PARA TEORİSİ

Para Kavramı ve Para Sistemleri, Para Arzı

ve Para Talebi

T.C.

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ EDİRNE SOSYAL

BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU
KONU İÇERİĞİ

PARA SİSTEMLERİ (PARA STANDARTLARI)

PARA, PARANIN ÖZELLİKLERİ VE DIŞ TİCARET 1. SINIF
FONKSİYONLARI
PARA TALEBİ MAKROEKONOMİ

PARA ARZI
TCMB (TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ
BANKASI) PARA ARZI Dr.Öğr.Üyesi Duygu YÜCEL

REEL PARA ARZI VE PARANIN GELİR

OLUŞTURMA HIZI

Bu derste öğrenciler;
Para sistemlerini bilebilir,
Paranın tanımını yapabilir,
HEDEFLER

Paranın işlevlerini ve özelliklerini kavrayabilir,

Para talebini tanımlayabilir,
Para arzı tanımlarını açıklayabilir,
MO, M1, M2 ve M3 Para arzı tanımlarını
açıklayabilir,
Bankaların ve MB’nın rezerv miktari üzerindeki
etkilerini açıklayabilir.
 PARA TEORİSİ: PARA SİSTEMLERİ, PARANIN FONKSİYONLARI, PARA
TALEBİ VE PARA ARZI

PARA SİSTEMLERİ (PARA STANDARTLARI)

1) MAL - PARA STANDARDI
Mal Para Sistemi: Para olarak kullanılan bir nesnenin, ürünün mal olarak da değerinin
olmasına Mal Para Sistemi denir. Mal-para sistemleri, tek-metal sistemi ve çift metal sistemi
olarak ikiye ayrılır.
a) Tek-Metal Para Sistemi: Sadece bir madenden üretilen paralar kullanılır ( Örn. ya altın ya
da gümüş).
b) Çift-Metal Para Sistemi: Altın ve gümüşün birlikte kullanılmasıdır. Altın stoklarının az
olması nedeni ile çift metal para sistemi kullanılmaya başlanmıştır. Burada amaç likidite
sorununu kaldırmaktır.
Gresham Yasası: Kötü paranın iyi parayı tedavülden kaldırmasına Gresham Kanunu denir.
Yani daha değersiz olan metalin (gümüş), değerli metali (altın) tedavülden kaldırmasıdır. İyi
paradan kasıt, altın oranının yüksek olmasıdır. Bunu halk alışveriş için kullanmayı bırakmış
ve değerli olduğu için biriktirmeye başlamıştır. Alışverişi gümüş oranı yüksek olan para ile
yapmışlardır. Ve bu nedenle piyasada gümüş oranı yüksek (kötü para) para dolaşmaya
başlamıştır.
2) TEMSİLİ PARA SİSTEMİ
Temsili paralar, bir varlığı ya da karşılığı temsileden paralardır. Temsili paralar, gerektiğinde
altın veya gümüşe çevrilebilecek ödeme araçlarıdır. Örneğin; altın ve gümüş karşılıklı
banknotlar.
Para olarak altın ve gümüşün kullanımı sırasında bu paraları muhafaza etmek ve saklamak
önemli bir problem olarak ortaya çıkmıştır. Bu durumda tasarruf sahipleri altın ve gümüşlerini
bankerlere emanet ederek bunun karşılığında bir belge alma yoluna gitmişlerdir. Alınan bu
belgenin üzerindeki altın ya da gümüş miktarını görenler, bu belgeyi ödeme aracı olarak kabul
ediyorlardı. Kısacası bu belgeler para olarak kullanılmaya başlamıştır (temsili para). Sattığı
mal karşılığında bu temsili parayı alanlar, bankerlere giderek belgenin üzerinde yazan
miktarda altın ve gümüşleri alabiliyorlardı. Ancak zamanla bu belgeleri alanlar bankerlere
gitmektense, ellerindeki temsili paraları mal ve hizmet alımında diğer kişilere vermeye
başlamışlar ve piyasada artık temsili paralar ile değişim yapılmaya başlanmıştır. Bunu
farkeden bankerler herhangi bir altın ve gümüş karşılığı olmayan yeni temsili paralar, yani
belgeler düzenlemeye başlamışlar ve bir anlamda para arz eden kurumlar hâline
dönüşmüşlerdir. Bu sistem daha sonra bankalar tarafından uygulanmaya başlamıştır.

Makroekonomi – 5. Hafta
2
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
3) KÂĞIT PARA SİSTEMİ
Temsili para sistemlerinde paranın altın ve gümüş olarak karşılığı vardır. Günümüzde
kullanılan kâğıt para sistemlerinde ise paranın altına dönüştürülme zorunluluğu olmadığı gibi
mutlaka altın karşılığının bulunması gerekmemektedir. Bu kapsamda günümüzde kullanılan
kâğıt paralar, değişim (mübadele) güçlerini devletin hâkimiyeti esasından yani yasalardan
almaktadırlar. Bu yasal dayanak, devletin istediği zaman para basabilme gücüne sahip
olduğunu belirtmekle birlikte, para arzı kısmında açıklanacağı üzere, basılacak para miktarı
iktisadi olarak belli kurallara tabi olmak zorundadır.
 Kâğıt para sisteminde, kâğıt para altına dönüştürülemez.
 Bu sistem, paranın tekelci üretimini gerektirir.
 Bu sisteme göre, paranın yapıldığı madenin önemi yoktur, önemli olan sözü edilen
paranın fiyatıdır.
 Bu durumda, para kâğıttan da olabilir.
 Kâğıdın mal olarak değeri neredeyse sıfırdır.
 Kâğıt paranın bir mübadele aracı olarak kullanılması ve kanuni ödeme aracı olarak
kabul edilmesi hükümet tarafından ilan edildiği için değerlidir.
4) BANKA PARASI SİSTEMİ (KAYDİ PARA = MEVDUAT PARASI)
Bankacılık sektörünün geliştiği günümüzde paralar çoğunlukla bankalarda muhafaza edilir.
Bankaya para yatırılması durumunda vadeli ya da vadesiz bir mevduat hesabı açılmış olur.
Vadesiz mevduatta para istenildiği anda çekilebilirken, vadeli mevduatta belirli bir vadenin
öncesinde faiz getirisinde kesinti olmaksızın çekilememektedir. Bankalar, topladıkları
mevduatın bir kısmını Merkez Bankasında tutmak zorundadırlar. Bu uygulamaya Kanuni
Karşılık Oranı (zorunlı karşılıklar) adı verilir.
Kaydi para, vadesiz mevduatlarda yer alan paraların, hesaptan çekilmeden bir diğer hesaba
geçirilmesi sistemi üzerine kuruludur. Kaydi para, vadesiz mevduat sahiplerinin bütün
ödemelerini çek ile yaptığı, kredi alanların paralarını bankadan çekmedikleri ve çek yardımı
ile kullandıkları, kısaca paranın bankalar sistemi içinde çek ile dolaştığı ve bankaların
yarattığı bir sanal paradır. Çekle kullanılan vadesiz mevduat hesabı, bir tür para fonksiyonu
görmekte olduğu için, bu sanal paraya banka parası veya mevduat parası da denmektedir.
Kişi ve firmalar mal ve hizmet satın aldıklarında ödemeyi vadesiz mevduatlarındaki paraya
dayanarak çek ile yapabilirler. Çeki alan kişi ya da firma da bu çeki kendi ödemelerinde
kullanır. Bu ödemeleri alanlar da kendi ödemelerinde kullanırlar ve para bankacılık
sektörünün dışına çıkmamış, sadece bankadan bankaya transfer edilmiş olur. Bankalar ise
kendilerine transfer edilen bu para karşılığında (zorunlu karşılık oranı dışında kalan kısmı)
kredi olarak verirler.
Makroekonomi – 5. Hafta
3
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
ÖRNEK: Kanuni Karşılık Oranının %10 olduğu bir ülkede;
X firması A bankasına 100 TL yatırmış olsun.
A bankası 100 TL’nin %10’u olan 10 TL’sini Merkez Bankası’nda tutacak, kalan 90 TL’yi
kredi olarak satacaktır.
Y firmasının 90 TL’yi kredi olarak aldığını ve bunu B bankasındaki vadesiz hesabına
yatırdığını kabul edelim.
B bankası da 90 TL’nın zorunlu karşılık oranı olan %10 miktarı yani 9 TL’yi Merkez
Bankası’na yatıracak, kalan 81 TL’yi kredi olarak satacaktır.
Y firması Z firmasına çek yazarak 90 TL ödemede bulunursa ve Z firması da kendi çalıştığı C
bankasına bu parayı transfer ettirirse bu kez C bankası başka bir kişiye zorunlu karşılık
oranını çıkararak kalan kısmı kredi olarak verecektir.
Görüldüğü gibi paranın A, B ve C bankaları arasında transfer edilmesi durumunda her bir
banka bu para karşılığında kredi açmış olur. Sonuç olarak bankacılık sistemine giren 100 TL
mevduat, nakit olarak çekilmeden hesaptna hesaba çek yoluyla aktarıldığında 100 TL’den
daha fazla bir kredi imkânı doğar. Burada bankacılık sisteminin yarattığı paraya kaydi para
denir.
Kâğıt para sadece merkez bankaları tarafından üretilebilirken, ticari bankalar kaydi para
üretebilirler. Kaydi para, üzerine yazılan çeklerle başkalarına transfer edilen hesap tutarlarını
gösterir. Bu hesaplar genelde vadesiz mevduatlardır. Bugün birçok kişinin bankalarda vadesiz
mevduat hesapları vardır. Faturalar, kredi kartları bu hesaplar üzerinden ödenebilir. Para
transferleri yapılabilir. Kâğıt paranın, çalınma riski olduğu gibi büyük tutarlı işlemlerde
taşınması da zordur. Kaydi para, kâğıt paranın bu tür dezavantajlarını ortadan kaldırır.

PARA, PARANIN ÖZELLİKLERİ VE FONKSİYONLARI

İktisatçıların tanımına göre, mal ve hizmetlerin değişiminde satıcıların da düzenli olarak kabul
edecekleri varlıklar para olarak kabul görür.
Daha geniş anlamıyla para, satın alma gücü olan, mal hizmet ve borç bedellerinin geri
ödemesinde kullanılan, devletçe bastırılmış olup kabul gören, yatırım ve tasarruf özelliği
taşıyan değerli varlıkların tümüdür.
Dolayısıyla para, bir değişim aracı, bir değer biriktirme aracı ve hesap birimi olarak işlev
gören her şey olabilir.
Para;
- mal ve hizmet alıp satma amacıyla kullanıldığında değişim aracı,
- gelecekte kullanmak için bir yerlerde tuttuğumuzda değer biriktirme aracı,
- bir mal veya hizmetin değerini ölçmek için kullandığımızda hesap birimi olarak işlev görür.

Makroekonomi – 5. Hafta
4
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
 PARA TALEBİ ( )
Para Talebi: Bir ekonomide tüm bireylerin ve kurumların yanlarında, kasalarında ya da
bankalardaki hesaplarında hemen harcanabilir durumda bulundurmak istedikleri para stokuna
para talebi denir.

Kişi ve kurumlar üç güdü ile ellerinde para tutmak ister. Bu üç güdüye paranın fonksiyonları
ya da paranın işlevleri de denir.

PARANIN FONKSİYONLARI (PARANIN İŞLEVLERİ) ya da PARA TALEBİ ( )

GÜDÜLERİ
1) Mübadele Güdüsü (İşlem Güdüsü = İş Görme Güdüsü):
İnsanların günlük alışverişlerini, işlerini görmek için yanlarında bulundurdukları paralardır.

işlem = f (Y, P)
Y = Gelir
P = Fiyatlar
İşlem güdüsüyle para talebi gelire ve fiyatlara bağlıdır. Yani gelir ve fiyatlarla doğru orantılı
bir ilişki vardır. Bunun anlamı gelir ve fiyatlar arttığında para talebinin artar; gelir ve fiyatlar
azaldığında da para talebi azalır.
Mübadele aracı olmak için paranın taşımak zorunda olduğu özellikler vardır.
Paranın Özellikleri:
1-Dayanıklılık
2-Bölünebilirlik
3-Kolay taşınabilme
4-Kolay taklit edilememe
5-Standart olma ya da homojen olma
6-Genel kabul görme
7-Zaman içinde değerini koruyabilme.
2) İhtiyat Güdüsü (Geleceği Düşünme): İlerideki muhtemel sıkışık durumlar için tedbir olarak
para tutmak istenir. Bu kişilik özelliklerinin yanı sıra milli gelir ve fiyatların bir
fonksiyonudur.
İhtiyat güdüsüyle ile para talebi gelire ve fiyatlara bağlıdır.
Md ihtiyat= f (Y, P)
Y = Gelir
P = Fiyatlar
Makroekonomi – 5. Hafta
5
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
 Gelir arttığında kişinin bulunduracağı para talebi artacaktır.
Bundan başka piyasa fiyatlarının yükselmesine bağlı olarak kişiler ihtiyat motifi ile
bulunduracakları para talebini arttırırlar.
3) Spekülasyon Güdüsü (Değer Saklama): Amaç kazanç sağlamaktır. Özellikle tahvil
piyasasında yapılır. Tahvil ucuzken alınır pahalı iken satılır.
Esas olarak faiz oranlarındaki değişime bağlıdır.
Md spekülasyon = f (Y, P, i)
Y = Gelir
P = Fiyatlar
i: faiz oranı

Spekülasyon güdüsüyle para talebinde;

• Fiyatlar ve gelirle doğru orantılıdır.
• Faizler ters orantılıdır.

Yani fiyatlar ve gelir arttıkça daha fazla para talebinde bulunurlar. Faizler yüksek olduğunda
spekülasyon güdüsüyle para talebi azdır.

Paranın bu temel işlevlerinden başka Modern İşlevleri de vardır.

Paranın Modern İşlevleri:
1) İktisadi faaliyetleri değiştirme özelliği
2) Gelirleri yeniden dağıtma özelliği
3) Paranın nüfuz sağlama aracı olarak kullanılması

PARA ARZI ( )
Para bir değişim aracıdır. Bu nedenle değişim aracı olarak kullanılan her şey para arzı
tanımına girer.

Para Arzı: Bir ekonomide belirli bir anda dolaşımda bulunan her türlü paranın toplam
miktarına para arzı denir. Para arzı bir stoktur.

Para Arzı = Ufaklık Para (Bozuk Para) + Kâğıt Para (Banknot) + Banka Parası (Kaydi Para)

Nakit Para: Ufaklık Para (Bozuk Para) + Kâğıt Para (Banknot)

Vadesiz Mevduatlar: Üzerine çek yazılabilen mevduat hesaplarıdır. Vadesiz mevduat

hesapları istenildiğinde nakde dönüştürülebilir ve bu hesaplar üzerinden üçüncü kişilere
ödemeler yapılabilir.
Makroekonomi – 5. Hafta
6
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
Rezerv Para = Emisyon + Bankalar Mevduatı + Fon Hesapları + Banka Dışı Kesim
Mevduatı

Parasal Taban (Baz Para) = Emisyon + Bankalar Mevduatı + Fon Hesapları + Banka Dışı
Kesim Mevduatı + Açık Piyasa İşlemleri

Parasal Taban (Baz Para) = Rezerv Para + Açık Piyasa İşlemleri

Piyasadaki para arzının oluşumunda parasal taban (Baz para) etkilidir.

Merkez Bankası Parası = Emisyon + Bankalar Mevduatı + Fon Hesapları + Banka Dışı
Kesim Mevduatı + Açık Piyasa İşlemleri + Kamu Mevduatı

Merkez Bankası Parası = Parasal Taban + Kamu Mevduatı

Kaydi Para= Bankalar kredi verirken aynı zamanda para yaratırlar; yaratılan bu paraya kaydi
para veya banka parası denilmektedir. Ticaret bankalarının, finansal sistem içerisinde en
önemli işlevlerinden biri kaydi para yaratarak para arzını genişletmeleridir.

Emisyon: Merkez Bankasının piyasaya kâğıt para sürme işlemine Emisyon denir.

Emisyon Hacmi: Tedavülde bulunan banknot miktarıdır.

Likidite: Bir varlığın ödeme aracına dönüşüm hızı ve kolaylığıdır.

Para Arzı Aktörleri

Ekonomide para arzını belirleyen mercii merkez bankasıdır. Ancak mevduat bankaları kredi
vererek ve mevduat toplayarak, mevduat sahipleri de tasarruflarını bankaya yatırarak para arzı
sürecine katkıda bulunur.
Bu durumda para arzı yaratma sürecinde dört aktör vardır. Bunlar:
1- Merkez Bankası
2- Mevduat Bankaları
3- Mevduat Sahipleri
4- Bankalardan Borçlananlar
Para arzının belirlenim sürecinde görüldüğü üzere en etkili ekonomik aktörler, merkez
bankası ve bankacılık sistemidir.
Para arzını belirleyen iki temel değişken ise parasal taban ve para çarpanıdır.

Makroekonomi – 5. Hafta
7
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
TCMB (TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI) PARA ARZI
Türkiye’de kâğıt para (banknot) basımı TCMB Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü
tarafından, madeni para basımıysa Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Darphane ve Damga
Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir.
Madeni paralar (bozukluklar) küçük miktardaki işlemlerle kullanıldığı için dolaşımdaki para
içerisinde payı binde 1’ler düzeyindedir. Bu nedenle Merkez Bankası, emîsyon hacmi
üzerinden para arzını kontrol eder.
“Tedavüldeki banknotlar” anlamına da gelen emîsyon hacmi, Merkez Bankası tarafından
piyasaya sürülen banknotların toplam tutarını ifade eder.
Merkez Bankası, tedavüle yeni banknot çıkarılmasına şu amaçlar doğrultusunda karar
verir:
• Ülkemiz ekonomisindeki nakit para ihtiyacının karşılanması,
• Eskimiş ve yıpranmış banknotların yenileriyle değiştirilmesi,
• Tedavüle temiz bir banknot kompozisyonunun çıkarılması,
• Döneme özgü fiziksel ve teknik sorunların giderilmesi.
Ekonomideki emîsyon hacmi aşağıdaki durumlara göre değişkenlik gösterebilir:
• Ülkedeki ekonomik faaliyetler
• Demografi
• Maaş ve vergi ödemeleri
• Bayramlar
• Diğer toplu ödeme ve tahsilat
TCMB tedavüle banknot verme ve tahsilat işlemlerini 21 şubesinin yanı sıra, İstanbul ilindeki
şubeye bağlı 2 vezne merkezi ve 16 ilde banknot deposu üzerinden sürdürmektedir. Bunun
yanında Merkez Bankası, dolaşımdaki banknotların kaliteli ve temiz kupürlü banknotlardan
oluşmasını sağlar. Bu çerçevede, tahsil ettiği tüm banknotlar sayım ve incelemeye tabi tutulur.
Merkez bankasının, para arzının tamamını kontrol edebilmesi için paranın ne şekilde
kullanıldığını bilmesi gerekir. Bunun için merkez bankası para arzı tanımları kullanır. En
geniş tanımlı para arzı bize ekonomideki toplam para stoğunu verir. Dar tanımlı para arzı
likiditesi en yüksek varlıkları içerir. Para arzı tanımı genişledikçe likiditesi düşük olan
varlıklar para arzı tanımına dâhil olur.
Merkez Bankası para arzını dar tanım (M0) ve (M1); geniş tanım (M2) ve (M3) olmak
üzere dört şekilde vermektedir.
Bunlar:

Makroekonomi – 5. Hafta
8
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
M0 = En dar tanımlı para arzıdır ve bankalar dışında tutulan parayı gösterir. Dolaşımdaki
nakit paraların toplamından banka kasalarında bulunan nakit paraların düşülmesiyle elde
edilir. (Emisyon hacmi + Madeni para)
NOT: Dolaşımdaki nakit paralar, TCMB tarafından dolaşıma çıkarılmış banknotlar (emisyon
hacmi) ve Darphane tarafından dolaşıma çıkarılmış madeni paraların toplamıdır.

M1 = M0 para arzına vadesiz mevduatları da eklediğimizde, M1 para arzını elde ederiz. M1,
dar tanımlı para arzıdır. Modern ekonomilerde para banknot, madeni para ve vadesiz mevduat
için kullanılan bir tanım hâline gelmiştir. Bunun nedeni, teknolojik ilerlemeler sayesinde
vadesiz mevduatların da ödemelerde sıklıkla kullanılabilir hâle gelmesidir. Banka kartı,
bankamatikler, internet şubeleri gibi kolaylıklar buna örnek gösterilebilir. Yabancı para (YP)
vadesiz mevduatlar da tanım içerisine dâhil edilir çünkü her birim yabancı paranın TL
karşılığı var.
M1 = Dolaşımdaki Para (nakit) + Vadesiz Mevduat (TL) + Vadesiz Mevduat (-yabancı para)

M2 = M2 para arzına likiditesi daha düşük olan vadeli mevduatlar dâhil edilir. Vadeli
mevduatların likiditesinin düşük olmasının nedeni, vade süresince kullanılamıyor olmalarıdır.
Yine hem TL hem de yabancı para (YP) vadeli mevduatların toplamına bakılır.
M2 = M1 + Vadeli mevduat (TL ve yabancı para)

M3 = En geniş tanımlı para arzı M3’tür. M2’ye repo, para piyasası fonları ve ihraç edilen
menkul kıymetler gibi likiditesi daha düşük yatırım araçları eklenir. Bu yatırım araçları birer
finansal varlıktır ve aslında para olarak tutulur.
M3 = M2 + Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar + Para Piyasası Fonları

Şekil 1: Para Arzı Tanımları

Makroekonomi – 5. Hafta
9
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
REEL PARA ARZI VE PARANIN GELİR OLUŞTURMA HIZI
Para arzı ile ilgili iki kavram önemlidir: Birincisi, "reel para arzı" ve ikincisi, "paranın
dolanım hızı" diğer adıyla "paranın gelir oluşturma hızı"dır.
Reel Para Arzı: Ekonomide mal ve hizmet fiyatları artıyorsa, onları satın almak için gerekli
para miktarı da artacaktır. Fakat bu nominâl (parasal) bir artıştır. Reel para arzının artması
için paranın satın alma gücünün artması gerekir.
Paranın Dolanım Hızı: Gelir dolaşım hızı ise bir birim paranın bir yılda kaç kez el
değiştirdiğini ifade eder. Daha iyi bir ifadeyle; paranın kaç el değiştirerek ne kadar birimlik
gelir meydana getirdiğidir. Bunu hesap etmek için nominâl milli geliri para arzına bölmek
gerekecektir.

Paranın dolaşım hızı =

Paranın dolanım hızı ile milli gelir doğru orantılıdır.

NOT: Kâğıt paranın piyasaya fazla miktarda sürülmesi, onun değer kaybetmesine başka bir
değişle mal ve hizmet fiyatlarının yükselmesine (enflasyon) yol açar.

Makroekonomi – 5. Hafta
10
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!
HAFTANIN SORULARI

Soru 1: Para sistemlerini açıklayınız.

Soru 2: Paranın tanımını, işlevlerini ve özelliklerini açıklayınız.
Soru 3: Para arzı tanımlarını açıklayınız.
Soru 4: Merkez Bankası’nın M0, M1, M2 ve M3 para arzı tanımlarını açıklayınız.

KULLANILAN KAYNAKLAR

Başar. S. Para Teorisi, Makro İktisat, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını,
Erzurum, 2013. https://icerik.ataaof.edu.tr/?d=makroiktisat
Bari, B., (Şubat, 2020). Para Ve Finansal Sistem. İktisada Giriş Iı. Ed. B. Günsoy. T.C.
Anadolu Üniversitesi Yayini No: 3995 Açiköğretim Fakültesi Yayini No: 2778. Eskişehir.
https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/IKT104U/ebook/IKT104U-13V2S1-8-0-1-SV1-
ebook.pdf
Alptekin, V. (Şubat, 2020). Mal ve Para Piyasası Arasındaki İlişkiler. Makro İktisat. Ed. S.
Başar ve B. Günsoy. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayini No: 4000 Açiköğretim Fakültesi
Yayini No: 2783. Eskişehir. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/IKT204U/ebook/IKT204U-
13V1S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf
Ülgen, G. İktisada Giriş-II. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/iktisat_ao/iktisadagiris_2.pdf
Küçüksakarya, S. (Şubat, 2020). İşsizlik Ve Enflasyon. İktisada Giriş Ii. Ed. B. Günsoy. T.C.
Anadolu Üniversitesi Yayini No: 3995 Açiköğretim Fakültesi Yayini No: 2778. Eskişehir.
https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/IKT104U/ebook/IKT104U-13V2S1-8-0-1-SV1-
ebook.pdf
Özdemir, K., (Ağustos, 2018). Para ve Ekonomik Faaliyetler. Para Teorisi. Ed. S. Gerek. T.C.
Anadolu Üniversitesi Yayini No: 2635 Açiköğretim Fakültesi Yayini No: 1603. Eskişehir.
https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/IKT305U/ebook/IKT305U-12V1S1-8-0-1-SV1-
ebook.pdf
Dinler. Z. İktisat, Ekin Yayınevi, 10. Baskı, 2018.
Yalta. A.Y. Paranın Tanımı ve İşlevleri, 2011. http://www.acikders.org.tr
Ekinci. N. K. Makro İktisat Ders Notları, https://www.academia.edu/31766747/Makro_iktisat
Ünsal, E., (2017). Makro İktisat, Genişletilmiş 11. Baskı, Ankara: Murat Yayınları.
Dinler, Z. (2009). İktisat. 3.bs. Ekin Basım Yayın Dağıtım. Bursa.
Tunca, Z. (2011). Makro İktisat. Ed. S. Avşar. Geçit Kitabevi. İstanbul.
Gerni, C. Makro İktisadi Akımlar, Makro İktisat, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
Makro-Iktisat-Konu-Anlatimi-kitabi.aspx
http://ekonomik.tripod.com/ekonomik4.html
https://piyasarehberi.org/sozluk/para
https://alonot.com/finansal-piyasa-cesitleri-nelerdir/
https://www.ekodialog.com/Konular/finansal-piyasalarin-ozellikleri-turleri.html

NOT: HAZIRLANAN DERS İÇERİKLERİ, DERS NOTU OLARAK, BÜYÜK ORANDA

YÖK AÇIK ERİŞİM DERS KİTAPLARINDAN YARARLANILARAK
HAZIRLANMIŞTIR. KULLANILAN KAYNAKLAR LİSTE HALİNDE DERS NOTUNUN
SONUNA EKLENMİŞTİR.
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!

Makroekonomi – 5. Hafta
11
SADECE DERS NOTU OLARAK HAZIRLANMIŞTIR. ASLA BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN
KULLANILAMAZ!