Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Radioelektronik 1981.07-08

    Uploaded by

    andrewczone
    52 views38 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    52 views38 pages

    Radioelektronik 1981.07-08

    Uploaded by

    andrewczone

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 38
    radioelektronk ogfoszenia (Goce zmepromane, 2deporynaprawian (eczaa ‘pearance. Migr int. Adam Skubi, uJ 23, #5200 Roba (maton grad pez) 60 19.9 Prdknieranzystorow wsagdiie pray w wie adiowenizyingm. Ue yb spa eee raze so bez konecodc wen towers oki. Cone 680 21, Wyyla Prawn rege Elkronicrneh, ol Paznask 12, 68900, Rewer HORI) Mibeolonone prasad atordconw, Produ- at: Mechania Precyzyna, ul. Cypranva 115, Ses Lad EOMOKAL Stastawhi magazine 2000 om w cenie 27521 oar mikzoonowe wHadhiSzystaicae ~ 1002 sigyla 22 pobranen Zaid Fletromechssicany, uL Nawrot 4, 50014 Lite OMA Zenaw do sanodzenego wyhoaywania cba drakowanych (mina, edceynik ast) wy. ‘yl ma Yalicreniem pocztowym. Zestaw 185 2. 2amowena krona: Kramers, 90950 Lida, key poetona 344, BOSRUKA “Zaid Bikaromechaniciy wykonie na amie. fa: xeloshop amamsk, cena 7600 zl) AMt0 “Tear” 2 osyloshopem, cons 3800 a ettkop Aetektokop eektroniczny do nasuchivanin pracy Skew samachedowye, ceoa 1600 2. Andes ‘Tajsos, ol Phovomicha 892, 40724 Katowice, EOSGUAL Spazedam Way alckronechnicone EMF 500 3N EMF 500 085 z pow orz rc 10,13, 15, 22,2255 MMs. Zhgnicw Kol, ul. Deity skiego 6128 05 300 Mik Mi BOIS3SI8] ‘opie tanseiveriubachaacje(RX + DOomoy 20, SOW ocszpraeRadng planer otras iver Leuk Gwtandowski, 2am. Kaloo 355, 19318 Kainowo OSGI Kopie GME-025. Tel 27 2 51 w. 371, w pode 13.30415.30, Andre) Old BOSeKAL ‘ih drukowane, were (Go uadGw DIL, 1624p.) mpl alreniem pert ZK Biduronicany. 96.220 Zdutsla Was, keys po cava 2. Cem 9 aiden” (previercone ~ ooo 10 wrwordm idem? raster clowy), Napiz 90 Jarry katalogpe. root) ‘Rupipiiekndensinry donrojze(ymerowar- {ols 100 pF ~ 10 3 pelt 2x calireiem pocztomy oa ars: Panel Sxoenoic, Poona ska 346, 58431 Wrocln BosseK NOWY MODEL 9a 1981 ‘GENERATOR TV OBRAZOW ‘cena 4600 2b bala kratahrophi- gradacia-biel—tlo Desterzay ae w teach do mist any et 120023 1500, Srey wprspektch 'w nse 281 .Re" GENERATORY, DO LOKALIZAGH USZKODZER: \VIDEO-TEST telowzyny = cen 400 22 FONO-LUX ratony “cena 3702 Secegito incre, Roca pari Destanapocig Pine prayers. ELTEST ul Sloneczna 64 81-605 Gaya Radioelektronik LIPIEC-SIERPIEN 1981 @ ROCZNIK XXXII (31-32) 7/8'81 ZKRAJUIZE GWIATA 145 ELEKTROAKUSTVKA Dyskotcki Aleksander tort ur Generatoryorganéw letronicznych- Zbigniew Stanislaw Wathiak i 182 Praesuwnk fazowy do elektronicanychinstrumentow muzycenych-Graayor2Wodzinowel 162 Prostewamacniaczn mikrafonome 186 MIERRICTWO ELEKTRONICZNE ‘Migdeynarodony standaté transmis danych w protamine systemachpomiarowe ko: ‘trolnyeh~AndrzajSdzkowsks 18 Cyrowy mulimetrpraenosny ~cr.1~Boguataw Kainowai 107 ELEKTHONIKA DOMOWA elroriena ueta -Woeich Gresik MarekKmionka 188 Ellaronicany termometr2liniowa sola m PREGLAD SCHEMATOW “Tunery TSH 104, TSH.706:TSH.113 159 ZPRAKTYKI RADIOAMATORSKIEN \Wigczriktyrystoromy lutowniey vanslormatorowe|~Zygmunt Oley 1m ‘Shichawhi S302 regulacaglosnosei-Wiedzimier2Skiersk. 75 KROTKOFALOWIEC POLSK: 173 nOZWE SpraqtHi-Fina XX FestiwalaDiwigkuwParyiu—JeraySeratin v8 ‘Adres redake}i: ul. Nowowiejska 1, 00-643 Warszawa Telefon: 25-29-05 om | KOLEGIUM REDAKCYINE: red. nacr. prof. dr in. Andre) —Sowitsit; cared. mace ~ ind. Janusz stat; sokretar redakej— Eugenia’ Grudatfsha; redaktorzy dalalow': mar ind. Jerzy Aver- = @ SIGMA lt Swigtokryshe 140 (00950 Worseeen _sheyttapocrtows 1008 bach, ind Zenon Bueynek, mgr in, Mieczysaw Flisak, nd Jeray Waglewski ~SPSWW, doc: mgt ind. Aleksander Witert Preedstawiclel ZG LOK ~ pplk ind. Wolerian Sadto Redakior technicany ~ Henryk Wieczorek ‘Ontadke profektowal — Witold Rebkowski ‘Artylaiow nle zaméwionych Redakcja nie zwraca. edakeja zastrzega sobie prawo dokonywania skrot6w nadsyla- aych mateialow. Prenunerate na kta} prymja oddnily RSW .Prasa-Ksigdha-Ruch” oraz unngdy pocitowe 1 terminach: do 25 istopeda na Twat 1 pltocze roku nasigpnogo I aly roknastpny; do 10 Fare nett ok bietqago, do 1 ceetwce val kara sl polrcoe do 0 wratla a1 Kevartal roku bieigcego. Cena prenvmeraty tacne) 96 2, pirorzne 48, Kwa Jesnostl gospodarstspolecenione), istyicje,orgataacje! wsreikiog rodzaja za “amavealgprenumeratg micjscowych Oddtiatach RSW Pasa Kalk Ruch wwoslach, w kioryeh nie ma Oddzielow RSW ~w urzgdachpocstowych. Ceyleniy inywidual ‘placa penumerate wracanie w urzedach poctowyeh. Prenumeratg 20 sleconlom wyayik za granie pry muje RSW ,Pasa-Kelgte-Ruch"~ Centrale Kotporta Prasy i Wydawnict, ul Towarowe 26, O0-956 Warszawa, Konto: NBP XV O.W-wa nt 1155-201045-159-1 w teominachpodanych dla prenueralyKrajowel-Prenumeetaa jes reisza 080% dlazleceniadewebw indywiguainjeh {000% de aleca)geyc nyc aldadw prey. ‘OGLOSZENIA. Zamdwinia ms oglnteniapreyjmoje{udzelatlorach luo Zlecone)hortha- {ji Neukowo-Techaleane| | ReKlaty = WCF NOT SIGMA ul Switokryaka I4a, 00-048 Wars. ot 26-67-17, 27-16-94 w gods 1030-1930, Zatredéoglosre Fedakej ne odpowhada, ‘Dik Zalsty Grae Dom lowe Paige w Warnes Zam 80D. Nekud 90000 «gt. 1108 A fr 43 ska weg nosen 05 Con Name ae VSN Miedzynarodowy Dales Telekomuntkac} chodzony yt w Potsce pod hastem, Teleko: smunikace | adrowie". Z te} okarhi Stowarzy ‘one Elektrykw Polskich zorgenizowalo 18 mala br. Konferencjg naukowo-technicang, 2a re) wygtoszane ineresujgee relerly. Po od- yank orgdzia UIT (Migdzyrarodowa Unia ‘Telekomunikacyjpa) minister lycose! dr Z Rudnick! wygloalreferatnt aktaalnej ytuacht polskie} telekomunikacii 20 szczegéinym nwaglgdaieniem jo) wplywu na zdzowie lad- ofc. Dodatkowe refeaty pt ,tadiokomuni- kacja w shutblezdrowin” oraz, Telekomunika cja dla potrzeb ratownictwa drogowego" obra _owaly zastosowaniatych dziedaingcanoéci na ‘ewlecie oraz przedstaily pace krajowe daich worowadzenia w shuble zdrowia MOTOROLA, znény producent clementow élpraewodnikawyeh, zorganizowel 20.05 1. =:pomoca Branzowege Osroda Informacyi (BO: INTE) Preemysiowago Instytuta Elekonik, sympozjum na temat najnowszych rorwiazah Uukladéw scalonyc i elementow pBlpranwodn- ‘kowych te) firmy. W rferatachpraedstawiono tendencjeroawojowe i nowe konstrukcje an- ystoréw mocy, w tym | najnowseych TMOS, szczayélnie stuowanych w aasilaceach impul- sowyeh,scalone uklady liniowe, aw fymregt: latory abrotsw slaw dla spree gospodars twa domowogo, uklady di telefon (tajianie roxméw) oraz uklady cyfrowe MOS. Zinorma cjitimy wynika,Zenaterenie Buropy glownyin producentem 39 zaklady w Tuluzie (Francie) wartosé produlci za 1979 1, ~ 170 mln dol Opréce tego 54 jeszcze dwa zaklady: w REN {Saket Na og ne 2delomy sob spravey, He sztuez- anych salelitow olraéa’naxzh Ziemig oraz lle nowych satelitéw wprowadza sig orbite rok rocznie, Za czasoplsmem Orbit” nr 1-2/81 podajemy nesepulgce dane 2a okres od pen 0 puddziernka 1080 x. Zwigzak Radziocki ‘wprowadzit na obity 2001500 km 20 sali A6w typ COSMOS (1190-1228), satelt tle ‘komunilacyjne EKRAN, MOLNIA | RADUGA, satelite METEOR 6, dva stati kosmicane SO- U2 2zalogarn oraz PROGRES, W tym sam ‘aasie USA wprowadaity dwa satelity geosla- ‘jonarne GOES 4; FLEESATCOM 4, za6ndio— Satelite eksporyeientalnogo ROHINI 2 (900- 300 km Internatfonal Retitlerproduksjetranzystory -MOSFET 0 macy 75 W. Konstrukeja w tech- nologit LSI skiada sig cel © gesagct 750 celfmn’. Typ TO-204AA mobe pracowaé pray dbclgtensa pradem ? A i napigcin 100 V. Czas warostu{ opadania wynosiokolo 70 ns Firma Stemens opracowala.wysmntlacte 2 deklymi krysztalemi, zabarvione na nile ‘ko preez dodanie melcka odpowiednich bar- waikéw orlentujgeych sig wg Kieran mote kul rysztalow. Abvorbul one selektywnie pa ajgce viatlo dajge cfekt barvny. Typ ‘GANA137 o wysokodel 18 mm ma zastorowani« sucneg6lnie do preyrogdiw pomlarowych, Nowe urzqdnla pomlarowe do kontroll ‘emis w pesmie UH oraz sprawadzania prae- smiennikow telewiayjnychopracowanow tirmie Rohde-Schwar. A oto one 'B5M500 ~ odblomik pomiarowy (ot nize}} do ontroli emis’ radipteletonlcanyeh stect ruchomyeh pracajgcych w pasmie 20 do 500: (1000) Mii, Warystkle funkcje odbiorika 5 starowane 22 pomocy mikroprocesor, Pray ‘erym zaprogriowanie odbiorika, jak np. ‘xgsiolliost sygnatuodblerenego(pamigé dla 89 roinych cxestotliwoéc),rodza) modulaci tp. pozostaje wale nawet w tase wylgezenia napigcia zailania. Suojonieodbioralka odby- wa sig 28 pomocg prayciskow lub w sposcl quasi-cagly z syntezere ze skokiom co 10 Hz (Odexyt odbierane] czgsotiwosel ~ na cytro- wy licen. Odornik ma trey demodalat- {TF waskopasmowy, szerokopasmowy & przola- ‘zalnyn iltraml ofa rzect dla véanjch rodza {ow emis wa jednowstegowych, Woudows ny jest rownieé systom panoramiciny unodi- wwiajgey obserwacjg-na ekranie oscyloskopy idm czgstollwae w pasmie 200 KH x roz Adlolcodci 45 ke MUF2~uniwersany zestaw ft mite) um wiajacy pomiar elektryeanych parametz6w oraz tors preemiennixow telewioyinych proche cys w pasmach do 1000 MH. Zawiera on coscyloskop, wobler, generator TV, analizator (eelektywny ofbioenik) oraz demodulator, “Umesiiwia polar doparowanla do anteny, a tomatyceng regulacjg, stalosé coqstolivotci, charekterytyki grupowago czasu.prasicia, ‘mocy,liniowoée, modulaciskroéne ip. Staro- wanle wazystkich funke}iodbywa si 2a pomo- cy miksoprocesor. Nalwighany ofrodek: kréthotalowy w Afryee ‘uruchoesono W tym br. Republice Gabon ‘Zawierson4nadajniki po SO0KW oraz 20 n%en Kiorankowyeb skerowanych 1. in. na Liblg, Europe, Srodkowy Wechéd { Ameryke Bact sa, przy czy obiekt bedaie rownle? wyko- rystywany 6 godaia dziennle prez Radio France Int. Obiektzaprojekiowale zbudanala francuska firma Thomson CSP. Generator slonecrny 0 mocy 3,5 kW demon stowala ma AEG-Telofunken na Targech 1 Hmnowerze. guia sloneczne olqczne} po Wwierechni dkolo 40 km} zmontowane na 155 ‘modilach 2 20 ogaiwami po 100 cm kad, 34, tumocowane na dwa ruchomych shrzyclac, ire automatycenie usawiag sg prostopadle do ilerunku promiensslonecanyeh. Plaszcryz- ny temogg obraceésigo 180" w stosunku do ost potiome} i 220" w stosunku do osipionowe}, Boergig do storowania pobiera sig 2 dwoch smodiulow ogniw slonecanych, Generatorzasilal {la celdw demonstracyjnych 3 pompy wodne, 145 Komputer siolowy (desktop computer) sys tem ASC produke}frmy Hewlet Packard (ot riz) xawiera kolorowy monitor ekzonowy, na ‘tory w réanyeh kolorach uzysujesiqwyre- sy hub wartogl momentOw ist pray bliczanit konstrukej, obliczenin obwod6w elektryc- f nych, analizytrmicane projektowanychobiek: {6w ip. Odpowiednie programy s4 wpieywane na tasmie magnatycane)(w kasecie) Komputer tenmaze wspolpracowaé zinaymi peryseryny- mi urmyézeniam, Jak: drokarkl, psa X-Y, Pamigci dyskowe | taémowe, Dodatkowo kom- ‘ler jot wyposazony w pisak Swietiny. Satelit OSCAR 1 (Orbiting Satelite Cary ‘ng Amateur Radio)~plerwszysetezy satelite skonsitiowany praez radionmetorsw % San Frapaisco 2a 65 dolar, ostal wpcowadzony ‘a rbitg 12 grudnia 1061 r.Nadawal on sygnal Hi-Fi na cxestotswoscl 145 Miz tae dlugo, 92 ‘aslejga dain bateria wyezarpala she W okresie do 1970, wprowadzono do eksploa sacjsatelitekomunikacyjnege OSCAR3z wie: Jokromnym dostapem, a tkée mawiquano picrw- sey bexposrednit kontakt migdzy amatoramt ‘USA 1 ZSRR 2a pornoeq OSCAR «4. Skonstruc- wane rowniez w Uniwarsytace Melbourne AU- STRALIS-OSCAR 5 - plerwszy sterowany 2 Ziemi satelta amatorki. W 1969+, powolano arganizacjg Redio Amateur Satelite Corpera- ton (AMSAT) tra w ltach 70 wprowadzia satelity AMSAT-OSCAR 6-8 naniskiejorbicie Dlegunowe) dla dofwladezed propagacy)nyeh ‘w pasmach VHF UHF, tale zaprojektowel alata 80 wprowadzeniesatelnow dlapokrycle “5 catego globu, tak aby unotiwié 90% radon tatorom na swiecte kikugoding tacenoe Pierwazy satelite le) sort zostal zniszcxony 255.1080. wakutek cksporjrakiety ARIANE. Nastepny ma byé wpeawadzony na ort w 1960, W azie daze} maja bye wprowadzone na ‘ it geospachronicang sateity SYNCART, tak aby umodliwie calodobowe Iqcenod, przy ‘cym cgatotlwosetsygnalow Ziemla-satelita wynesié maja okolo 1259 MHz, xaé satelita- Ziemia 436 Mia ‘mFirma Gould produlujeoscyloskopy dwuks- nalowe OS 4000 z pamigeia elrowa odpowia dajgeg rozdzielezoéi 256 punkiow na ot pio- nowe} 1024 nasl poslomo} Pray estollivos ch wpbieranin 2 MH uzysejesie maksymalng cezastofivose sygnata zaplsanego oolo $00 ie metectronic Assembly GmbH produkujebate- rig ypu SSC-8.85 zlogong zofmiuogaiw shone canych, dalacg napiese 3 V. Ognivea umiest zone na plytce 0 wymiarach §326X8 mum? Zalednte od ofwietlenia dortarcaaa preg. dod3 mA. Posaczegine ogniwa 54 chanione praez soczewie x plasty, iPoczta norweska podpsala kontrakt x fq Philips © warici ckslo 130 min koron na wyporatenie 1600 miejscpracy w450uraqdech poestowyen w pulpty { terminale elranowe ‘2 drukarkami ore ‘allultorami w colt ‘usprawnlenia pracy pocay, Cala eCkompute- rows oraz intalace w uragdech pocetouyeh 3 bye uruchomione w 1984 Wizrocisha firma Tadican produkujebateriena barie lta elekrolitem niearganicenym (tho: yl chloride} 0 bardzo dhugie}Sywotnakct po te} 10 lat. Gestose zmagazynawane)encrgi swrynost 000 mWh/em? 4430 Wikg. Napigele rosladowanla jest praktycenie sale, ogni sa Deapleczne w uzye, nie wydatela gazu, nie ksplodua, a zakrestemperatury pracy wynosi (od -85 do 475°C. ‘Ostatnio produkowana praez firme Motorola pamleé RAM MCMB664,c nominalne) pojem- nofe! 6¢ K (65506 bit), slozona 2 elementéw HMOS-kanal a silane fost napigcen 5 V {dla 2 srybkodig 150 ns. Maksymalna moc {uacona wyaosi 75 mW, obudowa le-ozkowe DIL. Wszystkie welcle | wyiéia, w tym row niet 2ogarowe, sq kompatybilne do ubladéw mm. {mW anane; trmte Beckman opracoweno inte resujgey model Riesoonkowvego mulimeracy Arowogo TECH 390 (lot, nie)). Wymiary 179 %4.5 em woudowana bateria wystarcza. na 2000 god ciagie) proc, maksymalny blgd ne _akretach pradustalogo wynosi,1%,nazakce- sach pad zmlennego: do 20 WH? 0,75%, pray pommiarze oporsw 1%. Zekresy pomiarowe: DC 200 mV do 1500 V pry oporze weficiowym 22 Ma, pray od 200 4A do 108, AC~ 0d 200 mV 440 1000 V prey impedane)i 2,2 M1 75 pF, prady of 200 yA do 10 4, opornik od 200 do 120 MQ. Dodatkowo moitiey jest pomiardicd { posaczegéInyeh zig tranzystonéw przez po- tiie spadku napigcianazlqeeu.Dostarcxane sg rwniezs6indy na 50 RV, sonda w. cz. do 200 Miz ora transformetor pradowy (s2czqkowy) do 200 A. Nalety mwrécie age, 20 oxy ra fdach amienaych pryregd poaje wartodl st tecane alezaleinie od pracblegn (krzywa pro stokatna, troiqing,sinusoidalna, wyprostows- 1a Jednopolowkows ee PO : Pare Dyskoteki ei ibaa wero ny Hesperian anes etna Sinecratoidin tits eam cama ea name ean ets ere ate ae tenance Sac wine enent eae ooeces Fa peer ape nine |r pee Fomtereias jae do ayopocy hook Cations, 0 Teed mniweieaiabons on eohis eclety aed ee ean a Sees again lec e ted Ente eres cee cocematen ease eee oe a SYSTEM NAGEOSNIANIA Na rysunku 1 praedstawiono cetery warianty system naglos- tanta sali tanecano-odshuchowe pray mocy od 2100 W do 22000 W, Wnajprostszym przypadkuzastosowano dwa szero- kopasmowe zospoly glosnikowe (ry. 1a). W rozwigzanin na- stepnym (ys. 1b) zastosowanoezlery zespolyszerokopasmowe oraz zestaw niskotonowy, ustawiony nisko w eentralaym mij seu sali Noalety podkredii, e tylko niskotonowe zespoly glosnikowe rmoga byé umieszczane nisko, na wysokoéci nég i tulowla tateageych. Glofniki odtwarzajace tony Srednie 1 wysokie powinny byé umieszczone dostatecznle wysoko, nad pozio- mem giw ostb tarczacych, skierowane poziomo lub lekko w Klerunku sufltu, tak aby uzyskane zostato réwnomieme nglosniente calej powierzchnitaneczne}. Nienalety kierow. os promieniowania glasnikow w dél na tafczacych, bowiem wskutek réinie w charakterystykoch promienlowania glo ow spowoduje tonieréwnomiernoscicharakterystyki cagstot- liwosciowe) zaleéne od miejsca zajmowanogo w sall podczas tariea. Zasada ta obowiazuje pray wszystkich rozwigzaniach preedstawionych na rys. 1 2 tym, de prey wieloglosnikowym systemie czterokanslowym, giéwne osie promieniowania losnikéw powinny byéskierowane tak, aby uzyskaémadiwie najrownomlerniejsze nagioénienie. Zalezy to w znacmym stopniu od charakterystykkierunkowosc promienioweniaza- stosowanych glosnikew. ‘Tylko w praypadku najprostszym (rs. 1a) mamy do czynienia 2.systemem slereofonicenym jedaokanalowyn, j-2zasilaniem zespol6w gloénikowych 2 jedneyo wamacniacza 2 X 100 W, pray ceym uid aparatury umodliwia wykorzystanie zespo- ow glosnikowych jako ,Jewy" i ,prawy", badé w ukladzie monofonicanym. ‘Wadrugim preypadku (ys 1b) zaetosowanojuétrzy wamacni 2s mocy W ukladzlestereafonicanym dwokanalowym, jak to preedstawia schema strukturalny na rys, 4a. Zesp6tniskoto- nowy jest zasllany 2 jednego wzmacniacza 2 x 200W. Zespoty szerokopasmowe 54 zasilane 2 dw6ch wzmacniaczy 2x 100 W, co unodliwia ustalenieznicowane}mocy migdzyzespotamt ‘umieszezonymi w praedni} tyne) czeél sal, Wemacniacze rmocy zespolu niskotonowego | pozostale sq sterowane 2a ppomoca rodzielajacego, regulowanego filtn Preypadek praedstawiony narys. 1c estzrealizowany wsyste- rie sereofonicznym trykanalowym. Do zasilania glosnikéw syto wamacniacea 2 X 200 W (zespél nishotonowy), dwéch wamacniaczy 2 * 100 W (zasilanie glofnikéw éredatotona- ‘wych) i wemacniacea 2 100W (easilanie dwéch wysokotono- “wych glosnik6w tubowych). Odpowieni aktywny filtr umodi- ‘wia rozdaielenie zakresw odtwarzanych czgstotliwosci i re- ‘gulacjg pozionmu kaadego 2 kanalow. Schomat strukturalny instalacj jest praedstawiony na rys. 4b. System praedstawiony na rys. 1d jest najbardzie} 2lozony. Kazdy 2 kanaléw steroofonicznych (,lewy" { ,prawy") jest podzielony/ne cztery analy wedhug zakresbw czgstotliwosei Dia umodliwienia precyzyinego wyregulowania pozioméw natgzenia déwielu 2astosowano do zasilania glosnikéw az 10 wamacniaczy 2 x 200 W. Wielokanalowe, wieloglotnikowe systemy naglosniania ‘umotliwiajg uzyskanie najlepszych rezultatow, lecz 59 trade ‘w poceatkowym zestrojeniu, Dlategozaleca sig chronié system preed rozregulowaniem przez zabezpieczenie aparatury przed dostepem o¥6b niepowolanych (umieszczenie aparatury w z2- rykonych szafach lub oddzielnym yomieszezeni) System naglogniania i wlaSciwy dobér glosnikéw ma decydu- Jacy wplyw na efektostateczny,t-na jakoS¢,éwieku iréwno- rmiemnosé pokzycia nim miejsc praeznaczonych do tafca i od stuchu, (0d wspéiczesne} inslalac)i elektroskustyczne] w dyskotece ‘wymaga sig naturalnego odtwarzania bas6w od 40.50 Hz poczynajae, nieskazitelnieczystego odtwarzania tonéw éred- nich 1 dobrego odtwarzania tonéw wysokich (2 dostatecana soca) co najmnie) do 12.15 kHz. Wymagane jest jednoczes nie dute natetenie déwigku siegajace 105,.110 dB. Naledy pamigtaé, 4e dwukrotne zwigkszenie gloénosci déwig- ‘ku wymaga zwigkszenia poziomu natgéenia déwigku o 10<4B, 4 jest to modliwe pray dziesigciokrotnym zwigkszentu moc. Dia uniknigcta nieporozumied wario wyjasnié zagadnienie _stereofonicznogei”instalac)i dyskotekowych, [Na parkiecie tanecenym niema warunkév do odstuchustereo- fonicanego. Jednak praewatajqca licabe projektowanych i wy- onywanych instalacji dyskotekowych ma dwa oddzielne tory clektryczne: ,lewy'" i ,prawy". Wynika to 2 tego, ze wspél- ‘zosne piyty muzyki rozrywkowe}itanecene) dajalepszy efekt przy ,odtwarzaniu stereofonicznym". Maina 2 tego rezygno- ‘wae jedynie w odniesienin do praetwarzania czestotiwosei nnajmnlejszyeh (40.300 Ha), czy basow, tworzac jeden wspol- nny 2estaw 2 niskotonowych zespol6w glosnikowych, badd inawet wyodrebniajqc jeden wspélny tor elektryczny zasilal cy zestaw niskotonowy. W pulpicie manipulacyjnym kaéde} aparatury preemaczone) do zastosowania w dyskotece znaj- ‘duje sy przelgcanik umodliwiajacy polaczrniezsoba ,prawe- {g0" | ,ewego" tora co jestréwnaznaczne praeksztaiceniem systemu w czysto monofonicany. GLOSNIKI| ZESPOLY GLOSNIKOWE ozastosowania w dyskotekach nie nadaja sig zespoly glosni- owe Hi-Fi przeznaczone do uéytku domowego. Dyskwaliti- kkuje je mata sprawnoéé praetwarzania i niewystarczajaca ‘wytrzymalosé na dlugotwate obciytenie wigksza mocg, secaeg6tnie pray tonach wysokich. 'W dyskotekach powinny byé stosowane zespoly glognikowe 4 glognild przemaczone do celow profesjonalnych, odznacza- {ace sig 5..20 razy wigkszq sprawnosciq w poréwnaniu z 2e- spolami gloénikéw standardowych preznaczonych do zesta- ‘w6w Hi-Fi, macna konstruke)q i odpowiednimi charakterysty- ‘kimi kierunkowoscl promieniowania. Praedstawimy nizej gléwne cechy gloénikéw zalecanych do stosowania w systemach 21ys. 1 ‘Do nagloénionia male sali (rys. 1a) zastosowano dwa szeroko- pasmowe zespoly gloinikowe © mocy znamionowej 100 W. “7 ii) b it aye {sytem 2100 W2 cma sekopatnowyl espa glow api isketngowyeh fete ante), Sten naga ld ties te 2400 W 2 caren somohopasvowym isola lek tracer ysem eykenaowy © macy 24300 W 2 fbiwya ghatihent wpkstonenr,@ — ystom 2°20 W srk evra gin tows Kady 2 zespol6w zawiera dwa glosnikinisko-Sredniotonowe o frednicy 32cm i trzy wysokotonowe glosniki piezoelektryez- ne!), Taki glofnik wysokotonowy 2 krdtka tuba jst prendsta- wiony na tys. 2. Zamiast membrany ma on dwie cienkie shlejone ze soba plytki ceramicane tworzace element piezo- elekirycany, wyginajacy sig w takt preylozonego potencjahu _miennego. Glognik taki odznacza sig bardzo wysoka spraw- noécig i mote by¢ praylyczony réwnolegle do glognika nisko- sredniotonowego bez zadnych fteow. Wysokotonowe gloéni- 1 piezoeiektrycane moga byé Iqczone migdzy sobq szeregowo bad szeregowo-r6wnolegie. Najwigksza wartosé skutecna napigcia na Jednym gloéniku nie powinna preekreczaé 20 V. Gloéniki 2 198.2 preenosza pasmo 4800..25 000 Ha. W insta- 1) Zep! giosuowy typ DB1200 firm ,Dynacord “8 tacit nagloslajqcn),proudstawionsy nary 1, wykorzysano Caery zespoly szerokopasmowe do odtwarzania longw fred- nich | wysokich, malomiast do adtwarsania cogtoliwosct malych way bateri utworzone)z cterechnespotow niskoto- nowych o mocy 100 W kazdy?) ‘Uayskanie silnych basow przedstawia, jak wiadome, powaina ‘trudnosé, Rozwigzaé ja mozna stosujgc odpowiednie glosniki niskotonowe wielkiej mocy wmontowane do obudéw zapew- niajacych,o ile to moslinee, wysoka sprawnosé practwarzania, prey cogstolliwosciach najmnigjszych (40..80 Hz) 2) Zespétglagnikowy DB21S0Cirmy ,Dynacordzawlerlaey 1 glosuik 1 stednlcy 15 call w ebudowie a wyinlarach zewneteinyc 50> 540% 490, ‘Na ynunkey 3 prasdstawiono szkice dwéch obudéw tubowych odamaczajqcych se wyjatkowyrn zaletami. Tworea one tug _ldong do wykladnicze, spragzong tying strona membrany loti i zapewrieja dzigkitermu dobre obcigienie membra- ay glognika rezystancjgakustyeang prey najanejszych cas totliwoscinch, Perwsza znich(podwojna) ma wymiary 128 x X91 % 76 em 4 jest preewidelana do wmontowania dwéch lose o frednicy 38 cm (15 cal) o mocy 0.150 W kad. Orudowa ta mode byé wykorzystana do wmantowania dwéch jlosakéw o srednicy 30cm lub 3.4 glsnikéw o rednicy 25 tam Pray dobrych glosnikach niskotonowych o srednicy 38cm 40 wielkie} mocy, skutecene pratwarzania zaczyna si of 30 x wawy2, Pawyie} 150 He promieniuje nie wylot ty, locz Dbezposretinio glosnik preednia strona membrany. Druga obt- dovta 0 wymiarach 121 > 60 % 60 cm jest pranmaczona do vwmontowania jednego glofnilea osrednicy 39 cm. Zapewnia ona skutecene praetwarzanie prasblegéw 0 czgstoliwoset od 50 He Obudowy te wyrbiniajg sig sczegSlayn zaletama i mona je salecié do szerokiego sorowania, Nie maja one wad obsidéw ~otworem,w krych wykorzystesigw wigkszym ub mnie} szym stopniaefekty rezonansove, a jednoceasnie dzigi do- bremuobelazeniu akustycmemu mambron gosnikév zapew- nlaja zwigkszenie spravmotel pretwarzania najeniejsrych czestliwosel Wykorzystanie ch obudéw jst saczegélnie celowe w warunkach krajowych, gd nie jest latwo ozdobycie ‘wysokorprawnych, drogichzagranicanych glosnikow nskoto- nowych. Na prayklad: diva glofiki GDN 30/60 wbudowane do tego ypu obudowy (aleco zweiona obudows pierwsza na rye. 3) powinny dag dobry efekt, W dyskotokach wigkszych nalety zestawiad baterg takich zespol6w (2.4 obok siebie} reemaccajac jg do prostwarzaniapasma najnojseych oqs- totliwoset (0,250 Hn) Dia poreadica praypornijmy, Ze obudowy z otworem apew- niaja lepszq sprawnos¢ przetwarzania niz obudowy zamknig- te. Te otatnie a8 sq najnmniej Korzysne maga daézadowala- ic ofekty tylko pray zastosowani wysokse}klasyprofesj- nalnych glosuikév, niskotonowych, Objgtosé obudowy 2a- mknigtej powinna wynosié90...120 dem®, w przypadku gtosni- ka 0 érednicy 38 cm (15 cali) i 50.60 dem’ w przypadku slognika 30..32 em (12 call) tle zalecenia wyhwércy nie Podaja innych wartosci. W preypadtkutr2ecim (ry. 1c) zastosowano baterg 2spotbww niskotonowych ok w preypeica popreednim — rs. 1b), Jako zespoléw Sredniotonowych uiyto zespol6w zawirajacych dwa odpowiednie glogniki o srednicy 30 cm (12.cali) ustawiane pod katem 140° wagledem siebie, co zapewnia szerszy Kat Promieniowania. Zespoly te sq zdoine preetwarzaé pesmo 70,8000 H, a ich moe maamtonowa wynos 150 W), Wrykonanie takich zespot6w w oparc o krajowe gtoaiki Srednicy 20,30 em nle preedstawiatrudnotc. Wertododaé, fe zamiast espolow tego rodzaju mozna rwnieéuiyézpowo. dzeniemkolumn dévigkowych zawierajqcychs...glosnikéw ‘Wrozpatrywanym przypadku systemu trzykanalowego zespo- 1yéredniotonowe majqza zadanieprzetwarzante pasa d 250 He do 1500,.2000 He, a wige obejmuiqcego zaledwie trzy cktawy, co nie praedstawia wigkszy ch tridnodch pray fych apstoliwoeing. Do preetwarzanta tonéw wysokich zestosowano dwa gtosniki tubowe z pteskimi wylotami rozsiewajqcym dwight w kacie brylowym 90° > 40°. Sq to glosniki tubowe profesjonalne Drzanoszaca pasmo A00..20 000 He, Pray wigkszych mocach tubowe dynamicane glosnki wysokotonawe nie moga byé zastapone Zadnym nny. Glog epulkowe nie wehod ‘w tym przypaclea w rachube wobec niedslateczne ich mocy 1) espoly DBIBZS limy ,Dymacord™ @ wymiarach zewneirznych 650 430 450 m0, Gloéniki tubowe £9 drogie, ale wysoka sprawnode i trwalosé rekompensujg szybko wigkszy jednorazowy wydatek na gfog- nil, Sposéb naglosnienia wielkiej sali pray uiyciu dynamicznych lognik6w tubowych przedstawiono na rys. 1d. W tym przy- padku zastosowano trzy rodzaje glognik6w tubowych, a mia- nowicie: ~ glogniki o wietkioj tuble (1112%1112%1560 mm) przatwa: rzajgce w zakresie 150..1000 Hz; ~ gloéniki srednlotonowe (045%260X660 mm) preenoszace ‘pasmo 1000,..4000 Hz; fi ~ glosnile tubowe wysokotonowe (191%229%260 mm) prze- rnoszace pasmo 4...20 kH2 ‘ys. 2. Wysehotonowy ibomy glo plezeteltryezny W pierwszym z trzech wymienionych glosnikow tubowych jako przetwomik suzy zwykly dobry niskotonowy glosnik ‘membranowy o srednicy 38 cm. W pozostalych przypadkach {gloinild sq zestawione 2 glowicy-prastwomika | odpowied- nich tub. Szeroki wybér gloénikow tubowych, tub i rozsiewa- ‘czy wytwarza znana firma amerykariska JBL. W Europie ghoé- niki tubowe do cel6w profesjonalnych wytwarzajafiemy: AU- AX, Electro-Voice, ISOPHON, RCF, VITAVOX inne. W kr ju TONSIL wytwarza jeden typ wysokotonowego glosnilca, ‘tubowego GDWT 10/40 przeznaczonego w zasadizie do wsp6l- ‘pracy 2 glognikami nisko-éedniotonowymni w zespolach omo- cy 40 W. Dzieki wigksze} niz inne krajowe gloéniki wysokoto- nowe sprawnoée preetwarzania mode on by wykorzystany pry konstruowariu zespoléw glosnikowych dla dyskotekima- 4 Syto odpowiedni glosaiki tubowe: DBH8080, DRH9040i DRIGO80 tirmy ,Dyecord” us Ich i éredniej wielkoéc. Z glosnikow tych modna tworzyé zestawy skladajace sig kilku glognikw tak ustawionych, 20 gt promieniowenia zestawu wynosi, stosownie do potrzeby, 907.120" W instalaciach dyskotekowych moga byé oczywiscie stosowa- ne | zwroinice pradowe (Ilixy bierne) roadaielajqce zakresy preenoszenia poszczegélnych glosnikéw lub ich grup. Na preyklad, czgsto stosuje sig takie zwrotnice pray glosnikach ‘wysokotonowych 1 ullrawysokotonowych, zasilanych 2 tego samego wzmacniacza mocy.84 one oczywigcie 2 reguly stoso- ‘wane w szerokopasmowych zespolach glosnikowych gloéni- kami dynamicenymi, Im wigksze moce wehodza w gra, tym. bardzie}celowe josteliminowanie zwrotnic pradowych prey- Jaczonych migdzy wy}ciem wzmacniacza i glofnicam, APARATURA Liczba urzadzeh' wehodzqcych w skiod aparatury dyskotoki zalety od zaloieh programowych, wielkosci cae) instal} (amocy,liceby kanal6w, Uceby warlant6w wykorzystan ratury itd.) oraz od modliwoét nabycia okregionych urzadzes. Minimum to: dwa gramofony,mikrofon, mieszaczi wzmacaia- ‘ze mocy wystarczajgce do zasilania zespol6w glosnikowych paglosniajacych sale tanecang. Na rysunku 4 praedstawiono dwa prayklady konfigurec}i spraglowych dyskotek érednie| wielkofet Aparatura, ktérejschemat strukturainy preedstawiono na1ys. 4, jest praeznaczona do wspéipracy 2 ystemem naglogniaja- ‘ym praedstawionym na rys. tb. Moc wzmacniaczy wyiscio- vy wynos:w tym praypadeu 2 x 400 W. [Na rysunku 4b praedstawiono schematstrukturabny aparatury preemaczone] do zasilania systemu naglosniajacego przed- staywionogo ne ys. 1c. Rn sgon od popraedniogo roewigza- nla w zasadzie tylko dodaniem elektronicznego urzadzenia pogiasowego, wiehsaa mocy wyjéciowg, ktéra wynost w tym praypadlku 2 X $00 W oraz wigksza liczba kanaléw zasilajq- cych zespoly glosnikowe. Podane moce wyjéclowe dotycza wartegel znaralonawe} wamacalaczy, tj, mocy, Kiéry wamaeniacze mogg oddawae przez dhuészy czas, Moc najwighs2a, oddawana w elqguulam- a sekundy (moc dla muzyki) jest wigksea 0 okolo 50% ‘Wartodé ta jost padawana w katalogach wemacniaczy. Prey doborze wamacniaczy do zespol6w gloénikowych naleay Ikerowa€ sig nastgpujaca og6ing wskazéwhq: moc glosnikow nie powinna byé mniejsza ni: = moc znamfonowa wamacniaczy mocy, w preypadiaa Kent niskotonowego, ~ 50% mocy znemionowej wamacniacey, w preypadcu kanaka sredniotonowego, = 30% mocy mamionowe} wamacniaczy kanahu wysokotono- wogo, ‘Wskazdwka powyisza jst oparta na zaloéentu, 2e pray muzy- ce skutecena wartogé mocy wydzielanej w dhuészych okresach czasu (moe powodulgea nagreewanie cewek gloénikéw) nie jest jednakowa w réanych pasmach cgstotliwoSel Drugicayn- nik, Ktéry uwzgigdnia w jakimé stopniu ta wskazowka, to tendencja do stworzenia pewne} rezerwy mocy w kanale ‘ednlotonowym | wysokotonowym.Zaleksztaicenia powodo- wane prez preesterowanle wzmacniaczy mocy sq w tych prypadkach latwo zauwataine 1 niszmiemie praykre dla suchaczy. ‘W obu praedstawionych nays. schematach nie preewidaia- no korektora grficmego(equalizera). Jest to uraqazenie bar- zo praydatne do skorygowania charakterystyki cagsttliwos- ciowejsystamu. Koraktor taki umodliwia po2qdane podniesio- le czestotiwosel leéqcych w pobliu 50 Ha i czestollwose Wielkich oraz umodiwle on skorygowanie nieréwnomernogel charakterystyki preenoszenia powodowane} wlasnosciami 180 akustycznymi sali (uwypuklaniepewnych pasm czqstolliwosci ‘walutek rezonanséw pomieszczenia). Naleky pamigtaé, 40 ‘praewatajqca wigkszos plytnio zawiera zapisu czgstotliwosci muzyki lezqcych ponize) 40 Hz. Nie nalety wzwigzku 2 tym a __ cepnma “80120, LiFe! a Ee pe SH ii ONO) 5 fe ‘Ry Schema srtursine ial dyhotkowyeh (tals my »Dynacord 51900 onlay 2400 W dons syste pradsawhonoge nary 1, tos 0 meey 2 S00 Wt asana stmt prandnlawionego ays Te LO dypotekowe graelny, DGDIC - miles dynamicayo ‘yew ardnnn} 20-bit dysamiczre MP@OSOC—mlesaaczo se ‘Tescnch x whdowenyin wameciocem do padluchs uu paecy Such (rok | wpehylowyal wkadndars wprovani, SMEQD ~‘mltsacr © refs Treicac, loro minijinych matiwesachregslowaniaposcsegtnych Wane Joy, DXI23 aktywny fe requowany (mace hye eywany oko dwadaalory {eho taney S200 wamaclac macy 10 W, S200 = wemacisee ‘necy OW, L605) -aratoenedterovanitatal et pregra ‘wane sterowanie Satie, Tino), IMSS ~ regzenie Jdatone do {a4as0shlqce de sesowanka cro 0 wigkn| my LMBMOD ~ Kotler ‘odo fonaopeh (@ Kenley, 12 prelgcsaiyeh porns, mote she townie do serovars rez) ‘Uwaga: chara ld podanow ods aha jodbijac” charakterystyki cagsto-liwosciowe) ponise) te} gra~ icy. Preeciwnie: pozqdany jest filt, ktéry bedzie ostabiat pr2ebiegi o cagstntliwoéciach mniajszych od 40 He, cstablajgc tym samym wibracje zawarte w zapisie plyty | pojawiajace sig prey odezytywaniu zapisu wskutak niedoskonalodel gramo- fonéw. Do zastosowania w dyskotekach najlepiej signadaja gramofo- ay specjalnie preeznaczone do tego celu,o mocne} konstruke}i { szybkim rozruchu, Prey wyborz2 gramofonu warto 2wrécié ‘uwage na sposob unoszenia i opuseczania ramienia adaptero- ‘ego. Petna automatyzacje tych zynnosci jest w praypadku dyskoteki wada, Najpraktycanie|rze sq gramofony, w ktérych obshigujacy moze ustawié dowclnie ramig adapterowe za pomoca odpowiednie| déwigni, Watto réwnied wspomnieé © tym, Ze magnotyezne wkladki adapterowe sa dosé czule na drgania powodowane falami déwiekowymi, co mote powodo- ‘waé powstawanie spragienia elektroakustyemege. Grotba spragien warasta, gdy aparaturaz gramofonamjestustawiona tna estradzie lub drewniane) podiodze tatwo przenoszqco} drgania [Na rysunku 5, w cagéct Srodkowe) pulpitu widocany jest mmieszact o szeciu wejSciach, oraz mikrofon. Nad mieszaczem _znajduje sig urzadzenie do etektow déwigkowych (regulowe ny flanger i phaser). Z prawej strony jest whbudowane elektro- nleme urzadzenie pogiosowe. Z lewel strony majduje sig _urzadzenie do sterowania efektami éwetinymi wedhug ustalo- nnogo weeeénio} progransu (modliwe jst realizowanie 32 pro- sgrainéw) Jetell pulpit sterujgcy 2 graniofonami znajduje sig ne w sali, Jecew innym pomioszczeniu, bad siyszalnosé w miejscu jogo ustawienia nie jest dobra, to nlezbeiny jest dobry szerckopas- rmowy 20576) glosnikowy do kontrol nadawanej muzyk ‘ZAGADNIENIA BEZPIECZENSTWA Najwigksze nieberpieczefistwo zaréwno dla obstuguigeych jak i publicanoéei grozi ze strony urzadzai do ofekisw évictl- yeh i urzadzef iluminofonicanych. Instalacje zasilajgce oraz sposdb umieszczenia reflektr6w i lamp powinny odpowiadaé ‘wymaganiom praepiséw budowy insalacjiclektroenergetycz- aych, Jednak i ze stony urzqdzenelektroakustycznych grozi niebezpleczetstwo porazenia pradem elektrycznym. ys 5. Ppt sterjyco-manipulacyay eats kote Magnetofony szpulowe typu prcfesjonalnego sa tak drogie 4 praktycanie niemodliwe do adobycia, te nalety korzystaé ‘2 dobrych magnetofonéw preznaczonych do uzytkudomowe- go. Jest potqdane korzystanie ve écletok zajmujgcych pot szerokoici tagmy. Mogg byé stosowane obie standardowe predkosc: 9,5 cm/s i 19 cm/s. Zaleca sig stosowanie dobrych {aém, leez niezbyt cienkich, 0 dostatecene} wytrzymalosct mechaniczne}, Mikrofony, najcegécie} o charakterystyce kardioidatne) tub nerkowej, praylacza sig bezpoérednio do wejsé mieszacza. Wejicia mikrofonowe mieszaczy «a praewatnie niesymetrycz- ne, Lepsze mieszacze maja jedno lub dwa we}sciasymetrycene przemaczone do praylaczania mikrofondw bardzic} oddalo- nnych. Pray polgezeniowych kablach mikrofonowych dhutszych nie’. slosowanve ukladu symeirycanego jest komeczne dla zmniejszonia wplywu zakléces w postack przykzwighu siect { trzaskéw wywolanych uktedami tyrystorowymi w aéwietle: niu fhuminacyjnym. Dobre mieszacze sq wyposatone w urzadzenia umozliwiajace indywidualng dla kaidego weiécia rogulacje: baséw, sopra- ‘néw, wemocnienia (poziomu). Kade wejécie powinno mieé regulator wstgpnego ustawienia wamocnienia. (poziomu) {prelacznik umodliwiajacy podstuch audycji za pomocashi- chawek. Poza tym mies2acz jest zawsze wyposadony w regul tor wzmocnienia, bas6w soprandw w torzeglownym (w czgéet wyjéciowe} mieszacza). Do wyjécia mieszacza powinny byé dolaczone dwa dobre wskazaiki peziomu wysterowania ‘Aparatura powinna byé polaczona z dobrym (sprawdzonymn) uziemieniem, Nalety pamielaé o tym, 20 nawat migday wzie- smiong aparatura, a np. kaloryferem centalnego ogrzewania Jub ,zarowang”oprawa reflektora, maga w pewnych okolicz- nofciach wystapié grozne da ycia napigcia. Ztych wagladéw ant w sasledztwie aparatury; ani w zasiegu rake prezentera tuzymajgcago mikrofon nie powinny anajdowae si praedimo- tymetalowe lub praewodzace, ktérych preypadkowe dotnig- ce stwarzaloby grotbe porazenia. [Nolezy pamiglae o tym, 2e + kraj i za granica notowene sa stale'preypadki poreienia pradem elektrycmym w dyskote- ch, w taj Liable talc porazenia Smiertelne Dia tych Caytelnik6w, ktdrzy 99 zainieresowant konstruowa- nem érodkami amatorskimi urzadzef dla dyskotek, podajemy ponize) wykaz publikacjina ten temat. ‘Meszacze - ,Radioeloktronik” nr 3,91 1/1980, JK nr 419784 ene 4/1978. ‘Ursqdzeala tuminotonicane - ,RIK” 9/1976 ,Re", nr 2/1980 Inlormacje og6lne- ,Funkarvateur” (NRD) nr 5 10/1980. ‘lektroalustyka nascent testradzie- Sereda J. WI 1977 ‘Wigkszoé¢ rysunkow zamieszczonych w artykcule zaczerpnito ‘2 katalogu firmy ,Dynacord” — Disco-Programm ‘80. ind. ZBIGNIEW STANISLAW WO2NIAK Generatory organéw elektronicznych W organach elektronicenych plerwsze) generac) keddy ton byl otraymywany 7 oddaielnoge generator, Organy drugie] generaci mily tylko 12.generatoréw o podwy2szone stabi hos, nazywanych wiodgcymi. Pozoctle tony wzyskiwane byly 2 oktawowych deleinikow czestoliwoscl Zastorwanie 12 gonaratoréw wiodacych nadal ne zapewnia bezwaglede) stabiinosl tonow glownie wobec tudnoset wyeliminowanie ‘wplyortemperatury otoczenia. Do wad takiego ukledu nalezy Zaliczyé rownied tridnode zapewnienia jednakowe} dewiac} cargtotiwoicl generatorow wiodgcych dla tnyskania efekts wibrato oraz trdnoge zwigzane zpreesiwaniem stroftinstric tment, Wlatach 1973-1075 osiqgnigtodoskonalsze cewigzanie w po- stad treecie} generat organéw elektonicenych, w Ktdrych 2 jednogo ganeretora w2orcowego uzyskuje sig 2a pomocq odpowiednich ukdadéw scalonyet 12 potondw skoli tempero- wane}. Ukad aki nazwano generatorem chromatycznym Sto- runek cogstotl voc Koleinych pltonéw skal temperowane) syst = 1105946. 4 Jeteli zamierzamy jeden potton otrzymae z drugiego, to jest koniecene zastapienie tej licaby stosunkiem dwéch licab cal- kowitych, Po raz pierwszy koncepcja ta zostala urzeccywist- rniona w elektromechanicznym generatorze ton6w Hammon- da, Generator ten zawierat przekladnie zebate o praslozeniu 196/188; kt6re realizowaly wartosé 2/7 2 doktadnodcig 3-10°% Jednym ze sposob6w otrzymania péltonéw z generatora chco- ‘matycznego jest podziat czgstotliwosci generetora wzorcowe- ‘go dwvunastoma dzielnikam! o réénych krotnosciach podzialu. ‘Aby uzyskaé mate odchylenie pélton6w od stall temperowa- rej, Konieczne jest zastosowanie dzielnikow 0 krotmosciach podalahu w granicach od 500 do 1000. Analiza komputerowa ‘umodliwila obliczenie wartosci praedstawionych w tablicy 1. ‘Zawiera ona warianty dz\einikéw caestoliwosc, preyporzad- ‘kowarie péttonom skali temperowane], pray réanych cogstolli- ‘wosciach generatora wzorcoweyo. Prey wigkszych ceestolli- ‘wodciach generatora waorcowego uzyskule sig mnicjsze od- chy od zaloéone) skal rmizycene}. Praktycznezastosowanie snalaaly zestawy daielnik6w zastosowane, do cogstolliwasci generatora wzorcowego réwne] 1999 kHz oraz 4252 kHz. W tablicy 2 praedstawiono zestawy dzielnik6w zawarte w kil- ‘ku popularmych scalonych generatorach chromatycznych. Cagptotlwosé generatora w2orcowego mote bytzmieniona od 250 do 2500 kHz uzmotliwiajae transpozyeje wytwarzanych tonéw. Uklady AYI-0214 1 AYI-0215 moga pracowat pray ceqstoliwosei generatora wzorcowego od 100 do 4500 kHz Inna metoda wykorzystana w scalonych generatorach chroma- tycenych jest cagéciowe ,wycinanie" impulséw. Do generato- ra wzorcowego nalezy w tym celupreylaczyé sueregowo jede- nagcle uktadéw, z ktOrych Keddy bezle wycinal 11 ze 196 impulsow preebiegu wejsciowego. Czestotliwosci na wy)= Aciach Kolejnych ukladéw wycinajacych wyraza sig stosun- Ikiem jak 196/185, co odpowiada pétionowej skalitemperow: ‘ej, Metoda te unoéliwia uzyskanie poéqdanych crgstotliwos- iz wielka dokladnoscig.-Ma ona jetinak wade - niedopusz- ‘czalnie wielki blad fozowy, ktGry pray szeregowym laczenit ukdadéw wycinajgcych wzzasta ze stopnia na stopics. Praedstawiona metoda malazta zastosowenie w nieco zmody- ‘kowane}'‘postad. Firma Intermetall podzielila ~ na wz6r clektromechaniceego generators tonéw Hammonda ~ uktad goneratora chromatycznego na tray cogécl, x ktérych kaida wytwarza tylko 4 tony, Podzial taki umotliwit redukcjg szere= gowo polaczonych stopnl wycinajacych z jedenastu do pigc, co spowodowalo zmnlejszenie biedu fazowego. resiiea 1 ‘Cagstotliwosé | ‘Krotnoéci dzielenia dzlelnikéw | = Seared cc cal | ie ial een aloe ee eS = ae ae a eae ee ai) A am ai an be ey ies) Se Se) ao aa ag 1998 239-253" «2688430119338 SSB 379402425 a Sc ee ee mal oe a a a a a er Re a Saeed oe eons aa 4252 508 538-570 604 G40 7B 718761 806 BS a5 104 eent . a Lae a a ae io ee Ee * cent» 1/100 patton 7 ; - aq 182 Tablica 2 Zestow dlolnikéw zawartyw jednym ukladaie scalonym Schemat funkcjonainy genecotora chromatycznego fy In- Uermetall przedstawione na rs. Poseczegsine elony gene ratora ciromatyeznego roinig sig Jedymie wykorzystaniem Gilnieéw wtgpmych,kigre ina krotnotiadziela cagstot- liwosé gonoratore wzorco%rego W jednejczaél prac diel- nik wstgpny 55/49, w drugie} ez 196/188, aw rzeciojezghch pominigio oba dzilniki wstepne. Poza tq réanig, wszystkie tray calony goneratora chromatyczneyo skladaja sig » lag ceterech jdnakowych potacaonych szereqowo dieinikow Schema funkcjonalny deelnika praodstawiono u dobry 1 Ceri = ; Pot ee ee Shien ge sia tst oe a ee 3a ae Bt sytuacie wyatepuje dy stanicanika Pwynon ub prayimuje ‘ovicows ponycje7Kezdorencwo, gay cyl cznika Rpowrace do posyei wyiiciowe}, stan licanika P zostaje poweikscony o Jednott, jednoczesnie bramka wycina impuls w sygnale inviéclowym, W ten spos6 clag 44 impuladur we}éclowych ottaje podeielony na odcinkio fcebieimpulo6w:6,6, 7, 6,6, 7, Ostatni impuls katdego odcinka ciqgu zostaje wycigty. Ne snyin bramki wycinajgce, ktéra steuje natgpny podobry daletnik pojawia sig ge tylko 37 smpula6w jako ciag: 5,55, 6,5, 5,6 impulsw, 2 praerwamltrwajqeymi jeden impuls. Ne wyifeiu wycinajgce) bramkt nastepnego daieinike, caqstti- ‘Wo6é Jost ponownie obnigona, Utemek 44/3? jet zblizony do wartoscl V3" wycatajgce) stosunck cagstotlivosci migdzy trzema péltonami 2 doktadnoécig 18:10, Plerwsea cogéé generatora chromatycznego pozbewionadaielnika wstepnego ‘wytwarea 4 tony w odstgpach male tere ca, i, dis, Drage cae, o podebnym ukladsie, sterowana z drlelnika 196/185 cbnizejqcego caestlliwose generatora weorcowego o pdt to- nu, wytwaraa tony h, gis fd: Daielnik wstpny 58/49 obnita cagsolliwode generatora wzorcowego 0 caly tn (\'F J dex Kadnoscig 13: 10°, a sterowany nim trzeci calon generatora Cchromatycznego, wytwarza tony b, ge, cs. Utworzenie generatora chromatycenego 2 trzech bardzo zbli- zonych czlon6w umotliwit opracowanie jednego ukladu sea- hams SP al Wig, | 1. exes q ie i. TEE eytt # Lm earik P foBh Dalelnik ten diel z krotnogciq 44, umodliwia take uzyskanie rugie} cagsiotliwosci w odstqpie male tercf przez stlumienic siedmiu 2 czterdzlestu czterech impulséw. ‘Omawiany driclnik sklada sig licenik6w R, P, kodera K do. programowania krotnosci daielenia licenika R zaleznie od stann licznika P, oraz bramiki wycinajqce|-Licanik Rw normal~ nym 'cyklu zlicza do 6, z chwila pojawienia sig sygnalu kodéra K, cykl pracy licrnika praetqcza siq ne aliczanie do 7. Taka ne bay yr Blan Qt fae dfgeh ages ys 2. Schama ony drfasowego geeraacawnorcomege wippracagcego ld! selon SAI 190 lonego, Uklad sealony firmy Intermetall typu SAH190 zawlera kaskade czterech dzielnikéw 44/37 2 preerzutnikami minima- Haujgcymt biad fazowy kuédego wy}écia oraz dzielniki wstep- ne 196/185 1 55/49, ‘Schemat ideowy kompletnego generatora chromatycznego 2 zastosowantem uldad6w sealonych SAH190 sterowanych dwulazowym generatorem wzorcowym preedstawiono na rys. 2.0 sposobie wykorzystania ukladu scalonego decydujepola- 13 Tablica 2 Zestow diolnikéw zawartyw jednym ukladaie sealonym Schemat funkjonainy genecotor chromatycenego fy In- termetall przedstawion na rs. 1 Poseczegsine zlony gene- ratora ciromatyeznego roinig sig Jedynie wykoreystaniem Gilnieéw wtgpmych,kigre 26mg krotnotia dziela cagstot- liwosé gonoratare w2orco%rego W jednejczaél prac driel- nie wstgpay 55/49, w drugie} exes 196/188, aw trzeciojezehch pominigio oba dzilniki wstepne. Poza tq rani, wszystkie tery clony generatora chromatyczneyo skladaia sig ciagu ccterech jdnakowych potgcaonych szereqowo drieinikow Schema funkcjonalny dieinika praodstawiono w doh ys. 1 Cem pao ; Pt ee ee Sihenne sists oe a ig sa ee syluacje wystepuje dy sanlicanika Pwynon ub prayimuje koricowa porycjg7. Katdorazowo, qty cyl icanika Rpowraca, do pozyei wyiiciowe}, stan licanika P zostaje poweicscony o Jednott, jednoczesnie bramka wycina impuls w sygnale itviéclowym, W ten spos6b clag 44 impulagur weléclowych ottaje podelony na odcinkoficebieimpula6w:66,6, 7, 6,6 7. Ostatni impuls katdego odcinka ciqgu zostaje wycigty. Ne snyiéin bramki wycinajgce, itor steuje natgpny podoby daletnik pojawia sig wige tylko 37 smpuls6w jako ciag: 5,55, 6,5, 5,6 impuls6w, 2 praerwamltrwajgeymi jeden impul. Ne wyifeiu wycinajgce) bramkt nastepnego daielnike, caqstti- ‘Wosé jest ponownie obnizona, Ulamele 4437 fet zblizony do wartoscl V2" wycataigce) stosunck cagstotliwosci migdzy trzema péltonami 2 dokladnoécig 18-10, Perwsea cogéé generatora chromatycznego pozbewionadaielnika wstepnego ‘wytwarea 4 tony w odstgpach male tere ca, i, dis, Drage cage, o podabnym ukladsie, sterowana z drlelnika 196/185 cbnizejqcego caesttliwose generatora weorcowego o pat to- tu, wytwarza tony hg, Dele watepny 85/49 obniza cogstolliwodé generatora wzorcowego 0 caly ton (\'F } dex Kadnoscig 13: 10°, a sterowany nlm trzeci calon generatora cchromatycenego, wytwarza tony b, ge, cs. Utworzenie generatora chromatycenego 2 trzech bardzo zbli- eonych czlonéw umotliwit opracowanie jednego ukladu sea- shams SP al Wig, @ 1. eae q ig i. TEE eytt FL earik P foBh Dazlelnik ten dzieliz krotnoéciq 44, umodliwia takte uzyskanie rugie} cagsiotliwosci w odstqpie male tercf prez stlumienic siedmiu 2 czterdzlestu czterech impulséw. Omawiany driclnik sklada sig licenik6w R, P, kodera K do. programowania krotnosci daielenia licenika R zaleénie od stann licznika P, oraz bramiki wycinajqce|-Licanik Rw normal~ nym 'cyklu zlicza do 6, chwila pojawienia sig sygnalu kodéra , cykl pracy licnika praetacza siq ne aliczanie do 7. Taka ae a d moans ) feat dfgeh weg ys 2 Schama ony drfasowego generac wnorcomege wippracagceg ld! selon SAI 190 lonego, URlad sealony firmy Intermetall typu SAH190 zawlera kaskade czterech dzielnikéw 44/37 2 preerzutnikami minima- Haujgcymt blad fazowy kuédego wyjécia oraz dzielniki wstep- ne 196/185 1 55/49, ‘Schemat ideowy kompletnego generatora chromatycznego 2 zastosowantem uldadow sealonych SAH90 sterowanych dwulazowym generatorem wzorcowym preedstawiono na rys. 2.0 sposobie wykorzystania ukladu scalonego decydujepola- 13 peu 8 Z Aye 2 Schema generator hrometyenege ‘rkoreyigcy melo patery impo haul Gy @y Oy Oy Oy © fe $s ae ‘ys. 4. Schomat dow abla sesloneg SABZIOe gory] rar schamateowy 'Ucoktawowege generators chomayeznege = ahidam sclomyl SARI (o doh) ‘zenie néiki 10, Jezeli nééka 10 est zwarta zmasa, to cagstotli- ‘wose wzorcowa stenuje keskady dziclace 44/37 praez dzielnik ‘wstepny 55/49, Gdy nééka ta nie jest nigdzie praylaczona, ‘cgstoliwoS€ wzorcowa obnidona jest przez daielnik wstepny. 196/185. Praylaceenie sygnalu generatora wzorcowego do ‘néék 10 ukledu unierucharnie oba dzieiniki wstepne, @sygnat waoreowy dochodzi bexpotrednio do kaskady drielnikéw 144/37. W uldadzie scalonym SAH100 praewléziano modliwose _zmiany liczby dzisinikéw minimalizujqcych blad fazowy. Prey nie polgczone} z masa nééce 2 czynne sq try preerzutniki rminimalizujgce blad fazowy keddego wyiécia, a tony wyjécio- ‘we generatora chromatycanego mieszcza sig w cawarte]okta- wie. Po polqczeni nétki 2 z masq, blad fazowy minimalizuja tylko dwa preerzutniki, @ uzyskana skala muzycana zawarta Jestw piatej oktawie. ‘Rozwinigciem ukladu scalonego SAH190 jest uklad scalony 'SAH200, funkcjonalnie anelogicany, ale d2igki modyfikacjom technologicenym mogacy wapélpracowaé z generatorem ‘wzorcowymn o czgsotiiwosci do 4500 kHz, co daje polepszenie doklednosct generowanych tonéw w odniesieniu do skali temperowane|, zmniejszenie bledufazowego oraz podwy?sze- nie o oktawe crgstotliwosei sygnatow wyjéciowych. Jako oktawowe déielniki czgstotliwosci moga bye wykorzysta- ne cyfrowe uklady scalone zawierajace proerautniki o wolnym ostepie do ich sterowania | wyiScia badé liezniki aliczajqce w systemie dwojkowym. W orgenach elektronicznych stoso- wane sanajczgécie uklady scalone zawlerajgce wielka licebe Prrerzutnikow. Firma Intermetall poleca do wykorzystenia W-Instrumentach elektronicanych sealony siedmiokroty dzlelnik SAJ110. Kaddy praerautnik tego ukladu sealonego wyposazony jest w separator utrzymujacy stala amplitude Prostokatnego sygmalu wyjéciowego. Firma Siemens oferuje Uklad sealony A205, ktOry jest ofmiokrotaym dalelnikiem ‘zaptotliwosci o wybieranym ksztaicie sygnalu wy}éeiowego. Wybieranie sygnatu prostokat-pila odbywa sig za pomoce, napigcia doprowadzonego do jedne} z nééek uktedu scalone- go. Stwarza to nowe mozliwosci dla konstruktarow organéw elektronicznych. Uklad scalony SAJ410 firmy Siemens jest 2blidony do ukladu SAI110. Nowe rozwiqzania w dziedznie scalonych generatoréw chro- ‘matycznych daje metoda syntezy impulséw. Schemat ideowy ‘ukladu scelonego SAH220 umodiiwiajacegouzyskanie 12-sto- pniowe} skali temperowane) tq metoda przedstawiono na rysunkn 3, CCagstotliwosé generatora wzorcowego 2ostaje wielokrotnie podzielona praez dwa w kaskadzie dzielnikéw, przy czym od krotnosci podziatu zalety dokladnose uzyskane} skali tempe- rowane}. Praeblegi wyjéciowe 2 poseczegélnych daielnikow zostaja doprowadzone do 11 bramek, na wyiéciach ktérych, ‘w wynikey syntezy impule6w, otraymuje sig nowe praebiegi, rétniqce sig migdzy sqsiecnimi bramkami o pél tonu. “Metoda ta znalazla zastosowante w praktyce w niecozmodyti~ Kowane} postaci, ktéra wykorzystuje je] zalety, a eliminuje pewne je} wady. Firma Fhilips wykorzystaia koncepcje po- ziaiu generatora chromatyczego na 12 czlonéw, 2 ktérych kazdy motodg syntezy impulséw przesuwa czestolliwose waor- cowa tylko © pét tonu i tym sygnatem storuje dolng czese generatora chromatycznego, Praebieg! koniecane do syntezy kano z piginastokrotnegy podziahu czgstotliwosci genera- tora wzorcowego 0 czgstolliwosel 8572 kHz, Potlewa? czestot- liwosé sterujgca kaédy clon generatora chromatycznego jest ‘0 pt tonu mniejsza od czestotliwosci sterugce| zion poprzed- ‘i, motna te same dzielniki crgstotliwosel wykoreysta€ jako oktawowe dzielniki tonu. Pruedstawiona wydej koncepcja znalazta zastosowanie w ge- neratorze chromatycznym, KtGtego schemat przedstawiono ne ys. 4, zrealizowasiym na 12 ukladach scalonych SAH220. Stanowi on 1-oktawowe #rédlo tonéw calego instrument. Jest to generator chromatycany, ktory nle wymaga stosowania ‘oddzieinych oktawowych daielnikéw czastotliwoscl Prowadzone sq nadal prace tiad udoskonaleniem uktedow ‘organéw elektronicznych zinlerzajace do upromzczenia kon- strukgil instrumentu i zmniejszenia kosztow wytwarzania, Nalety oczekiwaé dalszego szybkiego postepu w te} dzie- zine. LITERATURA 1. Gehrig W. ~ Inegrierte Schaltung SAHI90 zur Tonerzeugung in c’lektronichen Orgeln.,.Punk-tecmik 11/1972 2. Franssen NV. - Tempered tone-scale generation from a single ‘oscillator, Jounal ofthe audio engineering society” 6/1973. 3. News repart on integrated cirults for elecuonlc organs. ,PhILps Blooma News Report" Nr 74901 Apri 1974, 4, Hintz H.~ Digitale 11-okteven Orgelgeneratr, .Funk-technik savior, Miedzynarodowy standard transmisji danych Ww programowanych systemach pomiarowo-kontrolnych Wiatach sedemdzesigtych colowa amerykafska firma Hew- Jett-Packard Company opracoweta zatozenia dotycagce zaito- matyzowanych kompleksowych systeméw pomiarowo-kon- trolaych. Opracowanie tych zalodeh podyktowane zostatoko- nlecanoéciq stworzenia jednoitego systemu pomiarowego 2 centralnym sterowaniem programowym | umo2liwijgcego latwe sprzegnigcie poszczegbinych prayizadw w cel Wy- miany informac)i pomigdzy nimi. Sposrod wielu potencjalnych odblorcéw tego typu systeméw pomlarowych nalety wymieni¢ preede wszystkim laboratarla naukowo-badaweze oraz preemysl. Dynamlcany rozw6] 702- ‘budowanyeh systemw elektronicaych stwarza kontecenosé ‘wykonywania duze} lezby pomlaréw podczas prowadzenia prac adawczych oraz opracowywania orzymanych wynilesw, Z podobnymi problemam!spotkat sig moéna takze w praemy- fie, gate prey obecnym rozwoiu technki automatycenego sterowania nalezy dokonyweé wielu pomiaréw 2 jednoczes- nym zadawaniem warunk6w sterujacych bedacych czsto uza- leinionymi od wynik6w preeprowadzonych poriandw. Podstawowym problemem przy opracowaniu zeloded automa- tyeenego system pomlezowo-kontrolnego sala sig przenie- slente orgenizaciisterowania taklego system z uzytkownika na producentéw aparatury pomiatowe}. Chodzito bowiem oto, aby udytkownile még! w latwy sposéb taka aparature zestawié {nie musi zajmowaé sig opracowywaniom joj sterowania. W wyniku prowadzonych w firme Hewlett-Packard prac po- ‘stay zalotenia dotycaqce wyposedenia wszyotkich ureqdzet pomiarowo kontrolnych taklch, Jak ne prayikad: zasilacre, generatory, multimetry, cagstocomlerze itp. w uklady inter- fejsowe, umcdliwiajqce {ch sterowante w spossh programove. ny oraz wyrang informac| miedry tyml preyrzadam. W 19751. napodstawie patentuirmy Hewlett-Packard opraco- ‘any 2ostal praez Institute of Electrical and Electrons Eng- ‘neers (IEEE) amerykafiski standard, zobowiqzujacy firmy pro- ttych problema przegigd schematéw Tunery TSH-104, TSH-105 i TSH-113 ‘Tunery TSH-104, TSH-105 i TSH-119sq nowoczesnymitrayza- Iresowymi tunerami klasy Hi-Fi, umodliwlajgcymt odbior programéw tadiofonicanych o emisji AM na falach érednich 1 dlugich oraz o emisji FM na falach ultrakrétkich, nadawa- nych zaréwnio w wersji monofonicane} jak i stereotonicmne} Kaédy 2 nich jest przystosowany do wspélpracy 2 magnetofo- ‘nem oraz wzmacniaczem m.cz. 'W tunerach zastorowano wiele nowoczesnych podzespolw 1 rozwigzasi Kontrukcyjnych, jak: uklady scalone, diody po- jemnofciowe, uklad ARCz i uktad cichego strojenta na zakre- sie UKF, wychylowy wskainik dostrojenia oraz metalowa ‘obudowg. Tunery TSH-105 TSH-113.sq wyposazone dodatko- ‘wo w wychytowy wskagnik czgstolliwodel | uktad pamigcl ‘elektronicznej z sensorami, umodliwiajgcymi zaprogramowa- nnle czterech stacji. Tunery sq produkowane w Zakladach Radiowych Diora w Dalertoniowie. Schemat ideowy tunera TSH-105 Jest przedstawiony na str 160-161, W opisie uktadu tunera TSH-105 podano réénice migdzy nim a tunerami TSH-104 { TSH-113. DANE TECHNICZNE ‘akresy odbleranych czgstotliwose!: = fale dtugie 150.285 kez = fale fredate 525..1605 kHz = UKF 65,5..73,0 MH ‘Cautoéé utythowa: zanteny zewngtrane} = fale dtugie <80nV ~ fale érednie <50nV ~ UKF mono <4K ~ UKP stereo <8W z anteny ferrytowej = fale dhugie <1.2mvim = fale érednie < 0,8 mv/m Selektancja: ~ tor AM > 96 dB pray F, = 1 MHz £9 kHz = tor FM. 341 dB pray Fy = 69 MHz 300 ke ‘Tumienie sygnaléw ustrzanych: = fale dlugie > 4008 = fale 6rednie > 4008 ‘Tlumienie sygnaléw posr.cz:; AM > 40 dB- FM > 60 dB ‘Skutecanosé dzialania ARW: > 10dB/40 6B Thumienie modulacji amplitudy: > 408 ‘Tlumienie przestuchu stereofonicmego: ‘> 20dB prey F, = 69 MHz i fq = 1 kH2 Potpraewodnik w tunerze TSH-104 ~ 5 uklad6w scalonych, 20 tranzystor6w, 19 diod w tym § dled, ojemnosciowych w tunerach TSH-105 i TSH-113 = 7 uktad6w scalonych, 23 tranzystory, 21 diod w tym § diod pojemnofciowych Zasilanie: sie 220 V; 50 Hz Pobsr mocy: cokolo 20 VA, ‘Wymiary 440137335 mm Cigar: koto 6 kg (OPIS UKEADU TUNERA TSH-105 Sygnal x anteny UKF jest doprowadzany do obwodurezonan- sowego skladajacego sig z cewek L101, kondensatoréw C102 4 C103 oraz podwéjne} diody pojemnosciowej D101, a nasty ple do tranzystora T1O1 pracujqcago w ukladate wzmacria Odpowiednio zaprojektowane przekladnie transformatora {L101 oraz autotranformatora 1103/1104 zapewnlaja szumowe dopesowanie anteny do welécia wamacniacza i powadnie amniejszajg wplyw oddziatywanla obwodu E-B tranzystora ‘T1O1 na obwéd wejsciowy prey pracy glowicy z autym! pozio- amt sygnatéve. Obwody, weléciowy { wyjéciowy wamaculacea w.ce. oz we)- Sciowy mieszacea pracujqcego 2 tranzystorem T102, preestra- jane a pomoce dlod pojemnosciowych D101, D102 1 D103, ‘Zapewniaja odpowiednio duzq selektywnos¢ tunera w zakre- sle UKP. ‘Tranzysior T103 pracuje w ukladzle heterodyny. Spregzenie je 2 mieszaczem jes bardzo sabe (maly kondensator C111). Zapewmia to dua stailnos¢ pracy heterodyny dei elimina- jl oddzlalywania obwodu w.cz. na obwéd heterodyny, Do obwodu rezonansowego heterodyny jest dolaczona dieda po- Jemnofciowa D105 poleryzowane naplectem salymz.detekto- + storunkowogo. Dioda ta pracue w ukladzie ARCz, Rezystory zia}dujqce sig w obwodach kolektorSw tranzysto- row T101 i T102 zapewniaja odpowiednig stabilnos¢ wamac- niacza w.cz. | mieszacza pray pracy z dutymi sygnatami. Napigcie regulacyine do praestrajania obwodéw w glowicy fest doprowadzane prae2 rezystory separujace R101, R105, R107 1 RIB, R117, W tunerach TSH-104 napigcie requlacyine jest doprowadzane bezpoérednio z potencjometra RAIS, ‘2 w tunorach TSH-105 i TSH-113 przez. dodatkowy uklad programowania 1 pradigczania sensorowego, pracujqcego _2ukledami soalonymi US301iIS902 ore2tanzystoran\T30%, ‘302, T303 17210. [Nepigcie zastlania do uktadéw scalonych USIO1 1 US302 jest doprowadzane do kofcéwek 16, W momencie doprowadzenia tego napigcia do koscbwki 16 ukladuUS901 nastepujezawsze potgczenie potencjometru R415 z diodami pojeminoéciowymi w glowicy dzighi wystapieni zwarcia koficéwek 11 1 15, ‘wewnalrz ukladu. Zamkniety tet zostae obwod 2aréwki 21 i aréwka acayna Swiecié, W danyn preypadku, wtunerach ‘TSH-I05 { TSH-113 moina dostrolé sig do po2gdane stact fdentycnie, jake w tunerach TSH-104 Dothnigele palcem dowolnego crujnike sensorowego St..S4 powoduje zgatnigcie taréwki 21 1 zapalenie sle 2arGwki ‘odpowindajgce) dotknigtemu czujnkow! orez zmiane napig- cia regulacyinego. Odbierana jest wtedy stacj, kira uprzed- ‘no zaprogramowano 2a pomoca potencjometni wspdpracug- ogo 2 dotkniglym czujnikiem (jeden 2 potencjometséw P1.-Pd) Dotknigcle cxujaike oanaczanego napisem ,Reczne” (0) powoduje powr6tdo poczatkowego stanu potgczed cylt Praejécie do stanu umoiliwiajqcego reczne dostrajanie do Potgdanej stacji za pomocg potencjometrt R415. Uilad tranzystorem T301 speiniafunkcjg wamacniaczapra- owego sterulgcego wychylowy wekadnik cogstotiwote, do Jtérej w danym momencie zosal dostrojny tuner. 159 {SFE Uklad zreallzowany 2tranzystoraini 7302, T3031 T210shuty do blokowanla (wyciszaala) wzmacniacza pott.cz. FM na czas praelaczania sensorowego, Tranzystor T210 jest montowany na plytee poste. FM. Sygnal 0 poirc2, 10,7 MHz wydsielany stotonym fitrem ‘pasmowym, zcalizowanym z element6w LCi filta ceramicz- nego F201, jest doprowadzany do wamacniacza post cz. prac- Jacego 2 ukladarai scalonymt US201, US202 i tranzystorem T2Ol. Z tanzystorem T201 pracuje wzmacniacz-ogranicrnll 4 dysiryminator oraz uklad wyclszanie sruméw (clche stroje- nie). Migdzy ukladami scalonymai znajduje slg drugi fil ceramiczny 10,7 MH (F202) Zapewnla on odpowiednio duia” selektywnofé wamacniacza pose.cz ‘Uktady scalone US201 1 US202 sq zasilane praez tranzystor 7202. Zapewnia on odpowlednia wielkos¢ napigcia zasilajq- ego Z teanzystorem T2091 dloda D202 pracuje detektor poziomu sygnalu. Do jego wyicia jest praylgczony wychylowy waked tik dostojenia AM/FM oraz baza tranzystora T21 pracujgce- {go w ukladzle wyciszanie, ‘Jedel\uklad wyclezania Jost wyaczony (zwarte Rontakty 21 preelqcenika ,,wyciszanie"), to baza tranzystora T211 jest polaryzowana njemnym naplectem przez rezystot R225 powo- dujge Jogo praewodzente. Zapewnla (0 polgccenie cezystore 219 2 masq w efekele praewodzenle tranzystora 7201. Jedelluklad wyclszania zostanse wigczony, a sygnel weiscio- ‘wy bedzie maly (tuner nie zostat destrojony do stacji ub gay nawet zostai destrojony, ale paziom odbieranego sygnatu jest maly), to tranzystor T211 nie bedzie przewodzit, Nie bedzie tez praewodaittranzystor 1201 (wyciszenie). Wieks2y sygnal wo}- ‘Sciowy powoduje warost potencjatuna bazie tranzystora T211 1 jego przewodzenie. Proewodat wtedy r6wnied i tanzystor ‘T201, Sygaal pos.ca. PM nie jst jué wledy blokoweny. ody D204 11205 praca w uktadzie detektorastomunkowe- 9p. Z wyifcie tego detektora sq doprowadzane napigcia do ‘ukdadu ARCe | nepigcie mc, klére po wamocnieniu w ulla- dale praculgcym tranzystorem T205 steruje dekoder stereolo- nlczny. Dekoder pracuje ukladem scalonym US204. estontypuPLL praculgcym w ukladzie macierzowym 2 synchronizacja fazy inapigcia podnoéne). Uklad skladajacy slg 2 elementow C257, R256 1 R257 zapewnla zewnetczng synchronizacjelazy genera tora podnofe). Do ustalenia progu zaskoku synchronizacj generator sty potencjometr R257, Dekoder ma mitomalyc- ny przelgcznik mono-sterea, Elementy C251 i R253 oraz, C250 i R252 anajdujace si wylécu dekodera spetniajgfunkcje ukladéw deemfazy. Z wanzystorami 1206 1 7207 zrealizowano wemacniacze Ko- ekcyjne (lew i prawy kanal) eliminujace niepozqdane pro- ‘dukty 2lozonego sygnatu stereofonicanego. ‘Tor AM zostalzrealizowany ztranzystorami T401, T402, 7208 1 7209 oraz 2 ukladem seslonym USAO1. Tranzystor T401 pracuje w ubladzie widrnika érédlowego dopasowujacego ‘obwody wejéciowe do wzmacniacza w.cz, Wamacniacz W.

    You might also like