INDIVIDUELE OPDRACHT NEUROPSYCHOLOGIE

2022-2023
Het enerbrein - Jelle Jolles
Paper

Anna Janssens
Toegepaste Psychologie

ti


Pagina’s en of tels
boek gebruikt bij link
Pagina’s en of tels
syllabus gebruik bij link
LINK 1
De execu eve func es zorgen voor de persoonlijke groei. p. 142 tot p.143
Ontwikkeling van de hersenen bij jongeren. p.273 tot p.275

Beschrijf de link en leg grondig uit:

In het boek beschrij de auteur de 5 domeinen waar de belangrijkste execu eve func es een rol in
spelen. Ik kies nu even het 2de domein er uit, het verwerken van de emo onele en de mo va onele
waarde. Dit vergelijk ik met p.275 uit de syllabus. Dit deel gaat over de he ige emo es bij eners.

De gebieden die een rol spelen bij emo es ( amygdala onder andere) rijpen al snel uit. Ze rijpen
sneller uit dan de prefrontale cortex, die nog volop in ontwikkeling is jdens de puber jd. Dit gebied
zou eigenlijk in evenwicht moeten gehouden worden door het remmende systeem de prefrontale
cortex. De prefrontale cortex speelt een belangrijke rol bij het regelen van de execu eve func es.
Door dat de gebieden die een rol spelen bij emo es sneller rijpen, reageren eners ook meer uit
emo e en minder met hun verstand. Ze reageren eerder impulsief en denken niet aan lange termijn
gevolgen. Omdat er nog geen op male werking is tussen de prefrontale cortex en de amygdala. De
prefrontale cortex speelt ook een rol bij het herkennen van emo es en gezichtsuitdrukking bij
anderen. Tieners hebben hier vaak ook moeilijkheden mee. Zo kunnen ze vaak niet de juiste
gezichtsuitdrukkingen herkennen, wisselen ze angst vooral om met boosheid. Omdat ze het
beoordelen van sociale tekens ook nog moeilijk vinden, de prefrontale cortex speelt hier ook een rol
in.

Nu kies ik het 3de domein uit. Dat gaat over doelen stellen, kiezen en handelen. Het is hier dus
belangrijk dat we onze prioriteiten kunnen stellen. In de syllabus staat er dat door de tragere
ontwikkeling van de prefrontale cortex, die ook verantwoordelijk is voor de hogere cogni eve
vaardigheden, pubers het moeilijk hebben met abstract denken, ze kunnen geen weloverwegen
keuze’s maken. Plannen en prioriteiten stellen lukt dus niet goed.
Je ziet dus de gelijkenissen in het boek en de syllabus over het enerbrein en dat de prefrontale
cortex en de amygdala daar een belangrijke rol in spelen. De execu eve func es worden ook op
dezelfde uitgelegd, de 5 domeinen in het boek en bij de syllabus is het meer verspreid over de
pagina’s. Bij de syllabus wordt er natuurlijk wel iets dieper op ingegaan.

2



ti
ti

ti
ti
ti
ft
ti

ti
ti
ti
ti

ti
ti

ti
ft
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ti

 LINK 2
Pagina’s en of tels Zenuwweefsel is veranderbaar p.211 tot p.214
boek gebruikt bij link
Pagina’s en of tels Neuroplas citeit p.120
syllabus gebruik bij link

Beschrijf de link en leg grondig uit:

In de syllabus wordt er gepraat over neuroplas citeit. Dat wilt zeggen dat het brein plas sch is, het
brein is exibel en het kan veranderen als respons op s mula e uit de omgeving.

Het brein kan zich opnieuw bedraden via synaptogenesis, dat betekent het maken van nieuwe
verbindingen tussen hersencellen. Of het kan door synap c pruning, het snoeien van ongebruikte en
overtollige verbindingen tussen hersencellen. Waarbij de veel gebruikte verbindingen sterker worden
omdat ze meer wi e stof ontwikkelen. De wi e stof of de myeline staat in voor hoe snel de
informa e overbracht wordt van cel naar cel.

Jelle Jolles gaat nog wat dieper in op synap c pruning. Hij zegt dat gedurende de hele periode van de
hersenrijping, dus vanaf de geboorte tot ruim na het twin gste jaar, gaan synap sche verbindingen
die niet of te weinig worden gebruikt verloren. Hij vergelijkt het met het snoeien van een fruitbroom,
als de appelboom niet goed wordt gesnoeid dan ontwikkelen de appels zich niet goed. Hij maakt een
onderscheid tussen 2 periodes van pruning. De eerste periode waarin pruning optreedt, is in de
vroege kinder jd tussen het 0 en 6de jaar. De 2de periode is vanaf je puber jd tot je adolescen e.
Pruning blijkt dus een heel essen eel deel te zijn van de hersenrijping.

De syllabus en het boek praten allebei over dat hoe vaker een verbinding gebruikt wordt, hoe sterker
die wordt. Dit werkt bijvoorbeeld bij het studeren, nieuwe dingen aanleren. Of het kan ook nadelig
zijn als je een gewoonte wilt af leren.

Ik zie wel verschillen in het boek en de syllabus. Jelle gaat meer gespeci ceerd vertellen. Hij zegt dat
de plas citeit zich uit doordat de vertakkingen in aantal of dichtheid kunnen toenemen of afnemen,
en dat ook dendrieten in lengte of in aantal vertakkingen kunnen toe of afnemen. Synapsen kunnen
in omvang groter worden of juist kleiner. Hij zegt ook dat sommige soorten gliacellen, die de
neuronen verzorgen, zich verplaatsen door de hersenen. En regelma g werken gliacellen en
neuronen samen om nieuwe verbindingen te vormen en oude te verwijderen.

Maar uiteindelijk vertellen ze allebei hetzelfde, dat de hersenen exibel zijn en dus kunnen
veranderen door een respons op s mula e uit de omgeving.

ti
ti
fl

ti
ti
ti
ti
tt
ti
ti

ti
ti
tt

ti
ti
ti
ti


ti
fl
ti

fi
ti

ti

ti
ti
 TOEPASSING 1
Korte omschrijving Gebruik denk-s mulerende vragen.

Leg toepassing concreet uit:

Omdat eners het moeilijk hebben met het zien van de gevolgen van hun ac es, door de tragere
ontwikkeling van de prefrontale cortex, kan het soms moeilijk zijn om ze uit te leggen hoe ze het
beste sommige fouten niet meer maken. Ik werk zelf nog niet maar vond dit deel van het boek wel
zeer interessant om te gebruiken bij mijn twee jongeren zussen. Het gaat dus over s mulerende
vragen stellen. Waardoor je hun zel nzicht en hun leren denken kan vergroten. Zo gaat de ener zich
een voorstelling vormen van ‘wat er zou gebeuren als?’. Zo vormt hij een mentaal beeld van wat er
kan gebeuren en gaat hij zich meer bewust zijn van de consequen es.

Een paar vragen die ik wel goed vind zijn : ‘Wat doe je?’ ‘Waarom doe je het?’ ‘Wat bereik je
ermee?’ ‘Wat zou er gebeuren als?’. Zo kan je ze meer laten nadenken over hun ac es. Het is dus
belangrijk als leerkracht, ouder of misschien oudere zus zoals mij, te praten over hoe ze zich voelen.
Hoe ze daar het beste mee omgaan en ze ps te geven hoe ze er beter mee kunnen omgaan in de
toekomst.

Ik zou dan bijvoorbeeld aan mijn zus kunnen vragen, die het niet leuk vindt om te studeren, wat ze er
mee kan doen later, hoe het in haar voordeel kan zijn. Wat kan ze er nu aan verbeteren? Wat kan het
makkelijker maken om te leren? Deze soort s mulerende vragen kunnen haar al veel helpen, zo kan
ze meer nadenken, en zelf re ecteren op wat voor haar het makkelijkste of het belangrijkste is.

Communiceren is dus heel belangrijk! Niet alleen voor eners natuurlijk, maar voor iedereen. Dit
neem ik zeker mee naar de toekomst. Wat ik ook meeneem is dat ik niet direct te gefrustreerd mag
worden, als een puber eens bot antwoord, of niet bese dat het mijn gevoelens ook kan kwetsen.
Door dit boek te lezen begrijp ik veel meer hoe dat komt. En ga ik het niet meer persoonlijk
opnemen.

ti

ti

fl
fi
ti
ti
ti
ft
ti

ti
ti
ti
ti

 TOEPASSING 2
Korte omschrijving De ener vindt het heerlijk om te argumenteren en te redeneren.

Leg toepassing concreet uit:

De ener houdt dus van argumenteren en redeneren, toen ik dit las, dacht ik direct aan mijn zus.
Al jd moest ze haar gelijk hebben, en over het minste begint ze te argumenteren. Het deed me ook
wel aan mezelf denken. Toen ik jonger was had ik ook een heel sterke mening en ik wou al jd over
alles gelijk hebben. Dat zeiden mijn ouders toch. Maar nu begrijp ik dat ik gewoon heel nieuwsgierig
was en het niet abnormaal was.

Tieners gaan ook vaak kri ek hebben, zeker naar volwassenen toe. Maar belangrijk is dat je ook de
correcte feedback terug gee . Ik liet me vaak meeslepen in de discussie met mijn zus, waardoor ik
niet al jd kalm bleef en haar niet de juiste feedback gaf. Hier heb ik al veel over bijgeleerd. Zoals het
boek zegt. ‘Niet iedere onenigheid is een con ict, neem de argumenten niet te persoonlijk op’.

Je kan je het beste een open debat aangaan met open vragen. Zo kan je ervoor zorgen dat de ener
zijn denkvaardigheden beter ontwikkeld.
Ik denk dat het voor veel ouders soms vreselijk moeilijk kan zijn om kalm te blijven en niet direct alles
persoonlijk op te nemen. Daarom vond ik het zeer interessant om dit boek te lezen. Ik ga nu elke keer
als ik weer een discussie heb met mijn zus, haar meer vragen stellen, bijvoorbeeld, hoe ze aan die
conclusie komt of waar ze dat hee gelezen. Gewoon meer interesse tonen, in plaats van haar direct
neer te halen. Soms kunnen eners ook gewoon moeilijk zijn om mee om te gaan, in het vervolg doe
ik dan gewoon even een stapje opzij. Zodat ik niet mijn woede of frustra es uit op een kind. En ik
denk dat veel ouders dat ook nog kunnen leren. Is natuurlijk wel makkelijker gezegd dan gedaan,
maar je kan al jd beginnen door het boek eens te lezen!

ti
ti
ti
ti
ti

ti

ft
ti

ft

fl

ti
ti
ti

 TOEPASSING 3
Korte omschrijving Steun emo e en respect

Leg toepassing concreet uit:

Steun is een van de meest belangrijkste dingen voor een ener. Steun betekent emo onele
geborgenheid en vertrouwen. Elke ener hee hier nood aan, ook de eners die zich stoer voor doen
en doen alsof ze aan niks denken of twijfelen. De ener hee nog maar een zeer beperkt zicht op
sociale rela es, op de gevoelens van anderen, op de betekenis van wat anderen zeggen en hun
inten es. Emo onele steun creëert een thuis voor eners. Ook al ben je het niet eens met wat de
ener zegt of voelt, er moet al jd wederzijds respect zijn en er moet correcte feedback gegeven
worden. Deze emo onele steun kan de mo va e van de ener versterken en kan het zelfvertrouwen
vergroten. 2 zeer belangrijke factoren jdens het opgroeien.

Ik heb hiervoor gekozen omdat ik dit zelf ook echt één van de belangrijkste dingen vind om te doen.
Een kind hee steun nodig, op elk vlak. Ik probeer al jd zelf een luisterend oor te zijn voor mijn
zussen, ik probeer ze in zoveel mogelijk raad te geven. Zo weten ze wat er ook gebeurt en dat ik wel
voor hun klaarsta. Ik ben nog aan het twijfelen of ik later wil gaan werken met kinderen. Maar als ik
daar toch voor kies dan weet ik al zoveel beter hoe ik ermee omga. Ik wil ook elk kind die emo onele
steun geven die hij nodig hee , moesten ze dit thuis niet ontvangen.

Wederzijds respect is ook belangrijk. Ik heb het gevoel dat dit soms wel ontbreekt in het onderwijs,
vooral het secundair onderwijs. Ikzelf heb heel weinig respect gekregen van mijn leerkrachten
ondanks dat ik wel al jd mijn best deed om zeer beleefd te reageren tegen hun. Vaak waren we
gewoon bang om een vraag te stellen. Dit zou dus niet mogen, dit creëert onzekerheid. Ik begrijp ook
dat leerkracht zijn niet bepaald makkelijk is, maar het is echt essen eel om een kind met respect en
alle beleefdheid te behandelen. En al jd open te staan voor vragen of steun. Kinderen zijn het
meeste van hun jd op school, als je al drukke ouders hebt, kan je niet al jd met iemand praten.
Daarom is het belangrijk dat er meer zorgpersoneel ook is die dat op zich nemen. Dat is één van de
redenen dat ik misschien wel in het onderwijs met kinderen wil werken. Om ze toch dat luisterend
oor te geven.

6
ti

ti
ti
ti
ft

ti
ti
ti
ti

ft
ti
ti
ti
ti
ti
ft
ti
ti
ti
ti
ti
ti
ft

ti

ti
ti
ti
ti