AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ADINDAN

Azərbaycan Respublikası
Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun

Q Ə RARI

Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 175.1 və 176.4-cü maddələrinin bəzi

müddəalarının şərh edilməsinə dair

3 sentyabr 2015-ci il                                                                  Bakı şəhəri

Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu Fərhad

Abdullayev (sədr), Sona Salmanova, Südabə Həsənova, Ceyhun Qaracayev, Rafael
Qvaladze (məruzəçi-hakim), İsa Nəcəfov və Kamran Şəfiyevdən ibarət tərkibdə,
məhkəmə katibi Elməddin Hüseynovun,
maraqlı subyektlərin nümayəndələri Şirvan Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi
Tofiq Heydərovun, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi Aparatının İqtisadi
qanunvericilik şöbəsinin müdir müavini Rövşən Muradovun,
ekspert Bakı Dövlət Universitetinin Mülki proses və kommersiya hüququ
kafedrasının dosenti, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Afət Mirzəyevanın,
mütəxəssislər Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin hakimi Azər
Hüseynovun, Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi Nurəddin Mustafayevin,
Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin Hüquq baş idarəsinin rəisi, baş vergi
xidməti müşaviri Samirə Musayevanın iştirakı ilə,
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 130-cu maddəsinin VI hissəsinə
müvafiq olaraq xüsusi konstitusiya icraatı üzrə açıq məhkəmə iclasında Şirvan
Apellyasiya Məhkəməsinin müraciəti əsasında Azərbaycan Respublikası Vergi
Məcəlləsinin 175.1 və 176.4-cü maddələrinin bəzi müddəalarının şərh edilməsinə dair
konstitusiya işinə baxdı.
İş üzrə hakim R.Qvaladzenin məruzəsini, maraqlı subyektlərin
nümayəndələrinin və mütəxəssislərin çıxışlarını, ekspertin rəyini dinləyib, iş
materiallarını araşdırıb müzakirə edərək, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya
Məhkəməsinin Plenumu
 MÜƏYYƏN   ETDİ:

“İnşaat İstehsalat Təchizat-2008” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti Azərbaycan

Respublikası Vergilər Nazirliyi yanında Vergi Auditi Departamentinə qarşı iddia
ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət edərək, 16 sentyabr 2013-cü il tarixli səyyar vergi
yoxlaması aktının mənfəət vergisinin 2012-ci ildə 7148,22 manat məbləğində
azaldılmış hesab edilən və həmin məbləğə görə 3574,11 manat məbləğində maliyyə
sanksiyası tətbiq edilməsi təklif olunan, əlavə dəyər vergisinin (bundan sonra – ƏDV)
2012-ci ildə 54175,33 manat məbləğində azaldılmış hesab edilən və həmin məbləğə
görə 27087,67 manat məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq edilməsi təklif edilən
hissələrində əsassız hesab edilməsini, vergi ödəyicisinin vergi qanunvericiliyinin
pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilməsi haqqında 30 oktyabr 2013-cü il tarixli
qərarın ləğv edilməsini, hesablanmış məbləğlərin Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətin
şəxsi hesab vərəqəsində azaldılmasını xahiş etmişdir.
Şirvan İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 19 mart 2014-cü il tarixli qərarı ilə iddia
təmin edilərək səyyar vergi yoxlamasının nəticələri qismən – mənfəət və ƏDV
hissələrində ləğv edilmişdir.
Şirvan Apellyasiya Məhkəməsinin İnzibati-İqtisadi Kollegiyasının 23 iyul 2014-
cü il tarixli qərarı ilə vergi orqanının apellyasiya şikayəti təmin edilməmiş, birinci
instansiya məhkəməsinin qərarı dəyişdirilmədən saxlanılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin İnzibati-İqtisadi Kollegiyasının 4
noyabr 2014-cü il tarixli qərarı ilə apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qərarı ləğv
edilmiş və iş təkrar baxılması üçün həmin məhkəməyə qaytarılmışdır.
İşə yenidən baxan Şirvan Apellyasiya Məhkəməsi Azərbaycan Respublikası
Vergi Məcəlləsinin (bundan sonra – Vergi Məcəlləsi) 175.1 və 176.4-cü maddələrinin
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 30 dekabr tarixli 219
nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Vergi ödəyicisinə verilmiş vergi hesab fakturası
üzrə alınmış malların (iş və xidmətlərin) dəyəri ödənilərkən ƏDV-nin ödənilməsi,
ƏDV-nin depozit hesabında uçotun aparılması, ƏDV-nin hərəkəti, bu hesab üzrə
aparılan əməliyyatlardan ƏDV-nin əvəzləşdirilməsi və dövlət büdcəsinə köçürülməsi
Qaydaları”nın (bundan sonra – Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 30 dekabr tarixli
Qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydalar) 1.4-cü bəndi ilə əlaqəli şəkildə şərh edilməsinə
dair Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə (bundan sonra –
Konstitusiya Məhkəməsi) müraciət etmişdir.
Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu müraciətlə bağlı aşağıdakıların qeyd
edilməsini zəruri hesab edir.
Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun formalaşdırdığı hüquqi mövqeyə görə
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının (bundan sonra – Konstitusiya) 73-cü
maddəsində təsbit olunmuş vergi ödəmək vəzifəsi dövlətin şərtsiz tələbi kimi bütün
2
vergi ödəyicilərinə şamil olunur. Vergiləri ödəmək (o cümlədən qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş müvafiq vaxtda və miqdarda) hər bir şəxsin konstitusiya
vəzifələrindən biridir. Vergi ödəyicisi qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada dövlətin
xəzinəsinə müəyyən pul məbləği şəklində ödənilməli olan əmlakının müəyyən
hissəsinə dair öz mülahizəsinə uyğun sərəncam verə bilməz və bu məbləği mütəmadi
olaraq dövlətin xeyrinə keçirməyə borcludur. Əks təqdirdə dövlətin, həmçinin digər
şəxslərin hüquqları və qanunla qorunan maraqları pozulmuş olar.
Vergi ödəyicisinin bu vəzifəsində cəmiyyətin bütün üzvlərinin ictimai maraqları
öz əksini tapmışdır. Buna görə dövlət yalnız vergi ödəyicilərinin deyil, həmçinin
cəmiyyətin digər üzvlərinin də hüquq və qanuni mənafelərinin qorunması məqsədilə
vergi hüquq münasibətlərini tənzimləmək sahəsində qanuni tədbirlər görmək
hüququna və vəzifəsinə malikdir (Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun 12 yanvar
2011-ci il tarixli, 7 dekabr 2011-ci il tarixli, 12 mart 2012-ci il tarixli, 9 sentyabr
2013-cü il tarixli Qərarları).
Qeyd olunmalıdır ki, Konstitusiyanın 94-cü maddəsinin I hissəsinin 15-ci
bəndinə müvafiq olaraq qanunverici maliyyə fəaliyyətinin əsaslarına, vergilərə,
rüsumlara və ödənişlərə dair ümumi qaydalar müəyyən edir. O, müstəqil olaraq
vergitutmanın əsas elementlərini və vergilərin miqdarını, vergi ödəyicilərinin və
vergitutma obyektlərinin tərkibini, vergi dərəcələrinin növlərini, vergi dövrünün
davamlılığını, vergi bazasının müəyyənləşdirilməsi üçün gərəkli olan dəyər və
kəmiyyət göstəricilərini, vergilərin hesablanma qaydasını və s. müəyyən edir. 
Konstitusiya müddəalarına əsaslanan Vergi Məcəlləsi Azərbaycan
Respublikasında vergi sistemini, vergitutmanın ümumi əsaslarını, vergilərin müəyyən
edilməsi, ödənilməsi və yığılması qaydalarını, vergi ödəyicilərinin və dövlət vergi
orqanlarının, habelə vergi münasibətlərinin digər iştirakçılarının vergitutma
məsələləri ilə bağlı hüquq və vəzifələrini, vergi nəzarətinin forma və metodlarını,
vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyəti, dövlət vergi orqanlarının və
onların vəzifəli şəxslərinin hərəkətlərindən (hərəkətsizliyindən) şikayət edilməsi
qaydalarını müəyyən edir (Vergi Məcəlləsinin 1.1-ci maddəsi).
Vergi Məcəlləsinin 6-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş dövlət vergilərinin
sırasında əlavə dəyər vergisi müəyyən edilmişdir.
Əlavə dəyər vergisinin anlayışı, vergi ödəyicilərinin hüquqi statusu, vergitutma
obyekti, vergi ödəməkdən azad edilmə, büdcəyə ödəmələr müəyyən edilərkən
əvəzləşdirilən ƏDV və digər məsələlər Vergi Məcəlləsinin XI Fəslində nəzərdə
tutulmuşdur.
Həmin Məcəllənin 153-cü maddəsinə əsasən əlavə dəyər vergisi vergi tutulan
dövriyyədən hesablanan verginin məbləği ilə bu Məcəllənin müddəalarına uyğun
olaraq verilən elektron vergi hesab-fakturalara və ya idxalda ƏDV-nin ödənildiyini

3
göstərən sənədlərə müvafiq surətdə əvəzləşdirilməli olan verginin məbləği arasındakı
fərqdir.
Maddənin mətnindən və mahiyyətindən göründüyü kimi, hesabat dövrü ərzində
ödənilməli olan ƏDV-nin məbləğinin hesablanması üçün aşağıdakı göstəricilər
müəyyən edilməlidir:
● vergi tutulan dövriyyədən hesablanan verginin məbləği;
● elektron vergi hesab-fakturalara və ya idxalda ƏDV-nin ödənildiyini göstərən
sənədlərə müvafiq surətdə əvəzləşdirilməli olan verginin məbləği.
Hesabat dövrü ərzində bu iki göstərici arasındakı fərq ödənilməli ƏDV-nin
məbləğidir.
Vergi Məcəlləsinin 173.1-ci maddəsində vergi tutulan dövriyyədən hesablanan
verginin məbləği göstərilmişdir. Həmin maddəyə əsasən ƏDV-nin dərəcəsi hər vergi
tutulan əməliyyatın və hər vergi tutulan idxalın dəyərinin 18 faizidir.
Həmin Məcəllənin 175.1-ci maddəsinə görə bu maddədə başqa hallar nəzərdə
tutulmamışdırsa, əvəzləşdirilən ƏDV-nin məbləği vergi ödəyicisinə verilmiş elektron
vergi hesab-fakturaları üzrə nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank
hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə) ödəmələr üzrə ƏDV-nin
depozit hesabına və bu hesab daxilində aparılan əməliyyatlarda ödənilən vergi
məbləği sayılır.
Göründüyü kimi, həmin maddədə iki növ ödəmələr nəzərdə tutulmuşdur:
- elektron vergi hesab-fakturaları üzrə nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət
təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə)
ödəmələr;
- ƏDV-nin depozit hesabına və bu hesab daxilində aparılan əməliyyatlarda
ödənilən vergi.
Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu hesab edir ki, birinci halda söhbət ödəmə
əməliyyatlarının ƏDV-siz dəyərindən, ikinci halda isə ödənilmiş verginin
məbləğindən gedir.
Belə nəticəyə gələrkən Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu qanunverici
tərəfindən Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsində edilmiş dəyişikliklərə əsaslanır.
Belə ki, həmin maddənin 1 yanvar 2003-cü il tarixədək qüvvədə olmuş
redaksiyasına əsasən əvəzləşdirilən ƏDV-nin məbləği vergi ödəyicisinə verilmiş
vergi hesab-fakturaları üzrə nağdsız qaydada ödənilmiş verginin məbləği sayılırdı. Bu
zaman yalnız ƏDV hissəsinin nağdsız qaydada ödənilməsi tələb olunurdu və
əməliyyatın ƏDV-siz dəyərinin hansı qaydada ödənilməsinə dair heç bir şərt mövcud
deyildi.
“Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə əlavə və dəyişikliklər edilməsi
barədə” Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 28 noyabr tarixli 519-IIQD nömrəli
Qanununa əsasən Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsində “nağdsız qaydada
4
ödənilmiş” sözləri “nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank hesabına
birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə) aparılmış ödəmələrdə” sözləri ilə
əvəz edilmişdir. Bu dəyişiklik nəticəsində əvəzləşdirilən ƏDV-nin məbləği nağdsız
qaydada aparılmış ödəmələrdə verginin məbləği hesab olunmuşdur. Nəticədə,
əməliyyatın həm ƏDV-siz dəyərinin, həm də ƏDV hissəsinin nağdsız qaydada
ödənilməsi həmin verginin əvəzləşdirilməsinə hüquq vermişdir. “Mal, iş və xidmət
təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər” nağdsız qaydada
aparılmış ödəmələrin tərkibinə aid edilməmişdir. Beləliklə, “mal, iş və xidmət təqdim
edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər” aparıldığı halda ƏDV-nin
ödənilmə formasından asılı olmayaraq həmin verginin əvəzləşdirilməsi istisna
olunmuşdur.
Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsinə edilmiş sonuncu dəyişikliklər isə
(Azərbaycan Respublikasının 2007-ci il 6 noyabr tarixli 472-IIIQD nömrəli Qanunu;
Azərbaycan Respublikasının 2009-cu il 19 iyun tarixli 835-IIIQD nömrəli Qanunu)
vergi tutulan əməliyyatın ƏDV-siz dəyərinin ödənilməsi qaydası ilə bağlı
olmamışdır.
Beləliklə, Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsinin qüvvədə olan redaksiyasında
əvəzləşdirilən ƏDV-nin müəyyən edilməsi məqsədləri üçün mal, iş və xidmət təqdim
edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlərin aparıldığı hallar istisna
edilmişdir.
Göstərilənləri nəzərə alaraq, Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu belə bir
nəticəyə gəlir ki, Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsinin “nağdsız qaydada
ödəmələr” müddəası təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş
xidmətlərin ƏDV-siz dəyərinin nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin
bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə) ödənilməsini
nəzərdə tutur.
Vergi Məcəlləsinin 176.4-cü maddəsinə müvafiq olaraq ƏDV-nin ödəyiciləri
olmayan alıcılara pərakəndə mal göndərildikdə və ya xidmət göstərildikdə, elektron
vergi hesab-fakturası əvəzinə qəbz və ya çek verilə bilər. Qəbzlər, çeklər, müəyyən
edilmiş qaydada tərtib edilməyən elektron vergi hesab-fakturaları, nağd aparılan
əməliyyatların rəsmiləşdirildiyi sənədlər bu Məcəllənin 175-ci maddəsinin
məqsədləri üçün verginin əvəzləşdirilməsinə əsas vermir və bu Məcəllənin digər
maddələrində göstərilən müddəalardan asılı olmayaraq aparılan əvəzləşdirilmə
etibarsız hesab edilir.
Bu maddə ƏDV-nin ödənilməsini təsdiq edən, lakin vergi məbləğinin
əvəzləşdirilməsinə əsas verməyən sənədləri müəyyən edir. Bunlara ƏDV-nin
ödəyiciləri olmayan alıcılara pərakəndə mal göndərildikdə və ya xidmət göstərildikdə
verilmiş qəbz və ya çeklər; müəyyən edilmiş qaydada tərtib edilməyən elektron vergi

5
hesab-fakturaları; nağd aparılan əməliyyatların rəsmiləşdirildiyi sənədlər aid
edilmişdir.
Göründüyü kimi, alıcının ƏDV məqsədləri üçün qeydiyyatda olub-
olmamasından asılı olmayaraq ƏDV-nin əvəzləşdirilməsinə hüquq verməyən
sənədlər, o cümlədən “nağd aparılan əməliyyatların rəsmiləşdirildiyi sənədlər” ƏDV-
nin əvəzləşdirilməsinə əsas vermir.
Göstərilənlərə əsasən Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu hesab edir ki, Vergi
Məcəlləsinin 176.4-cü maddəsinin “nağd aparılan əməliyyatlar” müddəası təqdim
edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş xidmətlərin istər ƏDV-siz
dəyərinin, istərsə də ƏDV-nin məbləğinin nağd qaydada ödənildiyi əməliyyatları
ehtiva edir. Bu zaman təqdim edilmiş malın, görülmüş işin və ya göstərilmiş xidmətin
ƏDV-siz dəyəri və ya ƏDV-nin məbləği nağd qaydada ödənildikdə, aparılan
əvəzləşdirmə etibarsız hesab edilir.
Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu həmçinin belə nəticəyə gəlir ki, Vergi
Məcəlləsinin 175.1 və 176.4-cü maddələrinin mənasına görə təqdim edilmiş malların,
görülmüş işlərin və ya göstərilmiş xidmətlərin ƏDV-siz dəyəri yalnız nağdsız
qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada
ödənişlər istisna edilməklə) tam olaraq ödənildikdə, ƏDV-nin məbləği isə ƏDV-nin
depozit hesabına və bu hesab daxilində aparılan əməliyyatlarla ödənildikdə vergi
ödəyicisinə verilmiş elektron vergi hesab- fakturası üzrə ödənilmiş vergi məbləği
əvəzləşdirilən ƏDV-nin məbləği sayılır.
Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu Vergi Məcəlləsinin qeyd olunan
maddələrinin Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 30 dekabr tarixli Qərarı ilə təsdiq
edilmiş Qaydaların 1.4-cü bəndi baxımından şərhi ilə bağlı müraciətdə qaldırılan
məsələyə dair qeyd edir ki, bu Qaydalar “Azərbaycan Respublikasının Vergi
Məcəlləsinə əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının
2007-ci il 6 noyabr tarixli 472-IIIQD nömrəli Qanununun tətbiq edilməsi barədə”
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 14 dekabr tarixli 675 nömrəli
Fərmanının icrasının təmin edilməsi ilə əlaqədar qəbul edilmişdir.
Həmin Qaydaların 1.4-cü bəndinin ilkin redaksiyasına əsasən malları (işləri,
xidmətləri) alan şəxs (bundan sonra – alıcı) tərəfindən vergi hesab-fakturalarında
göstərilən malların (işlərin, xidmətlərin) ƏDV-siz dəyəri həmin malları (işləri,
xidmətləri) təqdim edən şəxsin (bundan sonra – satıcı) bank hesabına, ƏDV-nin
məbləği isə ƏDV-nin depozit hesabına köçürülməlidir.
Daha sonra Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il 16 fevral tarixli 47 nömrəli Qərarı ilə
Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 30 dekabr tarixli Qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydaların
1.4-cü bəndindən “bank” sözü çıxarılmışdır.
İlkin olaraq qeyd etmək lazımdır ki, Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 30 dekabr
tarixli 219 nömrəli Qərarı ilə müvafiq Qaydaların təsdiq edilməsindən bu Qaydalara
6
dəyişiklik edilməsi barədə 2008-ci il 16 fevral tarixli 47 nömrəli Qərarın qəbul
edildiyi tarixədək Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsində hər hansı dəyişiklik
edilməmişdir. Başqa sözlə, əvəzləşdirilən ƏDV-nin müəyyən edilməsi ilə bağlı vergi
qanunvericiliyinin müddəaları olduğu kimi qüvvədə olmuş və hazırda da qüvvədədir.
Buna görə Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il 16 fevral tarixli 47 nömrəli Qərarının qəbul
edilməsi əvəzləşdirilən ƏDV-nin müəyyən edilməsi qaydasını dəyişməmişdir.
Bundan başqa nəzərə alınmalıdır ki, qanunverici Konstitusiyanın 94-cü
maddəsində öz əksini tapmış məsələləri tənzimləyərkən, onların ən mühüm və əsaslı
xarakter daşıyan tərəflərini müəyyən etməklə artıq qanunvericilik qaydasında
nizamlanmış normaları konkretləşdirmək və həyata keçirmək məqsədilə müvafiq icra
hakimiyyəti orqanına qaydalar müəyyən etmək səlahiyyəti verə bilər.
Konstitusiyanın 149-cu maddəsinin V hissəsinin məzmununa, habelə
Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun “Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid
ailələrinə edilən güzəştlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 1-ci
maddəsinə dair” 30 dekabr 2008-ci il tarixli Qərarında və “Hərbi qulluqçuların
statusu haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 11-ci maddəsinin 1-ci
bəndinin iyirminci abzasının və Azərbaycan Respublikasının 1997-ci il 3 oktyabr
tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Hərbi xidmətkeçmə haqqında” Əsasnamənin 121-ci
maddəsinin ikinci hissəsinin şərh edilməsinə dair” 28 mart 2014-cü il tarixli
Qərarında ifadə olunan hüquqi mövqeyinə görə, Nazirlər Kabinetinin qərarları
konstitusiya norma və prinsiplərinə, hamılıqla qəbul edilən ümumi prinsiplərə,
qanunlara və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlarına zidd
olmamalıdır.Buna müvafiq olaraq qanunların icrası ilə əlaqədar qəbul edilən Nazirlər
Kabinetinin qərarları həmin qanunun məqsədlərinə uyğun olmalı, məzmununu
dəyişməməli, qanunda müəyyən edilən məsələləri tənzimləməlidir.
Təsadüfi deyil ki, Vergi Məcəlləsinin 2.2-ci maddəsində təsbit edilmişdir ki, bu
Məcəllənin əsasında və ya onun icrası məqsədi ilə qəbul edilmiş normativ- hüquqi
aktlar bu Məcəllənin müddəalarına zidd olmamalıdır.
Göstərilənləri nəzərə alaraq, Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu belə nəticəyə
gəlir ki:
- Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsinin “nağdsız qaydada ödəmələr”
müddəası təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş xidmətlərin
ƏDV-siz dəyərinin nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank hesabına
birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə) ödənilməsini nəzərdə tutur;
- Vergi Məcəlləsinin 176.4-cü maddəsinin “nağd aparılan əməliyyatlar”
müddəası təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş xidmətlərin
istər ƏDV-siz dəyərinin, istərsə də ƏDV-nin məbləğinin nağd qaydada ödənildiyi
əməliyyatları ehtiva edir. Bu zaman təqdim edilmiş malın, görülmüş işin və ya

7
göstərilmiş xidmətin ƏDV-siz dəyəri və ya ƏDV-nin məbləği nağd qaydada
ödənildikdə, aparılan əvəzləşdirmə etibarsız hesab edilir;
- Vergi Məcəlləsinin 175.1 və 176.4-cü maddələrinin mənasına görə təqdim
edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş xidmətlərin ƏDV-siz dəyəri
yalnız nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd
qaydada ödənişlər istisna edilməklə) tam olaraq ödənildikdə, ƏDV-nin məbləği isə
ƏDV-nin depozit hesabına və bu hesab daxilində aparılan əməliyyatlarla ödənildikdə
vergi ödəyicisinə verilmiş elektron vergi hesab- fakturası üzrə ödənilmiş vergi
məbləği əvəzləşdirilən ƏDV-nin məbləği sayılır.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 130-cu maddəsinin VI hissəsini,
“Konstitusiya Məhkəməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 60, 62,
63, 65-67 və 69-cu maddələrini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya
Məhkəməsinin Plenumu

QƏRARA  ALDI:

1. Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 175.1-ci maddəsinin “nağdsız

qaydada ödəmələr” müddəası təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya
göstərilmiş xidmətlərin ƏDV-siz dəyərinin nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət
təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə)
ödənilməsini nəzərdə tutur.
2. Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 176.4-cü maddəsinin “nağd
aparılan əməliyyatlar” müddəası təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya
göstərilmiş xidmətlərin istər ƏDV-siz dəyərinin, istərsə də ƏDV-nin məbləğinin nağd
qaydada ödənildiyi əməliyyatları ehtiva edir. Bu zaman təqdim edilmiş malın,
görülmüş işin və ya göstərilmiş xidmətin ƏDV-siz dəyəri və ya ƏDV-nin məbləği
nağd qaydada ödənildikdə, aparılan əvəzləşdirmə etibarsız hesab edilir.
3. Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 175.1 və 176.4-cü maddələrinin
mənasına görə təqdim edilmiş malların, görülmüş işlərin və ya göstərilmiş
xidmətlərin ƏDV-siz dəyəri yalnız nağdsız qaydada (mal, iş və xidmət təqdim edənin
bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna edilməklə) tam olaraq
ödənildikdə, ƏDV-nin məbləği isə ƏDV-nin depozit hesabına və bu hesab daxilində
aparılan əməliyyatlarla ödənildikdə vergi ödəyicisinə verilmiş elektron vergi hesab
fakturası üzrə ödənilmiş vergi məbləği əvəzləşdirilən ƏDV məbləği sayılır.
4. Qərar dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir.
5. Qərar “Azərbaycan”, “Respublika”, “Xalq qəzeti”, “Bakinski raboçi”
qəzetlərində və “Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin
Məlumatı”nda dərc edilsin.

8
 6. Qərar qətidir, heç bir orqan və ya şəxs tərəfindən ləğv edilə, dəyişdirilə və ya
rəsmi təfsir edilə bilməz.
  

Sədr                                                                         Fərhad Abdullayev