1

คู่มือการพิมพ์
ชุดแบบอักษร (Font)

อักษรธรรมอีสาน
(RST-ISAN)
 2

ISAN Open Type Font (OTF) Structure Tone X

กำหนดให้ Above Final
Tone = วรรณยุกต์ Tone X X Consonant
Vowel
Above Vowel = สระบน #2
CONSONANT = พยัญชนะ Forward
CONSONANT X X Backward X
Final Consonant = ตัวสะกด Vowel Vowel
Cluster Consonant = อักษรควบ Final Cluster
Consonant as Vowel = พยัญชนะทำหน้ ำที่สระ X X X X
Consonant Consonant
Below Vowel = สระล่ ำง X
Consonant X X
X = ปุ่ มพิเศษ (eXtra) ทำหน้ำที่ขยำย หรื อดึงควำมสำมำรถ as Vowel
ของอักษรใดๆ ที่ X ได้กำกับเอำไว้ แสดงผลตำมที่เรำต้องกำร Below X
Vowel

ISAN Open Type Font (OTF) Process

Cons.tone
Tone
eXtra Cons.tone.X

Cons.av
Above Vowel
eXtra Cons.av.X

Cons.X
A CONSONANT 0 eXtra A
eXtra Cons.X.X
CONSONANT 1
. Final Consonant Cons.[final/cluster/cons.v]
. Cluster Consonant
. Consonant as Vowel eXtra Cons.[final/cluster/cons.v].X
CONSONANT 9
Cons.bv
Below Vowel
eXtra Cons.bv.X
 3

วิธีพิมพ์ฟอนต์อักษรธรรมอีสาน
RST-ISAN

 หน้าที่ของ EXTRA หรือ ฯ (ไปยาลน้อย)

1. แปลงพยัญชนะให้เป็นตัวเชิง ๑ หรือตัวสะกด ๒
2. แปลงพยัญชนะตัวเชิงหรือตัวสะกดตามข้อ 1 ได้อีกครั้ง
3. แปลงพยัญชนะตัวเชิงหรือตัวสะกดตามข้อ 2 ได้อีกครั้ง
4. แปลงพยัญชนะตัวเชิงหรือตัวสะกดตามข้อ 3 ได้อีก ๓
5. จัดตำแหน่ง สระ/วรรณยุกต์/ตัวเชิง ให้สวยงาม
6. แปลงพยัญชนะสองตัว (หรือมากกว่าสองตัว) ให้เป็นพยัญชนะพิเศษ/สระพิเศษ
7. คืนค่าการแปลงพยัญชนะพิเศษนั้น
8. พิมพ์สัญลักษณ์/เครื่องหมายพิเศษ

วิธีการพิมพ์
ให้พิมพ์ ฯ (ไปยาลน้อย) ต่อท้ายของ พยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์

ลำดับการพิมพ์
1. พยัญชนะ
2. สระบน วรรณยุกต์
3. ตัวควบกล้ำ / ตัวสะกด

 พยัญชนะ
ตัวอย่างที่ 1 แปลงพยัญชนะให้เป็นตัวเชิงหรือตัวสะกด

• ตัวเชิงปรกติ กด ฯ เพียงหนึ่งครั้ง
คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
กิน กินฯ กินฯ
ตาม ตามฯ ตามฯ
พุทธ พุทธฯ พุทธฯ
ธรรม ธัมมฯ ธัมมฯ
วัฒน วัฑฒฯน วัฑฒฯน

๑
สำหรับคำภาษาบาลี/สันสกฤต เช่น สพฺพญฺญู ( สัพัญญฯ
พฯั ัฯ /ัสพพฯญญฯฯั)
๒
ในคำภาษาไทยถิ่น เช่น กิน ( กินฯ ) ดัง ( ดังฯ )
๓
ในฟอนต์ RST-ISAN รุ่นนี้กำหนดไว้ที่ 3 ครั้ง (ปรกติ) หากเมื่อเกินจะแสดงสัญลักษณ์ ฯฯฯฯฯัฯ
 4

แม่รมิ แม่รมิ ฯ แม่ริมฯ

สันทราย สันฯซายฯ สันฯซายฯ

• ตัวเชิงที่มีหางแหลม กด ฯ สองครั้ง
คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
นิล นิลฯฯ นิลฯ
สล่า สลฯฯ่า สลฯฯั่า
มิสเทอร์ มิสฯฯเทิอฯร์ มิสฯฯเทิอฯร์
วุฒิ วุฑฒฯฯิ วุฑฒฯฯัิ
รักษา รักษฯฯา รักษฯฯา
อากาศ อากาศฯฯ อากาศฯฯ

• ตัวเชิงบางตัว น และ ย กดได้ 2 ครั้งเพื่อปรับตำแหน่งให้สวยงาม

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
น่าน นาฯ่นฯฯ หรือ น่านฯ นาฯั่ันฯ
อินทรีย์ อิฯนทรฯียฯฯ์ อิฯนนรฯัยฯฯั์อิฯนนรฯัยฯฯั์

• ตัวเชิง ว และ ง กดได้ 2-3 ครั้งเพื่อปรับตำแหน่งไปสะกดด้านบน ๔

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
เทียว ทยฯวฯฯฯ ทยฯวฯ
เที่ยงแท้ ทยฯ งฯฯฯแท้ ท่ยฯแ งฯฯ ท้
เทียร ทยฯรฯฯ ทยฯรฯ

๔
พบการใช้ในพับสาและใบลานของกลุ่มไทลื้อและไทเขินเป็นส่วนใหญ่
 5

ตัวอย่างที่ 2 ปรับตำแหน่ง พยัญชนะตัวเชิงให้สวยงาม

• ปรับตัวเชิง จ ช ธ กด ฯ อีกครั้ง (ครั้งที่สอง)

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
สจฺจ (แบบที่ 1) สจจฯ สจจฯ
สจฺจ (แบบที่ ๒) สจจฯฯ สจจฯ
อชฺช (แบบที่ 1) อชชฯ อชชฯ
อชฺช (แบบที่ ๒) อชชฯฯ อชชฯฯ
อิทฺธิ (แบบที่ ๑) อิทธฯ ิ อทธฯัิ
อิทฺธิ (แบบที่ ๒) อิทธฯฯ ิ อทธฯัิ

ตัวอย่างที่ 3 แปลงพยัญชนะสองตัว (หรือมากกว่าสองตัว) ให้เป็นพยัญชนะพิเศษ

• พยัญชนะที่มี “ระวง” (ระโฮง) ควบกล้ำปรกติ

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
สรี สรฯี สสั
กระดาน กรฯดานฯ สกดานฯ
ครูบา ครฯูฯบาฯ สรฯัฯบา
ฝรั่ง ฝรฯั่ ฯ งฯ สรฯัััฯง

• พยัญชนะที่มี “ระวง” (ระโฮง) ควบกล้ำพิเศษ

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
ศาสตร์ ศาสตรฯ์ ศานสรฯั์
ศาสตราจารย์ ศาสตรฯาจารยฯ์ ศานสรฯาจารยฯั์
ดวงจันทร์ ดวฯงจันทรฯ์ ดวฯงจันนรฯั์
จันทรา จั นทรฯ า จันนาฯรฯา
• พยัญชนะ “ญญ”
คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
ปัญญา บัญญฯา บัญญฯา
สัญญา สัญญฯา สัญญฯา
 6

• พยัญชนะ “สส” สะสองห้อง

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
สรีสวัสดี สรฯีสวฯัสสฯดี สสัสวฯััสสฯด
พรรษา วัสสา วัสสฯา

• พยัญชนะ “อย”
คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
อย่า อยู่ อย่าง อยาก อยฯ่า อยฯูฯ่ อยฯ่างฯ อยฯากฯ อยฯั่าัอยฯัั่ฯ อยฯั่างฯัอยฯากฯ
ยางหยวก อยฯางฯอยฯวฯก อยฯางฯอยฯวฯก
หยื้อย่อง อยฯื้อยฯ่อฯง อยฯััฯอยฯั่อฯง
แหย่งแหยะ แอยฯ่งฯแอยฯะ แอยฯั่งฯแอยฯะ
หยอดยาเย็น อยฯอฯด อยฯา เอยฯนฯ อยฯอฯดอยฯาเอยฯนฯ
ย่างปลา อยฯ้างฯปลฯา อยฯั้างฯปลฯา
หยาดน้ำ อยฯาดฯน้ำฯ อยฯาดฯนาฯำฯ
ยึกยัก อยฯึกฯอยฯักฯ อยฯักฯอยฯัักฯ
หยูด/โหยด อยฯูด / โอยฯ฿ดฯ อยฯัฯดั/ัโอยฯ฿ดฯ
หยุด อยฯุด อยฯัุฯด
หย่อน อยฯ่อร อยฯั่อฯร
เหยือก เอยฯิอฯก เอยฯัิอฯก
เหยียบ อยฯยฯบ อยฯยฯบ

• พยัญชนะผสมสระ “นา” “นำ”

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
นายอำเภอ นาฯยฯอำเภิอฯ นาฯยฯอำาเภิอฯ
ล้านนา ล้านฯนาฯ ล้านฯนาฯ
น่านน้ำ น่านฯน้ำฯ นาฯ่านฯนาฯำฯ
 7

• พยัญชนะผสมสระ “แล” “และ” “แล้ว”

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
แล แลฯ แลฯ
แล แลฯฯ แลฯฯ
แล้ว แลฯวฯ แลฯวฯ
แลนา แลฯนาฯ แลฯนาฯั/ัแลฯนฯาั

ตัวอย่างที่ 4 คืนค่าการแปลงพยัญชนะพิเศษนั้น

สำหรับคืนค่า “ระโฮง” ควบกล้ำอักษรที่มากกว่าสองตัว ได้แก่

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
สตรี สตรฯ ฯ ี สนตั
ศัตรู สตรฯ ฯ ู สนตัฯ
เอี่ยง อยฯ ฯ ่ ง อยั่ง

ตัวอย่างที่ ๕ พิมพ์พยัญชนะพิเศษ ที่ซ่อนไว้ให้เติมเลข 1 อาระบิกต่อท้ายพยัญชนะ ได้แก่ ฌ ฏ ศ ษ

คำศัพท์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
มัชฌิมา มชฌฯ ิมา มชฌฯัิมา (แบบที่ 1)
มัชฌิมา มชฌ1ฯ ิมา มชฌ1ฯัิมา (แบบที่ 2)

 สระ
ตัวอย่างที่ 1 แปลงสระให้เป็นสระลอย หรือสระภาษาบาลี
สระ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
อะ / อา - -
อิ อิฯ อิฯ
อี อีฯ อีฯ
อุ อุฯ อุฯ
อู อูฯ อูฯ
เอ เอฯ เอฯ
โอ / เอา โอฯ โอฯ
 8

ตัวอย่างที่ 2 แปลงสระให้เป็นสระพิเศษ กาหลวง/กาโว้ง

สระ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
ค้า ค้าฯ รฯ้าฯ
ท่านฯ ท่าฯนฯ ท่าฯนฯ
สายธาร สายฯธาฯนฯ สายฯธาฯนฯ
บ้าน บ้าฯนฯ บ้าฯนฯ
ว่าน ว่าฯนฯ ว่าฯนฯ

ตัวอย่างที่ 3 ปรับตำแหน่งสระให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม
วรรณยุกต์ วิธีพิมพ์ ผลลัพธ์
ครู ครฯ ู ฯ สรฯัฯ
อยู่ อยฯ ฯฯฯ ู ฯ ่ อยฯัฯั่

 เครื่องหมาย
เคาะ ฯ ัฯ
เคาะ ฯฯ ัฯฯ
เคาะ ฯฯฯ ัฯฯฯ
เคาะ ฯฯฯฯ ัฯฯฯฯ (เบยยฯาลมุขำ)

 เครื่องหมาย แทนตัวอักษร
1. เคาะ ววว ววว
2. เคาะ วววว ววว วววว
3. เคาะ ววววว ววว วววว ววววว
4. เคาะ วววววว ววว วววว ววววว วววววว
5. เคาะ ววววววว ววว วววว ววววว วววววว ววววววว
6. เคาะ วววววววว ววว วววว ววววว วววววว ววววววว วววววววว
 9

 สระพิเศษ ไม้เก๋าจู้จี้ ววว๋

1. จ๋่ ่ จ๋่
2. จ๋ ้ จ๋้
3. หมฯ ๋ ้ หม๋ั้ฯ

สูตรลับ
“คิดไม่ออก บอกไปยาลน้อย”