Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 28

10/24/21

Hyrje në të drejtën
administrative dhe
shkenca mbi
administraten
E Drejta Administrative I
Viti akademik 2021 – 2022

Tema 1 + 2

Pergatitur nga: Prof.Dr. Eralda (Methasani) Çani


Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Hyrje në të Drejtën Administrative


Tema 1
10/24/21

• Perkufizim i mundshem:
• teresia e individeve te vendosur ne nje territor te
caktuar te drejtuar nga nje teresi
• rregullash (normash e strukturash) te cilat
formojne nje regjim juridik te caktuar:
Shteti & qellimet: •

Territori

Popullsia
Shteti social i te drejtessi nje
• sovraniteti (kufizimet)
forme bashkekohore e shtetit qe
synon edhe sigurimin e
mireqenies, pjesemarrjen e • Shteti, si institucion, legjitimohet per
individit apo garanci te lirive ndjekjen e qellimeve te komunitetit te
duke i ofruar ato me barazi cilat perkufizohen si interesa te
pergjithshme, ku perfshihen paqja,
siguria, etj., qe synojne t’i sigurojne
komunitetit nje mireqenie sa me te
madhe per te permiresuar kushtet e
jeteses
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Funksionet e shtetit: funksioni administrativ


• Funksionet e shteti: politike, legjislative, ekzekutive, gjyqesore.

• Funksioni administrativ (ekzekutiv*) ka per qellim realizimin


konkretisht te qellimeve te Shtetit, permes akteve te cilet lejojne
venien ne zbatim te parashikimeve ligjore.

• Subjektet te cilat ushtrojne funksionin administrativ jane ORGANET


PUBLIKE
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Si behet e mundur realizimi i qellimeve te shtetit

Ekzistojne 4 momente themelore te veprimtarise shteterore:

• Funksioni politik: zgjedhja, specifikimi i qellimeve midis shume te


mundshmeve

• Funksioni ligjvenes: ngritja ne nivelin e ligjeve te qellimeve

• Funksioni administrativ: venia ne zbatim e qellimeve te


vendosura

• Funksioni gjyqesor: kontrolli per menyren e zbatimit te tyre.


Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Aktet e pushtetit publik


• Çdo funksioni te shtetit i korrespondon akti perkates:

• Pushtetit politik: aktet politike


Pushtetit ligjvenes: ligjet
Pushtetit ekzekutiv / administrativ: aktet ekzekutive /
administrative
Pushtetit gjyqesor: vendimet e gjykatave
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Pak HISTORI
ØLatinisht: administer – veprimtari e zhvilluar ne drejtimin dhe varesine e
dikujt.
ØZhvillimi historik i te drejtes administrative si dege e vecante e se drejtes:
Revolucioni Frances: La Ferier, Dygi
ØModelet: francez dhe anglo-sakson

ØZhvillimi ne Shqiperi:
0 Periudha para 1944:
0 Floqi K., Administrata ose e drejta sundimore (Hukkuki-Idare), trajtim teorik e
praktik për dobi të nëpunësve e nënshtetasve Shqyptarë,” Shtypshkronja ‘Vlora’,
Vlorë, 1923
0 Periudha pas 1944- 1990:
0 Jani Çomo, në libri e tij ‘E Drejta Administrative e RSH,’ 1983
0 Ballanca Z., E Drejta Administrative e RPSSH, Dispensa I, Shtypshkronja e
Kombinatit Poligrafik, Tiranë 1984
0 Elezi I., Aparati Administrativ Shtetëror në R.P.S. të Shqipërisë, Universiteti i
Tiranës, Fakulteti i Shkencave Politike e Juridike, Tiranë 1987, etj..
0 Periudha pas 1990 – vijim:
0 Ibrahimi/Sadushi, Cikel leksionesh “E Dr. Administrative”, 1992
0 Autore te ndryshem: Sadushi, Dobjani, Kondi, Caka, Vokopola, Alibeaj, Çani
(Methasani), etj., etj….
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Kuptimi i te drejtes administrative

Dege se drejtes: Shkence juridike:

• E drejte publike • Studion permbajtjen, parimet,


• Dallon nga dege te tjera te se
drejtes: kushtetuese, punes, format, metodat, detyrat e
familjare, financiare, civile, administrates publike
penale, etj
• Studion teresine e normave
administrative duke krijuar – Pjese te te drejtes administrative
doktrinat perkatese si shkence:
• rendesia sasiore dhe cilesore e – pjesa e pergjithshme
normave administrative
Procesi administrativ - rendesi – procedura administrative

primare (industrializimi, – pjese e posacme
demoratizimi, parimi i ndarjes
se pushteteve; ndikimi mbi
marrdheniet shoqerore –
sanksionon, krijon, ndryshon,
shuan ato
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Tipare te se drejtes administrative


• Eshte e drejte publike: interesi publik ne themel te saj

• Ka karakter te pergjithshem (si dhe te posacem)

• Ka karakter te brendshem, pra eshte e drejte e brendshme

• Eshte autonome

• Eshte me pak e ndikuar nga ndikimet e tjera:

• POR, proceset e nderkombetarizimit te se drejtes (OKB, Keshilli i Evropes, BE, etj), procesi i
integrimit (acqui), globalizimi, etj ndikim i rritur ne te drejten administrative te RSH
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Normat juridiko-administrative
Rregulla te detyrueshme sjelljeje qe vendosen e sanksionohen nga
organe te administrates publike per rregullimin juridik te marredhenieve
shoqerore qe krijohen ne procesin e veprimtarise administrative

Objekti i tyre –marredheniet qe lindin gjate procesit administrativ

Norma administrative- baze per lindjen e marredhenieve juridike


administrative (dhe e anasjellta)

Karakteri i detyruar (imperativ) i normave – te detyrueshme per t’ u


zbatuar per subjektet e pasogen nga sanksione (ka edhe norma me kararker
porosites dhe rekomandues, pa sanksione)

Elementet- hipoteza (shpesh mungon), dispozitivi dhe sanksioni (mund te


mungoje)
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

REALIZIMI I NORMAVE JURIDIKO-ADMINISTRATIVE


• Ekzekutimi (shih p.sh.: Pjesa e tetë - ekzekutimi i aktit administrativ/KPA)

•zbatimi vullnetar
•ekzekutimi nga organe administrative
•nga organi i ngarkuar posacerisht me zbatimin e saj
•ne perputhje te plote me permbajtjen e vertete te normes juridiko-administrative
•duke respektuar proceduren perkatese
•ne format e perdorura te veprimtarise se organeve shteterore, pra nepermjet akteve juridike
•brenda afatit te caktuar dhe duke vene ne dijeni te interesuarit
•duke marre te gjitha masat per te siguruar zbatimin e saj ne praktike

* Gjithmone ne perputhje te plote me ligjin!


Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Klasifikimi i normave jurdiko-administrative


Disa kritere klasifikimi të ndryshme (jo shterruese) (kryesisht me fokus
aktet administrative) p.sh.:

Permbajtja:
0 të përgjithshme (rregullojne ceshtje qe zbatohen horizontalisht ne te drejten
administrative)
0 të posaçme (rregullojne ceshtje sektoriale)

Raporti i se drejtës materiale dhe proceduriale:


0 rregullat materiale percaktojne rregullimin e nje ceshtje
0 Normat proceduriale percaktojne menyren si rregullohet nje ceshtje

Fuqia juridike:
0 norma me fuqi juridike me te larte apo me te ulet, në lidhje me kjo fuqine juridike te normave sipas n.
116 te Kushtetutes (pa u kushtezuar nga organizimi hierkakik i strukturave)
0 norma të organeve eprore dhe vartëse, ne lidhje kjo me organizimin adminisitrativ
hierarkik nese ka, sipas rastit

Karakteri i dispozitivit: ne varesi te natyres se rregullimit qe ben norma


0 Detyruese
0 ndaluese
0 lejuese
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

. . . vijon
Koha e veprimit:
0 me afat te percaktuar
0 pa afat të caktuar

Territori: hapesira gjeografike ne te cilen shtrin veprimin e saj norma:


0në të gjithë territorin e RSH
0në një pjesë të caktuar të territorit

Teresia e subjektit/eve:
0për kategori te pacaktuar subjektesh (aktet nenligjore normative)
0për subjekte te të përcaktuara individualisht

0Shembuj!
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Marredheniet juridiko-administrative
Marredheniet juridiko-administrative jane:

0marrëdhënie shoqërore që formohen pergjate/në lidhje me organizimin,


funksionimin dhe veprimtarinë e autoriteteve të administratës publike

0të rregulluara

0nga normat e së drejtës administrative

0Shembuj!
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Llojet e marredhenieve juridiko-administrative


Kriteret e klasifikimit të ndryshme (jo shterruese) p.sh.:

0 Sipas subjekteve:
0 marrëdhënie mes subjekteve që i përkasin administratës publike
0 marrëdhënie mes subjekteve që i përaksin administratës publike dhe subjekteve
të tjera (jo pjesë e administratës publike)

0 Sipas natyrës/qellimit te rregullimit:


0 marrëdhënie juridike administrative materiale
0 marrëdhënie juridike administrative proceduriale

0 Sipas objektit të marrëdhënies:


0 marrëdhënie kontrolli/monitorimi:
0 epror-vartës për rastet e institucioneve që janë organizuar kështu
0 të posacëm - pa qenë strukturuar si epror-vartës
0 verifikimi
0 marrëdhënie bashkëpunimi
0 marrëdhënie pjesëmarrjeje, etj...
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Subjektet e se drejtes administrative


• cdo subjekt i te drejtes

• Subjekte të marrëdhënieve administrative: persona juridikë, qofshin


publikë (të cilët janë të krijuar me ligj) apo privatë (të krijuar në bazë të ligjit),
si dhe individët-persona fizikë vendas apo te huaj apo pa shtetesi, të cilët
duke qenë të veshur me të drejta dhe të ngarkuar me detyrime në fushën e
veprimtarisë administrative, hyjnë midis tyre në marrëdhënie juridike-
administrative
• Që një subjekt të hyjë në marrëdhënie juridiko-administrative duhet të
gëzojë zotësi juridike (njohje si subjekt i së drejtës që fitohet sipas ligjit me
lindje apo regjistrim) dhe zotësi për të vepruar (në fushën administrative,
sipas percaktimeve ne ligje te posacme te se drejtes administrative)
• Personat juridike publike (apo edhe te se drejtës private te cileve u eshte dhene
ushtrimi i nje funksioni publik me ligj) jane gjithmone nje prej subjekteve të
marrëdhënies juridiko-administrative
• Një person juridik publik (administrativ) apo person juridik privat, person fizik –
individ, shtetas shqiptar apo i huaj, apo persona pa shtetësi, janë subjekte të
marrëdhënies juridiko-administrative në vendin tonë
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Burimet e të Drejtës Administrative


0 Perkufizim:
0 akte e fakte që bëhen burim për lindjen e normave juridiko-administrative dhe që
rregullojne marredhenie juridike administrative:
0 fakte juridike: p.sh. lindja
0 cdo burim i se drejtes kushtetuese si dhe
0 akte nenligjore (per shkak te karakterit te thkesuar nenligjor te normave te se drejtes
administrative)

0 Burimet akte:

0 Sipas Kushtetutes:
0 Kushtetuta: Ligji themelor i shtetit i cili permban normat dhe parimet e pergjithshme te
organizmit, funksionimit dhe qellimet e shtetit
0 Marreveshtjet/Konventat Nderkombetare te ratifikuara
0 Ligjet (shumice e cilesuar, shumice e thjeshte)
0 Aktet normative te Keshillit te Ministrave
0 normative me fuqine e ligjit
0 normative administrative
0 Vendime
0 Udhezime
0 individuale administrative:
0 Vendime
0 Urdhra
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

....
0 Te tjera:

0 Dekretet e Presidentit te Republikes


0 Urdhrat /udhezimet e Kryeministrit/Ministrave
0 Aktet juridike të miratuara nga drejtuesit e institucioneve të decentralizuara, të
ministrive dhe të organeve të tjera të administratës publike qendrore (vendime,
urdhëra)
0 Urdheresat, vendimet e urdhrat e organeve te qeverisjes vendore

0 Cili eshte pra kriteri?


0 Akte dhe fakte qe behen bazë për miratimin e një norme juridike nënligjore

0 Po vendimet e gjykatave?
0 Kujtoni – e drejta e RSH - familje e të drejtës kontinentale/romano-gjermanike:
0 vendimet janë për palët në konflikt, por me krijimin e GJA edhe vendime per akte
normative!!
0 Si dhe:
0 ka edhe vendime unifikuese te GjL: sherbejne per gjyqesorin!
10/24/21

te drejten private: dallohet nga e drejta private e cila rregullon


maredheniet midis subjekteve private

te drejten kushtetuese: kjo e fundit rregullon strukturen themelore


te shtetit; e drejta administrative me ushtrimin e funksionit
administrativ nga personat juridike publike krijuar me kushtetute
apo ne baze te kushtetutes

Lidhja e te të drejtën e punës: dy degë të së drejtës qe përfshijnë norma që


rregullojnë marrëdhënie juridike të punës

drejtes të drejtën penale: veprimtaria e prokurorisë si ngritës i akuzës, apo


e policisë si hetues, apo lidhja mes kundërvajtjeve administrative

administrative me dhe veprave penale si (mos)veprime me rrezik shoqeror

deget të drejtën financiare: institucionet financiare, bankat, etj, etj.....

e tjera te se
drejtes POR, KUJTONI:

§ E drejta e nje vendi eshte


unike!!
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

ADMINISTRATA PUBLIKE
Tema 2 – kuptimi – tipare – organe publike
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Dy format e shfaqjes se administrates publike


formal/organizativ -
instrumenta material/funksional –
veprimtari
• teresia e atij sistemi te posacem organesh
te cilat ligjet tona i cilesojne si organe të • veprimtaria qe zhvillon teresia e
administratës publike dhe i ngarkojne me personave juridike publike –
ushtrimin e pushtetit ne formën e
veprimtarisë administrative administrative (dhe organeve te tyre
0 persona juridike publike si p.sh. Kuvendi, administrative).
Keshilli i Ministrave, institucionet ne • ne baze dhe per zbatim te ligjit per te
varesi (si APP, DPA, DPD, DPT, AKKP, realizuar drejtperdrejte ne praktike
DAP, DSIK, KSHM, ATSH, AKTI, AMSHC,
funksionet dhe detyrat themelore te
IQ, SHIK, AKCE, ALUIZNI, Policia e
shtetit, etj), entet publike (Dhoma e tyre
Avokatise, Urdhri i Farmacistit, Urdhri i
Punonjesit Social, etj), forcat e
armatosura, SHIU, Keshillat Bashkiake,
Kryetari i Bashkise, policia bashkiake,
institucionet e pavarura (si AP, PP,
KMDhPDI, KMD, etj., ne te cilet krijohen
nje sere organesh administrative
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Rregullimi ligjor i konceptit te OP


Neni 3/6 i KPrA -organet publike Neni 3 i KPrA-veprimtaria administrative

- organet e pushtetit qendror të cilat Veprimtaria e organeve


kryejnë funksione administrative administrative është tërësia e akteve
- organet e enteve publike në masën që dhe veprimeve n që përbëjnë dhe
ato kryejnë funksione administrative shprehin vullnetin e administratës
- organet e pushtetit vendor që kryejnë publike, si dhe ekzekutimin e vullnetit
funksione administrative
- organet e Forcave të Armatosura,

- për aq kohë sa këto kryejnë funksione


Format e veprimtarisë administrative
administrative të rregulluara me këtë ligj janë:
- akti administrativ
Si dhe çdo person fizik ose juridik, të -Akti administrativ dhe akti nenligjor normativ
-
cilit i është dhënë me ligj, akt nënligjor - kontrata administrative dhe
ose çdo lloj forme tjetër, të - çdo veprim tjetër administrativ
parashikuar nga legjislacioni në fuqi, e
drejta e ushtrimit të funksioneve
administrative publike -Si dhe Akt normativ nënligjor -
sqarim!
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Tipare kryesore te AP
0 AP (ne dykuptueshmerine e saj) varet nga ligji dhe i nenshtrohet ligjit- e
organizon veprimtarine e vet ne baze e per zbatim te ligjit
0 parimi i ligjshmerise

0 veprimtaria e AP: veprimtari e prejardhur (jo si legjislativi)


0 detyrohet te veproje ne baze e per zbatim te ligjit

0 shume dinamike, madje veteveprimi i pavarur


0 POR, shteti i se drejtes (e drejta kufiri)

0 karakteri organizues i drejtperdrejte praktik


0 drejtimi – organizim i mirë i punës, masa për zbatim të vendimeve; kontroll
dhe verifikim i vendimeve; etj / organigramat/strukturat e brendshme
piramidale
• POR, jo centralizim i cdo vendimmarrje administrative

0 kontrolli dhe verifikimi i veprimtarise administrative


• drejtuesit ndaj vartesve
• organet eprore ndaj atyre vartëse,
• kontroll i organeve të specializuara mbi organet e tjera administrative
• kontroll gjyqësor
• Kontroll i Gjykatës Kushtetuese
• kontroll politik
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

. . . vijon
0 Adm. Publike - Administrata Shteterore
• ushtrim i pushtetit me qellim realizimin e vlerave qe shprehin interesin e
bashkesise
• me e gjere se administrata shteterore (kuptimi i gjere?)
• administrata shteterore eshte pjese e administrates publike
• administrata publike perfshin edhe konceptin e administrimit jo te drejtepredrejte
(ente publike)
! Ligji 90/2012 ‘Per organizimin dhe funksionimin e administrates shteterore”

0 Administrata Publike - Ekzekutivi: AP nuk reflekton nje nga pushtetet


(ndarja e pushteteve)

0 Administrata Publike perfaqeson interesin publik - dallon nga teresia


e institucioneve qe perfaqesojne interesin privat
Kujdes: organizimi si subjekt privat – funksionimi ne interes publik
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

. . . vijon

• Administrata Publike: eshte veprimtari administrative


• parimet!

• Administrata Publike – mbeshtetet tek buxheti i shtetit por jo


domosdoshmerisht:
• entet publike kryesisht gjenerojne fonde te tyret te cilat nuk vijne
nga buxheti i shtetit (nje pjese e tyre ose subvencione fillestare)
• perfshin ate; eshte me e gjere se ajo

• Administrata Publike nuk reflekton vetem sherbimin civil:


Sherbimi civil – regjim juridik i marredhenieve te punes se nje pjese
te punonjesve te AP (burimeve njerezore te AP)
10/24/21

§ Organi publik -n.3,KPA


§ merr vendime dhe sjell pasoja me
vendimmarrjet

§ Personi zyrtar- individi


§ Nepunesi/Njesia pergjegjese – N. 43, KPA
§ për çdo tip procedure administrative në
kompetencë të organit publik, caktohet
paraprakisht një njësi përgjegjëse.
§ Drejtuesi i njësisë përgjegjëse merr përsipër
vetë ose cakton me akt të shkruar nëpunësin
Dalloni përgjegjës për zhvillimin e procedurës
administrative
§ Në një procedurë administrative, organi
publik vepron nëpërmjet nëpunësit
përgjegjës
§ Njesi administrative – subjekti

§ Identifikojme referuar Ministrise se


Drejtesise
Prof.Dr. E.(Methasani)Cani

Organi publik - karakteristika


0 i pajisur me tagra pushteti: i veshur me mjete juridike qe e shfaqin si
subjekt te pushtetit shtetëror
0 nxjerr akte juridike, i mbron ato dhe siguron vënien në zbatim

0 i veshur me kompetenca: zotësi juridike për të arritur pasoja të


caktuara juridike me veprimet e tyre
0 qëllimi konkret/objektivi që do arrijë organi administrativ
0 funksionet/përmajtja materiale e veprimtarisë së përditshme
0 të drejta e detyra/kufijtë e ushtrimit të veprimtarisë
0 format dhe metodat e punës/mënyra si ushtrohet funksioni

0 Juridiksioni / kompetencat = gjendje juridike e organeve publike (


ndryshme per organe te ndryshme)

0 Kompetenca – Juridiksioni – Diskrecioni (Shih KPA – vijon ne tej)


10/24/21

Diskutime e Pyetje
Referenca:
- REFORMIMI I LEGJISLACIONIT PËR ADMINIST RAT ËN PUBLIKE. Sfidat dhe
perspektiva (artikull online)
- - Komentar i KPAse (online)
- - Shembuj te diskutuar

You might also like