‘Nabudol kf na ba? Vung bum o nagbayad ka ng ang bagay dahi nagilt ka lang? Yung sa tngin mo ay naloko ka ea ginaw ligtas sa lahat ng panahch at pagkakataon. Mataring mapangeamantala alo na pagdating sa investment + Sa wmaias ren rg mu peeing ss parlory phan. arg papepanatieg ina ot peggy ‘account ay dapat maging prayoridad natn. Ang pagkakaroon ng kamalayan sa pal rs ‘madeli nating reakita eng mga babala laban sa scam at iba pang ilegal na aktibidad. mop sy eksranions a ‘Ang eF DSjpa to ay naglalayong magbigay-kamalayan tungkol sa mga pandaraya o pantoloko sa kaparahan, tulad ng mga scan ‘ata pagpepautang. Layurin natin ang. (1) tuuyin ang pamutmahunan at sam, (@) Kilén ani bet an, amamaraan rf investment scam, (3) talakayin ang mga red flag ng mga scam sa pamumubunan, at (4) tukuyin ang mga aksyor ‘Upang matasfang panlolcko sa pananalapl. items 1-6 and 9) ba? kung matutukoy natin ang mga SCAM sa mga halimbawang Itrato sa ibabe. Kung hawak natin ang printed materia! ng eFDS. na to, lagyan ng tsek ang sa tngin natin ay tamang cagol, Kung hindi naman, eagutit natin sa ating Tlaarawan. Pealala: Ang) Fe 3 Cm Tascam ‘mali sa nakasaad 6, Alin sa mga sumusunod ang hindi — one Om ¥ Cy pte tom a OR Agenenencr Canes 7. Ano ang iyong gagain kung'ikaw ay '8. Ang pinakamahusay na paraan pang lumikha ng nakatanggap ng danitong email? sang malakes na password ay ang mga sumusunod: « (Matai stanen oe LI cpl rae tae t Ctcstem rene ont 7 remmeneasermee = __ Caer 1 Haman a ay nee SS (rete atnteyenrmemennrmey Leimert re oe Fa eerae rotor atta (C sprpreene came remeor nara bang =o tie voeamnon tama? 10, Peano mo mapoprtetahan ang ong sa mua rekeapetstanigeantgl 5 ow oe i . ‘8a pagnanakaw ng pagkakakilanian? CESS sae rere mre mina ata wang ed ear ak Ont 2 eee mate fared SCAM Ang mgs et ac ay ney Ras Rarg rg pangarrvan cam yang paiapandi safle a hind sonal at honing ‘shipping fee para matanagap ang premyo, Tandaan na laging maging maingat sa ats mga hin ingasahang text: ‘mula sa mga hindi kilalang tao. pagresep a sa rege ‘Scam, Gumagamit ¢ng mga manloloko ng SMS 0 mensahe sa mga cellphone para makuha ang ating mga personal na detalye. Ang lini ay masaring maghalé say sa sang pekeng webateSiguacin na ang iat ng rg Waneareyo ou accor ay gama so ake Website 0 mobile app ng iyong Financial Serfice Provider ‘Scam, May mga hin inassahang pakikipag-ugnayan na nag-aalokng pamumuhanan st nagbibigey og gartiyang malak ang babicna kite rit, Ang mga alok fa Re ay may pagmamadak para maps-oo ot lmayda ea asunduan, Tandaan na palaging magangat ea ga ok lle na kung to ay sobrgng ganda kung magiging tooo. 2y gumagawa ng mga pokeng profie sa social media o mga lehiimong dating website. Sia ay nagpapahayac 1g matinding damdbmin para magkakaroon ng wala ang mga biktima pagkatapos ay humihing ng para pinansyal a personal a mgs detaly para sa ibat{ibang dahlan (hal, pagkawela no rabaho, pagkakacangot ea aksidonte, o malvbhang karamdaman) Mal, Dapat maging}olerio at magésip rang mabui age magbigay ng pera magkane man ang halaga. Maging maparur sa mga babal: at palatandaan ng Panioloko. os wooing me Laat ng natangat Ang yang numer ng ced card, CW, OTP, IN, numero ng 1D, a pang personal a senting mpormsyer + ay hind dapat um sa sinuman . }eT gt Hind! seam. Ang AB Bank ay nagsoi sa kiyerte nt angi 8 wastong payatangka se pag-ogn na nakla ula sa mga yet nit. Rung nangyar fo sa iyo, at hind ka naX-og in Sa pasa st oraa na hakasaad so emaitext, makipag-ugnayan kaagad sa iyong bangko. ‘Ang malaki at malta letra, na may mga numero at simbolo, na pinagsama, na kaw lang ang may siam. Ang paggamitng mga password na nagialaman ng mda salta sa diksyunaryo 0 naglalaman ng iyong mga personal na detalye tulad ng kaarawan at inisyal ay mating hulaan para sa mga ‘Ang pagkakaroon ng magkakaibang mga password sa iba’ Ibang online na account at hind! nakasulat sax ano pasong pape at ra peagar ng memes vpang mda a ratandaa an yong mas peer ay maaning maggsy "a eg Plaging tandaan na rg lahat ng pamurmuhunen (negosyo, pinansyal a hind pinansyat na mga asset) ay sumasalalim sa trade-off risk- ‘alum: mas mataas gpg inaasahang retum, mas mataas eng potensyal na panganib. Walang bagay na madaii st maisking pagbalk ng pununan sa pamumubunan LLahat ng nabangglt. Mag-actvate ng mult-factoc authentication gaya ng One-time Password (OTP), mga tanong se seguridad, biometrics, ‘email at text alert para maatisuhan sa bawat ora. KEY CONTENTS LLahat tayo ay may papnanais na madagdagan ang ating mga kinikita upang makapagbigay ng higit pa para 6a ating mga pamilya. Walang masama 8a paghahabgad nto, ngunit kallangang tandaan na walang mablis na paraan upang kumita ng pera. Ating surin nang mabutl ‘ang bawat ‘at huwwag padalos-dalos sa ating mga desisyon. /0 pamuruhunan? ’9 pamumubunan ay ang pagbili ng asset o bagay na, kahit hindi magamit nang agaran ay, magagamit naman sa ‘mga susunod na panghon para mapagkakitsan o mapataas ang halaga nito emo rehistradong kumpanya ay makapagpapakita ng mga materyales na nakasulat ang malinaw na ad ang mga sumwusunad — katangian ng puhunan, posibleng kawalan, mga impikasyon sa buwis, at Hafimbawa ng ‘scam ay Kung may humihikayat o nagyayaya sayong mamuhunan sa kanilang kuropanya na may pangako 1g malaki at mabilis rfa balk o kita, na kung tutuusin ay hindi kapani-paniwala, Sa mga ganitong sttwasyon, gumagamit ang scammor ng ipormasyon para mang-kumbinsi ng mga tang marmuhunan sa kanila, Marami nang mg akumpanya ang nabaiitang ‘mula sa ibalt ibang tao at itnakbo ang mga to ng investment Scams. ya kung saan mangangako ang isang kumpanya o indibicwal ng mataking kita kapalt ng malit na paunang bayad arnayag na ang ean ta ay pwedeng raring pang karan ang scammer oil alg awe, na nagdmbta at nag asok ng ekeng socks mga mamuuhunan at nagsasabing tai ang bak na per, pagkstapos makumbins! ang isang bkima na magbayad. tumatanggap ng pensyon ra kung saan sita ay salukan ng malaking kita sa lending 9 pagpepautang , 0 sa mga iligal na investment fa may malaking kite sa pamamagitan ng mga mapang-akit na website o ba pang mga estratehiys. 6. Ponzi Scher : Isang organisadong eam kung saan ang isang indibidwal ay hiikayating mageinvest sa isang kumpanya 0 ‘portfoo manager” na wale ‘namang tunay na aktbided ea pamumvhenan 0 pinagkakakitaan. Blang panghiikayal, mangangako ang porto manager ng malaking fia iag nhign ng isola kanyang Ha at panura, boi patos maneper ang Kanyang pea na agevumse aman 2 pera'ng ibang indiigwal na neg-rvest. ‘salt bg hala Pension Sean tsong panilileng sa 2. Pyramid Isang klase ng organiadong panloloko kung saan ay manghihikayat o mag-rerecruit ang isang tao @ kumpanya ng mga indibidwal namag- invest sa kanla kapaft ng kantang riga predukto na pwede rilang ibenta. Kasabay nito ay dapal slang mag-ecrut ng iba pang mga tao ‘maaaring ang iba ay hindi sakop ng ating batas. ’ ‘Ang red flag ay parang WARNING patungkel sa isang PANGANIB. ‘Mga biglaang imb ‘mula sa kapamilya, Kaibigan, o kakilala (na maaaring hindi riaman natin madalas na nakakausap) para kumain o ‘magkape sa labas. Cito sila manghihikayat na mag-invest sa kanilang negosyo. Kapag pumayag ay maaaring dethin rila ang kanilang ‘nahikayat sa isang pe-meeting ng kumpanya para sa mga na-recrut nila, Mga nanghitikayat nb iniyayabang ang kanilang diploma, business cards, at be pa. Hanapin ang kanilang lisensya mula sa insurance ‘Commission (para liga pangako ng malbki at mabils na kita. Hindi makatotohanan ang kumita ng malaking halaga sa maikling panahon, tga perghihkayat nf maram na raw ang oag-invest sa kanlang negosye. Ang kalongang tran ay kung bat dapat may-invest, hind hung gaano na karani ang nag-invest. 5, Mga Lending Scam (Scarp sa Pagpapautang) Kung ang inveetmenf scam ay nanoloko para maglabas tayo ng pera pang-invest sa kana, anf fencing scam naman ay nanghinikayst [Ngunit MAG-INGAT! May mga pwedeng magsamantala sa inyong personal information. ‘May mga nagpapautang na nanghihingi ng impormasyon, larawan at iba pang dokument, ilo na ang nasa mga mobile phones, at ssasabihin na requirerpont ang mga io para sa loan. ‘Kung ang Isang nang ‘ay hindi makakabayad sa napagkasunduang panahon, lahat ng kanyang mga contact sa telepono ay ‘makaketanggap ng text message 0 tawag na nagsasaad ng buong pangalan al natiirang balanse ng nanghibiram, Hinahe-narass at aAgungutang kapag hindl nla nabayaran ang kanilang mga balanse.7 ‘6. Mga Palatandaan ng Pandaraya at Scam Maghinala kepag: a ay nanalo sa isang lottery o isang raffle na hindi mo naman sinalinan; b ¢ a. ‘ang pagpapadala sa inyo ng pramyo o regalo, ; 8 na kita © tubo nang walang anumang panganib 0 100% garantisadong kta sa pamumuhunan, 1. Hinling na ibigay apg iyong personal na impormesyon gaya ng bank account, mga numero ng credit card, PIN at mga password 5 pamamagitan ng) indi nagbibigay ng rekord o impormasyon ng transsksyon; nakarehiero 0 hil Konirolado ng anumang ahensya 0 regulasyon; Tamang ang inigay bilang contact information: Y ng Mga festimonial na wala kang paraan upang mastil ito, ‘Ang insttusyon ay ‘Ang institusyon ay Isang mooie 7. Ano ang gagawin kung ikaw ay nabiktima 1g yong raaalaia_tungkol sa nangyari (Pangalan ng kumpanya, pangalan ng taong nakipag-usap sa iye uhunan, aba pang makakatulong na impormasyon) Security and Exchange Commission. llat sa Enforcoment and Investor Protection Department ‘Assistance MGA PANGUNAHING MENSAHE SA PAG-AARAL suriin ang mga pagkakataong inlaalok 6a iyo kung ito ay dumating ‘mga taong matagal mo nang Kilala o mula sa isang estranghero. 2. Huvrag magpaliniang sa mga alok na napakaganda na mahirap paniwalaan, WV. Pagninitay 2. Nakaranas ka na fa ng pambubudol o scam? Kung 90, antvano ang mga naging Karanasan mo? at kung hind! naman an ‘sagot mo, ano-and ang mga url ng scam ang alam o narinig mo na? b. Sa mga natukoy mong pambubudol o scam, ano ang naging reaksyon 0 naramdaman mo patungko! dito? ‘©. Matapos ang investment at seam, ano ang mga hakbang ang iyong gagawin upang maiwasan ang ma-scam? V. Takdang-A ome a Bilang isang bengpisyarya ng 4Ps, paano mo maibabahag! ang mga natutunan sa FDS sa ating ga pamilya at sa kumunidad?