Projekt

Ustawa

z dnia … 2022 r.

o zmianie ustawy Prawo energetyczne w celu uregulowaniu marż paliwowych

Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz.
716, z późn. zm1) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 dodaje się pkt 76-77 w brzmieniu:
76) maksymalna marża handlowa - maksymalną różnicę między ceną płaconą
przez kupującego a ceną uprzednio zapłaconą przez sprzedającego za towar,
wynikającą z kosztów i zysku sprzedającego, która może być wyrażona
kwotowo lub w procentach;
77) maksymalna marża hurtowa - maksymalną różnicę między ceną płaconą
przez kupującego w celu sprzedania paliwa na rynku detalicznym, a ceną
zapłaconą przez sprzedającego za surowiec sprzedawany, wynikającą z
kosztów i zysków sprzedającego, która może być wyrażona kwotowo lub w
procentach.”;
2) w art. 23:
a) w ust. 2 po pkt 21e dodaje się pkt 21f i 21g w brzmieniu:
“21f) kontrolowanie przestrzegania stosowania maksymalnej marży
handlowej i maksymalnej marży hurtowej;
21g) coroczne informowanie Sejmu i Senatu o przestrzeganiu
stosowania maksymalnej marży handlowej i maksymalnej marży
hurtowej oraz formułuje rekomendacje dotyczące działań, które należy
podjąć w celu zapewnienia przestrzegania marż maksymalnych;”,
b) po ust. 2d dodaje się ust. 2e i 2f w brzmieniu:

1Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 868, 1093, 1505,
1642, 1873, 2269, 2271, 2376 i 2490 oraz z 2022 r. poz. 1, 200, 202 i 631.

1
 “2e. Prezes URE w ramach kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 21f, ma
prawo wglądu w dokumenty podmiotu kontrolowanego, w tym
dokumenty objęte tajemnicą handlową lub tajemnicą przedsiębiorstwa
w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
2f. Informacja, o której mowa w ust. 2 pkt 21g, zawiera kompletne dane
na temat działalności Prezesa URE w obszarze kontroli przestrzegania
stosowania maksymalnej marży handlowej i maksymalnej marży
hurtowej na rynku paliwowym oraz o jej wynikach, a także wnioski i
zalecenia dotyczące działań, jakie należy podjąć w celu zapewnienia
przestrzegania maksymalnej marży handlowej i maksymalnej marży
hurtowej.”;
3) po rozdziale 4a dodaje się rozdział 4b w brzmieniu:
“Rozdział 4b
Maksymalne marże handlowe nakładane na paliwa

Art. 31g. 1. Maksymalna marża handlowa na paliwa ciekłe, o których mowa w

art. 3 pkt 3b, wynosi 10 groszy za litr paliwa.
2. Maksymalna marża hurtowa na:
1) benzynę silnikową oznaczoną kodem CN 2710 12 45 wynosi 120 zł na m3;
2) olej napędowy oznaczony kodem CN 2710 19 43, CN 2710 20 11 wynosi
150 zł na m3.

Art. 31h. 1. Kontrola dotycząca marż maksymalnych, o której mowa w art. 23

dotyczy:
1) przedsiębiorstw zajmujących się wytwarzaniem i obrotem paliwami
ciekłymi;
2) podmiotów zajmujących się dystrybucją paliw ciekłych;
3) podmioty będące sprzedawcami paliw ciekłych, podmioty prowadzące
sprzedaż poprzez stacje paliw ciekłych.
4) w art. 56:
a) w ust. 1 w pkt 54 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 55 i 56 w
brzmieniu:

2
 “55) nie udostępnia Prezesowi URE dokumentów, o których mowa w art.
23 ust. 2e;
56) nie stosuje maksymalnej marży handlowej lub maksymalnej marży
hurtowej.”;
b) w ust. 2h w pkt 10 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 11 i 12 w
brzmieniu:
“11. pkt 55 wynosi 10% przychodu ukaranego podmiotu osiągniętego w
poprzednim roku podatkowym, jednak nie mniej niż 50 000 zł;
12. pkt 56 wynosi różnicę pomiędzy osiągniętą korzyścią a maksymalną
marżą handlową lub maksymalną marżą hurtową.”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

3
 Uzasadnienie

1. Potrzeba i cel projektu ustawy oraz rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma być
unormowana. Proponowane zmiany
Od ponad roku jednym z głównych problemów dotykających Polaków jest wzrost cen, którego
dynamika jest znacznie szybsza, niż dynamika wzrostu wynagrodzeń. Wpływ na szybkość
wzrostu cen mają w dużym stopniu rosnące ceny paliw. Ceny paliw mają o tyle szczególne
znaczenie dla gospodarki i poziomu konsumpcji, że ich wzrost - poprzez rosnące koszty
transportu - przekłada się na ceny większości pozostałych produktów. Na ostateczną cenę
paliwa składają się przeciętne ceny na światowych giełdach, kurs dolara, koszty wytworzenia,
koszty transportu, marża rafineryjna, marża detaliczna, podatki i opłaty.

Rada Ministrów podjęła działania nakierowane na tymczasową obniżkę obciążeń fiskalnych

na produkty spożywcze oraz paliwo. Jednak zarówno w przypadku branży handlowej, jak
również paliwowej, korporacje wykorzystały obniżkę podatków pośrednich, by podnieść
własne marże, zrównując ceny towarów do cen sprzed podwyżki. Wzrost cen paliw jest
znacznie większy, niż wzrost cen ropy naftowej na rynku światowym, nawet uwzględniając
niekorzystny poziom kursu walutowego USD/PLN. Nie ma żadnych przesłanek wskazujących
na wzrost pozostałych kosztów, w tym przetwórstwa, co oznacza, że zaistniałą sytuację
kryzysową związaną z wojną w Ukrainie producenci paliw wykorzystali do narzucenia
znacznie wyższych marż hurtowych, niż w okresie przed wybuchem wojny.

Skutki tej polityki są szczególnie widoczne w sprawozdaniach dla akcjonariuszy, zdawanych

przez spółki paliwowe działające w ramach Spółek Akcyjnych, które podkreślają w nich
rekordowe zyski uzyskane w pierwszym kwartale 2022 roku, tj. okresie, który pokrywa się z
okresem obniżonego VAT.

Należy dodać, że podobne działania Rada Ministrów podjęła w roku 2006, obniżając akcyzę
nakładaną na paliwa. Wtedy również korporacje paliwowe podniosły swoje marże, zrównując
ceny do poziomu sprzed obniżki.

Dostrzegając wadliwość rozwiązań podejmowanych przez Radę Ministrów w 2006, jak

również w 2022 roku jako projektodawcy proponujemy, by Sejm RP uregulował inne elementy

4
wpływające na ostateczną cenę paliwa, za które płacą konsumenci tj. marże rafineryjną oraz
marżę detaliczną.

Uregulowanie i ustalenie marży rafineryjnej oraz marży detalicznej wpłynie również na

kwotową wysokość podatku VAT nakładanego na paliwa, gdyż ustala się je procentowo od
ceny bazowej, na które te dwa wyżej wspomniane elementy mają wpływ.

Projektodawcy proponują wprowadzenie do Ustawy Prawo Energetyczne definicje legalne

maksymalnej marży handlowej oraz maksymalnej marży hurtowej w celu doprecyzowania
zakresu działania ustawy. Marżę maksymalną hurtową w rozumieniu projektodawców stanowi
różnicę pomiędzy ceną poniesioną przez przedsiębiorcę, do której zalicza się koszt surowca,
wraz z daninami oraz koszt transportu towarów a ceną poniesioną przez kupującego.
Maksymalna marża hurtowa jest więc różnica pomiędzy ceną pozyskania towaru przez
podmiot zajmujący się obrotem hurtowym a ceną jego dalszej odsprzedaży kupującym.

Analogicznie w projekcie została zdefiniowana maksymalna marża handlowa, która dotyczy

sprzedaży detalicznej paliwa stanowiącej różnicę pomiędzy kosztem pozyskania towaru przez
podmiot zajmujący się sprzedażą detaliczną a ceną jego dalszej odsprzedaży kupującym.

Proponowane wyrażenie marży maksymalnej kwotowo lub w procentach ma dać w przyszłości

możliwość wypracowania mechanizmu ustalania marży maksymalnej bez konieczności
nowelizacji ustawy.

Wysokie marże hurtowe koncernów paliwowych w Polsce wskazują na to, że istnieje

możliwość znacznego obniżenia cen paliw na stacjach poprzez obniżkę cen hurtowych. Jeśli
przyjąć za punkt odniesienia poziom marży z 2021 r., możliwe jest obniżenie ceny benzyny
silnikowej oznaczonej kodem CN 2710 12 45 (zwanej potocznie benzyną Pb95) o ok. 1.60
PLN/litr i ceny oleju napędowego o ok. 1.10 PLN/litr. Ustalenie w projekcie marży na benzynę
silnikową oznaczoną kodem CN 2710 12 45 na poziomie 120 zł na m3 oraz oleju napędowego
na 150 zł na m3 pozwoli osiągnąć obniżkę cen na wyżej wymienionym poziomie.

Drugim elementem najmocniej wpływającym na cenę końcową paliwa jest marża handlowa
detaliczna. Ze względu na ryzyko, że ustalenie maksymalnej marży hurtowej paliwa może
skutkować wprowadzeniem wyższych marż w sprzedaży detalicznej (tj. ceny detaliczne

5
pozostaną bez zmian w stosunku do obecnych, pomimo obniżki cen hurtowych), tak samo
należy ustanowić poziom maksymalnego narzutu (marży) w detalu. Biorąc pod uwagę obecnie
kształtujące się ceny, taka maksymalna marża handlowa, o której mowa w projekcie,
wynosiłaby 10 gr/litr.

Marże maksymalne opisywane w ustawie są sztywne, o charakterze bezwzględnym i

obligatoryjnym, a ich niestosowanie jest zagrożone karą pieniężną. Kontrolę przestrzegania
wyżej opisywanych maksymalnych marż handlowych oraz maksymalnych marż hurtowych
projektodawcy powierzają Urzędowi Regulacji Energetyki, który otrzymałby również w
ramach przeprowadzanych kontroli wgląd do dokumentów dotyczących marż. W ustawie
został ustanowiony katalog podmiotów podlegających kontroli marż maksymalnych.

Podmioty nieprzestrzegające prawa i pobierające wbrew przepisom ustawy wyższe marże, niż
maksymalne zobowiązane są do oddania różnicy między nienależnym zyskiem a marżą
maksymalną na rzecz Skarbu Państwa.

Zasada zwracania nienależnych zysków na rzecz Skarbu Państwa pozwoliłaby na wyższą i

szybszą ściągalność należności.

Wobec podmiotów niestosujących się do obowiązku udostępnienia dokumentów dotyczących

marż handlowych Urząd Regulacji Energetyki może nakładać kary pieniężne wynoszące 50
000 zł i nie niższe niż 10% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku
podatkowym. Kwoty pochodzące z nakładanych kar zasilałyby budżet Skarbu Państwa. Urząd
Regulacji Energetyki otrzymuje przy tym w projekcie możliwość wglądu w dokumenty objęte
tajemnicą handlową i tajemnicą przedsiębiorstwa, gdyż dokumenty istotne dla ustalania marży
maksymalnej nie są udostępniane w ramach ogólnodostępnych informacji.

W proponowanych przepisach Urząd Regulacji Energetyki przedstawia Sejmowi wyniki

kontroli przestrzegania marży maksymalnej handlowej oraz marży maksymalnej hurtowej oraz
przedstawia rekomendacje dotyczące lepszego zapewnienia przestrzegania marż
maksymalnych. Sprawozdanie odbywa się corocznie i pozwala obu izbom zapoznać się z
obecnym stanem przestrzegania marż oraz w razie potrzeby podjąć działania legislacyjne na
rzecz zwiększenia efektywności wprowadzonych mechanizmów.

6
 2. Przewidywane skutki społeczne i gospodarcze
Wprowadzenie rozwiązań dotyczących wprowadzenia marż maksymalnych w obrocie
paliwami w hurcie oraz w handlu detalicznym pozwoli na obniżenie cen towarów i usług, na
których cenę ma wpływ cena paliwa. Uregulowanie marż pozwoliłoby powstrzymać lub
zahamować wzrost inflacji, co dla Polaków, których pensje minimalne w tym roku rosły
wolniej, niż ceny towarów i usług, byłoby realną pomocą.

Przyjmując za punkt odniesienia poziom marż w przedsiębiorstwach paliwowych z 2021 r.,

możliwe jest obniżenie ceny benzyny silnikowej oznaczonej kodem CN 2710 12 45 (zwanej
potocznie benzyną Pb95) o ok. 1.60 PLN/litr i ceny oleju napędowego CN 2710 19 43, CN
2710 20 11 o ok. 1.10 PLN/litr. Ustalenie w projekcie marży na benzynę silnikową oznaczoną
kodem CN 2710 12 45 na poziomie 120 zł na m3 oraz oleju napędowego na 150 zł na m3
pozwoli osiągnąć obniżkę cen na wyżej wymienionym poziomie.

Obniżka cen hurtowych paliw, przy zachowaniu poziomu maksymalnych, dozwolonych

ustawą marż, względem poziomu cen z 2 czerwca 2022 r., doprowadzi do obniżenia
przychodu przedsiębiorstw ze sprzedaży benzyny Pb95 o ok. 774 mln PLN oraz przychodu
ze sprzedaży oleju napędowego o ok. 1.721 mln PLN średnio miesięcznie. Nie spowoduje to
jednak strat koncernów paliwowych a ograniczy nadmiarowy zysk, za który płacą odbiorcy
paliw w sprzedaży detalicznej.

3. Źródła finansowania
Projekt nie wymaga wprowadzenia nowych źródeł finansowania, gdyż projekt opiera się na
uregulowaniu kwestii nadmiarowych zysków korporacji paliwowych pochodzących z marż.

4. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej

Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

5. Oświadczenie o notyfikacji zgodnie z przepisami dotyczącymi funkcjonowania

krajowego sytemu notyfikacji norm i aktów prawnych.

Projekt jest zgodny z Konstytucją RP oraz innymi ustawami.

7
 6. Akty wykonawcze do ustawy
Projekt ustawy nie zakłada wydania dodatkowych aktów wykonawczych.

7. Konsultacje społeczne
Projekt nie był konsultowany z organizacjami społecznymi.

8. Wpływ na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich

przedsiębiorców.
Projekt wpłynie pozytywnie na sytuację mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich
przedsiębiorców, gdyż obniży on marżę pobieraną obecnie na sprzedaży paliw na stacjach
paliwowych. Z obniżeniem marży związane jest także zmniejszenie obciążeń fiskalnych, a to
razem przełoży się na znaczące obniżenie cen paliw kupowanych przez przedsiębiorców.
Obniżka cen paliw przełoży się na zmniejszenie kosztów transportu materiałów oraz ceny
samych materiałów kupowanych od innych przedsiębiorców. Działanie to wpłynie na
obniżenie inflacji oraz kosztów wytwarzania produktów i wspomoże utrzymanie płynności
finansowej przedsiębiorstw.