Professional Documents
Culture Documents
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების ფინანსური აღრიცხვა და ანგარიშგება
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების ფინანსური აღრიცხვა და ანგარიშგება
Tbilisi 2013
arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebis
finansuri aRricxva da angariSgeba
gzamkvlevi
sarCevi
Sesavali ................................................................................................................................................... 5
Tavi I. finansuri angariSgebis momzadebisa da wardgenis Teoriuli
safuZvlebi .............................................................................................................................................. 7
1.1. finansuri angariSgebis arsi da ZiriTadi daSvebebi .............................................. 7
1.2. finansuri angariSgebis komponentebi .............................................................................. 9
1.3. finansuri angariSgebis elementebi, maTi aRiareba da Sefaseba ...................... 14
1.4. finansuri angariSgebis xarisxobrivi maxasiaTeblebi ......................................... 17
Tavi II. materialuri maragis aRricxva .................................................................................... 20
2.1. materialuri maragis arsi, Sefaseba, aRiareba ......................................................... 20
2.2. materialuri maragis TviTRirebulebis gaangariSebis meTodebi ................... 22
2.3. materialuri maragis moZraobis aRricxva ................................................................. 25
Tavi III. ZiriTadi saSualebebis aRricxva ............................................................................. 30
3.1. ZiriTadi saSualebebis arsi, klasifikacia da Sefaseba ..................................... 30
3.2. ZiriTadi saSualebebis miRebis aRricxva ................................................................... 32
3.3. ZiriTadi saSualebebis cveTis aRricxva .................................................................... 37
3.4. ZiriTadi saSualebebis eqspluataciis xarjebis aRricxva ............................... 40
3.5. ZiriTadi saSualebebis gasvlis aRricxva ................................................................. 42
Tavi IV. saxelmwifo grantebis aRricxva ............................................................................... 46
4.1. saxelmwifo grantebisa da daxmarebebis arsi, aRiareba da Sefaseba ........... 46
4.2. saxelmwifo grantebis aRricxva ..................................................................................... 50
4.3. saxelmwifo grantebis dabrunebis aRricxva ............................................................. 55
Tavi V. ucxouri valutiT warmoebuli operaciebis aRricxva ................................... 58
5.1. ucxouri valutiT warmoebuli operaciebi ................................................................ 58
5.2. ucxouri valutis kursis cvlilebebiT gamowveuli Sedegebis aRricxva .. 61
Tavi VI. sesxis sargeblobasTan dakavSirebuli danaxarjebis aRricxva ............... 68
6.1. erovnuli valutiT aRebuli sesxebisa da sesxebis sargeblobasTan
dakavSirebuli danaxarjebis aRricxva ............................................................................... 68
6.2. ucxouri valutiT aRebuli sesxebisa da maT sargeblobasTan
dakavSirebuli danaxarjebis aRricxva ............................................................................... 72
3
SefasebebSi. Secdomebis koreqtireba ...................................................................................... 76
7.1. saaRricxvo politika da misi cvlilebebis asaxva ................................................ 76
finansur angariSgebaSi ............................................................................................................... 76
7.2. saaRricxvo Sefasebebis cvlilebebis asaxva finansur angariSgebaSi ......... 79
7.3. Secdomebis koreqtireba finansur angariSgebaSi ................................................... 82
Tavi VIII. Semosavlebis, xarjebisa da finansuri Sedegebis aRricxva ..................... 84
8.1. Semosavlebis saxeebi, aRiareba da aRricxva ............................................................. 84
8.2. xarjebi, maTi aRiareba da aRricxva. finansuri Sedegebis gaangariSeba ..... 89
Tavi IX. finansuri angariSgebis momzadeba ........................................................................... 93
4
Sesavali
5
mewarme subieqtis garda, kerZo samarTlis sxva iuridiuli piri
buRaltrul aRricxvas awarmoebs arasamewarmeo (arakomerciuli)
iuridiuli pirebis finansuri angariSgebis adgilobrivi (erovnuli)
standartebis Sesabamisad, Tu kanonmdeblobiT sxva ram ar aris
gaTvaliswinebuli. amasTanave, mas ufleba aqvs, gamoiyenos finansuri
angariSgebis saerTaSoriso standartebi (IFRS) an mcire da saSualo
sawarmoebis finansuri angariSgebis saerTaSoriso standartebi (IFRS for
SMES).
Tu arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piri axorcielebs
damxmare samewarmeo saqmianobas, am nawilSi misi saqmianobis
buRaltruli aRricxva regulirdeba finansuri angariSgebis
saerTaSoriso standartebiT (IFRS). marTalia, iuridiuli piris damxmare
samewarmeo saqmianoba misi Semosavlis mniSvnelovani wyaroa, magram
erTaderTi mizani mainc, sazogadoebrivad sasargeblo humanitaruli,
saganmanaTleblo, samecniero-kvleviTi da sxva saxelmwifoebrivi da
sazogadoebrivi mniSvnelobis programebis ganxorcielebaa.
6
Tavi I. finansuri angariSgebis momzadebisa da wardgenis
Teoriuli safuZvlebi
7
fondebis odenobasa da xasiaTze gavlenis Sesaxeb informacia unda
miewodos finansuri angariSgebis informaciis momxmareblebs.
organizaciis finansuri angariSgeba mzaddeba pirvandeli
RirebulebiT (TviTRirebulebiT).
finansuri angariSgebis momzadebisas aucilebelia misi ZiriTadi
daSvebebis gaTvaliswineba. esenia: funqcionirebadoba da daricxvis
meTodi.
funqcionirebadoba. am daSvebis Tanaxmad, finansuri angariSgebis
momzadebisas organizaciis menejmentis mier unda Sefasdes saqmianobis
gagrZelebis unari da finansuri angariSgeba unda momzaddes
funqcionirebadobis unaridan gamomdinare. aRniSnuli gulisxmobs, rom
organizacia momavalSic gegmavs aqtiur sameurneo saqmianobas. igi ar
apirebs da arc mouwevs saqmianobis Sewyveta an masStabebis sagrZnoblad
Semcireba uaxloes saprognozo momavalSi, sul mcire Tormet TveSi
mainc. Tu arsebobs informacia organizaciaSi mimdinare movlenebTan
dakavSirebuli arsebiTi ganusazRvrelobebis Sesaxeb, rac eWvqveS ayenebs
mis funqcionirebadobas, maSin informacia unda aisaxos ganmartebiTi
SeniSvnebis saxiT. amave dros, unda gakeTdes ganmarteba imis Sesaxeb, ris
safuZvelze momzadda finansuri angariSgeba da mieTiTos mizezi, ris
gamoc saeWvo gaxda misi funqcionirebadoba.
organizaciis finansuri angariSgeba, garda fuladi nakadebis
Sesaxeb angariSgebisa, rekomendebulia momzaddes daricxvis meTodis
safuZvelze. amave dros, buRaltrul aRricxvaSi daricxvis meTodis
gamoyenebisas aqtivebis, valdebulebebis, Semosavlebisa da xarjebis
aRiareba maSin xdeba, roca isini droebiT standartSi motanil
ganmartebasa da aRiarebis kriteriumebs daakmayofileben.
daricxvis meTodis Tanaxmad, operaciebis Sedegebisa da sxva
movlenebis aRiareba xdeba maTi moxdenisTanave da ara fulisa da misi
ekvivalentebis miRebisa da gadaxdis dros. aqedan gamomdinare,
buRaltruli Canawerebi keTdeba operaciis moxdenis momentSi da ara
fuladi saSualebebis miRebisa da gadaxdisas.
finansuri angariSgeba iZleva informacias ara mxolod fulis
gadaxdisa da miRebis amsaxveli warsuli sameurneo operaciebis, aramed
8
momavalSi misaRebi fulis an sxva aqtivebis, aseve gasanaRdebeli
valdebulebebis Sesaxeb. Semosavlebi da xarjebi finansur angariSgebaSi
maSin aisaxeba, rodesac Semosavlebis miRebas da xarjebis gawevas hqonda
adgili.
finansur angariSgebaSi unda mieTiTos im organizaciis dasaxeleba,
romlis informaciasac moicavs igi. unda mieTiTos saangariSgebo TariRi
an periodi, romelsac igi moicavs, valuta, romliTac waredgineba
finansuri angariSgeba da masSi warsadgenad gamoyenebuli Tanxebis
damrgvalebis xarisxi. finansuri angariSgebis wardgena xdeba erTxel,
saangariSgebo periodis bolos.
saangariSgebo periodi moicavs 12 Tves. Ees periodi SesaZlebelia
ar emTxveodes kalendarul wels, aseve dasaSvebia balansis Sedgenis
TariRis Secvla, magram, am dros, finansuri angariSgebis weliwadze
nakleb an met periodSi misi wardgenisas unda gakeTdes ganmarteba
Secvlis mizezis da finansuri angariSgebis calkeuli komponentisa da
ganmartebiTi SeniSvnebis araSesadarisobis Sesaxeb. finansuri
angariSgebis wardgena unda moxdes misi Sedgenis TariRidan 3 Tvis
ganmavlobaSi.
9
• angariSgebas saqmianobis Sedegebis Sesaxeb;
• angariSgebas fondebSi cvlilebebis Sesaxeb;
• fuladi nakadebis angariSgebas;
• saaRricxvo politikas da ganmartebiT SeniSvnebs.
buRaltrul balansSi aucilebelia Semdegi informaciis asaxva:
• ZiriTadi saSualebebi;
• investiciebi
• materialuri maragi;
• debitoruli davalianebebi;
• fuladi saxsrebi da maTi ekvivalentebi;
• saoperacio da sxva saxis valdebulebebi;
• sagadasaxado aqtivebi da valdebulebebi;
• anaricxebi;
• grZelvadiani procentiani valdebulebebi;
• fondebi da rezervebi.
amave dros, am aucilebeli sabalanso muxlebis garda,
SesaZlebelia grZelvadiani da moklevadiani muxlebis calkeuli
qvejgufebis saxelwodebebisa da jamuri Tanxebis saxiT wardgena.
buRaltruli balansis wardgena SeiZleba ori formatiT:
horizontaluri da vertikaluri, xolo balansis muxlebis asaxvisaTvis
rekomendebulia maTi wardgena likvidurobis zrdis mixedviT.
angariSgeba, saangariSgebo periodis saqmianobis Sedegebis Sesaxeb,
dgeba mocemul periodSi organizaciis mier aRiarebuli Semosavlebisa
da xarjebis monacemTa safuZvelze, romelic gulisxmobs Cveulebrivi
saqmianobidan miRebul Semosavlebsa da xarjebs.
am angariSgebis Sedgenisas aucilebelia SeuzRudavi, droebiT
SezRuduli da mudmivad SezRudul fondebTan dakavSirebuli
Semosavlebisa da xarjebis gamijvna. amrigad, am angariSgebaSi unda
gamoiyos sami ganayofi:
I. SeuzRudavi fondebis nawilSi:
• Semosavlebi;
• xarjebi.
10
II. droebiT SezRuduli fondebis nawilSi:
• Semosavlebi;
• xarjebi.
III. SezRuduli fondebis nawilSi:
• Semosavlebi;
• xarjebi.
amasTan, xarjebi unda aisaxos funqciebis mixedviT, xolo
Semosavlebi, saxeebis mixedviT, unda ganisazRvros mimdinare saoperacio
saqmianobisa da saangariSgebo periodis wminda Sedegebi.
angariSgebas saangariSgebo periodis saqmianobis Sedegebis
Sesaxeb, Tan erTvis ekonomikuri Sinaarsis mixedviT klasificirebuli
xarjebi:
cveTis, masalebis SeZenis, Sromis anazRaurebis, reklamis xarjebi
da sxva. amave dros, grantiT dafinansebuli proeqtebis mixedviT unda
aisaxos damatebiTi informacia im organizaciebis angariSgebaSi,
romlebic saqmianobas miRebuli grantebis mixedviT axorcieleben.
angariSgebaSi calke muxlad unda aisaxos saangariSgebo periodis
wminda Sedegi da iseTi muxlebi, romelTa warmoqmnis mizezebad
saxeldeba: aqtivebis eqspropriacia, miwisZvra an sxva stiqiuri
ubedureba, sxva tipuri, an analogiuri organizaciis likvidaciasTan
dakavSirebiT mocemul organizaciaSi aqtivebis miReba.
angariSgeba fondebSi cvlilebebis Sesaxeb asaxavs informacias
donoris mxridan dawesebuli SezRudvebis Semdegi sami klasis mixedviT:
mudmivad SezRuduli, droebiT SezRuduli da SeuzRudavi fondebi.
donoris SezRudva gulisxmobs, rom resursebi SeiZleba
gamoiyenebodes Semdgom periodSi an miTiTebuli TariRis Semdeg, an
miTiTebuli miznebisaTvis, an erTdroulad orive SemTxvevaSi. aqedan
gamomdinare, fondebs hyofen droiT SezRudul da mizniT SezRudul
fondebad.
fuladi nakadebis angariSgebaSi asaxulia organizaciis
saoperacio, sainvesticio da safinanso saqmianobis fuladi nakadebi.
11
saoperacio saqmianobidan miRebul da gadasaxdel fulad nakadebs
miekuTvneba: gawevrianebis, sawevroebis, Semowirulobebisa da grantebis
saxiT miRebuli Semosavlebi, roialtebisa da honorarebis saxiT
miRebuli fuladi saxsrebi, saqonelsa da momsaxurebaze
momwodebelTaTvis gadaxdili saxsrebi, TanamSromelTaTvis da maTi
saxeliT gadaxdili fuladi saxsrebi, sadazRvevo premiebiTa da
pretenziebiT, anuitetebiTa da sxva sadazRvevo daxmarebebiT miRebuli
da gadaxdili fuladi saxsrebi, gadasaxadebTan dakavSirebuli fuladi
saxsrebis gadaxda an dabruneba, Tu igi ar ukavSirdeba safinanso da
sainvesticio saqmianobas.
sainvesticio saqmianobasTan dakavSirebul fulad nakadebs
miekuTvneba: grZelvadiani aqtivebis SesaZenad gadaxdili da maTi
gayidvidan miRebuli fuladi saxsrebi, sasesxo instrumentebisa da
erToblivi saqmianobis wilis SesaZenad gadaxdili fuladi saxsrebi.
safinanso saqmianobasTan dakavSirebul fulad nakadebs
miekuTvneba: sesxebis saxiT moziduli, sesxebis dasafaravad gadaxdili,
finansuri ijaris valdebulebebis dasafaravad gadaxdili fuladi
saxsrebi.
saoperacio saqmianobasTan dakavSirebuli fuladi nakadebis
wardgena unda moxdes pirdapiri meTodiT. aRniSnuli meTodi
gulisxmobs fuladi saxsrebis Semodinebisa da gadinebis asaxvas
ZiriTadi kategoriebis mixedviT. aseTi informacia aiReba organizaciis
sabuRaltro wignebidan, saqmianobis Sedegebis angariSgebis muxlebis
makoreqtirebeli Canawerebidan, rogorebicaa sasaqonlo-materialur
faseulobebsa, moTxovnebsa da gadasaxdelebSi cvlilebebi, sxva
arafuladi muxlebi, sainvesticio da safinanso saqmianobasTan
dakavSirebuli fuladi nakadebis amsaxveli sxva muxlebi.
fuladi nakadebi wardgenil unda iqnes organizaciis
saangariSgebo valutiT. ucxouri valutiT Sesrulebuli operaciebis
gadaangariSeba unda moxdes saangariSgebo valutasa da ucxour valutas
Soris gasacvleli savaluto kursiT, fuladi saxsrebis moZraobis
dRisaTvis.
12
grantebis, procentebisa da dividendebis saxiT miRebuli fuladi
nakadebi aisaxeba saoperacio saqmianobidan miRebul fulad nakadebSi
calke muxliT. aseve, saoperacio saqmianobasTan dakavSirebul fulad
nakadebSi calke aisaxeba gadasaxadebTan dakavSirebuli fuladi
nakadebi. rac Seexeba gansakuTrebul muxlebTan dakavSirebul fulad
nakadebs, maTi wardgena unda moxdes საოპერაციო, sainvesticio da
safinanso saqmianobis mixedviT dajgufebulad da aisaxos gancalkevebiT.
organizaciis finansuri angariSgebis ganmartebiT SeniSvnebSi
unda aisaxos:
• mis mier mniSvnelovani sameurneo operaciebis asaxvisaTvis
SerCeuli da gamoyenebuli saaRricxvo politika;
• mudmivad SezRuduli fondis calkeuli komponentebi, Semdegi
fondebis erTmaneTisagan gamijvnis mizniT:
9 miwisa da xelovnebis nimuSebis saxiT Semowiruli fondi,
SeTanxmebiT, rom maTi gamoyeneba unda moxdes miTiTebuli mizniT,
SenarCundes da ar gaiyidos ;
9 dabandebis SeTanxmebiT Semowiruli fondi, romelic
Semosavlebis mudmiv wyaros uzrunvelyofs ;
• droebiT SezRuduli fondebis struqtura, rac gulisxmobs
specifiuri saoperacio moqmedebisaTvis SenarCunebuli fondis,
gansazRvruli droiT investirebuli fondis da miTiTebul momaval
periodSi gamosayenebeli da xangrZlivi aqtivebis SesaZeni fondis
Sesaxeb informaciis gaxsnas;
• sxva ganmartebiTi informacia, romelic wardgenili ar aris
uSualod finansur angariSgebaSi da sxva arafinansuri xasiaTis
informacia.
garda zemoaRniSnulisa, organizaciam unda gaamJRavnos Semdegi
informacia: organizaciis adgilmdebareoba, qveyana, sadac
registrirebulia organizacia da ofisis misamarTi, organizaciis
wevrTa da TanamSromelTa raodenoba saangariSgebo periodis
dasasrulisaTvis an maTi saSualo raodenoba da registrirebuli
Semomwirvelebis sia.
13
14
organizaciis saqmianobis Sedegi ganisazRvreba Semosavlebisa da
xarjebis dapirispirebis gziT.
SemosavlebSi igulisxmeba fondis Sesavsebad ganxorcielebuli
Senatanebi, sawevro Senatanebi, Semowirulobebi, dividendebi,procentebi
da sxva saxis sargebeli.
xarjebi aris organizaciis Semosavlebis Semcireba saangariSgebo
periodSi, aqtivebis gasvlis an valdebulebebis zrdis safuZvelze, rac
gamoixateba fondebis SemcirebiT.
aRiareba aris organizaciis balansSi an saqmianobis Sedegebis
angariSgebaSi im muxlis sityvieri da Tanxobrivi asaxva, romelic
akmayofilebs mocemuli elementis ganmartebas da droebiT standartebSi
mocemuli aRiarebis kriteriumebs.
muxli maSin unda aisaxos organizaciis finansur angariSgebaSi,
Tu igi akmayofilebs finansuri angariSgebis elementis cnebas,
mosalodnelia am muxliT gamowveuli momavali ekonomikuri sargeblis
Semosvla an gasvla da SesaZlebelia am muxlis saimedo Sefaseba.
rac Seexeba finansuri angariSgebis TiToeuli elementis
aRiarebisa da Sefasebis meTodikas, is mdgomareobs SemdegSi :
aqtivebis aRiareba da asaxva balansSi maSin unda moxdes, rodesac
SesaZlebelia am aqtivis monawileobiT organizaciaSi ekonomikuri
sargeblis Semosvla da, amave dros, misi saimedo Sefaseba. თუ
danaxarjebis gawevas ekonomikuri sargeblis Semosvla ar axlavs Tan,
saangariSgebo periodSi, maSin ar moxdeba maTi balansSi aRiareba da
saqmianobis Sedegebis angariSgebaSi aisaxeba xarjebis saxiT.
valdebulebebis aRiareba organizaciis balansSi mxolod maSin
xdeba, rodesac maTi dafarva momavalSi organizaciidan ekonomikur
sargebelSi ganivTebuli resursebis gasvlas gamoiwvevs da Tu misi
saimedo Sefaseba aris SesaZlebeli. valdebulebebis aRiarebasTan erTad,
unda moxdes masTan dakavSirebuli aqtivebisa da xarjebis aRiarebac.
Semosavlebi aRiardeba saqmianobis Sedegebis angariSgebaSi
aqtivebis zrdisa an valdebulebebis Semcirebis aRiarebisTanave.
xarjebi aRiardeba saqmianobis Sedegebis angariSgebaSi maSinve,
rodesac isini gaiweva.
15
organizaciis finansuri angariSgebis Sedgenisas iyeneben
pirvandeli Rirebulebis meTods,Tumca calkeul SemTxvevaSi SesaZloa
saWiro gaxdes mimdinare Rirebulebis, sarealizacio Rirebulebis ან
diskontirebuli Rirebulebis meTodიs gamoyeneba
Sefasebis aRniSnuli meTodebi cxrilis saxiT SeiZleba
warmovadginoT ase:
Sefasebis meTodebi da maTi Taviseburebani
Sefasebis
aqtivebis Sefaseba valdebulebebis Sefaseba
meTodebi
xdeba maTi SeZenis xdeba im aqtivis Tanxis
dros gadaxdili odenobiT, romelic
fuladi saxsrebis an miRebulia mocemuli
pirvandeli maTi ekvivalentebis valdebulebis sanacvlod an
Rirebulebis odenobiT, an im im TanxiT, romlis gasvlac
meTodi realuri RirebulebiT, aris mosalodneli am
romelic unda valdebulebis dasafaravad
gadaxdiliyo maTi Cveulebrivi saqmianobis
SeZenis momentSi pirobebSi
xdeba fuladi
saxsrebis an maTi
ekvivalentebis im xdeba diskontirebuli
mimdinare
TanxiT, romelic unda fuladi TanxiT, romelic
Rirebulebis
gadaxdiliyo saWiroa mis dasafaravad
meTodi
organizaciis mier misi, mimdinare periodSi
an analogiuri aqtivis
SeZenisas.
xdeba fuladi
saxsrebis an maTi
xdeba aradiskontirebuli
ekvivalentebis im
sarealizacio fuladi TanxiT, romelic
TanxiT, romlis miReba
Rirebulebis gadaxdili unda iqnes mis
SesaZlebelia am
meTodi dasafaravad Cveulebrivi
aqtivis gayidvis
saqmianobis pirobebSi
Sedegad mimdinare
periodSi
xdeba misi mimdinare valdebulebebi aRiricxeba
diskontirebuli im mimdinare diskontirebuli
Rirebulebis TanxiT, TanxiT, romelic saWiroa am
diskontirebuli romelic sawarmos valdebulebaTa dasafaravad
Rirebulebis Cveulebrivi Cveulebrivi saqmianobis
meTodi saqmianobis pirobebSi pirobebSi da, romelic
momavalSi misaRebi momavalSi am mizniT
wminda fuladi gasasvleli fuladi
saxsrebis tolia saxsrebis tolia
16
17
romlis gadalaxvis Semdeg, informacia momxmareblisaTvis usargeblo
gaxdeba.
informaciis sargeblianobis aucilebeli piroba misi saimedoobaa.
saimedoa informacia, romelic ar Seicavs arsebiT Secdomebs da ar aris
tendenciuri. amave dros, am informaciaze dayrdnoba SeiZleba, radganac
igi srulad da miukerZoeblad asaxavs realur viTarebas.
finansur angariSgebaSi asaxuli informacia saimedo iqneba, Tu
igi neitralurad, mikerZoebis gareSe asaxavs faqtebs. anu informacia ar
unda iyos winaswar SerCeuli da ar unda iTvaliswinebdes
winaswarganzraxul Sedegebs. amrigad, ar unda hqondes adgili
mikerZoebas GgrZelvadiani aqtivebis cveTis ganakveTis dadgenisas,
sasqonlo materialuri faseulobebis naSTebis Sefasebisas, saeWvo
valebis rezervis gansazRvrisas.
finansuri angariSgebis Sedgenisas im ganusazRvrel garemoebaTa
gaTvaliswineba, romlebic garduvalad kavSirSia finansuri angariSgebis
muxlebTan, gulisxmobs windaxedulobas, magaliTad, grZelvadiani
aqtivebis momsaxurebis vadis prognozi. ganusazRvreli garemoebebi unda
aisaxos finansuri angariSgebis ganmartebiT SeniSvnebSi maTi xasiaTis,
sididisa da profesiuli windaxedulobidan gamomdinare. debitoruli
davalianebebidan mosalodneli zarაlisaTvis iqmneba saeWvo valebis
rezervi. windaxeduloba iTvaliswinebs mosalodneli, magram jer
warmouqmneli, zaralis aRiarebas, aseve miuTiTebs, rom ar SeiZleba
aqtivebisa da mogebis gadaWarbebulad, xolo valdebulebebisa da
xarjebis Semcirebulad Sefaseba.
sameurneo operaciebis Sinaasrsi yovelTvis ar aris misi
samarTlebrivi formis Sesabamisi. informacia sameurneo operaciebisa da
movlenebis Sesaxeb unda aisaxos ara mxolod maTi samarTlebrivi
formis, aramed Sinaarsisa da ekonomikuri realobis mixedviT. finansuri
angariSgebis Sedgenisas gaiTvaliswinebul unda iqnes Sinaarsis
formasTan SedarebiT upiratesobis principi.
informaciis saimedoobas mniSvnelovnad ganapirobebs misi
samarTliani wardgena, rac yvela sameurneo operaciisa da movlenis
kanonzomierad da samarTlianad asaxvas gulisxmobs.
18
informaciis saimedoobas mniSvnelovnad gansazRvravs misi
sisrule da drouloba.
finansuri angariSgeba Sesadarisi unda iyos mocemuli
organizaciis adrindeli saaRricxvo periodebis finansur
angariSgebasTan, aseve sxva organizaciebis finansur angariSgebebTan.
Sesadarisobis uzrunvelsayofad saWiroa Tanamimdevrobis dacva.
organizaciis ganmartebiT SeniSvnebSi saWiroa mis mier gamoyenebuli
saaRricxvo politikis miTiTeba, rac momxmarebels Sedarebis procesis
saTanadod ganxorcielebaSi exmareba.
19
Tavi II. materialuri maragis aRricxva
21
rodesac organizacias maragi SeZenili aqvs donorisgan miRebuli
grantiT da iyenebs dRg-s dabrunebis kanonier uflebas, an
b) 590 lars Tu organizacia ar eweva ekonomikur (samewarmeo)
saqmianobas, araa dRg-s gadamxdeli da ar iyenebs dRg-s dabrunebis
kanonier uflebas.
22
• individualurad gaweuli danaxarjebis (identificirebuli
fasebis) mixedviT Sefasebis meTodi;
• fifo (FIFO) meTodi ( pirveli – SemosavalSi, pirveli _
gasavalSi);
• saSualo Sewonili Rirebulebis meTodi.
magaliTi:
saqvelmoqmedo organizacia iZenda kvebis produqtebs da
usasyidlod awodebda bavSvTa saxlebs. produqtebis SeZena xdeboda
Semdegi qronologiuri TanamimdevrobiTa da fasebiT:
20X2 wlis bolomde organizaciis mier bavSvTa saxlebisaTvis
gadacemul iqna materialuri maragis 160 erTeuli, naSTad darCa 60
erTeuli.
TariRi erTeulTa raodenoba erTeulis fasi Tanxa
naSTi 01.01.20X2 20 40 800
SeZena 02.01.20X2 35 44 1,540
gasvla25.01.20X2 (40)
SeZena 03.03.20X2 60 46 2,760
gasvla25.03.20X2 (55)
SeZena 05.08.20X2 85 47 2,350
gasvla 09.08.20X2 (45)
materialuri maragis TviTRirebulebis „fifo“ meTodiT
gaangariSebisas maragis naSTi Sefasdeba bolo Sesyidvebis RirebulebiT
da Seadgens 2,875 lars.
25
krediti_3110 mowodebidan da momsaxurebidan warmoqmnili
valdebulebebi
magaliTi:
29
Tavi III. ZiriTadi saSualebebis aRricxva
30
mcire Rirebulebis xelsawyoebis, instrumentebis, gamoTvliTi
teqnikis ZiriTad saSualebebad aRiareba SesaZlebelia maSin, rodesac es
sawarmos saaRricxvo politikiT aris gaTvaliswinebuli. aseT
SemTxvevaSi, es aqtivebi unda aRiricxos am mzniT gaxsnil angariSze _
2150 `sxva ZiriTadi saSualebebi~. mizanSewonilia maT cveTa daericxos
wrfivi
meTodiT. eqspluataciis periodis xangrZlivobac ganisazRvros
sawarmos menejmentis mier. ZiriTadi saSualebebis es jgufi, sxva
danarCenebis msgavsad, daeqvemdebareba qonebis gadasaxadiT dabegvras.
saaRricxvo politikiT SesaZlebelia gaTvaliswinebul iqnes aRniSnuli
aqtivebis aRricxva materialuri faseulobebis amsaxvel Sesabamis
angariSze _1620 `sxva materialuri faseulobebi~. maTi xarjebad
aRiareba unda moxdes eqspluataciidan gasvlis gamo Camowerisas.amave
dros, materialuri faseulobebis es jgufi eqvemdebareba qonebis
gadasaxadiT dabegvras.
ZiriTadi saSualebebis erTeuli, romelic akmayofilebs aqtivad
aRiarebis kriteriumebs, Tavdapirvelad fasdeba TviTRirebulebiT.
ZiriTadi saSualebebis TviTRirebuleba aqtivis SeZenis an Seqmnis
dros gadaxdili fulis, an fulis ekvivalentebis, an sxva sazRauris
Tanxaa.
ZiriTadi saSualebebis TviTRirebuleba moicavs: misi Sesyidvis
fass, saimporto baJs da sxva daubrunebad gadasaxadebs savaWro
fasdaTmobisa da SeRavaTebis gareSe, aqtivis daniSnulebis adgilamde
mitanisa da muSa mdgomareobaSi moyvanis sxva pirdapir danaxarjebs,
aqtivis demontaJis, likvidaciisa da adgilmdebareobis aRdgenis
SesaZlo danaxarjebs, romlebic aqtivis SeZenisas anaricxis saxiT
aRiardeba.
aqtivis SeZenasTan dakavSirebuli pirdapiri danaxarjebia:
• aqtivisaTvis adgilmdebareobis momzadebis xarjebi;
• aqtivis daniSnulebis adgilamde mitanisa da datvirTva-
gadmotvirTvis xarjebi;
• montaJis xarjebi;
31
• profesiuli momsaxurebis xarjebi (arqiteqtorebis,
inJinrebis Sromis anazRaureba).
ZiriTadi saSualebebis TviTRirebulebaSi ar Seitaneba
administraciuli da sxva saerTo zednadebi xarjebi. isini SeiZleba
TviTRirebulebis Semadgenel nawilad iqcnen im SemTxvevaSi, rodesac
SesaZlebelia maTi pirdapir dakavSireba aqtivebis SeZenasTan an maT
samuSao mdgomareobaSi moyvanasTan. aseve, TviTRirebulebaSi ar
Seitaneba specialistebis swavlebisa da organizaciis SigniT ZiriTadi
saSualebebis gadaadgilebasTan dakavSirebuli xarjebi.
magaliTi:
organizaciam SeiZina kompiuteri `pentium_4“ 1,000 larad. mis
instalaciaSi gadaixada 100 lari, xolo operatoris momzadebaSi _150
lari.
aRniSnuli kompiuteris TviTRirebuleba tolia 1,100(1,000+100)
laris, xolo operatoris momzadebaSi gadaxdili fuli unda aRiardes
xarjad.
32
2130 aveji da sxva inventari;
2140 satransporto saSualebebi;
2190 ijariT aRebuli qonebis keTilmowyoba.
organizaciaSi ZiriTadi saSualebebis miRebis gzebia:
• naRdi fulis gadaxda;
• kreditiT SeZena;
• sxva aqtivebze gacvla;
• usasyidlod miReba.
ZiriTadi saSualeba SeiZleba SeZenil iqnes naRdi fulis
gadaxdiT an sabanko angariSidan gadaricxvis gziT.
magaliTi:
organizaciis menejerma 20X2 wlis 5 ianvars masze gacemuli
TanxiT 1,000 larad SeiZina kompiuteri, 100 lari gadaixada
instalaciisaTvis da 150 lari operatoris momzadebisaTvis.
aRniSnuli operacia aisaxeba Semdegi buRaltruli muxliT:
34
organizaciam ZiriTadi saSualeba SeiZleba miiRos sxva arafulad
aqtivze gacvlis gziT. am saxiT miRebuli ZiriTadi saSualeba unda
aisaxos realuri RirebulebiT, garda im SemTxvevebisa, rodesac gacvlis
operacias ara aqvs komerciuli Sinaarsi an saimedod ar aris
Sefasebuli arc gacemuli da arc miRebuli aqtivebis realuri
Rirebuleba.
gacvlas ara aqvs komerciuli Sinaarsi, Tu masSi monawile
ZiriTadi saSualebebis realuri Rirebuleba tolia an umniSvnelo
gansxvavebaa. am dros miRebuli ZiriTadi saSualebis realuri
Rirebuleba fasdeba gasuli aqtivis sabalanso RirebulebiT.
magaliTi:
20X2 wlis 10 marts A organizaciam B organizacias kompiuteri
gaucvala qseroqsSi. mocemulia Semdegi maCveneblebi:
maCveneblebi organizacia A organizacia B
kompiuteri qseroqsi
TviTRirebuleba 800 600
dagrovili cveTa 200 100
sabalanso Rirebuleba 600 500
realuri Rirebuleba 580 540
am organizaciebis buRaltrul aRricxvaSi gacvlis operacia
aisaxeba Semdegi buRaltruli muxlebiT:
35
maSin, rodesac gasacvlel ZiriTad saSualebebs gansxvavebuli
realuri Rirebuleba gaaCnia, gacvlas aqvs komerciuli Sinaarsi, rac
warmoqmnis finansur Sedegs.
magaliTi:
20X2 wlis 10 maiss gaicvala ori organizaciis aqtivebi, romelTa
Sesaxeb mocemulia Semdegi informacia:
maCveneblebi organizacia A
organizacia B
kompiuteri
qseroqsi
TviTRirebuleba 600 800
dagrovili cveTa 100 200
sabalanso Rirebuleba 500 600
realuri Rirebuleba 540 700
fuladi kompensacia 250
am SemTxvevaSi gacvlis operacia aisaxeba Semdegi buRaltruli
muxlebiT:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba da angariSis debeti krediti
operaciis Sinaarsi #
10.05.20X2 A organizacia
ofisis aRWurviloba (qseroqsi) 2120 540
ofisis aRWurvilobis s 2220 200
(kompiuteris)cveTa
erovnuli valuta bankSi 1210 250
ofisis aRWurviloba (kompiuteri) 2120 800
arasaoperacio mogeba 6230 190
A organizaciaSi qseroqsis miReba kompiuteris sanacvlod
10.05.20X2 B organizacia
ofisis aRWurviloba (kompiuteri) 2120 700
ofisis aRWurvilobis (qseroqsis) 2220 100
cveTa
arasaoperacio zarali 7320 50
ofisis aRWurviloba(qseroqsi) 2120 600
erovnuli valuta bankSi 1210 250
B organizaciaSi kompiuteris miReba qseroqsis sanacvlod
amrigad, A organizacias am gacvlis Sedegad warmoeqmna
arasaoperacio mogeba 190 laris odenobiT, xolo B organizacias _
arasaoperacio zarali 50 laris odenobiT.
organizaciam SeiZleba ZiriTadi saSualeba miiRos usasyidlod,
fizikuri an iuridiuli pirebisgan usasyidlod, an grantiT.
36
usasyidlod miRebuli ZiriTadi saSualebebi SemosavalSi aiReba
realuri RirebulebiT an alternatiuli meTodiT _ nominaluri
RirebulebiT, Tu realuri Rirebulebis dadgena SeuZlebelia.
magaliTad, organizaciis mier saCuqrad kompiuteris miRebisas keTdeba
Canaweri :
debeti _ 2120 ofisis aRWurviloba
krediti _6290 sxva arasaoperacio Semosavali
rac Seexeba grantiT ZiriTadi saSualebebis miRebas, igi
ganxilulia meoTxe TavSi `saxelmwifo grantebis aRricxva“.
37
saSualebebis narCeni Rirebuleba xSirad umniSvneloa da, amdenad,
araarsebiTia cveTis gaangariSebisas.
ZiriTadi saSualebebis momsaxurebis vada SeiZleba misi
ekonomikuri vargisianobis vadaze naklebi aRmoCndes. ZiriTadi
saSualebebis sasargeblo momsaxurebis vadis dadgena damokidebulia
organizaciis xelmZRvanelobis gadawyvetilebaze, romelic eyrdnoba
msgavsi aqtivebis gamoyenebis gamocdilebas. Tu mosalodnelia, rom
ZiriTad saSualebas eqneba mniSvnelovani salikvidacio Rirebuleba, misi
Sefaseba xdeba ZiriTadi saSualebebis SeZenisas da masze SemdgomSi
gavlenas ver moaxdens fasebis zrda.
arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebis buRaltruli
aRricxvis droebiTi standartiT daSvebulia organizaciebis mier
wrfivi (Tanabarzomieri) cveTisa da Semcirebadi naSTis meTodebis
gamoyeneba.
cveTis meTodis SerCeva damokidebulia ZiriTadi saSualebebidan
misaRebi ekonomikuri sargeblis xasiaTze. wrfivi cveTis meTodi
gulisxmobs cveTis daricxvas Tanabari odenobiT mTeli sasargeblo
momsaxurebis vadis ganmavlobaSi da am meTodis gamoyeneba
mizanSewonilia im aqtivebis mimarT, romlebsac mTeli sasargeblo
momsaxurebis vadis ganmavlobaSi Tanabrad moaqvs ekonomikuri
sargebeli. am meTodis gamoyenebisas wliuri cveTis Tanxas angariSoben
Semdegi formuliT:
38
Semcirebadi naSTiT cveTis daricxvis meTodi gamoiyeneba iseTi
ZiriTadi saSualebebisaTvis, romlebsac eqspluataciis pirvel wlebSi
ufro meti ekonomikuri sargebeli moaqvs organizaciisaTvis, vidre
momdevno wlebSi. am meTodis Tanaxmad, ganisazRvreba cveTis norma
(wliuri cveTis Tanxa /cveTad RirebulebasTan *%), romlis gamravlebiT
e.w. `daCqarebis koeficientze“, dgindeba cveTis daricxvis Sesabamisi
norma. praqtikaSi ZiriTadad gavrcelebulia cveTis gaormagebuli
normis gamoyeneba. cveTa pirvel wels gaiangariSeba TviTRirebulebidan,
xolo danarCen wlebSi _ sabalanso Rirebulebidan.
magaliTi:
organizaciam SeiZina meoradi avtomanqana `mersedesi“ 9,000 larad.
sasargeblo momsaxurebis vada ganisazRvra 5 wliT. ganisazRvra misi
narCeni Rirebuleba 1,000 lari. gadawyda cveTis gaormagebuli normis
gamoyeneba. cveTis gaangariSeba moxdeba Semdegi saxiT:
wliuri cveTis Tanxa = (9,000-1,000)/5 =1,600
cveTis norma = 1,600*100/8,000 =20%,
gaormagebuli norma 20%*2 =40%
40
• Tu ar akmayofilebs aqtivad aRiarebis kriteriumebs, maSin ar
miekuTvneba ZiriTadi saSualebebis TviTRirebulebas da gawevisTanave
aRiardeba xarjebad.
ZiriTadi saSualebebis mTavari detalebis regularuli
Secvlisas, Tu Semcvleli nawili akmayofilebs aqtivad aRiarebis
kriteriumebs, aRiardeba aqtivad da CairTveba ZiriTadi saSualebebis
erTeulis sabalanso RirebulebaSi, xolo Secvlili nawilis sabalanso
Rirebulebis aRiareba Sewydeba. am dros gakeTdeba Semdegi buRaltruli
gatarebebi:
1. Secvlili nawilis TviTRirebulebis Camowerisas
debeti _ 7390 sxva arasaoperacio xarjebi
krediti _ 2100 ZiriTadi saSualeba
3. Secvlili nawilis dagrovili cveTis Camowerisas
debeti _ 2200 ZiriTadi saSualebebis cveTa
krediti _ 7390 sxva arasaoperacio xarjebi
4. Semcvleli nawilis Rirebulebis ZiriTadi saSualebebis
TviTRirebulebaSi CarTvaisas
debeti _ 2100 ZiriTadi saSualeba
krediti _ 3190 sxva moklevadiani valdebulebebi
5. Secvlili nawilis araamortizebuli Tanxis Camowera
zaralSi
debeti _ 7320 arasaoperacio zarali
krediti _ 7390 sxva arasaoperacio xarjebi
ZiriTadi saSualebebis yoveldRiuri movlisa da eqspluataciis
xarjebi ar akmayofilebs aqtivad aRiarebis kriteriumebs da maTi
gawevisTanave xdeba xarjebad aRiareba. magaliTad, kompiuteris
xelosnisaTvis vindousis gadayenebisa da sxva umniSvnelo nawilebis
gamocvlisaTvis gaweuli danaxarjebi miekuTvneba periodis xarjebs,
aseve organizaciis kuTvnili avtomobilis akumulatoris an sxva
mcirefasiani nawilebis gamocvlis xarjebi miekuTvneba remontis
xarjebs da aRiricxeba buRaltruli muxliT:
debeti _ 7140 remontis xarjebi
41
krediti _ 3190 sxva moklevadiani valdebulebebi
sanardo wesiT organizaciis ofisis SeRebvis, CamrTvelebisa da
gamomrTvelebis gamocvlis xarjebi, aseve aRiardeba xarjebad Semdegi
buRaltruli muxliT:
debeti _ 7240 remontis xarjebi
krediti _ 3190 sxva moklevadiani valdebulebebi
3.5. ZiriTadi saSualebebis gasvlis aRricxva
ZiriTadi saSualeba SeiZleba gavides organizaciidan gayidvisas,
usasyidlod gadacemisas an SeiZleba Sewydes misi aRiareba ZiriTad
saSualebad, rodesac mas ukve aRar moaqvs ekonomikuri sargebeli.
organizaciidan gasuli ZiriTadi saSualeba unda Camoiweros da
ganisazRvros finansuri Sedegi, mogeba an zarali, romelic aisaxeba im
periodis mogebisa da zaralis angariSgebaSi, rodesac es operacia
moxda.
magaliTi:
organizaciam 20X2 wlis 20 seqtembers 5,800 larad gayida kuTvnili
avtomanqana, romelic SeZenili iyo 5 wlis win 10,000 larad. gayidvis
momentisaTvis dagrovili cveTa Seadgenda 5,000 lars. aRniSnuli
operacia aisaxeba buRaltruli muxliT:
42
magaliTi:
43
20X2 wlis 20 dekembers. misi dagrovili cveTa likvidaciis
momentisaTvis Seadgenda 7,500 lars. likvidaciaze momuSaveebs daericxa
xelfasi 150 lari, akumulatori Sefasda 80 larad, manqanis danarCeni
nawilebi jarTis saxiT _450 larad. aRniSnuli operacia buRaltruli
muxlebiT Semdegnairad aisaxeba:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba da angariSis debeti krediti
operaciis Sinaarsi #
20.12.20X2 ZiriTadi saSualebebis gasvlis 7410 8,000
Sedegi
satransporto saSualebebi 2140 8,000
avtomanqanis TviTRirebulebis Camowera
20.12.20X2 satransporto saSualebebis cveTa 2240 7,500
ZiriTadi saSualebebis gasvlis 7410 7,500
Sedegi
avtomanqanis dagrovili cveTis Camowera
20.12.20X2 ZiriTadi saSualebebis gasvlis 7410 150
Sedegi
gadasaxdeli xelfasi 3120 150
likvidaciaze momuSaveTaTvis xelfasis daricxva
sxva sasaqonlo materialuri 1611 530 530
faseulobebi
ZiriTadi saSualebebis gasvlis 7410 530
Sedegi
akumulatorisa da jarTis SemosavalSi aReba
arasaoperacio zarali 7350 120
ZiriTadi saSualebebis gasvlis 7410 120
Sedegi
1. avtomanqanis likvidaciiT miRebuli finansuri Sedegis
asaxva
(7,500+530 )-(8,000+150)= -120
magaliTi:
organizaciis mier 5 wlis win 700 larad SeZenili kompiuteri,
romelsac am periodis ganmavlobaSi daericxa cveTa 340 lari, 20X2 wlis
44
10 oqtombers saCuqrad gadaeca skolas. es operacia buRaltruli
muxliT ase aisaxeba:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba
da angariSis debeti krediti
operaciis Sinaarsi
angariSis
#
10.10.20X2 arasaoperacio zarali 7350 360
ofisis aRWurvilobis cveTa 2220 340
ofisis aRWurviloba 2120 700
organizaciis mier kompiuteris gaCuqeba
45
Tavi IV. saxelmwifo grantebis aRricxva
1
`saqarTvelos kanoni grantebis Sesaxeb“, muxli 2,p.1
2
saqarTvelos kanoni grantebis Sesaxeb“, muxli 2,p.2
46
saxelmwifo daxmareba aris saxelmwifos qmedeba, rac gulisxmobs
romelime organizaciisaTvis ekonomikuri daxmarebis gawevas, saTanado
kriteriumebis gaTvaliswinebiT.
organizaciam saxelmwifo daxmareba SeiZleba mravali saxiT
miiRos, romlebic erTmaneTisagan formiTa da xasiaTiT gansxvavdeba.
saxelmwifo daxmarebis mizani SeiZleba iseTi saqmianobis waxaliseba
iyos, romelsac piri ver warmarTavda daxmarebis gareSe.
saxelmwifo iRebs zemoqmedebis pasuxismgeblobas socialur-
ekonomikur politikaze, sazogadoebasa da ekonomikaze. saxelmwifos
zemoqmedebis erT-erTi meTodia finansuri stimulebis Seqmna. es
ukanaskneli ki xels uwyobs sazogadoebis an ekonomikis saWiro
mimarTulebiT ganviTarebas.
saxelmwifo grantebs ar miekuTvneba iseTi tipis saxelmwifo
daxmareba, romelsac ar gaaCnia mkafiod gamoxatuli, dasabuTebuli
Rirebuleba da ar gansxvavdeba Cveulebrivi komerciuli garigebisagan.
saxelmwifo daxmarebis erT-erT formaa, aseve nulovani da
dabalganakveTiani sesxebi, magram ekonomikuri sargeblis raodenobis
Sesafaseblad ar gamodgeba saprocento ganakveTis sidide da aseTi
daxmareba ar miekuTvneba saxelmwifo grants.
saxelmwifo daxmarebaSi ar igulisxmeba saxelmwifos mier
infrastruqturis uzrunvelyofa, saerTo-satransporto da sakomunikacio
qselis gaumjobeseba, aseve mTeli adgilobrivi mosaxleobis
interesebisaTvis ganxorcielebuli sairigacio sistemis srulyofis
RonisZiebebi.
saxelmwifo grantad ar ganixileba saxelmwifos mxridan
organizaciisaTvis miniWebuli privilegia an gadasaxadebTan
dakavSirebuli SeRavaTebi, aseve saxelmwifo grantebis saxiT ar
SeiZleba ganxilul iqnes saxelmwifo daxmarebis iseTi formebi,
romelTa Rirebulebis dasabuTebuli Sefaseba SeuZlebelia.
saxelmwifo grantebi SeiZleba dotaciis, subsidiebisa da
saxelmwifro premiebis saxiT arsebobdes.
nebismieri saxelmwifo granti aRiardeba maSin, rodesac arsebobs
damajerebeli rwmena imisa, rom:
47
• organizaciis mier Sesruldeba masTan dakavSirebuli
pirobebi da
• granti iqneba miRebuli.
am ori pirobis Sesruleba aucilebelia grantis aRiarebisaTvis,
radganac grantis miReba TavisTavad ar niSnavs, rom is akmayofilebs an
momavalSi daakmayofilebs grantis pirobebs.
saxelmwifo granti SeiZleba miRebul iqnes fuladi saSualebebis
an arafuladi aqtivebis saxiT.
saxelmwifo grantebi, maT Soris arafuladi, fasdeba realuri
RirebulebiT, anu im TanxiT, romelzec SeiZleba gaicvalos aqtivi an,
romliTac SeiZleba daifaros valdebuleba urTierTdamoukidebel,
dainteresebul da saqmis mcodne mxareebs Soris.
arafuladi aqtivebis, magaliTad, ZiriTadi saSualebebis an sxva
resursebis grantiT miRebisas es aqtivebi fasdeba realuri
RirebulebiT. amrigad, aqtivic da grantic realuri RirebulebiT
aisaxeba.
saxelmwifo grantebi SeiZleba dajgufdes:
• aqtivebTan dakavSirebul grantebad;
• SemosavlebTan dakavSirebul grantebad.
48
standartis Tanaxmad, grantis miRebis forma gavlenas ar axdens
im saaRricxvo meTodis SerCevaze, romelic sawarmom unda gamoiyenos
misi aRricxvisaTvis.
grantis aRricxva erTnairad xdeba grantis fulis saxiT, sxva
aqtivebis saxiT miRebisas da maSinac, rodesac igi saxelmwifo
valdebulebis SemcirebiT aris miRebuli.
saxelmwifo grantebis aRiareba Tavdapirvelad organizaciis
fondis saxiT unda moxdes, fondis SezRudulobis xarisxis
gaTvaliswinebiT.
organizaciis fondebis aRsaricxavad gamoiyeneba sinTezuri
angariSebi:
5100 SeuzRudavi fondi;
5200 droebiT SezRuduli fondi;
5300 mudmivad SezRuduli fondi.
sinTezuri angariSi 5100 `SeuzRudavi fondi“ gankuTvnilia
organizaciaSi dagrovili Semosavlebis im nawilis aRsaricxavad,
romelTa gamoyeneba donoris mxridan ar izRudeba. es fondi iqmneba
organizaciis mier moziduli resursebiT da gamoiyeneba organizaciis
miznebis gansaxorcieleblad. am sinTezur angariSs exsneba Semdegi
angariSebi:
5110 dagrovili saerTo fondi;
51120 dagrovili deficiti;
5130 saangariSgebo periodis saqmianobis Sedegi.
49
• an gamoyenebuli iyos miTiTebuli miznisaTvis, anu iyos
mizniT SezRuduli;
• an orive erTad.
magaliTad, fulis an sxva aqtivis saCuqrad miReba dabandebis
iseTi pirobiT, rom uzrunvelyos Semosavali miTiTebuli vadisaTvis da
Semosavali gamoyenebul iqnes miTiTebuli miznisaTvis, warmoadgens
droiT da mizniT SezRudul fonds.
droebiT SezRuduli fondis angariSs exsneba Semdegi angariSebi:
5210 fuladi fondi;
5220 grZelvadiani aqtivebis fondi;
5230 moklevadiani aqtivebis fondi;
5240 proeqtebis mxardaWeris fondi.
sinTezuri angariSi 5300 `mudmivad SezRuduli fondi“ gamoiyeneba
donorisagan miRebuli im daxmarebis aRsaricxavad, romlis gamoyeneba
donorisagan mudmivad SezRudulia. am angariSze aRiricxeba is fondi,
romlis mudmivad SenarCuneba organizaciisaTvis savaldebuloa da misi
Semcireba SesaZlebelia mxolod donoris mier daSvebul konkretul
SemTxvevaSi. am fondiT uzrunvelyofili aqtividan miRebuli
Semosavalic SeiZleba iyos SezRuduli an SeuzRudavi. Tu Semosavlis
gamoyenebac mudmivad SezRudulia, maSin miRebuli Semosavali mudmivad
SezRuduli fondis zrdas ganapirobebs. am sinTezuri angariSisaTvis
ixsneba Semdegi angariSebi:
5310 fuladi fondi;
5320 grZelvadiani aqtivebis fondi.
50
saxelmwifo grantebis organizaciis Semosavlebis saxiT aRiareba
maTi miRebisTanave ar aris mizanSewonili. es mxolod maSin aris
dasaSvebi, rodesac grantiT dasafaravi xarjebi ukve gaweulia da sxva
saangariSgebo periodebze gadanawilebis safuZveli ar arsebobs.
danarCen SemTxvevebSi ki grantebis Semosavlad aRiareba daricxvis
meTods efuZneba.
magaliTi:
20X1 wlis 1 ianvars organizacias `socialuri programis“
xelSekrulebis Tanaxmad, gamoeyo granti 50,000 laris odenobiT.
xelSekrulebiT am programis ganxorcielebis vada ganisazRvra 2 wliT.
programis ganxorcielebaze 20X1 wlis ganmavlobaSi gaweul iqna
xarjebi: koordinatoris xelfasis xarji 3,000 lari, buRaltris
xelfasi 7,000 lari, komunikaciis xarjebi 1,200 lari, wylisa da
kanalizaciis xarjebi 500 lari, ofisis ijaris qira 6,500 lari, dacvis
momsaxurebis xarjebi 2,500 lari, koordinatoris mivlinebis xarji
4,300lari.
51
31.12. xarjebi)
20X1 sxva moklevadiani valdebulebebi 3190 4,200
sxva saerTo xarjebis aRiareba
31.12. ijaris xarji 7220 6,500
20X1 gadasaxdeli ijara 3130 6,500
ijaris xarjis aRiareba
31.12.20X1 sxva saerTo xarjebi (mivlinebis 7290 4,300
xarji)
moTxovna organizaciis 1410 4,300
personalis mimarT
mivlinebis xarjebis aRiareba
31.12.20X1 fuladi fondi 5210 25,000
aTvisebuli grantebi 6130 25,000
grantis Semosavlad aRiareba 20X1 wels
magaliTi:
20X1 wlis noemberSi organizaciam, romelic awyobs gamofenebs
saqarTveloSi da mis farglebs gareT, gaswia xarjebi q. praRaSi,
scenografiis saerTaSoriso forumze - `praRis kvadrienaleze,“ qarTvel
studentTa namuSevrebis gamofenisaTvis pavilionis mosamzadeblad 30,000
laris odenobiT. organizacias ukve gaweuli xarjebisaTvis 20X1 wlis 10
dekembers gamoeyo grantiG kulturis saministrodan. 30,000laris
odenobiT. gamofenis momzadebaze gaweul iqna Semdegi saxis xarjebi:
mosamzadebel etapze SesarCevi turis CatarebisaTvis honoraris
saxiT gadasaxdeli Tanxebi _ 2,000lari, q praRaSi specialistebis
mivlinebis xarjebi _ 20,800lari, saitis Seqmnis xarji _ 500lari,
pavilionis da konstruqciebis Seqmnis xarjebi _ 5,000lari,
gamofenisaTvis eqsponatebis momzadebis xarjebi 1,500lari, eqsponatebis
transportirebis xarjebi 200 lari. es operaciebi buRaltruli
muxlebiT Semdegnairad aisaxeba:
52
magaliTi:
53
ganisazRvra 5 wliT. organizacias gamoeyo granti kompiuteruli
teqnikis Rirebulebis mTel Tanxaze. aRniSnuli operacia Semdegi
buRaltruli muxlebiT aisaxeba:
54
4.3. saxelmwifo grantebis dabrunebis aRricxva
magaliTi:
organizaciam miiRo granti 2- wliani programisaTvis, `samoqalaqo
sazogadoebis integracia“, 20,000 lari. pirvel wels gaTvaliswinebulia
10,000 laris aTviseba.
pirveli wlis buRaltruli muxlebi iqneba Semdegi:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
# angariSebis dasaxeleba da operaciis angariSis krediti
Sinaarsi # debeti
1. erovnuli valuta rezident bankSi 1210 20,000
fuladi fondi 5210 20,000
grantis gamoyofa
2. fuladi fondi 5210 10,000
aTvisebuli grantebi 6130 10,000
grantis nawilis aTviseba
55
auditis Catarebisas gamovlinda, rom grantis zogierTi piroba ar
iyo daculi da saWiro gaxda 15 000 laris dabruneba. grantis
dabrunebis Sedegad 5 000 lari aRiarda xarjad.
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
magaliTi:
organizaciam 20X1 wlis 1 ianvars saxelmwifo grantiT miiRo 15,000
lari, romliTac SeiZina kompiuteruli teqnika 5 wlis saeqspluatacio
vadiT. 20X1 wlis 31 dekembers saxelmwifos mier dasabuTebul iqna
grantis fulis saxiT dabrunebis aucilebloba. am droisaTvis
dagrovili cveTa 3,000 lars Seadgens. aRiarebuli Semosavalic
amdenivea. operaciebi buRaltruli muxlebiT ase aisaxeba:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba da angari- debeti krediti
operaciis Sinaarsi Sis #
01.01.20X2 erovnuli valuta rezident bankSi 1210 15,000
57
Tavi V. ucxouri valutiT warmoebuli operaciebis aRricxva
58
ucxouri valutiT warmoebuli operaciebis swori aRricxvisaTvis
saWiroa:
• ucxouri valutiT asaxuli Tanxis Sefaseba samuSao
valutaSi (larSi) operaciis TariRisaTvis arsebuli savaluto kursiT;
• savaluto kursis dadgena gadaangariSebis mizniT;
• valutis kursis cvlilebebis Sedegebis aRiareba-asaxva.
valutis kursi, anu gasacvleli savaluto kursi aris ori
valutis erTmaneTze gacvlis procesSi dadgenili Tanafardoba. valutis
kursis dadgenas kotireba ewodeba.
ucxouri valutiT operaciebis warmoebisas organizaciam unda
gaxsnas savaluto angariSi nebismier bankSi, romelsac aqvs erovnuli
bankis licenzia savaluto operaciebis warmoebaze. aseTi uflebamosili
bankebi angariSebs xsnian ucxouri valutis saxeebis mixedviT, anu
ewevian mravalvalutian momsaxurebas.
savaluto angariSis gaxsnis mizniT, uflebamosil bankebSi
organizaciis mier saTanado dokumentaciis wardgenis Semdeg, formdeba
xelSekruleba, romelSic fiqsirdeba organizaciisa da bankis ufleba-
movaleobebi, bankis mier gasawevi momsaxurebis saxeebi da tarifebi da
sxv. naRdi savaluto operaciebis gansaxorcieleblad organizacia
bankisgan saCeko wignaks iZens.
59
1220/1 _aSS dolari
1220/2 _funti sterlingi
1220/3_ evro da a.S.
naRdi fulis saxiT arsebuli ucxouri valutis aRsaricxavad
gamoiyeneba angariSi 1120 `ucxouri valuta salaroSi“, romelsac, aseve
SeiZleba gaexsnas angariSebi:
1120/1 _aSS dolari
1120/2 _funti sterlingi
1120/3_ evro da a.S.
ucxouri valuta aRiricxeba ori SefasebiT: ucxour valutaSi _
nominaliT da erovnul valutaSi _ gasacvleli kursiT. organizaciam
valutis konvertaciisaTvis SeiZleba ucxouri valutis zemoaRniSnul
angariSs gauxsnas angariSi 1220/9 _ konvertacia. amave dros, valutis
saxeebis mixedviT SeiZleba qveangariSebis gaxsna.
angariSze _ 1220 `ucxouri valuta bankSi“, ucxouri valutiT
warmoebuli operaciebis sailustraciod ganvixiloT
magaliTi:
20X2 wlis ianvarSi organizaciam ganaxorciela Semdegi operaciebi
ucxouri valutiT:
1. 10 ianvars gamotanilia fuladi CekiT mivlinebis xarjebisaTvis
naRdi ucxouri valuta $3,000, kursiT $1=1,65 lari;
2. 25 ianvars gadaricxulia importirebuli bavSvTa kvebis
produqtebis Rirebuleba $5,000, kursiT $1=1,66 lari;
3. 25 ianvars angariSidan Camowerilia ucxouri valutis gadaricxvis
sakomisio $25, kursiT $1=1,66 lari;
4. 30 ianvars angariSze daido mivlinebuli piris mier gamouyenebeli
Tanxa $400, kursiT $1=1,67 lari;
60
61
fiqsirebuli odenobis fulis erTeuliT, unda Sefasdes saboloo
savaluto kursiT. rac Seexeba arafulad (aramonetarul) sabalanso
muxlebs, romlebic asaxulia ucxouri valutiT, finansur angariSgebaSi
unda aisaxos operaciis Sesrulebis TariRisaTvis arsebuli savaluto
kursiT.
Tu fuladi sabalanso muxlebis ganaRdebisas an organizaciis mier
erTi saangariSgebo TariRisaTvis fuladi muxlebis saboloo savaluto
kursis mixedviT finansur angariSgebaSi asaxvisas, es kursi gansxvavdeba
Tavdapirveli asaxvis kursisagan, an wina saangariSgebo periodSi,
finansuri angariSgebis warsadgenad gamoyenebuli savaluto kursisagan,
maSin warmoqmnili sakurso sxvaobebi unda aRiardes Sesabamisi
saangariSgebo periodis Semosavlebis, an xarjebis saxiT.
Tu operaciis Sesrulebis TariRisa da ucxouri valutiT
Sefasebuli nebismieri fuladi sabalanso muxlebis ganaRdebis
TariRisaTvis dafiqsirebuli gasacvleli savaluto kursebi
erTmaneTisagan gansxvavebulia, maSin warmoiqmneba sakurso sxvaoba. Tu
ucxouri valutiT warmoebuli operacia da amis Sedegad warmoqmnili
moTxovnis an valdebulebis dafarva xdeba erT saangariSgebo periodSi,
maSin sakurso sxvaoba aRiardeba am periodis Semosavlad, an xarjad. Tu
operaciasTan dakavSirebuli angarisworeba xdeba Semdgom saangariSgebo
periodSi, sakurso sxvaoba aRiardeba yovel momdevno Sualedur
saangariSgebo periodSi angariSsworebis periodamde.
magaliTi:
organizaciam, romelic sabavSvo saxlebs kvebis produqtebsa da
tansacmels awvdis usasyidlod, am mizniT ucxoeli momwodeblisgan 2
TveSi ganaRdebis pirobiT 20X2 wlis 17 dekembers SeiZina $ 2,500
Rirebulebis bavSvTa kvebis produqtebi. valutis gasacvleli kursi
Seadgenda:
20X2 wlis 17 dekembers $1=1,65 lars;
20X2 wlis 31 dekembers $1=1,64 lars.
20X3 wlis 16 Tebervals $1=1,67 lars.
es operacia buRaltruli muxlebiT aisaxeba ase:
62
63
krediti _ 1220/9 ucxouri valuta bankSi/konvertacia (Tavisufali
kursiT)
konvertaciiT miRebuli finansuri Sedegi ganisazRvreba angariSze
_ 1220/9 `ucxouri valuta bankSi/konvertacia“, rogorc sxvaoba erTi da
igive nominalis Tavisufali da oficialuri kursebiT gaangariSebul
Tanxebs Soris. aseTi finansuri Sedegis aRsaricxavad SeiZleba gamoiyos
angariSebi:
6240 _ Semosavali kursTa Soris sxvaobidan
7340 _ xarjebi kursTa Soris sxvaobidan
kursTa Soris sxvaobidan miRebuli Semosavali aisaxeba
buRaltruli muxliT:
3. debeti _ 1220/9 ucxouri valuta bankSi/konvertacia
krediti _ 6240 Semosavali kursTa Soris sxvaobidan
kursTa Soris sxvaobidan warmoqmnili xarjebi ki aisaxeba
buRaltruli muxliT:
debeti _ 7340 xarjebi kursTa Soris sxvaobidan
krediti _ 1220/9 ucxouri valuta bankSi/konvertacia
erovnuli valutis ucxour valutaSi konvertaciisas bankis
angariSsworebis angariSidan Tanxa Camoiwereba Tavisufali
kursiT,Semdegi buRaltruli muxliT:
1. debeti _ 1220/9 ucxouri valuta bankSi/konvertacia (Tavisufali
kursiT)
krediti _ 1210 erovnuli valuta bankSi (Tavisufali kursiT).
2.debeti _ 1220/1 ucxouri valuta bankSi/ aSS dolari (oficialuri
kursiT)
krediti _ 1220/9 ucxouri valuta bankSi/konvertacia (oficialuri
kursiT)
konvertaciiT miRebuli finansuri Sedegi ki ganisazRvreba
angariSze _ 1220/9 `ucxouri valuta bankSi/konvertacia“, zemoT
ganxiluli wesiT.
64
magaliTi:
• 20X2 wlis 1 ianvars organizacias `socialuri programis“
xelSekrulebis Tanaxmad, gamoeyo granti $120,000 odenobiT.
xelSekrulebiT ganisazRvra am programis ganxorcielebis vada 2 wliT.
• 20X2 wlis 3 ianvars programis koordinatori mivlinebul
iqna amerikis SeerTebul StatebSi 20 dRiT. samivlinebo miznebisaTvis
masze gacemulma Tanxam Seadgina $12,000.
• programis ganxorcielebaze 20X2 wlis ganmavlobaSi
yovelTviurad gaTvaliswinebul iqna xarjebi: koordinatoris xelfasis
xarji 4,000 lari, buRaltris xelfasi 1,500 lari, ori specialistis
xelfasi 2,400(2*1 200) lari, komunikaciis xarjebi 1,200 lari, wylisa da
kanalizaciis xarjebi 500 lari, ofisis ijaris qira 2,000 lari, dacvis
momsaxurebis xarjebi 2 500 lari,
• mivlinebidan dabrunebulma koordinatorma warmoadgina
saavanso angariSi da dokumentacia, romlis Tanaxmadac, gaweulma
xarjebma Seadgina: mgzavrobis Rirebuleba _$2,000, sastumros xarjebi _
$3,600 (20*180), dRiuri xarji _$1,200 (20*60). amave dros, man warmoadgina
dokumentacia $5,000 kompiuteruli teqnikis SeZenis Sesaxeb,
• ianvris Tvis xelfasis, ijaris, komunikaciis, komunaluri da
dacvis xarjebis aRiareba(daricxva) moxda 23 ianvars, gadaxda_ 27
ianvars.
• organizaciam 20X2 wlis 27ianvars moaxdina $ 20,000
konvertacia larad. am TariRisaTvis Tavisufali kursi Seadgenda
$1=1,645 lars;
valutis oficialuri kursi Seadgenda: 20X2 wlis 1 ianvars $1=1,67
lars,
20X2 wlis 3 ianvars $1=1,65 lars
20X2 wlis 23 ianvars $1=1,64 lars
65
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
67
Tavi VI. sesxis sargeblobasTan dakavSirebuli danaxarjebis
aRricxva
68
xarjebad aRiardeba, miuxedavad imisa, rogoria sesxiT sargeblobis vada
da am sesxis miznobrioba.
sesxebis aRebasTan dakavSirebuli organizaciuli xarjebis asaxva
xdeba buRaltruli muxliT:
debeti _ 7390 sxva arasaoperacio xarjebi
krediti _ 1210 erovnuli valuta bankSi
aRebul sesxze procentis daricxva aisaxeba buRaltruli muxliT:
debeti _ 7310 saprocento xarjebi
krediti _3410 gadasaxdeli procentebi
magaliTi:
organizaciam 20X2 wlis 1 ianvars aiRo bankis sesxi 40,000 laris
odenobiT, ori wlis vadiT, wliuri 14 % ganakveTiT. procentis gadaxda
gaTvaliswinebulia yovelTviurad. sesxis aRebisa da gaformebisTvis
gadaxdil iqna 40 lari. aRniSnuli operacia 20X2 wels aisaxeba Semdegi
buRaltruli muxlebiT:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
69
70
30.10.20X2 saprocento xarji 7310 1,200
gasanaRdebeli Tamasuqis 3231 1,200
diskonti
gasanaRdebeli Tamasuqis diskontis amortizacia (24,000/200)*
10=,200 lars
noembris Tvis saprocento xarjad aRiardeba (24,000/200)*
30=3,600 lars da a.S.
yovelTviurad ganisazRvreba diskontis amortizebuli nawili
29 aprilis CaTvliT da Sedgeba analogiuri buRaltruli
muxli Sesabamisi TanxiT.
29.04.20X2 gacemuli moklevadiani Tama suqebi 3230 224,000
erovnuli valuta bankSi 1210 224,000
dafarulia moklevadiani saTamasuqo valdebuleba 224,000
laris
71
6.2. ucxouri valutiT aRebuli sesxebisa da maT
sargeblobasTan dakavSirebuli danaxarjebis aRricxva
72
dekembris Tvis saprocento xarjis aRiareba ($20,000*12%*3
/12)*1/3*1/3=$66.67 $66.67*1.652=110.14 lars
31.01.20X3 saprocento xarji 7310 330.8
gadasaxdeli procentebi 3410 330.8
ianvris Tvis saprocento xarjis aRiareba ( $20,000*12%*3
/12)*1/3= $200$200*1.654= 330.8 lars
28.02.20X3 saprocento xarji 7310 330.6
gadasaxdeli procentebi 3410 330.6
Tebervlis Tvis saprocento xarjis aRiareba ( $20,000*12%*3
/12)*1/3= $200
$200*1.653=330.6 lars
22.03.20X3 saprocento xarji 7310 220.53
gadasaxdeli procentebi 3410 220.53
martis Tvis saprocento xarjis aRiareba ($20,000*12%*3
/12*)*1/3*2/3= $133. 33
$133.33*1.654=220.53 lars
22.03.20X3 moklevadiani sesxebi 3210 33,000
xarjebi kursTa Soris 7240 80
sxvaobidan
ucxouri valuta bankSi 1220 33,080
sesxis dafarva da valutis kursTa Soris sxvaobis asaxva
gadasaxdeli procentebi 3410 920.07
xarjebi kursTa Soris 7240 72.33
sxvaobidan
ucxouri valuta bankSi 1220 992.4
saprocento Tanxis gadaxda da valutis kursTa Soris
sxvaobis asaxva
es operacia buRaltruli aRricxvis angariSebze aisaxeba ase:
saprocento xarji #7310
debeti krediti
TariRi mokorespondento Tanxa TariRi mikorespondento Tanxa
angariSi angariSi
31.12.20X3 gadasaxdeli 110.14
procentebi
31.01.20X3 saprocento 330.8
xarji
28.02.20X3 saprocento 330.6
xarji
22.03.20X3 saprocento 220.53
xarji
31.12.20X3 saangariSgebo 920.07
periodis
saqmianobis Sedegi
31.12.20X3 brunva 920.07 31.12.20X3 brunva 920.07
31.12.20X3 naSTi ____
73
debeti krediti
TariRi mokorespondento Tanxa TariRi mokorespondento Tanxa
angariSi angariSi
22.03.20X3 ucxouri valuta 920.07 31.12.20X3 saprocento xarji 110.14
bankSi
31.01.20X3 saprocento xarji 330.8
28.02.20X3 saprocento xarji 330.6
22.03.20X3 saprocento xarji 220.53
22.03.20X3 brunva 920.07 22.03.20X3 brunva 920.07
22.03.20X3 naSTi ___
74
xarjebi kursTa Soris sxvaobidan # 7240
debeti krediti
TariRi mikorespondento Tanxa TariRi mikorespondento Tanxa
angariSi angariSi
22.03.20X3 ucxouri valuta 80
bankSi
22.03.20X3 ucxouri valuta 72.33
bankSi
31.12.20X3 saangariSgebo
periodis saqmianobis
Sedegi 152.33
31.12.20X3 brunva 152.33 31.12.20X3 brunva 152.33
75
Tavi VII. cvlilebebi saaRricxvo politikasa da saaRricxvo
SefasebebSi. Secdomebis koreqtireba
76
• an organizaciis menejmentis mier miRebuli gadawyvetileba
cvlilebebis nebayoflobiT ganxorcielebis Sesaxeb, Tu organizaciis
mier adre SerCeuli saaRricxvo politikiT muSaobis gagrZelebisas ver
xerxdeba finansuri angariSgebis Sesabamisobisa da saimedoobis
uzrunvelyofa.
saaRricxvo politikis Secvlas maSin aqvs adgili, rodesac
icvleba finansuri angariSgebis elementebis aRiarebis, Sefasebebisa da
wardgenis safuZvlebi.
saaRricxvo politikis Secvlis magaliTad SeiZleba ganxilul
iqnes
maragebis naSTis TviTRirebulebis gansazRvris saSualoSewonili
Rirebulebis meTodis Secvla fifo meTodiT.
TviTRirebulebis gansazRvris meTodis Secvla Sefasebis
safuZvlis Secvlaa.
buRaltruli aRricxvis standartis pirvandeli danergviT
gamowveuli cvlileba unda aisaxos gardamavali debulebebis
moTxovnebis Sesabamisad, Tu aseTi debulebebi daerTvis buRaltruli
aRricxvis axal standarts. Tu standarti ar Seicavs danergvis wesebs
an cvlileba nebayoflobiTia, saaRricxvo politikaSi cvlileba unda
ganxorcieldes retrospeqtulad, an perspeqtiulad.
saaRricxvo politikaSi momxdari cvlilebebis retrospeqtulad
asaxva gulisxmobs axali saaRricxvo politikis imgvarad gamoyenebas
operaciebis, sxva movlenebisa da pirobebis mimarT, TiTqos es politika
yovelTvis gamoiyeneboda. retrospeqtuli gadaangariSeba ki niSnavs
finansuri angariSgebis elementebis aRiarebis, Sefasebebisa da
ganmartebebis gasworebas imgvarad, TiTqos wina periodSi Secdoma
arasdros ar daSvebula.
cvlilebebis retrospeqtuli asaxvisaTvis saWiroa:
• Sesadarisi informaciis axali politikis Sesabamisad
gadaangariSeba, Tu amis SesaZlebloba arsebobs;
• dagrovili wminda Semosavlis (fondebis zrda) sawyisi
naSTis koreqtireba fondebSi momxdari cvlilebebis angariSgebaSi.
77
amrigad, nebismieri koreqtireba ganixileba, rogorc dagrovili
wminda Semosavlis sawyisi naSTis Sesworeba. unda Seicvalos Sesadarisi
informaciac, Tu es praqtikulad SesaZlebelia.
magaliTi :
20X2 wels menejeris mier wardgenili saTanado dasabuTebis
Semdeg, organizaciam Secvala saaRricxvo politika da daaricxa cveTa
kompiuters, romelic sami wlis win iyo SeZenili, cveTas ar
aRricxavdnen da yovelwliurad realuri RirebulebiT afasebdnen.
mimdinare wlis cveTis Tanxam Seadgina 200 lari. organizacias rom 20X2
wlamde daericxa cveTa, maSin dagrovili cveTis Tanxa 20X2 wlis
dasawyisisaTvis iqneboda 600 lari. garda amisa, zogierTi maCveneblis
Sesaxeb cveTis gaTvaliswinebamde arsebobda Semdegi informacia:
organizaciis maCveneblebi saaRricxvo politikaSi cvlilebebis
gaTvaliswinebamde
maCveneblebi 20X1 w. 20X2w.
wminda Sedegi (fondebis zrda) (lari) 32 500 33 280
dagrovili SeuzRudavi fondis sawyisi naSTi(lari) 280 150 312650
retrospeqtulad koreqtirebuli finansuri Sedegebis angariSgeba
Semdegi saxisaa:
amonaridi retrospeqtulad koreqtirebuli finansuri Sedegebis
angariSgebidan
maCveneblebi 20X1 w. 20X2 w.
koreq tirebuli koreq tirebuli
wminda Sedegi (fondebis zrda) 32,500 33,280
saangariSgebo wlis cveTis (200) (200)
xarjebi
cveTis xarji saangariSgebo (400)
wlamde
koreqtirebuli wminda Sedegi 32,300 33,080
(fondebis zrda)
koreqtirebuli SeuzRudavi fondi 279,750 312,150
wlis bolos
angariSgeba fondebSi momxdari cvlilebebis Sesaxeb miRebuli
Sedegebis gaTvaliswinebis Semdeg, miiRebs aseT saxes:
amonaridi fondebSi momxdari cvlilebebis angariSgebidan
maCveneblebi 20X1 w. 20X2 w.
dagrovili SeuzRudavi fondis sawyisi naSTi 279,750 312,050
78
mimdinare wlis wminda Sedegi 32,300 33,080
dagrovili SeuzRudavi fondis saboloo naSTi 312,050 345,130
Tu axali saaRricxvo politikis retrospeqtuli gamoyeneba
SeuZlebelia, radgan organizacia ver axerxebs wina periodebisaTvis
gamoyenebuli saaRricxvo politikiT miRebuli mTliani efeqtis sididis
dadgenas, maSin Sesadarisi informacia wardgenili saangariSgebo
periodebidan (yvelaze adreulidan dawyebuli) unda Seicvalos, anu unda
aisaxos perspeqtiulad mimdinare periodis finansuri Sedegebis
angariSgebaSi.
79
saaRricxvo SefasebebSi momxdari cvlilebebis Sedegi aisaxeba
organizaciis finansuri Sedegebis angariSgebaSi perspeqtiulad:
80
kompiuterebis sabalanso Rirebulebis dasadgenad saWiroa Semdegi
gaangariSebebis gakeTeba:
neto sabalanso Rirebuleba 20X1 wlis 31 dekembers Seadgens
16,200(25,000-8800)lars. darCenili sasargeblo momsaxurebis vada 20X1
wlis 1 ianvridan 7 welia. 20X2 wlis 31 dekembers, damTavrebuli wlis,
cveTis Tanxa Seadgens 2314lars, xolo neto sabalanso Rirebuleba _
13886 lars.
maCveneblebi vadis Secvlamde vadis Secvlis
20X0 wlis 31 Semdeg
dekembris perspeqtiulad
mdgomareobiT asaxuli
20X2 wlis 31
dekembris
mdgomareobiT
sasargeblo momsaxurebis 3 7
darCenili vada
kompiuteruli teqnikis 25,000 25,000
TviTRirebuleba(pirvandeli
Rirebuleba)
20X0-20X1 wlebis dagrovili 8,800
cveTa
kompiuteruli teqnikis neto 16,200
sabalanso Rirebuleba 20X1 wlis
31 dekembris mdgomareobiT
20X2 wlis cveTis xarji 2,314
dagrovili cveTa 20X2 wlis 31 11,114
dekembris mdgomareobiT (8,800+2,314)
kompiuteruli teqnikis neto 13,886
sabalanso Rirebuleba 20X2 wlis (25,000-11,114)
31 dekembris mdgomareobiT
20X2 wels cveTis daricxva aisaxeba Semdegi buRaltruli muxliT:
debeti _ 7255 cveTisa da amortizaciis xarji 2,314
krediti _ 2220 ofisis aRWurvilobis dagrovili cveTa 2,314
saaRricxvo SefasebaSi momxdari cvlileba ar Seexeba wina wlebis
finansur angariSgebas. cvlileba aisaxeba perspeqtiulad,
gadawyvetilebis miRebis wels da momdevno saaRricxvo periodebSi.
amrigad, 20X3 wlis 31 dekembers cveTa daericxeba am TariRisaTvis
arsebuli sabalanso Rirebulebidan da gagrZeldeba 6 wlis
ganmavlobaSi.
81
82
organizaciis midgoma am sakiTxisadmi iyo araswori, radganac
procentis droebiTi standartebis mixedviT, procentis Tanxa unda
aRiarebuliyo mimdinare periodis arasaoperacio xarjad finansuri
Sedegebis angariSgebaSi. amave dros, am Secdomam gamoiwvia kompiuterebis
cveTis gazrdili odenobiT daricxva. aRniSnulis gaTvaliswinebiT,
finansuri Sedegebis retrospeqtulad koreqtirebul angariSgebas eqneba
Semdegi saxe:
amonaridi retrospeqtulad koreqtirebuli finansuri Sedegebis
angariSgebidan
maCveneblebi 20X0 w. 20X1 w.
(koreqtirebuli) (koreqtirebuli)
wminda Sedegi (fondebis zrda) 45 500 48 100
cveTis koreqtireba 200 200
saprocento xarji (1 000)
wminda Sedegi (fondebis zrda) 44 700 48 300
koreqtirebuli
83
Tavi VIII. Semosavlebis, xarjebisa da finansuri Sedegebis
aRricxva
8.1. Semosavlebis saxeebi, aRiareba da aRricxva
84
magaliTi:
20X1 wlis 10 ianvars organizacias gancxadebiT mimarTa
organizaciaSi gawevrianebis msurvelma da Seitana erTjeradi sawevro
Senatanebis Tanxis dawesebuli odenoba _ 200 lari. uflebamosilma
organom, sawevro komitetma, am piris organizaciaSi gawevrianebis
gadawyvetileba miiRo 25 ianvars. es operaciebi buRaltruli muxlebiT
aisaxeba Semdegi saxiT:
sameurneo operaciebis registraciis Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba da angariSis debeti krediti
Sinaarsi #
10.01.20X1 erovnuli valuta salaroSi 1110 200
miRebuli avansebi 3160 200
erTjeradi sawevro Tanxis Setana
25.01.20X miRebuli avansebi 3160 200
1 sawevro Senatanebi 6110 200
sawevro Tanxis Semosavlad aRiareba
magaliTi:
85
# 6120 `Semowirulobebi“ da
86
# 5230 `moklevadiani aqtivebis fondi“
arafuladi aqtivebi, romlebic miRebulia Semowirulobebis saxiT,
gamoiyeneba an erTjeradad, an xangrZlivad. am ukanasknels miekuTvneba
ZiriTadi saSualebebi. arafuladi aqtivebiT izrdeba organizaciis
fondebi.
magaliTi:
20X1 wlis 3 ianvars organizaciam miiRo Semowiruloba fuladi
aqtivebis saxiT 10 000 lari da arafuladi aqtivebi saofise avejisa da
inventaris saxiT, romelTa realuri Rirebuleba am TariRisaTvis
Seadgenda 7 aTas lars. es operacia aisaxeba Semdegi buRaltruli
muxlebiT:
87
miRebisas, damatebiTi Senatanebi Semosavlad aRiardeba gadawyvetilebis
miRebisTanave.
fondebis faqtobriv Sevsebamde daTqmuli Senatanebis Semosavlad
aRiarebamde organizaciam unda warmoqmnas moTxovna damfuZneblebis
mimarT.
magaliTi:
20X2 wlis 5 marts registraciaSi gatarda organizacia `ABC“.
damfuZneblebma miiRes fondebSi Senatanebis ganxorcielebis
gadawyvetileba. Senatanebis daTqmuli odenoba Seadgenda 40,000 lars. es
operacia aisaxeba aseTi buRaltruli muxliT:
88
8.2. xarjebi, maTi aRiareba da aRricxva. finansuri Sedegebis
gaangariSeba
89
magaliTi:
1. organizacias 20X2 wlis 1 dekembers xelSekrulebis Tanaxmad,
gamoeyo granti 100,000 laris odenobiT `A“ proeqtis Sesasruleblad, 2
wlis vadiT. 20X2 wlis dekembris TveSi am proeqtiT gaTvaliswinebuli
samuSaoebis Sesrulebaze gaweul iqna Semdegi xarjebi: programis
koordinatoris xelfasi _ 1,000 lari, buRaltris xelfasi_700 lari,
komunikaciis xarjebi _200 lari, wylis, kanalizaciisa da
eleqtroenergiis xarjebi _270 lari, ofisis ijaris qira_800 lari,
dacvis momsaxurebis xarjebi _500 lari. gadaxdilia sakanonmdeblo
normatiuli da specialuri literaturis SeZenis xarjebi _ 300 lari,
kompiuteris momsaxurebis xarjebi 100 lari da sakancelario
xarjebi_350 lari.
2. organizaciam 20X2 wlis 2 dekembers SeiZina 16,000 laris
Rirebulebis saofise aveji da inventari, romlis sasargeblo
eqspluataciis vada ganisazRvra 10 wliT. organizacias gamoeyo granti
avejisa da inventaris Rirebulebis mTel Tanxaze. saaRricxvo politikis
Tanaxmad, SeirCa wrfivi cveTis meTodi.
3. organizaciis wevrebis perioduli sawevro Senatanebis winaswar
miRebuli Tanxa _ 5,000 lari, romlis gadaxdis vada 20X2 wlis 15
dekemberi iyo, aRiarda Semosavlad;
4. 20X2 wlis 17 dekembers miRebul iqna fuladi Semowiruloba 10,000
laris odenobiT.
90
avejisa da inventaris SeZena naRdi fuliT
02.12.20X2 moTxovnebi donorebis mimarT 1450 16,000
grZelvadiani aqtivebis fondi 5220 16,000
gamoyofil grantze moTxovnis aRiareba
15.12.20X2 miRebuli avansebi 3160 5,000
sawevro Senatanebi 6110 5,000
perioduli sawevro Tanxis Semosavlad aRiareba
17.12.20X2 erovnuli valuta bankSi 1210 10,000
Semowirulobebi 6120 10,000
fulis saxiT miRebuli Semowiruloba
31.12.20X2 cveTisa da amortizaciis 7255 133
xarji
avejisa da inventaris cveTa 2230 133
daricxulia avejisa da inventaris cveTa 133(16,000/10 /12)
31.12.20X2 grZelvadiani aqtivebis fondi 5220 133
aTvisebuli grantebi 6130 133
xarjebis asaxvis proporciulad grantis Semosavlad aRiareba
91
saangariSgebo periodis saqmianobis 5130 19,353
Sedegi
Semosavlebis amsaxveli angariSebis daxurva
31.12.20X2 saangariSgebo periodis saqmianobis 5130 4,353
Sedegi
cveTisa da amortizaciis xarji 7255 133
xelfasis xarji (programis 7110 1,000
koordinatoris)
xelfasis xarji (buRaltris ) 7210 700
komunikaciis xarji 7230 200
komunaluri xarji (sxva saerTo 7290 270
xarjebi)
dacvis xarji (sxva saerTo xarjebi) 7290 500
ijaris xarji 7220 800
kompiuteris xarji 7245 100
sxva saerTo xarjebi 7290 650
xarjebis amsaxveli angariSebis daxurva
31.12.20X2 saangariSgebo periodis saqmianobis 5130 15,000
Sedegi
dagrovili saerTo fondi 5110 15,000
saqmianobis wminda finansuri Sedegis gadatana dagrovili
saerTo fondis angariSze
92
Tavi IX. finansuri angariSgebis momzadeba
93
6120 Semowirulobebi 46,800
6130 aTvisebuli grantebi 45,485
6290 sxva arasaoperacio Semosavali 3,700
7110 xelfasis xarji 10,200
7210 administraciuli xelfasis xarji 15,000
7220 ijaris xarji 3,800
7230 komunikaciis xarji 700
7290 sxva saerTo xarjebi 3900
435,485 435,485
94
5. 20X2 wlis 1 agvistos SeZenil iqna qseroqsi 500 larad da
printeri 200 larad;
6. 20X2 wlis 30 seqtembers sabavSvo saxls usasyidlod gadaeca
kompiuteri, romlis TviTRirebuleba Seadgenda 600 lars, dagrovili
cveTa _ 200 lars;
(me-4 da me-5 operaciebi aisaxa aRricxvaSi Sesabamisi buRaltruli
muxlebiT). ZiriTadi saSualebebis 20X2 wlis cveTa ar aris daricxuli;
7. saangariSgebo periodis bolos dadginda, rom bavSvTa kvebis
produqtebis nawili, 1,000 laris Rirebulebisa iyo vadagasuli da
uvargisi sabavSvo saxlebisaTvis gadasacemad;
8. materialuri faseulobebis saboloo naSTi Sefasda 3,500
larad. Camosaweria daxarjuli materialuri faseulobebis
TviTRirebuleba;
9. 20X2 wlis 1 agvistos gadaxdil iqna 1 wlis ijaris qira 7,000
lari.
95
a(a)ip-is `Tanadgoma“ samuSao furceli 20X2 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
96
5210 fuladi fondi 150,000 150,000 150,000
5220 grZelvadiani aqtivebis fondi 42,200 42,200 42,200
5240 proeqtebis mxardaWeris fondi 40,000 40,000 40,000
6110 sawevro Senatanebi 7,200 7,200 7,200
6120 Semowirulobebi 46,800 46,800 46,800
6130 aTvisebuli grantebi 45,485 45,485 45,485
6290 sxva arasaoperacio Semosavali 3,700 3,700 3,700
7110 xelfasis xarji 10,200 10,200 10,200
7210 administraciuli xelfasis
15,000 15,000 15,000
xarji
7220 ijaris xarji 3,800 e)2,917 6,717 6,717
7230 komunikaciis xarji 700 700 700
7255 cveTisa da amortizaciis xarji b)5,848 5,848 5,848
7290 sxva saerTo xarjebi 3,900 3,900 3,900
7310 saprocento xarji a)500 500 500
3410 gadasaxdeli procenti a)500 500 500
7230 arasaoperacio zarali g) ,000 1,000 1,000
7390 sxva arasaoperacio xarji d)15,200 15,200 15,200
sul 435,485 435,485 25,465 25,465 441,833 441,833 59,065 103,185
5130 saangariSgebo periodis 44,120
saqmianobis Sedegi
5110 saangariSgebo wlis dagrovili 44,120
saerTo fondi
103,185 103,185 382768 382768
97
gaangariSeba 1.
20X2 wlis saprocento xarjebi Seadgens 15,000 * 10% *4/12 = 500
lars.
gaangariSeba 2.
20X2 wlis cveTis Tanxa Seadgens:
ofisis aRWurvilobis
3,200 (16,000*20% )+58(700* 20%*5/12) –30(600*20*3/12)= 3,228 lars
avejis da sxva inventaris 26,200*10% = 2620 lars
5848 lars
gaangariSeba 3.
arasaoperacio zarali kompiuteris gaCuqebidan Seadgens: 600 -200 =
400 lars.
gaangariSeba 4.
daxarjuli materialuri faseulobebis TviTRirebuleba Seadgens:
19,700 – 1,000 – 3,500 = 15,200 lars.
gaangariSeba 5.
20X2 wlis mimdinare ijaris xarji Seadgens: 7,000 *5/12 =2,917 lars.
saangariSgebo periodis bolos gakeTebuli koreqtirebebi da
daxurvis gatarebebi unda aisaxos makoreqtirebeli da daxurvis
gatarebebis JurnalSi:
a(a)ip-is ` Tanadgoma“ makoreqtirebeli da daxurvis gatarebebis
Jurnali
TariRi angariSebis dasaxeleba da angariSis debeti krediti
sameurneo operaciis Sinaarsi #
koreqtirebebi
31.12.20X2 a) saprocento xarji 7310 500
gadasaxdeli procentebi 3410 500
mimdinare periodis saprocento xarjis aRiareba
31.12.20X2 b) cveTisa da amortizaciis xarji 7255 5,848
ofisis aRWurvilobis cveTa 2220 3,228
avejisa da sxva inventaris cveTa 2130 2,620
daricxulia ZiriTadi saSualebebis cveTa
g) arasaoperacio zarali 7230 1,000
materialuri faseuloba 1610 1,000
gafuWebuli materialuri faseulobebis Camowera
31.12.20X2 d) sxva arasaoperacio xarji 7390 15,200
98
materialuri faseuloba 1610 15,200
daxarjuli materialuri faseulobebis Camowera
31.12.20X2 e) ijaris xarji 2,917
winaswar gadaxdili ijaris qira 2,917
saangariSgebo periodis ijaris xarjis aRiareba
daxurvis gatarebebi
31.12.20X2 sawevro Senatanebi 6110 7,200
Semowirulobebi 6120 46,800
aTvisebuli grantebi 6130 45,485
sxva arasaoperacio Semosavali 6290 3,700
saangariSgebo periodis finansuri 5130 103,185
Sedegi
Semosavlebis amsaxveli angariSgebis daxurva
31.12.20X2 saangariSgebo periodis finansuri 5130 59,065
Sedegi
administraciuli xelfasis xarji 7210 15,000
specialistebis xelfasis xarji 7110 10,200
ijaris xarji 7220 6,717
komunikaciis xarji 7230 700
cveTisa da amortizaciis xarji 7255 5,848
sxva saerTo xarjebi 7290 3,900
saprocento xarji 7310 500
sxva arasaoperacio xarjebi 7390 15,200
arasaoperacio zarali 7230 1,000
xarjebis amsaxveli angariSebis daxurva
31.12.20X2 saangariSgebo periodis finansuri 5130 44,120
Sedegi
saangariSgebo periodis 5110 44,120
dagrovili saerTo fondi
saangariSgebo periodis finansuri Sedegis gadatana dagrovili
saerTo fondis angariSze
Semosavlebi
(lari) (lari)
sawevro Senatanebi 7,200
Semowirulobebi 46,800
aTvisebuli grantebi 45,485
sxva Semosavlebi 3,700
sul Semosavlebi 103,185
xarjebi
99
I proeqtis xarji
8,500
II proeqtis xarji 6,300
proeqtebis mxardaWeris
12,565
xarji
saerTo da administraciuli
15,000
xarjebi
sul xarjebi (42,365)
sxva arasaoperacio xarjebi (15,200)
saprocento xarji (500)
arasaoperacio zarali (1,000)
wminda Sedegi 44,120
100
a(a)ip-is `Tanadgoma“ fondebSi cvlilebebis angariSgeba 20X2 wlis
31 dekemberis mdgomareobiT
aqtivebi
grZelvadiani aqtivebi
ZiriTadi saSualebebi:
ofisis aRWurviloba 16,100 16,000
ofisis aRWurvilobis cveTa (10,500) 13,728
5,600 2,272
aveji da sxva inventari 26,200 26,200
avejisa da sxva inventaris cveTa (3,000) 5,620
23,200 20,580
28,800 22,852
mimdinare aqtivebi
materialuri maragi 15,200 3,500
fondebi da valdebulebebi
fondebi
SeuzRudavi fondi 58,100 64,620
droebiT SezRuduli fondi 196,900 232,200
mudmivad SezRuduli fondi 255,000 _ 296,820
101
grZelvadiani valdebulebebi _
moklevadiani valdebulebebi _ _
mowodebidan da momsaxurebidan 22,000 25,800
warmoqmnili valdebulebebi
moklevadiani sesxebi 15,000
gadasaxdeli xelfasebi 15,000 22,000
gadasaxdeli saSemosavlo gadasaxadi 350 3,300
gadasaxdeli procentebi 500
37,350 66,600
sul fondebi da valdebulebebi 292,350 363,420
102
moTxovnebi donorebis mimarT # 1450
debeti Tanxa krediti Tanxa
103
• materialuri maragi warmodgenilia erTi jgufis saxiT_
`materialuri faseuloba~.
• materialuri maragis aRricxvisaTvis gamoyenebulia maragebis
mudmivi aRricxvis meTodi;
• materialuri maragis naSTi Sefasebulia saSualo Sewonili
Rirebulebis meTodiT;
• materialuri maragis inventarizacia tardeba
yovelkvartalurad;
• materialuri faseulobis inventarizaciiT dadgenili
gaufasureba da danaklisebi aRiarebulia arasaoperacio zaralad.
ZiriTadi saSualebebi
• organizaciis ZiriTadi saSualebebi warmodgenilia Semdegi
jgufebis saxiT: ` ofisis aRWurviloba~_ sabalanso Rirebuleba _ 16,000
lari
dagrovili cveTa _ 123,728 lari
`aveji da sxva inventari~_ sabalanso Rirebuleba _26,200 lari
dagrovili cveTa _ 5,620 lari
• ZiriTadi saSualebebis cveTis aRricxvisaTvis gamoyenebulia
wrfivi meTodi. cveTa ericxeba drois proporciulad;
• 20X2 wlis ganmavlobaSi SeZenilia 700 laris Rirebulebis
ofisis aRWurviloba;
• gaCuqebulia kompiuteri sabalanso RirebulebiT _600
lari,romlis dagrovili cveTa Seadgenda 200 lars;
• ZiriTadi saSualebebis inventarizacia tardeba 20-dan 31
dekembramde.
Semosavlebi
104
• xarjebi warmodgenilia proeqtebis saxeebisa da fondebis
SezRudulobis xarisxis gaTvaliswinebiT;
• aseve, warmodgenilia xarjebis klasifikacia ekonomikuri
Sinaarsis mixedviT.
fondebi
• fondebi warmodgenilia SezRudulobis xarisxis
gaTvaliswinebiT. organizaciis resursebis wyaroebi warmodgenilia ori
fondis saxiT: SeuzRudavi fondi da SezRuduli fondi. amave dros, am
ukanasknelis gamoyeneba SezRuduli iyo droiT, 20X3 wlamde.
105