Hoorcollege 2

- Tarifaire belemmeringen:
- In- en uitvoerrechten en heffingen van gelijke werking zijn verboden obv art. 30
VWEU.
- Fiscaal discriminatieverbod, belastingheffen binnen de grenzen van art. 110
VWEU.
- NB: geen rechtvaardigingsgronden in het Verdrag
- Artikel 30 en 110 zijn dus heel anders, maar schendingen kunnen bij beide niet
worden gerechtvaardigd.
- Voor artikel 30 zijn er in de jurisprudentie uitzonderingen.

Non-tarifaire belemmeringen:
Drie bepalingen centraal:
- Art. 34 VWEU: “Kwantitatieve invoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking zijn
verboden.”
- Art. 35 VWEU: “Kwantitatieve uitvoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking zijn
verboden’’
- Art. 36 VWEU: excepties, schendingen van artikel 34 en 35 VWEU rechtvaardigingen.

Dassonville (1974)
- Kwantitatieve invoerbeperkingen (invoerquota of importverboden)
- Definitie maatregel van gelijke werking:
- “Iedere overheidsmaatregel die direct of indirect, daadwerkelijk of potentieel de
intracommunautaire handel kan belemmeren.” (par. 5)
-Geen discriminatie vereist
-Theorie van de dubbele last: iedere regeling die een verlichting taz producten bevat die
afwijkt van de verplichtingen in de lidstaat waar het product op de markt is gezet een
maatregel van gelijke werking betreft.

Cassis de Dijon (1979)

-Artikel 34 heeft betrekking op maatregelen met én zonder onderscheid, in casu zonder onderscheid.
- Beginsel van wederzijdse erkenning (par. 14)
- Hof ging hier nog verder. Producten die op de markt zijn gebracht in een lidstaat moeten
ook de markt kunnen betreden in een andere lidstaat.
- Dus geen dubbele last
- Opsomming niet limitatief, lidstaten meer mogelijkheden maatregelen van gelijke werking
te rechtvaardigen→ rule of reason
- Rule of Reason
● Enkel bij maatregelen zonder onderscheid, maatregelen van gelijke werking met
onderscheid kunnen enkel obv 36 worden gerechtenvaardigd.
● Geen zuiver economische doelstelling, geen protectionisme.
● Ook aan andere voorwaarden voor harmonisatie moet zijn voldaan:
○ geen harmonisatie + proportioneel
Rechtvaardigingsgronden
Artikel 36 VWEU “De bepalingen van de artikelen 34 en 35 vormen geen beletsel voor verboden of
beperkingen van invoer, uitvoer of doorvoer, welke gerechtvaardigd zijn uit hoofde van
bescherming van de openbare zedelijkheid, de openbare orde, de openbare veiligheid, de
gezondheid en het leven van personen, dieren of planten, het nationaal artistiek historisch en
archeologisch bezit of uit hoofde van bescherming van de industriële en commerciële eigendom.
Deze verboden of beperkingen mogen echter geen middel tot willekeurige discriminatie noch een
verkapte beperking van de handel tussen de lidstaten vormen.

Succesvol beroep op artikel 36 VWEU:

1. Geen harmonisatie
- Als een bepaalde nationale maatregel een doelstelling nastreeft die ook onderdeel is van
Europese regelgeving, dan wordt de toelaatbaarheid van die maatregel aan de hand van die
europese regelgeving.
2. Legitiem doel
- Moet een doelstelling zijn die in artikel 36 is opgesomd.
3. Proportionaliteitstoets
- Geschikt (coherent en systematisch)
- Noodzakelijk
- Conegate, rechtvaardigen wanneer zijn wetgeving de vervaardiging of het in de handel
brengen van dezelfde goederen op zijn grondgebied niet verbiedt.”
4. Geen misbruik / willekeurige discriminatie

Fundamentele rechten en de Rule of Reason

- Uit schmietbergen
1. Vrij verkeer van goederen + loyale samenwerking
- Niet enkel handelen, maar ook nalaten valt onder Artikel 34 VWEU!
2. Fundamentele rechten als dwingende vereisten van algemeen belang.

De Keck-exceptie (I)
- Cassis de Dijon: wederzijdse erkenning
● Maatregelen die voldoen aan de regels van een lidstaat in principe ook op de markt moeten
kunnen worden gebracht in een andere lidstaat. Regels die dit bemoeilijken kwalificeren als
maatregelen van gelijken werking idz artikel 34 Vweu.
- Keck: verkoopmodaliteiten kwalificeren niet als maatregelen van gelijke werking in de zin
van artikel 34, mits aan twee voorwaarde is voldaan.
1. Bepaling van toepassing op alle marktdeelnemers
2. Zowel rechtens als feitelijk dezelfde invloed op nationale als ingevoerde
producten
→ Als aan deze twee voorwaardes is voldaan dan vormt de maatregel geen
maatregel van gelijke werking in de zin van artikel 34 Vweu.
→ Gevolg: maatregel valt buiten reikwijdte van artikel 34 VWEU. Rechtvaardiging
dus niet noodzakelijk! De maatregel is dus rechtmatig en toegestaan.
 -

Op basis van Keck-exceptie een onderscheid te maken tussen product eisen en

verkoopmodaliteiten, maar er zijn ook nog gebruiksvoorschriften.
-

Schema non-tarifaire belemmeringen

- Nationale maatregel
1. Kwantitatieve beperking (invoerverbod):
→ Schending artikel 34 Vweu
→ Alleen gerechtvaardigd obv artikel 36, dit moet proportioneel.
2. Maatregel van gelijke werking
● Dassonville: een maatregel van gelijke werking is deze die direct of indirect
daadwerkelijk of potentieel de handel tussen de lidstaten kan belemmeren.
● Dan kijken: direct of indirect onderscheid?
○ Direct onderscheid: levert een schending op van artikel 34
werkingsverdrag, alleen gercehtvaardigd obv 36 met vodoening
proportionaliteit.
○ Zonder direct onderscheid: schending artikel 34, maar zowel
rechtvaardigen met artikel 36 of de Rule of Reason (cassis de Dijon+
proportioneel
3. Verkoopmodaliteit
● Voldaan aan Keck?
1. Bepaling van toepassing op alle marktdeelnemers
2. Zowel rechtens als feitelijk dezelfde invloed op nationale als
ingevoerde producten
→ Voldaan? Maatregel die niet kwalificeert als een maatregel van
gelijke werking en dus buiten artikel 34 valt.
→ Niet voldaan? Dan is er wel sprake van een maatregel van gelijke
werking en moet je toetsen aan artikel 34 en 36.
- Een verkoopmodaliteit is een regeling die betrekking heeft op de
wijze van verkopen van een bepaald product. Bijvoorbeeld regels
omtrent openingstijden van winkels, prijzen, arbeidsrechten van
winkelpersoneel en advertenties.
- De Agostini: producteis= eis aan etiket/verpakking
- Italiaanse aanhangers: producteis= gebruikseis is ook producteis
- Doc Morris: Hoewel deels hetzelfde, wordt alle online verkoop de
facto verboden, waarschijnlijk dus geen gelijk effect.
-
Casus college 2
Specifieke schema goederen
1. Welke vrijheid is in het geding?
- Goederen:
• Goederen zijn alle op geld waardeerbare zaken welke voorwerp kunnen vormen van
handelstransacties (C-7/68 Commissie tegen Italië, p. 598)
2. Is het een zuiver interne situatie (Z.I.S.)?
→ Bij zuiver intern is er geen eu recht van toepassing
3. Is er harmonisatie?
→ Is er europese regelgeving?
→ Is er een relevante verordening of richtlijn? Dan die toepassen.
→ Anders primair recht toepassen
→ Checken of er secundaire regelgeving is.
4) Is er een belemmering?
a) Financieel of niet-financieel?
b) Als financieel: Douane, Heffing Gelijke Werking, of fiscale discriminatie?
- Een heffing van gelijke werking is in Haahr Petroleum omschreven als: “elke
eenzijdig opgelegde geldelijke last, ongeacht de benaming of de structuur ervan, die
wegens grensoverschrijding over goederen wordt geheven en geen douanerecht
stricto sensu is”.
c) Als non-tarifair artikel 34: kwantitatief (hoeveelheid) of maatregel met gelijke werking
(Dassonville)
- MVG: Een maatregel van gelijke werking is deze die direct of indirect daadwerkelijk
of potentieel de handel tussen de lidstaten kan belemmeren.
d) Met of zonder onderscheid?
- Met: direct onderscheid obv nationaliteit→ alleen 36
- Zonder: rechtvaardiging?--> 36 en rule of reason
e) Bij goederen: Keck uitzondering van toepassing?--> Verkoopmodaliteit geen producteis!!
1. Bepaling van toepassing op alle marktdeelnemers
2. Zowel rechtens als feitelijk dezelfde invloed op nationale als
ingevoerde producten.
- Keck: geen belemmering (wel doorgaan met volgende stap!)
5) Kan de belemmering gerechtvaardigd worden?
- Bij tarifaire belemmeringen:
• Vergoeding voor daadwerkelijke, vrijwillige door de overheid verleende dienst aan de
importeur of de exporteur (Commissie t. Luxemburg, of Commissie t. Duitsland)
 • Reële kosten van door Europese wetgeving opgelegde heffingen voor keuringen (Bauhuis).
1. Het moet gaan om een uniforme toepassing van een regel van Unierecht.
2. De vergoeding mag enkel kostendekkend zijn.
- Bij non-tarifaire belemmeringen:
a). Welk doel (legitiem doel)
1. Verdragsuitzondering (staan in 36, zijn limitaief)
- Wel en geen discriminaties
2. Rule of Reason (Cassis)?- Rule of Reason is open
- Geen discriminaties
b) Geschikt en noodzakelijk (proportioneel)?
6) Conclusie

Dassonville Een maatregel van gelijke werking is deze die

direct of indirect daadwerkelijk of potentieel de
handel tussen de lidstaten kan belemmeren.

Conegate Rechtvaardigen wanneer zijn wetgeving de

vervaardiging of het in de handel brengen van
dezelfde goederen op zijn grondgebied niet
verbiedt.
Het Hof besluit dat een invoerverbod niet
gerechtvaardigd is indien de lidstaat op zijn
eigen grondgebied geen maatregelen neemt
om verspreiding van die goederen te
voorkomen.

Cassis de Dijon Maatregelen die voldoen aan de regels van een

lidstaat in principe ook op de markt moeten
kunnen worden gebracht in een andere lidstaat.
Regels die dit bemoeilijken kwalificeren als
maatregelen van gelijke werking idz artikel 34
Vweu.

Kerr-Optika Maatregel niet dezelfde invloed als nationale

lidstaten en andere lidstaten. Niet voldaan aan
Keck, en dus binnen artikel 34.

Keck Goederen verkoopmodaliteit

1. Bepaling van toepassing op alle
marktdeelnemers
 2. Zowel rechtens als feitelijk dezelfde invloed
op nationale als ingevoerde producten

Schimdberger 1. Vrij verkeer van goederen + loyale

samenwerking
- Niet enkel handelen, maar ook
nalaten valt onder Artikel 34 VWEU!
2. Fundamentele rechten als dwingende
vereisten van algemeen belang.

Mickelsson en Roos Een nationale regeling kan in beginsel als

evenredig worden beschouwd op voorwaarde
dat de bevoegde nationale autoriteiten
verplicht zijn dergelijke uitvoeringsmaatregelen
te nemen en vervolgens dat die autoriteiten de
hun op dit punt verleende bevoegdheid
daadwerkelijk hebben uitgeoefend en de
gebieden hebben aangewezen die aan de
voorwaarden van de nationale verordening
voldoen.