Takdang Gawain 3

Paglinang sa Iba’t ibang Akademikong

Pagbasa
 Panuto :
Mangalap at magsaliksik ng isang artikulo /balita /
o sanaysay sa bawat larangan ng akademiko.

Sa slides , punan ang mga ito ng

hinihinging tala/sagot/talata.
 HUMANIDADES
Kahulugan ng Humanidades

https://dokumen.tips/documents/kahulugan-ng-humanidades.html

Ang mga araling nauukol sa tao o mga araling panta (Ingles: Humanities,"pagkatao," o The Humanities, "mga pagkatao"
ngtao) ay mga disiplinang akademikona nag-aaral sa mga kundisyong humano, na ginagamitan ng mga metodo
ngmalawakang pagsusuri (kritiko), pagpuna (analitiko), at pagbabakasali (ispekulatibo);dahil sa tatlong metodong ito,
itinatangi ang pag-aaral na ito - na tinatawag ding humanidades
O umanidades- mula sa mga imperikong (empirikal) gawi na ginagamitsa mgalikas na aghamat mgaagham
panlipunan.Ilan sa mga halimbawa ng mga disiplina na may kaugnayan sa humanidades ang mgapag-aaral ng
mgasinauna at makabagong mga wika,panitikan,kasaysayan,pilosopiya,pananampalataya,biswal na
sining(napagmamasdang sining), at mga sining naisinasagawa ( performing arts, kung saan kasama angmusika.)
Karagdagan dito angmga paksang paminsan-minsan nauugnay sa mga araling pantao: tulad ngantropolohiya, at mga
pag-aaral pampook (area studies), bagaman itinuturing ang mgaito bilang mga agham panlipunan. Tinatawag na mga
humanista o "maka-pantao" (ibamula sa salitangmakatao) ang mga dalubhasang nag-aaral ng mga araling pantao.
Sasining, kasama rito angpagpipintaatpaglililok, maging ang mgapagtatanghalsateatro,mgasayaw,panitikan, atsining
pangwika.
 SIKOLOHIYA
Sikolohiya ng Wikang Filipino

https://liancvivas.wordpress.com/2009/11/16/sikolohiya-ng-
wikang-filipino/

Tinataglay o dinadala ng wikang Filipino ang sikolohiya ng mismong gumagamit nito, ang mga Filipino. Sa kasalukuyan, kinikilala ang
Sikolohiya bilang isang agham na nagsusuri sa pag-uugali at kamalayan ng tao. Ito rin ang siyentipikong pag-aaral ng pag-iisip ng tao
at fungsiyon nito lalo na iyong nakakaapekto sa kilos; mental na katangian o aktitud ng isang tao o pangkat. Kaugnay nito, batay na
rin sa naibigay na depinisyon ng sikolohiya, ang Sikolohiya ng Wikang Filipino ay ang pag-aaral sa karanasan, kaisipan at
oryentasyong Pilipino, ito ang Sikolohiyang Pilipino. Dahil sa walang sikolohiyang hindi bunga ng partikular na kultura, ang
sikolohiyang nilinang sa ibang bansa ay hindi ang sikolohiyang naangkop para sa iba pang bansa. Kung gayon, mayroong sikolohiya
ang mga Filipino na mamalas sa kultura at gayon din sa wika nito, ang Wikang Filipino. Ang panimulang pagsusuri ni Enriquez sa
Sikolohiyang Pilipino batay sa kultura at wika ng mga Filipino ang siyang nagbunsod upang matukoy na ang sikolohiya ay tungkol sa
kamalayan (tumutukoy sa damdami’t kaalamang nararanasan), sa ulirat (pakiramdam), sa isip (kaalaman at pagkaunawa), sa diwa
(ugali, kilos o asal) at kaluluwa (daan upang pag-aralan ang budhi ng tao). Kung kaya matutukoy na mayroon ngang sikolohiya ang
Wikang Filipino sapagkat mamalas ang mga elementong nabanggit ni Enriquez sa wikang ginagamit ng mga Filipino, na nagpapakita
ng kasaklawan nito.
 AGHAM-PANLIPUNAN
Mga agham panlipunan: mga katangian, pag-uuri, kung ano ang pinag-aaralan nito

https://tl.warbletoncouncil.org/clasificacion-ciencias-sociales-14790

Ang mga agham panlipunan Maaari ilang tukuyin bilang mga pang-agham na disiplina na nakatuon a pag-aaral at layunin na paguuri
ng mga pangyayaring nagaganap a lipunan. sa madaling salita, ang mga agham panlipunan ay tinatalakay ang mga pinag Mulan at
kasaysayan, mga sinaunang panahon, mga katangian at pamamaraan, epistemolohiya at syentipikong paglalarawan, politika ,
edukasyon at marami pang iba. Ang mga agham panlipunan Maaari silang tukuyin bilang mga pang-agham na disiplina na nakatuon
sa pag-aaral at layunin na pagsusuri ng mga pangyayaring nagaganap sa lipunan. Sa madaling salita, ang mga agham panlipunan ay
nakatuon sa pag-aaral ng pag-uugali ng tao sa loob ng kanyang panlipunang kapaligiran. Kaugnay nito, pinag-aaralan ng mga disiplina
na ito ang parehong indibidwal at sama-samang pag-uugali ng tao, upang maunawaan ang mga partikularidad o regularidad na
nagaganap sa mga institusyong panlipunan. Ang mga iskolar ng mga agham na ito, na nakatuon sa pag-unawa sa sosyal na mundo, ay
gumagabay sa kanilang mga patnubay sa pamamagitan ng dalawang pangunahing mga katanungan: bakit naganap ang ilang mga
panlipunang at pangyayari sa kasaysayan at kung ano ang mga kundisyon na lumilikha sa kanila. Mula sa mga haka-haka na ito ay
pinadali ang pagtatasa ng mga kolektibong pag-uugali.
 AGHAM-PANGKALUSUGAN
Agham, Agham, Paano Kita Maiintindihan?

https://medium.com/up-scientia/agham-agham-paano-kita-maiintindihan-
aa1ee3bf7ebd

Ang agham pangkalusugan ay isang displina ng nilapat na agham (applied science) na nagbibigay kaalaman ukol sa kalusugan ng tao
at hayop. Mayroon dalawang bahagi ang agham pangkalusugan: ang pag-aaral, pananaliksik, at kaalaman sa kalusugan at paglapat
ng kaalamang iyon upang mapabuti ang kalusugan, malunasan ang mga sakit, at maunawaan kung paano mag-function ang mga
tao at hayop. Binubuo ang pananaliksik sa mga likas na agham ng biyolohiya, kimika, at pisika at mga agham panlipunan din
(halimbawa sosyolohiyang medical). Ang Department of Health and Human Services, Departamento ng Mga Serbisyong
Pangkalusugan at Pantao ay nag-isyu ng ipinapanukalang patakaran upang itaguyod ang pagkakapantay-pantay sa kalusugan at
bawasan ang mga pagkakaiba sa pangangalagang pangkalusugan. Tutulungan ng ipinapanukalang patakaran, Nondiscrimination in
Health Programs and Activities, ang ilan sa mga populasyon na pinakanaapektuhan sa diskriminasyon at tutulong na bigyan ang
mga populasyong iyon ng pantay na access sa pangangalagang pangkalusugan at saklaw sa kalusugan. Pinagtutugma nito ang mga
proteksyong ipinagkakaloob ng mga dati na at mahusay na ipinatutupad na karapatang sibil ng pederal, at nililinaw ang mga
pamantayang ilalapat ng HHS sa pagpapatupad sa Seksyon 1557 ng Affordable Care Act, kung saan nakasaad na ang mga indibidwal
ay hindi maaaring diskriminahin batay sa kanilang lahi, kulay, pinagmulang bansa, kasarian, edad o kapansanan.
 TEKNOLOHIY
Teknolohiya sa Kabataan
A

http://dinalupihan.gov.ph/index.php/services/219-teknolohiya-sa-kabataan-at-edukasyon

Ano nga ba ang mga positibo at negatibong naidudulot ng mga makabagong teknolohiya sa mga kabataan at edukasyon? Paulit-ulit nang
winiwika ng ating mga magulang ang mga katagang “Ang edukasyon ang tanging maipapamana ko sa iyo”. Tunay ngang ang edukasyon ay
isang kayamanan na ‘di mananakaw ninuman. Ito ang sandatang kailangang makamit ng mga kabataan na magsisilbing panangga nila sa
kahirapan. Ang edukasyon ay napakahalaga sapagkat ito ang magiging sandigan ng mga kabataan tungo sa kaunlaran. Ang mga kabataang ito
ang magsisilbing susi upang umunlad ang ating lupang sinilangan. Mga kabataang makapagbibigay liwanag sa mga mamamayan mula sa
madilim na nakaraan. Na magiging daan patungo sa ating pinakaaasam-asam na pagbabago at kaunlaran. Sa panahon kung saan ang agham
at teknolohiya ay patuloy na sumisibol, iba’t ibang mga gadgets ang mga naiimbento’t natutuklasan. Kaliwa’t kanan na ang mga makabagong
bagay na nalilikha ng tao. Ilan sa mga ito ay ang cell phone, computer pati na rin ang pagtuklas sa internet. Ito ang mga makabagong bagay
na makagpapadali ng ating pamumuhay at ating mga gawain. Sa kasalukuyang panahon, ito ay kinahuhumalingan ng mga kabataan. Ang
computer ay may napakalaking tulong sa ating mga mag- aaral lalong lalo na sa aspeto ng pananaliksik. Hindi mo na kailangang maghalukay
pa ng maraming aklat para kumuha ng mga kaunting na impormasyon sa bawat libro. Hindi mo na kailangang maghalungkat sa mga silid-
aklatan upang maghanap ng mga datos na kinakailangan sa iyong takdang aralin. Puntahan mo lang ang google, isulat mo lang ang paksa na
hinahanap mo, mag-antay ka lang ng ilang sandali, at makikita mo na ang iyong hinahanap.
 MATEMATIKA
Ang Matematika Sa Pilipinas Ngayon

https://www.pressreader.com/philippines/liwayway/20180709/2815050
46976313

Tila natural na ang karamihan ng populasyon ay walang alam tungkol sa matematika at na ang kanilang kaugnayan sa matematika ay limitado sa apat na mga
patakaran. Ang distansya na ito ay naiiba sa kahalagahan ng matematika ngayon sa lipunan. Ang matematika ay nasa gitna ng ating kultura at ang kasaysayan
nito ay madalas na nalilito sa pilosopiya. Kung paanong ang mga teoryang kosmolohiko at ebolusyon ay nagbigay ng malaking impluwensya sa paglilihi na
mayroon ang mga tao sa ating sarili, pinapayagan ng non-Euclidean geometries ang mga bagong ideya tungkol sa uniberso at mga teoryang pang-matematika na
lohika ay nagpahayag ng mga limitasyon ng pamamaraan ng deduktibo. Mayroon ding matematika sa sining. Dahil ang Pythagoras, ang pinakasikat na
matematiko, natuklasan ang mga bilang ng mga kadahilanan sa pagkakaisa ng musikal, ang relasyon sa pagitan ng matematika at sining ay naging permanente.
Ang mga aspeto ng matematika na ito ang gumawa sa kanila ng tulay sa pagitan ng mga humanities at natural na agham, sa pagitan ng dalawang kultura. Ang
matematika ay may isang bilang ng mga kapaki-pakinabang na benepisyo sa ating isip kung pupunta tayo sa pag-aaral nito. Ito ay bubuo ng aming
pangangatuwiran, tumutulong sa amin na magkaroon ng analytical na pag-iisip, nagpapabilis ng ating isip, bumubuo ng pagiging praktiko at ang paggamit nito
ay maaaring mailapat sa araw-araw. Ang matematika ay naroroon sa ating pang-araw-araw na buhay. Para sa maraming mga mag-aaral, ang matematika ay
boring, abstract, kulang sa pagkamalikhain, kumplikado at napakahirap na maunawaan, kaya't ang karaniwang mga ekspresyon ng "Ako ng mga titik" o "Mga
Numero ay hindi akin." Gayunpaman, ito ay isang paksa na bahagi ng pag-aaral ng aming mga anak at tulad nito ay dapat na isang pagsisikap para sa
compression, na karaniwang nagsasangkot ng pare-pareho ang pagsasanay. Kung sa palagay mo ay hindi mo matulungan ang iyong anak sa matematika, ang
mga aralin mula sa isang guro sa matematika, sa kasong iyon, ay magiging tamang solusyon. Bilang karagdagan sa kaalaman na mayroon ang mga propesyonal
na ito, alam din nila ang mga pamamaraan ng pamamaraan sa paglilipat ng kaalaman, at napakahalaga nito.
 EDUKASYON
Ang Kahalagahan ng Edukasyon

https://www.churchofjesuschrist.org/study/liahona/2013/01/the-value-of-education?
lang=tgl

Ang edukasyon ay mahalagang bahagi ng ebanghelyo at ng paghahandang makibahagi sa lipunan at maglaan para sa sarili at sa
pamilya. Tinalakay ni Elder Craig A. Cardon ng Pitumpu ang kahalagahan ng edukasyon sa mga pahina 54–55 ng isyung ito.
“Sa mundong ito na lalong nagiging kumplikado, ang edukasyon ay isa sa pinakamahahalagang makamtan sa buhay,” pagsulat niya.
“At yamang totoo na ang karagdagang edukasyon ay karaniwang nagbibigay ng pagkakataon para sa dagdag na temporal na
pagpapala, ang higit na pagpapahalaga sa karagdagang kaalaman ay nagbibigay sa atin ng pagkakataon na magkaroon ng mas
malaking impluwensya sa pagsasakatuparan ng mga layunin ng Panginoon.”Sinasabi sa Para sa Lakas ng mga Kabataan: “Dapat
kasama sa inyong edukasyon ang pag-aaral ng mga espirituwal na bagay. Pag-aralan ang mga banal na kasulatan at ang mga salita
ng mga propeta sa mga huling araw. Makibahagi sa seminary at institute. Ipagpatuloy habambuhay ang pag-aaral tungkol sa plano
ng Ama sa Langit. Tutulungan kayo ng espirituwal na pag-aaral na ito na mahanap ang kasagutan sa mga pagsubok ng buhay at
mag-aanyaya sa pagsama ng Espiritu Santo. Masayang matuto ng mga bagong bagay, ngunit maaaring mahirap ding matuto.
Kasama sa isyu sa buwang ito ang kuwentong pinamagatang “Handa nang Magbasa”. Ang kuwento ay naglalarawan sa isang batang
babaeng may dyslexia na nahihirapang magbasa nang malakas at kung paano siya hinikayat ng mga batang Primary na gawin ang
kanyang makakaya. Isiping basahin ang kuwentong ito sa inyong mga anak at pag-usapan ang sumusunod na mga tanong.
 SIYENSY
A
Ang Siyensya

https://www.jw.org/tl/library/magasin/wp20150601/siyensiya-sa-araw-araw-na-buhay/

Ayon sa isang diksyunaryo, ang siyensiya ay “sistematikong pag-aaral ng katangian at paggalaw ng materyal at pisikal na uniberso,
batay sa obserbasyon, eksperimento, at pagsukat.” Mahirap na trabaho ito at kadalasan nang nakadidismaya. Walang ginawa ang
mga siyentipiko kundi mag-eksperimento at magmasid sa loob ng ilang linggo, buwan, o mga taon pa nga. Kung minsan wala silang
nakikitang solusyon, pero kadalasan ay may naibibigay silang pakinabang sa mga tao. Isaalang-alang ang ilang halimbawa.
Isang kompanya sa Europa ang nakagawa ng isang kagamitan mula sa matibay na plastik at makabagong mga pansala para hindi
magkasakit ang tao dahil sa pag-inom ng kontaminadong tubig. Ginagamit ang mga ito kapag may likas na sakuna, gaya ng lindol sa
Haiti noong 2010. May mga network ng satellite sa kalawakan na tinatawag na Global Positioning System (GPS). Bagaman dinisenyo
ito para gamitin sa militar, nakatutulong din ang GPS sa mga motorista, piloto, nabigante ng barko, at maging sa mga mangangaso
at hiker. Dahil sa mga siyentipikong nag-imbento ng GPS, mas madali tayong makapunta sa gusto nating puntahan. Gumagamit ka
ba ng cellphone, computer, o Internet? Napansin mo bang mas bumuti ang iyong kalusugan dahil sa makabagong medisina?
Sumasakay ka ba ng eroplano? Kung oo, nakikinabang ka sa mga bagay na naitulong ng siyensiya sa tao. Apektado ng siyensiya ang
buhay mo sa maraming positibong paraan.