLF[EBIBIBUSMBUNBLJTUFEJL
,JUBCBLBULEBCVMVOBOWFUFLMJGJIJæUFSFEEøUTø[LBCVMFEFSFLCøZøLCJSFNFLWFô[WFSJJMF
IB[SMBZBOEFĀFSMJZB[BSMBSBUFăFLLøSFEFSLFOLJUBCONFTMFLUBăMBSN[BLBULTOBPMBOJOBO-
DN[OUBNPMEVĀVOVWVSHVMBNBLJTUFS TBZHMBSN[TVOBS[

'ƂnjĚĞbE'm>z7<
 ƌĐĂŶzhsE
 LJĚŦŶ7&7
 āËā/%&,ā-&3
BÖLÜM 1. Hasta-Hekim İlişkisi ve Etik ........................................................................ 1

BÖLÜM 2. Anamnez (Öykü Alma).............................................................................. 7

BÖLÜM 3. Genel Görünüm-Vital Bulgular................................................................... 19

BÖLÜM 4. Deri Muayenesi ......................................................................................... 25

BÖLÜM 5. Baş-Boyun Muayenesi ............................................................................... 33

BÖLÜM 6. Tiroid Muayenesi ...................................................................................... 39

BÖLÜM 7. Endokrin Sistem Değerlendirilmesi ............................................................ 43

BÖLÜM 8. Kulak-Burun-Boğaz Muayenesi .................................................................. 59

BÖLÜM 9. Göz Muayenesi ......................................................................................... 73

BÖLÜM 10. Kalp Muayenesi ...................................................................................... 93

BÖLÜM 11. Solunum Sistemi Muayenesi .................................................................... 115

BÖLÜM 12. Meme Ve Aksilla Muayenesi.................................................................... 131

BÖLÜM 13. Periferik Ve Aksiller Lap Muayenesi.......................................................... 139

BÖLÜM 14. Karın Muayenesi ..................................................................................... 149

BÖLÜM 15. Ekstremite Muayenesi ............................................................................. 165

BÖLÜM 16. Nörolojik Muayene.................................................................................. 175

BÖLÜM 17. Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme ........................................................... 191

BÖLÜM 18. Üriner Sistem Muayenesi ........................................................................ 203

BÖLÜM 19. Erkek Genital Sistem Muayenesi .............................................................. 215

BÖLÜM 20. Obstetrik Ve Jinekolojik Muayene ........................................................... 223

BÖLÜM 21. Gebenin Anamnezi ve Muayenesi ........................................................... 233


BÖLÜM 1
Didem DAYMAZ
Dr. Öğr. Üyesi, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı
dokdemaz@hotmail.com
GİRİŞ
Hekimlik mesleği; bilgi, beceri ve değerlerin,
bazı sosyal ve psikolojik süreçlerle usta çırak
ilişkisini de gözeterek öğrencilere aktarılma-
sıyla öğrenilen bir bilim ve sanattır. Hekim
adaylarının mezun olduklarında hekim gibi
düşünme, hekim gibi hissetme ve davranma
becerisi edinmiş olarak mezun olmaları bir
gerekliliktir. Bu gereklilik, sadece tıbbi bilgi,
tedavi ya da muayene boyutunda düşünül-
memeli aynı zamanda etik kuralları bilme
ve uygulama, etkin bir hasta hekim ilişkisi
kurmalarını sağlayacak iletişim becerilerini
de öğrenmiş olma şeklinde de değerlendi-
rilmelidir.
Hasta-Hekim İlişkisi
Hekimlik hem hasta hem de diğer sağlık ça-
lışanlarıyla ilişkiler ve iletişim temelli bir sağ-
lık disiplinidir. Yapılan araştrmalarda etkili
bir hasta hekim iletişiminin, hasta sağlığının
geliştirilmesine, iyileştirmesine katkı sağla-
dığı gösterilmiştir.
İnsan ilişkilerinin en özel biçimlerinden olan
hasta hekim ilişkisi, tıp uygulamasının ve tıp
etiğinin temelidir. Hasta hekim İlişkisinde en
1
+$67$+(.ô0ô/ôõ.ô6ô9((7ô.
HASTA-HEKİM
İLİŞKİSİ VE ETİK
temel kavramlardan biri de iletişimdir. Bu
nedenle hekim adayı olan tüm öğrencilere
iletişim becerilerinin öğretilmesi elzemdir.
Hekim; tıbbı önerilerini ve hastanın duru-
muyla ilgili doğru bilgiyi hastaya aktarmak
için hem de hastadan gereken verileri ala-
bilmek için iyi bir iletişim becerisine sahip
olmalıdır. Ayrıca bu yetkinliğe sahip olan bir
hekim, hastayla oluşabilecek bazı sorunları
engelleyebilir. Hekimin genel fizik muayene
kurallarına ve tekniklerine hakim olması ge-
rekliliği kadar iyi bir iletişim becerisine sahip
olması gerekmektedir.
Genel olarak tüm öykü alma ve fizik muaye-
ne süresi boyunca hekimin temel görevle-
rinden biri hastayı aktif olarak dinlemektir.
Hekimin hasta ile olan iletişiminde paylaş-
maya istekli olarak, hastanın şikayetlerini,
sorununu önemsediğini göstererek gerçek-
leştirdiği dinleme şekli “etkin dinleme” ola-
rak tanımlanmaktadır. Yerme, övme, ders
verme gibi iletişimi engelleyici yargılardan
ve tavırlardan uzak olarak olarak hastayı
dinlemek hasta hekim ilişkisindeki güveni
de destekleyecektir.

solukluk aneminin bir bulgusu olabilir,
bununla beraber ürokromik yüz görünümü
kronik böbrek yetmezliğini düşündürmelidir.
Parotis bezinin tek veya iki taraflı tutulumu
da inspeksiyonda göze çarpabilir. Bu durum
kabakulağı akla getirmeli, bilateral olması
durumunda tüberküloz, lenfoma gibi hasta-
lıklar düşünülmelidir.
Yüzün kas ve sinirlerini etkileyen fasyal pa-
ralizide etkilenen sinirin innerve ettiği kas-
ların yerleşimine göre yüzün o bölgesinde
göz kapağı kapatılamaz, nazolabial oluk
silinir ve ağız sağlam tarafa kayar. (Tablo
1). Kalsiyum eksikliği gibi bazı metabolik
durumlarda etkilenme sonrasında ilgili kas-
larda seyirmeler izlenir.
4. Kaşlar
Kaşlarda inspeksiyonda dış kısımlarında
görülen dökülmeler genel olarak hipotiroi-
diyi düşündürür.
5. Göz ve Kapaklar
Göz muayenesinde lokal hastalıkların yanı-
sıra birçok sistemik hastalığın bulgularına
rastlanmaktadır. Göz kapağındaki ksantha-
lesma adı verilen sarı- portakal rengi plak-
ların görülmesi sağlıklı bireylerde olabilece-
ği gibi lipit metabolizma bozukluklarını da
düşündürebilir. Göz kapağındaki düşüklük
pitozis olarak adlandırılır. Lokal olarak 3.
sinirin hasarı sonrası olabilir. Okulomotor
sinir hasarı, miyastenia gravis ve horner
sendromun da miyozis ve e Santral perife-
rik noftalmus görülebilir. Göz kapağında ret-
raksiyon hipertiroidinin bir bulgusu olarak
Tablo 1. Santral periferik fasyal paralizi ayrımı
Lezyon Yeri Bell Paralizi
(Alt motor nöron)
Etkilenen taraf Aynı taraf
Yüz Alt taraf Zayıf-paralizi
Yüz Üst taraf Zayıf-paralizi
35
%$õ%2<8108$<(1(6ô
değerlendirilebilir. Bu durumda sempatik
sistem aktivasyonuna bağlı göz kapağında
retraksiyon görülür. Bu bulguya ‘‘Lid retrak-
siyonu’’ denir. Normalde karşıya bakan göz-
de göz kapağı pupili örter. Baş sabit tutulup
göz aşağı hareket etmesi istendiğinde göz
kapağı bunu yapamaz. Bu belirtiye ‘‘Lid lag
belirtisi’’denir.
İnspeksiyonda saptanan konjonktivaların
soluk olması aneminin bir bulgusu olabilir,
skleradaki mavi renk değişikliği osteoge-
nezis imperfectanın, kahverengi-yeşil pig-
mentasyon değişikliği olarak bilinen Kayser-
Flacher halkası Wilson sirozunun, limbus
kenarında izlenen beyaz halka olarak bili-
nen arcus senilisin yaşlılarda görülebileceği
unutulmamalıdır.
Kan bilirubin yüksekliğinin bir bulgusu skle-
ranın ikterik görünmesi hepatobiliyer ve he-
matolojik bazı hastalıkları işaret etmektedir.
Gözün ileri doğru çıkmasına egzoftalmus
adı verilir. Bu durum retroorbital tümörlerin
bir bulgusu olabilir. Tek veya nadiren iki
taraflıdır.
Görme alanı muayenesi özellikle hipofiz tü-
mörlerinin tanı ve tedavinin takibinde son
derece önemlidir. Ölçümde perimetri kulla-
nılır. Normalde karşıya bakan kişi spontan
olarak etrafta birtakım nesneleri görmesi
gereklidir. Optik sinir ve kiazma hasarla-
rında bu görme alanı daralmaktadır. Peri-
metre olmadığı durumlarda konfrontasyon
yöntemi ile görme alanı bakılır. (Bkz. Bölüm
9 Göz Muayenesi)
Serebrovasküler hadise
(Üst motor nöron)
Karşı taraf
Zayıf -paralizi
Normal-hafif güç kaybı

dirmek mümkün olur. Fundusu görmek için
biyomikroskop ışığı yardımcı merceklerle
retinaya düşürülür; maküla, optik disk ve
periferik retina incelenir. Bazı biyomikros-
koplarda entegre fotograf makinesi ile veya
akıllı telefon aparatları ile çekim yapmak ve
kaydetmek mümkündür. Biyomikroskopi
bulguları hasta dosyasına not edilir, patolo-
jik bulgular mümkünse göz şeması üzerine
çizilir veya fotoğraf çekilerek kaydedilir. Bi-
yomikroskopa oturma imkânı olmayan be-
bek, küçük çocuk veya immobil hastalarda
el biyomikroskopları kullanılabilir (Şekil 14).
õHNLO &MEFUBăOBCJMFOCJZP
NJLSPTLPQ
Göz dibi (fundus) muayenesi
Fundus vücutta kan damarları ve sinirleri
doğrudan görebildiğimiz yegâne yerdir. Fun-
dus muayenesinde optik disk, maküla, reti-
na damarları ve retinanın görülebilen tüm
alanları değerlendirilir. Fundus muayenesine
oftalmoskopi denir; direkt veya indirekt of-
talmoskoplarla yapılır.
87
*g=08$<(1(6ô
Direkt oftalmoskopi cihazı içinde ayna ve
mercekler bulunduran ve elektrikli ışık kay-
nağı kullanan bir alettir. Elde taşınan pilli
veya şarzlı tipleri yanı sıra muayene oda-
larında ünit şeklinde duvara asılan kablolu
olanları da vardır (Şekil 15). Direkt oftal-
moskop ile göz dibinin onbeş kat büyütül-
müş düz görüntüsü elde edilir. Ancak görü-
lebilen alan küçüktür, hastanın hafifçe farklı
yönlere bakmasını istenerek görülen saha
genişliği artırılır (Şekil 16).
õHNLO 0GUBMNPTLPQSFUJOPTLPQ
TFUMFSJ
İndirekt oftalmoskopi ise retinanın daha
geniş olarak incelendiği yardımcı mercekler
kullanılarak yapılan ileri muayene yöntemi-
dir. İdeal fundus muayenesi için göz bebek-
lerinin genişletilerek (midriyazis) indirekt
oftalmoskopi yapılmalıdır (Şekil 17).
Işık reaksiyonlarının takip edilmesi gereken
durumlarda veya indirekt oftalmoskopa
ulaşılamayan durumlarda küçük pupilladan
direkt oftalmoskopi muayenesi yapmayı
bilmek gerekmektedir. Direk oftalmoskopi
muayenesinin basamakları Tablo 3’ te özet-
lenmiştir.
BÖLÜM 12 0(0(08$<(1(6ô

MEME MUAYENESİ

Oktay AYDIN
Doç. Dr, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı
droktayaydin@gmail.com

Meme Anatomisi
Meme dokusu, aksilladan başlayıp ingu-
inal bölgeye kadar uzanan ve süt çizgisi
adı verilen iki hat üzerinde yerleşim gös-
teren oldukça gelişmiş apokrin bezlerdir
(Şekil 1). Kadınlarda meme, klavikula,
2.- 6. kostalar, sternumun lateral sınırı ve
ön aksiller çizgi arasında toraks duvarı
üzerinde yerleşir. Posteriorda pektoralis
majör, serratus anerior ve eksternal oblik
kas fasyası üzerindedir. Bazı insanlarda
aksillada ya da süt çizgisi üzerinde yerleş-
miş aksesuar meme dokusu görülmekle
birlikte göğüs kafesinin her iki tarafında
sadece birer adet meme bulunur.
Meme muayenesi sonrasında elde edi-
len bulguları tanımlamak için meme,
meme başından birbirine dik olarak ge-
çen yatay ve dikey çizgilerle dört çeyrek
bölgeye (kadrana) ayrılır. Beşinci bölge
ise meme dokusunun aksiller kıvrımın
laterali boyunca aksillaya uzanan “Spen-
ce’in aksiller kuyruğu” olarak adlandırılan
parçasıdır (Şekil 2).
õHNLO 4øUËJ[HJTJ

131
+(.ô0/ôò(*ô5ôõ$1$01(=9()ô=ô.08$<(1(
Hasta hem ayakta dururken hem yatarken
dizler muayene edilir. Ayakta iken asimetri,
bir tarafta şişlik, deri döküntüsü, kas at-
rofisi, travma izleri vb gözlemlenir. Hasta
yürütülür ve yürürken iki diz eklemine eşit
ağırlık uyguluyor mu bakılır. Hasta yatar
pozisyonda iken eklemin medial ve latera-
linde, proximal ve distalinde basmakla has-
sasiyet aranır. Sıvı artışı için ballotman testi
yapılır.
I. II.
õHNLO (FOVWBMHVNWFWBSVN
IUUQTJNBHFTBQQHPPHMREX72
'SSYQWSI
Diz muayenesi yapılırken yapılabilecek sayı-
sız test vardır. Ely testi, Kendall testi, mo-
difiye Thomas testi, rektus femoris kontrak-
siyon testi, Tripod işareti, 90-90 düz bacak
kaldırma testi, hamstring kontraktürü testi,
hamstring kontraktürü testi, diz ekstansi-
yon kontraktürü testi, Ober testi, Noble
kompresyon testi, Fairbank endişe testi,
Wilson testi, Q açısı, kuadriseps açısı, patel-
lofemoral açı, Frund belirtisi, Zohler belirti-
si, McConnel’in kondromalazi patella testi,
Clarke testi, patellofemoral disfonksiyon
testleri, patellar dans, patella şoku, patel-
lar ballotman, fluktuasyon testi, sıvazlama
testi, Hughston pilika testi, mediopatellar
pilika testi, pilika testleri, McMurray testi,
Apley testi, posterior çökme belirtisi, arka
çekmece testi, Pivot shift testi, Macintosh
172
testi, Lachman testi, Ritchie testi, Trillat tes-
ti, ön çekmece testi, adduksiyon testi, varus
stres testi, valgus stres testi ve daha birçok
test yapılabilir. Bu testler daha çok ortopedi
hekimleri tarafından bağ lezyonları, menüs-
küs lezyonları, eklem kapsül lezyonları, trav-
ma sonrası hasar belirleme gibi amaçlarla
kullanılır.
Ayak ve ayak bileği muayenesine gelince
gene ayaklar çıplak olarak ve hasta ayakta
iken başlanır. Hastanın yürüyüşü gözlenir
yere basış anomalisi var mı bakılır. Eklemler-
de şişlik, eklem üzeri deride döküntü, renk
değişikliği var mı, parmaklarda şekil bo-
zukluğu varmı simetriği ile karşılaştırılarak
muayene edilir. Eklemde ağrı varsa antaljik
yürüyüş dikkati çeker. Hastanın ayakkabısına
bakılarak bile halluks valgusu olup olmadı-
ğı anlaşılabilir ama doğru muayene çıplak
yapılır (Şekil 11). Ayak bileğinde varus ya
da valgus deformitesi, ayak longitidünal ar-
kında düzleşme (düz tabanlık) ya da arkın
derinleşmesi gibi anatomik kusurlar sadece
dikkatli bir inspeksiyonla saptanabilir.
Hellux Valgus
õHNLO )BMMVLTWBMHVT
IUUQTJNBHFTBQQHPPHMEPXK"/D
T,S,PGV'

hasta bize üriner retansiyon şikâyeti ile
gelecektir. Kısmi obstrüksiyon durumun-
da obstrüktif semptomlar kendini gösterir.
Obstrüktif alt üriner semptomlarını irde-
lerken aynı semptomlara neden olabilen
nöromuskuler işeme bozukluklarına yol
açabilecek hipokontraktil / akontraktil
mesane durumlarını akıldan çıkarmamak
lazımdır. O yüzden mesanedeki artık idrar
miktarına fizik incelemede bakmamız gere-
kir.
Kronik tıkanıklıklarda depolama tipinde
semtomlara yol açabilir. Hastada poliüri ve
polidipsi varlığı mutlaka irritatif semptom-
lardan ayrıştırmak için irdelenmelidir. O yüz-
den hastaya tutturacağımız mesane günlü-
ğü (Tablo 2) çok önemli detaylar verebilir.
Pollaküri sık idrar yapma olarak tanımlanır.
Sağlıklı kişilerin gün içinde 3-5 sefer idrara
gitmeleri normal olarak değerlendirilir. Sa-
yının artması pollaküri olarak adlandırılır.
Mesane kapasitesinin azalması veya mesa-
ne çıkım patolojilerinde pollaküri izlenebilir.
Tablo 2. Mesane günlüğü
Depolama/İrritatif Septomlar
Pollaküri (gündüz > 6)
Noktüri (gece > 2)
Dizüri
Urgency
Nedenleri
Aşırı aktif mesane
Sistit, prostatit
Mesane taşı, yabancı cisim
Mesane tümörü
Ağrılı mesane sendromu
Kronik mesane çıkım tıkanıklığı
Nörojenik mesane
Pelvik radyoterapi
Pelvik kitlenin dıştan mesaneye basısı
h5ô1(56ô67(008$<(1(6ô
Pollaküride idrar yapma sıklığının artışına
karşın yapılan idrar miktarı azdır. Eğer hasta
aynı zamanda bol bol idrar yaptığını ifade
ediyorsa alınan sıvı miktarını sorgulamak
için işeme günlüğü doldurması istenebilir.
Yetişkinlerde mesane kapasitesi 350-450 cc
civarındadır. Bu kapasitelerin üst sınırına ya-
kın hacimler mesane duvarında gerilmelere
ve işeme hissi ile beraber idrarın bir seferde
tam olarak boşaltılamamasına yol açabilir.
Dolayısıyla mesanede rezidü idrar mikta-
rı artar. Mesane kapasitesi rezidü idrarın
kapladığı alan nedeniyle daha hızlı dolar ve
pollaküri ile sonuçlanır. Bu hastalarda rezidü
idrar miktarının tayini önemlidir.
Mesanede enfeksiyon (sistit) veya inflamas-
yon (kronik parsiyel üretral obstrüksiyon,
tümör) varlığında oluşan ödem nedeniyle
mesane duvarının esnekliği kaybolur ve
gerginliği artar. Az miktarda biriken idrar
gerginliği hızlıca arttırarak idrar yapma hissi
uyandırır. Hastada pollakürü + az az idrar
yapma şikâyeti vardır. Zamanla gelişen fibro-
Boşaltma/Obstrüktif Semptomlar
İdrar projeksiyonunda azalma
İdrar kalibrasyonunda azalma
Hezitensi
Kesik kesik işeme
Rezidü idrar Hissi
Nedenleri
Bening prostat hipertrofisi
Üretra darlığı
Mesane boynu kontraktüri
Mesane boynu dissinerjisi
Nöromusküler mesane bozuklukları
207