Professional Documents
Culture Documents
Samenvatting EU Week 4
Samenvatting EU Week 4
Het EU-Burgerschap
Doen voor tentamen: richtlijn goed doorlezen
Achtergrond EU-burgerschap:
Vrij verkeer van personen
- Werknemers (art. 45 VWEU)
- Vestiging (art. 49 VWEU)
- Diensten (art. 56 VWEU)
---> Uit verdrag van Rome
Belangrijk onderscheid:
- Marktburgers
- Niet-marktburgers
Achtergrond Unieburgerschap
- Lopend debat democratisch tekort EU
- Invoering door het Verdrag van Maastricht (1992)
- Doel: band met de burger aanhalen
- Benadrukken dat EU meer is dan een gewone internationale organisatie maar direct verbond
tussen EU bevolking
Unieburgerschap - status
Art. 20(1) VWEU ‘Er wordt een burgerschap van de Unie ingesteld. Burger van de Unie is een ieder
die de nationaliteit van een lidstaat bezit. Het burgerschap van de Unie komt naast het nationale
burgerschap doch komt niet in de plaats daarvan.’
Dus als je gaat reizen binnen de unie heb je recht op gelijke behandeling op basis van artikel 20
VWEU en 18 VWEU.
Burgerschapsrechten
- Gelijke behandeling (18 VWEU, Rl 2004/38
- Reis en verblijf (21 VWEU, Rl 2004/38)
- Art. 21(1) VWEU: ‘Iedere burger van de Unie heeft het recht vrij op het grondgebied van de
lidstaten te reizen en te verblijven, onder voorbehoud van de beperkingen en voorwaarden
die bij de Verdragen en de bepalingen ter uitvoering daarvan zijn vastgesteld
- Politieke rechten
- Actief en passief kiesrecht voor gemeenteraad en Europees Parlement in lidstaat van
verblijf (art. 22 VWEU)
- Burgerinitiatief (art. 24 VWEU)
- Diplomatieke en consulaire bescherming (art. 23 VWEU)
Boost door het Hof van Justitie
• HvJEU geeft sterke juridische impuls aan EU-burgerschap
• Grzelczyk: EU burgerschap = primaire hoedanigheid onder EU recht
• Autonome en rechtstreekse rechten op basis art. 18-21 VWEU
• Vergaande bescherming mits binnen werkingssfeer EU recht
Kortdurend verblijfsrecht
- Art. 6(1) Rl 2004/38
‘Burgers van de Unie hebben het recht gedurende maximaal drie maanden op het grondgebied van
een andere lidstaat te verblijven zonder andere voorwaarden of formaliteiten dan de verplichting in
het bezit te zijn van een geldige identiteitskaart of een geldig paspoort.’
- Art. 6(2) Rl 2004/38
Lid 1 is eveneens van toepassing ten aanzien van familieleden die niet de nationaliteit van een
lidstaat bezitten en die de burger van de Unie begeleiden of zich bij hem voegen, en in het bezit zijn
van een geldig paspoort.
Langer verblijfsrecht
- Art. 7(1) Rl 2004/38
- EU-burger heeft verblijfsrecht langer dan 3 maanden, indien:
a) Werknemer / zelfstandige
b) Voldoende bestaansmiddelen en volledige ziektekostenverzekering
c) Student, met volledige verzekering
d) Familielid van een EU-burger die voldoet aan a), b) of c)
- Art. 7(2) Rl 2004/38
Verblijfsrecht ook van toepassing op familieleden die niet de nationaliteit van een lidstaat hebben
Duurzaam verblijfsrecht
- Art. 16(1) Rl 2004/38
- > 5 jaar (relatief) ononderbroken verblijf (art. 7 voorwaarden vervult)
- Na verkrijging gelden eisen art. 7 niet meer
- Art. 16(2) Rl 2004/38
- Ook familieleden die niet de nationaliteit van een lidstaat hebben
- Art. 16(3) Rl 2004/38
- Regels inzake calculatie ononderbroken verblijf
- Art. 16(4) Rl 2004/38
- Verlies verblijfsrecht enkel bij afwezigheid van + 2 jaar
Gelijke behandeling
- Art. 24(1) Rl 2004/38 als uitwerking van art. 18 VWEU
- Gelijke behandeling als onderdanen van lidstaat van verblijf
- Art. 24(2) Rl 2004/38 - uitzondering voor:
- Sociale bijstand voor eerste drie maanden of periode werkzoekende (art. 14(4) Rl 2004/38)
- Studiefinanciering pas na 5 jaar (afdoende integratie)
NB: Kinderen van werknemers hebben per direct recht op stufi
- ‘…. te voorkomen dat burgers van de Unie die onderdanen van een andere lidstaat zijn, een
onredelijke belasting voor het sociale bijstandsstelsel van het gastland vormen.’ (par. 74)
- ‘Lidstaat moet mogelijkheid hebben uitkering te weigeren aan ‘economisch niet-actieve burgers
van de Unie die hun recht van vrij verkeer uitoefenen met als enig doel sociale bijstand van een
andere lidstaat te genieten hoewel zij niet over voldoende bestaansmiddelen beschikken om in
aanmerking te komen voor een verblijfsrecht.’ (par. 78)
Unieburgerschap: uitzetting
1. Niet langer voldoen aan de voorwaarden (Art. 14, lid 2 Rl 2004/38)
2. Gevaar voor de publieke orde, veiligheid, volksgezondheid (Hoofdstuk VI)
Uitzetting: vereisten
Twee uitzonderingen op basis waarvan een Unie-burger een lidstaat kan worden uitgezet:
1. Niet langer voldoen aan de voorwaarden(art 14 RI 2004/38)
2. Gevaar voor publieke orde, veiligheid en volksgezondheid.
Er zijn vereisten voor uitzetting:
- Materiële waarborgen
- Proportionaliteit (art. 27(2) Rl 2004/38)
- Persoonlijk gedrag (art. 27(2) Rl 2004/38. Zie ook art. 33 Rl 2004/38 en Calfa)
- Mate van integratie (art. 28(1) Rl 2004/38)
- Hoe langer iemand in het gastland is, hoe groter bescherming tegen uitzetting (artt. 28(2)-(3) Rl
2004/38)
- > 5 jaar (ernstige redenen van openbare orde of openbare veiligheid)
- > 10 jaar (dwingende redenen, reëele en actuele dreiging fundamenteel belang gastland)
- Bijv. georganiseerde drugshandel (Tsakouridis), of ernstig misbruik minderjarige (P.I. t.
Remscheid)
- Procedurele waarborgen (artt. 30-31 Rl 2004/38)
Baumbast: feiten
- De kinderen van Mw R en Dhr Baumbaust hebben het recht om hun opleiding af te maken in het
VK.
- De primair verzorgende heeft tevens recht op een verblijfsvergunning.
- Dhr. Baumbast had in principe voldoende middelen om in het VK te blijven gezien de inkomsten
vanuit zijn Duitse baan.
- Maar… zijn Duitse ziektekostenverzekering dekt geen spoedeisende zorg.
- ‘[De] beperkingen en voorwaarden [inzake het vrij verkeersrecht] moeten (…) worden toegepast
met inachtneming van de grenzen die het gemeenschapsrecht stelt en overeenkomstig de algemene
beginselen ervan, in het bijzonder het evenredigheidsbeginsel…’ (par. 91)
‘(…) een burger van de Europese Unie die in het gastland niet langer een recht van verblijf als
migrerende werknemer geniet, [kan] in zijn hoedanigheid van burger van de Unie aldaar een
verblijfsrecht kan genieten op grond van de rechtstreekse werking van artikel [21, lid 1, VWEU]. Aan
de uitoefening van dit recht kunnen de in deze bepaling bedoelde beperkingen en voorwaarden
worden gesteld, doch (…) met inachtneming van ….. het evenredigheidsbeginsel.’(par. 94)
De België-route (Europa-route)
De Europa Route is een U-bocht constructie om een grensoverschrijdend element te creëren.
- Nederlander verhuist naar België onder eerbiediging van de voorwaarden in art. 7 Rl 2004/38.
Daarmee wordt hij een EU burger in een ander lidstaat die zijn echtgenoot mag laten overkomen
(ook derdelands, ook direct van buiten de Unie: Metock)
- Na drie maanden verhuist hij terug, met echtgenoot (want Unie-element gaat niet verloren:
Surinder Singh)
Zambrano: feiten
1) Dhr Zambrano is een asielzoeker uit Colombia in België.
2) Met zijn vrouw krijgt hij in België twee kinderen.
3) Omdat de kinderen stateloos dreigen worden krijgen zij van rechtswege de Belgische nationaliteit
(en zijn dus EU burgers!)
4) Het asielverzoek van de ouders wordt afgewezen en dhr en mw Zambrano dreigen uitgezet te
worden.
Zonder grensoverschrijdend element toch toepassing van Unierecht
‘Er is namelijk van uit te gaan dat een dergelijke weigering ertoe zal leiden dat deze kinderen,
burgers van de Unie, zullen worden verplicht het grondgebied van de Unie te verlaten om hun
ouders te volgen. Tevens loopt de betrokken persoon, indien hem geen arbeidsvergunning wordt
afgegeven, het risico niet over voldoende bestaansmiddelen te beschikken om te voorzien in zijn
eigen onderhoud en in dat van zijn gezin, wat er eveneens toe zou leiden dat zijn kinderen, burgers
van de Unie, zouden worden verplicht het grondgebied van de Unie te verlaten. In die
omstandigheden zullen bedoelde burgers van de Unie in de feitelijke onmogelijkheid verkeren de
belangrijkste aan hun status van burger van de Unie ontleende rechten uit te oefenen.’ (par. 44)
- Het Hof heeft in latere zaken (McCarthy, Dereci, Alopka) Zambrano beperkt uitgelegd
- De Unieburger moet echt gedwongen worden het grondgebied van de Unie te verlaten.
- Zambrano:
bescherming van aan het effectieve genot van het Unieburgerschap verbonden rechten
• Kan leiden tot afgeleid verblijfsrecht voor ouder uit derde land die zorgt voor kind op basis van art.
20 VWEU
• Criterium: wordt de Unieburger feitelijk gedwongen het grondgebied van de EU te verlaten?
- In deze casus is dat niet perse het geval: kinderen hoeven niet het grondgebied van de EU te
verlaten indien Andreas voor ze zorgt
Trouwen en verblijfsrecht?
Stap 1: Welke vrijheid is in het geding? → is er verkeersvrijheid?
Stap 2: Is er een grensoverschrijdend element? → ZIS?
Stap 3: Is er harmonisatie? → Zonder grensoverschrijding is de richtlijn niet van toepassing
Stap 4: Is er een belemmering?
- Zambrano: bescherming van aan het effectieve genot van het Unieburgerschap verbonden
rechten, in zeer speficieke gevallen als er sprake is van een ZIS
• Kan leiden tot afgeleid verblijfsrecht voor ouder uit derde land die zorgt voor kind op basis
van art. 20 VWEU
• Criterium: wordt de Unieburger feitelijk gedwongen het grondgebied van de EU te
verlaten?
Studiefinanciering weigeren?
- Recht op gelijke behandeling in art. 24(1) Rl 2004/38
- Uitzondering voor studiefinanciering gedurende eerste 5 jaar van verblijf
- Is er dus duurzaam verblijfrecht, dan niet weigeren?
- Geldt niet als we te maken hebben met een kind van een werknemer.