Professional Documents
Culture Documents
2 (2EBA) Elektronika - Diodoa
2 (2EBA) Elektronika - Diodoa
1. Praktikaren azalpena 3
● KORRONTE ZUZENA 3
1.1 Diodoaren zuzenezko polarizazioa korronte zuzenean: 3
1.2 Diodoaren alderantzizko polarizazioa korronte zuzenean: 3
● KORRONTE ALTERNOA 3
1.3 Uhin erdiko zirkuitua: 3
1.4 Uhin bikoitzeko zirkuitua: 4
1.5 Graentz zubidun zirkuitua: 4
1.6 Graentz zubidun zirkuitua kondentsadore batekin: 5
2. Erabilitako Materialak 5
3. Diodoak 7
3.1 Zer da diodo bat eta zertarako balio dute 7
3.2 Terminalak 7
3.3 Diodo baten uhina 7
4. LEHENENGO ARIKETA 8
● KORRONTE ZUZENA 8
4.1 Diodoa zuzenean jarriz ( zuzeneko ezaugarri-kurbarako lortutako datuak) 8
- Zirkuitua: 8
- Neurketa: 8
- Grafikoa 9
- Konklusioak 9
4.2 Diodoa alderantiz jarriz (Alderantzizko ezaugarri-kurbarako lortutako datuak) 9
- Zirkuitua 9
- Neurketa 10
- Grafikoa 11
- Koklusioak 11
4.3 Bion txostena excelean hobeto ikusteko grafikoak: 11
5. BIGARREN ARIKETA 11
● KORRONTE ALTERNOA 11
5.1 Uhin erdiko zirkuitua: 11
- Zirkuitua: 12
- Uhinak: 12
- Konklusioak: 12
5.2 Uhin bikoitzeko zirkuitua: 12
- Zirkuitua: 12
- Uhinak 12
1
- Konklusioak 13
6. Hirugarren ariketa 13
6.1 Zer da graentz zubia 13
6.2 Graentz zubidun zirkuitua: 13
- Nola funtzionatzen du eta bideak: 13
- Zirkuitua: 14
- Neurketak: 14
- Uhinak: 14
- Konklusioak: 15
6.3 Ariketa 2 (Graentz zubidun zirkuitua kondentzadore batekin): 15
- Nola funtzionatzen du 15
- Zirkuitua: 15
- Uhinak: 16
- Konklusioak: 16
7. Praktikaren gogoeta 16
2
1. Praktikaren azalpena
Praktika honetan, diodoekin eta osziloskopioarekin ohitzen hasi gara. Horretarako, hainbat
zirkuitu-mota antolatu ditugu, diodoek nola jokatzen duten eta zer nolako uhinak sortuko
dituzten lanean ari dinerenean.
Praktika honetan honako zirkuitu hauen montatu egin ditugu:
● KORRONTE ZUZENA
Esan beharra dago, diodoak gidatzeko, 0,7V-tik gorako tentsio bat izan beharko du
sarrerako tentsioan. Honekin bat, jakin behar da, diodoak 0,7V-ko tentsioa emango duela
eta, hortaz, erresistentzian sarrerako tentsioa ken diodoaren tentsioa geratuko da
(𝑉𝑅 = 𝑉𝑇 − 𝑉𝐷 = 𝑉𝑇 − 0, 7).
● KORRONTE ALTERNOA
Diodo bakarra izanik, uhin erdiko artezgailua lortuko da. Lehen esan bezala, bakarrik uhin
erdian gidatuko du eta erresistentzia bakarrik uhin erdian lan egingo du. Korronte zuzenean
azaldutako alderantzizko polarizazioan bezala, uhin erdi horretan, erresistentziatik ez da
3
igaroko korronterik hortaz tentsio jaitsierarik ez da egongo (𝑉𝑅 = 𝐼·𝑅 = 0·𝑅 = 0𝑉). Are
gehiago, batazbesteko irteera tentsioa txikiagoa izango da.
Zirkuitu hau aurrera eramateko, tranformadore bat erabiliko da. Diodo bat 12Vrekin
konektatuko da (diodoaren anodoa) eta haren katodoa erresistentzia batera. Beste diodoa
beste 12Vrekin konektatuko da baita anodoan ere eta katodoa erreistentziarekin lotuko da.
Erresistentzia transformadoreko 0Vra bideratuko da, zirkuitua itxiz.
Modu honetan, erresistentziatik beti igaroko da korrontea eta batasbesteko irteera tentsioa
handiagoa izango da. Honekin batera, potentzia ere handiagoa izango da.
Praktikaren atal honen montaketa pixka bat zailagoa izan leike. Transformadoretik ateratako
12Vak D1en anodora eta D3ren katodora konektatuta joango da; bestetik, D1en katodoa
D2ren katodoarekin lotuko dira eta hauek erresistentziaren alde batera; erresistentziaren
beste aldea, D4ren eta D3ren anodoetan konektatuta joango da; azkenik, zirkuitua ixteko,
transformadoraren 0Vetara, D2ren anodoan eta D4aren katodoan konektatuak joango dira.
Era honetan, uhin erdi batean D1 eta D4 diodoek gidatuko dute eta beste uhin erdian D2 eta
D3.
Aurreko kasuan bezala, bi uhin erdietan gidatuko dute, diodo bi uhin erdi positiboan eta
beste biak uhin erdi negatiboan. Horregatik, erresistentziatik beti igaroko da korrontea. Hala
ere, erresistentzian jausiko den tentsioa pixka bat txikiagoa izango da bi diodo lan egingo
baitute uhin erdi batean; hau da, erresistentzia geratuko den tentsioa honako hau izango
litzateke:
Uhin erdian (D1 eta D4 gidatzen dutenean):
𝑉𝑅 = 𝑉𝑇 − 𝑉𝐷1 − 𝑉𝐷4 = 𝑉𝑇 − 0, 7 − 0, 7 = 𝑉𝑇 − 1, 4
Beste uhin erdian (D2 eta D3 gidatzen dutenean):
𝑉𝑅 = 𝑉𝑇 − 𝑉𝐷2 − 𝑉𝐷3 = 𝑉𝑇 − 0, 7 − 0, 7 = 𝑉𝑇 − 1, 4
4
Uhin positiboak eta negatiboak korronte alternotik bereizten dira (guztiak positiboan
geratzen baitira erresistentzian) eta korronte zuzen bihurtzen dira (zuzendu). Hala ere,
horretarako kondentsadore baten laguntza behar izango da.
2.Erabilitako Materialak
5
Erresistentzia (KZ) Zirkuitu elektriko bateko
korronte-fluxuarekiko oposizioaren
neurria da. Bere eginkizuna
korrontearen igarobidea aldatzea da
eta beste kasu batzuetan beroa
sortzea. Kasu honetan, diodoaren
eragina ere ikusteko erabiliko da
tenstio jaitsiera bertan ikusiz.
6
3.Diodoak
3.2 Terminalak
3.1 atalean esan bezala, diodoak bi terminal dauzka, anodo bat eta katodo bat.
7
4.LEHENENGO ARIKETA
● KORRONTE ZUZENA
- Neurketa:
0 0 0 0 0
0,1 0 0 0 0,11
0,2 0 0 0 0,23
0,3 0 0 0 0,336
0,4 0 0 0 0,4
0,5 0 0 0 0,45
8
- Grafikoa
- Konklusioak
Zuzeneko eremuan, korrontea azkar handitzen hasten den tentsioari, diodoaren tentsio
minimoa da, hau da, lan egiteko eremua, potentzial-hesiaren berdina dena. Gure kasuan
diodoak 0,6/0,7V arte 0mA ematen zituen. Baina behin 0,6/0,7V gorantz egonda diodoa
lanean zegoen eta korrontea gidatzen hasi zen.
Vk» 0,7 V
9
- Neurketa
1 0 0 0 1,04
2 0 0 0 2,07
3 0 0 0 3,05
4 0 0 0 4,06
5 0 0 0 5,08
6 0 0 0 6,02
7 0 0 0 7,1
8 0 0 0 8,12
9 0 0 0 9,14
10 0 0 0 10,06
11 0 0 0 11,11
12 0 0 0 12,12
13 0 0 0 13,09
10
- Grafikoa
- Koklusioak
Atal honetan ikus dezakegu tentsioak gora egin arren diodoak ez duela ezer gertatzen
uzten.
5.BIGARREN ARIKETA
● KORRONTE ALTERNOA
VL uhinak elikatzen du RL. Baina alde negatiborik ez duen tentsioa da, "Etengabeko Tentsio
Pultsatzailea" da, eta guk "Etengabeko Tentsio Konstantea" bilatzen dugu.
11
- Zirkuitua:
Muntaketa
- Uhinak:
- Sarrerako uhina
- Diodoaren uhina
- Irteerako uhina
- Konklusioak:
- Zirkuitua:
Muntaketa
12
- Uhinak
- Sarrerako uhina
- Diodoen uhinak (bat inbertituz erresistentzian izango duen eragina ikusteko)
(t=5ms)
- Diodoen uhinak (bat inbertituz) (t=10ms)
- Diodoen uhinak (bat inbertituz) (t=25ms)
- Diodoen uhinak (bat inbertituz) (t=2,5ms)
- Konklusioak
Ikus daitekeenez, bi diodorekin erresistentzian eragin handia egiten duela denbora
guztian korrontea igarotzen baitago.
6.Hirugarren ariketa
Ikus dezakegunez, 4 diodoak konektatuta daude eta 4 kable ateratzen dira zatietara, bi
transformadorera eta bi RL kargara.
13
Beraz, lehenengo semizikloan zuzenean polarizatuta daude eta D1 eta D4 diodoak gidatzen
dituzte. Beraz, beste bi diodoak alderantzizko polarizazioan daude eta ez dute korrontea
norabide horretan pasatzen uzten.
Bigarren semizikloan, beste bi diodoek gidatzen dute (D2 eta D3). Korrontea
transformadorearen positibotik ateratzen da, D2 diodotik pasatzen da, gero karga
zeharkatzen du, D3 diodotik pasatzen da eta transformadorearen negatiboan zirkuitua ixten
du.
SEMIZIKLO POSITIBOA: + puntua - puntuarekin alderatuta positiboa denean: D1 diodoa
zuzenean polarizatzen da eta RL erresistentzian eta D3 diodoan bidez eramaten du, B
punturaino, zirkuitua ixten den punturaino. D2 eta D4 diodoak alderantziz polarizatuta
daude. Vd1 eta Vd3 tentsioko bi erorketa gertatzen dira, eta tentsioa RLn
VRL = Vt - (Vd1 + Vd3) = Vt - 1,4V (Vt>1,4 V.)
SEMIZIKLO NEGATIBOA: + puntua --rekiko negatiboa denean: D2 diodoa RL eta D4, bidez
zuzenean polarizatuta dago. D1eta D3 diodoak alderantzizko polarizatuta daude. Vd2 eta
Vd4 tentsioko bi erorketa gertatzen dira, eta tentsioa RLn
VRL = Vt - (Vd2 + Vd4) = Vt - 1,4V (Vt>1,4 V.)
Bi kasuetan korrontea noranzko berean ibili da RL bidez. Emaitzak bitarteko hargunedun
artezgailuaren antzekoak direla ikusten dugu, baina orain VRLa Vt-tik 1,2v-ra txikiagoa da,
korronteak bi diodo zeharkatu behar baititu eta bi tentsio-erorketa eragiten baititu, baten
ordez.
- Zirkuitua:
Muntaketa
- Neurketak:
𝑉𝑅 = 10, 43𝑉 (efikaza)
𝐼𝑅 = 102, 6𝑚𝐴
- Uhinak:
- Sarrerako uhina
- Irteerako uhina (t=2,5ms)
- Irteerako uhina (t=10ms)
14
- Irteerako uhina (t=25ms)
- Irteerako uhina (t=100ms)
- Konklusioak:
Ikus daiteke, aurreko atalean bezala, diodoek erresistentzian duten eragina. Gainera,
kasu honetan, erresistentzian jausitako tentsioa txikiagoa da bi diodo gidatuko
baitute uhin erdi bakoitzean.
- Nola funtzionatzen du
3. ariketan, 2. atalean, lau diodo daude, eta horiei esker, semiziklo batean korrontea
horietako bitik pasa daiteke, eta kontrako zirkuluerdian beste bietatik. Horrela
aprobetxatzen da korronte osoa uhin osoko artezgailu batean.
Uhin-artezgailu oso baten irteerako kondentsadoreak seinalea
eraldatzen du. Eta artezketa horri esker, korronte jarraitu baten
antz handiagoa du uhin erdiko artezgailu bat erabiliz baino.
Erorketa laburragoa denez, ahalmen txikiagoko kondentsadore
bat erabil daiteke.
Zerra-tontorra
Benetan ez dugu korronte alternoa benetako korronte jarraitu
bihurtu. Grafiko batean, korronte jarraitua seinale guztiz
horizontala eta egonkorragoa da, gorabeherarik gabea. Baina
lortu dugu sakonuneak zuzentzea eta horrela izatea lerro
jarraitu baten antzekoena.
- Zirkuitua:
Muntaketa
15
Zirkuitua hobeto ikusi nahian, hona hemen esteka.
- Uhinak:
- Sarrerako uhina
- Irteerako uhina (t=2,5ms)
- Irteerako uhina (t=5ms)
- Irteerako uhina (t=10ms)
- Konklusioak:
Hau bigarren bostekoa denez, grantz zubiaren gainean, sakonuneen emaitza handiak
alderatu ahal izan ditugu. Lehenik eta behin, dakigunez, korronte-hondoa lerro zuzen baten
ondoan dago. Eta korronte alternoko honda bat, berriz, bario zikloak dira, tentsio desberdina
baitu. Hori jakin ondoren, gure zirkuituan kondentsadore batek zer inplikatu duen ikusiko
dugu. Kondentsadoreak korronte alternoko honda bat korronte zuzeneko honda batekin
berdintzeko lagunduko digu. Eta hori tentsio-erorketa murriztuz lortuko du.
7.Praktikaren gogoeta
Praktika honetan sakonki aztertu ahal izan dugu diodoen funtzionamendua eta haien
erabilera praktikaren zati guztiak garatu ditugun bitartean. Lehenik eta behin,
korronte zuzenean zein eragin duen aztertu dugu bai zuzenki polarizatuta bai
alderantziz. Behin aztertuta, zuzenki polarizatuz gero eta 0,7Vtik gorako tentsioa
izanik, diodoak gidatuko duela ikusi dugu eta bere tentsioa 0,7Vkoa dela. Berriz,
alderantziz polarizatzerakoan, ikusi dugu etengailu ireki baten funtzioa egiten duela
(korronteari buruz hitz egiterakoan); hau da, diodo horretatik ez dela pasatuko
korronterik hortaz zirkuitua irekita geratuko litzateke.
Korronte zuzeneko atalak oinarritzat hartuz, korronte alternoan egingo duen eragina
errazago aztertu daiteke eta ikusi daiteke ere diodoen kopuruaren arabera zer
nolako eragina izango duen guk jarritako kargan. Lehen aipatutakoarekin batera,
badakigu diodo bakar batekin uhin erdiko artezgailua lortuko dugula eta hortaz
erresistentziak ere bakarrik uhin erdian jasoko du diodoaren eragina; hau da,
korrontea bakarrik igaroko dela uhin erdian hortaz beste uhin erdian erresistentzian
ez da egongo tentsiorik. Hala ere, korronte alternoan lan egiten gaudenez,
polimetroarekin aztertzerakoan hori ez da ikusiko baina osziloskopioan bai. Bestetik,
bi diodorekin uhin osoko artezgailua izango dugu eta erresistentziatik beti igaroko da
korronte.
16
Azkenenego atalean, graentz zubia eta zirkuitu horretan jarritako karga izanda,
kondentsadore bat erresistentziarekiko paraleloan jartzerakoan irteerako tentsioan
(kargak jasotakoa) sortuko duen eragina aztertu dugu. Azken prozesu hau,
hasierako uhinaren (sarrerako tentsioaren uhinaren) errektifikazio bat egiteko
erabiltzen da. Horregatik azkenengo grafikoan aztertu daitezke lortutako
zerra-hortzak eta nola hauek errektifikatzen duten hasierako piko horiek. Hain zuzen
ere, azkenengo uhinarekin ikus daiteke nola gutxitzen den tentsioaren aldaketa.
Azkenik, hasieran osziloskopiarekin hainbat arazo izan ditugu. Hasieran zarata asko
ateratzen zen eta ez genuen lortzen uhina ondo ateratzea, baina behin manuala
irakurrita behin eta berriz eta sondak zehazki nola kokatzen diren jakitean ondo
atera ditugu lortu beharreko uhinak.
17