İSTANBUL

SANAYİ
ODASI
DERGİSİ 102
IS A Ğ U S T O S 8974 Y IL 9 £ S L İR A
 Halkımızın kesesine,zevkine göre«.
c s 8

BELSAN
3 5 K İL O L U K H Ö L K T IR

PLASTİK BOYASI
ÇBS bilinen üstün kalitesini,,
halka hizmet anlayışı ile birleştirdi.
Sonuç, ÇBS BELSAN PLASTİK BOYA.
ÇBS BELSAN 3,5 kiloluk
PLASTÎK ekonomik ambalajı, çok, çok elverişli

Í0ELSAN
fiatı ile bütün Türkiye’de satışa çıkarıldı.
Ekonomik yoldan evinize, büronuza
sizi çevreleyen bütün duvarlara
ÇBS kalitesini, ÇBS güzelliğini
sunmak üzere fırçanızı bekliyor.
ÇBS Belsan, ÇBS’nin halka
hizmet yolundaki en önemli
adımlarından biridir.
P L Â S T İK B O Y A
ç a s BOYALARI Daha iyisi yoktur

B O Y A - K IM Y A S A N A Y İİ ve
T İC A R E T İ A Ş KiMVA SANAYİİ VE TİCARETİ A.*-İSTAH b H
Ka ra kö y, K a rd e şim Sok.
No. 4 4 / 3 İsta n b u l
Telefon : 4 9 6 7 1 O m

hakiki plâstik boya

CBS BELSAN
3,5 ^ b » 'aV
55 fe

HANCIUK 13067402
3459
İlâncılık : 7569
 İS T A N B U L SAYI

SANAYİ 10 2
Her ayın 15 inde çıkar
Aylık Sanayi ve Ekonomi Dergisi İmtiyaz
Tepebaşı - M eşrutiyet Cad. 116 Sahibi
Beyoğlu - İSTANBUL

DERGİSİ TEL : 45 41 30 - 49 18 93
Basıldığı Yer : Yenilik Basımevi
Tel : 27 11 53 - İstanbul
İHSAN VARDAL

Sorumlu
Genel Yayın Müdürü

Yıl 9 15 A ğ u sto s 1974 BABÜR ARDAHAN

Dergiden mektup
100 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

H er Yıl olduğu gibi bu yıl da Türkiyenin ilk yüz firmasını açıklamış bulunuyoruz. Kamu
oyu, bu suretle Türk Sanayiinin potansiyeli ve büyük kuruluşlar hakkında bir fik ir edin­
miş olacaktır. Sanayiimizin dev firmaları diye adlandırabileceğimiz sanayi kuruluşları,
öz sermayeleri, ciroları, bilanço ıkârları ve çalıştırdıkları işçi miktarı ile kamunun göz­
leri önüne serilmiş bulunmaktadır. Türk sanayi kuruluşları artık «kapalı» durumdan çıkarak açık
bir şekilde işçi sayısı, cirosu, kazancı ve ödediği vergiyle herkesin önüne çıkmıştır. Son sene­
lerde ilân ettiğim iz yüz sanayi kuruluşunun listeleri incelenirse endüstrimizin büyük istihdamı,
gittikçe artan üretimi ve buna mukabil fahiş olmayan kârları ortaya çıkmaktadır.
Yüz büyük sanayi kuruluşunun 52’si İstanbul Sanayi Odası'na bağlı bulunmaktadır. Görüldüğü
gibi, İstanbul sanayiinin ağırlığı bu yıl da süregelmiştir. Yüz büyük firmadan 16 sı Kamu kesi­
mine 84 ü de özel kesime bağlı bulunmaktadır.
İç sayfalarda Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Nurullah Gezgin’in Yüz büyük firmayı takdim
eden yazısından sonra, Orhan Çimenoğlu’nun Yüz büyük firmayı inceleyen makalesini bulacak­
sınız. Yüz büyük firmanın öz sermaye, ciro, istihdam ve bilânço kârlarını gösteren tam listeyi
iç sayfalarımızda tetkiklerinize sunuyoruz.

Saygılarımızla

Küçük tasarrufların dev işletmelere kanalize edilmesi

i ç i n d e k i l e r Fe’hamettin ER V A R D A R ............................................... 19
100 Büyük firma 1567 sayılı kanunun anayasa değişikliği karşısında durumu
Nurullah GEZGİN ........................................................ 3 Fasih İN AL ........................................................... 21
1973 Yılı ciroları üzerine Dış ödemeler dengesi
Orhan Ç İM EN O Ğ LU ............................................... 7 Muhtar BARUTER .................................................. 25
Endüstrileşme ve hayat standardı Üretici işletmelerimizde pazarlama çevresi
Refah AYBER ........................................................... 13 Muhittin KARABULU T ............................................... 29

İLÂN TARİFEMİZ :
Arka Kapak (Renkli Ofset) : 2000 TL.
Ön ve arka kapak içleri : 1500 TL. Dergiye gönderilen yazılar yayınlansın veya yayınlanmasın
İç sayfalar : iade edilmez. Makalelerin sorumluluğu yazara aittir.
Tam : 1000 TL. Yazılar ancak kaynak gösterilerek İktibas edilebilir.
Yarım : 500 TL.
b yerinizin
telefon sistemi için
25yıllık
tecrübemizle
hizmetinizdeyiz
Yoğun iş hayatında telefon haberleşmesinin önemi
açık bir gerçek,iş yerlerinin hızlı ve sürekli bir bilgi a.
kışına ihtiyacı var.Bu bakımdan iş yerinize en uygun
telefon haberleşme sistemini seçmenizin önemi bü.
yüktür.
İş yerinizi yeni kuruyorsanız telefon haberleşme sis.
teminin kuruluş sırasında düşünülecek ana tesisler,
den biri olduğunu unutmamalısınız.
İş yerinizde kurulu bir düzeniniz,belli bir telefon sis.
teminiz var.Fakat telefon haberleşmenizde aksama,
lar, tıkanmalar oluyor .Çözüm yolu telefon sistemini,
zin geliştirilmesidir.
Uzun yıllardan beri telefon haberleşme sistemleri
ve telekomünikasyon cihazları ithâl, imâl,montaj ve
bakımı ile uğraşıyoruz.Bu bizim uzmanlık dalımız.
Telefon haberleşme sistemleriyle ilgili hertürlü ihti.
yacınız ve probleminiz için lütfen bize başvurun.
Derhal ilgilenelim,problemlerinizi uzmanlarımıza in.
celetelim ve çözüm yollan teklif edelim.Telefon san.
trallarımızı.şef-sekreter ve seri telefon cihazlarımızı
diğer telekomünikasyon malzememizi size tanıta.
Iım,satış gerçekleşmesi halinde ödeme kolaylığı im.
kânından yararlanmanızı sağlayalım.
Telekomünikasyon mühendislerimiz,usta telekomü­
nikasyon teknisyenlerimiz ve satış elemanlarımız
ücretsiz danışmanlarınızda.
TUridtelefon. a .ş.
Ye ni Ç a r ş ı D a rfilm H a n 4 0 B e y o ğ l u - İS T A N B U L T e l. : 4 4 7 5 0 0
Ye n işe h ir Z a fer M e y d a n ı A d il H a n A N K A R A Tel.: 1 7 5 0 8 0
15 1 BILTEZ HOLDİNG kuruluşuna dahiliz

B u yılda Türkiye’de en büyük sa­
tış cirosunu yapan özel ve ka­
mu kesimindeki sanayi kuruluş­
larını, gelenek haline gelen bir
hizmet anlayışı ile açıklamış bulunuyoruz.
Odamızın 1968 yılında İstanbul ölçü­
sünde ve yalnız ciroları belirten bu giri­
şimi kamu kuruluşlarının ve diğer odala­
rın gösterdikleri yakın ilgi ile bu gün Tür­
kiye ölçüsünde bir anlam kazanmış bu­
lunmaktadır.
Mevcut büyük şirketlerin halka açıl­
dığı ve geniş halk topluluğunun sanayileş­
meye olacak katkısının planlandığı bu dö­
nemde, açıkladığımız bu rakamlar ilgililere
sağlıklı bir değerlendirme olanağı vere­
cektir.
Düne kadar bir kısım sanayicilerle ba­
zı ekonomistleri ilgilendiren bu bilgiler, bu­
gün geniş bir topluluk tarafından yakinen
izlenmektedir.
Bu defa ki çalışmalarımızda, yaptıkları
ciroya göre sıraladığımız firmaların öz
sermaye, bilanço kâr'ı ve istihdam rakam­
larının ayrıntılı analizleri odamız uzman­
âOO büyük
s a n a y i
firm a yı
açıklarken
ftı
larından Orhan Çhnenoğlu’nun araştır­
masında görülmektedir.
Ancak tabloya genel olarak baktığı­
mızda ve bir evvelki sene ile karşılaştır­
dığımızda ilginç neticeler çıkmaktadır.
Açıklanan rakamların nisbi oluşu ge­
nişliğine bir m ukayese olanağı verme­
mekle berâber kamu kesimi ile özel ke­
sim arasındaki gelişmeler, dikkatle izlen­
mesi gereken bir anlam kazanmaktadır.
1972 yılı için açıklanan listede,
kamu kum luşu firma yer almışken 1973
yılında bu rakam 16 ya İnmiştir.
1972 yılında 100 büyük firmada yer
alan 21 kamu kuruluşunun öz serm aye tu­
tarı 9 milyar iken 1973 yılında 16 kamu
kuruluşunun öz serm aye tutarı 15 milya­
ra baliğ olmuştur. Öz sermayedeki geliş­
me oranı % 60 iken, aynı dönemdeki
cirolarında ancak % 30 oranında bir artış
olmuştur.
1973 yılı tablosunda yer alan özel
sektör kuruluşlarının öz serm ayesi aynı
olduğu halde bu firmaların ciro artışları
% 76 oranında olmuştur.
c i
Nurullah GEZGİN
Yönetim Kurulu Başkanı
Bir diğer ilginç karşılaştırmada, bu
listeye dahil kamu kuruluşları sermayele­
rini bir kere çeviremedikleri halde, özel
sektör kuruluşlarının 10 milyarlık öz ser-
mayelerile 30 milyarlık bir ciro yaparak
sermayelerini 3 defa döndürmüş olmala­
rıdır.
Nisbi olarak yapılan bu karşlaştırma
ile güdülen amaç, özel sektör sanayinin
başarısını belirtmekten çok, kamu kuru­
luşlarının süratle reorganize edilmeleri
21 gereğini kanıtlamaktadır.
Bu sene açıklanan listenin bir baş­
ka genel görünümü, Türkiye ölçüsündeki
bu dev firmalar arasında bir Orta Anadolu
şehri olan Kayseriden'de iki firmanın yer
alması sanayileşmemizin yurt kesimine
dağılmakta olduğunun belirgin bir ifadesi­
dir.
Sonuç olarak belirtmek isterim ki ya­
tırım, üretim ve istihdamı ile milli sana­
yimizin hızla geliştiğini gösteren bu ra­
kamlar, biz sanayicilere topluma karşı hiz­
met etmekte olduğumuzun mutluluk ve kı­
vancını vermektedir.
 Tüllüye Sanayi Odalarına, bazı Ticaret ve Sanayi
Odalarına ve Kamu teşekküllerine bağlı sanayici
firma ve müesseselerin ilk 100’ünün 1973 yılı Cirolarına
göre sıraları, öz sermaye, kâr ve istihdam durumları
Sıra Bağlı Olduğu Ciro Öz Sermaye Bilânço Kârı İstihdam
No. Ü N V A N Oda ve K. T. (TL) (TL) (TL) (Adet)
1 İpraş - İstanbul Petrol Rafinerisi A. Ş. K. T. 2.693.814.000 989.702.000 — 576
2 Türkiye Demir ve Çelik İşletmesi K. T. 2.691.518.400 3.274.369.400 128.171.536 11.937
3 Ereğli Demir ve Çelik Fab. T. A. Ş. Ankara 1.834.850.640 884.388.209 72.335.921 5.770
4 Türkiye Sellüloz ve Kâğıt Fab. İşi. K. T. 1.862.907.606 630.7S3.452 — 23.390.784 9.395
5 Tofaş - Türk Otomobil Fab. A. Ş. Bursa 1.347.983.40® 397.980.358 116.598.392 2.071
6 Türkiye Çimento Sanayii T. A. Ş. K. T. 1.220.016.730 658.721.000 7.279.741 4.554
7 O tosan - Otomobil Sanayii A. Ş. İstanbul 1.028.342.381 290.875.220 116.907.691 2.375
8 Uze! Ticaret ve Sanayi Ltd. Şrt. İstanbul 990.228.809 277,581.867 — 1.456
9 Etibank Genel Müdürlüğü K. T. 973.537.693 6.429.235.421 78.025.866 14.339
10 Petkim • Petrokimya A. Ş. K. T. 951.9S8.307 1.004.891.187 135.761.187 2.522

11 Oyak - Renault Otomobil Fb. A. Ş. Bursa 839.854.284 228.061.465 8.S92.C58 2.056

12 — İstanbul — — — —
13 Arçelik A. Ş. İstanbul 810.911.363 295.384.649 — 2.315
14 B ossa Ticaret ve San. İşi. T. A. Ş. Adana 637.607.701 144.092.000 71.470.080 4.658
15 B. M. C. Sanayi ve Ticaret A. Ş. Ege 636.398.225 166.204.016 65.739.042 1.527
16 M ensucat Santral T. A. Ş. İstanbul 625.230.000 163.872.000 24.275.000 3.820
17 Güney Sanaıyi ve Ticaret İş. A. Ş. Adana 619.324.821 216.631.678 71.654.111 4.491
18 Türk Traktör ve Ziraat Mak. A. Ş. Ankara 603.121.393 139.882.437 23.770.269 955
19 Azot Sanayii T. A. Ş. K. T. 575.081.173 914.512.302 23.333.998 4.490
20 Otomobilcilik ve Ticaret A. Ş. Ege 525.201.29G 168.442.217 80.77S.241 254

21 Rabak Elektrolitik Bakır ve Mam. A. Ş. İstanbul 519.903.379 229.357.239 68.523.504 823

22 Çukurova Sanayi İşletmeleri T. A. Ş. Tarsus 474.¡19.169 93.035.702 33.C86.981 4.127
23 Türk Pirelli Lâstikleri A. Ş. İstanbul 456.954.134 337.934.549 66.860.910 1.128
24 Adana Çırçır Fab. S. B. K. T. 447.834.000 25.438.667 — 239
25 Sasa - Suni ve Sentetik Elyaf San. Adana 437.700 928 282.438.884 114.301.714 934
25 Uniroyal Endüstri Türk A. Ş. İstanbul 427.059.162 244.086.641 21.612.416 869
27 Otomarsan Otobüs ve Motorlu
Araçlar Sanayi A. Ş. İstanbul 418.278.936 143.882.713 71.031.780 927
28 Borusan - Boru Sanayii A. Ş. İstanbul 417.314.042 121.432.829 56.492.829 691
29 Paktaş - Pamuk Tic. ve San. A. Ş. Adana 412.101.912 112.237.721 35.199.534 3.535
30 Trakya Yağ Sanayii A. Ş. Tekirdağ 403.926.486 35.476.058 11.025.989 336

31 Mannesm ann - Sümerbank Boru

Endüstrisi T. A. Ş. İzmit 403.043.029 162.810.239 55.508.256 640
32 Goodyear Lâstikleri T. A. Ş. İstanbul 384.075.000 200.361.322 61.787.701 932
33 M e ta ş T. A. Ş. Ege 376.989.719 151.204.825 44.581.687 1.135
34 İzmir Basma Sanayii Müessesesi S. B. K. T. 374.737.000 214.959.733 — 3.708
35 Profilo Sanayi ve Ticaret A. Ş. İstanbul 371.455.487 129.858.229 48.534.451 1.953
36 — İstanbul — — — 2.318
37 Sifaş - Sentetik İplik Fab. A. Ş. Bursa 364.248.671 183.504.172 62.646.727 1.039
38 M. A. N. Kamyon ve Otobüs San. A. Ş. İstanbul 344.332.952 54.961.424 12.467.248 785
39 Turyağ T. A. Ş. Ege 344.060.021 85.228.235 22.936.224 989
40 Birleşik San. ve Tic. T. A. Ş. Ege 341.058.458 9.059.295 851.988 252
41 Türk Otomotiv Endüstrileri A. Ş. İstanbul 339.693.983 121.384.364 26.302.613 932
42 Chyrsler Sanayi A. Ş. İstanbul 332.678.315 133.911.481 48.046.508 620
43 Sim ko Ticaret ve Sanayi A. Ş. İstanbul 305.000.000 36.014.000 24.759.000 892
44 A ksu İplik Dokuma ve Boya - Apre
Fabrikaları A. Ş. İstanbul 304.000.000 127.500.000 16.400.000 2.255
45 — İstanbul
46 Kayseri Pamuklu San. Mües. S. B. K. T 279.918.000 200.814.022 __ 4.418
47 Koruma Tarım İlâçları A. Ş. İstanbul 276.190.970 77.483.486 26.085.542 695
48 Paşabahçe Cam Sanayii A. Ş. İstanbul 274.958.000 115.027.850 35.084.496 2.436
49 Yem Sanayii T. A. Ş. K. T. 264.315.662 120.000.000 4.905.032 610
50 — İstanbul

51 Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A. Ş. İstanbul 259.705.027 82.513.985 17.259.718 680

52 Yünlü Sanayi M üe sse se si S. B. K. T. 251.958.000 133.734.972 — 2.524
53 Malatya Pamuklu Sanayii Mües. S. B. K. T. 248.525.000 155.405.223 — 3.559
54 Sancak Tül Sanayii A. Ş. İstanbul 239.40Î.854 116.765.062 53.152.374 1.595
55 Akdeniz Gübre Sanayii A. Ş. Ankara 238.702.306 97.153.088 — 49.017.258 784
56 — İstanbul
57 M erinos Yünlü Sanayii S. B. K. T. 236.212.000 189.379.672 — 3.196
58 — İstanbul
59 Et ve Balık Kurum Ankara Et Kom. K. T. 225.569.102 50.875.338 7.300.381 877
60 İzmir Pamuk Mensucat T. A. Ş. Ege 225.559.803 76.619.458 32.618.157 1.553

61 Çukurova Çimento Sanayii T. A. Ş. Adana 225.355.978 103.287.677 29.131.877 693

62 M arsa Margarin Sanayii A. Ş. Adana 223.009.802 45.0i. 8.554 10.769.134 490
63 A ye ks Yağ San. ve Tic. A. Ş. İstanbul 218.117.719 43.631.127 — 184
64 Dyosad A. Ş. Ege 209.695.054 28.3D0.732 24.730.515 545
65 Ülker Gıda San. ve Tic. A. Ş. İstanbul 209.113.135 68.094.255 — 871
66 — İstanbul — — — —
67 Çanakkale Seramik Fab. A. Ş. İstanbul 204.239.983 133.835.140 29.366.946 1.816
68 Akçimento Ticaret A. Ş. İstanbul 201.567.800 171.7G5.823 48.459.326 659
69 Veb O fset İleri Matbaacılık A. Ş. İstanbul 200.594.383 58.828.784 20.010.091 510
70 — İstanbul

71 — İstanbul —
72 Ç. B. S. Boya-Kimya San. ve Tic. A. Ş. İstanbul 189.833.104 27.280.377 445
73 Kula M ensucat Fab. A. Ş. Ege 189.814.423 127.433.128 55.856.872 2.267
74 — İstanbul — — — —
75 İstanbul M eşrubat San. (imsa) A. Ş. İstanbul 187.864.795 85.387.123 3.032.615 805
76 Trakya Sanayi ve Ticaret A. Ş. İstanbul 185.089.472 31.562.580 14.450.041 226
77 Orta Anadolu Tic. V e San. işit. Kayseri 180.034.691 87.134.494 25.876.401 1.734
78 Birlik M ensucat Tic. ve San. İşi. Kayseri 177.492.785 45.770.570 18.119.641 1.694
79 — İstanbul
80 Gübre Fabrikaları T. A. Ş. İstanbul 176.632.805 121.202.946 8.558.299 657

81 Türk Tuborg Bira ve Malt San. A. Ş. Ege 176.225.106 75.124.761 34.804.430 724
82 Teksa-Tekstil Tic. ve San. A. Ş. Adana 174.508.979 52.976.164 2.976.164 1.097
83 Beykoz Deri ve Kundura San. M ües. S. B. K. T. 172.789.000 100.867.905 — 1.847
84 Altınyıldız Mensucat Fab. A. Ş. İstanbul 167.273.049 95.594.240 32.363.855 1.480
85 Ticaret ve Sanayii Kontuvarı T. A. Ş. Ege 167.190.878 28.181.585 9.879.285 462
86 İktisadî ve Sınaî Tes. ve İşit. A. Ş. İstanbul 166.599.938 76.591.275 24.305.659 327
87 Marshall Boya ve Vernik San. A. Ş. İstanbul 165.158.800 20.220.413 10.032.479 402
88 Alarko Sanayi ve Ticaret A. Ş. İstanbul 164.787.744 39.033.000 10.004.575 1.160
89 — İstanbul
90 — İstanbul

91 Fruko - Tamek M eyva Suları San. İstanbul 158.640.591 12.927.091 — 4.992.210 1.056
92 M illî Mensucat San. ve Tic. T. A. Ş. Adana 157.585.184 67.122.659 3.217.560 1.416
93 Çelik Montaj Tic. ve San. A. Ş. İstanbul 156.078.798 52.268.466 3.764.390 471
94 — İstanbul
95 Çukurova Makina İmalât ve Tic. A. Ş. Adana 147.802.566 48.334.970 28.160.447 378
96 Mutlu Akü ve Malzemeleri San. A. Ş. İstanbul 142.565.685 51.943.862 6.764.240 941
97 Türk Kablo Anonim Ortaklığı İstanbul 142.218.779 76.104.046 17.351.091 359
98 Aydın Tekstil A. Ş. Ege 141.871.547 01.065.713 25.696.652 1.571
99 insa - İstanbul Nylon Sanayii A. Ş. İstanbul 141.507.993 84.482.644 37.458.375 312
100 Türk Siem ens - Kablo ve Elekt. San. Bursa, 141.000.000 45.000.000 16.000.000 232
Toplam 42.880.823.020 25.366.259.006 3.298.957.154 172.215

5
 GÜVENLE ÇALIŞIYORUZ ■ ■

HALKLA BÜTÜNLEŞEN

A L A R K O f l)

H O L D İN G A . S■ .

HALKA A Ç IL M A S IN I T A K İP EDEN SON ÜÇ A Y İ Ç E R İ S İ N D E 364 M İ L Y O N TL. L IK

KOMPLE T E S İS K U R M A İŞİN İ Ü Z E R İN E A L M IŞT IR .
ALA RK O H O L D İN G ,
H A L K IM IZ IN T A SA R R U F LA R IN A
GÜVEN VE ÖVÜNÇ VEREN
ÜRETİCİ Z İH N İY E T L E
Y E N İ BİR H İZ M E T D Ö N E M İN E G İR M İŞ T İR .

• ÖĞÜNÜYOR
• GÜVENİYOR
• VE ÇALIŞIYORUZ..
*

• 200 u aşkın mühendis

• 50’yi aşkın yüksek okul mezunu uzman ve idareci kadrosu ile
ALARKO HOLDİNG A. Ş. nin özel kuruluşlar içerisinde ayrı bir yeri vardır.

İSO : 3503
 Kamu teşekkülleri vergiye matrah teşkil eden kârlarından % 36 Kurumlar Vergisi ve
% 3 M alî Denge Vergisi, sermaye şirketleri ise % 25 Kurumlar Vergisi, Kurumlar Vergi­
si düştükten sonra bakiye üzerinden % 20 stopaj ve kârın tümü üzerinden % 3 Malî
Denge Vergisi öderler. Bu hesap ameliyeleri yapıldıktan sonra 95 firma ve m üessesenin

1973 net kâr tablosu aşağıda gösterilmiştir.

95 Firma ve Müessesenin Net Kârları ve

Dağılımı
Ciroları Vergi, son­ Net Kâr
%
raki kâr TL. % Zarar TL. % TL.

üzerinde Kamu
Adana
287.765.073
209.121.953
14,81
10,76
23.390.784
—
30,22
—
264.374.289
209.121.953
9.183.270
14,17
11,21
0,49
Ankara 58.200.528 2,99 49.017.258 63,33

bir çalışma Bursa 116.415.191 5,99 — — 116.415.191 6,24

İstanbul 962.898.739 49,55 4.992.210 6,45 957.906.529 51,33
İzmit 31.639.706 1,63 — — 31.639.706 1,70
Kayseri 25.077.744 1,29 — — 25.077.744 1,34
Tarsus 18.859.580 0,97 — — 18.859.580 1,01
Tekirdağ 6.284.813 0,32 — — 6.284.813 0,34
Orhan ÇİMENOĞLU Ege 227.130.232 11.69 — — 227.130.232 12,17
İstanbul Sanayi Odası TOPLAM 1.943.393.559 100,00 77.400.252 100,00 1.865.993.307 100,00

O
damız tarafından her yıl hazır­ 95 Firma ve Müessesenin Ciro (Satış Hasılâtı)
lanan ve sonuçları kamu oyuna
ve Öz Sermaye Kâr Oranları
sunulan ciro, öz sermaye, İs­
tihdam ve kâr anketi 1973 yılı
için de hazırlanmış ve Türkiye’nin ilk 100 Net Kâr/Ciro Net Kâr/Ö
Bl. Kârı/Ciro Bl. Kârı/Özsermaye
büyük sanayici firma ve m üessesesi *es- %
% % %
bit edilmeğe çalışılmıştır.
Bu hususta yaptığımız ankete Eti'bank, Kamu 4,76 3,32 2,80 1,96
Sümerbank, Türkiye Demir ve Çelik İş­ Adana 11,89 34,22 6,78 19,51
letmeleri, Türkiye Sellüloz ve Kâğıt Fab­ Ankara 1,95 4,73 0,34 0,82
rikaları İşletmesi, Türkiye Çimento Sana­ Bursa 7,58 23,90 4,32 13,62
yii T.A.Ş., Yem Sanayi, Petkim ve ipraş Ege 11,95 39,97 6,81 22,78
gibi kamu kuruluşları iştirak etmiş olup İstanbul 10,57 29,02 6,01 16,51
bunlardan 16 kuruluş ve m üessese ilk 100 İzmit 13,77 34,09 7.85 19,43
arasına girmiştir. Bu 16 kuruluş ve mü­ Kayseri 12,31 33,10 7,01 18,87
essesenin beşinin kârları hakkında bilgi Tarsus 6,98 35,56 3,98 20,27
elde edilememiştir. Tekirdağ 2,73 31,08 1,56 17,72
Sözü geçen ankete Odamız üyelerin­
ORTALAMA 8,49 13,87 4,80 7,85
den büyük cesamette 186 firma katılmış
ve ilk 100 büyüğün arasına 52 firma gir­
miştir. Bu 52 firmadan 14 u verdikleri bil­ Yalnız özel sektörün bilânço kârı/ciro oranı % 27,75, net kâr/ciro oranı % 5,45,
gilerin yayınlanmasına ve ayrıca 5 firma oranı % 9,69, bilânço kârı/öz sermaye net kâr/öz sermaye oranı % 15,59'dur.
da yalnız kârlarının açıklanmasına m üsa­
ade etmemişlerdir.
Diğer Sanayi, Ticaret ve Sanayi Oda­
ları anketimize müsbet anlayış göstere­ Ciro/Personel, Öz Sermaye/Personel
rek kendi bünyelerinde yaptıkları derle­ ve Ciro/Öz Sermaye Oranları
meleri Odamıza intikal ettirmişlerdir, ilk
100 büyük sanayici firma ve m üessese a- Ciro/Personel Öz Sermaye/Personel Ciro/Ö z Sermaye
rasına Adana Sanayi Odasına bağlı firma­ TL. TL. %
lardan 9, Ankara Sanayi Odasına bağlı
firmalardan 3, Ege Bölgesi Sanayi Odasına Kamu 195.821 219.414 89,25
bağlı firmalardan 11, Kayseri Sanayi Oda­ Adana 174.372 60.600 287,74
363.121 149,344 243,14
sına bağlı firmalardan 2, Bursa Ticaret Ankara
ve Sanayi Odasına bağlı firmalardan 4, Bursa 498.904 158,308 315,15
334,46
İzmit, Tarsus ve Tekirdağ Ticaret ve Sa­ Ege 295.599 88,382
İstanbul 300.531 109.466 274,54
nayi Odalarına bağlı firmalardan birer fir­
ma girmiştir. İzmit 629.755 254.391 247,55
Kayseri 104.296 38.770 269,01
1973 yılında en büyük ciro 2.693.814.
Tarsus 114.882 22.543 509,61
000,— TL. ile İPRAŞ - İstanbul Petrol Ra­
105.584 1.138,59
finerisi A.Ş.’ne aittir. Gene aynı yıl top­ Tekirdağ 1.202.162
lam satış hasılâtı (ciro) 42.880823.020,— ORTALAMA 248.996 147.294 169,06
TL.'dir. 1972 yılında ciro 33.627.262.425,—
TL. idi. Artış oranı 1973'de 1972 yılına Yalnız özel sektörün personel başına düşen ciro miktarı 284.364 TL., personel ba-
kıyasla % 27,52’dir. 1973 yılında öz serma- şına öz sermaye 99.325 TL.'dir.

7
 Kâr tablolarını elde ettikten sonra, kârlarını bildiren firma ve m üesseseleıin kâr/ciro, kâr/öz sermaye oranlarını bulabiliriz.
Tablolarımızı net kâr ve bilânço kârları üzerinden hazırlamağa çalışacağız.

95 Firma ve Müessesenin Ciro, Öz Sermaye,

Bilânço Kârı, Net Kâr Durumları ve Dağılımı

Satış Hasılâtı Öz Sermaye Bilânço Kârı Net Kâr

Ad. TL. TL. TL. TL. İstihdam

Kamu 11 9.425 .903.673 13.507.385.649 448.355.238 264.374.289 56.291

Adana 9 3.084 .997.871 1.072.130.307 366.880.621 209.121.953 17.692
Ankara 3 2.726 .674.344 1.'121.423.734 53.088.932 9.183.270 7.509
Bursa 4 2.693 .086.363 854.548.995 204.237.177 116.415.191 5.398
Ege 11 3.334 .064.532 996.863.965 398.474.093 227.130.232 11.279
İstanbul 52 15.932 .652.077 5.803.359.669 1.684.303.825 957.906.529 53.015
İzmit 1 403 .043.029 162.810.239 55.508.256 31.639.706 640
Kayseri 2 357 .527.476 132.905.064 43.996.042 25.077.744 3.428
Tarsus 1 474 .119.169 93.035.702 33.086.981 18.859.580 4.127
Tekirdağ 1 403 .926.486 35.476.058 11.025.989 6.284.813 336
TOPLAM 95 38.835,.995.020 23.779.939.381 3.298.957.154 1.865.993.307 159.715

. . ' ... J

Ciro, Öz Sermaye ve İstihdamın Dağılımı

Ciro Öz Sermaye
Adet (TL) % (TL) % İstihd. %

Kamu 16 13..470.731.673 31,41 15.093.705.274 59,50 68.791 39,94

Adana San. Od. 9 3 .084.997.871 7,19 1.072.130.307 4,23 17.692 10,27
Ankara San. Od. 3 2..726.674.344 6,36 1.121.423.734 4,42 7.509 4,36
Bursa Tic. ve Sarı. Odası 4 2 .693.086.363 6,28 854.548.995 3,37 5.398 3,13
Ege 11 3,,334.064.532 7,78 996.863.965 3,93 11.279 6,55
İstanbul 52 15 .932.652.077 37,16 5.803.359.669 22,08 53.015 30,78
İzmit 1 403.043.029 0,94 162.810.239 0,64 640 0,37
Kayseri 2 357.527.476 0,83 132.905.064 0,52 3.428 1,99
Tarsus 1 474.119.169 1,11 93.035.702 0,37 4.127 2,40
Tekirdağ 1 403.926.486 0,94 35.476.058 0,14 336 0,21

TOPLAM 100 42 .880.823.020 100,00 25.366.259.006 100,00 172.215 100,00

Kârları tesbit edilen firma ve müesseselerin bilânço kârları : İlk 100 büyük sanayici firma ve müesseseden beşinin kârlarının
tesibit edilemediğinden yukarıda, bahsetmiştik. Geri kalan 95 firma ve müessesenin bilanço kâr ve zarar durumları, kamu kuruluş­
ları ve Odalar bakımından aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

95 Firma ve Müessesenin Bilânço Kârları

ve Dağılımı

Bilânço Bilânço
Ad. Kârı TL. Ad. % Zararı TL Ad. % Fark TL %

Kamu 11 471.746.022 10 13,97 23.390.784 1 30,22 448.355.238 13,59

Adana 9 366.880.621 9 10,87 — — — 366.880.621 11,12
Ankara 3 102.106.190 2 3,02 49.017.258 1 63,33 53.088.932 1,61
Bursa 4 204.237.177 4 6,05 — — — 204.237.177 6,19
Ege 11 398.474.093 11 11,80 — — — 398.474.093 12,08
İstanbul 52 1.689.296.035 51 50,03 4.992.210 1 6,45 1.684.303.825 51,06
İzmit 1 55.508.256 1 1,64 — — — 55.508.256 1,68
Kayseri 2 43.996.042 2 1,30 — — — 43.996.042 1,33
Tarsus 1 33.086.981 1 0,98 __ — — 33.086.981 1,00
Tekirdağ 1 11.025.989 1 0,34 — — — 11.025.989 0,34

TOPLAM 95 3.376.357.406 92 100,00 77,400.252 3 100,00 3,298.957.154 100,00

Yukarıdaki tabloda elde edilen bilânço kârlarını vergi matrahı olarak kabul edersek ödenecek vergilerden sonraki net kârı bula­
biliriz.

8
n ı r a m ı r

ELEKTROLİTİK KAPLAMA SANAYİİ

en modern anlamda plastik üzerine elektro­
litik yolla metal (bakır, nikel, krom, altın)
kaplanmış parça üretimine geçmiş yepyeni
bir kuruluştur.
NURMAKAP NEDEN İDDİALIDIR?
Uzun araştırmalardan sonra NURMAKAP
bugün Avrupa’da bu konu üzerinde çalışan
imalâtçıların %70 nin kullandığı Shipley
(USA) metodunun üstünlüğünü kabul etmiş
ve benimsemiş olarak kullanmaktadır.
Sistem, teçhizat ve teknik eleman açı­
larından NURMAKAP kuruluşundan itibaren
titizlik göstermiş ve bu üç faktörü zirvede
toplamıştır.
Kalite kontrol testleri yine bilinçli tek­
nik kadronun yönetiminde istatistik metod-
la yapılmakta olup kalitemiz öncelikle
NURMAKAP tarafından kontrol edilmektedir.
Yüksek üretim kapasitesi ve ürün kali­
tesi; NURMAKAP parlak görüntü, kuvvetli
metal-plastik bağlantısı, kesin korrozyon ve
ısı değişikliğine direnç, pas ve her türlü sa­
tıh hatalarını bertaraf etme özelliklerine sa­
hip olmayı amaç güderken, ekonomik faktör­
leri her zaman göz önünde tutmakla kıvanç
duyar.
işte sîzlere metal kaplanmış bazı plas­
tik parçalardan örnekler; yüksek korrozyon
dayanıklılığı (içten dışa korrozyon problemi
ortadan kalkmıştır); parlak görünüş; ısı de­
ğişikliğine direnç; yüksek üretim kapasitesi
imkânı; hafiflik; geniş dizayn imkânı; aleve
mukavim; düşük hammadde, kalıp, işletme
ve nakliye masraflarından dolayı düşük mali­
yet... hepsi de NURMAKAP'ın plastik üzeri­
ne metal kaplanmış parçalarında.
NURMAKAP KİME NE YAPIYOR?
Otomotiv Sanayiine : ön pancur, far, göster­
ge ve ayna çerçeveleri, kapı kolla­
rı, amblem ve yazılar...
Radyo, TV, teyp, pikap Sanayiine: Ayar düğ­
meleri, çerçeve ve profiller, am­
blem ve yazılar...
Kalem Sanayiine : Kalem kapak ve gövdeleri,
kalemtraş ve kalemlikler...
Banyo Teçhizatı : Musluk kelebekleri, havlu
asacakları, sabunluk ve diş fırça­
lıklar, sifonlar, telefonlu duşlar...
Buzdolabı, çamaşır makinesi sanayii : Kısa
profiller, amblem ve yazılar, düğme
ve kapı kolları.
Bisiklet ve oyuncak sanayii
Mobilya sanayii
Saat sanayii : Çerçeveler, kaideler...
Düğme ve dekoratif eşya sanayii : Çeşitli
düğme ve tokalar, biblolar...
Reklâmcılık
Abajur ve masa lâmbaları sanayii
Ve bizlerin düşünemeyip sîzlerin ihtiyacı
çeşitli parçalar
 yede artış 1972 ye nazaran % 39,55 ora­ Odalar ve Kamu Kuruluşlarına Göre Ortalama Ciro,
nındadır. 1972 yılında ilk 100 sanayici fir­ Öz Sermaye, Bilânço Kârı ve Net Kâr
ma öz sermayeleri toplamı 18.177.243.
(Firma başına)
604,— TL. iken bu toplam 1973 yılında
25.366.259.006,— TL’na ulaşmıştır. Aynı Ciro Öz Sermaye Bilânço Kârı Net Kâr
yılda 100 büyük firmada istihdam edilen TL. TL. TL. TL.
personel sayısı 172.215'dir. Bir yıl öncesi
bu rakam 159.212 idi. A rtış oranı % 8,17’ Kamu 841.920.730 943.356.580 40.759.567 (*) 24.034.026 (*)
dir. Adana 342.777.541 119.125.590 40.764.513 23.235.773
Ankara 908.891.448 373.807.911 17.696.311 3.061.090
Ciro, öz sermaye, istihdam ve brüt
Bursa 673.271.591 213.637.249 51.059.294 29.103.798
kârların Odalar ve Kamu Kuruluşları ara­
Ege 303.096.776 90.623.997 36.224.918 20.648.203
sındaki dağılımını aşağıdaki tabloda göre­
İstanbul 306.397.155 111.603.071 32.390.458 18.421.279
biliriz. Yalnız bir noktayı aydınlatmak is­
İzmit 403.043.029 162.810.239 55.508.256 31.639.706
terim: 16 Kamu Kuruluşundan beşinin kârı
Kayseri 178.763.738 66.452.532 21.998.021 12.538.872
hakkında bilgi alınamadığından kâr dağı­
Tarsus 474.119.169 93.035.702 33.086.981 18.859.580
lımını ayrı bir tabloda göstermekte fayda
Tekirdağ 403.926.486 35.476.058 11.025.989 6.284.813
vardır. Ana tabloda bilânço kârından net
kâra gidilmedi. Çünkü net kârın hesaplan­ O R T A L A M A 428.808.230 253.662.590 34.725.865 19.642.035
ması için vergi matrahına tesir eden fak­
törlerin bilinmesi lâzımdır (vergi iadesi, Bilânço kârı ve net kâr ortalaması 95 firma ve m üessesenin ortalamasıdır.
yatırım indirimi vs.). Net kâr için yapılan (*) 11 kamu kuruluşu ve m üessesenin ortalamasıdır.
tabloda bilânço kârlarının vergi matrahı
olacağı varsayımından hareket edilmiştir. 1971 yu 1.028.342.381,— TL. ile O T O SA N ve en
yılında 57 firmanın satış hasılâtı
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılaca­ 10.533.264.458,— TL., 1972 yılında ilk 100 düşük ciroyu ise 141.507.999,— TL. ile
ğı üzere ilk 100 büyük sanayici firma için­ arasına giren 55 firmanın satış hasılâtı İNSAN-İstanbul Nylon Sanayii A.Ş. yapmış­
de Odamıza bağlı firmalar önemli yer işgal 13.180.221.336,— TL. ve 1973 yılında ilk tır.
etmektedirler. 100 arasına giren 52 firmanın satış hasıla­ 1972 yılında tabanda 109.178.000,— ile
1971 yılında ilk 100 sanayici firma ve tı toplamı ise 15.932.652.077,— TL. olm uş­ Ereğli Pamuklu San. M ü e sse se si vardı.
m üessese arasına Odamıza bağlı firmalar­ tur. 1973 yılında taban da 141.000.000,— TL.
dan 57 firma, 1972 yılında 55 ve 1973 yı­ ile Türk Simens-Kablo ve Elektrik San.
lında ise 52 firma girmiştir. Bu 52 firma arasında en yüksek ciro­ A.Ş. bulunmaktadır.

reklam ve
sanayi fotoğraflarında
tecrübeli ve başarılı birisim.
Atelye Evcim
Endüstriyel fotoğraf
M imarî fotoğraf
: y"
Tarihi eser fotoğrafları
Takvim fotoğrafları
Fabrika fotoğrafları A
Fuar panoları
Havadan fotoğraf çekimi ı
M oda fotoğrafları
(Her ebatta siyah - beyaz ve ren k li)

atelye evcim
SEVGİ & YAVUZ EVCİM
I •- • ■ : J Reklam ve Sanayi Fotoğrafları .
“ ’ ..‘..'YV - .\ - •'
Bankalar Cad. No:42 KaraköyJstanbul Tel:4572 64

¡SO : 3498 Admar Reklâm : 362

9
 9

ıC
ÎL :*

500 kg’dan
10 0 0 0 kg'a kadar
kaldırm a gücü ile
1î * -

M İ M ELEKTRİKLİ
CERASKAL
ENDÜSTRİ T İ P Y C - 1 , C 2 , C 3 ve
frenli.frensiz redüktörlü m otorlar

sanayiderim izın h izm e tin d e —T~’■ 1

Kaldırma Kaldırma Kaldırma ^Motor Halat 1
Gücü Vüks«kll6l Hızı Takati kw Tip Donamı
Kg m m/dak %60 EO

SOO 6 .5 6 .5 O 75 VC - 1 2/1
7 C2 01 2/1
1500 11 7 3 C2 0 2 2/1
16 C2 0 3 2/1

3.6 C2 -Ol 4/1

3000 5.5 3,C 3 C2 0 2 « /I
8 C2 0 3 4/1
9 C3 Ol 2/1
5 000 12 9 7» C3 - 02 2/1
C3 0 3 2 /1 D o n a m 3 /1 D onam * /1 D oo n a m
ır
ıa* 2/1
I
6 C3 Ol 3/1 m *
7 50 0 a 6 7» C 3 -0 2 3/1
MSM-ENDÜSTRİ AS.
12 C3 0 3 3/1 Hacı Osman Bayırı Büyükdere-İstanbul
4,5 C3 Ol 4/1 Tel 6210 53
lOOOO 6 4.5 C 3 -0 2 4/1 6204 27
7?
9 C3 0 3 4/1 M S M - E N D Ü S T R I elektrikli ceraskalları ve vinçleri
hakkında ayrıntılı bilgi veren katalogunuzu gö n d e r-
m egizı rica ederiz

BU BİR Isım ...... ........ . ............................. ... ............

ŞAHİN HOLDİNG A dres ....................................... . . . . ..........-

KURULUSUDUR E N D Ü S T R İ
Şehir.
Tel .

İSO : 3465
 KANCA EL ALETLERİ SANAYİ '

İMALÂT ÇEŞİTLERİ
1> Marangoz işkenceleri 9 - Marangoz tezgah m ili
2* Ray işkenceleri 10 - Çember makinesi
3 - Küçük boy işkenceler 11 - Balyoz
4- Her boy çekiç 12 - Madırga
5- Bombe başlı çekiç 13 - Keski ve murç
6- Testere çaprazı 14 - TEZGAH MENGENELERİ
7- Demir testere kolu 15 - MASA TİPİ MENGENELER
8- Kıl testere kolu

KANCA EL ALETLERİ SANAYİ veTICARET koll.sti.

■

S a t ış■ : T a h ta k a le P a ca
■ cı sokak 3 T e l:2 2 6 5 5 8 - 2 2 3 1 3 0
Fab: G üm üşsüyü Fazıl paşa cad. 5 /j Topkapı Tel 2 3 3371

İSO : 3464
¡SO : 3478
 ünümüzde hayat standardı de­
G yimi çok defa yanlış anlaşılmak­
tadır. Yalnız mrddi imkânların
artması insan yaşantısını dü­
zeltmeye, iyileştirmeye kâfi gelmemekte­
dir. Maddi imkânların çoğalması cemiyet­
te suçların, ruh hastalarının ve intiharların
azalmasını hiçbir zaman sağlayamamıştır.
Şu halde hayat standardını daha geniş an­
lamlı bir deyim olarak kabul etmek ve in­
san hayatını etkileyen diğer unsurları;
ekonomik, sosyal, politik ve ruhî unsur­
ları maddi imkânlarla birlikte düşünmek
gerekli olacaktır.

Önce maddi gelişmeyi ele alalım. Bir­

çok gelişm iş endüstri ülkelerinde ağır ve
bedenî çalışma, açlık, yetersiz giyim, ha­
berleşme güçlüğü ve hatta tabiat afetleri
artık bir problem olmaktan çıkmıştır ve
bu ülkelerde yaşayanlar dünün bu güçlük­
lerini unutmuşlardır. Herkesin özlediği bu
şartlar, liberal ekonomili sistemlerde, be­
lirli kişilerin yaratıcı gücü ile büyük küt­
lenin çalışma gayreti arasındaki işbirliğin­
den doğmuştur. Ancak bu gelişm eler bera­
berlerinde yeni problemler getirmiştir.

Çevre sorunları
Kalabalık endüstri kentlerinin su ih­
tiyacını doğal kaynaklardan karşılamak
mümkün olmamakta ve düşük değerli yer
üstü sularının kullanılması gerekmekte­
dir. Örneğin; nehir suları. Bu sulara evle­
rin ve endüstrinin pis suları ve artıkları
karışmaktadır. Nehir ve denizlere, orga­
nik artıklar atılmakta ve sularının zehir­
lenmesine sebep olmaktadır. Bu sulardaki
biolojik denge bozulmakta ve sular oksi­
jenden yoksun, kirli tortulu bir hal almak­
tadır.
Artan çöpleri kaldırmak bir problem
olmuştur. Çöpleri müsait yerlere depola­
ma imkânı olmayınca, çöpler yakılmakta
fakat bu seferde neşrolan yanık gazlar
etrafa zararlı olmaktadır. Çöplerin deniz­
lere atılması buradaki balık türlerinin ya­
va ş yavaş yok olmasına sebep olmaktadır.
Hayvanlarda ve nebatlarda haşere ve
parazitler ile mücadelede kullanılan kim­
yasal müstahzarlar insan sıhhatine zararlı
olmaktadır.
Endüstrinin, termik santrallerin, konut­
ların ve nakil vasıtalarının çıkardıkları is
ve gazlar çevre havasını kirletmektedir.
Hayat için büyük önemi olan temiz 'hava
yerine kükürt dioksit, karbon monoksit,
hidrokarbonlar ihtiva eden dumanlar kent­
lerin üstüne yerleşmektedir.
Yakın gelecekte su ve havaya radiyo-
aktiv artıkların da bulaşması beklenebilir.
Yukarıda izahına çalışılan çevre kirlen­
mesine karşı insan neslini korumak için
lüzumlu tedbirlerin alınması zamanı gel­
miştir. Uygun ve etkili tedbirlerin bulun­
ması için de araştırmaları hızlandırmak ve
tekniği seferber etmek gerekmektedir.
"R o m a Kulübü» nün
Dünya M o d e li
Yeryüzünde normal hayatı devam et­
tirmek mevcut denge şartlarının bozulma-
masına bağlıdır. «Roma Kulübü»nün des­
teklediği bir araştırma projesinde insan
faaliyetleri ve çevrenin birbirine olan kar­
şılıklı etkilerine dair bilgiler kompüterde
değerlendirilmiş ve dünyadaki uzun vadeli
gelişmelerin neler olabileceği tespit edi­
lerek elde edilen bir Dünya Modeli ince­
lenmiş ve önemle üzerinde durulması ge­
reken konuların :
— Endüstrileşme hızı
— Nüfus artışı
— İnsanların beslenmesi
— Hammadde kaynaklarının tükenme­
si
— Çevre tahribatı
olduğu görülmüştür.
D. Meadovvs'un «Gelişmenin Sınırla­
rı» adlı kitabında bu araştırma hakkında
geniş bilgi verilmekte ve sonuç olarak
aşağıdaki görüş belirtilmektedir :
1 — Nüfus artışı, endüstrileşme ve etmek ve gerekli tedbirleri plânlamak an­
yeraltı kaynaklarının tüketilmesi bugünkü
hızıyle devam ederse, çevre tahribatını
önleyici tedbirler alınmazsa ve gıda mad­
deleri üretimi hızı arttırılmazsa önümüz­
deki yüzyıllarda yeryüzündeki gelişmeler
bir sınır hadde ulaşm ış olacaktır. Bundan
sonra arzu edilmeyecek şekilde nüfus
sayısının azalması ve endüstriel kapasite­
nin atıl kalması beklenmelidir.
2 — Yeryüzündeki gelişmeleri o şe­
kilde plânlamak gerekiyor ki; insan yaşan­
tısı ve çevresinin karşılıklı ilişkileri
(Ecology) ile ekonomik kalkınma arasında
bir denge hali teessüs etsin. Yeryüzünde­
ki insanların hayat şartlarını iyileştirecek
maddi olanaklar sağlanırken, bu insanlara
kişisel kabiliyetlerini kullanarak insancıl
amaçları gerçekleştirme imkânları da ya­
ratılsın.
3 — Bu denge halinin kurulması için
gerekli çabalara ne kadar erken başlanır­
sa, özlenilen hayat şartlarının gerçeşleme
olanağı da o derece fazla olacaktır.
«Roma Kulübü»nün Dünya Modeli yer­
yüzündeki hakiki durumu tam olarak ak-
settiremediği gerekçesiyle yukarıdaki gö­
rüşler bazı çevreler tarafından eleştiril­
mektedir. Herşeye rağmen «Roma Kulü-
bü'nün başlattığı çalışmaların devamı mu­
hakkak arzulanacak bir faaliyettir, zira
dünyayı tehdit eden gelişmeleri tespit
cak bu tür araştırmalar ile mümkün ola­
caktır.

Teknik düşm anlığı
D. M eadow s'un kitabındaki ihtar an­
lamı taşıyan sonuç bazı şaşkın kafalarda
tekniğe karşı kin hissi uyandırmaktadır.
Tekniğin tabiat ve insanlık üzerine me-
todik, ıbilginç ve maksatlı bir hakimiyet
kurduğu, insanlığın ilim ve tekniğin esiri
olmaktan kurtulamadığı görüşünde olanla­
ra rastlanmaktadır.
Bu şekilde düşünenlere aşağıdaki so ­
ruların tevcih edilmesi uygun olacaktır :
1 — Toprağın verimini arttıracak bu­
luşlar olmazsa, yeni nakliye ve muhafaza
yöntemleri geliştirilmezse 20. Yüzyıl so­
nunda 6 milyarı aşacak dünya nüfusunun
beslenmesi nasıl mümkün olacaktır?
2 — Çevre korunması probleminin
çözümü ve bu arada artıkların tekrar de­
ğerlendirilmesi olanaklarının bulunması
yeni teknikler kullanmadan mümkün olur
m u? Biriken çöp ve artıkların meydana
getirdikleri dağlar yalnız şikayet ile
eritilebilir m i?
3 — Yeryüzünde sulhu korumada e-
ri teknikli haberleşme cihazları kullanma­
nın katkısı inkâr edilebilir m i?
4 — Doğum kontrolünde tıbbî im­
kânlar kullanılmadan nüfus patlaması na­
sıl önlenebilir?
Teknikteki ilerlemenin İnsanî duygu­
ları zayıflattığını iddia edenler bulunuyor­
sa da, bu iddianın doğru olmadığını ispat­
layan örnekler çoktur. Afrika'daki ilkel ka­
bilelerin bazı girişimlerini İnsanî olarak ka­
bul etmek güçtür. D 'ğ e r taraftan İnsanlık
uğruna yaptıkları çalışmalariyle Nobel ö-
dülüne lâyık görülen Albert Schweitzer
ve Martin Luther King gelişm iş ortamda
yetişm iş ve çalışmalarında teknik olanak­
lardan faydalanmışlardır.
Bazı hallerde tekniğin getirdikleri ile
tekniğin vasıta olduğu insan yaşantısının
gerektirdikleri arasında çelişkiler olabilir
ama bu yüzden tekniği itham etmek doğru
olmaz. Dikkat edilecek husus teknik kal­
kınmanın insan yaşantısı için lüzumlu
şartları gerçekleştirecek şekilde ve ölçü­
de olmasıdır.
Burada endüstri yöneticilerine önem ­
li görevler düşmektedir. Bilhassa yeni fab­
rikalar kurulurken çevre korunması için
lüzumlu tedbirlerin alınmasına dikkat edil­
melidir. Çevre korunması üretimin tam
tersi olan bir operasyondur. Normal ima­
lâtta günlük hayatımız için lüzumlu mad­
deler üretilirken çevre korunması arzu edil­
meyen maddelerin imhasını gerektirmekte­
dir. Bu sebepten çevre korunması için
pazarlama kampanyası yapmak ve bu işi
cazip hale sokm ak mümkün olmaz. Yeni
bir malın üretimi ve sürüm ü için kolaylık­
la milyonlar sarf eden bir sanayici, çevre
korunması için gerekli yatırımı yapmada
çekingen davranır.
Çevre korunması sorunlarına çözüm
bulmada sosyalist ülkelerde daha iyi so-
nuç alındığını ileri sürenlere rastlanmak-
tadır. Yalnız unutulmamalıdır ki; sosyalist
ülkelerde endüstrileşm e derecesi ve nü­
fus kesafeti batı ülkeleri ölçüsünde değil­
dir. Ayrıca bir Concorde uçağının yapaca­
ğı gürültü Fransız halkının protestosuna
sebep olurken, böyle bir itiraz sosyalist
ülkelerde bahis konusu olmaz. Sosyalist
ülkelerde çevre sorunlarının daha kolay
halledileceği ve endüstriyel gelişmenin
daha iyi planlanacağı iddialarını ihtiyatla
karşılamak gerekir.
Çevre korunması nasıl
gerçekleşir
Çevre sorunları henüz yeni bir ko­
nudur ve son yıllarda önem kazanmaya
başlamıştır. Bu nedenle çevre sorunlarına
kısa zamanda bir çözüm bulunması bekle­
nemez. Ankara’nın havası kirlendi, İzmit
Körfezinin suları zehirlendi, Kazlıçeşme
fena kokuyor gibi şikâyetler gazetelerde
günün konusu oluyor, fakat bu şikâyetleri
gidermek için gerekli ciddi girişim lere baş­
lamakta geç kalınıyor. Çevre korunmasını
sağlamak ancak devlet, endüstri, bilim
kurumlan ve halkın işbirliği ile mümkün
olabilir. Bu düşünceyle hareket ederek
şikâyet etmek yerine bir an önce pratik
çözümler aranmasına başlamanın zamanı
gelmiştir.
Çevre korunması yanında artan dün­
ya nüfusunun beslenm esi »e önemli bir
sorundur. Çevre korunması için gerekli
olan bir tedbirin bazı hallerde üretimi kı­
sıtlayıcı etkileri olabiliyor. Örneğin; haşa­
ratı yok edici ilâçların kullanılmasının s ı­
nırlanması sonucunda tarımda haşatın a-
zalması.
Görülüyor ki; insanlara uygun hayat
şartlarının sağlanm ası için olduğu kadar,
yaşanabilir ve temiz bir çevrenin gerçek­
leşm esinde de rekabet gücü olan bir en­
düstrinin katkısı lüzumlu olmaktadır.
Çalışanları işe yaklaştırm ak
Endüstride otomatizasyon ve rasyona-
lizasyon üretimi arttırmış fakat diğer ta­
raftan çalışanı da ürettiği mamülden uzak-
laştırmıştır. İmalât kademeli yapılınca
muhtelif safhalarda çalışan işçiler yaptık­
ları işin neye yaradığını kavrayamamakta,
mamuldeki katkılarının ne olduğunu bile­
memekte ve birşey başarm ış olmak duy­
gusundan yoksun kalmaktadırlar.
Endüstriyel verimi daha geniş anlam­
da düşünen gelişm iş ülkelerde otomatizas-
yonda bazı sınırlamaların uygulanmasına
başlanmıştır. Montaj bandındaki İşçilerin
isteksiz çalıştıklarını dikkate alan Volvo
ve Fiat fabrikaları otomobil imalâtında
•kısmen grup çalışm ası denemelerine geç­
mişler ve bu suretle çalışmadaki yekne­
saklığı azaltarak işçinin verimini arttırabil-
diklerini görmüşlerdir.
Demek ki bir işyerindeki çalışma şart­
larının düzeltilmesi ön yargılara kapılma­
dan işçi psikolojisine önem vermek ve
buna göre imalât safhalarını plânlamakla
mümkün oluyor.
Hayat standardını yükseltmek için
muhakkak insanların gayret göstermeleri
ve emek sarfetmeleri lâzım gelecektir.
İleri tekniğin insanlığa fazla çalışmadan
yaşama olanağı sağlayacağını düşünmek
yanlıştır. Sosyal güvenliği arttırmak, daha
rahat ve sıhhatli yaşanılabilir kentlere
sahip olmak, ulaşımı ve haberleşmeyi ko­
laylaştırmak, eğitim olanaklarını yaymak
ancak plânlı bir çalışma ile gerçekleşe­
bilir. Bu yolda fertlerin çaba göstermesi
ve herkesin kendine düşen görevi yapma­
sı ortak problemlerin çözümünü hızlandırır.
Yainız ekmek yem ek
yeterli mi?
İnsan hayatını idame için lüzumlu
maddî olanaklar: besin, giyim, konut vb.
hayat standardı için yeterli bir ölçü de­
ğildir. Cemiyette sosyal dengeyi sağlaya­
rak fertlere manevî huzuru getirmek de,
maddî olanakları yerine getirmek kadar lü­
zumludur ve ve bunu gerçekleştirmek
daha da güç olmaktadır.
Batı ülkelerinde fertlerin hürriyeti ön
plânda gelmektedir. Yalnız cemiyet haya­
tında bu hürriyet bazı ölçülere tâbi olma­
lıdır. Fertlerin davranışları, tavır ve hare­
ketleri cemiyetin bütünlüğünü bozacak ve
insanların birbiriyle olan ilişkilerini zorlaş­
tıracak şekilde olmamalıdır. Liberal ülke­
lerin anayasalarında fertlerin hürriyetinin
ölçülerinin ne olması gerektiği hususuna
büyük önem verilmiştir.
Hayat standardını yükseltmeye yara­
yan mamul veya hizmetlerin neler olduğu­
nu tespit etmek pek kolay değildir. Has
ve besleyici besin maddeleri, pratik gi­
yim eşyası, sıhhî konut, etken ilâç mu­
hakkak ki hayat şartlarını iyileştiren ma-
rrtûllerdendir ve bunlara yararlı mamûl de­
mek doğru olur. Ancak burada insanın ha­
tırına bazı sorular gelmektedir, şöyle ki;
acaba besin maddelerinin has olması ye­
terli midir, yoksa aynı zamanda bunların
lezzetli ve güzel görünüşlü olmaları isten­
mez m i? Giyim eşyasının modaya uygun
olması arzu edilmez m i? Konutlarda lüks
ve konfor aranmaz m ı?
Etken ilâçlar çok defa tehlikeli ilâç­
lar olmaz m ı? Buna göre giyim eşyasının
çoğu, kozmetiklerin tümü, sü s eşyaları,
alkollü içki ve sigara lüzumsuz ve hatta
bazı hallerde zararlı endüstri mamulleri
olarak adlandırılabilir. Ancak yararlı ma­
mûl ile lüzumsuz mamûl arasında bir s ı­
nır çizmek o kadar kolay olmaz. Kürke,
kokuya, yağlıboya tabloya karşı duyulan
ilgi herhangi bir zorlama olmadan tama­
men tüketicinin şahsi isteği üzerine doğ­
muştur. Demekki yararlı mamûller yanın­
da sosyal dengeyi bozmayacak ölçüde lü­
zumsuz mamullerin de kullanılması insan­
ları mutlu kılacaktır.

Artıkların değerlendirilm esi,
tüketilmesi
Endüstriyel gelişme için günümüzde
uygulanan yöntemler yeterli değildir. Uy­
garlığı, refahı halk kütlesine yaymak en­
düstrinin kaçınılmaz görevleri arasına gir­
miştir. Endüstri artık yalnız üretme ve
pazarlama olmaktan çıkmıştır. Sosyal düze­
nin kurulmasında endüstriye önemli me­
suliyet yüklenmektedir. Endüstriyel geliş­
menin sınırlarını tayinde ve uygulanacak
önceliklerin tespitinde Devletin etkili
olması gerekli olmuştur.
Kovboy ekonomisinin zamanı artık geç­
miştir. Sınırlı yeraltı kaynaklarını ve ham­
madde rezervlerini tüketirken bizden son­
ra gelecek nesilleri de düşünmek zorunlu
olmuştur. Bu maksatla kullanılan madde­
lerin artıklarının tekrar değerlendirilmesi
tekniği (Reeycling) önem kazanmaktadır.
Burada arzulanan, maddenin kapalı bir çev­
rim takip etmesi ve kısmen olsa bile
tekrar kullanılabilir hale gelmesidir.
İnsanlığın ilk zamanlarında madde
zaten doğal olarak kapalı bir çevrim takip
ediyordu. İnsanlar toprakta yetişen bitki­
leri gıda maddesi olarak kullanıyor veya
bu bitkilerle beslenen hayvanları yiyor ve
meydana gelen artıkları tekrar toprağa bı­
rakıyordu. Bu suretle yeryüzünde madde
dengesi bozulmuyordu.
Valsi
ALEMDAR Kimya Endüstrisi A.Ş. için.
Paslanmaz Çelikten imal edilmiştir
U zun
KİMYA v e GIDA SANAYİİ
CİHAZLARI ve MAKİNELERİ
İMALİ
İki Kademeli Siklonlar Grutu
ALEMDAR Kimya EndüstrisiAS.
Vokumlu kontinü sabun tesisi
için imal edilmiştir
Barometrik kondenser ve
Vakumlu soOutma grupları
A LE M D A R Kimya End. A Ş için
____________________ im al edilmiştir
İSO : 3499
Endüstrileşme neticesi yeryüzündeki
kaynaklar zorlaşmakta ve dünya ile çev­
resinden hergün artan sayıda çeşitli mad­
deler devamlı çekilmektedir. Bu maddeler
teknik işlemlere tâbi tutularak kısmen
yararlı mamûl ve kısmen de modem ihti­
yaçlara cevap verecek yeni mamuller şek­
linde (plâstikler, elektronik cihazlar vb.)
insanlara sunulmaktadır. Bu maddelerin be­
lirli bir süre kullanılmasından sonra mey­
dana gelen artıklar kontrolsüz bir şekil­
de bir yere depo edildiğinden bu durum
bir çevre sorunu yaratmaktadır. Bu şartlar­
da madde akışı açık bir çevrim takip et­
tiğinden, bu akış böyle devam ettiği tak­
tirde yeryüzünde yaşama olanakları her­
gün biraz daha güçleşecektir.
Eğer yeryüzünde madde dengesinin
yeniden kurulması isteniyorsa, o vakit
madde akışının kapalı bir çevrim takip et­
mesi sağlanmalıdır. Tekniği, yalnız ham­
maddeden tüketim maddeleri üretmek için
değil, aynı zamanda artıklardan hammad­
de üretmek için de kullanmak zorunlu ol­
maktadır.
Görülüyor ki bugün için tekniğin en
önemli görevi artıkların değerlendirilmesi
oluyor. Hurda demirin kullanılması daha
çok ekonomik nedenlere dayanan bir zo­
runluluk olmasına rağmen, bunu kapalı
çevrim uygulamasının bir başlangıcı ola­
uvalet sabunu 3-Lü Valsi
KAFOGLU Sabun Sanayii için. Paslanmaz
Çelikten imal edilm iştir
ÇELİK ve P A S L A N M A Z Ç ELİKT EN
Vakumlu Konsantrosyon çihazlorıtEvaporatörler)
(Süt, Dom ates salcos,. M * * sUar, ve Glisenn için) A L E M D A R
Vokum lu Kr.stalızosvon «hazlar.
S fig “
Pnömatik
Könvoyörler
Kristolizosvon
Volsleri
Kurutm a
Valsleri
Vglmmlu Kurufa&ulflr
Kurut uçular ve Kurutma Tesisleri
itleri ve Nötralize Yağlar için)
Lz'Ci Valiler
Yük.Mak.Mühendisi H A Ş A N UZUN
Büro:Tersane Caddesi İzsal Han No.26 K a ra k ö y -İsta n b u l
Atelye: Oto Sanayi Sitesi E rg u n Sok. No.-23
rak kabul etmek mümkündür. Ancak ge­
rekli olan uzun vadeli ve plânlı bir artık
değerlendirme tekniğinin geliştirilmesi ve
mamûl üreten tesisler yanında, artık tü­
keten tesislerin de kurulmasıdır. Batı lite­
ratüründe artık tüketme tekniğine «Antip-
roduction» denilmektedir.
Endüstrinin önemle kaçınması gere­
ken iki husus; insan yaşantısı için vazge­
çilmez olan maddelerin çevreden ölçüsüz
olarak çekilmesi ve çevrenin mas edeme­
yeceği maddelerin (cam, plâstikler, DDT
vb) sorumsuz şekilde çevreye atılması ol­
maktadır. Eline geçeni etrafına atan bir
cemiyet yerine, çevreyi temiz tutan ve ar­
tıkları değerlendiren bir cemiyete ihtiyaç
vardır.
Bugün için yerleşmiş olan bazı alışkan­
lıklardan vazgeçilmesi zorunlu olmaktadır.
Bunun kendiliğinden meydana gelmesi
beklenemez. Önce insan yaşantısını teh­
dit eden sorunların açık olarak bilinmesi
ve tanınması gerekmektedir. Ondan sonra
bu sorunlara çözüm bulmak ve bunları uy­
gulamak için devlet, endüstri ve halk iş­
birliği yapmalı ve çaba sarfetmelidir. An­
cak o vakit insanların sıhhatli ve mutlu
yaşayabilmeleri için lüzumlu şartları sağ­
lamak ve özlenilen geniş anlamlı hayat
standardını gerçekleştirmek mümkün ola­
caktır.
K jm y a E n d ü s t ris i A 5 .
Y a ğ F b r ç a la m a T e sisi için, im a l e d ilm iştir
Karıştırıcı
HACI ŞAKİR Sabun ve Gliserin Sanayii AŞ.
Gliserin Tesisi ıcın. imal edıLmıstır---------
Tel: ¿ 9 82 4 5 -5
L Levent-İstanbul Tel. 642820
15
 B E Y N E L M İL E L

N O R M L A R A

U Y G U N ,

YÜKSEK

K A L İT E L İ

MUHTELİF
TİP VE Ç A P IA R D A

V E TEL
devlet, milli bankalar ve halk
iştirakinin kurduğu bir sanayi müessesesi

©
C B JK H A LA T m u h te l if tip vinç - asansör - so n d a j - h a v a i n a k liy a t T E L E F E R IK -
T E L E S İ E J - T E L E S K İ - maden ihraç - dozer - sk ra y p er - e k sk a va tö r
d e n iz c ilik - b a lı k ç ıl ık - e le k tr ik n a k ille r i, to p ra k la m a - televizyo n
an ten leri g erm e H A L A T L A R I - y a ta k - k o ltu k y a y la rın d a ve
b is ik l e t ja n t T E L L E R İ N D E ve her türlü y a y im a ifade
SNVTVN3).

y ü k s e k rezista n stı Ç E L İ K T E L L E R

ÇELİK HALAT v s TEL SANAYİİ A.Ş.

Fabrika : İzmit - Köseköy Tel. 1158 Telex I
U m .M ü d .: Gümüşsüyü Cad. 69-7/ Ayazpaşa - İstanbul Tel. 45 41 03-04 Telex 279

¡SO : 3487 Cen Ajans : 693

 6.5milyar TLlık
yatırım
sudan nasıl
korunuyor?.. ISDEMIR proje tutarı (1966-1974)

İnşaat tarihimizin en büyük

şantiyelerinden biri İskenderun'da..
Büyük bir alana yayılan tesisler
yılda 4 milyon ton çelik üretecek
Ekonomik ve stratejik önemi
çok büyük bir yatırım...
Bu değerli yapıları, suyun bozucu
etkilerinden koruyacak örtülerin,
başarılı ve uzun ömürlü olmalarını
sağlama görevi, en uygun malzemeye,
cam tülü'ne verildi

FİBROCAM
sonsuz ömürlü bitüm taşıyıcı

CAM ELYAF SANAYİİ AŞ.

Çayırova - Gebze - İzmit Tel. Tuzla 53 İst. 44 70 99

CAM ELYAF SANAYİİ A.Ş. TÜRKİYE ŞİŞE ve CAM FABRİKALARI A.Ş.'nin bir kuruluşudur.
İSO : 3470
 Havalandırma
Isıtma Klima ve
Soğutma
ALANLARINDA
PROJE İMALÂT MONTAJ
ve TAAHHÜT

ernagraeh

y ç a tı aspiratörüy soğutma kulesi

ka to lo g ve bilgi isteyiniz

Fabrika : Topkapı, Gümüşsüyü, Fazlıpaşa Cad. No. 5/1

Tel. : 21 87 18 - 21 36 70
Mağaza : Karaköy, Necatibey Cad. Karanlık Fırın Sok. No. 7
ERNA Tel. : 44 41 12 - 44 70 26

İSO : 3495 Ses Reklâm : 26


Küçük tasarrufların
dev işletmelere
kanalize edilmesi
Fehamettin E R V A R D A R
Serbest Hesap Uzmanı
amanımızda ekonomik haya­
Z tın ve ticarî sınaî ilişkilerin
gelişmesi, tekniğin ilerleme­
si işletmeciliği büyük
hüner haline getirmiştir. Nitekim işlet­
bir
mecilik, bir taraftan İlmî yönden çeşit­
li araştırmalara konu olup, çeşitli üni­
versitelerde bir meslekî ihtisas olarak
işlenirken, diğer taraftan iş hayatının
hadiseleri içinde yetişen ve sivrilen
başarılı iş adamlarının durumları ve ba­
şarı sebepleri önemle ele alınmakta
ve İrdelenmektedir.
Gösterilen bu ilgi ve titizlik, şüp­
hesiz sebepsiz değildir. Zira zamanı­
mızda sözü edilen işletmeler çok hızla
büyüyen teşebbüsler haline gelmekte
ve küçük, orta ve hatta büyük işlet­
meler, dev işletmeler halinde büyüyüp
konsantre olmaktadır.
Bu büyük organik bünyenin (İslet­
menin) sevk ve idaresi, fırtınalı deniz­
de seyredecek bir geminin kumandası
gibi önem kazanmaktadır. Misâlimizde
aynı gemiye sermayesini, emeğini ve­
ren kimseler kadar, o gemiye binen ve­
ya malını yükleyen, diğer bir ifade ile
canını ve malını emanet eden kimsele­
ri de geminin yönetimi yakinen ilgilen­
dirmektedir.
Bir örnekle açıklamağa çalıştığı­
mız gibi, zamanımız işletmeciliğinde
kaptanın mutlaka geminin sahibi olma­
sı gerekmemekte, onun davranışları, ha­
ta ve kusurları gemi sahibi kadar, bir­
çok diğer ilgilileri de çok yakından ilgi­
lendirmektedir.
Bu itibarla büyüyen ve hatta dev­
leşen işletmeler çok defa yalnız kendi
öz kaynaklarıyla yetinmeyip, başkasına
ait değerleri de bünyesine kısa veya
uzun vadelerle çekip almakta, kullan­
maktadırlar.
Bir gemiye sahip olmak isteyen
kimsenin onu satın alırken aldanmamak
için göstereceği dikkat, yaptıracağı tek­
nik araştırmalar gibi, sermayesini bir
işletmeye tevdi edecek kimse de o ge­
minin teknesinin sağlamlığı kadar, onu
kulanacak kumanda hey’etlnin bilgi,
hüner ve marifetine de güvenmek ve
inanmak i’htiyacındadır.
Diğer taraftan yine işletmeciliğin
bugün ulaşm ış bulunduğu gelişme sevi­
yesinde büyüyen teşebbüslerin varlık­
larına kesin veya geçici olarak dahil
ettikleri değerlerin işletme içinde emni­
yetle saklanması ve iç akımın sağlan­
ması da önem taşımaktadır. Bu işlet­
menin dışla olan muamele ve münase­
betlerinin bilgi, dikkat, emniyet ve
süratle yürütülüp, yürütülmediğinin
denetlenmesi de zaruridir.
Çünkü zamanımızın sıklaşan ve
giriftleşen beşerî münasebetleri mâne­
vi değerleri (ahlâk, karakter, ciddiyet,
vb.) sür'atle törpülemekte ve insanları
maddeye daha çok değer veren, ona
sahip olmayı hedef alan, her türlü hile,
kurnazlık, gizil davranışa İten tesirler
İcra etmektedir.
Yine bir benzetişle bir petrol ya­
tağını ciddî ve bilgili bir arayışla bu­
lan, teşhis eden teşebbüsün, onu yer
altından çıkarmak için kuracağı teknik
mükemmelliği yanıbaşında, elde edilen
petrolün aktarılacağı boruların sağlam­
lığı, nakledilecek ve doldurulacak kap­
ların akıp sızmaması, çıkan varillerin
gizli ve yan yollardan kaçırılmaması da
önem taşımakta ve işletmenin verimli­
liğinde ilk safhadaki başarının ancak
ikinci safhada gösterilecek dikkat ve
itina ile tamamlanabileceği hatırdan
çıkarılmamalıdır.
Bu konuda üçüncü önemli nokta
ise, zamanımızda sermayedar olmaksı­
zın işletme yöneticiliği yapmaya başla­
yan profesyonel, işletme dışı yabancı
idareci kadronun ya bilgi ve hüner nok­
sanı veya bilgi ve tecrübesini kötüye
değilse bile daha ziyade kendi çıkarına
kullanabilme yolunun ve imkânının göz
altında tutulmasıdır.
Bu konuda bir taraftan cazip rek­
lâm ve propağandalarla, aldatıcı pro­
jelerle teşebbüse sermaye tedarik et­
mek, bu tarzda toplanan sermayeyi iş­
letmede gerçek olmayan verimlilik tab­
lolarıyla, sermaye sahiplerini ve her­
kesi yanıltıcı bilânçolarla kendi lehine
kazançlı çalışma düzeninin devamı,
yüksek prim ve ikramiyeler sağlanması
ve nihayet bir süre sonra acı gerçekle­
rin duyulup anlaşılması safhasında da
işletmenin cansız bünyesi üzerinden
tasfiye muameleleri sırasında yine sa­
dece kendini düşünen tutumlarla işi
tamamlayabilmek hüneri, bu sahalarda
sorumluluklardan büyük maharetlerle
sıyrılmak ve onu başkalarına yükleye­
rek işini idame ettirmek imkân ve ihti­
mâlleri unutulmamalıdır.
Yukarıdan beri açıklamağa çalıştı­
ğımız nedenlerle küçük veya büyük ser­
mayelerin ciddî ve faydalı teşebbüsler­
de toplanabilmesi, kurulacak teşebbüs­
lerin bütün ilgililere fayda sağlar olabil­
mesi, sermaye imkânlarının mevcudiye­
ti kadar ve hatta ondan da önemli ola­
rak işletmelerin ciddî ve bilgi, tecrübe
sahibi yüksek morale sahip işletme yö­
neticilerine ihtiyaç bulunduğu, bütün bu
vasıflara rağmen kurulacak teşebbüsle­
rin «Şüphe caiz, kontrol esas» prensi­
binden hareketle ciddî bir denetime tâ­
bi tutulması lâzım geldiği, bu gerçek­
lere uyulmadığı taktirde girişileoek te­
şebbüslerin sadece millî imkânların mu­
ayyen ve parazit bir zümreye çıkar sağ­
lamaktan ileri geçmeyen, iş 'hayatına
büyük zararlar verecek, sosyal ve eko­
nomik sarsıntılar yaratacak maceralar­
dan ileri geçemez görüşündeyiz.
 EKMEKCIOĞLU
TUĞLA

TUĞLA-KİREMİT ve ASMOLEN FABRİKALARI

size
telefonunuz
kadar
yakınız

EKMEKÇIOĞLU

DEMİRDEN,HARÇTAN,SIVADAN, ISIDAN VE /
İSÇİLİKTEN AZAMİ TASARRUF... /
O

bir telefon kâfidir 4 5 5 0 0 0 ------

K A D IKÖ Y SA T IŞ BÜROSU İSTANBUL SATIŞ BÜ R O SU

Mühürdar Fuat Bey So k a k Talaş İş Hanı kat 1 Meclisi Mebusan Cad. Arhan Salıpazarı-İstanbul
Kadıköy-İstanbul Tel.3613 42-36 4898 Tel. 45 50 00-49 5« 02

Harbiyedeki YAPI ENDÜSTRİ M ER K E Z İ’nde bulunan standımmn görülmesini rica ederiz.

İSO : 3476
 konomik istikrarın korunması maksadıyla bir Fiat
E Kontrol Komitesinin kurulmasından bu yana,
yukarı dokuz ay geçm iş bulunuyor.
aşağı
Buna rağmen, 1567 Sayılı kanunun
halâ 5 Ekim 1973 tarihinde yayınlanan 19 Sayılı Ka­
rarnamenin hukukî olup olmadığı münakaşaları sürüp gitmek­
tedir.
Bilindiği üzere, 19 sayılı Kararname, kuvvetini 20 Şubat 1930
tarihinde yayınlanmış olan 1567 sayılı «Türk Parası Kıymetinin
Anayasa değişikliği
ta — _ _ t
mm— _
m — ■ — — — m
m— —
m — m
m■— —
m m
m— —
m *

Korunması» Kanunundan almaktadır.

Bu durumda, 19 sayılı Kararın hukukîliği meselesini başlıca
iki bakımdan incelemek gerekir :
1 — Bakanlar Kurulu, 19 sayılı Kararnameyi çıkarma yetki­
sini 1567 sayılı Kanundan alabilirmi?
2 — 1567 sayılı Kanun Anayasaya aykırımıdır, değilmidir?
Birinci konuyu inceleyebilmek için, 1567 sayılı Kanunun 1.
maddesi üzerinde durmak lâzımdır :
«1 — Kambiyo, nukut, esham ve tahvilât alım ve sa­
tımının ve bunlar ile kıymetli madenler ve kıymetli taşlarla
bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi eşya ve
kıymetlerin ve ticarî senetlerle tediyeyi temine yarayan her
türlü vasıta ve vesikaların memleketten ihracı veya mem­
lekete ithalinin tanzim ve tahdidine, Ve Türk Parası kıyme­
tinin korunması zımmında kararlar ittihazına İcra Vekilleri
Heyeti selâhiyetlidir.»
Bu maddenin bir tek cümleden ibaret olmasına rağmen, 19
Sayılı Kararnamenin yürürlüğe sokulabilmesi için, ilgililer bu
cümleyi adeta birbiri ile ilişkisi olmayan iki kısımdan müteşek­
kilmiş gibi mütalâa etmek eğilimini göstermişlerdir.
Maddenin son kısmındaki, «VE Türk Parası kıymetinin ko­
runması zımnında her nevi kararları almağa İcra Vekilleri Heye­
ti selâhiyetlidir.» bölümü, 19 Sayılı Kararın yürürlüğe gire­
bilmesi için yeterli addedilmiştir. Ancak Kanunda bahis konu­
su edilen «Türk Parası kıymetinin korunmasından» kastedilenin
bu olduğunu kolaylıkla iddiaya imkân yoktur. Zira bu ifadeden
memlekette imâl edilen, hatta dışarıdan da ithal olunan tekmil
mamûl madde fiatlarının yükselm esi dolayısıyla, Türk-Parası de­
ğerinde husule gelecek menfi tesirlerin mi kastedildiği, yoksa
maddenin baş kısmında bahis konusu edilen maddelerden mi
- hatta bunların da sadece ithali veya ihracından mı - söz edil­
diği üzerinde durmak lâzımdır.
1567 Sayılı Kanunun 1. maddesi bir kül olarak ele alınırsa -ki
öyle alınmasının gerekeceği açıkça görülmektedir- Kanun Koyu­
cunun Türk Parası kıymetinin korunması ifadesiyle «her çeşit ma­
mullerin fiatlarını dondurmayı» kastetmediği, fakat asıl önemlisi,
tanzim ve tahdidinin yapılmasını uygun gördüğü maddelerin de
daha ziyade ithali ve ihracı ile ilgilenilmesi gerekeceğini sarih
bir şekilde ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Bu sebeple, 1567 Sayılı Kanunun kapsamının kambiyo, esham,
tahvilât, kıymetli madenler ve bunlardan mamûl eşya ve sairenin
ithal ve ihracının tanzim ve tahdidi olduğu ve bunlarla ilgili olarak
Türk Parası kıymetinin korunması zımmnda İcra Vekilleri heyeti­
ne selâhiyet verildiği ortaya çıkmaktadır.
Nitekim eğer öyle olmasaydı, 1930 yılından bu yana, ticare­
tin düzenlenmesi için, başta Millî Korunma Kanunu olmak üze­
re, piyasayı tanzim sadedinde, çeşitli kanunlar çıkarılmasına lü­
zum görülmez, 1567 Sayılı Kanundaki «Türk Parası kıymetinin ko­
runması zımnında kararlar ittihazına İcra Vekilleri Heyeti selâhi­
yetlidir.» hükmünden hareketle, piyasanın her türlü kontrolünü
sağlayacak kararnameler çıkarmak kabil olabilirdi.
Öte yandan, 1567 Sayılı Kanunun yürütülmesine Maliye Ba­
kanlığının memur edilmiş olması da, bu kanunun sadece malî bir
kanun olduğu ve piyasayı tanzim ile uzaktan, yakından bir ilişki­
sinin bulunmadığının açık bir delilidir. Nitekim, Kanundaki bu hü­
küm, sadece piyasayı tanzim gayesiyle çıkarılmış olmasına rağ­
men 19 Sayılı Kararın patronajının Ticaret Bakanlığına değil de
Maliye Bakanlığına verilmesi mecburiyetini doğurmuştur. Oysaki
piyasayı tanzim görevinin evvelâ Ticaret Bakanlığı ile ilgili oldu­
ğu hele Maliye Bakanlığını kat'iyen ilgilendirmediği aşikârdır.
Yukarıdan beri izahına çalıştığımız hususlar, 19 Sayılı Karar-
karşısındaki durumu
Fasih İNAL
namenin kuvvetini 1567 Sayılı Kanundan alıp almayacağı hususun­
da kolay kolay reddedilemiyecek tereddütlere yol açmaktadır.
Bununla beraber, üzerinde önemle durulması gereken asıl
mesele, bizatihi 1567 sayılı Kanunun Anayasaya aykırı olup olma­
dığıdır.
Filhakika Anayasa Mahkemesi, 28 Mart 1963 tarihli Kararın­
da, 1567 Sayılı Kanunun Anayasaya aykırı olmadığı hükmüne var­
mıştı. Ancak bu kararın çok ufak bir ekseriyetle alınmış olması
bir yana kararda 'hukukî verilerden çok ekonomik ihtiyaçlar ve
mecburiyetler üzerinde durulduğu görülmekte, adeta yapacak baş­
ka bir şey olmadığı için Hükümete verilen verilen yetkinin de­
vamının uygun olacağı sonucuna varıldığı intibaı edinilmektedir.
Yukarıdaki intibaa varılmasına yol açan Anayasa Mahkeme­
sinin Kararının özetini biz de burada tekrarlamak isteriz. Kararda,
«Memleketimizde İktisadî buhran halinin devam etme­
si; ithalât ve ihracat arasındaki dengesizlik sebebiyle pa­
ramızın kıymetinin düşmekte olması ve bu arada speküla­
törlerin de menfi rol oynamaları ve bu hallerin İktisadî dü­
zeni bozması ve çok önemli etkiler yapması karşısında
Devletin mücadele zorunluluğunun doğduğu ve çok akıcı ve
hareketli durumlara karşı konulması için alınacak tedbirle­
rin ve kontrol sisteminin tümünü bir kanun içine almanın
mümkün olamıyacağına göre de bu hususta Hükümete yet­
ki tanındığı»
belirtilmektedir.
Anayasa mahkemesinin özet olarak verdiğimiz bu kararı,
yukarıda izahına çalıştığımız gibi, hukukî verilerden çok politik
verilerin birinci plânda tutulduğunun delili sayılmak icap eder.
Buna mukabil, aşağıda görüleceği üzere Anayasanın 3,5 ve
11. maddeleri incelendiği zaman, Anayasa mahkemesince veril­
m iş olan kararın bir hayli su götürür tarafları olduğu börülmek-
tedir :
«Madde 3 — Kimse işlediği zaman yürürlükte bulunan
kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz.
Madde 5 — Yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet
Meclisinindir, bu yetki devredilemez.»
Oysaki Türk Parası Kıymetinin Korunması hakkındaki 1567
Sayılı Kanunun 3/A maddesinde, 1. Madde gereğince, Bakanlar
Kurulunca çıkarılacak kararlara muhalefet edenlerin 7 aydan 5
yıla kadar para bir o kadar meslekten men ve 5 bin liradan
200 bin liraya kadar para cezalarına çarptırılacaklarına işaret olun­
maktadır.
Bundan da anlaşılacağına göre, 1567 Sayılı Kanun, Ana­
yasanın 3. Maddesindeki «Kimse işlediği zaman yürürlükte
bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırıla­
n ız .» hükmüne aykırı bir anlam taşımaktadır. Başka türlü ifa­
desiyle, 1567 Sayılı Kanun suçları tespit etmemiş ve bu yetkiyi
Bakanlar Kuruluna bırakmıştırki, bu Anayasanın hem 3 ve 5.
maddelerine hem de 11. madde'deki «Temel hak ve hürriyetler,
ancak kanunla sınırlandırılabilir» hükmüne aykırıdır.
Fakat asıl önemli olan husus, 29.9.1971 tarihinde Anayasa­
yı tadil eden 1438 sayılı Kanunun getirmiş olduğu 64. Madde­
dir.
64. Maddenin ikinci fıkrasında, «Türkiye Büyük Milet M ec­
lisinin çıkaracağı kanunda belirttiği konularda Bakanlar Kurulu­
na kanun hükmünde kararnameler yürürlüğe koyma yetkisi ve­
rebileceği» hükmü getirilmektedir. Ancak bu maddenin son
fıkrası, hemen bu yetkiyi kısıtlamakta ve,
«Anayasanın ikinci kısm ının birinci ve ikinci bölümlerin­
de yer alan temel haklar ve hürriyetlerle dördüncü bölümün­
de yer alan siyasî haklar ve ödevler kanun hükmünde ka­
rarnamelerle düzenlenemez.»
hükmünü getirmektedir.
Demekki Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bö­
lümlerinde bahis konusu edilen temel haklar ve hürriyetler,
kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemiyecektir.
Temel haklar ve hürriyetlerle ilgili Anayasanın 11 Maddesi,
«Temel hak ve hürriyetler, Devletin ülkesi ve milletiy­
le bütünlüğünün, Cmhuriyetin, millî güvenliğin, kamu düze­
ninin, kamu yararının, genel ahlâkın, genel sağlığın korun­
ması amacı ile veya Anayasanın diğer maddelerinde gö s­
terilen özel sebeplerle sözüne ve ruhuna uygun olarak an­
cak kanunla sınırlandırılabilir»
hükmünü getirmektedir.
Şimdi geliyoruz, Temel Haklsrdan nenin kastedildiğine. Kı­
saca ifade etmek gerekirse, Temel Haklar, Anayasa ile ferde
tanınmış olan hakların tümüdür.
Yani diyelim ki, Hükümet anonim şirket kurmayı yasaklamış
olsun. Bu yasaklamayı bir kararnameye bağlamakta hiç bir mah­
zur olmıyacaktır. Ancak bu yasak kararına muhalefet edenleri
cezalandırmak için muhakkak bunun bir suç olarak Yasam a O r­
Edison un ışığını-,
dünya standartlarına uygun ,
en güçlü KABLOLARLA
Türkiye'nin
her köşesine
taşıyoruz .
satış y e ri:
Bankalar Cad. Şair Eşref Sok. No 7 Beyaz Han
İzmir İrtibat Bü rosu : Y Ü K S E L E N L E R
İSO : 3485
22
ganınca Kanun halinde ifadesi ve bu suçun cezasının ne miktar
olacağının tespiti gerekecektir.
Şimdi bu basit misalle konuyu izah ettikten sonra, geliyo­
ruz başta 19 sayılı Kararname olmak üzere, Hükümetin 1567
sayılı kanuna dayanarak çeşitli vesilelerle çıkarmış olduğu ka­
rarnamelere. 19 Sayılı Kararda Hükümet ne diyor? 5 Ekim 1973
tarihinden sonra mamûl maddelerin fiatlarının dondurulduğunu
ve fiat arttırılması için Komiteden müsaade alınması gerektiğini
beyan ediyor.
Ancak Kararname ile fiat dondurması mükellefiyetine uy­
mayanların cezalandırılmasına Anayasanın 1971 tadili muvace­
hesinde imkân olamayacağı aşikârdır.
Şim diye kadar, Anayasa mahkemesinin bu duruma müdahe-
le etmemiş olması, zihinlerde bazı tereddütlere yol açmaktadır.
Ancak mesele, Anayasa Mahkem esine bu konuda bir müracaat
olmamasından neşet etmektedir. Esasen Fiat Kontrol Komitesi,
19 Sayılı Karara aykırı olarak 5 Ekimden sonra fiat arttırma ya­
pan sadece bir, rki m üesseseyi C. Savcılığına verm işse de
C. Savcılığı bu konuda harekete geçinceye kadar suçlar A f Ka­
nunu kapsamına girm iş ve böylece meselenin bir Anayasa ko­
nusu olması imkânı doğmamıştır.
Bütün bu belirttiklerimizden bir sortuç çıkarmak gerekirse,
Bir kere 19 Sayılı Kararın 1567 Sayılı Kanundan yetki alabile­
ceği hususu çok şüphelidir. Am a asıl önemli ve sadece fiat
dondurmalarını değil fakat bütün d ış ticaretimizi ilgilendiren ve
gayet şumullü bir mahiyet arzeden Kararnamelerin 1567 Sayılı
Türk Parası Kıymetinin Korunması hakkındaki Kanunun 1971 ta­
rihli Anayasa tadili karşısında, Anayasaya aykırı olup olmadığı
hususudur.
Bu konu ergeç Anayasa mahkemesine gidecek ve iptali
akıbetine uğrayacaktır. Onun için 1567 sayılı kanunun Anayasa­
ya aykırı olmadığı konusu üzerinde çok fazla durmamak ye­
rinde olur, kanaatindeyiz.
altın kabin
sanayi
Karaköy İstanbul Tel. 44 3 3 3 0 -4 9 5 9 2 9
fabrika: Rami Kışla C ad .10/1 İstanbul Tel.217592
Ankara İrtibat Bürosu: A LPH A N E L E K T R İK LTD. ŞTI. Tel. II9 7 8 I
K O L L .Ş T İ. M im ar Kemalettin C ad. I335 S o k . N o 7 Tel. 3 I6 9 5
Ajans 2000 : 31
a reklamcılık

Derdi, ıslanmamak,üşümemek, rutubetten korunmak...

SEMENKAT kaplı bir yapıda

oturması şarttı.

y
İmalcisi S E M E N K A T Genel Sat,c,s,
T U T K A L S A N A Y İİ A Ş . renkli tecrit malzemesi yimtaş inşaat malzemeleri
Necatibey Caddesi, Arapoğlan Sokak .Taşkent İş Hanı, Kat.-1 Karaköy-İSTAN BUL Telefon: 4 4 6 4 2 4 - 4 4 6171 Telgraf; SERPM ELER-İST A N BU L

ISO : 3490 Artaş : 572

 Türk sermayesinin
ve Türk işçiliğinin eseri
Anadolumuzun ortasında
yükselen Yüzde yuz Türk sermayesinin,
yüksek Türk işçiliğinin temsilcisi
modem kuruluş Ergur Kablo.
Anadolumuzun ortasında
çağdaş teknolojinin
anıtı olarak yükselirken,
bakır kablo tüketicilerimize
ergür kablo. kaliteli ürün sunmanın
kıvancını taşıyordu.
E le k tro litik bakırını
Ergür Grubunda
kendi olanaklarıyla ü re te re k
m am ul m a liy e t ve fiy a tın ı
uygunluk asgarîye indiren Ergür Kablo,
şimdi TSE uygunluk belgesi ile
daha b ir güçlü,
belgesi ile daha b ir kıvançlı...

daha da güçlü. K a b lo ç e ş i t l e r i m i z :

NV ( NY A)
N V - a (NYA)
F V V - n (NYMHYrd)
N V V - r ( NYIFY)
TR n-TR Y
NVV ( N Y M )
YVV ( NYY)
YVSV (NYFY)
ERGUR YVMV ( NYCY)

KABLO
VE BAKIR SAN. A.Ş.
Okçu Musa cad, te z g ü l iş hanı no.2 k a t 1 -2 Karaköy İst. te l. 4 4 2 6 4 1 -4 5 3 2 3 7
FABRİKA . Sanayi sitesi 665. sok. no 2-12 Denizli te l. 3 0 2 4 - 2 556

İSO : 3492 Ajans tür : 5100

 Giderek değişen koşullar karşısın­
da dünya ekonomisi, geçen beş yıllık
bir dönem içinde gerçekten de önemli
yeni ve etkili olaylara tanık olmuştur.
Dış ödemeler
1944 Yılından beri yürürlükte bulu­
nan «Bretton W oods» Uluslararası Para
Sistem inin çökmesi, bu önemli olaylar­
dan biridir. 15 Ağusto s 1971 tarihinde
kcnvertibilitenin kaldırılması ve kur s is ­
teminin sona ermesi ile «Bretton
Dengesi
Woods» un dayandığı esaslar sona er­

ile ilgili
miş olmaktadır.

Bu olay, ber şeyden önce, ekono­

mik koşullarda ortaya çıkan gelişme ve
değişmelere uyum sağlayamayan s is ­
tem veya organizasyonların, bütün ça­
balara rağmen yetersiz kalan yapısını
sürdüremediğini göstermiştir.

«Bretton W oods» sisteminin yıkılı­

şında etkili olan nedenlerden biri, bel­
yeni gelişmeler
ki de en önemlisi, sistem in yapısı
içinde uluslararası sermaye akımlarının
gözönüne alınmamış olması, gösteril­
mektedir. Buna göre, ilgili ülkelerin bu
elandaki hareketleri tamamen kendi an­
layışlarına kalmış ve sistem in yapısı,
bu tür gelişmelerle yıpranmıştır.

Nitekim, Uluslararası Para Fonu ta­

rafından bugün yapılmakta olan çalış­
malarla, yeni bir sistem in kurulması
veya reformcu bir anlayışla değişik bir
düzenin gerçekleştirilmesi çabalarında,
uluslararası sermaye hareketlerine da­
ha geniş ve değişik bir yaklaşımla yer
verilmek istenmektedir.
Uluslararası Para Sistem i konusun­
daki bu gelişmeler yanında, özellikle
1973 yılında karşılaştığımız bazı olaylar
veya sonuçlar, dünya ekonomisi için ö-
nern taşıyan diğer konulardır.
Bunlardan biri, Uluslararası serma­
ye hareketlerinde çok önemli ve etken
bir rol oynayan Amerika Birleşik Dev­
letlerinin dış ödeme dengesinde elde
ettiği yeni gelişmelerle ilgilidir. 1973
Yılına ait dış ödeme dengesi (cari he­
saplar ve uzun vadeli sermaye halin­
de) bu ülkede, 2 milyar Dolar bir faz­
lalık göstermiştir. 1960 yılından beri,
böyle bir görünüş ilk kez ortaya çıkmış
bulunmakta ve bunun bir sonucu ola­
rak, ülkede uzun zamandan beri uygu­
lanan sermaye hareketlerini kısıtlayıcı
tedbirlere son verilmiş bulunmaktadır.
Bu olay, Uluslararası para sistemi
çalışmalarına olumlu etkiler yapabile­
cek nitelikler taşımaktadır.
Yine 1973 Yılında ortaya çıkan di­
ğer bir olay da, petrol fiyatlarındaki
artmadır. Etkilerinin çok yönlülüğü ba­
kımından, bu olay ayrı bir önem taşı­
maktadır.
Petrol fiyatlarına yapılan yükselt­
meler, dış ödemeler konusunda güven­
il ve düzenli bir yapıya sahip bulunan
M u h l a r
İstanbul Sanayi Odası
sanayi ülkelerini bile, beklenmedik so­
nuçlarla karşı karşıya bırakmıştır.
Muhakkak ki, bu fiyat arttırımının
etkileri tüm ülkelerde aynı düzeyde ken­
dini duyurmayacaktır. Fakat, petrol tü­
ketiminde ele alınan kısıtlayıcı tedbir­
lere rağmen, petrol fiyatlarındaki artı­
şın olumsuz etkileri tüm petrol İthal
eden ülkelerin ödemeler dengesinde
kendini duyuracaktır.
1974 Yılı İçin O EC D tarafından ya­
pılan hesaplara göre, daha önceki yıl­
larda topluluk ülkelerinde ortalama 4
M ilyar doları bulan dış ödeme fazlalık­
ları yer alırken, bu yıl yaklaşık olarak
(iyimser bir tahminle) 40 Milyar Dola­
rı bulan bir açıkla karşılaşılacaktır.
Burada ortaya şöyle bir sonuç çık­
maktadır; Petrol tüketici ülkeler ile
üretici ülkelerin ödemeler dengelerin­
deki açıklar ve fazlalıklar, zamanımız
da sermaye hareketlerinin yapısını ö-
nemli düzeyde etkileyecektir.
Petrol Fiyatlarındaki Artışın
Doğurduğu etkilere uyum çaba­
ları
Petrol fiyatlarına yapılan arttırım,
ulusal ekonomileri etkileyen ve halen
içinde bulundukları maliyet enflâsyo­
nunu arttırdığı gibi, gerçek ekonomik
büyüme üzerinde de olumsuz yönde
etkili olmaktadır.
Bu gelişmeler yanında, petrol fi­
B Â R U T E R
yatlarındaki artışın özellikle sanayi ül­
kelerindeki sonuçları bakımından, öde­
meler dengesine yaptığı etkilerin ayrı
bir önemi bulunmaktadır.
Ülkelerin durumu, bu konuda bir­
birinden değişik nitelikler taşımaktadır.
Herşeyden önce, eldeki döviz re­
zervlerinin düzeyi ülkelerin petrol fi­
yatlarındaki artışa karşı dayanma güç­
lerini etkilemiştir. Döviz rezervleri ye­
tersiz olan sanayi ülkeleri, esasen bu
yetersizliğin bir nedeni olarak ekono­
mik güçlüklerle karşı karşıya bulunduk­
ları gözönüne alınırsa, petrol fiyatların­
daki artışın bu ülkeleri daha fazla sars­
m ış olduğu bir gerçektir.
Diğer bir nekta, sanayi ülkelerinin
ihracatlarındaki durum ve bu alanda
elde edilebilecek gelişm e olanağı e
ilgilidir;
Hatırlanacağı gibi, O EC D tarafından
yapılan hesaplara göre, petrol fiyatla­
rındaki artış nedeni ile, bu topluluğa
bağlı ülkeler için 50 M ilyar Doları aşan
fazla bir dış ödemenin söz konusu ol­
duğu belirtilmektedir. Bu ödemeler,
petrol üreten ülkelerin ithalât olanak­
larını aynı düzeyde arttırdığına göre, bu
ülkelere dönük ihracatın yükseltilmesi
ve dolayısile, petrol için ödenen döviz­
lerin geri getirilmesi, ilk akla gelen
bir düşünce olmaktadır. Ancak, geliş­
meler bu düşünceyi onaylamamaktadır.

25
 (Tablo : I)
Bazı Sanayi Ülkelerinde
İthalât ve İhracat Sonuçları
(1973 Yılı)
İhracat
Ülke Adı (FOB) (Mil. $)
U. S. A. 71.314
Batı Almanya 67.538
Japonya 36.854
İngiltere 30.536
İtalya 22.830
Fransa 36.469
Hollanda 24.089
İsveç 12.184
İsviçre 9.477
Belçika-Lux. 22.311
Danimarka 6.247
İspanya 4.771
Avusturya 5.289
Kaynak : Uluslararası Para Fonu Yayınlır.
Yukarıdaki (Tablo-1) de yer alan
sonuçlara göre, petrol fiyatlarındaki
artışın ithalât sonuçlarına kısmen et­
kili olduğu 1973 Yılında, yalnız Alman­
ya ve diğer 1-2 ülkenin ihracat fazla­
sı elde edebildikleri ve diğer tüm ül­
kelerin açıklarla karşılaştıkları anla­
şılmaktadır. Özellikle, uzun zamandan
beri dış ticaret fazlası veren bir ülke
olarak bilinen Japonya, ilk kez 1973 yı­
lında 1 M ilyar Dolar bir açıkla karşı­
laşm ış olmaktadır. 1973 yılında ticaret
açığı veren tablodaki ülkelerin pek ço­
ğu, 1972 yılında da yine ithalât fazlası
ile karşılaşmışlardır. Ancak, 1973 yılın­
da bu açık miktarı hepsinde artmış
ve bazılarında bu artış, % 100 ü a ş­
mıştır. Sanayi ülkeleri arasındaki bu
farklı görünüşe etkili olan değişik ne­
denler bulunmakla beraber, petrole ve
petrol ithalâtına olan bağımlılık oranı­
nın, bu konuda ayrı bir önem taşıdığı
muhakkaktır.
Petrol ihraç eden ülkelerin elde
ettikleri yüksek gelirlerin kullanılma
durumu ise, halen sanayi ülkelerinin
karşılaştıkları Ticaret açıklarının kolay­
lıkla kapatılmasına yardımcı olacak
nitelik taşımamaktadır. Bu günkü geliş­
melere göre, ekonomik yönden gelişm e
halinde bulunan petrolcü ülkelerin bü­
yük bir kısmında, petrolden elde edi­
len gelirin ithalâta ayrılan payı düşük
kılmakta ve esas payların değişik bi­
çimde, rezerv olarak toplandığı görül­
mektedir.
Bu bakımdan, sanayi ülkeleri için,
petrol giderlerinin ödemeler dengesin­
de yarattığı açıkları petrolcü ülkelere
ihracatlarını arttırarak kolaylıkla kapa-
t&bilme yolu şimdilik yeterli bir olası­
lık taşımamaKta ve sanayi ülkelerinin,
bu a'anda bir mücadele içine girmele­
rinin gerekeceği anlaşılmaktadır.
26
İthalât
(CİF) (Mil. $) Fark
73.199
54.542
38.238
38.847
28.400
37.727
24.500
10.825
11.614
21.700
7.681
9.521
7.121
Sanayi ülkeleri için 1974 yılı ger­
çekten de bir anlamda kritik bir dö­
nemin ilk yılı olacaktır. Değişik sonuç­
ları beraberinde getiren enflâsyon dal­
gasını henüz yeterli bir düzeyde önle-
yemeden, petrol konusunun yarattığı
ekonomik zorluklar, karşılarına yeni ve
değişik görünüşler çıkarmış bulun­
maktadır. ^ ğı anlaşılmaktadır.
Görünüşlerden biri, dünya ekono­
misinde petroloü ülkeler grubu diyebi­
leceğimiz yeni bir ekonomik güç, or­
taya çıkmıştır. Bu güç, değişik yönler­
den sanayi ülkelerini etkiliyebilecek
nitelikler göstermektedir. Yalnız, Suu­
di Arabistan, Katar, Abu Dabi, Kuveyt,
Libya ve İran Körfezi emirliklerinin
1972 de elde ettikleri petrol gelirinin
20 M ilyar Dolara yaklaşırken, bunun
1974 de 50 M ilyar ve 1980 yılında da
200 M ilyar Dolara erişeceği tahmin e-
dilmektedir. Yine yapılan tahminlere
göre, bugün batılı ülkelerin para re­
zervlerinin % 5 ini ellerinde bulundu­
ran Orta Doğulu petrolcü ülkelerin, bu
oranı yakın bir gelecekte rahatlıkla %
20 ye çıkarabilecekleri, kabul edilmek­
tedir.
Şimdilik üzerinde durulan önemli
konu, petrolcü ülkellerin ellerinde top­
lanan bu ekonomik gücü nasıl ve ne
yönde kullanacaklarıdır.
Bugün kesin olan bir husus şudur
ki; bu ekonomik güç uluslararası ser­
maye hareketleri yönünden geniş bir
önem kazanmıştır.
Nitekim, Uluslararası Para Fonu ve
Dünya Bankalar grubunun çalışmaları
konusunda, ödemeler fazlası bulunan
ülkelerden ödemeler açığı olan ülke­
lere doğm bir fon akımının sağlanma­
sında bu güçlü kaynaktan yararlanılma­
sı düşünceleri ileri sürülürken, sanayi
ülkeleri doğrudan doğruya petrolcü ül­
kelerle yeni ilişkiler düzenlemek ve
ikili sözleşmelerle yapma yoluna girdik­
lerini görmekteyiz. Bu tür ilişki çaba­
larının, ilerde hiç olmazsa biçimsel
yönden daha değişik ve güçlü bir ya­
pıya gireceği ra'hatlıkla söylenebilir.
Uluslararası Dayanışma ve
Ekonomik Sorunlar
Zamanımızda dünya ekonomisinin
kazandığı özelliklerden biri; Ekonomik
sorunlar, Ulusal veya yöresel olmadan
çıkarak gittikçe daha fazla Uluslararası
bir görünüme bürünmekte ve bu so­
runların, artık bir veya bir kaç ülkenin
çabası ile değil uluslararası çaba ve
dayanışma ile çözülebileceği, daha be­
lirli hale gelmiştir.
Petrol fiyatlarındaki yükselmenin
ödemeler dengesi konusuna yaptığı et­
ki, bu sorunu, şim diye kadar olduğu
gibi yalnız gelişm e halinde bulunan ül­
keleri ilgilendiren bir konu olmaktan çı­
karmış ve daha geniş bir çerçeve içi­
ne sokm uş bulunmaktadır. Ancak, tıp­
kı enflâsyon sorununda olduğu gibi ö-
demeler dengesi konusundaki güçlük­
lerin çözümü de, uluslararası çaba ve
dayanışmayı gerektiren bir nitelik ka­
zanmış bulunmaktadır.
Bu dayanışma içinde, Uluslararası
sermaye hareketinin önemli yeri olaca­
Yeni bir güç olarak ortaya çıkmış
bulunan petrolcü ülkeler, elerindeki
rezervlerle bu alanda etken bir rol oy­
nayacaktır.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi,
sermaye hareketleri konusunda öte-
denberi en güçlü duruma sahip olan
Am erika Birleşik Devletlerinin, 1973
yılında elde ettiği olumlu sonuçların
etkisi ile uzun zamandan beri sermaye
hareketleri alanında uyguladığı sınırla­
yıcı tedbirleri kaldırmış olması, ulus­
lararası sermaye hareketleri konusun­
daki gelişmeler için olumlu bir değiş­
medir.
Bunun yanında, «Bretton VVoods»
sistem i yerine yeni bir parasal düze­
nin kurulması için Uluslararası Para
Fonu tarafından yapılan çalışmalar he­
nüz sonuçlanmamış olmakla beraber,
çalışmalarda sermaye hareketlerine ve­
rilen önem, bu konuda eski sisteme
göre daha olumlu ve etken bir düzen­
lemeye doğru gelişm e olduğunu gö s­
termektedir.
Bütün bu gelişmeler, ödemeler
dengesinde fazlalık olan ülkelerden ö-
demeler açığı olan ülkelere doğru bir
fon akımını sağlamada, Uluslararası
Para fonu ve Dünya Bankaları grubu­
nun çalışmalarına ayrı bir önem kazan­
dırmış bulunmaktadır. Başka bir deyim­
le, bu kuruluşların yapacakları çalışma­
lar, önümüzdeki yıllar için daha geniş
bir önem ve anlama bürünmüştür.
C l ^ l ekonomik!
r i v M b i r ambalaj
KİMYA SANAYİİ
GIDA SANAYİİ
İLÂÇ SANAYİİ

ÇELİK SANAYİİ
TEKSTİL SANAYİİ
MAKİNA SANAYİİ

a m b a l a j s a n a y i i Beşiktaş Osmanpaşa Mektebi Sk. 2/1 İSTANBUL|

FARUK ÖZREN TEL : 48 36 78 - 46 41 12 - 47 01 45
İSO : 3469
TİVİ reklam
 I—
I
Üretici işletmelerimizde
pazarlama çevresinin
yeri ve önemi
P azarlama adına tarihin çok eski
devirlerinden beri birçok faali­
yetler yürütülmüş olmasına rağ­
men, pazarlama bilimi nisbeten yeni bir
gelişmenin ifadesidir. Gerçi yüzyılımızın
başından beri bu bilim dalı, gelişmiş ül­
kelerin bilim kuruluşlarında ele alınmışsa
da, işletmelerde pazarlamanın gerçek bir
sorun olduğu özellikle ikinci harpten son­
ra daha iyi kavranmıştır. Ancak, ülkemiz­
de pazarlama konusunda yeterli bir uy­
gulama olanağı bulunamadığı gibi, İlgili
çevrelerce pazarlama yeterince kavrana­
mamıştır da. Özellikle işletmelerimizde
pazarlama; satış, ticaret, reklâm gibi ke­
limelerle karıştırıldığı gibi ulusal düzey­
de uluslararası ilişkilerde halâ «dış tica­
ret» göstergeleri ile yetinilmektedir.
Çok boyutlu işlemler bütünü olması
nedeniyle pazarlamanın tanımının dar bir
çerçeveye sıkıştırılması doğru olmamak­
la beraber, bir tanım vermek gerekirse
biz pazarlamayı, mevcut ve muhtemel
müşterilerin taleplerinin tatmini suretiyle
işletme amaçlarını başaracak pazarlama
bileşenlerinin plânlaması, yürütülmesi ve
denetimi olarak tanımlıyoruz. Ancak mal,
fiyat, tutundurma ve dağıtımdan oluşan
pazarlama bileşenlerinin programlanması
ve yönetimi büyük ölçüde dış pazarlama
çevresi ile kuşatılmıştır. Nitekim müşte­
riler, rakipler, devlet, teknoloji, işletme­
nin amaç ve kaynaklarından oluşan dış
pazarlama çevresi özellikle kısa dönemde
pazarlama yöneticisinin kontrolü altında
bulunmayan faktörler olmaları nedeniyle
pazarlama faaliyetlerini ve işletmenin bel­
li bir malının veya mallarının pazar hisse­
sinin tâyininde büyük bir öneme sahip­
tirler.
Müşteriler, pazar ekonomisinin geliş­
mesi ve üretim olanaklarının artması :1e
işletmeler bakımından bir nedret - kıtlık -
seviyesine yükselmişlerdir. Bir Ura bir oy
esası ile işletmelerin belJi bir mal veya
markalarının satış seviyesi üzerinde etki­
li olan müşteriler, günümüzde özellikle
Dr. M u h ittin HARABULUT
l.ü. İşletme Fakültesi Asistanı
gelişm iş ülkelerde İşletmeleri ve onların
mallarını takip eden yaratıklar olmaktan
çıkmış, bütün pazarlama faaliyetlerinin
amacı bu yaratığın ihtiyaç ve arzularını
karşılamak olmuştur. Bunun bir neticesi
olarak da yöneticileri meşgul eden m üş­
terinin bir tek vasfı değil, onun bütün
sosyo-ekonomik psikolojik, antropolojik
vd. vasıflarıdır. Bir başka deyişle, yöne­
ticiyi ilgilendiren, müşterileri bir mal ve­
ya markayı satın almaya iten veya satın-
almaktan alıkoyan özellikleridir.
Diğer taraftan, pazar potansiyelinin
daraldığı, müşteri ihtiyaç ve isteklerinin
azaldığı, işletmelerin talep yaratma çaba­
larının kızıştığı vbg. eksik rekabet orta­
mında işletmelerin pazarlama bileşenleri
arasındaki rekabet şiddetlenmektedir.
Böylesi bir ortamda, artık her üretici iş­
letme her ürettiğini satamadığı gibi pa­
zarlama bileşenlerine karşı müşterilerin
tepkileri de artmaktadır. Bu bakımdan,
rekabetçi bir ortamda müşterilere ve iş­
letmeye uygun pazarlama bileşenlerinin
önemi artmaktadır.
D ış pazarlama çevresinin ve iç pa­
zarlama çevresinin «düzenleyicisi» duru­
munda bulunan devlet faktörü ise özellik­
le serbest teşebbüs sisteminin gelişebil­
diği ülkelerde siyasî, İktisadî, idari, so s­
yal, hukukî vd. tedbirlerle işletmelerin
faaliyetlerini düzenleyebilmededir. Dev­
let veya onun yürütme organı hükümet,
pazar sistemine, kaynağını çok deta kanun­
lardan alan siyasî, İktisadî, İdarî, hukukî
vd. tedbirler ve hükümler getirmektedir.
Ancak, burada devlet terimini hükümet
teriminden ayırmak gerekir ve devlet, hü­
kümetten daha geniş kapsamlıdır. Dev­
let politikası çoğunlukla hükümetler vası­
tasıyla yürütülmesine rağmen, hükümetle­
rin politikaları devlet düzeni içinde siya­
sî güçlerin, baskı gruplarının, kendi parti
tüzük ve programlarına göre şekil alabil­
mektedir. Bu bakımdan, devlet politikası­
nın büyük ölçüde hükümetlerin elinde bu­
lunması ve hükümetlerin de zaman için­
de değişebilmeleri nedeniyle devlet dina­
mik bir bünye kazanmaktadır. Ancak bu
dinamik bünye, işletmelerin uzun dönemli
plân ve politikalarını, belirsizlik niteliği
nedeniyle, olumsuz bir yönde etkileyebil­
mektedir.
Öte yandan, dış pazarlama çevresinin
önemli bir faktörü olan teknoloji, pazarla­
ma faaliyetlerini işletme içi ve işletme
dışı seviyeleri ile etkiliyebilir. İç teknolo­
ji seviyesinin geliştirilmesi ile işletmenin
ürettiği malların hayat çizgisinin uzatıl­
ması, mal-kalite özellikleri ve seviyesinin
iyileştirilmesi, tutundurma ve dağıtım s is ­
temlerin düzenleştirilmesl ve etkinliğinin
artırılması mümkün olabilir. Buna karşılık
dış teknolojik gelişm eler aynı konuda ça­
lışan rakip işletmelere, makina-teçhizat
ve teknik bilgi akışı ile söz konusu işlet­
menin ürettiği malların ömrünü; daha uy­
gun mal-kalite seviye ve özellikleri, da­
ha uygun tutundurma ve dağıtım sistem ­
leri getirerek kısaltabilir. Bununla beraber,
söz konusu işletme, olanakları ölçüsünde
bu dış teknolojik gelişmelerden de yarar­
lanabilir.
İşletme içi olmasına rağmen pazarla­
ma dışı olan işletmelerin kaynakları, çok
defa kısa dönemde pazarlama yöneticisi­
nin kontrolü altında bulunmayan ve fakat
uzun dönemde bazı kontrol olanakları bu­
lunan faktörler arasında yer alırlar.
İyi bir pazarlama faaliyeti bu kaynakların
etkin kullanımı ile gerçekleştirilebilir. Bu
kaynakları finansal fiziksel, personel, pa­
tentler, yerleşim bölgeleri ve işletmenin
müşterileri olarak sınıflandırabiliriz.
İşletmelerimizde dış ve iç pazarlama
çevresinin yerini ve önemini saptamak
amacıyla Türkiye’nin en büyük yüz işlet­
mesi arasında bulunan İstanbul bölgesin­
deki en büyük 33 işletmede yaptığımız a-
raştırma bulgularına göre işletmelerimizin
plân ve politikalarının saptanmasında etki­
li olan iç ve dış pazarlama çevresinin ö-
nem değerleri şöyledir: Müşteriler %
29,9, rakipler % 18,4 işletmelerin mali
kaynakları % 16, teknolojik değişm eler %
14, devlet % 13,4 ve pazarlama bileşen­
leri % 8,3 tür. Bu oransal değerlerden
görülebileceği gibi işletmelerimizde pa­
zarlama plân ve politikasının saptanma­
sında müşteriler % 30 oranı ile en yüksek
önem derecesini göstermektedir. Diğer
faktörlere göre bu faktörün en yüksek
değeri göstermesinin en önemli nedeni
şüphesiz müşterilerin pazarlama ve işlet­
me yöneticilerinin merkezi ilgi alanı olma­
sıdır. Ancak, müşteri faktörünün bu yük­
sek değerini, araştırmamızdaki diğer bul­
gular ışığında değerleyecek olursak, m üş­
terilerin önemliliği; işletmeler bakımından
ayrıntılı bir araştırmanın ürünü olmaktan
çok, el yordamı ile sağlanan bilgilere ve
genel ekonomik şartların sonuçlarına da­
yanmaktadır. Bu faktörün yüksek olm ası­
nın diğer bir nedeni ise cevaplayıcı işlet­
melerin müşteri faktörünü ön plânda g ö s­
termek gibi psikolojik bir gayretleridir.
Nitekim pazarlama bileşenleri faktörünün
en düşük değeri ( % 8,3) gösterm eside bu
yargımızı doğrulayıcı niteliktedir. Bir baş­
ka deyişle, pazarlama bileşenlerinden ba­
ğım sız veya ona çok az bağlı bir müşteri
faktörü düşünmek olanağı bizim açımızdan
çok güçtür.
Diğer taraftan, müşteri faktörünü ikin­
ci derecede bir önem ile rakiplerin izle­
mesini şöyle açıklıyabiliriz; Cevaplayıcı
işletmelerin öz sermaye, ciro, net kâr,
ve istihdam durumları itibariyle İstanbul
bölgesinin en büyük işletmeleri olmala­
rı ve bunların rekabet pazarındaki mono-
30
polistik veya oligopolistik olarak nitelen­
direbileceğimiz yapıları, rakipleri pazarla­
ma plân ve politikalarının saptanmasında
ön plâna çıkarmaktadır. Bir başka deyişle,
monopolistik veya oligopol yapıdaki işlet­
meler birbirlerinin cari ve muhtemel po­
litika ve stratejilerini çok yakından izle­
mek zorunluluğunu duymaktadırlar.
Faktörler arasında işletmelerin mali
kaynaklarının üçüncü derecede bir önem
gösterm esi ve diğer üç faktöre göre daha
büyük değerdeki niteliği, esas itibariyle
pazarlama plân ve politikalarının uygula­
nabilme kaynağı olmasından ileri gelmek­
tedir. Fakat bu faktör, mali kaynakları az
gelişm iş ve gelişen ülkelere göre daha bol
olan ülkelerde mırhtemelen çok önemli
bir faktör değildir. Oysa, sermaye ve kre­
di darlığı bulunan ve faiz nisbetinin yük­
sek olduğu, bir başka deyişle sermayenin
kıt ve pahalı olduğu ülkemizde işletmenin
mali kaynakları pazarlama plân ve politi­
kalarının saptanmasında önemli bir faktör
olmaktadır.
Pazarlama bileşenlerinin dış çevresini
oluşturan teknolojik değişmeler, cevapla-
yıcı işletmelerce pazarlama plân ve poli­
tikalarının saptanmasında dördüncü dere­
cedeki önemi ile işletmenin mali kaynak-
naklarını izlemektedir. Gelişen bir ülke
görünümündeki yurdumuzda, özellikle sa­
nayi mallarında veya üretimi modern ma-
kine-teçhizat kullanımını gerektiren alan­
larda, teknolojik değişmeler işletmeleri ve
bunların üretim düzenlerini çok yakından
etkilemektedir. Araştırmamız kapsamına
giren işletmelerin özellikleride bu söyle­
diklerimize uygun düşm esi nedeniyle, bu
işletmelerin net ürünü olarak pazara çı­
kacak olan mallar, bu teknolojik yapının
büyük ölçüde damgasını taşımaktadır.
Öte yandan, devlet cevaplayıcı İşlet­
melerin pazarlama plân ve politikalarını
beşinci derecede önemli bir faktör ola­
rak etkilemektedir. Demokratik bir top­
lumda, devletin bu etki derecesinin yük­
sek olduğu ileri sürülebilir. Fakat yuka­
rıda da belirttiğimiz gibi devlet politika­
sının düzenleyici, sınırlandırıcı ve özendi­
rici yönlerinin özellikle hükümetler tara­
fından şekillendirilmesi nedeniyle, hükü­
metlerin parti ve hükümet programları ve
politikaları işletmeleri yakından etkileye­
bilmektedir. Demokratik toplum yapımı­
zın ekonomik görünümünün karma-ekonomi
sistem i oluşu da esasen devlet faktörü­
nün önemini artırabilecek niteliktedir. A n ­
cak, bu önemin diğer bir nedeni, araştır­
mamızın yapıldığı dönemde, işletmelerimiz
özellikle 1973 yılının ikinci yarısından son­
ra alman tedbirlerden şikâyetçi olmaların­
dan da ileri gelmektedir. Bu bakımdan bu
şikâyetler cevaplara da aksetmiştir.
Araştırmamıza verilen cevaplar sonu­
cu ortaya çıkan ilginç bir nokta, pazarlama
bileşenlerinin pazarlama plân ve politika­
larını en az önemli olarak etkilemesidir.
İç pazarlama değişkenlerinin pazarlama
plân ve politikalarını etkileme bakımından
en düşük bir değer göstermesi, cevaplayı-
cı işletmelerin pazarlama bileşenlerine ge­
linceye kadar ne ölçüde problemlerle
karşılaştıklarının bir göstergesi olmaktadır.
Özellikle, müşteri faktörünü ön plânda tu­
tan bu işletmelerde pazarlama bileşenleri
ile müşteriler arasında bir kopukluk oldu­
ğu açıktır. Bir başka deyişle, işletmelerin
pazarlama plân ve politikalarının saptan­
masında dış pazarlama çevresi, iç pazar­
lama çevresinden daha önemlidir. Ancak
şunu da belirtelim ki, pazarlama bileşen­
lerinin bu düşük önem seviyesini, pazarla­
ma bileşenlerinin cevaplayıcı işletmelerce,
pazarlama kavramının gereğini yerine ge­
tirecek nitelikte yeterince anlaşılamaması
da yakından etkiliyebilmektedir. Diğer ta­
raftan, pazarlama bileşenlerinin cevaplayı-
cı işletmelerin pazarlama yöneticilerinin
kontrolü altında bulunan bir faktör olma­
sı da yöneticinin özellikle kısa dönemde
kontrolü dışında olan dış pazarlama çev­
resi faktörlerinden önemsiz çıkmasının di­
ğer bir nedeni olabilir. Fakat bu kontrol
faktörünün bu kadar önemli bir fark yara­
tacak nitelikte olamıyacağı kanısındayız.
Sonuç olarak, işletmelerimizin pazar­
lama plân ve politikalarını etkilemesi ba­
kımından, dış pazarlama çevresi, iç pazar­
lama çevresinden daha fazla bir öneme
sahiptir. Bu önemliliği, d ış pazarlama çev­
resinin kontrol edilmeyen niteliği ile iç
pazarlama çevresinin kontrol edilebilir
niteliği arttırdığı gibi, bu faktörlerin pa­
zarlama yöneticilerince yeterince kavrana-
maması da etkileyebilmektedir. Pazarlama
ve pazarlama kavramını yeterince benim­
sem iş ve bunları uygulama olanağı bula­
bilmiş işletmelerde özellikle müşteri ve
pazarlama bileşenleri faktörlerinin önem
derecelerinin biribirlerine yakın olması
beklenir. Ancak, işletmelerimizde pazar­
lamanın henüz bir sorun olmaması nede­
niyle pazarlama bileşenlerinin önem dere­
cesi düşük çıkmakta ve dış pazarlama çev­
resinin önemi özellikle makro-ekonomik
faktörlerin belirsizliği ve kontrol edilemi-
yen niteliği nedeniyle büyük çıkmaktadır.
Fakat şurası bir gerçektir ki, pazarlama
yöneticileri pazarlama plân v e politikaları­
nı saptarken dış pazarlama çevresinin bü­
yük baskısı altındadırlar.
KAYNAKLAR :
BARTELS, ROBERT : The Develop­
ment Of Marketing Thought, (¡lllnois :
Richard Dr. Irwin, Inc, 1962)
KARABULUT, Muhittin : Üretici işlet­
melerde Optimum Pazarlama Bileşenleri­
nin Tâyini ve İstanbul Bölgesindeki En
Büyük Üretici İşletmelerimizde Pazarlama
Faaliyeti - Doktora Tezi - (İstanbul 1974)
M cC A RT Y, E. JE R O M E : Basic M arf
keting A Managerial Approach, - Third
Edition - (Illinois : Ricbard Dr. irwin,
inc., 1968).
OLUÇ, M EH M E T : Pazarlama ilkeleri
ve Türkiye’de Uygulamaları,
— II. Baskı — , (İstanbul i. Ü. iktisat
Fakültesi Yayın No : 1523, 1970)
 -A Uzmonınız
¡k^iHıjoı ki:
em niyet ön plânda gelir
IttC K

bankalann kiralık müşteri kasaları

şifreli ve şifresiz zırhlı çelik
ana kasa kapıları
konusunda
I V m S İ S p S A U E J T ’e
güveniniz

Dünyada
“ HARİKA KİLİT,, olarak ün salan
BAUER kasa kilitleri, memleketimizde
BAUER Firmasının lisansı ve teknik
elemanlarının nezareti altında
M n c i g i ffA i ıcıy tescilli markası ile
imâl edilm ektedir.

Sisteminde* Kiralık müşteri kasaları

• Zırhlı ana kapılar
• Kurşun geçmez vezneler
• Müdüriyet kasaları
• Ticari tip kasalar

m u s îs g a r a n t i s i ile h iz m e t in iz d e d ir .

M A S İ S Ç E L İK E Ş Y A S A N A Y İİ A .Ş
İst. M e r k e z : T e l. : 4 5 2 2 4 5 M a ğ a z a T e l. : 4 7 7 9 4 4
A n k a ra Y e tk ili B a y ii: C e v d e t Ö z d e n T e l.: 12 3 8 3 8
A d a n a Y e tk ili B a y ii : S U - T E Y a p ı v e D e k o r a s y o n M e r k e z i T e l.: 15741
S a m s u n Y e tk ili B a y ii : A k a r K ırta s iy e T e l. : 2 2 3 2

İSO : 3483 Ajans Tek : 74/54

 can damarı
Enerji t a ş ı y a n c a n d a m a r l a r ı d ı r KA V E L k a b lo la rı. T a ş ıd ık la r ı enerji
ile h a y a t v e rirle r f a b r i k a l a r ı m ı z a , r a fin e r i l e r im i z e , a y d ın lık y o l l a r ı m ı ­
z a , g e m i l e r i m i z e v e e le k tr ik e n e rjis i ile y a ş a y a n t ü m k u ru lu ş la ra .

K a b lo s a h a s ın d a k i 2 0 yıllık t e c r ü b e n in ve ç a ğ d a ş k a b lo b ilg is in in
o r t a k ü r ü n ü d ü r , ü z e r in d e K A V E L m a r k a s ın ı T S E iş a r e tin i t a ş ıy a n
e n e rji k a b lo la r ı ve K A V E L 'in d iğ e r ürü n le ri.

KAVEL KABLO VE ELEKTRİK MALZEMELERİ A Ş. - İSTANBUL

İSO : 3-;71 Admar Reklâm : 363

 ünümüzün önemli sorunla­
G rından biri ısınma amacıyla
kullanılan enerji miktarın­
da sağlanabilecek tasarruf
çareleridir. Gerek tek ailenin ısınma­
sında, gerekse müşterek ısınm a s is ­
temlerinde kaybedilecek kaloriler, e-
nerji maddelerindeki fiyat artışı ne­
deniyle dikkat edilmesi gereken hu­
suslar haline gelmiştir. Fransa'da alı­
nan bir kararla bundan böyle inşa edi­
lecek binalarda ısı izolasyonu ve oto­
matik ısı ayarlama sisteminin zorunlu­
luğu ve bu konularda riayet edilecek
şartlar tespit edilmiştir.
: A
İzolasyon
Binaların duvarları iç ve dış yüzey
itibariyle farklı ısı tesiri altındadır:
Kışın dışarısı daha soğukken, yazın du­
rum bunun tam tersidir. Örneğin dışa­
rıda ısı — 5 derece iken, odanın orta­
sı 20 dereceyi gösteriyorsa, duvarların
iç yüzü 14 derece, camlar ise 4 dere­
cedir. Bu durum ısınma konforu ve
rahatlığı bakımından menfi sonuç ver­
mekte; oda içinde bulunanları ısı s is ­
temini daha kuvvetli yakmaya itmek­
tedir. İyi te sis edilmiş bir ısı izolasyo­
nunda, duvarların iç yüzeyindeki ısı
odanın ortasındaki ısıya yakın değer­
de olacağından, enerji sarfiyatı açısın­
dan fazla kullanma ihtiyacı hisssdil-
meyec ektir.
Bir hatırlatma yapmak icap eder­
se; K faktörü yüzeyin termik kalite­
sini ifade etmektedir. (K: yüzeyin her
iki tarafındaki 1 derecelik ısı farkı için
metre kare itibariyle yüzeyi geçen s ı­
caklık miktarı) G ise bir yerde saat
ve derece itibariyle kaybedilen sıcak­
lık miktarını gösterir.
Geliştirilmiş bir termik izolasyon
uygulaması inşaat maliyetlerine az da
olsa bir maliyet fazlası getirecektir.
Ancak bu ek masraflar kaybedilen e-
nerjinin fiyat yüksekliği ölçüsünde sü­
ratle amorti edilir.
İzolasyon maddeleri
İzolasyon maddelerinin iç bünye­
si küçük oyuklarla dolu olup hareketsiz
hava burada hapsolunur. Bu engel s ı­
cak havayı durdurduğu gibi soğuğu da
önler.
Madeni kaynaklı izolasyon madde­
leri arasında cam ve kaya elyafları ile
kimyasal muameleye tabi tutulmuş mi­
ka levhaları yer almakta olup; bu mad­
deler yanıcı değildirler.
Sentez mamulleri içinde katı plâ­
kalar halinde kullanılan polystyrene
(Fi'bralith, Polyplac, Sipra) bulunur.
Bu maddeler yanmaz duruma getiril­
miş olup, ekseriya alçı ile karıştırıl­
maktadır. Sert polyurethane ve poly-
vinyle klorür köpüklerinden duvar pa­
İ Z O L
V E
Y A R L
nosu şeklinde istifade edilmektedir.
(Sipra, Saint-Gobain, S IS )
inşaat sırasında ve kalifiye per­
sonelle gerçekleştirilen foir izolasyon
hakiki anlamda fayda sağlayabilir. İş­
lem; duvarlara, tabana, çatıya ve hat­
ta öbür tarafı ısınılmayan bir ma'nale
(kiler veya garaj gfbi) bakıyorsa iç
bölmelere tatbik ediliyor. Kayıpların
önlenmesi için pencerelerin tecrit edi­
ci camla kaplanması gerekmektedir.
Normal yapıda camda ısı kaybı oranı
% 30 civarındadır. Çift cam kullanılma-
sıda faydalı bir usuldür.
Isının ayarlanm ası
M esken içersinde otomatik ısı a-
yarlayıcısının bulunması, izolasyonun
en kuvvetli yardımcı ve tamamlayıcı­
sıdır. Ayarlama ya dışarıdaki hararete
göre, ya da odaların içindeki ısıya gö­
re yapılır. Her ikisinin birlikte kullanıl­
dığı aletlerde mevcuttur. Isıya kar­
şı her yönden etkili bir izolasyon ya­
pılmış yerlerde; güneş durumu, oda
içindeki insan miktarı ve bunların ha­
reketliliği ısıyı yükseltebileceği için
S ’hhatli ve hassas bir otomatik ayar-
layıcı şarttır.
Elektrikli ısıtıcılardan istifade edi­
len sistemlerde her odadaki ısıtıcı ay­
rı olarak bir termostata maliktir. Bu
durumda elektronik olarak kontrol ga­
yet hassas ve kolaydır. Merkezi ısıt­
mada radyatörlerin üzerinde bulunan
termostattı musluklar ayarlama görevi
yapmaktadır.
Odaların havalandırılması
İnsan sağlığı açısından üzerinde
önemle durulması gereken bir konuda
binanın havalandırılmasıdır. M esken­
A S Y O N
I S I
A M A S I
lerde saatte bir kere havanın yenilen­
mesi ortalama ölçü olarak kabul edil­
mektedir. İçerdeki insanların nefes
alıp vermesi, besinlerin pişirilmesi, si­
gara dumanı, yıkanan çamaşır gibi
nedenlerle dahildeki hava devamlı ola­
rak oksijen bakımından fakirleşmekte,
ağırlaşmakta ve kokularla dolmaktadır.
Kirli havanın yenilenmesi pencere­
ler, bacalar ve duman tasfiye kanal­
ları yolundan yapılabilir. Ancak bu tür
havalandırma ekseriya istenilen ölçü­
de olmamakta; bazen aşırı, bazen de
kfayetsiz kalmaktadır. Sıcaklık farkla­
rının, rüzgârın biz ve yönünün büyük
tesiri altındadır.
Mekanik olarak kontrollü havalan­
dırma sistem inde taze hava önce oda­
lara girmekte, evi dolaştıktan sonra
hizmet yerlerine (mutfak, banyo, W.C.)
sevkedilmekte ve buradanda tahliye
edilmektedir.
Isınm a amacıyla kullanılan enerji
maddelerinden tasarruf çarelerinin a-
raştırılmasında; kontrollü havalandır­
ma termik izolasyonun tamamlayıcı ola­
rak görülmektedir. Cidarlardaki kaybın
önlenmesi İle birlikte tanzim edilmiş
bir temiz hava sistem i sınırlandırılmış
enerji sarfiyatıyla daha ileri bir kon­
for sağlamaktadır.
Petrol ürünlerindeki fiyat artışı
ve temin zorlukları, hangi tür yakıt ve
sistem kullanılırsa kullanılsın, bütün
ısınm a araçlarında bundan sonrası için
ekonominin ön plânda tutulması zorun-
luğunu getirecektir.
Çeviren : Turcan ÖZBEK
İstanbul Sanayi Odası
 NİKEL, PİRİIMÇ, BAKIR, ÇİNKO
KAPLAM ALI BANTLAR
Kontinü sistem ile çalışan otomatik üç kaplama hattında, elektrolitik
metodla Nikel, Pirinç .Bakır ve Çinko kaplamalı bantlar imal
etm ekteyiz. Komşu ülkelere 1973 yılında 250 ton Nikel ve Çinko
kaplamalı bant ihraç ettik. Üstün vasıflı m am ullerim izi Türkiyeden
başka ülkelerde güvenle kullanıyor.

Soğuk çek m e ö z e l bant

NoitolTS 924 DİN 1624/1544
K A PLAM A Standart im alatım ızda:
BANT 0 ,3 0 m m .-1 ,5 0 ınm .
KALINLIĞI Nikel kaplam alı bantlar 1,5 m ikron
KALINLIĞI T olera n s: ± 0 , 0 4 m m .
P irin ç kaplam alı bantlar 2 m ikron
BANT 5 m m . -4 0 0 m m . B akır kaplam alı bantlar 2 m ikron
GENİŞLİĞİ T olera n s: İ 0 , 2 m m . Çinko kaplam alı bantlar 6 m ikron
E lektrogalvan iz bantlar,
sip a r iş ü zerin e 800 m m . ye Kalın kaplam alı öz e l s ip a r iş kabul ed ilir.

KERİM İMÂLAT VETİCARETLTD.STİ.

BirBORUSAN HOLDİNG kuruluşudur
Büro :Şeker Sigorta Han Kat 1 Salıpazarı Tel: 44 74 80-(5 hat)
Fabrika ¡Halkalı Yolu Safraköy Tel: 73 26 18-73 89 21

İSO : 3501 Artaş : 571

 zamları yapılması görülmüş, fakat A r­

D ünya ü lk elerin in bitraj Kom isyonu tarafından reddedilmiş­

tir, buna rağmen bazı ücret endeksasyon-
larının yapılması muhtemeldir.

Ekonom ik Durumları Ekonomide, 1974 sonları veya 1975

A v u s t r
Şimdiki Durum : Dürrya piyasaların­
da meydana gelen biiyük gelişmenin te­
siri ile son sene zarfında güçlü büyüme­
den sonraki, ekonomi yorgunluk emareleri
göstermeğe başladı.
Gelecek Hakkında Görüş : Senenin
ikinci yarısında bir gerileme muhtemel­
dir. Enflasyon Hükümetin karşılaştığı baş­
lıca problem olmakta devam ediyor.
Hükümet : Avustralya İşçi Partisi
Başbakan: E. G. VVhitlam
Maliye Bakanı : F. Crean
Kambio : $ 1.617 — £ 1
(Bu yazıda adı geçen dolar Avustral­
ya dolarıdır)
Ekonomi 1973 senesinde olumlu bir
devre geçirmekle beraber, hakiki büyüme
oranı, bir iyileştirme devresi için, yeter­
siz olmuştur 1972-73 devresinin ikinci ya­
rısında Gayrisafî M illî İstihsâl % 5,6 yı
bulmuştur. Bütün malî senenin özbü-
yümesinin yalnız % 3,8 olduğu dü­
şünülürse, bunun çok sür'atli bir ge­
lişme olduğu söylenebilir. Petrol kri­
zinden önce M aliye Bakanlığı Avustralya’­
nın Brüt M illî istiıhsâli’ni 1973-74 döne­
minde % 7 olarak öngörmüştü. Bu tahmin
bugünkü altüst olmuş dünya ticareti şart­
larının ışığında fazla 'ryimser görünüyor.
Enflasyon en mühim problem olmakta de­
vam ediyor. Mart ayı sonundan önceki
oniki ay zarfında tüketici fiyatları % 13.6
yükselmiştir. Dünya petrol fiyatlarındaki
büyük artışlar memleket içindeki enflas-
yonist ücret taleplerini ve ikmâl zorlukla­
rını şiddetlendirmiştir.
Siyasî durum
Son 17 ay zarfında siyasî sahneye
Başkan E. G. VVhitlam hâkim olmuştur, ge­
çen Kasım ayına kadar Dış İşleri Bakanlı­
ğını da uhdesinde bulunduruyordu. Bu
a l y a
müddet zarfında dış politikada memleke­
ti dünya sahnesinde daha müstakil kıla­
cak, önemli değişiklikler yapmıştır. İş mü­
fitlerinde mevcut olan, İşçi Partisinin po­
litikasının iş emniyetini meydandan kaldı­
racağı yolundaki korkunun, istinatsız oldu­
ğu meydana çıktı. Yalnız menba bakımın­
dan Hükümetin politikası radikal olarak
kabul ediiebilinir. Başkan VVhitlam durumu
şöyle anlatmıştır: «Politikamızdan, sanayi
strüktürün likide edilmesi meydana gelmi-
yecektir.»
Ekonomi
Hükümetin en mühim problemini enf­
lasyon teşkil ediyor. İşçi Partisi iktidarda
olduğu ilk sene zarfında enflasyon oranı
% 13.2 olmuştur, 1974 senesindeki para
düşme derecesinin % 20 olacağı tahmin
ediliyor. Mart 1974 de tüketici fiyatları %
2.4 artmakla, son 22 senede M art ayında
görülen en yüksek oran meydana gelm iş­
tir. Enflasyonu kontrol etmek için Hükü­
met para ve kambio oranı politikasına is­
tinat etmekte, bunun neticesi olarak eko­
nomi görülmemiş bir faiz yükselişi ile
karşı karşıya gelmektedir. Hiç şüphesiz
Avustralya dolarının üst üste bir kaç defa
revalüye edilmiş olması, gümrük gelirleri
ve dışardan gelen sermaye akımının fren­
lenmesi dahildeki fiyatlar üzerindeki taz­
yiki azaltmıştır.
Bu tedbirleri ve umumî pazar kontro­
lünü kuvvetlendirmek isteyen Hükümet,
8 Aralık tarihinde yapılan referandumda
fiyatları ve gelirleri kontrol etme Fede­
ral Yetkilerim alamamıştır. Fakat Hükü­
metin vergileri arttırmaktan ve bayındır­
lık işlerini azaltmaktan kaçınması, eko­
nomik bir tedbir olmaktan ziyade politik
sebeblere dayanan bir tutum olmaktadır.
Ücretlere üç ayda bir hayat pahalılığı
başlangıcı için bir buhran beklenmekte­
dir.
T icaret
Avustralya'nın ticarî durumu kuvvet­
lenmekte devam etti ve 1973 senesinde
rekor teşkil eden bir ticaret fazlası kay­
dedilmiştir, 1.933 milyon Ş ı bulmuştur.
İhracat değeri % 25 artmıştır, piyasanın
hareketli halini aksettiren bu rakkam, bil­
hassa tarım mahsullerini kapsamakta. Bu
durum ihracatın arttığını yansıtmaktan zi­
yade, dünya piyasalarında artan talebin
ifadesidir. Manidar olan husus ticaret sı­
nırlarının genişlemesidir.
İş hacminin büyümesi, yerli menbala-
ra tazyiki arttırdığı için, ithalât sür'atle
artmıştır. Avustralya Dolar’ının kıymetinin
geniş çapta artması ve gümrük tarifele­
rinde uygulanan % 25 indirim, ithalâtta
çoğalan bir rekabete yol açmıştır. Baş­
bakan VVhitlam'ın, sanayicilerin karşı çık­
malarına rağmen aldığı, gümrük tarifeleri­
ni indirme kararı, çok yerinde bir tedbir
olmuştur, çünkü Avustralya dünyada mev­
cut belki en çok korunan pazara sahipti
ve bu durumu muhafaza etmek, kuvvetle­
nen ve gelişen ekonomi karşısında, gittik­
çe zorlaşmakta idi.
Olumlu ticaret durumuna rağmen,
1973 senesinde tediye dengesinde 300
milyon $ dan fazla bir açık görülmüştür.
Bu 1972 de 2.000 milyon $ ı aşan tica­
ret fazlası ile bir tezat teşkil etmektedir.
Avustralya'ya girecek yabancı sermayeye
konan tahdit, memlekette bir sermaye ih­
racatı teşkilâtı meydana getirmiştir ve bu
Avustralya’nın gelenek haline gelmiş ya­
bancı sermaye kabul etmesi ile bir tezat
teşkil etmektedir. Hükümetin yaptığı mua­
melelerin dışında 1973 de 1050 milyon $
tutarında sermaye ihraç edilmiştir. Halbu­
ki 1972 de 1620 milyon $ sermaye mem­
lekete girmişti.
Enerji krizine rağmen Avustralya 1974
senesi başında ticaret dengesinde 157 mil­
yon $ tutarında bir fazla ile yeni seneye
girmiştir. Memleketin petrol bunalımın­
dan 1974 senesinde, para olarak ifade
edilerek, 1.120 milyon $ civarında bir ra-
rar göreceği tahmin edilmektedir. Buna
mukabil döviz reservleri, yüksek oranda
bir ithalâtı karşılayacak kadar kuvvetli
durumdadır. Geçen Şubat ayı döviz rezer­
vinin tümü 5.827 milyon A B D $ olmakla,
11 aylık ithalâtın karşılığını teşkil etmek­
tedir.

Ticarî Denge İthalat nizamnameleri ve

ödem eler
Toplam Ticaret (Milyon Avustralya J) İngiltere ile Ticaret
İhracat İthalât Denge İhracat İthalât Denge Bazı mallar ithâl lisansına tâbidirler.
B.B.% B.B.% B.B.ya B.B.den B.B.ile Avustralya’ya yapılan ihracatın tediyesin­
de hiçbir zorluk yoktur.
1970 4.254 13 4.056 18 + 196 260 346 — 86
1971 4.613 13 4.140 18 + 473 277 365 — 88 Çeviren: Aliye SARHAN
1972 5.422 11 3.876 17 + 1.546 283 318 — 35
1973 6.782 8 4.849 13 + 1.933 341 404 — 63 İstanbul Sanayi Odası

35
is o : 3463 Ekran Ajans : D. 136
 Birde Ticari piyasada satılan Endüstri mamullerinin yerine
ENDÜSTRİM İZİN yukarıda arzedilmeye çalışılan çeşitli İsimler arasında satılmasın­
dan dolayı var olmasına rağmen anlaşılmaması yönünden buluna­
maması her an olan tipik olaylardır.
Örneğin : Buhar devrelerinde çok kullanılan Kondenstop,

DİLİ
Türkçemizdeki kelimelerin adet itibarı ile çok oluşu ve ma­
nâ yönünden ise zenginliği dünyaca kabul edilmiştir.
Ancak dış münasebetlerin artması, teknik ortamlarla temas
ve ileri teknoloji kaidelerinin Yurdumuzda da tatbiki bazı yaban­
cı kelimelerin lisanımızda yer almasına sebep olmuştur.
Temasların şu veya bu ülke ile fazlalaşması oranında o ül­
keye ait bilhassa TEKNİK terimlerin kullanılması ve lisanımıza
yerleşmesi bazı anlaşmazlıklara yol açmıştır.
Yakın tarihlere kadar Ülkemizin okul sıralarında ve endüstri
alanlarında sözü edilen (Müvellidülma, Müvellidülhumuza, Fıdda,
Zehep, Nühas, Hadıt, Zeybak, Hamız, Esas, Mılh, Hamızı kibritin
muadili Kimyevisi, Hamızı Klorma gibi kimya alanında kullanı­
lan sözcükler ancak biraz yaşlanm ış kimselerin geçmişin hatıra­
ları olarak ifade edilmek üzere kulağımıza fısıldanmaktadır. Bu­
gün ise bunların yerini batının kullandığı isimler almış ve anlaş­
ma imkânları da fazlalaşmış ve kolaylaşmıştır.
Endüstri aleminin diğer kolları derinliklerine inince durumun
pekte iç açıcı olmadığı görülür. Zira araştırdıkça kelimeler ve
anlaşma lisanını etkileyen faktörler gittikçe çoğalmaktadır.
Faktörleri özetlediğimiz taktirde :
Steam Trap olarak arandığı gibi buhar kapanı olarak ta aranmak­
tadır.
Oysa gerçek yönüyle teknik bakımdan ödevi dolayısıyle su
kapanı olarak ifade edilmesi daha doğru olur.
Veya Strainer tabir edilen malzemenin Ye süzgeç-Pislik tu­
tucu gibi isimlere haiz olması.
Körüklü Kompanzatör - Expansion Coint-Genleşme borusu -
Akordeon boru isimleri ile aynı malzemenin bulunuşu, Layner
yerine Piston gömleği Pakin Ring yerine Piston halkası ile Sek-
man. Piston kolu yerine Konnektin Rod veya Biyel kolu gibi de­
ğişik isimler kullanılmaktadır.
Kazancı dirseği - Patent dirsek Boru dirseği gibi buna ben­
zer bir tek malzemeye verilen çeşitli isimler birçok Endüstri Kol­
larını etkilemektedir.
Bunların paralelinde kâğıt oyununda kullanılan BLÖF sözcü­
ğünün Kazan teferruatı olan BLÖF yerine kullanılması ve yine
Gemilerdeki kazanda kulanılan BRAYN sözcüğü yerine İB R A H İM
isminin kullanılması Karikatürize edilmemiş bir gerçeğin ifade­
sidir.
Endüstrimizin her kolunda kullanılan isimlerin dilimize ve
bünyeye en uygun olanlarını seçmek zamanı artık gelmiştir. Bun­
ların bir araya gelmesi ile ENDÜSTRİ dili doğacak ve EN­
DÜSTRİ ailesi daha iyi anlaşarak gayeye hızla ulaşacaktır.
__________ S em ih MALTA
Gm. Mk. İşletme Mühendisi

1 — Yurda ithal edilmiş olan malzemenin orijini olan ülke

ile olan Ticari ve Sosyal münasebetler derecesi
2 — Dış Ülkelerden herhangi birinin Millî Eğitim sistemimi­
ze olan tesiri.
3 — Yurdumuzda kurulmuş ve kurulmakta olan Endüstri te­
sislerinde yabancı uzman ve Tekniğin tesirleri ile 1974
işletmecinin isim üzerindeki alışkanlığı.
4 — Teknik kelimelerin telafuz zorluğu karşısında ona ben­
zetilen ifadelerin kullanıldığı her zaman görülür. TÜRK STANDARTLARI
Bugün Ülkemizdeki Endüstri alanında kullanılan yüzlerce
yabancı sözcük vardır. Bunların çok oluşu ve her bir kimse için KATALOGU
ayrı anlam taşıması satıcı, alıcı ve işletmeci yönünden anlaşmaz­
lıklar meydana getirmektedir.
Gerçek yönü ile bir N O R M veya bu hususta tesbit edilmiş
bir isim karşılığı olmadıkça teklif istemelerde, ihalelerde ve iş­ Ya/ ım Ia nd ı
letmelerin her kademesine intikal edecek uydurma bir tercüme
karşılığı karışıklıklara sebep olacak veya parçanın gerçek anlamı
anlaşılmıyacaktır.
Ne yapmalı? Hatırlarımızda kaldığı kadarıyle (1961-1962)
yıllarında bu yönde bir çalışma yapılmış ve Endüstri Dilimizin
gelişm esi üzerinde durulmuştu, ancak bir neticeye varılmadan
İSTEYENLERE ÜCRETSİZ GÖNDERİLİR
çalışmalara son verilmişti.
Hızla gelişen Türk Endüstrisi halâ bir dile sahip değildir.
İstem e A dresi :
Bu Endüstriye her türlü katkıda bulunanların en iyi ve verimli
şekilde anlaşması için Endüstriyel kelimelerden meydana gelmiş
bir dile ihtiyaç vardır. TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ
H er Endüstri dalından kurulacak ilmi komisyonların araş­
tırması sonucu varacakları karar Teknik alanda Dünya Ülkelerin­ Necatibey Cad. 112 - Bakanlıklar
de en çok kullanılan sözcüğü veya dilimize ve ortamımıza en
uygununu sağlayacaktır.
Yoksa kimisi VALF, bir diğeri VENTİL, başkası ise VANA der­ A N K A R A
se anlaşmazlıklar baş gösterir. Grank Şaftın yerine Türkçe kar­
şılığı ÇIKIRIKLI MİL gibi bir tercüme sözcüğü de kulaklarımızda
pek hoş etki yaratmamaktadır.
DÜNYANIN EN GÜÇUÜ
İS MAKİNALARININ
YAPIMCISI

JCB 807
paletli eks Motor Gücü : 111 Beygir
Kepçe Kapasitesi : 0.57 m3
Kazma Kuvveti : 13,5 ton
Kazma Derinliği 6.4 m

TÜRKİYE M Ü M E S SİL İ
SİF OTOMOTİV A.Ş.
M erkez : Halâskârgazi Cad. 34/6 Harbiye, İstanbul Tel. : 48 45 56
Y edek Parça Mağazası : Büyükdere Cad. 3 Şişli, İstanbul Tel. : 40 82 10
İstanbul Servisi : 4. Levent Oto Sanayi Sitesi, Emektar Sçk. 153 Tel. : 64 34 18
Ankara Servisi : Demir Sanayi Çarşısı. Yeryüzü Sokak 7 Tel. : 24 16 79

İSO : 3497 Admar Reklâm : 361

 Her ay bir sanayi k olu ...

t stanbul Sanayi Odasının 9. İPEK VE S U N ’İ ELYAFTAN MA-

| M U L D O K U M A S A N A Y İİ M eslek grubuna, geçen sayıda du­

İPEKLİ
rumları yayınlanan ve geniş dokuma yapan tesislerden ay­
rı olarak (kordelâ, şerit, bant v.b.) dar dokuma yapan tesisler de
dahildir.

İstanbul'da bu tip imalât yapan çok sayıda firma mevcut

olmakla beraber, bunlardan sanayicilik vasfını kazanmış durum­
da olan firmalara ait 17 te sis İstanbul Sanayi Odasına kayıtlı bu­

DAR
lunmaktadır.

Bahis konusu İpek ve Sun’i-sentetik elyaf ipliklerinden dar

dokuma yapan tesislerin durumu aşağıda belirtilmiştir.

İPEKLİ D A R D O K U M A S A N A Y İİ:

Oda Grup No. : 9

Sanayi Tasnif No.
İmalât Konusu

TESİS A D ED İ

İST İH D A M (Adet)
: 231

:
• İpekli Dar Dokuma

: 522
17 DOKUMA
Mühendis 2
Tekniker Usta 59
İşçi 447
İdari Personel 14

M A K IN A L A R :

Dar dokuma tezgâhlan adedi 234 b) Arazi, bina-makine, te sis ve diğer sabit kıymetler amor­
Bu tezgâhların göz adedi toplamı 7.368 tismanlar düşüldükten sonraki değerlerdir.
BEYAN O LU N AN S E R M A Y E TO PLAM I (TL) 31.210.209 c) Bina ve arazi değeri, bu tesislerden işyerleri kendilerinin
olduğu beyan edilen (3) firmaya aittir. Diğer firmalar işyerlerinin
Bina ve arazi 1.806.770
kira olduğunu beyan etmişlerdir.
Makine ve tesisat 13.835.699
Diğer sabit kıymetler 403.708 d) Üretim ve tüketim miktarları fiilî rakkamlar değildir. Tab­
Döner sermaye 15.162.032 loda belirtilen rakkamlar anılan tesislerin yürürlükteki kapasite
kıstaslarına göre ve günde 8 saat, yılda 300 işgünü üzerinden
ÜRETİM KAPASİTELERİ TO PLAM I: Metre/yıl olarak Kg/Yıl olarak
hesaplanmış olan yıllık üretim ve tüketim kapasiteleri toplamıdır.
Kordelâ, şerit bant v.b. 33.940.882 245.986
e) Bu bilgiler, İstanbul Sanayi Odasına kayıtlı ipekli dar do­
Dokuma etiket 5.576.472 44.611
kuma tesirlerinin 1/5/1974 tarihindeki durumları itibariyledir.
H A M M A D D E TÜKETİM KAPASİTELERİ TO PLAM I: Kg/Yıl

Pamuk ipliği 56.028 NOT:

Sentetik iplik 37.078
Geçen sayıda neşredilen, bu m eslek grubuna dahil geniş
Su n ’i ipek ipliği 169.731
dokuma yapan (İPEKLİ D O K U M A ) tesislerindeki istihdamın tablo­
Merserize ipliği 8.910
da zuhulen gösterilmediği anlaşılmıştır. Bahis konusu tesisler­
Jüt ipliği 2.420
de çalışanların toplamı 1.030 kişidir. Bunların 9 ’u mühendis,
Sim 300
76’sı tekniker ve usta, 856'sı işçi, 89'u idari personeldir.
Tel lastik 32.928

AÇIKLAMA :
a) Yukarıda açıklanan bilgiler (17) tesise alt olup, bunlar- Nafiz ÇATAK
dan (2) tesise ait kapasite raporunun yürürlük süresi dolmuş ve ......... . —
yenilenmemiştir. İstanbul Sanayi Odası

39
 VOLTAJ ELEKTRİK VE ELEKTRONİK
MAMULLERİ SANAYİİ
TSE
' 5 sene
standartlarına garantili
uygun

o
o
o
balastlar
CM

c/>
z
zil trafosu
<
< tv bobinleri
gece lambaları
her türlü radyo
ve voltaj regülatörleri
Türkiye Genel Satıcısı: K A D E R E L E K T R İK Fabrika :
Şair Ziya Paşa Cad. No 46 Tel. 49 5 9 2 9 - 4 4 3 3 30 Karaköy İstanbul Tepeüstü Yıldırım Sok. No 23 Tel. 457 3 58 Hasköy İstanbul

İSO : 3486 Ajans 2000 : 72

BALLY 1974 YILI İM A L Â T Ç E Ş İT L E R İM İZ

K U N D U R A V E S A R A C İY E S A N A Y İİ
BALLY S T A N D A R D - İN C E Normal. Sürüldükten 20 dakika sonra kurur.
BALLY S T A N D A R D - İN C E Geç kurur. Sürüldükten 3 -4 saat sonra kurur.
BALLY C M -4 3 . Konsantre bir ilâçtır. Sürüldükten 20 d a k ik a sonra kurur.
BALLY 44-T. Konsantre bir ilâçtır. Sürüldükten 3-4 saat sonra kurur.
BALLY T H E R M O F İX . Saya monta makinalarının özel yapıştırıcısıdır.
BALLY E. 83 + H. Poliüretan ve PVC «vakkabı taban v a D is tırıc ıs ıd ır.
O T O M O T İV K A R O S Ö R İ V E M A D E N İ E Ş Y A S A N A Y İİ
B A L L Y M E - G M . Selluloz boyaları bozmaz. Madeni yüzeylere çeşitli madde­
leri yapıştırır, ve 100'C. ısıya mukavimdir. Çabuk kurur.
B A L L Y S Ü P E R . Normal kuruma zamanlıdır. Maden, lastik, cam ve fibergla­
sı birbirleriyle veya kendi cinslerine yapıştırır.
S A L L Y 45. Çeşitli cins formikayı; maden ve tahtaya, sert yer karolarını
da çeşitli zeminlere yapıştırır.
D O Ğ R A M A S A N A Y İİ
B A L L Y T A N 1 0 0 - Deniz Tutkalı. Mobilya ve doğramacılıkta, her çeşit tabi-
yat şartlarından sıcak, soğuk ve tuzlu sudan etkilenmez.
B A L L Y 45. Her çeşit marangozluk işlerinde başarılı bir yapıştırıcıdır.
P L A S T İK S A N A Y İİ
B A L L Y -P V C . Yumuşak PVC den mamûl plastikleri, kendi aralarında veya
çeşitli maddelere yapıştırır.
B A L L Y N 56 + H. P V C . Yumuşak PVC den mamûl plastikleri, madeni
yüzeylere yapıştırır.
B A L L Y P 14. Sert PVC den mamûl boru ve aksesuvarlarıyle gene sert P V C '
den mamûl çeşitli maddeleri yapıştırır.
B A L L Y S T - S P R A Y . izolasyon ve dekorasyonda kullanılan styropor köpü­
ğünü kendi aralarında veya çeşitli zeminlere yapıştırır.
Fırça, rulo, spatula ile tabanca püskürtme uygulamalıdır
B A L L Y S G - S P R A Y . Yatak, terlik imalâtı ile kumaş dublajı gibi işlerde
kullanılan sun'i süngerleri kendi aralarında ve çeşit­
li maddelere yapıştırır. Yukarıdaki usullerle uygulanır.
B A L L Y C R İL . Işıklı reklâmcılıkta kullanılan akrilik levhaları (Plexiglas)
kendi aralarında, madeni yüzeylere, plâstik,lâstik contalara
yapıştırır.
K IR T A S İY E V E M A K E T Y A P IM I İŞ L E R İ
B A L L Y F O R TE. Ev, okul ve buro işleri için kuvvetli bir '/apıştırıcıdır.
BALLY-Kırtasiye Tipi-Şeffaf, kir ve leke yapmaz bir yapıştırıcıdır.
B A L L Y G L Y T O . Duvar kâğıtları yapıştırıcısı ve plastik badana katığıdır.
Ayrıca ucuz bir kâğıt, karton ve mukavva yapıştırıcısıdır.
Ö Z E L Y A P IŞ T IR IC IL A R
B A L L Y T A N 100-Deniz Tutkalı. Her türlü deniz inşaiyesinde, her cins kuru
veya ıslak tahtaları başarıyle yapıştırır. Kat'iyen açmaz
B A L L Y 270-Özel bir yapıştırıcı olup 1 3 0 / 1 5 0 'C ısıya mukavimdir.
B A L L Y 38-H.Tekstil sanayiinde, serigrafi ve emprime işlerinde naylon,
perlon ve benzeri şablonları, demir veya tahta çerçeve üzerine
başarıyle yapıştırır.

S A N A Y İ Y A P I Ş T I R I C I L A R I F A B R İ K A S I F. S A N D U K A ve O R T .K O L L Ş T İ T EL 4 4 6 6 3 1 - 4 9 72 64

İSO : 3482
 dolarının masraflara tahsis edilmesi düşü­

A v ru p a Ekonomik Topluluğu nülmektedir.

Bu harcamalara ek olarak 210 milyon
—— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —ı dolar tutarında bir yardımın yeni kurul­
makta olan Birleşmiş Milletler Petrol Fo­
G elecek y ıl H arcam alarında nuna verilmesi, 50 milyon doların da A v ­
rupa Kalkınma Fonuna tahsis edilerek
U ı— ı— — — — — — — — — — — — — — — — — •— — — — — — — ■— — ■— •— — — -— — — — —
şimdiye kadar topluluğa üye ülkelere yan

yüzde 40 oranında artış

ı— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — i — — — — — — — — —•
bütçeden karşılanmakta olan malî yardı­
mın ana bütçeye alınması sağlanm ış ol­
maktadır.
İşçilerin eğitilmesi ve yerleştirilmele­

yap m ayı planlam aktadır rine ayrılmış sosyal fon için Komisyon
halihazırtiakinden 120 milyon dolar daha
fazla olmak üzere 390 milyon dolarlık bir
teklif yapmıştır.
Komisyonun en az artış yaptığı bölüm
ise İdarî harcamalardır. Bu bölüm ödene­
vrupa Kom isyonu tarafından ha­ memurların artık Avrupa yolculuklarında ğinin 225 milyon dolardan 295 milyon do­

A zırlanan bütçe önerilerinde

önümüzdeki yıl AET harcamala­
birinci sınıf bölmelerde uçamadıklarından
da anlaşılacağı üzere - Kom isyon bu yıl
lara çıkartılmasına rağmen yetkililer Ko­
misyonun bu alanda cimri davrandığını
rında yüzde 40 artış olacağı görülmekte­ topluluğun bütçesinin 6 milyar 900 milyon söylemişlerdir. Örneğin önümüzdeki yıl
dir. Bu artış Kom isyonca gereken miktarın dolar (doların son devalüasyondan önceki büyük ihtiyaç duyulan tercümanlar dışın­
değeri esas alınarak) olmasını önermiş­ da yeni eleman alınmamasına karar ve­
en azı olarak nitelendirilmekte ve bu mik­
tir. Geçen yılın harcamaları ise 5 milyar rilmiştir. Ayrıca temsil ve araştırma öde­
tarın halen tasarı halindeki Avrupa Böl­
doları bulmaktadır. Topluluğa giriş anlaş­ nekleri de aynı kalacaktır.
gesel Fonu ile gelişmekte olan ülkelere
malarına göre bu yılki ödeneklerin % 13,57 Bütçe tekliflerini hazırlarken Kom is­
yapılacak yeni harcamaları da kapsamakta
kadarını İngiltere’nin karşılaması gerek­ yonun göz önüne aldığı husus gelecek yıl
olduğu bildirilmektedir.
mektedir. yürürlüğe girecek birkaç yeni kuralın
Bu senenin bütçesinde varolan mad­ mevcut olmasıdır. Kendi kaynaklarına dö­
Hazırlanan bütçe tasarılarına göre
deler için ayrılan ödeneklerde ise % 16 nük yeni sistem e geçişte üye devletlerin
Ortak Tarım politikası 4 milyar dolar ile
artış bulunmaktadır. tüm gümrük ve tarım vergilerini toplulu­
en önemli bölümü teşkil etmektedir ve bu
Kom isyon çalışmalarında üye ülkele­ ğa vermeleri gerekmektedir. Bu kuralın
miktar geçen yıla oranla 500.000 dolar
rin ve başta Almanyanın topluluğun rahat dışında kalan üç yeni üye ülke ise geçiş
artmış olarak fiyat destekleme politika­
harcama politikasını kınadığını göz önün­ dönemlerinin sonuna kadar sabit bir yüz­
sında önde gelmektedir. Fakat bütçe tas­
de bulundurarak tekliflerin mütevazi ra­ de miktarını kendilerine düşen pay olarak
lağı olduğu gibi kabul edilirse Tarım Fonu­
kamlar olmalarına özellikle dikkat etm iş­ ödeyeceklerdir.
nun bütçedeki diğer fonlara oranla ga­
tir. ranti edilen kısmı % 70'den % 60'a dü­
Üye ülkelerin 'bütçelerinde yaptıkları şecektir. Avrupa Bölgesel Fonuna ise 750 «Financial Times»den
kısıtlamalara rağmen yüksek derecedeki milyar dolar ayrılması bunun 650 milyar Çeviren : Ülkü DEM İRTÜ RK

i E
ana meslek gruplarına göre dağılışı aşağı­ tif şirket, ikisi de anonim şirkettir.

Temmuz ayında da gösterilmiştir.

Bu ay gıda sanayii ile ilgili iki firma­
nın kaydı yapılmış olup, sermayeleri top­
dokuz
Kimya sanayiinde faaliyet
firmanın sermayeleri
gösteren
toplamı
7.645.000.- TL., işçi sayıları 210 ve muhar­

Odamıza 30 firma lamı, 375.000.- TL., işçi sayıları 42 ve mu­

harrik kuvvet miktarları 38 HP. dir.
firmalardan biri ferdî firma diğeri kollek-
Bu
rik kuvvet miktarları 861 HP. dir. Bu fir­
malardan dördü ferdî firma, ikisi kollek­
tif şirket, biri komandit şirket, biri limi-

kaydoldu tif şirkettir.

Mensucat sanayiinde faaliyet göste­
ren dört firmanın sermayeleri toplamı
ted şirket biri de anonim şirkettir.
Diğer sanayi kollarında dört firmanın
kaydı yapılmış olup, sermayeleri toplamı
Temmuz ayında sermayeleri toplamı
530.000.- TL., işçi sayıları 72, muharrik 2.400.000.- TL., işçi sayıları 67 ve muhar­
14.865.000.- TL. olan 30 firmanın Odamıza
kuvvet miktarları 209 HP. dir. Bu firmalar­ rik kuvvet miktarları 266 HP. dir. Bu ku­
kaydı yapılmıştır.
dan ikisi ferdî firma, ikisi de kollektif ruluşlardan ikisi kollektif şirket ikisi de
Bir kısmı yeni kuruluş mahiyetinde ş.rkettir. limited şirkettir.
olan, bir kısmı da öteden ber. imalâtla iş­ Metal sanayiinde faaliyet gösteren Yukarıda açıklandığı gibi. Temmuz
tigal ederken sınaî faaliyete geçen bu fir­ onbir firmanın sermayeleri toplamı ayında Odamıza kaydolunan 30 firmadan,
maların muharrik kuvvet toplamı 2768 HP. 3.915.000.-TL., işçi sayıları 231 ve muhar­ onbiri ferdî firma, onikisi kollektif şirket,
olup, işyerlerinde 621 işçi çalışmaktadır. rik kuvvet miktarları 1394 HP. dir. Bu fir­ biri komandit şirket, üçü limited şirket,
Odamıza yer>i kaydolunan işyerlerinin malardan dördü ferdî firma, beşi kollek­ üçü de anonim şirket niteliğindedir.

41
 L M O u ju O n tş lJ
HER TÜRLÜ SANAYİ TESİSİ İÇİN

0,5 HP gücden 1 0 0 H P güce

10 d /d dan 400 d /d ya kadar
2 2 0 /3 8 0 V o lt
REDÜKTÖRLÜ E lektrik
M otorları ve M otorsuz
REDÜKTÖRLER
hazır olarak
sto ku m u zd a m e v c u ttu r

M akina M ühendisi
2 A RE B E D E Y A N
Azapkapı Talaşcılar Sok. 4 Karaköy T e l: 44 52 95 -4 4 27 70

İSO : 3479

DAMLIYA
DAMLIYA
GOL OLUR

TÜRKİYE Î J BANKASI
paranızın... istikbalinizin emniyetidir
İSO : 3496
 K İ AYRI S06UTMA
TEK MOTORLA
A rç e lik D u p le k s 'te .
n o r m a l h ir b u z d o la b ı olan
alt b ö lm e için g ere k li s o l u t m a y ı da.
ü stte k i “ d e r i n d o n d u r u c u ”
b ö lm e için g ere k li o m ü t h iş
s o l u t m a y ı d a tek m o t o r sağlar.
B ö y le c e , d a h a az e l e k t r i k
sarfiv atı ve d a h a az a rı z a la n m a
i h t im a li y le d a h a m a s ra fs ız d ır
A rç e lik D u p le k s. D a h a -¡essizdir.
İSO : 3462
T e k m o t o r l u A rç e li k D u p l e k s ’te
y iy e c e k le re iç e c e k le re
a y rı la n v e r d a h a b ü y ü k t ü r .
İ k i a y rı s o ğ u t m a t e k m o t o r l a !
İk i k a p ıl ı b u z d o la b ı y a p ı m ı n d a
b ü t ü n d ü n y a d a u y g u la n a n
sistem b u d u r . Y u r d u m u z d a
y a ln ız A rç e lik , D u p l e k s ’te Genel Satıcıları:
b u s is te m le b a ş l a m ı ş , b u BEKO TİCARET A. Ş.
Tel.: 49 00 39
siste m le d e v a m e t m e k t e d i r ! H I K L A B İR A D E R L E R ve Şsı.
ARÇELİK Tel.: 45 52 00
k a l i t e d e öncii,., f i y a t t a ölçii
Yeni Ajans : 1887
 K İR A L IK K A S A L A R IM IZ
G Ü V E N İN İZ İ S A Ğ L A R
ISTAN BU L’da : BAHÇEKAP! * BEBEK * FERİKÖY
GAYRETTEPE * NİŞANTAŞI * MECİDİYEKÖY
ANKARA’da : YENİŞEHİR ŞUBELERİNDE

AKBANK
İSO : 3477 Repro Reklâm : 332
 Oda dan haberler
Buzdolabı ve akşamı Ç eşitli 16.295,— İsrail

Temmuz ayındaki sanayi Kıbrıs

S. Arabistan
Çamaşır mak. ve akşamı Çeşitli 13.277,56 İran

ürünleri ihracatı Lübnan

Ürdün
Bütangazı ocağı 7.208 Adet 52.271,20 Cezayir
Lübnan
Değer tutarı Elektrik motoru 1.296 Adet 10.874,90 Irak
İhraç ürünü Miktar (FOB) S Ülke Dikiş mak. ve akşamı Ç eşitli 92.816,— Fas
Fildişi Sahili
Çeşitli konserveler 108.600 Kutu 33.040,89 F. Almanya
İran
İsrail
Liberya
Ç eşitli reçel 38.300 Kutu 2.037,— İsrail
Lübnan
Pamuk ipliği 522.367 Kg. 1,308.036,45 Avusturya
Nijerya
Belçika
Senegal
F. Almanya
Oto radyatör peteği 65 Adet 2.656,97 Kıbrıs
Fransa
Terzi ütüsü 325 Adet 1.706,25 Lübnan
Hollanda
Çelik parçalar 36.935 Kg. 34.540,97 F. Almanya
İngiltere
Çelik borular 1 291.031 Kg. 521.755,33 Irak
İtalya
Lübnan
Kıbrıs
Suriye
Macaristan
Bütangazı tüpü 5.524 Ad. 30.105,80 Irak
Yugoslavya
Ç eşitli zincir 13.961 Kg. 16.646,26 F. Almanya
Pamuklu dokuma 75.003 Mt. 104.670,75 Finlandiya
İsveç
İsveç
Çelik eğe 53.260 Adet 18.398,10 F. Almanya
İsviçre
Finlandiya
Libya
Transformatör 42 Adet 393,72 Kıbrıs
Sun’i ipekten kumaş 10.728 Mt. 1.067,87 İsveç
Yatak çarşafı (sentetik Boru ekleme parçaları 47.750 Adet 6.763,58 Yunanistan
Çelik şeritle r 25.C00 Kg. 10.250,— Lübnan
karışımı kumaştan) 31 Adet 108,93 İngiltere
Klâsör mekanizmaları 50.000 Adet 7.000,— İsrail
Pamuklu bluz 34.900 A det 118.616.90 Belçika
Pirinç flâ tö r 765 Adet 1,398,60 F. Almanya
F. Almanya
Telefon santrali akşamı Çeşitli 986,41 Fas
Sentetik iplik 19.986 Kg. 116.323,15 İran
Paslanmaz çelikten
Sentetik çocuk giysisi 1.000 Adet 11.472,22 F. Almanya
mutfak eşyası 8.011 Adet 12.220,26 S. Arabistan
Ceket ve pantolon 10.030 Adet 75.652,73 A. B. D.
Emaye m utfak eşyası 22.110 Adet 22.922,70 Libya
Gelinlik ve tuvaletlik
Çelik yay 60.000 Adet 882,— Kuveyt
kumaş (brode ve kadife) 733 Mt. 9.694,25 S. Arabistan Alüminyum mutfak
Sentetik perdelik kumaş 12.350 Mt. 23.407,05 İsveç eşyası 281 Adet 1.006,54 Irak
S entetik/sunî karışımı Alüminyum Profiller 456.040 Kg. 741.379,23 İtalya
kumaş 500 Mt. 1,351,81 İngiltere Kuveyt
Tül perdelik 10.000 Mt. 7.962,50 Singapur Lübnan
Krepli kâğıt hammaddesi 5.000 Kg. 4.545,—• Kıbrıs S. Arabistan
Çamaşır suytı 2.765 Kg. 1.244,44 F. Almanya Suriye
Tekstil sanayii apre Ürdün
maddesi 64.200 Kg. 19.191,26 İran Yugoslavya
Pakistan Diğer madenî eşya
Tıbbî ilâç Çeşitli 55.683,92 İrlanda Cuni. (Klips, toka vb.) 257.250 Adet 4.046,65 Irak
Pakistan Nikelâjlı perde rayı 577 Takım 1.836,11 Irak
Romanya Plâstik mutfak eşyası 3.360 Adet 2.473,— Kuveyt
Ev haşere ilâcı 13.000 Kg. 16.190,— İran Boş tıbbî’ ampul 504.000 Ad. 7.715,74 Pakistan
Ürdün Porselen elektrik
Madeni yüzeyleri malzemesi 507.548 Ad. 19.727,05 F. Almanya
temizleme tozu 4.500 Kg. 16.881.90 İran İran
Bütümenli müstahzarlar 7.000 Kg. 2.558,20 İran Cam yünü 11.000 M2 4.200,— Irak
Tarımsal mücedele ilâcı 450.000 Kg. 225.186,20 Fransa Lübnan
Suriye Çimento 950 Ton 30.541,97 Suriye
Argon gazı 700 M3 1.170,19 İsrail TOPLAM : 4.823.066,39 (FOB) S
Stearik asit 10.000 Kg. 7.040,— Irak
Sülfonik asit 250 Ton 185.000,— Bulgaristan
Şehirlerarası yolcu (*) Listede yer alan bilgiler, tescil işlemleri yalnız Odamız ka­
otobüsü 24 Adet 771.166,66 Irak nalıyla yapılan ihracatçı üyelerimize aittir. Bu liste, ihracat­
İsrail çı üyelerimiz ile ilgili Çıkış Gümrük Müdürlüklerinin Tem­
Suriye muz ayı içinde Odamıza bildirdikleri fiili ihracat rakamlarına
Kamyon tamponu 1.400 Ad. 7.078,17 İngiltere göre derlenmiştir.
45
 a n -k a
k a b lo la r ı
2 0 . y r iın d a
.. . A N - K A 'd ır , y ir m i y ıld ır b ık m a d a n , y o ru lm a d a n
e le k t r ik e n e rjis i ta şıya n .
.. . A N - K A 'd ır , ta ş ıd ığ ı e n e r jiy le g ü n lü k h a y a tın
a kışın ı sa ğ la y a n , e le k tr iğ e h a y a t v e re n .
V e A N - K A 'd ır ,y ılla r b o y u d e ğ iş m e y e n k a l i t e s ı ' ^ S ' ^
s ta n d a rtla rın a u y g u n lu ğ u ile k a b lo a la n ın d a g ü v e n
d u y u la n is im .

Kalitede Güveneceğiniz Kablo a n je a

F a b rik a : Eski E d irn e a s fa ltı N o : 34 G a zio sm a n p a şa Tel. : 23 4 4 85
B ü ro : O k ç u m u s a C ad. M id illi S o ka k N o : 2 B a n k a la r Sarayı Kat 4
Tel. : 44 73 0 7 - 4 9 01 37

İSO : 3491 Reklâm Moran : 1121

f — — _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ —

L J Oda dan haberler

İSVİÇRE 113,16 Pamuklu dokuma,

ülkelere göre İTALYA 257.093,13 Pamuk ipliği, alüminyum profil­
ler.

Tenımuz ayı KIBRIS 19.115,69 Pamuk ipliği, krepli kağıt, buz­

dolabı ve akşamı, oto radyatör
peteği, transform atör.

ihracatı KUVEYT 224.549,48 Çelik yay, alüminyum profiller

plâstikten mamul mutfak eşyası.
LİBERYA 17,— D;kiş makinası akşamı.
LİBYA 57.832,36 Pamuklu dokuma, emaye mutfak
eşyası.
Değer Tutar! LÜBNAN 327.333,17 Çamaşır makinası akşamı, bütan-
Ülkeler (FOB) $ İhraç olunan ürünler gazı ocağı, dikiş makinası ve
akşamı, terzi ütüsü, çelik boru­
A. B. D. 75.652,73 Ceket ve pantalon lar, çelik şeritler, alüminyum
AVUSTURYA 24.500,— Pamuk ipliği profiller, cam yünü.
BELÇİKA 147.042,67 Pamuk ipliği, pamuklu bluz, MACARİSTAN 239.400,— Pamuk ipliği
BULGARİSTAN 185.000,— Sülfonik asit NİJERYA 296,— Dikiş makinası ve akşamı.
CEZAYİR 42.040,— Bütangazı ocağı PAKİSTAN 49.538,92 Tekstil sanayi apre maddesi,
F. ALMANYA 276.778,90 Ç eşitli konserveler, pamuk ipliği, tıbbî ilâç, boş tıbbî ampul.
pamuklu bluz, sentetik çocuk ROMANYA 24.800,— Tıbbi ilâç.
giysisi, çamaşır suyu, çelik par­ Gelinlik ve tuvalettik kumaş,
S. ARABİSTAN 131.704,78
çalar çeşitli zincir, çelik eğe, buzdolabı ve akşamı, paslanmaz
pirinçten mamûl flatör, porselen çelikten mamûl mutfak eşyası,
elektrik malzemesi. alüminyum profiller.
FAS 19.406,41 Dikiş makinası ve akşamı, tele­ Dikiş makinası ve akşamı.
SENEGAL 17.714,—
fon santrali akşamı
SİNGAPUR 7.962,50 Tül perdelik
FİLDİŞİ SAHİLİ 22.717,— Dikiş makinası ve akşamı
SURİYE 677.728,98 Tarımsal mücadele ilâcı, şehirler­
FİNLANDİYA 15.966,44 Pamuklu dokuma, çelik eğe arası yolcu otobüsü, alüminyum
FRANSA 291.837,03 Pamuk ipliği, tarımsal mücadele p ro fille r çimento, çelik borular.
ilacı. Ev haşere ilâcı, çamaşır maki na­
ÜRDÜN 116.836,57
HOLLANDA 34.371,13 Pamuk ipliği şı ve akşamı, alüminyum profil­
IRAK 412.1817,64 Stearik asit, şehirlerarası yolcu ler.
otobüsü, elektrik motoru, çelik YUGOSLAVYA 415.444,07 Pamuk ipliği, alüminyum profil­
borular, bütangazı tüpü, alümin­ ler
yum mutfak eşyası, diğer made­
YUNANİSTAN 6.763,58 Boru ekleme parçaları.
ni eşya (klips toka v.b.) nike-
TOPLAM 4.823.066,39 (FOB) Ş
lajlı perde rayı, cam yünü.
İNGİLTERE 176.272,68 Pamuk ipliği, yatak çarşafı, sen­
te tik sunî karışımı kumaş, kam­
yon tamponu. ÜLKELERE GÖRE İHRACAT DÖKÜMÜ
İRAN 204.689,25 Sentetik iplik, tekstil sanayi ap­
ÜLKELER DEĞER TUTARI FOB $ %
re maddesi, ev haşere ilâcı, ma­
deni yüzleri temizleme tozu, bi- A. E. T. ÜLKELERİ (DOKUZLAR) 1.186.195,54 24,60
tüm enli müstehzarlar, çamaşır DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ 1.011.197,88 20,96
makinası akşamı dikiş makinası ORTADOĞU ÜLKELERİ 2.332.496,05 48,36
ve akşamı, porselenden mamûl, KUZEY AFRİKA ÜLKELERİ 119.278,77 2,47
elektrik malzemesi. A. B. DEVLETLERİ 75.652,73 1,57
DİĞER ÜLKELER 98.245,42 2,04
İRLANDA CUM. 2.800,— Tıbbi ilâç.
İSRAİL 218.350,49 Ç eşitli konserve, çeşitli meyve TOPLAM (FOB) Ş 4.823.066,39 100.00
reçeli, argon gazı, şehirlerarası
yolcu otobüsü, buzdolabı ve ak­
şamı, klasör mekanizmaları.
İSVEÇ 99.210,63 Pamuklu dokuma, sunî ipekten Derleyen : Nuri BAYRAKTAR
kumaş, sentetik perdelik kumaş,
çeşitli zincir. İstanbul Sanayi Odası

47
 &

V#
DÖNER $İ$ IZGARA TERTİBATII
,

MODERNSTİL -OCAK
=0

I'

ALLER

AUER İMÂLAT ANONİM ŞİRKETİ

MERKEZ : İm am Sok. 23, Beyoğlu - İS T A N B U L Tel. : 45 60 16-45 32 70
FABRİKA : Gümüşsüyü Cad. No. 26, M altepe-TO PK A PI T e l.: 23 30 57/8

İSO : 3473 i m

Fuar ve Sergiler
AVRUPA VE DENİZAŞIRI
ÜLKELERDEKİ FUAR VE SERGİLER
Ekim/1974 Brüksel (Belçika)
Uluslararası Hırdavat fuarı
Ekim/1974 Londra (İngiltere)
Uluslararası Londra moda fuarı
Ekim/1974 Sofya (Bulgaristan)
Uluslararası kitap fuarı
Ekim/1974 Tokyo (Japonya)
13. Uluslararası Japon Oyuncak fuarı
Ekim/1974 Torquay (İngiltere)
Çevre Sağlığı Sergisi
Ekim/1974 Utrecht (Hollanda)
Duvar, Döşeme ve tavan işlem eleri sergisi
1-4.10.1974 Brighton (İngiltere)
Modern metotla depolama sergisi
1-5.10.1974 Luxemburg (Luxemburg)
Uluslararası yol inşaatı sergisi
1-6.10.1974 Bordo (Fransa)
2. Uluslararası Okyanuslardan faydalan­
ma sergisi
1-6.10.1974 Bordo (Fransa)
Uluslararası Balıkçılık sergisi
1-21.10.1974 Bağdat (İrak)
Uluslararası fuar
2-5.10.1974 Dornbirn (Avusturya)
Büro Organizasyonu ve tekniği sergisi
2-6.10.1974 Padua (İtalya)
12. Uluslararası istihraç tekniği, stok ve
tevzi sergisi
3-6.10.1974 Metz (Fransa)
Tarım sergisi
3-6.10.1974 Verona (İtalya)
Uluslararası Zooteknik faaliyetler sergisi
3-8.10.1974 Budapeşte (Macaristan)
Aydınlatma tekniği sergisi
3-9.10.1974 Kopenhag (Danimarka)
2. Uluslararası Elektronik fuar
3-11.10.1974 Üsküp (Yugoslavya)
15. Uluslararası tütün ve tütün makinele­
ri fuarı
3-13.10.1974 Paris (Fransa)
Otomobil sergisi
3-13.10.1974 Zaragoza (İspanya)
M illi numune fuarı
4-20.10.1974 Sao Paolo (Brezilya)
Çocuklar için sergi
5-8.10.1974 Lion (Fransa)
Avrupa mobilya tica re t fuarı
5-8.10.1974 Lion (Fransa)
Avrupa M obilyacılık ihtiyaçları sanayii
pazarı
5-20.10.1974 Brüksel (Belçika)
Gıda ve ev idaresi sergisi
5-20.10.1974 Dallas (A.B.D.)
Texas fuarı
5-20.10.1974 Luanda (Angola)
Uluslararası fuar
11-24.10.1974 Kopenhag (Danimarka)
Sovyet tic a re t ve sanayi sergisi
12-20.10.1974 Namur (Belçika)
Mobilya fuarı
13-15.10.1974 Bern (İsviçre)
6-9.10.1974 Malmö (İsveç)
Yaz sporları ve Tekstil ticaret fuarı
Uluslararası yer bakımı ve Döşeme ma­
teryali tica re t fuarı 13-16.10.1974 Zürich (İsviçre)
Uluslararası kadın ve çocuk moda salonu
6-13.10.1974 Paris (Fransa)
M otosiklet fuarı 13-20.10.1974 Mexico (Meksika)
Gastroenteroloji kongresi
6-14.10.1974 Bologna (İtalya)
13-22.10.1974 Bükreş (Romanya)
inşaatta endüstrileşme sergisi
Uluslararası fuar
7-11.10.1974 Chicago (A.B.D.)
14-18.10.1974 Tel-Aviv (İsrail)
Ambalaj makineleri sergisi
Uluslararası Büro teçhizatı ve matbaa sa­
7-11.10.1974 Londra (İngiltere)
nayii sergisi
1. Uluslararası Okyanus tekniği sergisi
14-19.10.1974 Budapeşte (Macaristan)
7-11.10.1974 Melburn (Avusturalya)
İcatlar ve Patentler sergisi
Uluslararası Elektronik muhaberat cihazla­
14-19.10.1974 Prag (Çekoslovakya)
rında kontrol ve otomasyon sergisi
7. Uluslararası Isıtma ve Klima tekniği
7-12.10.1974 Helsinki (Finlandiya)
sergisi
Büro tekniği (Büro makineleri ve teçhi­
14-20.10.1974 İnnaburg (Avusturya)
zatı) sergisi
Sıhhî malzeme ve Isıtma cihazları sergisi
7-12.10.1974 Stokholm (İsveç)
15-17.10.1974 Brighton (İngiltere)
Ölçü aletleri ve ölçü tekniği fuarı
Uluslararası Elektronik ambalaj ve imalât
7-13.10.1974 Belgrad (Yugoslavya)
vasıtaları sergisi
1. Moda fuarı
15-20.10.1974 Lizbon (Portekiz)
7-18.10.1974 Zürich (İsviçre)
Uluslararası Büro teçhizatı ticaret sergisi
65. İsviçre moda haftası
15.10-15.11.1974 Kanton (Çin Halk Cumhu­
8-10.10.1974 Utrecht (Hollanda)
riyeti)
Bahçıvanlık tica re t fuarı
Çin ihraç malları fuarı
8-11.10.1974 Leicester (İngiltere)
16-26.10.1974 Londra (İngiltere)
Mahallî matbaacılık sergisi
Otomobil Aksesuvarı ve garaj teçhizatı
8-12.10.1974 Ljubljana (Yugoslavya)
tica re t fuarı
Uluslararası Elektronik, Muhaberat, oto­
16-26.10.1974 Londra (İngiltere)
masyon ve Nükleer tekniği sergisi
Uluslararası Otomobil sergisi
8-15.10.1974 Bratislava (Çekoslovakya)
17-23.10.1974 Stokholm (İsveç)
Uluslararası sıhhî malzeme tekniği sergisi
Stokholm teknik fuarı
8-16.10.1974 Amsterdam (Hollanda)
18-23.10.1974 Brüksel (Belçika)
Büro teçhizatı sergisi
5. Uluslararası sıhhî malzeme ve mutfak
9-12.10.1974 Chicago (A.B.D.)
malzemesi tica re t sergisi
Uluslararası serigrafi sergisi
18-27.10.1974 Genua (İtalya)
9-12.10.1974 Utrecht (Hollanda)
4. Uluslararası su altı sporları sergisi
Domuz ve Kümes hayvanlarının islâh ve
18-27.10.1974 Cenova (İtalya)
yetiştirilm esine ait Ticaret fuarı
14. Uluslararası deniz tekneleri sergisi
9-13.10.1974 Viyana (Avusturya)
18-27.10.1974 Porto (Portekiz)
4. Avusturya Elektronik eğlence cihazları
Ormancılık, Orman işletm esi, ağaç, man­
tica re t fuarı
tar, kâğıttan mamul eşya endüstrisi, mo­
9-16.10.1974 Budapeşte (Macaristan)
bilya, makine ve yedekleri sergisi
3. Uluslararası Ambalaj tekniği sergisi
19-22.10.1974 Chicago (A .B .D .)
9-16.10.1974 Budapeşte (Macaristan)
M illi Büro teçhizatı sergisi
Uluslararası Tekstil, elbise, Ayakkabı ve
deri sanayii yıkama makineleri sergisi 19-24.10.1974 Paris (Fransa)
Fransız lüks sınıf kadın konfeksiyonu ve
9-16.10.1974 Budapeşte (Macaristan)
Butik salonu
Uluslararası el işçiliği, ambalaj, nakil va­
sıtalarının bakımı ve ambarlama sergisi 19-24.10.1974 Paris (Fransa)
9-20.10.1974 Madrit (İspanya) Uluslararası kadın konfeksiyonu sergisi
Okazyon otom obiller ve makineler pazarı 19-26.10.1974 Murcia (İspanya)
10-21.10.1974 Paris (Fransa) Uluslararası konserve gıda maddeleri fuarı
21. Uluslararası O telcilik ve İkram servisi 19-27.10.1974 Subotica (Yugoslavya)
endüstrisi ve teçhizatı tica re t fuarı XVII. Uluslararası tica re t ve el işleri fuarı
11-16.10.1974 Sarajevo (Yugoslavya) 19-27.10.1974 Stokholm (İsveç)
V. Uluslararası alkollü ve alkolsüz içkiler, Uluslararası m utfak ve ev idaresi makine­
bira ve madensuyu fuarı leri fuarı
11-20.10.1974 Kranj (Yugoslavya) 19-28.10.1974 Valencia (İspanya)
VII. Uluslararası tica re t ve endüstri fuarı İspanya Mobilya fuarı
11-20.10.1974 Montpellier (Fransa) 19-28.10.1974 Valencia (ispanya)
26.Uluslararası şarapçılık ve Şarap fuarı Uluslararası ağaç makineleri fuarı
19-29.10.1974 Atina (Yunanistan) 28-31.10.1974 New York (A.B.D.) 9-12.10.1974 Wiesbaden
Modern ev sergisi Uluslararası aletler ve Otomasyon sergisi Branda ve tente endüstrisinde te rtip tek­
20-22.10.1974 Vicenza (İtalya) 28.10-1.11.1974 Amsterdam (Hollanda) niği ve teçhizatı sergisi
Süt endüstrisi sergisi Uluslararası Elektronik fuar 10-13.10.1974 Karlsruhe
28.10-1.11.1974 Budapeşte (Macaristan) 2. Optik fuarı
20-23.10.1974 New York (A.B.D.)
Erkek spor elbiseleri M illi sergisi Malzeme te sti ve modern kons*rüksiyon 10-15.10.1974 Frankfurt
sergisi Frankfurt kitap fuarı
20-24.10.1974 Washington (A.B.D.)
28.10-1.11.1974 Oslo (Norveç) 10-16.10.1974 Düsseldorf
Amerikan gıda maddeleri ve süt endüstri­
Yeni teknik lisansları satın almak için 2. VI. Uluslararası ölçü tekniği ve otomas­
si sergisi
Uluslararası Forum. yon sergisi
20-24.10.1974 Viyana (Avusturya)
28.10-2.11.1974 Zürich (İsviçre) 11-13.10.1974 Köln
Uluslararası otel, lokanta ve büyük mut­
VII. Uluslararası H idrolik yağı ve lâstik Uluslararası çocuk elbiseleri fuarı
faklar fuarı
tekniği fuarı 12-13.10.1974 Friedrichshafen
2C-25.10.1974 Cannes (Fransa) 28.10-3.11.1974 Belgrad (Yugoslavya) Okazyon otom obiller sergisi
Uluslararası Kablo - Televizyon pazarı V. Uluslararası öğretim malzemeleri ser­ 13-16.1C.1974 Berlin
20.10-15.11.1974 Magadisco (G. Afrika gisi Moda f'jarı
Birliği) 28.10-3.11.1974 Belgrad (Yugoslavya) 13-22.10.1974 Berlin
M illi fuar XIX. Uluslararası kitap fuarı Kadın moda salonu
21-23.10.1974 Utrecht (Holanda) 28.10-3.11.1974 Londra (İngiltere) 16-21.10.1974 Stuttgart
O tomatik dağıtım sergisi Uluslararası ODYO fuarı Maden işleme makineleri sergisi
21-24.10.1974 Detroit (A.B.D.) 28.10-4.11.1974 Bilbao (İspanya)
17-18.10.1974 Hamburg
Maden ve maden çalışmaları tekniği ser­ Hırdavat fuarı
gisi Avrupa deniz tekneleri fuarı
28.10-11.11.1974 Paris (Fransa)
21-25.10.1974 Göteborg (İsveç) 17-19.10.1974 Berlin
(K E N D İN YAP) Ticaret fuarı
Hasta bakımı ve sağlık sergisi iş emniyeti sergisi
29-31.10.1974 Chicago (A.B.D.)
21-25.10.1974 Greenville (A.B.D.) 1C-22.10.1974 Frankfurt
Otomobil Servis bakımı endüstrisi sergi­
Uluslararası te kstil sergisi Uluslararası Otomobil, Atölye, Servis is­
si
tasyonları ve garaj teçhizatı sergisi
21-26.10.194 Zagreb (Yugoslavya) 29.10-1.11.1974 Londra (İngiltere)
VI. Uluslararası Büro teçhizatı ve Elektro- I. Avrupa teknik konstrüksiyon elemanları 19-21.10.1974 Sindelfingen
ikk düzenleyiciler (Programlayıılar) sergi­ sergisi Gıda tüketim maddeleri fuarı
si 30.10-2.11.1974 Harrogate (İngiltere) 19-21.10.1974 Wiesbaden
22-26.10.1974 Utrecht (Hollanda) Uluslararası Ayakkabı maltjneleri ve ma­ X. Uluslararası hatıra ve hediyelik eşya
Ç içekçilik fuarı teryalleri sergisi salonu
22-31.10.1974 Viyana (Avusturya) 30.10-5.11.1974 Budapeşte (Macaristan) 19-27.10.1974 Hamburg
Avusturya istihsal sergisi II. Uluslararası Tıbbî enstrüman ve has­ Uluslararası Alman deniz tekneleri sergi­
23-26.10.1974 Graz (Avusturya) tane teçhizatı sergisi si
Uluslararası su ve hava kirlenm esinin 30.10-10.11.1974 Turin (İtalya) 19-27.10.1974 Karlsruhe
kontrolü sergisi 55. Uluslararası Otomobil sergisi Gıda tüketim maddeleri sergisi
23-26.10.1974 Malmö (İsveç) Dijon (Fransa)
30.10-11.11.1974 23-27.10.1974 Münih

Uluslararası ODYOVİZUEL yardımcı mad­ Dijon Gastronomi fuarı Uluslararası kombine tra fik sistem i sei'-
deleri ve sistem i fuarı gisi
31.10-3.11.1974 Viyana (Avusturya)
24-27.10.1974 Düsseldorf
23.10-3.11.1974 Genf (İsviçre) Deniz tekneleri ve su sporları turizm i
sergisi Uluslararası endüstri, tia re t ve sanat ser­
Şarap sergisi
gisi
23.10-3.11.1974 Genf (İsviçre) 31.10-11.11.1974 Bordo (Fransa)
25-31.10.1974 Dortmund
İdeal ev sergisi Ev konforu sergisi
Prefabrik inşaat sergisi
24-31.10.1974 Utrecht (Hollanda) 31.10-14.11.1974 Zürich (İsviçre)
26.10-3.11.1974 Essen
Elektronik fuar Zürich Şarap sergisi
Polonya M illi segisi
24.10-4.11.1974 Osaka (Japonya) Ekim/Kas. 1974 Utrect (Hollanda)
Japon, Uluslararası alet makineleri fuatı Reklâmcılık fuarı 26.10-3.11.194 Gronau
Sanat ve tica re t büyük sergisi ve satış
25-27.10.1974 ve 1-3.11.1974 Salzburg (Avus­ fuarı
turya) ALMANYA’DAKİLER 27-31.10.1974 Düsseldorf
Ev - Ev İdaresi makineleri - Mobilya ser­ 103. Uluslararası Moda fuarı
gisi.
Sonbahar/1974 Düsseldorf 29.10-1.11.1974 Frankfurt
26.10-3.11.1974 Barcelona (İspanya) X. Frankfurt Büro malzemesi sergisi
Ev mobilyaları fuarı
Fotoğraf, Televizyon ve Radyo sergisi
3-6.10.1974 Wiesbaden 29.10-1.11.1974 Münih
26.10-10.11.1974 Basel (İsviçre) Endüstri ve sosyal çalışmalar sergisi Uluslararası okul ve tedrisatta teknik sis­
Sonbahar eşya fuarı tem ve eleman sergisi
4-6.10.1974 Freiburg
26.10-11.11.1974 Charleroi (Belçika) 35. Okazyon Otomobil sergisi 30.10-3.11.1974 Essen
21. Ev idaresi sergisi. 6-10.10.1974 Münih M illî Pulculuk sergisi
27-30.10.1974 Amsterdam (Hollanda) 30. Uluslararası moda fuarı 30.10-3.11.1974 Nürnberg
Uluslararası kadın konfeksiyonu fuarı 9-12.10.1974 Nürnberg Uluslararası icat ve ye nilikler sergisi
27.10-4.11.1974 Brünn (Çekoslovakya) Soğutucu ve Klima tekniği aletleri ve ma­ 31.10-3.11.1974 Villingen-Schweiningen
Uluslararası audiovisuel sergisi kineleri sergisi II. Karavan sergisi
27.10-4.11.1974 Brünn (Çekoslovakya) 9-12.10.1974 Saarbrücken Ekim/Kas. 1974 Friedrichshafen
Uluslararası film fuarı 4. Büro teçhizatı sergisi Bürolarda teşebbüs ve idarecilik fuart

50
 5 UN SUNGURLAR
/fiili

¿ S ISI SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ K»

TÜRKİYEDE KAZAN SANAYİİNİ KURAN VE GELİŞTİREN SUNGURLARIN ESERLERİ
ÜLKEMİZİN HER KÖSESİNDE BASARI İLE ÇALIŞMAKTADIR. ■ ■ ■ ■ ■

MUHTELİF SKOC KAZAN DAİRELERİNDEN BİR KACI

TO K A T TÜ R SAN T T A T KONSERVE

k o n s e rve Fab. Skoç b u h a r S a n tr a lı S koç k a za n lı b u h a r S a n tra lı

SKOÇ K A Z A N A T Ö L Y E S İN D E N BİR G Ö R Ü N Ü Ş

İZ M İR A L İA Ğ A V ik in g P A Ş A B A H Ç E İS P İR T O FAB.
K a ğ ıt Fab. Skoç kazan T e s is i S koç kazan D a ire s i

M A N İS A C O C A C O L A E x p o r t Fab. B ir Skoç t ip i kaza n ın n a k li A Y E K S T R A K Y A Y A Ğ FAB. A yçiçeği

K abuğu Y a k a n K o m p le Yağ K azanı

İMALÂT MONTAJ, TAAHHÜT İTHALÂT MÜŞAVİRLİK, PROÜE.

g
O)
d)
>-
JE

SUNGURLAR IS I S A N A Y İİ A . Ş. a
BOĞAZKESEN CAD. 63. SUNGURLAR HAN T O P H A N E - İS T A N B U L ANKARA: ATA TÜRK B U L V A R I • K IN A C I APT. 1 0 7 /4 Y E N İŞ E H İR - A N K A R A
TELEFON : 4 5 51 2 4 - 8 TELEFON: 12 8 0 34
\ F A B R İK A : K E M E R B U R G A Z C A D . Ç O B A N Ç E Ş M E M E V K İ İ S İL Â H T A R 12 9 6 0 7

TELEFON M d. 21 5 3 0 8 -İS T A N B U L İZ M İR : ATA TÜRK CAD. 3 5 0 /A B İR İN C İ K O R D O N A L S A N C A K - İZ M İR

SANT. 23 22 5 0 -1 Telex : 22 637 TELEFON: 26C 20

Başkent Reklâm : 218
İSO : 3493 ANK. 117 ADANA: DÖRTYOLAĞZI ÇAKMAK CAD N 2158 ADANA TEL:18 390
 c u v

TURBOMAKİNAlAR SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

— SULAMA Te YAĞMURLAMA POMPALARI

— DALGIÇ POMPALAR (BATI ALMAN - PLEUGER)
— EKSENEL POMPALAR
— PROSES POMPALARI
— ÇAMUR POMPALARI
— VOLUMETRİK POMPA
— HİDROFOR POMPA
— KAZAN BESİ POMPALARI
— DURAMETALLIC ( ABD ) MEKANİK SALMASTRALARI

YÜKSEK VERİM
Ji- O S T Ü N KALİTE
- Î t U Z U M ö M O R

GERÇEK GK R K N T İ
& p ozİTİr s izd irm a zlik

Ö Z E L L İ K L E R İ İLE EN B Ü Y Ü K Y A R D I M C I N İZDİR.

MERKEZ : Şehit Muhtar Caddesi 66/3 Taksim - İSTANBUL Telefon : 49 58 84

A C E N T A L A R : Batı Anadolu - IM PO - Gazi Bulvarı 128 İZ M İR Telgraf : TÜ R B O S A N
Güney Anadolu - K O Ç O Ğ L U TİCA R ET Telefon : 2 4 I I 4
İstiklâl Caddesi 22 / C MERSİN Telefon : 3 1 66

İSO : 3481

R o m a n y a II. Dışticaret
I. İktisadi bünye
Son 20 sene zarfında Romen ekonomisinde yapılan radikal
değişikliklerle, evvelce ziraat, ormancılık ve petrol üzerine kuru­
lu İktisadî düzenin sanayiye kaydırılması gerçekleştirilm iştir.
1966-70 devresini kapsayan 5 senelik plânda m illî gelir ar­
tış hızı 7,7 olarak saptanmış ve bu plân hedefleri gerçekleştiril­
m iştir.
a) Sanayi •
Halen ülke sanayileşme gayretleri içindedir. Petrol, keres­
te, şarap ve meyve gibi geleneksel ihraç mallan yanında sa­
nayi mallan da ihraç edilmektedir. İkinci Dünya savaşından beri
yapılan toplam yatırımların % 50'si sanayi sektöründe olmuş,
1970'de ise bu sektördeki yatırım lar m illî gelirin % 60'na ulaş­
mıştır.
M illi gelirindeki artış hızı bakımından Avrupa’nın ileri ge­
len ülkelerinden olan Romanya'da 1971-75 dönemi için 'hesapla­
nan rakamlara göre ağır sanayide yılda % 11,7 ilâ % 13 arasın-
p da bir büyüme beklenmekte, bu arada tüketim mallan istihsa­
lindeki büyümenin de % 9,5 ilâ % 11 olacağı tahmin edilmek­
tedir. Gene bu dönemde m illî gelir artış hızı % 10-11'e ulaşa­
caktır.
b) Ziraat ;
Romanya zengin bir tarım ülkesidir. Nüfusun % 64,5’u ta­
rım ile uğraşmakta olup tarım alanları ülkenin toplam alanının
% 63'ünü kaplamaktadır.
Arazinin dağılışı kilometrekare olarak şöyledir: Ekilebilir
arazi 97.283; çapırlar, meyvalıklar 44,286; ormanlar 63.133; top­
lam 237.500. Toprak ürünlerinin başında buğday, mısır ve diğer
tahıllar gelmektedir. Bağcılık da önemli b ir tarım faaliyetidir.
Devlet sektörü arazinin % 95,4'una sahip bulunmaktadır. 1966
yılında Ziraat Kooperatifleri M illî Birliği, kollektif çiftlikle rd e
sevk ve idarecilerin hareket serfoestiyetini arttırm ıştır.
c) Hayvancılık ı
Tarım ile uğraşan nüfus hayvancılığı da ek faaliyet olarak
yürütmektedir. Dağlık bölgelerde büyük baş hayvanlar y e tiş tiril­
mekte, ovalarda tesis edilen çiftlikle rd e de diğer ç iftlik hayvan­
ları üretilm ektedir.
Balıkçılık nehir ağızlarında ve kıyılarda yapılmaktadır.
d) Ormancılık ;
Orman arazisinin toplamı 6.38 milyon hektardır. 1965 yılın­
da 5 milyon m3 biçilm iş kereste elde edilmiş, aynı sene, 66.968
hektar yeniden ağaçlandırılmıştır.
e) Madencilik *
Bellibaşlı m ineraller linyit, kömür, demir, bakır, krom, man­
ganez, tuz cevherleri ile boksit ham petrol ve tabii gazdır.
Petrol kuyuları Prakova, Moldavia, Oltenia ve Arges bölge­
sindedir. Romen rafinerilerinin kapasitesi 13 milyon tondur.
Petrol istihsali II. Dünya Savaşında büyük bir düşme göstermiş
ancak harp sonrasında senede 11 milyon tonu bulmuştur.
A. Genel Prensipler :
1) Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Anayasasının 8. madde­
si gereğince Dışticaret, devlet tekelindedir.
2) Dışticaret faaliyetleri 5 yıllık plân ve yıllık programlar
çerçevesinde yürütülür.
İthalât talepleri, ekonominin reel ihtiyaçları ve ihraç imkân­
ları ile ayarlı olarak te sb it olunur.
3) Plân hazırlanmasında Ödemeler Dengesi gözönünde tutu­
lur.
Bununla beraber, sanayi ihtiyacı için yapılan ithalât sebe­
biyle ortaya çıkan Ödemeler Dengesi açığı, lurizm-Hizmet-Gö-
rünmeyen Kalemler Fazlalığı veya ileriki yıllarda yapılacak sa­
nayi malları ihracatı gelirleri ile telâfi edilir.
4) İthalât ve ihracat plân-program çevçevesinde, siyasî-eko-
nomik - ticarî münasebetlere uygun olarak realize edilir.
İhracatta en kârlı fiyatlar, ithalâtta en ucuz fiya t fakat en
iyi kalite gözetilir.
5) İthalât ve ihracatın yürütülmesi ile muayyen madde grup­
larında ihtisas sahibi devlet kuruluşları görevlidir.
6) Romanya, tica rî mübadelelerde istikrar sağlamak mak-
sadiyle, diğer ülkelerle yaptığı ticaret anlaşmalarına, karşılıklı
olarak, «En Ziyade Müsaadeye Mazhar Devlet» kaydının konul­
masına taraftardır.
7) İthalât ve İhracat Lisansa tabidir. Bu lisanslar, Romen
Dışticaret Bakanlığınca verilir.
B. Dışticaret Devlet Kuruluşları :
Bu kuruluşlar;
1) Yabancı firm alar ile alım-satım mukaveleleri yapabilirler,
2) Müstakil, hükmi şahsiyeti haiz ve işlerinde muhtardırlar.
Faaliyetlerinde kârlılık prensibini güderler,
3) Yabancı partnerl’erini seçmekte serbesttirler,
4) ithalâtta, ticarî ö rf ve adetlere uygun olarak birçok
talepleri mukayese etmek, ihracatta en kârlı pazarı seçmekle
yükümlüdürler,
5) İthâl mallarının iç piyasada satışını sağlamak için ayrı
bir fiya t seviyesi te sb it ederler.
İhraç malları için en yüksek fiyatı ararlar.
C. Dış Ödemeler :
1) Romen para birimi «Ley»dir. Karşılığı 0,148112 gr. saf
altındır,
2} Dış ödemeler, ödeme anlaşmalarına göre hesap pa­
rası ile veya serbest konvertibl döviz ile yapılır,
3) (RGW = ) Comecon üyesi devletler ile ödemeler, hesap
parası transferabl Ruble üzerinden yapılır,
4) Ödeme şartlan, alım-satım mukavelesine göre; inkasso,
akreditif, mal mukabili, vesaik mukabili gibi ticarî örf adete uy­
gun her şekilde te sb it edilebilir.
53
 D. Gümrük Rejimi : 1) Batı ülkeleriyle ticaretinde Romanya borçlu durumdadır.
Her yıl tica re t bilançosu açık verm ektedir. Bu hal Romanya’yı
1) D ışticaret devlet kuruluşlarınca yapılan İthalât ve ihracat­ Sosyalist Blok ile ticarete icbar etm ektedir.
ta, cari tarifeye göre, gümrük vergisi ödenir, 2) Romanya, Sosyalist ülkelerle mevcut Kliring Anlaşmaları­
2) Gümrük form aliteleri, malın ve vesaikin basit bir te tk i­ nı b e lirli nisıbetlerde geliştirm ek zorunluğundadır.
kinden ibarettir, Romanya Dışticaretinde yer alan ülkelerden bazıları aşağıda
3) Transit mallar, muvakkat ithalât ve ihracat, numune ve gösterilm iştir. (M ilyon ley olarak)
modeller, yolcu beraberindeki eşya, diplom atik eşya, gümrükten
muaftır, İthalât İhracat
4) Yolcu beraberinde veya posta ile sevkiyatta olmakla be­ k e l e r 1971 1971
raber, şahsi ihtiyacın üstünde veya yüksek kıymeti haiz eşya Avusturya 364.6 297.6
gümrüğe tâbidir. Belçika 165.7 107.3
Bulgaristan 237.7 164.0
III. Ticari ilişkiler Çin Halk Cumhuriyeti 536.4 595.8
Çekoslovakya 896.0 734.8
Romanya’nın İktisadî politikasında ihracata öncelik tanın­ M ısır 90.8 116.5
m ıştır. Hedef sanayi mamûlleri ihracatını geliştirm ektir. Zira Fransa 806.9 502.9
global sınaî üretim in ancak % 3,7’si ihracata yönelebilm iş du­ Federal Almanya 886.8 1.253.4
rumdadır. Doğu Almanya 919.6 781.1
Romanya dışticareti Milyon Ley olarak (M art 1973’ten iti­ Macaristan 408.8 430.0
baren 4,9 Ley — 1 $ İtalya 641.8 730.0
Japonya 214.8 53.6
1966 1967 1968 1969 1970 1971 Polonya 431.0 497.4
Toplam Rusya 2.907.9 3.398.9
ithalât 7.279.3 9.276.5 9.653.8 10.442.9 11.760.8 12.616.1 İngiltere 689.4 304.9
Toplam Yugoslavya 256.7 369.4
ihracat 7.116.9 8.372.1 8.811.4 9.798.7 11.104.9 12.606.0
Daha ziyade Doğu Blokuna dönük b ir dışticaret politikası iz­
Romanya D ışticaretinin gelişmesini köstekleyen büyük âmil leyen Romanya’nın bu blok ülkelerinden Yugoslavya, Rusya, Po­
ihracat yetersizliğidir. Romen dışticareti her yıl küçük çapta açık lonya, Macaristan ile olan tica re t dengesi lehte, Bulgaristan, Do­
verm ektedir. 1966 yılından bu yana dışticaret bilânçosunda denge­ ğu Almanya ile olan tica re t dengesi ise aleyhte kapanmış bulun­
nin kurulamamış olduğu müşahede ediliyor. (1965 yılı müstesna) maktadır.
Batı ülkeleri arasında en çok ithalâtı Fransa'dan yapmakta,
A. Romanya’nın Mal Grupları İtibariyle Ticarî bunun yanında ihraç mallarını ise İtalyan pazarlarına sürm ektedir.
İlişkileri :
IV. Türkiye - Romanya ticari ilişkileri
İthalât Birim 1971
Maden kömürü 1000 ton 758.3 14 M art 1973’te aralarındaki tica re ti serbest döviz siste­
Pamuk » » 91.1 mine dönüştüren Türkiye ile Romanya'nın ticarî ilişkilerini yıllar
Komple fabrika milyon ley 129.3 itibariyle inceleyecek olursak iki ülkenin ihracatının ve ithalâtının
Mamûl maddeler 1000 ton 1.544.1 genellikle değişen b ir tempoda seyrettikleri anlaşılmaktadır
Dem ir cevheri » » 6.939.4
(dolar olarak)
M etalürji kömürü » » 2.434.5
1969 1970 1971 1972 1973
Şeker » » 118.9
İhracatımız 8.504.252 3.284.859 4.049.885 8.798.865 9.608.004
Narenciye » » 42.6
İthalâtımız 7.546.705 8.255.315 6.921.619 3.883.293 7.783.984
Otomobil adet 3.936
M otosiklet » 1.206 Türkiye’ye ihraç olunabilecek Romen Malları :
Elektrik motoru » 93.612
— Petrol ve petrol ürünleri : Gazyağı, M otorin, Fuel Oil,
Bakliyat 1000 ton 704.2
Parafin, Klorür, fosfatlar, karbonatlar, Kireç kaymağı Bakır, Peni­
Meyve » » 45.7
silin müştakları ve tuzları, Kükürtlü boyalar, A k tif hale getirilm iş
Fuel Oil • » 1.540.6
kömürler, Matbaa ve yazı kâğıtları, Dokumaya elverişli suni ve
Gaz » » 2.620.4
sentetik lifle r, El aletleri, Dökme demirden boru teferruatı, Mo­
Petrol » . 624.0
topomp, tulumba, türbopomplar, Trifaze elektrik sayaçları, Trak­
Madeni yağlar » » 358.3
törler, Müzik aletleri, Transistor.
Yemeklik yağ » » 131.7
Çimento » » 931.5 Romanya’ya ihraç olunabilecek Türk Malları :
Kimyevi giibre milyon ton 655.9
— Taze balıklar ve balık konserveleri (balık yumurtası dahil),
Traktör » 11.317
Zeytin, Narenciye, Kuru incir, Kuru üzüm, Antep fıstığı, Badem,
Rulman » 6.860
Fındık, Defne yaprağı, Kabuklu yer fıstığı, Susam tohumu, Ke­
Nakil vasıtaları » 4.343
nevir, tohumu, Palamut hülâsası, Çöven, Küspe, Tütün, Borasit,
Elektrik motoru » 315
Demir Cevheri, Manganez cevheri, Krom cevheri, Tıbbî müstah­
Petrol arama malzemeleri m ilyon ley 373.5
zarat, Küçükbaş hayvan derileri, Yapağı (k irli), T iftik, Yün ip­
likleri, % 100 yünden veya diğer elyaf karışımı mensucat, Pa­
Görüldüğü gibi Romanya’nın ithalâtını özellikle dem ir cev­
muk, Pamuk ip likle ri, Pamuklu mensucat, havlular ve tül perde­
heri olmak üzere madenler ve mamûl maddeler teşkil etmekte,
ler, Fren ve debriyaj balataları, Elektrik kabloları, Zeytinyağı pe­
ihracatında ise petrol ve petrol ürünleri önemli rol oynamaktadır.
rakende satış için küçük ambalajlarda, Çay, Kabak çekirdeği.
B. Romanya’nın Memleketler İtibariyle Ticarî İliş­ Şemsiyeler, Türkçe müzik plâkları, Cam yünü ve cam elyafı,
kileri : Cam yününden keçe, Maden kömürü, M uhtelif.

Son yıllarda Romanya'nın sosyalist ülkelerle daha geniş çapta Not : Bu listeler Türkiye ile Romanya arasında ikili anlaşmaların
ticarî mübadeleler ihdas etme temayüllü oluşunun iki âmili mev­ geçerli olduğu devrede hazırlanan istatistiklerden derlen­
cuttur. miştir.

54
 m a k i n a l a k ı m e n d ü s t r is i A . Ş .

May patentli
HSS ve WS
MATKAP UÇLARI
MARTIN MİLLER,
UDDEHOLM,
SANDVİK
ŞERİT, KATARAK,
DAİRE, EL, MAKİNA
TESTERELERİ
TORNA KALEM LERİ
E L K IL A V U Z L A R I*
(M e tr ik ve W h itw o rth )
M A K İN A K IL A V U Z L A R I
PA FTA LA R
ı M e trik ve W h itw o rth )
K O N İK K A Y B A L A R
EL RAYBALAR1
M A K İN A RAY B A L A R I
PA R M A K F R E Z E L E R İ
D E L İK F R E Z E L E R İ
KANAL FREZELERİ
A Ç IL I A L IN F R E Z E L E R İ
P R İZ M A f r e z e l e r ;
Y A R IK F R E Z E L E R İ
VALS F R E Z E L E R İ
AÇI FREZELERİ
MODÜL F R E Z E L E R İ
PU N TA M ATK A PLA RI
FREZE TESTERELERİ

ve

D ÎG E R Ö Z E L K E S İC t
T A K IM L A R IN ta m a m ım
• t o k t a n v e y a k ıs a tea lim
m ü d d e tli o l a r a k m ü ş te rile ­
rim iz in İh tiy a ç la rın ı
k a r ş ıla m a k la ş e r e f
d u y a rız .

M ü tem m im bilgi İstey in iz.

Mamullerim izin bütün ebat ve hatvelerdekı çeşitleri derhal ve kısa vadeli olarak teslime amadedir.
: ; • . . . .
DİKAT: Makina-Takım Endüstrisi mamulleri Türk Standardlan Enstitüsü normlarına göre
imal edilmekte ve T.M.M.O.B. Makina Mühendisleri Odasının kalite belgesine haizdir. >
- ■.

İS O : 3 4 6 7
 GARANTINIIZ’mí

S İZ L E R İÇ İN DÜŞÜNDÜK
S İZ L E R İÇ İN PLANLADIK
Beynelmilel N o r m l a r
Yüksek Randıman
B o l yedek par ça

T ü rk e m e ğ in in p ırla n ta s ı

M E TÜ A T
REVOLVER TORNA
T a r la b a ş ı T u ra n C ad. N o :1 2 6
TEZGAHLARI tel: 4 9 9 1 0 3 ta k s in i

ISO : 3480

A
SANAYİ
1 C '""v.
ELEKTRİK ve ELEKTRONİK
ENDÜSTRİSİ İÇİN
POLİÜRETAN esaslı BOYALAR, LÂKLAR,
YAPIŞTIRICILAR ve DÖKÜM REÇİNELERİ
SIMAK
semak inşaat sanayi ve t ic a r e t anonim şirketi.

Fabrika : Kâğıthane - İSTANBUL Telefon : 40 70 50 - 47 38 19

Genel Satıcısı : MEGES A.Ş. Meclisi Mebusan Cad. 113 Fındıklı - İstanbul
Telefon : 44 78 15 - 49 85 54 - 44 00 17 - 49 29 52

is o 3474
 TEK FEN
İMALÂT VE MÜHENDİSLİK A.Ş.
endüstrinin hizmetinde

mühendislik“ BORU H A T L A R I

ve
POMPA İSTA SY O N LA R I

■ Y A R D IM C I TESİSLER

müşavirlik ■ ■ PETROL, PE TR O K İM YA VE K İM YA
TESİSLERİ

imalât m.
İ*,4UT *&***»**&
} «hum*

■ Y Ü K SEK T A Z Y İK L İ KAPLAR,
K O L O N VE D R U M L A R
(Küresel S ilin d irik )
Constructions M étalliques de
Provence lisansı ile

■ E N D Ü S T R İ TESİSLERİ İÇ İN
EŞANJÖRLER VE K O N D E N S E R LE R

■ SIVI G A Z D E P O LA R I, T A Z Y İK L İ ■ KOMPLE B U H A R S A N TR A LLA R I

VE R EFR İG ERASYO NLU
(LPG, Am onyak, A zo t, Tabii Gaz) ■ PETROL RAFİNERİLERİ VE
P E TR O K İM Y A TESİSLERİ
İÇ İN FIR IN LA R

■ SU TASFİYE VE
D E M İN E R A L İZ A S Y O N TESİSLERİ

■ A LEV VE SU B O R U L U BUHAR
A Ğ IR E N D Ü S T R İ K O N S T R Ü K S İY O N U
LAZANLARI
Deutsche Babcock and W ilc o x
I H İD R O E L E K T R İK S A N TR A L LA R İÇ İN
lisansı ile
CEBRİ BO RULAR VE KAPAKLAR

Adres:
4. Levent İstanbul

Telefon :
64 13 75 — 64 13 78

Telgraf :
Tekfenler İstanbul

Teleks :
22653 fen tr.

İSO : 3489 Başkent Reklâm : 209

 teneke kutu sorununu Mm. a iH

'e bırakın
Teneke kutu ile ilgili her türlü
ihtiyaçlarınız için A M İR Teneke Kutu Sanayii
emrinizde olup her tip ve her
boy da litolu litosuz teneke kutu
siparişlerinizi kabul etm ektedir.

^ m ı r ___
tfOÜ TENEKE K U TU SANAYİİ

M E R K E Z: Eski Güm rük Sok. Abacı Han N o:83

Kat.1 Dai.1 Karaköy/İst.
T e l.4 9 9 4 1 8 - 4 4 9 7 4 4
Fabrika: 27 0 8 8 3 - 26 28 31

ISO : 3438 Cem Ajans : 692

Demirfiatlarından etkilenmemenin tek yolu

Yapıların döşemelerinde baU *^225 betonunda C ğ2800k<gfcrn
ülkelerinde 40 yıldır emniyet aerılmesı
emnivet gerilmesi ile hesaola.
hesapla.
CESAN
tasarruf sağlayarak na bilmektedir Mjrdumuzda
landan Çelik Hasji^%*rÇle
ln t- » /l^ ır \ r~>I i Is
Çelik Hasır kullanılması durumun,
L J y - t—

göre o rta la ır^ ^ V o 40 de da bir

mir ta s ^ ^ a rru fu ile kulla
nılır Jfcözel nervurte
o\o" ile bet
;ma ka
yupısrr
liyeti arttırılmış
olup 160 betonunda
CTe 24-00 Kg/crr?

* T. ÎNŞ*MÜA odl. KOLİTİ BELGESİ >Jo:8 İTa30Îl9%

, ta k s im s a ra v i 512 t a k s l m -1 s t a n b u l te l : 44 46 56 - 4 4 55 57

YÜKSEK KALİTELİ ÇELİK SANAYİ A . Ş . f a b : ü m r a n I y e d u d u l l u - ç e k m e k Oy y o l u ü s k ü d a r İ s t 3 S O U -9 5 /2 6

İSO : 3468
 Evlerin
havalandırılmasında
kullanılan
yöntemler

B inaların kirli havasını boşaltmak

ve yerine taze hava getirmek
için Fransa’da iki metod uygu­
lanmaktadır. Bunlardan biri ve en çok kul­
lanılanı; içerdeki havanın mekanik olarak
boşaltılması, bunun yerine tabii olarak ta­
ze havanın dolması yöntemidir. Kirli hava
servis kısımlarında (örneğin mutfak) bir
tahliye yolunun tepesine konulan vantilâ-
tör aracılığıyla emilerek boşaltılır. Bu iş­
lem bina içinde odalardan servis kısımla­

Ekonomi rına doğru bir hava akımı doğurur. Tah­

liye edilmiş olan kirli havanın yerini du­
varlarda bulunan delikler yoluyla dışarı­
dan gelen temiz hava alır. Bu delikler du­

Dünyasından varların üst kısımlarında veya radyatörle­

rin arkasında yer almaktadır.
odaya girişi esnasında hemen ısınmak
Böylelikle

suretiyle genel hararettede düşmeye se­

Haberler bep olmaz.

İkinci yöntem her odaya taze hava

üflenmesidir. Henüz yaygınlaşmamış olan
bu sistemde içeri giren temiz hava; kirli
havayı servis kısımlarına doğru iter.
T. O. Her iki yöntemin birleştirilmiş olarak
kullanılması tam bir hava değişimini ger­
çekleştirme açısından en faydalı yoldur.
Kış aylarında girerken ısıtılan hava, ya­
zın aynı şekilde soğutulma işlemine tabi
tutulabileceği için konfor ve rahatlıkta
aksama olmaz.
Amerika dışında dünyanın en büyük 20 firması
«Business Week» dergisi Amerika dışında dünyanın en büyük yirmi firmasını, 1973 Havalandırma işleminde ne tür bir
ciroları ile birlikte açıklamıştır. Listenin başında bir İngiliz-Hollanda şirketi olan Royal yol kullanılırsa kullanılsın, üstünde önem­
Shell bulunuyor. le durulması gereken konu muhakkak ki
Dergi, 1973 yılınla dünyanın başlıca sanayi devletlerinin büyük ciro yaptıklarını ve sessizliğin sağlanmasıdır. Bu sessizlik sını­
ekonomik bunalıma r.. îmen daha fazla kâr sağladıklarını belirtmiştir. Özellikle petrol şir­ rı materyel seçiminde baş rolü oynamakta­
ketleri geçen yılı her zamankinden daha çok kâr yaparak kapatmışlardır. dır.
Enflâsyon nedeniy'e İsviçre’nin pek çok büyük firması zarara girdiklerini bildirirken,
İngiltere kömür işletıneıcii de uzun süren bir grev nedeniyle 207 milyon dclar zarara
uğramıştır.
Dergiye göre, dünyanın Amerika dışındaki en büyük yirmi firması şunlardır : Fransa'dan İstekler
1) Royal Sheil-Shell Group (İngiliz - Hollanda) : Ciro 17,2 milyar, kâr 1 m i'yar 695
milyon dolar. A şağıda isim , adres ve talep
2) Unilever (İngiliz - Hollanda) : Ciro 7,9 milyar, kâr 342 milyon dolar konulan belirtile n firm alar; T.C.
3) Philips (Hollanda) : Ciro 7,9 milyar, kâr 342 milyon dolar, Paris Büyük Elçiliği Ticaret Mü­
4) British Petroleum (İngiliz) : Ciro 7,7 milyar, kâr 760 milyon dolar. şavirliğine yaptıkları müraaatta ülkemiz
5) Nippon Steel (Japonya) : Ciro 6,7 milyar, kâr 184 milyon dolar. ihracatçıları ile temas kurmak istedikleri­
6) Siemens (Almanya) : Ciro 6,4 milyar, kâr 165 milyon dolar. ni b ildirm işlerdir :
7) Wolkswagen (Almanya) : Ciro 6,2 milyar, kâr 78 milyon dolar.
8) Hoechts (Almanya) : Ciro 5,6 milyar, kâr 192 milyon dolar. FRANCAP — 7, Place d'lena • 16 6me
9) Daimler - Benz (Almanya) : Ciro 5,4 milyar, kâr 102 milyon dolar. Paris/France
10) Bayer (Almanya) : Ciro 5,4 milyar, kâr 209 milyon dolar.
11) Basf (Almanya) : Ciro 5,2 milyar, kâr açıklanmadı. Seyahat, okul ve erzak çantaları, göz­
12) Toyota (Japonya) : Ciro 5,1 milyar, kâr 57 milyon dolar. lük, möble, mutfak eşyası, gaz ocağı, spor
13) Nestle (İsviçre) : Ciro 5 milyar, kâr 211 milyon dolar. malzemeleri, suni çiçek, vs.
14) imperial Chemical (İngiltere) : Ciro 5 milyar, kâr 426 milyon dolar.
ETABLİSSEMENTS E. BOURBİE —
15) August - Thyssen (Almanya) : Ciro 4,9 milyar, kâr 71 milyon dolar.
63501 İssoire
16) Cveıba (Almanya) : Ciro 4,6 milyar, kâr 118 milyon dolar.
B. P. No. 58 • France
17) Nissan Motors (Japonya) : Ciro 4,6 milyar, kâr 150 milyon dolar.
Tel : (73) 89.00.65
18) Montedion (İtalya) : Ciro 4,2 milyar, kâr 54,5 milyon dolar.
19) Renault (Fransa) : Ciro 4,2 milyar, kâr II milyon dolar. Sanayide kullanılan pamuktan silgi
20) AEG-Telefunken (Almanya) : Ciro 4,1 milyar, kâr 39 milyon dolar. bezleri.

59
 L İT O G R Â F İ
( M etal matbaa iş le r i)
* 1.000 mm. kalınlığa kadar teneke levha saç ve alüminyum üzerine istenilen V A R İ L
renk ve desenlerde litograf baskı yapılır.
SANAYİ ve TİCARET A. Ş.
* Türkiyemizde mevcut en geniş tesis olup, 850x1000 mm. ölçüdeki levhalar
rahatlıkla litograflanır ve lâklanır. Adres : Cumhuriyet Cad. No 131/2
Harbiye — İstanbul
* Besleme ve toplama işlem leri tam otom atik olduğundan, levhalar çiziksiz,
sıyrıksız ve pürüzsüz çıkar. Telg : VARİLSAN İSTANBUL

* Ayrıca özel işle r için serigrafi tesislerim iz mevcuttur. Tel : 48 18 13

jiO lO V S İ

M o b il

M o b i l o i l

IIO H Q O IN

İSO : 3466

D
İV. SII11 vJıd Z G ieO C Il.*
r k p f n ı
DIŞTİCARET İŞLERİNE DAİR
9İRKÜLER :
İthalât : 74/18
3.1.1974 tarih ve 14761 sayılı resmî
gazetede yayımlanan (D ışticaret işlerine
dair ithalât : 74/3) sayılı sirkülerin 1.
maddesinde istenilen belgelere İlâveten
15.7.1974 tarihinden İtibaren aşağıda sayı­
lan belgeler de müracaatlara eklenecektir.
1 — 1380 sayılı su ürünleri kanununa
ek Su ürünleri tüzüğünün 4. maddesinde
belirtilen «Gemiler İçin su ürünleri ruh­
sat tezkeresi» nin onaylı b ir sureti veya
fotokopisi.
2 — Halen inşa halinde bulunan ge­
m iler için yapılacak taleplerde mahallin
en yüksek M ülkî amirince onaylı usta
kâğıdı.
KARARNAME :
Sayı : 7/8457
Polonya ile memleketimiz arasındaki
1. Tem. 1948 tarihli Ticaret ve ödeme an­
laşmalarının yerine geçmek üzere Bakan­
lar kurulunun 4.5.1974 tarihli ve 7/8218
sayılı karariyle verilen yetkiye dayanılarak
23.4.1974 tarihinde Varşova'da İmzalanan
serbest Döviz esasına dayalı ilişik Ticaret
anlaşması, Tasfiye protokolü ve 29Ağus-
tos.1931 tarihli Ticaret ve Seyrüsefain
konvansiyonunun tica re t ile ilg ili hüküm­
lerinin iptaline ilişkin protokolün onaylan­
ması Bakanlar Kurulunca 9.6.1974 tarihin­
de kararlaştırılm ıştır.
KARARNAME :
Sayı : 7/8465
Bu kararname genellikle, Tunus'un güm­
rük tarife leri ve Ticaret genel anlaşması­
na geçici olarak katılmasına ilişkin bil­
dirinin süresini uzatan dokuzuncu tuta­
nağı ihtiva etm ekte olup, metnin tamamı
5.7.1974 tarih ve 14936 sayılı resmi ga­
zetededir.
KARARNAME :
Sayı : 7/8156
Bu kararname genelikle Filipinlerin
gümrük ta rife le ri ve tica re t genel anlaş­
masına geçici olarak katılmasına ilişkin
bild iriyi ihtiva etm ekte olup metnin ta­
mamı 7.7.1974 tarih ve 14938 sayılı res­
mi gazetededir.
FİYAT KONTROL KOMİTESİ
BAŞKANLIĞINDAN :
12 sayılı tebliğe ek olan 17 sayılı bu
tebliğ genellikle, Türk parası kıymetini ko­
ruma hakkında 19 sayılı karara ilişkin bir
tebliğ olup, metnin tamamı 7.7.1974 tarih
ve 14938 sayılı resmi gazetededir.
KARARNAME :
Sayı : 7/8560
8.6.1973 tarihli ve 7/6533 sayılı Ba­
\ sıra numarasında kayıtlı «muhtelif» pozis­
, 1
kanlar kurulu karariyle yürürlüğe konulan
«ihracat Rejimi kararı» yerine geçmek
üzere, 3614 sayılı kanunun 1. ve 7. madde­
lerine dayanılarak Ticaret Bakanlığınca
hazırlanan «ihracat Rejimi Kararı»nın yürür­
lüğe konulması Bakanlar kurulunca 2.7.1974
tarihinde kararlaştırılm ıştır. Bu konuya ait
yeni Karar metni, yönetm elik ve fazla bil­
g ile r 11.7.194 tarih ve 14942 sayılı resmi
gazetededir.
KARARNAME :
Sayı : 7/8516
20.1.1971 tarihli ve 7/1845 sayılı Ba-
kanlar kurulu kararına ekli listenin 39.01.
29 ta rife numarasında yeralan «Yalnız Po-
liester Cipsi» ibaresinin «Yalnız Poliester
Cipsi ve granülü» olarak değiştirilm esi
Bakanlar kurulunca kararlaştırılm ıştır.
MALİYE BAKANLIĞI TEBLİĞİ :
219 sıra numaralı bu tebliğ genellikle,
gider vergilerine ait ilk madde indirim i
hakkında bir tebliğ olup, metnin tamamı
14.7.1974 tarih ve 14945 sayılı resmi gaze­
tededir.
TİCARET BAKANLIĞI TEBLİĞİ :
5 sıra numaralı olan bu tebliğ genel­
likle, Özel ihracat fonuna ait b ir tebliğ
olup, metnin tamamı 14.7.1974 tarih ve
14945 sayılı resmi gazetededir.
SANAYİ VE TEKNOLOJİ BA­
KANLIĞI TEBLİĞİ :
24.7.1972 tarihli resmi gazetede yayım­
lanan tebliğe e k tir :
Teşvik ve uygulama genel müdürlü­
ğünce Nisan 1974 ayına Teşvik tedbirlerin­
den yararlanacak yatırımcılara verilen
belgeler hakkında olup, bunların çeşitleri
ve listesinin tamamı 16.7.1974 tarih ve
14947 sayılı resmi gazetededir.
TİCARET BAKANLIĞI GENELGE­
Sİ :
DIŞTİCARET İŞLERİNE DAİR
SİRKÜLER :
ithalât : 74/19
1974 yılı tahsisli ithal malları liste­
sinde müracat ve inceleme makamı olarak
Bakanlığımız gösterilmek suretiyle 383
kota sıra numarasında yeralan «Tanzim, ih­
tiy a t ve fiya t istikrar» kotasından 1.300.
000. Doların, müracat ve inceleme makamı
Bakanlığımız bulunan 380 Kota sıra nu­
maralı «İzmir Uluslararası Fuan» kotasına
ilâvesi uygun görülmüştür.
DIŞTİCARET İŞLERİNE DAİR
SİRKÜLER :
Anlaşmalar : 74/27
3.4.1974 tarihli resmi gazetede ya­
yımlanan 1974 75 dönemi Doğu Almanya
tioaıet protokoluna ek (A) listesinin 192
yonlu 1.420.000 Dolarlık «İmalât sanayii
için ithali lüzumlu maddeler (Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı)» Kontenjanının ifadesi,
«İmalât ve montaj sanayii için ithali lüzum­
lu maddeler (Müracaat ve inceleme ma­
kamı : Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)» ola­
rak d eğiştirilm iştir.
MALİYE BAKANLIĞI TEBLİĞİ :
220 sıra numaralı bu tebliğ, genellik­
le Gider vergilerine ait ilk madde İndirimi
hakkında b ir tebliğ olup, metnin tamamı
19.7.1974 tarih ve 14950 sayılı resmi ga­
zetededir.
DIŞTİCARET İŞLERİNE DAİR
SİRKÜLER :
İthalât (İzm ir Fuarı) : 74/20
1974 yılı 43. İzmir Uluslararası fuarı­
na «Teşhir ve ithal» maksadiyle katılacak
Devletlerden mallar itibariyle kontenjan­
ları tesbit olunanlara ait listeler, 1974 yı­
lı tahsisli ithal malları listesinde veya
Liberasyon listelerindeki gümrük tarife ve
ista tistik numaralarına göre aşağıda gös­
te rilm iştir.
İlgililerin ithal talepleri İçin 3.1.1974
tarihli resmi gazetede yayımlanan Dışti-
caret işlerine dair ithalât (İzmir fuarı) :
74/1 sayılı sirküler hükümlerine göre ha­
reket etm eleri gerekmektedir. Bu konuya
a it İzmir fuan mal İthal listele ri 26.7.1974
tarih ve 14957 sayılı resmi gazetededir.
MALİYE BAKANLIĞI TEBLİĞİ :
Bu tebliğ, genelikle Türk parası kıy­
metini koruma hakkında fiya t düzenleme
ve destekleme fonu kurulmasına dair 21
sayılı karara ilişkin 4 sayılı bir tebliğ
olup metnin tamamı 27.7.1974 tarih ve
14959 sayılı resmi gazetededir.
KARARNAME :
Sayı : 7/8586
İhracatta vergi iadesi uygulamasına
ilişkin 13 numaralı kararın yürürlüğe ko­
nulması Bakanlar kurulunca 1.7.1974 tari­
hinde kararlaştırılm ıştır. Bu konuya ait ta­
mamlayıcı b ilgiler 28.7.1974 tarih ve
14959 sayılı resmi gazetededir.
MALİYE BAKANLIĞI TEBLİĞİ :
1 numaralı olan bu tebliğ, genellikle
İhracatta vergi iadesinin şekil ve usulleri
hakkında b ir tebliğ olup metnin tamamı
31.7.1974 tarih ve 14962 sayılı resmi gaze­
tededir.
ÇALIŞMA BAKANLIĞI TEBLİĞİ:
7 sayılı ve 30.7.1974 ta rihli bu karar
ASGARİ ÜCRET TESBİT KOMİSYONUNUN
kararı olup, buna ait detaylı b ilgiler ve
karar metni ile gerekçesinin tamamı 31.7.
1974 tarih ve 14962 sayılı resmi gazetede­
dir.
Derleyen : Vedat SOME1.
İstanbul Sanayi Odası
61
 R om anya Dış T ic a re t İş le tm e s i M ETALIM PORTEXPORT’ un
ih raç e ttiğ i m a m u lle r :
1. Çelik ve çelik alaşımlı mamuller :
- Kalın saclar (kazan imalinde, gemi imalinde kullanılan, ticari vasıfta)
- Soğuk haddelenmiş levhalar
- Soğuk haddelenmiş kangallar
- Dikişsiz borular (kazanlar, boru hatları ve çeşitli inşa işlerinde kullanılmağa elve­
rişli)
- İnşaat kasaları
- Sondaj boruları
- Siyah, galvanizli, kaynaklanmış borular
- Profil d e m irle ri: UNP, INP, köşeli, yuvarlak, düz v. s.
- Soğuk kalıplandırılmış profiller
- Yuvarlak ve altı köşeli alaşımlı çelik çubuklar
- Beton dem irleri
- Yuvarlak ve altı köşeli çekme çelik çubuklar
- Siyah, parlak ve galvanizli çekme çelik telle r
- Ç elik tel halatlar
- Kaynak elektrodları
- Ç iviler

2. Alüminyum ve alüminyum alaşımlı mamuller :

- Külçeler
- Levhalar
- Çubuklar
- Properzi tip i teller
- Soğuk haddelenmiş yapraklar
- Hunter tip dökme şeritler
- Ç eşitli kesitlerde preslenmiş p ro fille r
- Sulama işlerinde kullanılan kaynaklanmış borular
- Yapraklar
- Kapı, pencere v s. ’de kullanılan metal doğramalar

İhracatçı :

<o
co
m

Bucarest/Romania
8, Edgar Û uinet Street
Tel. : 14 25 09
Telex : 257,258,515

Çabuk bilgi edinmek için müracaat :

R O M A N Y A T İC A R E T A T A Ş E L İĞ İ Sıraselviler caddesi 143-147
Rıza Şah Pehlevi Sok. No. 33 ittihadi M illi Han Kat 4
ANKARA Taksim - İstanbul
Tel. : 12 45 66 Tel. : 44 82 61

İSO : 3502 Basın İlân : 32383

 V
.A
/ r
V X "
V
A Y IN H P
X n/
IS T A T IS IIG I
1971, 1972, 1973 Y ı l l a n
ve 1974 yılı i lk altı ayında
emisyon ve para arzı
Orhan ÇİMENOĞLU

İstanbul Sanayi Odası

yılından bu yana
I i/ T emisyon hacminin ö-
nemli etkenlerinden
biri döviz miktarındaki artışlardır. 1970
develüasyonundan sonra bilhassa işçi dö­
AYLAR İT İB A R İY L E
vizlerinin normal kanallarla Türkiye'ye
girm esi, dövize çe v rile b ilir TL mevduat
PARA ARZI
hesaplarının, ihracat gelirlerinin artması
ve ithalât tem inatlarındaki azalışlar ban­
kalar sistem inin likid ite arzını arttıran M İL Y O N T L .
etkenler olmuştur.
80 TTTT
Para arzı, kanunî para (b ilfiil teda­
vüldeki banknot ve ufak para) ile kaydî 75
para (vadesiz tica rî mevduat, vadesiz ta­
sarruf mevduatı ve Merkez Bankasındaki 70
çeke tabi mevduatjnın toplamına eşittir.
Para arzını belirliyen faktörler : 65
A. Artırıcı Faktörler
60
1
1 — Net kredi hacmi
a — Banka kredileri (Kamu-Özel)
b — Merkez Bankası kredileri 55 M
"JR «------------- 1973
ü t t

— Kamu
• I A
— M alî amaçlı krediler 50
— Ekonomik amaçlı krediler
— Özel 45
I.'

f
ı
M» t

c — Merkez Bankasından alınan .A -

avanslar AO
•" T
2 — Altın ve döviz mevcudu
35
3 — Diğer plasmanlar
B — Azaltıı Faktörler
1 9 74
1 — Para benzeri likiditeler
30
ıııııııı m ır
a — Vadesiz resmi mevduat
b — Konsolide vadeli mevduat
0
M
uııınııiııııiııı
to
=3 o X
c — Merkez Bankasındaki mevduat * < a: T l/l <=>
< m oc. < >- ' <
2 — Diğer pasif hesaplar u z> < ın
m
T r> -ı
< < LU KD > * < OC
o ı/v X X f- < 111 LU İC <
1971 yılından bu yana para arzını art­
tırıcı en önemli etkenler altın ve döviz
mevcutlarındaki artışlar olmuştur. Para
arzının lik id ite yaratması ve toplam talebi
şişirm esi nedeniyle 1972 Eylül ayında li­
kidite fazlasının emilm esi gayesiyle va-

63
desiz ve b ir yıla kadar vadeli mevduat 17.032 milyon TL banknot geri kalan 346
karşılıkları oranı % 20 den % 25 e çıka­ milyon TL ufak paradır. 1972 yılında
rılm ıştır. 1973 yılının ikinci yarısında eko­ 20.460 milyon liralık emisyonda bulunul­
nomide m evsim lik dalgalanmalarn üzerin­ muştur. Bu miktarın 20.055 milyonu bank­
de parasal b ir genişleme görülmüş, bu not ve 405 milyonu ufak paradır. 1971 e
maksatla genel dengeyi sağlamak için kıyasla artış % 17,73 oranında 3.082 m il­
26/11/1973 tarih ve 7/7471 sayılı karar­ yon TL dir.
name ile aynı oran % 25 den % 30 a. bir 1973 yılında emisyon 25.782 milyon
yıl ve daha uzun vadeli mevduat için ise TL. na ulaşm ıştır. 1972 yılına kıyasla artış
% 20 den % 25 e çıkarılm ıştır. Ekonomik % 25,99 oranında 5.322 milyon TL. dir. Bu
dengeyi sağlamak için diğer b ir tedbir ise, miktarın 25.332 milyon TL. banknot ve 450
dış kredilerin artması karşısında, banka­ m ilyon Tl ufak paradır.
ların dövize çe vrile b ilir mevduat hesapla­ 1974 yılının ilk altı ayında emisyon aşağı­
rına dayanan kredi verme imkânlarının da görüldüğü gibi seyretm iştir :
kaldırılması olm uştur. II — Para arzı : 1971, 1972 ve 1973
yıllarında para arzında artışlar görüldüğü­
1972 yılında para arzı 53.253 TL. olup,
b ir yıl öncesine kıyasla % 22,17 oranın­
dadır. Kanunî para tutarı b ir yıl öncesine
kıyasla % 14,80 oranında 2.061 milyon li­
ra artmış ve 15.978 m ilyon TL, kaydî para
ise % 25,63 oranında 7.605 m ilyon TL. ar­
tarak 37.275 milyon TL. olmuştur.
1973 yılı para arzı rakamları «T. C.
Merkez Bankası 1973 Y ıllık Rapor-undan
alınmış yaklaşık rakamlardır. 1973 yılında
para arzı 1972 yılına nazaran % 31,96 ora­
nında 17.020 m ilyon TL. artm ış ve 70.273
milyon TL. na varm ıştır. Bu artışın 4.481
milyonu kanunî parada ve geri kalan
12.539 milyon TL. na kaydî parada olmuş­
tu r .

Yıllar itibariyle emisyon ve para nü ve bazı tedbirlerin alındığından yuka­ Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı
arzı rıda bahsetm iştik. Aşağıda verdiğim iz üzere 1974 yılının ilk altı ayında para arzı
I — Emisyon : 1971 yılında emisyon tabloda sözü geçen yılların para arzı ve m evsim lik dalgalanmaların te s iri altında
tuta rı 17.378 milyon TL. olup bu miktarın dağılımının seyrini incelemeğe çalışalım. kalmıştır. Bunun yanı sıra Ocak, Şubat ay­
larında geçici hüküm etlerin cari harca­
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran
malarda kısıntılar yapmaları para arzında
Banknot (1) 24.294 24.335 25.470 24.975 24.338 26.823
az da olsa daralmaya sebep olmuş. Şubat
Ufak parça (1) 448 447 447 447 447 447
ayında hükümetin kurulması, geçici bütçe
Emisyon 24.742 24.782 25.917 25.422 24.705 27.270
ile tekrar harcamaların normale dönmesi
M art ayında para arzının artmasına se­
PARA ARZI 1971 1972 1973 bep olm uştur. Nisan ve Mayıs aylarında
A. KANUNİ PARA 43.587 53.253 70.273 m evsim lik ve devri hareketlerin te siri al­
— Banknot (2) 13.917 15.978 20.459 tında kalan para arzında bir daralma ol­
— Ufak para (2) 13.640 15.650 20.034 ması normaldir. Bu her sene böyle olmuş­
B. KAYDÎ PARA 277 328 375 tur. 1974 Haziranında tabloda da görülece­
— Vadesiz ticarii mevduat 29.670 37.275 49.814 ği gibi para arzında 4-5 m ilyar TL. Iık ar­
— Vadesiz tasarruf mevduatı 8.704 11.901 * 15.957 tış olm uştur. Art.ş:rı en cnemli etkenle­
— Merkez Bankasındaki 20.916 24.929 33.115 rinin, memur maaş farklarının ödenmes1.
çeke tabi mevduat 50 445 742 tütün ekicilerine yapılan ödemeler, dahi
önceden ödenmemiş olan pamuk e kicileri­
1974 Yılının ilk altı ayında para arzı (3)
ne yapılan ödemeler, yabancı memleket­
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran lerden gelen .şç’ lerin getirdikleri dövizl'ü
PARA ARZI 69.105 72.280 74.589 73.705 73.621 78.221 olduğu söylenebilir.
A. KANUNÎ PARA 21.137 21.171 22.141 21.718 21.174 23.299 Not :
— Banknot 20.763 20.790 21.766 21.345 20.800 22.926 (1) Tedavüle çıkarılan bankno' ve ufak
— Ufak para 374 373 375 373 374 373 para
B. KAYDÎ PARA 47.968 51.118 52.448 51.987 52.447 54.922
(2) B ilfiil tedavülde bulunan banknot ve
— Vadesiz tic. mev. 14.627 15.594 16.134 15.892 15.885 16.752
ufak para
— Vadesiz tasarr. mev. 32.502 34.651 35.850 35.312 35.298 37.223
(3) 1974 yılının ilk altı ayında para arzı
— M. B. daki çeke
yaklaşık değerlerdir. İstatistik metod-
tabi mevduat 839 873 464 773 1.261 947
larla tahmin edilm iştir.

P A R A R Z I

(Milyon TL)
1971 1972 1973 1974
Aylar Para 1 2 Para 1 2 Para 1 2 Para 1 2
arzı % % arzı % % arzı % % arzı % %

Ocak 34.040 — 3,49 16,03 43.344 — 0,56 27,33 52.608 — 1,22 21,37 69.105 — 1,67 31.35
Şubat 34.136 0,28 17,28i 43.616 0,62 27,77 53.468 1,63 22,58 72.289 4,60 35,20
Mart 34.486 1,02 21,47 43.346 — 0,62 25,69 54.657 2,22 26,09 74.589 3,16 36,46
Nisan 34.728 0,70 21,46 44.544 2,76 28,26 54.875 0,39 23,19 73.705 — 1,19 34,31
Mayıs 34.427 — 0,87 21,09 43.312 — 2,77 25,80 54.372 — 0,92 25,53 73.621 — 0,12 35,40
Haziran 35.090 1,92 25,10 44.985 3,86 28,19 55.482 2,04 23,33 78.221 6,24 40,98
Temmuz 37.562 7,04 30,69 45.923 2,21 22,25 57.792 4,16 25,84 •"
Ağustos 38.127 1,50 29,47 46.605 1,48 22,23 60.705 5,04 30,25 ..
Eylül 39.040 2,39 29,66 48.383 3,81 23,93 62.519 2,99 29,21
r
Ekim 41.574 6,49 29,94 49.381 2,06 18,77 66.853 6,93 35,38
Kasım 41.229 — 0,83 27,49 49.526 0,29 20,12 67.564 i , 06 36,42
ı. ' ;
Aralık 43.587 5,71 23,58 53.253 7,52 22,17 70.273 4,00 31,96

1) Bir evvelki aya kıyasla % değişmeler

vS&y?: . . . . *r t
2) Bir evvelki yılın ayni ayına kıyasla % değişmeler.

64
is o : 3475
 i

İ h t i y a c ı n ı z a e n u y g u n

In g e r s o ll-R a n d
I

SANAYİ KOHPRESÖBLERİ

en küçüğüatfen...

...en büyük/erine kadar

her işe en uygun

kompresör sistemi
TÜRKİYE UMUMİ DİSTRİBÜTÖRÜ
HAMAMCIOĞLU MÜESSESELERİ TİCARET T. A. Ş.
Büyükdere Caddesi 13/ A KURULUŞ TARİHİ : 1880 İzmir Caddesi 33/23
Şiş . - İ S T A N B U L ANKARA
e e on . 3143 - 4 4 Telefon : 12 62 5 5 -17 93 81
Telgraf : Hamamcıoğlu-İstanbul Tfiinmf • u * ,, A ,
T e ,.* : 2 ,0 İS T -H A M A M C I

İSO : 3494
 A L Ü M İN Y U M

yL
z o i d a l

ÇATI
C E P H E ve
TAVAN KAPLAMA
ELEMANI
T ra p e z o id a l e le m a n ın a a it te m el ra k k a m la r
• 3 4 0 0 m m 'y e k a d a r a ş ık a ra lığ ı a ç m a i m k a n ı ve E fe k tif A ğ ırlık
K a lın lık ö rtü M a x a ç ık lık
d e m ird e n ta s a r r u f
mm mm k g /m k g /m 2 mm

• S ü ra tli ve k o la y m o n ta j 1 .2 0 914 4 .0 5 1 4 .3 0 0 3 4 0 0

• G ü rü n ü ş g ü z e lliğ i 0 .9 0 « 3 .0 3 9 3 .2 0 0 3 0 0 0

0 .7 0 « 2 .3 6 3 2 .6 0 0 2 7 0 0

D e t a y lı b ilg i için t e k n ik e l e m a n l a r ı m ı z h i z m e t i n i z d e d ir .

N A S A Ş A L Ü M İ N Y U M S A N A Y İİ ve T İC A R E T İ A .Ş .
M E R K E Z :b ü y ü k d e re cad. N o. 4 8 k a t 4 - 5 İ S T A N B U L T e l. : 4 0 2 5 9 2 46 65 63 4 7 9 7 61
A N K A R A İ R T İ B A T B Ü R O S U : E m e k iş h a n ı k a t 1 4 N o 9 K ı z ı l a y A N K A R A T e l : 2 2 0 5 1 2
İZ M İR İR T İB A T B Ü R O S U : C u m h u riy e t 1 3 9 0 Sok. 4 B / 8 M İR T e l. : 2 6 0 6 8
F a b r ik a g e b z e d ilo v a s ı T e l. : 4 8 6 - 4 8 7

İS0 : 3461
 TEKLİFLERİM
* JUBIRILA MAYAHI AND DERBEKLEıDUNG 89 dekorasyon, kaplama vs. mal­ * LEEVERTEX AGENCIES
BROS. AUSBURG HOHER WEG zemesi. Dubloen 30,
33, Ojo Giwa S treet Zum Dom M ijdrecht
* AHMED MOHAMMED
Lagos ALMANYA HOLLANDA
MUNIR
NİJERYA Deri konfeksiyonu. Salon Verte Deri giyim eşyaları.
Kadın, erkek çocuk giyecek­
P.O. Box 3733 - Tripoli
leri, iç çamaşırları, inşaat * GEBR. HEINEMANN * WEST COAST FELLA
405 Mönchengladbach Post- LAR P.O. Box 2256,
malzemeleri, hırdavat deri
facıh 505 Pamuklu mensucat, te kstil.
eşyalar, masa takımları, ba­ LOME TOGO REPUBLIC
lık ağları ithal etmek iste­ ALMANYA Otomobil bisküi ve şekerle­
* BELGASSEM L. SARKAZ
mektedir. Konfeksiyon ve te kstil. P.O. Box 489 - Tripoli me, düğme, çimento, iplikler,
balık takımı, dikiş makinesi,
* AHLIA BUILDING MATE­ LİBYA
* HEARNE AND COMPANY Buzdolabı, gaz fırınları, tartı ayakkabı, sabun.
RIALS CO.
LTD. P.O. Box 8545 Tripoli aletleri.
62-66 The Quay
* ABEOTI AREMU AND
W aterford
LİBYA * EL HADİ A. ABUKRESS BROTHERS
Her nev'i inşaat malzemele­ P.O. Box 4586 - Tripoli 411, Martins Street,
İRLANDA ri. G.P.O. Box 5205
Metal eşyadan mensucata LAR
Cam ve şişe, hediyelik eşya, Lagos
kadar çeşitli tüketim malı it­
* CLIVE LINDSAY PTY. meyve suyu. NİJERYA
hal etmek istem ektedir.
LTD. Şapka, eldiven.
2-14 Mountain Street, * M. M. BAĞDADI
* FRES AND SUNG CO. Broadway, 2007 Sydney * COGERIS
Steel-Brass and Alum inium
LTD. Via Dalmazia 55/57
191 Englinton Avenue E. Suite
AVUSTRALYA Fondry
Camdan mamul elyapısı, şa­ P.O. Box 1532 - Tripoli 70121 Bari
306
rap, bira bardakları, lik ö r ta­ LAR İTALYA
Toronto, Canada M 4 P 1 K 1
kımları, 7 parçalı viski ve su 5 iğneli plastik işleme maki­ Tekmik ve h idrolik teçhizat.
KANADA takımları, tahta kaseler, me­ nesi, pik demir 400 ton.
Çelik mamulleri, dem ir ve * RUNA GmbH
tal şamdan, duvar plaketleri,
çelik döküm mamulleri, çeşit­
cam tabak pasta takım ları, * YABECO M arianhilferstrasse 47/111
li makina ve aletler, cam ve Yunus A. Bakbakhi 1060 Wien
seramik vazo, meyve tabağı,
elektronik mamulleri, mineral­ P.O. Box 2586
kül tablası, prinçten mamul di­ ÖSTERREICH
ler. Tripoli Et ve balık konserveleri,
ğer hediyelik eşyalar.
LAR meyve, taze sebze ve sebze
* SOKVBY AND WINTER * UNIVERSAL COMPANY 1 milyon meşrubat şişesi. konservesi, meyve suyu, al­
Adulgade 7 1304 Copenhagen
FOR LİBYAN DEVELOP- * ALI GIEMA AL SHARIF kollü içkiler, hamur işi ve
DENMARK tatlılar, peynir, baharat, sof­
Deri giyim eşyaları
PEMENT SCEHUB
P.O. Box 2395 Tripoli P.O. Box 1062 - Tripoli ra örtüleri, havlular, cam ve
LİBYA LAR plastikten ev eşyası, şem­
* EUROP IMPORT EXPORT,
2 ch. du ruisseau 69130 ecully Petrol ve sondaj işlerinde İnşaat malzemeleri, kireç, çi­ siye.
Lyon kullanılan barlt, bentonit v.s. mento, demir.
sanayi maddeleri. * VERONIKA RAUER
FRANSA * SCHÜLLER AND CO. Speisingerstrasse 219
Ev ve giyim eşyaları 1238 Wien
* GENERAL NATIONAL A. G.
* ETABLISSEMENTS VAL- COMPANY FOR FLOUR Zieglergasse 10 ÖSTERREICH
MON MILLS AND FODDER 1072 Wien Mensucat kadın konfeksiyo­
21, Hue des Jeneurs-2 eme P.O. Box 984 Tripoli 2. Hd. Hr. Simon nu.
Paris LİBYA ÖSTERREICH
FRANSA Sınai ve canlı hayvan yemi, Büyük miktarda 30/1 ve 40/1 * REUNION BRILLIAND
Ham bez, empirme, çocuk, (numune ve fia t beklemek- karde pamuk ipliği ile 40/1 CIE. SA.
kadın ve erkek için tişö rt. m ektedir) ve 60/1 taranmış pamuk ip li­ 24 Makangai S treet
ği ithal etmek istem ekte ih­ B.P. 54 Victoria
* S. HASSAN ELBAR * S. OBOU HARAR
P.O. Box 5293 - Zavia racatçılarımızın acilen numu­ CAMEROON
P.O. Box 1905
ne göndermeleri ve Franko Bay, bayan, çocuk eşyaları,
Jeddah LİBYA
Avusturya hududu ofertoda te kstille r, transistorlu radyo,
SUUDÎ ARABİSTAN Sınai ve canlı hayvan yemi
bulunmaları hususunda tavas­ kasetli teyp, v.s.
Narenciye, meyve, armut, Fiat ve numune beklemekte­
dir) sut talep ediyor.
şeftali, v.s. Şişelerde saf * FAMILIAN PIPE AND
meyve suyu, kuru yem işler,
* HOSAÎN ES-SWA YEH 0 A. VANILAN SUPPLY CO. INC.
badem, fındık, fıstık, maden 7651 Wildman Avenue/Van
AND PARTNER DAMASCUS STREET-
suyu ve sodası (Afyonkara- Nuys,
Commerial Representatives FURN EL - CHEBBAK
hisar), çimento, buz dolabı, California 91402
Constractions. LÜBNAN
çamaşır makinesi. P.O. Box 8268 - Tripoli Elektrikli saç maşası, gaz so­ U.S.A.
* FABRIKATION MODI- LİBYA bası, buzdolabı, transform a Boru, boru fittin g s ve flanş-
SCHER PELZ-UND LE- İnşaat malzemeleri, kereste, törler. ları.

68
 H f l a m f l K

H A Y M A K D Ö K Ü M v e F İT T İN G
s a n a y i ve ticaret A . Ş .

★ KAPASİTE Yılda 3 6 0 0 ton TEMPER

döküm ve kaliteli KIR döküm
★ İM A LÂTIM IZ:
.B O R U EKLEME PARÇALARI ( Fittings)
TS11 DİN 2 9 5 0 3/8"-4"Siyah ve Galvanizli
200den fazla çeşit.
_ ENERJİ NAKİL hatlarında kullanılan
izolâtör çanları, gergi ve her çeşit askı
ta k ım la rı. ,
_ O TO M O TİV, DOKUM A, ÇİMENTO ve çöşitli
endüstride kullanılan TEMPER ve KIR D Ö -
. KÜM parçaları.
★ S ip a riş üzerine her çeşit TEMPER ve
k aliteli K IR D Ö K Ü M im alât.
K IR dökümün k ifa y e ts iz ,
Ç E L İK dökümün m üm kün olmadığı her
yerde

TE M P E R DÖKÜM ( T S 519 D İN 16 92)

HAYMAK Genel D is trib ü tö r Ekpas

S o g a n lıkö y K ardeşim sokak N o:37
A n k a ra A s f a lt ı - K a r t a l K a ra k ö y
Tel 5 3 3 9 2 6 Tel 4 9 74 9 4
4 4 4 6 76

İSO : 3458 Ara Reklâm : 128

■r *
 • •

BORU SANAYİİ A.S.

İM A L A T P R O G R A M I
SU ve GAZ BORULARI PROFİL BORULAR
Siyah - galvanizli- bitümlü
VAPI PROFİLLERİ
ALÇAK BASINÇ KAZAN BORULARI
AÇIK PROFİLLER
SANAYİ BORULARI
SOĞUK ÇEKME BANT
SOĞUK ÇEKİLMİŞ BORULAR METAL KAPLAMALI BANT
PASLANMAZ ÇELİK BORULAR Nikel, pirinç, bakır, çinko
SİPİRAL KENETLİ BORULAR AMBALAJ ÇEMBERİ

Güveninizle güçlenen BORUSAN

M e r k e z : M e clisi M e b u s â n C a d . N o : 325 K a t : 1 S alıpazarı

T e l: 44 74 80 C5 H a t) S a tış 49 54 78 BO RUSAN
Telgraf İSTİKBAL-Is ta n b u l T e le x:3 5 4 -İsta n b u l
F a b rik a la r: S a fra k ö y Halkalı Tel: 738921 P e n d ik -T e m e n y e Tel: 5 3 4 8 01 d e n 42-109