BIOTECHNOLOGIA I INŻYNIERIA GENETYCZNA – LEKCJA POWTÓRZENIOWA

ZAGADNIENIA:
- Porównanie biotechnologii tradycyjnej i nowoczesnej
- Przebieg fermentacji mlekowej i etanolowej oraz do produkcji czego są wykorzystywane te procesy
- Metody oczyszczania ścieków: metoda złoża biologicznego i metoda osadu czynnego.
- Przetwarzanie odpadów za pomocą kompostowania i fermentacji metanowej.
- Czym są tworzywa biodegradowalne
- Jakie organizmy i do zwalczania czego mogą być stosowane w biologicznym zwalczaniu szkodników.
- Podstawowe techniki inżynierii genetycznej
- Jaki jest cel tworzenia roślin i zwierząt zmodyfikowanych genetycznie
- W jaki sposób wprowadza się gen do komórki
- Czym są komórki macierzyste
- Na czym polega terapia genowa
- Przykłady naturalnego klonowania
- W jaki sposób sklonowano owieczkę Dolly
- Argumenty za i przeciw inżynierii genetycznej
- Badanie ojcostwa/pokrewieństwa/sprawcy zbrodni na podstawie schematów, profili genetycznych

ZADANIA:

Zadanie 1.
Uzupełnij schemat dotyczący podziału biotechnologii, korzystając z opisów poniżej (A – D)

A. wykorzystuje organizmy naturalnie występujące w przyrodzie

B. wykorzystuje organizmy zmienione za pomocą technik inżynierii genetycznej.
C. głównie wykorzystuje się ją w medycynie, farmacji i rolnictwie.
D. głównie wykorzystuje się ją w przemyśle spożywczym i ochronie środowiska.

BIOTECHNOLOGIA

TRADYCYJNA NOWOCZESNA

…………………………. ………………………….

Zadanie 2.
Uzupełnij tabelę dotyczącą fermentacji mlekowej i etanolowej.

Fermentacja mlekowa Fermentacja etanolowa

Równanie reakcji

Stosowana do
produkcji

Zadanie 3.
Wykreśl błędne wyrazy, tak aby zdania dotyczące oczyszczania ścieków były prawdziwe.

Oczyszczanie biologiczne ścieków przeprowadza się w specjalnym zbiorniku, w którym znajduje się nieruchome złoże
z osadzonym na nim materiałem biologicznym / chemicznym. Metoda ta nazywana jest metodą osadu czynnego /
złoża biologicznego. Można również zastosować metodę osadu czynnego / złoża biologicznego, która polega na
umieszczeniu zawiesiny, w której znajdują się bakterie i grzyby, intensywnie natleniane.
Zadanie 4.
Połącz metodę przetwarzania odpadów komunalnych z odpowiadającymi mu przykładami organizmów stosowanymi
w danej metodzie oraz z produktami powstałymi w wyniku tych procesów.

A. Fermentacja metanowa 1. bakterie tlenowe 3. tlenek węgla(IV), woda, sole, kompost

B. Kompostowanie 2. bakterie beztlenowe 4. biogaz

A – 1 / 2 oraz 3 / 4
B – 1 / 2 oraz 3 / 4

Zadanie 5.
Tworzywa biodegradowalne to:
A. Materiały degradowane w bardzo wysokich temperaturach.
B. Materiały, które można zastosować do wytwarzania energii na skalę przemysłową.
C. Materiały, które są łatwe do rozłożenia przez mikroorganizmy.
D. Materiały, które są wykorzystywane do oceny środowiska.

Zadanie 6.
Wyjaśnij na czym polega biologiczne zwalczanie szkodników.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 7.
Połącz organizmy, które mogą zostać wykorzystane do zwalczania wymienionych poniżej szkodników (A – C).

Szkodnik: Wróg:
A. Mszyce 1. Wirus myksomatozy
B. Króil 2. Biedronka
C. Larwy komarów 3. Gambuzja pospolita (ryba)
D. Strzygonia choinówka (gąsienica) 4. Złotook pospolity

A – ………… B – ………… C – ………… D – …………

Zadanie 8.
Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) to

A. Organizmy, do których komórek wprowadzono struktury komórkowe innych organizmów.

B. Organizmy wyhodowane w wyniku selekcji sztucznej.
C. Organizmy o celowo zmienionym materiale genetycznym.
D. Organizmy, które nie zawierają materiału genetycznego w postaci DNA.

Zadanie 9.
Ustaw we właściwej kolejności etapy reakcji PCR.

A. Obniżenie temperatury i przyłączenie starterów

B. Powstanie wielu kopii DNA
C. Podwyższenie temperatury i przyłączenie polimerazy DNA do starterów.
D. Rozdzielanie nici DNA w wysokiej temperaturze.

………..  ………..  ………..  ………..

Zadanie 10.
Elektroforeza polega na:

A. Łączeniu się ze sobą cząsteczek posiadających ładunek elektryczny.

B. Rozcinaniu DNA w miejscach o ściśle określonej sekwencji nukleotydów.
C. Rozdzielaniu cząsteczek o różnych właściwościach w polu elektrycznym.
D. Rozpoznawaniu sekwencji DNA składających się z 4-8 nukleotydów.

Zadanie 11.
Podczas elektroforezy najbliżej miejsca nałożenia próbki DNA znajdują się:

A. Cząsteczki najdłuższe C. Cząsteczki najlżejsze

B. Cząsteczki najkrótsze D. Odpowiedź B i C.
Zadanie 12.
Podaj 3 elementy, które mogą być wykorzystywane jako wektory.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 13.
„Niewyspecjalizowane komórki, które zachowują zdolność do podziałów przez całe życie organizmu człowieka” to:

A. Komórki merystematyczne B. Komórki macierzyste C. Komórki Leydiga D. Komórki różnicowe

Zadanie 14.
Terapia genowa polega na:

A. Wymianie całego zestawu genów pacjenta.

B. Wprowadzeniu prawidłowej wersji uszkodzonego genu do komórek pacjenta.
C. Wycięciu uszkodzonych fragmentów DNA z komórek pacjenta.
D. Wprowadzeniu całego nowego zestawu genów do poszczególnych komórek pacjenta.

Zadanie 15.
Podaj dwa przykłady naturalnego klonowania

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 16.
Poniżej przedstawiono metodę transplantacji jąder komórkowych, za pomocą której sklonowano owcę Dolly.

a) Napisz, jakiej rasy była owca Dolly.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) Napisz, czy owca Dolly była pierwszym sklonowanym organizmem przez człowieka.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
c) Uzasadnij, dlaczego klonowanie zwierząt jest trudniejsze niż klonowanie roślin.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 17.
Wymień dwa argumenty za oraz dwa argumenty przeciw inżynierii genetycznej.

Argumenty za: ……………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Argumenty przeciw: …………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 18.
W jaki sposób można zapobiec uzyskaniu przez szkodniki odporności na organizmy zmodyfikowane genetycznie?

A. Tworzenie bezpłodnych zwierząt transgenicznych.

B. Izolacja upraw roślinnych i hodowli zwierząt zmodyfikowanych genetycznie.
C. Wysiewanie transgenicznych roślin w innym czasie niż niezmodyfikowanych.
D. Zapewnienie pożywienia owadom przez wysianie z roślinami zmodyfikowanymi genetycznie roślin
niezmodyfikowanych.

Zadanie 19.
Paleontolog odkrył fragment zakonserwowanej tkanki skóry z wymarłego ptaka dodo liczącej 400 lat. Genetycy chcieli
porównać DNA z próbkami pochodzącymi z ptaków żyjących współcześnie. Która z poniższych metod będzie
najbardziej przydatna do zwiększenia ilości DNA dodo, aby można go było wykorzystać w dalszych badaniach:

A. Elektroforeza. C. PCR (Łańcuchowa reakcja polimerazy)

B. Sekwencjonowanie DNA. D. Analiza restrykcyjna.

Zadanie 20.
Jednym z podstawowych dowodów w procesie ustalania domniemanego ojcostwa jest ekspertyza genetyczna. Z
materiału biologicznego pobranego od pozwanego, dziecka i matki uzyskuje się wzory prążkowe fragmentów DNA.
Występowanie prążka we wzorze prążkowym danej osoby można interpretować jako obecność allelu dominującego.
Porównanie wzorów prążkowych dziecka, matki i pozwanego pozwala wykluczyć lub potwierdzić ojcostwo.

Poniżej przedstawiono wyniki dotyczące badania ojcostwa w dwóch sprawach alimentacyjnych.

a) Ustal, w której sprawie alimentacyjnej (I czy II) można potwierdzić ojcostwo pozwanego. Odpowiedź
uzasadnij.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) Podaj inny przykład zastosowania ekspertyzy genetycznej w sądownictwie.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………