ANG RETORIKA TUNGO SA
MASINING NA PAGPAPAHAYAG
RETORIKA
salitang latin na rhetor na nangangahulugang guro
o isang mahusay na mananalumpati.
 Mabisang pagpapahayag.
 Kaakit-akit Kaigaigaya.
 Epektibong pagsasalita at pagsulat.
KAAYUSAN NG PANGUNGUSAP
Mabisang Pangungusap
Pagpili ng Angkop na Salita
Kaisahan ng Pangungusap
Paggamit ng Panandang Transisyon
Badayos (1999)
Hindi basta nagaganap ang pagsulat. Ito'y
nangyayari lamang kung ang tamang sangkap ng
pagsulat ay mahusay na napag-iisa sa isang
sistematikong paraan-isang manunulat...
karanasan... kawing ng mga salita... at isang
kapaligiran na nagsisilbing landas tungo sa
mabisang paglalahad ng nga ideya at kaisipan.
PAGPILI NG ANGKOP NA SALITA
May lima (5) tuntuning ibinigay sina Tumangan
et.al (2000) na maaaring sundin sa pagpili ng
angkop na salita.
1. Gamitin ang angkop na salita
pangungusap lalo na sa pormal
pagpapahayag.
Di-angkop:
Hindi nababagay ang kaniyang bunganga
magandang hugis ng kaniyang labi.
Angkop:
Hindi nababagay ang kaniyang bibig
magandang hugis ng kaniyang labi.
2.Gamitin ang angkop na panlapi sa salita sa
pangungusap.
Di-angkop: Nangagsiligo sa dagat ang mga
kapatid ko
Angkop: Nangaligo sa dagat ang mga kapatid
ko.
Di-angkop: Nakain ka na ba?
Angkop: Kumain ka na ba?
3. Tiyakin na timbang ang ideya ng mga
salitang ginamit
Di-angkop: Nagsialis na ang mga pulitiko at umuwi
na rin ang mga tao.
Angkop: Nagsialis na ang mga pulitiko at nagsiuwi
na rin ang mga tao.
4. Tiyaking nagkakaisa ang aspekto ng mga
pandiwang ginamit.
Di-angkop: Sumasayaw si Ana habang aawit si
Tomas.
Angkop: Sumasayaw si Ana habang umaawit si
Tomas.
5. Iwasan ang paggamit ng mga salitang
dayuhan kung may katumbas naman sa
Filipino.
Di-angkop: Na-research ko na ang aking
assignment sa Filipino.
Angkop: Nasaliksik ko na ang aking takdang aralin
sa Filipino
Di-angkop: Filipino Tuwing afternoon, laging
nakatanaw si Mr. Santos sa dakong west.
Angkop: Tuwing hapon, laging nakatanaw si G.
Santos sa dakong kanluran.
KAISAHAN NG PANGUNGUSAP
May pito (7) paalala upang magawa ang kaisahan
sa pangungusap at maging katanggap-tanggap sa
bumabasa.
1.Huwag pagsamahin sa pangungusap ang
hindi magkakaugnay na kaisipan.
Walang Kaisahan: Hindi mainam para sa isang
kabataan ang mahumaling sa larong
pangkompyuter at suwayin ang utos ng magulang.
Mabisa: Hindi mainam para sa isang kabataan ang
mahumaling sa larong pangkompyuter
2. Ang pagtataglay ng maraming kaisipan sa
pangungusap ay labag sa kaisahan ng
sa pangungusap dahil lumalabo ang pangunahing
na kaisipang ipinahahayag.
Walang Kaisahan: Ang amyotrophic lateral
syndrome (ALS) ang sakit na iniinda ni Morrie na
se lubhang nagpapababa ng kanyang resistensya at
nagpahinto sa kanyang mga gawaing
kinalilibangan ay wala pang lunas na natutuklasan.
sa Mabisa: Ang amyotrophic lateral syndrome (ALS)
ang sakit na iniinda ni Morrie ay wala pang lunas
na natutuklasan.
3. Gawing malinaw sa pangungusap kung alin
ang pangunahing sugnay at ang panulong na
sugnay.
Walang Kaisahan: Lumiban siya sa klase kaya
nagkasakit si Jun.
Mabisa: Nagkasakit si Jun kaya siya lumiban sa
klase.
4. Gamitin ang tinig na balintiyak ng pandiwa
kapag ang simuno ng pangungusap ay hindi
siyang gumaganap ng kilos.
Walang Kaisahan:
Si Von ay binili ang Mp3 player para kay James.
Mabisa: Ang Mp3 Player ay binili ni Von-para kay
James.
5. Huwag ilayo ang salitang panuring sa
tinuturingang salita. 5. Panghambing - Naghahambing ng dalawang
Walang Kaisahan: Hinukay ni Carl ang ugat ng magkatimbang na bagay, tao, pook atbp.
puno nang marahan.
Mabisa: Marahang hinukay ni Carl ang ugat ng /katulad ng/ Halimbawa:
puno. /nang, kaugnay ng/ Kaugnay ng pagkumpirma
/nang, kagaya ng/ ng DOH sa localized
6.llapit ang panghalip na pamanggit sa /nang/ transmission ng COVID-19
pangngalang kinakatawan nito. sa bansa, itinaas na ng
Walang Kaisahan:Ipinatong ni Suzette ang hikaw DOH ang Alert System sa
sa tokador na bigay ng kasintahan niya. Code Red sublevel 4
Mabisa: Ipinatong ni Suzette sa tokader ang hikaw
na bigay ng kasintahan niya 6. Panapos - Mga hudyat na nagsasaad na ang
pahayag ay tapos o wakas na.
7. Sa Filipino, nauuna ang panaguri kaysa sa
simuno sa karaniwang ayos ng pangungusap. /magkagayon/ Halimbawa:
Kabalikang Ayos: Ang kanyang dangal ay /kung kaya/ Kaugnay ng pagkumpirma
pinahahalagahan at iniingatan niya. /bilang resulta nito/ ng DOH sa localized
Karaniwang Ayos: Pinahahalagahan at iniingatan /bilang tugon/ transmission ng COVID-19
niya ang kanyang dangal. /at dahil dito/ sa bansa, itinaas na ng
/samakatwid/ DOH ang Alert System sa
PAGGAMIT NG PANANDANG TRANSISYON. Code Red sublevel 4
Ang paggamit ng panandang transisyon upang
matamo ang koherens.
7. Panlarawan -Tinitiyak ang isang kaisipan.
1. Pandagdag - Nagdaragdag ng impormasyon.
/at/ /bilang halimbawa/ Halimbawa:
/maliban sa/ /kagaya ng sumusunod/ Ang buhay, bilang
/bukod pa rito/ halimbawa, ay tulad
/at saka/ ng isang bulaklak.
/kaugnay nito/
/dito/

Subukin!
2. Panghalili -Pamalit bilang pandagdag
paliwanag. 1. Ang pagtugtog ng piyano habang nagluluto ng
/pareho...at/ Halimbawa: hapunan si Inay naglalaro naman ang mga bata
/maalin...o/ Si Rey ay magaling sa lalo na sa gabi kung walang pasok ay tunay na
/hindi lamang...kundi larangan ng paglalaro, nakalilibang.
maging/ hindi lamang sa pang-
/bilang...kaya/ akademiko. Mabisa: Ang pagtugtog ng piyano ay tunay na
/hindi/ nakalilibang.

3. Pansusog - Nagpapakita ng pagbibigay-diin o 2. Hindi uunlad ang ating bansa kapag

nagpapaliwanag. Halimbawa: nagkakawatak-watak ang mga
/ipagpalagay na/ Walang duda na
/walang duda/ matatapos nila ang pamilya at hindi tayo magtutulungan. Mabisa: Hindi
Upang mas maliwanag/ kanilang ginagawa uunlad ang ating bansa kapag hindi tayo
/ito'y totoo na/ dahil sa kanilang magtutulungan.
kasipagan.
3. Mabibili ko na sana ang gusto kong damit bukod
4. Pang-agam -Nagbabadya ito ng hindi o kawalan pa rito nawala naman ang ipon kong pera. Mabisa:
ng katiyakan sa pagganap ng kilos ng pandiwa. Mabibili ko na sana ang gusto kong damit ngunit
Halimbawa: nawala naman ang ipon kong pera.
Si Nena ay tumawid
/ngunit/ /subalit/
subalit sa 'di 4. Magiting na lespu si Mang Andres. Mabisa:
/at magkaganon man/
inaasahang Magiting na pulis si Mang Andres.
/sa kabilang dako/
pangyayari,
/sa kabaligtaran nito'y/
nasagasaan ng 5. Mabuting kaibigan si Rodel talaga. Mabisa:
rumaragasang
sasakyan.
Talagang mabuting kaibigan si Radel