‫‪ -1‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ؟‬

‫ﻫﺴﺘﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬

‫ﺟﻬﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ؟‬ ‫‪ 3 -1‬ﭘﺮﺳﺶ اﻧﺴﺎن‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭼﺮا و ﭼﮕﻮﻧﻪ رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ؟‬

‫ﻓﻘﻂ ﭘﺮﺳﺶ اوﻟﻲ در ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻠﻢ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫در ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻓﻀﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﺧﻮرﺷﻴﺪي و آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ از ‪ 7‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي‬ ‫‪ -2‬ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎي ووﻳﺠﺮ ‪ 1‬و ‪2‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﮔﺬر از ﻣﺸﺘﺮي‪ ،‬زﺣﻞ‪ ،‬اوراﻧﻮس و ﻧﭙﺘﻮن ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻮع ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در اﺗﻤﺴﻔﺮ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ درﺻﺪ‬

‫‪ -3‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻮع و ﻣﻘﺪار ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻴﺎرهﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﺧﻮرﺷﻴﺪي و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻧﺪهي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫‪1‬‬

‫ﺑﻪ درك ﺑﻬﺘﺮي از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﻴﻦ و ﻣﺸﺘﺮي‬

‫‪40%‬‬
‫‪‬‬
‫زﻣﻴﻦ‪Fe  O  Si :‬‬
‫‪ -A‬ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ در‬
‫ﺪر‬

‫ﻣﺸﺘﺮي‪H  He  C :‬‬
‫‪‬‬
‫‪90%‬‬

‫‪ -B‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺸﺘﺮك ‪ 2‬ﺳﻴﺎره ‪ O‬و ‪. S‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -C‬در ﺳﻴﺎرهي ﻣﺸﺘﺮي ﻋﻨﺼﺮ ﻓﻠﺰي وﺟﻮد ﻧﺪارد و اﻳﻦ ﺳﻴﺎره ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﻨﺲ ﮔﺎز اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -D‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬

‫واﻛﻨﺶ ﻫﺴﺘﻪاي‬ ‫ﻓﺸﺮده ﺷﺪن‬ ‫رﺷﺪ و ﻣﺮگ‬

‫‪ ‬ﺳﺤﺎﺑﻲ ‪  N P e  H He ‬ﻣﻬﺒﺎﻧﮓ‬
‫‪ ‬ﺳﺘﺎرهﻫﺎ ‪‬‬
‫ﭘﺮاﻛﻨﺪهﺷﺪن ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﻓﻀﺎ ‪‬‬

‫‪ -E‬ﻫﺮﭼﻪ دﻣﺎي ﺳﺘﺎره ‪ ‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻨﺎﺻﺮ‪.‬‬
 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻨﮕﻴﻦ ‪ ‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺒﻚ ‪H  He ‬‬

‫روﻧﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬

‫‪ -5‬راﺑﻄﻪي اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ‪E  mc2‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪m‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ E‬اﻧﺮژي آزادﺷﺪه ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ j‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ‪ m‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ Kg‬ﺑﺎﺷﺪ و ‪ C‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮر ﺑﺮﺣﺴﺐ‬
‫‪s‬‬

‫‪ -2‬ﺍﯾﺰوﺗﻮپ‬
‫‪ -1‬ﺑﻪ اﺗﻢﻫﺎي ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﻛﻪ ‪ Z‬ﻳﻜﺴﺎن و ‪ A‬ﻣﺘﻔﺎوت دارﻧﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻳﺰوﺗﻮپ ﻳﺎ ﻫﻢ ﻣﻜﺎن ﻧﻴﺰ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬ﻛـﻪ در ﺗﻌـﺪاد ‪N‬‬

‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬در ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻣﺎ ‪ 3‬اﻳﺰوﺗﻮپ دارﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺪاري آنﻫﺎ ‪ 24  26  25‬ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻳﺰوﺗـﻮپﻫـﺎ ﺑـﻪ ‪Z‬‬

‫واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ و ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺮم در اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ذوب و ﺟﻮش و ﭼﮕﺎﻟﻲ‬

‫‪ Li -3‬داراي ‪ 2‬اﻳﺰوﺗﻮپ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ‪ %6 6 Li %94 7 Li‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ Cl -4‬داراي ‪ 2‬اﻳﺰوﺗﻮپ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﺒﻚﺗﺮ ‪ %75‬و ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ‪ %25‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5‬اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي ﻫﻴﺪروژن‬

‫‪1‬‬
‫‪H 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪H‬‬
‫‪‬‬
‫‪4‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪H‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ‬

‫‪1‬‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ‪H :‬‬

‫‪7‬‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ‪H :‬‬

‫از ‪ 3 H‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ ‪ 3 H‬ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺑﻘﻴﻪ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي ﻫﻴﺪروژن‪:‬‬

‫ﺪر‬
 ‫‪ -3‬ﺗﮑﻨﺴﯿﻢ‬
‫‪ -1‬از ‪ 118‬ﻋﻨﺼﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ‪ 92‬ﻋﻨﺼﺮ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺲ ‪ 26‬ﻋﻨﺼﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻋﻨﺼﺮ‬

‫ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺸﺮ ‪ Tc‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪ -2‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻛﻪ در واﻛﻨﺸﮕﺎه )راﻛﺘﻮر( ﻫﺴﺘﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 99‬ﻳﻚ رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬

‫‪43 Tc -3‬‬

‫‪ -4‬ﻫﻤﻪي ‪ Tc‬ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از واﻛﻨﺶ ﻫﺴﺘﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻴﻢﻋﻤﺮ آن ﻛﻮﺗﺎه و ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﻘﺪار‬

‫زﻳﺎدي از اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -5‬از ‪ Tc‬ﺑﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﻏﺪهي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد زﻳﺮا ﻳﻮن ﺣﺎوي آن ﺑﺎ ﻳﻮن ﻳﺪﻳﺪ اﻧﺪازهي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ دارد‪.‬‬

‫‪ Tc -6‬ﺑﻪ ﮔﺮوه ‪ 7‬دوره ‪ 5‬و ﺟﺰء ﻋﻨﺎﺻﺮ دﺳﺘﻪي ‪ d‬اﺳﺖ و ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻋﺪد اﻛﺴﺎﻳﺶ آن ‪ 7‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺍوﺭﺍﻧﯿﻮﻡ‬
‫‪ -1‬رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮده اﻣﺎ ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ داﻧﺶ آنﻫﺎ را ﻣﻬﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ اوراﻧﻴﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫‪ 235‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻮﺧﺖ در راﻛﺘﻮر اﺗﻤﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد و‬

‫‪ -2‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪهﺗﺮﻳﻦ ﻓﻠﺰ ﭘﺮﺗﻮزا ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي آن ‪92 U‬‬

‫ﺿﻤﻨﺎً اوراﻧﻴﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ در زﻣﻴﻦ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻓﺮاواﻧﻲ اﻳﺰوﺗﻮپ ‪ 235 U‬در ﻣﺨﻠﻮط ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 0 / 7‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار اوراﻧﻴﻮم در ﻣﺨﻠﻮط اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي ﻋﻨﺼﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻏﻨﻲﺳﺎزي ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﺮان را در ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪ 10‬ﮔﺎﻧﻪ‬
‫ﺪر‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي ﺟﻬﺎن ﺛﺒﺖ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -5‬ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ راﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺗﻤﻲ ﺧﺼﻠﺖ ﭘﺮﺗﻮزاﻳﻲ دارﻧﺪ و دﻓﻊ آنﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻫﺴﺘﻪاي اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -6‬رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎ ﻫﻢ در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻫﻢ در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎري ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -7‬ﻛﻴﻤﻴﺎﮔﺮي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻃﻼ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ ﻓﻴﺰﻳﻚ و ﺷﻴﻤﻲ؛ اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻃﻼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ‬

‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﺑﻪ ﮔﻠﻮﻛﺰ ﺣﺎوي اﺗﻢ ﭘﺮﺗﻮزا ﮔﻠﻮﻛﺰ ﻧﺸﺎندار ﮔﻮﻳﻨﺪ و دود ﺳﻴﮕﺎر و ﻗﻠﻴﺎن ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا دارﻧﺪ ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬

‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن رﻳﻪ ﺷﻮد ﺿﻤﻨﺎً ﺑﺮاي ﻋﻜﺲﺑﺮداري از دﺳﺘﮕﺎه ﮔﺮدش ﺧﻮن از رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپ ‪ 59 Fe‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺿﻤﻨﺎً اﻳﺮان ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ رادﻳﻮاﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي ‪ P‬و ‪ Tc‬اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪ -5‬ﺟﺪوﻝ ﺩوﺭﻩﺍی‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -1‬ﺟﺪول اﻣﺮوزه ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ Z‬ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ‪ 7‬دوره و ‪ 18‬ﮔﺮوه اﺳﺖ در ﻫﺮ دوره ﺗﻌﺪاد ﻻﻳﻪﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن و در‬
‫ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﺪد اﺗﻤﻲ ‪ 118‬ﺧﺘﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ Ar‬ﻫﻴﭻ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪Ne‬‬ ‫‪ -2‬ﻓﻌﺎلﺗﺮﻳﻦ ﻓﻠﺰ ‪ Cs‬و ﻓﻌﺎلﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎﻓﻠﺰ ‪ F‬اﺳﺖ و از ‪He‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ -6‬ﺟﺮﻡ ﺍﺗﻤﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫‪ -1‬ﺟﺮم ﻛﺎﻣﻴﻮن را ﺑﺎ ﺑﺎﺳﻜﻮل و ﺟﺮم ﻫﻨﺪواﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺮازوي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻳﻜﺎي ‪ kg‬و ﺟﺮم ﻃﻼ را ﺑﺎ ﺗﺮازوﻫﺎي دﻗﻴﻖ و ﻳﻜﺎي ﮔﺮم ﻣﻲﺳﻨﺠﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬دﻗﺖ ﺑﺎﺳﻜﻮلﻫﺎي ﺗﻨﻲ ﺗﺎ‪ 0 / 01‬ﺗﻦ‬

‫دﻗﺖ ﺗﺮازوي زرﮔﺮي ﺗﺎ‪ 0 / 01‬ﮔﺮم‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪1 / 66 1024 g ‬‬
‫‪1 12‬‬
‫‪C‬‬
‫‪12‬‬

‫ﺟﺮم اﺗﻢ ‪1 / 008amuH‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﺎي ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﺟﺮم اﺗﻢ ﺑﺮﺣﺴﺐ واﺣﺪ ﻛﺮﺑﻨﻲ اﺳﺖ(‬
‫‪amu -3‬‬

‫‪mp,mn  1amu‬‬
‫ﺪر‬

‫‪1‬‬
‫‪1e ‬‬ ‫‪amu‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪ amu‬را ﺑﺎ ‪ u‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬
 ‫‪-4‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1e‬‬ ‫‪1 P‬‬ ‫‪0n‬‬
‫ذرات زﻳﺮ اﺗﻤﻲ‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﺑﺎر ﻧﺴﺒﻲ‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪0/0005‬‬ ‫‪1/0073‬‬ ‫‪1/0087‬‬ ‫ﺟﺮم‬

‫‪ -7‬ﻣﻮﻝ )ﺗﻌﺪاد ‪ 6 / 02 1023‬ذرهاي ﻫﺮ ﻣﺎده(‬

‫‪ -1‬دﺳﺘﮕﺎه ﻃﻴﻒﺳﻨﺞ ﺟﺮﻣﻲ‪ ،‬ﺟﺮم اﺗﻢﻫﺎ را ﺑﺎ دﻗﺖ زﻳﺎد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬اﺗﻢ ‪1mol Fe  6 / 02 1023‬‬

‫اﺗﻢ ‪  3  6 / 2 1023‬ﻣﻮﻟﻜﻮل ‪1mol CO2  6 / 02 1023‬‬

‫‪ -3‬ﺟﺮم ﻳﻚ ﻣﻮل ذره ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮔﺮم ﺟﺮم ﻣﻮﻟﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪V‬‬ ‫ﻋﺪه ﻣﻮﻟﻜﻮل‬

‫‪mol ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪-21‬‬
‫‪ V‬ﻣﻮﻟﻲ ‪ M‬ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫‪NA‬‬
‫‪5‬‬

‫‪ -8‬ﺫﺭﺍﺕ ﺯﯾﺮ ﺍﺗﻤﯽ‬

‫ﭘﺮوﺗﻮن و ﻧﻮﺗﺮون و اﻟﻜﺘﺮون ﻛﻪ ‪ P‬و ‪ N‬درون ﻫﺴﺘﻪ و ‪ e‬ﺧﺎرج ﻫﺴﺘﻪ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪  A‬ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ‬
‫‪M‬‬ ‫‪A ZN‬‬
‫‪  Z‬ﻋﺪد اﺗﻤﻲ‬
‫ﺪر‬

‫ﺑﺠﺰ اﺗﻢ ‪ 11H‬ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻮﺗﺮون اﺳﺖ در ﺑﻘﻴﻪ اﺗﻢﻫﺎ ‪ N  Z‬اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً وﻗﺘﻲ اﺗﻢ ﺑﻪ ﻳﻮن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻌﺪاد ‪ N‬و ‪P‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﻓﻘﻂ ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :1‬ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ اﺗﻢ ‪ x‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 31‬و اﺧﺘﻼف ‪ N‬و ‪ P‬آن ‪ 1‬اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪد اﺗﻤﻲ و ﻳﻮن ﭘﺎﻳﺪار؟‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :2‬ﻳﻮن ‪ x3 ‬داراي ‪ 18 e‬و اﺧﺘﻼف ‪ N‬و ‪ P‬آن ‪ 3‬اﺳﺖ‪ A .‬و ‪ Z‬ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :3‬اﮔﺮ ﺗﻔﺎوت ‪ e‬و ‪ N‬در ‪ 93 X5‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 16‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ Z‬ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬

 ‫‪ -9‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﯾﺰوﺗﻮﭘﯽ ‪ amu‬ﻣﻮﻝ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :4‬ﻋﻨﺼﺮ ﻓﺮﺿﻲ ‪ 2 ،X‬اﻳﺰوﺗﻮپ ﺑﻪ ﺟﺮمﻫﺎي ‪ 14amu‬و ‪ 16amu‬و ﺟﺮم ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 14 / 2amu‬اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺷﻤﺎر‬

‫اﺗﻢﻫﺎي اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :5‬ﻋﻨﺼﺮ ‪ A‬داراي ‪ 3‬اﻳﺰوﺗﻮپ ‪ 84 A‬و ‪ 86 A‬و ‪ 88 A‬اﺳﺖ اﮔﺮ درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﺒﻚﺗﺮ ‪ %20‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺮم‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 86/4‬ﺑﺎﺷﺪ درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ‪ 2‬اﻳﺰوﺗﻮپ دﻳﮕﺮ ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :6‬ﻋﻨﺼﺮ ‪ A‬داراي ‪ 4‬اﻳﺰوﺗﻮپ ﺑﺎ ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ ‪ 54 ،53 ،51 ،49‬اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻓﺮاواﻧﻲ ‪ 2‬اﻳﺰوﺗﻮپ اول ‪ 65‬و‬

‫ﻓﺮاواﻧﻲ اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﻮم ‪ 15‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ‪ 2‬اﻳﺰوﺗﻮپ اول ﻛﺪام اﺳﺖ؟ )ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 50/95‬اﺳﺖ‪(.‬‬

‫‪6‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :7‬ﺗﻌﺪاد اﺗﻢﻫﺎ در ‪ 2‬ﮔﺮم ﮔﺎز اوزون ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎ در ‪ 8‬ﮔﺮم ‪ XO2‬اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ‪ X‬؟‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪n‬‬
‫؟‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ :8‬ﺟﺮم ‪ 3 / 011022‬ﻣﻮﻟﻜﻮل از اﻛﺴﻴﺪي ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل ‪ Nm On‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 5/4‬ﮔﺮم اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪m‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :9‬اﮔﺮ ﺟﺮم ﭘﺮوﺗﻮن ‪ 1840‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮم اﻟﻜﺘﺮون و ﺟﺮم ‪ 1850 N‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮم اﻟﻜﺘﺮون و ﺟﺮم اﻟﻜﺘﺮون ‪0 / 00054amu‬‬
‫ﺪر‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ‪ 13 H‬ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم اﺳﺖ؟ )‪(1amu  1 / 66 1024 g‬‬
 ‫‪ -10‬ﻧﻮﺭ‬
‫‪ -A‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻃﻴﻒﺳﻨﺞ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ از ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﮔﺴﻴﻞﺷﺪه از ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -B‬ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ اﻣﺎ ﮔﺴﺘﺮهي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي از رﻧﮓﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ ﻃﻮل ﻣﻮج از‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫رﻧﮓﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪-C‬‬

‫‪ -D‬اﮔﺮ ﺑﺎ دورﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﻮر ﺧﺎرج ﺷﺪه را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻮن دورﺑﻴﻦ ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ ﻃﻮل ﻣﻮج‬

‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮوﺳﺮخ را ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻮج ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ رؤﻳﺖ اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -11‬ﻧﺸﺮ ﻧﻮﺭ و ﻃﯿﻒ ﻧﺸﺮی‬

‫‪ -A‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻤﻚﻫﺎ ﺷﻌﻠﻪي رﻧﮕﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪7‬‬

‫رﻧﮓ ﺷﻌﻠﻪي ﻓﻠﺰ ‪ Li‬و ﻧﻤﻚﻫﺎ ‪ ‬ﺳﺮخ‬

‫)ﻧﻮر زرد ﻻﻣﭗﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﺟﻮد ﺑﺨﺎر ﺳﺪﻳﻢ اﺳﺖ‪(.‬‬ ‫رﻧﮓ ﺷﻌﻠﻪي ﻓﻠﺰ ‪ Na‬و ﻧﻤﻚﻫﺎ ‪ ‬زرد‬

‫رﻧﮓ ﺷﻌﻠﻪي ﻓﻠﺰ ‪ Cu‬و ﻧﻤﻚﻫﺎ ‪ ‬ﺳﺒﺰ‬

‫‪ -B‬از ﻻﻣﭗ ‪ Ne‬در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻧﻮراﻧﻲ ﺳﺮخﻓﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺪر‬

‫‪ -C‬ﻓﺮآﻳﻨﺪي ﻛﻪ در آن ﻳﻚ ﻣﺎدهي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﺬب اﻧﺮژي از ﺧﻮد ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﮔﺴﻴﻞ ﻣﻲدارد دارد ﻧﺸﺮ‬

‫‪Ne  He‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﺧﻄﻮط ﻃﻴﻔﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪي ﻣﺮﺋﻲ ‪ Li  H‬‬

‫‪ -D‬ﻃﻴﻒ ﻧﺸﺮي ﺧﻄﻲ ﻫﺮ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻨﺼﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -12‬ﮐﺸﻒ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﺗﻢ‬

‫از روي ﻃﻴﻒ ﻧﺸﺮي ﺧﻄﻲ ﻫﻴﺪروژن اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي درﺑﺎرهي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻃﻴﻒ ﻧﺸﺮي ﺧﻄﻲ ﺑﻘﻴﻪي ﻋﻨﺎﺻﺮ را ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻮر‬

‫ﻣﺪل وي ﻣﻨﻈﻮﻣﻪي ﺷﻤﺴﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﺎرهاي ﻧﺎم دارد‪.‬‬

‫اﻟﻜﺘﺮون روي ﻣﺴﻴﺮ داﻳﺮهاي ﺷﻜﻞ ﺑﻨﺎم ﺗﺮاز ﺑﻪ دور ﻫﺴﺘﻪ ﮔﺮدش دارد‪.‬‬
‫اﺗﻢ ﻛﺮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻪ در ﻓﻀﺎي ﻛﻮﭼﻚ در ﻣﺮﻛﺰ ﺟﺎي دارد و ﻣﺪل ﻛﺎﻣﻞﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪل ﺑﻮر‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎ در ﻓﻀﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻫﺴﺘﻪ ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ n‬ﻋﺪد ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺻﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ‪ n  1‬ﺗﺎ ‪ n  7‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪل ﻻﻳﻪاي‬

‫در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻻﻳﻪاي ﺑﺨﺶ ﭘﺮرﻧﮓ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ وﻗﺖ ﺧﻮد را آﻧﺠﺎ‬
‫)ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ(‬
‫ﺻﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺪل داد و ﺳﺘﺪ اﻧﺮژي ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻓﻘﻂ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺮاي اﻟﻜﺘﺮون اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﻛﻪ ﺑﻪ اﺗﻢ ﮔﺎزي داده ﺷﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﻜﺘﺮون ﺑﻪ ﻻﻳﻪي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫اﻧﺮژي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎده در ﻧﮕﺎه ﻣﺎﻛﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻧﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻠﺖ اﻳﺠﺎد ﺧﻄﻮط ﻃﻴﻔﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪي ﻣﺮﺋﻲ ﻫﻴﺪروژن‪:‬‬

‫اﻧﺮژي‬
‫‪ ‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ‪n  2‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ‪‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮون ‪‬‬

‫ﺑﻨﻔﺶ ‪n  6  n  2‬‬ ‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫ﻧﻴﻠﻲ ‪n  5  n  2‬‬
‫‪‬‬
‫آﺑﻲ ‪n  4  n  2‬‬

‫ﻗﺮﻣﺰ ‪n  3  n  2‬‬

‫اﻧﺮژي ﻻﻳﻪﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻫﺴﺘﻪ ﻫﺮ اﺗﻢ وﻳﮋهي ﻫﻤﺎن اﺗﻢ و ﺑﻪ ‪ Z‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫روﻳﻢ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﻮح اﻧﺮژي ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺪر‬

‫‪ -13‬ﺗﻮﺯﯾﻊ ﺍﻟﮑﺘﺮوﻥ‬
‫‪ -A‬ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ‪ n‬ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﺷﻤﺎرهي ﻻﻳﻪ از ﻳﻚ ﺳﺮي زﻳﺮﻻﻳﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎد ‪ L‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻤﺎد ﻫﺮ زﻳﺮﻻﻳﻪ ‪ nL‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪  n‬ﻋﺪد ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺻﻠﻲ‬

‫‪  L‬ﻋﺪد ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ ﻓﺮﻋﻲ‬

 ‫‪l 0 s‬‬
‫‪-B‬‬
‫‪l 1 p‬‬
‫‪n4‬‬
‫‪l2 d‬‬

‫‪l3 f‬‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪ -C‬ﺗﻌﺪاد ‪ e‬در ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ‪2n2‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ‪ e‬در ﻫﺮ زﻳﺮﻻﻳﻪ ‪4l  2‬‬

‫‪ -D‬ﭘﺮﺷﺪن زﻳﺮﻻﻳﻪﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ‪ n‬واﺑﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ ‪ l‬ﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و از ﻗﺎﻋﺪهي آﻓﺒﺎ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -E‬ﻗﺎﻋﺪهي آﻓﺒﺎ آراﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ اﺗﻢ اﻏﻠﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣﺎ در ﺑﺮﺧـﻲ اﺗـﻢﻫـﺎ ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ دارد و ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ‬

‫‪24 Cr‬‬ ‫‪ 29 Cu‬و‬ ‫روشﻫﺎي ﻃﻴﻒﺳﻨﺠﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ آراﻳﺶ آنﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬

‫‪42 Mo‬‬ ‫‪ 47 Ag‬و‬

‫‪-F‬‬

‫‪7s‬‬ ‫‪7p‬‬
‫‪6s‬‬ ‫‪6p‬‬ ‫‪6d‬‬
‫‪9‬‬

‫‪5s‬‬ ‫‪5p‬‬ ‫‪5d‬‬ ‫‪5f‬‬

‫‪4s‬‬ ‫‪4p‬‬ ‫‪4d‬‬ ‫‪4f‬‬
‫‪3s‬‬ ‫‪3p‬‬ ‫‪3d‬‬
‫‪2s‬‬ ‫‪2p‬‬
‫‪1s‬‬
‫ﺪر‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:10‬‬

‫‪11x‬‬

‫‪38 y‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪14 w‬‬

‫‪35 z‬‬
 ‫ﮔﺎزﻫﺎي ﻧﺠﻴﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪2 He‬‬ ‫‪1s2‬‬

‫‪10 Ne‬‬ ‫‪2p6‬‬

‫‪18 Ar‬‬ ‫‪3p6‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪36 Kr‬‬ ‫‪4p6‬‬

‫‪54 Xe‬‬ ‫‪5p6‬‬

‫‪86 Rn‬‬ ‫‪6p6‬‬

‫‪34 Se‬‬ ‫‪1s2 / 2s2‬‬ ‫‪2p6 / 3s2‬‬ ‫‪3p6‬‬ ‫‪3d10‬‬ ‫‪4s2‬‬ ‫ﻣﺜﺎل ‪4p4 :11‬‬

‫‪ -A‬دوره‬

‫‪ -B‬ﮔﺮوه‬

‫‪ -C‬ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﻻﻳﻪي ﻇﺮﻓﻴﺖ‬

‫‪10‬‬
‫‪ -D‬آراﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ ﻓﺸﺮده‬

‫‪ -E‬ﻓﺮﻣﻮل اﻛﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪ -F‬ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﻴﺪروژندار‬

‫‪ -G‬رﻓﺘﺎر ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺗﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ اﻟﻜﺘﺮون ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫‪n3‬‬
‫‪ -H‬ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي‬
‫‪n4‬‬

‫‪ -I‬دﺳﺘﻪي‬
‫ﺪر‬
 ‫‪ -41‬ﻋﻨﺎﺻﺮ واﺳﻄﻪ دوره ﭼﻬﺎرم ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪Sc‬‬
‫‪Ti‬‬
‫‪V‬‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪Cr‬‬
‫‪Mn‬‬
‫‪Fe‬‬
‫‪Co‬‬
‫‪Ni‬‬
‫‪Cu‬‬
‫‪Zn‬‬

‫‪ -A‬زﻳﺮﻻﻳﻪ ‪ ...............‬در ﺣﺎل ﭘﺮ ﺷﺪن‬

‫‪ -B‬اوﻟﻴﻦ ﻋﻨﺼﺮ واﺳﻄﻪ ﮔﺮوه ‪ ............‬و آﺧﺮي ﮔﺮوه ‪ ............‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -C‬ﻓﻘﻂ ‪ ...........‬ﺑﻪ آراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -D‬آﺧﺮﻳﻦ ‪ e‬وارد ‪ ..............‬و آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ‪ .................‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :12‬در ﻣﻮرد ‪1s2 / 2s22p6 / 3s2 3p6 3d104s1 : 29 Cu‬‬

‫‪ -A‬ﮔﺮوه‪:‬‬

‫‪ -B‬دوره‪:‬‬

‫‪ -C‬ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﻻﻳﻪي ﻇﺮﻓﻴﺖ‪:‬‬

‫ﺪر‬

‫‪ -D‬دﺳﺘﻪي‪:‬‬

‫‪ -E‬آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪي اﺷﻐﺎل ﺷﺪه‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -F‬ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد از اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي آن داراي ‪ n  3 l  2‬اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﻣﺜﺎل ‪ :13‬در ﻣﻮرد ﻋﻨﺎﺻﺮ دوره ﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ -A‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﻳﻚ ‪ e‬دارد‪.‬‬

‫‪ -B‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﻫﻤﻪ زﻳﺮﻻﻳﻪﻫﺎي اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﭘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -C‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ‪ s1‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -D‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ‪ s2‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :14‬در ‪ 36‬ﻋﻨﺼﺮ اول ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ -A‬ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ‪ S‬ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -B‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ‪ s1‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -C‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮ ﻻﻳﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮون دارد‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫‪ -D‬در ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﻫﻤﻪ زﻳﺮﻻﻳﻪﻫﺎي اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﭘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -14‬ﺁﺭﺍﯾﺶ ﺍﻟﮑﺘﺮوﻧﯽ ﯾﻮﻥﻫﺎ‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫ﻫﻤﻪ آﻧﻴﻮنﻫﺎ ﺑﻪ آراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد ﻣﻲرﺳﻨﺪ وﻟﻲ در ﻣﻮرد ﻛﺎﺗﻴﻮنﻫﺎ اﺑﺘﺪا آراﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ اﺗﻢ ﻋﻨﺼﺮ را ﺑﻨـﻮﻳﺲ ﺑﻌـﺪ ‪e‬‬

‫ﺟﺪا ﻛﻦ ﻳﺎدت ﻧﺮود اﺑﺘﺪا ‪ e‬از ‪ ns‬ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻌﺪ ‪(n 1)d‬‬

‫‪3‬‬
‫‪15 P‬‬
‫‪‬‬
‫‪35 Br‬‬
‫‪2‬‬
‫‪26 Fe‬‬
‫‪‬‬
‫‪29 Cu‬‬
‫‪3‬‬
‫‪42 Mo‬‬
‫ﺪر‬

‫‪3‬‬
‫‪31Ga‬‬
 ‫ﻣﺜﺎل ‪ :15‬آراﻳﺶ ﻳﻮنﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻪ زﻳﺮﻻﻳﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺘﻢ ﺷﺪه و در اﺗﻢ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد‬

‫اﺳﺖ؟‬

‫‪x2 ...............3P6‬‬
‫‪y 3  ...............4P6‬‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪x2 ...............3P6‬‬
‫‪x3  ...............3d 3‬‬
‫‪x2 ...............3d5‬‬
‫‪x3  ...............3d10‬‬

‫‪ -15‬ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﺗﻢ و ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺁﻥ‬

‫‪ -A‬ﭼﻮن ﮔﺎزﻫﺎي ﻧﺠﻴﺐ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ آزاد ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺎزﻫـﺎ واﻛـﻨﺶﭘـﺬﻳﺮي‬

‫ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪) .‬از ‪ Ar Ne He‬ﻫﻴﭻ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪(.‬‬

‫‪..‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪..‬‬

‫‪ -B‬آراﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮون ﻧﻘﻄﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻮوﻳﺲ اراﺋﻪ ﺷـﺪ ﺑـﺮاي ‪ Cl ، Be ، C ، P‬ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ‪: Cl . . Be . . C . . P. .‬‬
‫‪..‬‬ ‫‪.‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪13‬‬

‫‪ -C‬از دﺳﺖدادن‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﻪ اﺷﺘﺮاكﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻟﻜﺘﺮون ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺗﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -16‬ﭘﯿﻮﻧﺪ ﯾﻮﻧﯽ‬
‫‪ -A‬ﺟﺎذﺑﻪي ﻣﻴﺎن ﻛﺎﺗﻴﻮن و آﻧﻴﻮن ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺎذﺑﻪي ﻳﻮﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻠﺴﻴﻢ اﻛـﺴﻴﺪ ‪ Cao‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و ﺣـﻖ‬
‫ﺪر‬

‫ﻧﺪارﻳﻢ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﺟﺎﻣﺪ ﻳﻮﻧﻲ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫‪ -B‬ﻫﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﻮﻧﻲ از ﻟﺤﺎظ ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺧﻨﺜﻲ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎرﻫﺎي ‪ +‬ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -C‬در ‪ NaCl‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -1‬ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪﻳﻢ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻟﻜﺘﺮون ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺷﻌﺎع ‪  Na‬و ﺷﻌﺎع ‪  Cl‬ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ Na  -2‬ﺑﻪ آراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ‪ Ne‬و ‪ Cl ‬ﺑﻪ ‪ Ar‬ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺳﺪﻳﻢ ﻓﻠﺰ ﻧﻘﺮهاي رﻧﮓ و ﻛﻠﺮ ﮔﺎزي زرد رﻧﮓ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -17‬ﯾﻮﻥﻫﺎی ﺗﮏ ﺍﺗﻤﯽ‬
‫‪x‬‬
‫‪x2‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Mg‬‬
‫‪Li ‬‬ ‫‪x3 ‬‬ ‫‪H‬‬

‫‪14‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪x2‬‬ ‫‪x3 ‬‬
‫‪Na‬‬ ‫‪Al‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Sr‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫‪N3 ‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪Ga‬‬ ‫‪Cl ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ba2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪S2‬‬ ‫‪P3 ‬‬
‫‪Rb‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Br‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Zn2‬‬
‫‪Cs‬‬
‫‪2‬‬ ‫*‪I ‬‬
‫‪Cd‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪Ag ‬‬

‫‪ -18‬ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﻟﮑﺘﺮوﻥﻫﺎی ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﯾﻮﻧﯽ‬

‫ﺑﺎر ‪ X‬ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﺗﻴﻮن‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫ﺑﺎر ‪ X‬ﺗﻌﺪاد آﻧﻴﻮن‬

‫‪Na2O‬‬
‫‪CaCl2‬‬
‫‪Al2O3‬‬
‫ﺪر‬
 ‫‪ -19‬ﭼﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﯾﻮﻧﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬
‫‪ -A‬ﻓﻠﺰات ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ و ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺠﺰ ‪ Be‬ﺑﺎ ﻧﺎﻓﻠﺰات‬

‫‪ -B‬ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻚﻫﺎي آﻣﻮﻧﻴﻮم‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪ -C‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋن و ﻓﻠﻮﺋﻮر و ﮔﻮﮔﺮد و ﻳﻮنﻫﺎي ﭼﻨﺪ اﺗﻤﻲ اﻛﺴﻴﮋندار‬

‫‪ -D‬ﻓﻠﺰات واﺳﻄﻪ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ‬

‫‪ -20‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺍﺗﻢﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝﻫﺎ‬

‫ﮔﺎزي ‪ 2‬اﺗﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ رﻧﮓﺑﺮي و ﺻﺪﻋﻔﻮﻧﻲﻛﻨﻨﺪﮔﻲ دارد‪.‬‬

‫داراي ‪ 14‬اﻟﻜﺘﺮون در ﻻﻳﻪي ﻇﺮﻓﻴﺖ‬

‫‪ -51‬ﻛﻠﺮ‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻪ آراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ‪ Ar‬ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪..‬‬ ‫‪..‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ آن ‪ : Cl  Cl :‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪..‬‬ ‫‪..‬‬
‫‪15‬‬

‫‪ -21‬ﺭﺳﻢ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪NH 3‬‬ ‫‪H2S‬‬ ‫‪BCl 3‬‬ ‫‪N2H2‬‬

‫‪CO2‬‬ ‫‪SO2‬‬ ‫‪SO3‬‬ ‫‪NO2‬‬

‫ﺪر‬

‫‪N2O4‬‬ ‫‪SO2Cl2‬‬ ‫‪NO2Cl‬‬ ‫‪POCl 3‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در رﺳﻢ آﻧﻴﻮنﻫﺎي اﻛﺴﻴﮋندار ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ اﻛﺴﻴﮋن ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﮕﺬار و ﺑﻘﻴﻪ اﻟﻜﺘـﺮونﻫـﺎ را ﺑـﺎ ﭘﻴﻮﻧـﺪ‬

‫‪ 2‬ﮔﺎﻧﻪ ﻳﺎ داﺗﻴﻮ ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن وﺻﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪CO23‬‬ ‫‪NO3‬‬ ‫‪PO43 ‬‬ ‫‪SiO44 ‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در رﺳﻢ اﺳﻴﺪﻫﺎي اﻛﺴﻴﮋندار ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل ‪ HXOn‬ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ H‬اﺳﻴﺪي ‪ OH‬ﺑﺬار ﺑﻌﺪ ﺑﻘﻴﻪ اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎ را در‬

‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ‪ 2‬ﮔﺎﻧﻪ ﻳﺎ داﺗﻴﻮ ﺑﻜﺎر ﺑﮕﻴﺮ‪.‬‬

‫‪HNO3‬‬ ‫‪H2SO4‬‬ ‫‪H 3 PO4‬‬ ‫‪H2CO3‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :16‬در ﻣﻮرد ‪ NOCl‬ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬رﺳﻢ ﻟﻮوﻳﺲ‬

‫‪ -2‬ﺗﻌﺪاد ﻧﺎﭘﻴﻮﻧﺪي‬

‫‪ -3‬ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‬

‫‪ -4‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ‪e‬‬

‫‪ -5‬ﺗﻌﺪاد ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي اﺷﺘﺮاﻛﻲ‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :17‬در ‪ K 2S‬ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪:‬‬

‫‪16‬‬
‫‪ -A‬اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﻮﻧﻲ ﭼﻨﺪ ﺗﺎﻳﻲ اﺳﺖ‬

‫‪ K  -B‬ﺑﻪ آراﻳﺶ ‪ ...............‬و ‪ S2‬ﺑﻪ آراﻳﺶ ‪ ............‬ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -C‬ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺷﺪه‬

‫‪ -D‬ﺷﻌﺎع ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ‪ ..............‬و ﺷﻌﺎع ﮔﻮﮔﺮد ‪ .............‬ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫‪ -A‬ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ اﺗﻢﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪H2O2  OH‬‬ ‫‪C6H12O6  CH2O‬‬

‫‪ -B‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﻮع ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻤﺎر اﺗﻢﻫﺎي ﻫﺮ ﻋﻨﺼﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺪر‬

‫‪CO2‬‬ ‫‪C12H22O11‬‬ ‫‪C6H6‬‬

 ‫‪ -C‬ﻓﺮق ﻓﺮﻣﻮل ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﻟﻮوﻳﺲ‬

‫‪..‬‬ ‫‪..‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪:‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪CO‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪‬‬‫‪ ‬‬
‫‪C ‬‬‫‪O‬‬
‫ﻟﻮوﻳﺲ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪ -22‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎﺕ ﺩوﺭﻩﺍی‬
‫‪ -A‬اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﺘﻨﺎوب و ‪ 110‬وﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻴﺎرﺷﻮر اﻋﻤﺎل ﺷﻮد ﺑﺎ ﻧﻮر زرد رﻧﮓ ﻣﻲدرﺧﺸﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪﺷـﺪن‬

‫اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻳﻮن ﺳﺪﻳﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -B‬ﻣﻐﺰ ﻣﺪاد از ﺟﻨﺲ ﮔﺮاﻓﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﺮب ﻣﺪاد ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪H2‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫‪F2‬‬ ‫‪Cl2‬‬ ‫‪Br2‬‬ ‫‪ 7‬ﺗﺎ ‪I2 ‬‬ ‫‪ -C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ‪ 2‬اﺗﻤﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ -D‬درﺑﺎرهي ‪ 26 Fe‬ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت زﻳﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪:‬‬

‫‪[Ar]3d6 4s2‬‬ ‫ﮔﺮوه ‪8‬‬ ‫دوره ‪4‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻫﻦ‪:‬‬

‫‪ -2‬دﺳﺘﻪي‪d :‬‬

‫‪ -3‬آراﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي آن ﻳﻜﺴﺎن‬

‫‪17‬‬

‫‪ -4‬داراي اﻋﺪاد اﻛﺴﺎﻳﺶ ‪ 2‬و ‪.3‬‬

‫‪ -5‬در ﺷﻬﺎبﺳﻨﮓﻫﺎ داراي ‪ 3‬اﻳﺰوﺗﻮپ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -23‬ﺭﺩﭘﺎی ﮔﺎﺯﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ‬

‫ﺪر‬

‫‪ -1‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪي ‪ 500km‬از زﻣﻴﻦ اﻣﺘﺪاد دارد و ﺟﺎذﺑﻪي زﻣﻴﻦ ﮔﺎزﻫﺎ را ﻧﮕﺎه‬

‫ﻣﻲدارد‪.‬‬

‫‪ -2‬اﻏﻠﺐ ﮔﺎزﻫﺎ ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻏﻠﺐ واﻛﻨﺶﻫﺎي آنﻫﺎ ﻣﻔﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -3‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻣﺎ در ﻫﻮاﻛﺮه دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﻻﻳﻪاي ﺑﻮدن آن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺰ اﺗﻢ و ﻣﻮﻟﻜﻮل ذرات ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﺗﻴﻮنﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﻻﻳﻪ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -24‬ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮ‬
‫‪ -A‬ﺗﻐﻴﻴﺮات آب و ﻫﻮا در اﻳﻦ ﻻﻳﻪ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -B‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ‪ km‬دﻣﺎ ‪ 6‬اﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در اﻧﺘﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﺑﻪ ‪ 55‬ﻳﺎ ‪ 218k‬ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
 ‫‪ -C‬ارﺗﻔﺎع ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻻﻳﻪي ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮ ‪ 11km‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -D‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ارﺗﻔﺎع ﻓﺸﺎر ‪ ‬ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ %75 -E‬ﺟﺮم ﻫﻮاﻛﺮه در اﻳﻦ ﻻﻳﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -F‬در ﻻﻳﻪي اول دﻣﺎ ‪ ‬در ﻻﻳﻪي دوم دﻣﺎ ‪ ‬در ﻻﻳﻪي ﺳﻮم دﻣﺎ ‪ ‬و در ﻻﻳﻪي ﭼﻬﺎرم ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﺗﻢ ﻣﻮﻟﻜﻮل و ﻛﺎﺗﻴﻮن‬

‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ -25‬ﻫﻮﺍ ﻣﻌﺠﻮﻧﯽ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ‬

‫ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮاد ﺧﻮراﻛﻲ‬

‫ﭘﺮﻛﺮدن ﺗﺎﻳﺮ ﺧﻮدرو‬

‫‪ -A‬ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ‪N2‬‬

‫ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺮﻣﺎﺳﺎزي‬

‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‬

‫‪18‬‬
‫‪ -B‬رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا در ﻻﻳﻪي ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻮده و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن ﺣﺪود ﻳﻚ درﺻﺪ اﺳﺖ و درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﮔﺎزﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪهي ﻫﻮاي ﭘﺎك و‬

‫ﺧﺸﻚ‬

‫‪N2  O2  Ar  . CO2  Ne  He  Kr  Xe‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪ -C‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻮاي ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده در ﺑﻠﻮرﻫﺎي ﻳﺦ در ﻳﺨﭽﺎلﻫﺎي ﻗﻄﺒﻲ و ﺳﻨﮓﻫﺎي آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ از ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻴﻮن‬

‫ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎزﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪهي ﻫﻮاﻛﺮه ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -26‬ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﻫﻮﺍی ﻣﺎﯾﻊ‬

‫‪ -A‬ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪي ﮔﺎزﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻫﻮاي ﻳﻌﻨﻲ ‪ N2‬و ‪ O2‬و ‪ Ar‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -B‬در ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﻫﻮا ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺟﻮش ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻫﻮا را از ﺻﺎﻓﻲ ﻋﺒﻮر داده ﺗﺎ ﮔﺮدوﻏﺒﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﻓﺸﺎر دﻣﺎ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺪر‬

‫‪ -2‬دﻣﺎ را ﺗﺎ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﺦ ﺟﺪا ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3‬در دﻣﺎي ‪ -78‬ﮔﺎز ‪ CO2‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﻣﺪ در ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

 ‫‪ -4‬ﺳﺮدﻛﺮدن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎ دﻣﺎي ‪ 200‬ﻛﻪ ﻫﻮاي ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -5‬دﻣﺎ را ﺗﺎ ‪ -195‬ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ اﺑﺘﺪا ‪ N2‬ﭘﺲ دﻣﺎ را ﺗﺎ ‪ 185‬ﺑﺎﻻ ﺑﺮده ﺗﺎ ‪ Ar‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ و در اﻧﺘﻬﺎ ‪ O2‬ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ درﺻﺪ‬

‫ﺧﻠﻮص ‪ %100‬ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪ -6‬ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ ﻣﺎﻫﺸﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -27‬ﺁﺭﮔﻮﻥ‬
‫‪ -A‬آرﮔﻮن ﮔﺎزي ﺑﻴﺮﻧﮓ ﺑﻲﺑﻮ و ﻏﻴﺮ ﺳﻤﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -B‬واژهي آرﮔﻮن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻨﺒﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -C‬اﻳﻦ ﮔﺎز در ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ ﺷﻴﺮاز از ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻠﻮص ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد‪.‬‬

‫‪ -D‬آرﮔﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻲاﺛﺮ در ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﺑﺮش ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و در ﺳﺎﺧﺖ ﻻﻣﭗ رﺷﺘﻪاي‬

‫‪ -28‬ﻫﻠﯿﻢ‬
‫‪ -A‬ﺳﺒﻚﺗﺮﻳﻦ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﺑﻴﺮﻧﮓ و ﺑﻲﺑﻮ ﻛﻪ در ﻛﺮهي زﻣﻴﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻣﻴﻨﻲ آن از ﻫﻮاﻛﺮه ﺳﺮﺷﺎرﺗﺮ‬
‫‪19‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ He‬در ﻣﻘﻴﺎس ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺑﺎﻟﻦ‬

‫ﺟﻮﺷﻜﺎري‬
‫‪ -B‬ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ‪He‬‬
‫ﺪر‬

‫ﻛﭙﺴﻮل ﻏﻮاﺻﻲ‬

‫از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ در ‪MRI‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -C‬ﺣﺪود ‪ %7‬ﺣﺠﻤﻲ از ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ‪ He‬اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮان آن را اﻓﺰون ﺑﺮ ﻫﻮاي ﻣﺎﻳﻊ از ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﻛﻪ دوﻣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -D‬ﺟﺪاﺳﺎزي ‪ He‬از ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد و ‪ He‬ﻫﻤﭽﻨﺎن از دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ وارد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -E‬در ﻫﻮاي ﻣﺎﻳﻊ ‪ He‬ﻧﺪارﻳﻢ ﭼﻮن دﻣﺎي ﺟﻮش آن از ‪ 200‬ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪ -29‬ﺍﮐﺴﯿﮋﻥ‬
‫‪ -A‬اﻳﻦ ﮔﺎز در ﻫﻮاﻛﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ 2‬اﺗﻤﻲ وﺟﻮد دارد و ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻻﻳﻪي ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪ 12‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -B‬ﮔﺎزي ﺑﺴﻴﺎر واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻏﻠﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﻣﻮاد واﻛﻨﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -C‬ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻳﻚ واﻛﻨﺶ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﺎده ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ واﻛﻨﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و ﮔﺮﻣﺎ و ﻧﻮر آزاد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪-D‬‬

‫ﻧﻮر و ﮔﺮﻣﺎ ‪  O2  SO2  CO2  H2O ‬زﻏﺎلﺳﻨﮓ‬

‫‪ -E‬ﻧﻮع ﻓﺮآورده در ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻓﺴﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ O2‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫‪ O2‬ﻛﺎﻓﻲ‬
‫‪CO2‬‬
‫ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻓﺴﻴﻠﻲ‬
‫‪ O2‬ﻛﻢ‬
‫‪CO‬‬

‫رﻧﮓ زرد ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻧﺎﻗﺺ و رﻧﮓ آﺑﻲ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -30‬ﮐﺮﺑﻦ ﻣﻮﻧﻮﺍﮐﺴﯿﺪ‬
‫‪ -A‬ﮔﺎز ﺑﻲرﻧﮓ و ﺑﻲﺑﻮ و ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻤﻲ ﻛﻪ ﭼﮕﺎﻟﻲ آن از ﻫﻮا ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﺸﺎر آن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫‪ CO -B‬از ‪ CO2‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪارﺗﺮ اﺳﺖ و ‪ CO‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻧـﺎﻗﺺ ﻃـﻲ واﻛـﻨﺶ زﻳـﺮ ﺑـﻪ ‪ CO2‬ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻣـﻲﺷـﻮد‬

‫‪. 2CO  O2  2CO2‬‬

‫‪ -C‬ﻣﻴﻞ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﺧﻮن ﺑﺎ ﮔﺎز ‪ CO‬ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد و ﺑﻴﺶ از ‪ 200‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ O2‬اﺳﺖ و اﻳﻦ ﮔﺎز ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﻋﺼﺒﻲ را ﻓﻠﺞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -D‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﺮﺑﻦ ﻣﻮﻧﻮﻛﺴﻴﺪ ‪ C  O‬و ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻇﺮﻓﻴﺖ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺎز ‪ N2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪ -E‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺮ ﮔﺮﻣﺎ داده ﺷﻮد دﭼﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد و رﻧﮓ آن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪-F‬‬

‫ﻛﺮﺑﻦ دي اﻛﺴﻴﺪ ‪ ‬اﻛﺴﻴﮋن ‪ ‬ﻛﺮﺑﻦ‬

‫)‪C(s)  O2 (g)  CO2 (g‬‬

‫ﺪر‬

‫ﺑﻪ اوﻟﻲ ﻧﻮﺷﺘﺎري و ﺑﻪ دوﻣﻲ ﻧﻤﺎدي ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -G‬ﻣﻌﺎدﻟﻪي ﻧﻤﺎدي اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ آنﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ درﺑﺎرهي ﺷﺮاﻳﻂ واﻛﻨﺶ اراﺋﻪ داد و‬

‫ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﻬﻢ واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي آنﻫﺎ از ﭘﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺟﺮم ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ ﻣﻮﺍﺯﻧﻪﮐﺮﺩﻥ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪی وﺍﮐﻨﺶﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬-31
KClO3  S  KCl  SO2
١٤٠١ ‫کنکــــــــــــــــــــور دی‬

K2Cr2O7  HCl  KCl  CrCl 3  Cl2  H2O

NH 3  O2  NO  H2O

KIO3  KI  HCl  KCl  I2  H2O

21

I2  HNO3  HIO3  NO2  H2O

‫ﺪر‬

Cu  HNO3  Cu(NO3 )2  NO  H2O

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
 ‫‪ -32‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺍﮐﺴﯿﮋﻥ ﺑﺎ ﻓﻠﺰ و ﻧﺎﻓﻠﺰ‬
‫‪ -A‬اﻏﻠﺐ ﻓﻠﺰات در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮﻛﻴﺐ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻛﺴﻴﺪ اﺳﺖ ﻣﺜﻼً ﺑﻮﻛﺴﻴﺖ ‪ Al2O 3‬ﺑﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ و ﻫﻤﺎﺗﻴﺖ‬

‫‪ Fe2O 3‬در ﻃﺒﻴﻌﺖ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -B‬زﻧﮓزدن آﻫﻦ ﻳﻚ واﻛﻨﺶ اﻛﺴﺎﻳﺶ ‪ -‬ﻛﺎﻫﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻫﻦ در ﻫﻮاي ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋن واﻛﻨﺶ داده و زﻧﮓ آﻫﻦ ﻗﻬﻮه‪-‬‬

‫اي رﻧﮓ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ Al -C‬ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋن واﻛﻨﺶ ﻣﻲدﻫﺪ اﻣﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﻘﺎوم و ﻻﻳﻪﻫﺎي دروﻧﻲ ﻓﻠﺰ اﻛﺴﻴﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﺳﺎزي و‬

‫در و ﭘﻨﺠﺮهﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Al  Zn  Fe‬‬ ‫‪ -D‬ﺳﺮﻋﺖ واﻛﻨﺶ ‪ Zn , Fe , Al‬ﺑﺎ ‪ HCl‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ Al2O3 -E‬ﺟﺎﻣﺪي ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺘﺮاﻛﻢ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ و ﺳﻴﻢﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻ رﺷﺘﻪي دروﻧﻲ آﻫﻦ‬

‫و روﻛﺶ ‪ Al‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -F‬ﭼﻮن ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ Al‬از آﻫﻦ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻫﻤﻪي ﺳﻴﻢﻫﺎ را از ﻓﻮﻻد ﻧﻤﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -G‬آﻫﻦ در واﻛﻨﺶ ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋن اﺑﺘﺪا ‪ FeO‬و ﺳﭙﺲ ‪ Fe2O 3‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺿﻤﻨﺎً زﻧﮓ آﻫﻦ در آﺑﻠﻴﻤﻮ و ﺳﺮﻛﻪ ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫‪ -H‬در ‪CO2‬‬

‫‪..‬‬ ‫‪..‬‬
‫‪:O  C  O :‬‬ ‫‪ -1‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪ -2‬ﺗﻌﺪاد ‪ e‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪16‬‬

‫‪ -3‬ﺗﻌﺪاد زوج اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﻧﺎﭘﻴﻮﻧﺪي ‪4‬‬

‫‪ -4‬ﺗﻌﺪاد اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎي ﭘﻴﻮﻧﺪي ‪8‬‬

‫ﺪر‬
 ‫‪ -33‬ﺧﻮﺍﺹ ﺍﮐﺴﯿﺪﻫﺎی ﻓﻠﺰی و ﻧﺎﻓﻠﺰی‬

‫اﻛﺴﻴﺪ ﻓﻠﺰي ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺮهوري در ﻛﺸﺎورزي ﺑﻪ ﺧﺎك اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻓﺰودن آن ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ در دﺳﺘﺮس ﮔﻴﺎه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪CaO‬‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺰان اﺳﻴﺪيﺑﻮدن آب درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ اﻛﺴﻴﺪ ﺑﺎزي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد و در آب ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ Ca(OH)2‬ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺑﺎران وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ آن ﺧﺼﻠﺖ اﺳﻴﺪي ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺳﻜﻠﺖ آﻫﻜﻲ ﻣﺮﺟﺎنﻫﺎ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬ ‫‪CO2‬‬

‫اﺛﺮ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎران اﺳﻴﺪي اﻛﺴﻴﺪﻫﺎي اﺳﻴﺪي ‪ NO x‬و ‪ SO2‬ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎرش در اﺛﺮ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻓﺴﻴﻠﻲ در آب ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺳﻴﺪي دارﻧﺪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎران اﺳﻴﺪي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ﺑﺎران اﺳﻴﺪي ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺸﻜﻲ و ﺗﺮكﺧﻮردﮔﻲ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﺪن ﺷﺪه و روي دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺲ و ﭼﺸﻢﻫﺎ ﻧﻴﺰ آﺳﻴﺐ وارد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﺳﺎزي در ﻣﺤﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎن و ﮔﭻ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺪتﻫﺎ ﮔﻴﺎﻫﻲ رﺷﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ زﻳﺮا ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎوي آﻫﻚ‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ‪ pH‬ﺧﺎك را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺪر‬

‫‪ -34‬ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﻮﺍﮐﺮﻩ ﻣﯽﺁوﺭﯾﻢ‬

‫‪ -1‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﺗﻦ ‪ CO2‬وارد ﻫﻮاﻛﺮه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -A‬ﺳﻄﺢ آب ‪‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ -B‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻣﺎي زﻣﻴﻦ ‪ ‬و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 2100‬دﻣﺎي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ‪ 1/8‬ﺗﺎ ‪ 4‬درﺟﻪ ‪‬‬

‫‪ -C‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺮف در ﻧﻴﻤﻜﺮهي ﺷﻤﺎﻟﻲ ‪‬‬

‫ﺷﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر در ﻧﻴﻤﻜﺮهي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ 50‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ زودﺗﺮ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪار ‪ CO2‬واردﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ رد ﭘﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ و اﺛﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ ردﭘﺎي ‪ CO2‬ﻛﺎﺷﺖ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از درﺧﺘﺎن اﺳﺖ و ﻳﻚ درﺧﺖ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺣﺪود ‪CO2 50kg‬‬

‫ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -35‬ﺍﺛﺮ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪﺍی‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻗﺘﻲ از ﻫﻮاﻛﺮه ﮔﺬر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎ و ذرات دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫زﻣﻴﻦ ﮔﺮم ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺮﺗﻮﻫﺎﻳﻲ ﮔﺴﻴﻞ دارد ﻛﻪ اﻧﺮژي آن ‪ ‬و ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ ‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي زﻣﻴﻦ ﺟﺬب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي ﻫﻮاﻛﺮه ﺟﺬب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫زﻣﻴﻦ ﮔﺮﻣﺎي ﺟﺬبﺷﺪه را ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ IR‬از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬

‫ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي ﻣﺎﻧﻊ ﺧﺮوج ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺮﻣﺎي آزادﺷﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ CO2‬و ‪H2O‬‬

‫اﮔﺮ ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي ﻧﺒﻮدﻧﺪ دﻣﺎي زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ‪ 18‬ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫ﺪر‬

‫ﺑﺎد ‪ ‬ﮔﺮﻣﺎي زﻣﻴﻦ ‪ ‬اﻧﺮژي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ‪ ‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ‪ ‬ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ‪ ‬زﻏﺎل ﺳﻨﮓ ‪:‬ﻣﻘﺪار ‪ CO2‬ﺑﻪ ازاء ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺮق‬
 ‫‪ -36‬ﺷﯿﻤﯽ ﺳﺒﺰ‬
‫‪ -1‬ﺷﻴﻤﻲ ﺳﺒﺰ ﺷﺎﺧﻪاي از ﺷﻴﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻓﺰاﻳﺶ داد و ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣـﺼﺮف ﻣـﻮاد‬

‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ردﭘﺎي ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ روي ﻛﺮهي زﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺬارد ﻛﺎﻫﺶ داده ﻳﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫اﻓﺰودن ﺑﺮ ‪ C‬و ‪ O ، H‬دارد‪.‬‬

‫از ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و زﻳﺴﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‬

‫‪ -2‬ﺳﻮﺧﺖ ﺳﺒﺰ‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي ﺟﺎﻧﺪاران ذرهﺑﻴﻨﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬

‫اﺗﺎﻧﻮل و روﻏﻦﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﻮﺧﺖﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ CO2‬ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ از ‪ CaO‬و ‪ MgO‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﭘﻼﺳﺘﻴﻚﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﭘﻠﻴﻤﺮﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪي ﻣﻮاد ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در ﺳﺎﺧﺘﺎر آنﻫﺎ ‪ O‬وﺟﻮد‬

‫دارد‪ .‬در ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ زﻳﺮزﻣﻴﻦ‬

‫ﻣﻴﺪان ﻗﺪﻳﻤﻲ ﮔﺎز‬ ‫‪ -5‬دﻓﻦﻛﺮدن ‪CO2‬‬

‫ﭼﺎهﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻧﻔﺖ‬

‫‪ -37‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎ‬
‫‪ (D‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫‪ (C‬ﻫﻴﺪروژن‬ ‫‪ (B‬زﻏﺎلﺳﻨﮓ‬ ‫‪ (A‬ﺑﻨﺰﻳﻦ‬ ‫‪-1‬‬
‫ﺪر‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﺧﺖ ‪ H2‬آﻻﻳﻨﺪهي ﻛﻤﺘﺮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و زﻏﺎلﺳﻨﮓ آﻻﻳﻨﺪهي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻧﮕﻬﺪاري ‪ H2‬ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺖ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺎز ﺻﺮﻓﻪي اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﺪارد و از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪي ﭘﺎﻳﺪار وﻟـﻲ ﻣﻄـﺮح‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ‪C  A  D  B‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪي ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﮔﺮﻣﺎي آزادﺷﺪه )ﻛﻴﻠﻮژول ﺑﺮ ﮔﺮم( ‪C  D  A  B‬‬
 ‫‪ -38‬ﺍوﺯوﻥ‬
‫دﮔﺮﺷﻜﻞ اﻛﺴﻴﮋن و اﻧﺤﻼلﭘﺬﻳﺮي آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ O2‬در آب ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ در ﻻﻳﻪي اﺳﺘﺮاﺗﻮﺳﻔﺮ‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫‪O 3 -1‬‬

‫ﻣﻘﺪار آن در ﻫﻮاﻛﺮه ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻊ ورود ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اﺷﻌﻪ ﻓﺮاﺑﻨﻔﺶ‬

‫ﻗﻄﺒﻲ ﺑﻮده و داراي ‪ 6‬زوج اﻟﻜﺘﺮون ﻧﺎﭘﻴﻮﻧﺪي اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻔﺎوت ‪ O2‬و ‪O3‬‬

‫‪O3‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫رﻧﮓ ‪ O2‬ﻣﺎﻳﻊ آﺑﻲ ﻛﻢرﻧﮓ‬

‫‪O‬‬

‫‪OO‬‬ ‫رﻧﮓ ‪ O3‬ﻣﺎﻳﻊ آﺑﻲ ﭘﺮرﻧﮓ‬

‫‪O‬‬ ‫‪O‬‬

‫ﻗﻄﺒﻲ‬ ‫ﻗﻄﺒﻴﺖ‪ :‬ﻧﺎﻗﻄﺒﻲ‬ ‫رﻧﮓ ‪ O3‬ﮔﺎزي آﺑﻲ ﻛﻢرﻧﮓ‬

‫‪‬‬ ‫ﺟﻮش‪ :‬‬

‫‪26‬‬
‫‪‬‬ ‫واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي‪ :‬‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري‪ :‬‬
‫‪ -3‬از ﮔﺎز اوزون ﺑﺮاي ﮔﻨﺪزداﻳﻲ ﻣﻴﻮهﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت و از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺟﺎﻧﺪاران ذرهﺑﻴﻨﻲ درون آب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اوزون از اﻛﺴﻴﮋن واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي ﭘﺲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺮ ﻣﺎده ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪهي ﺧﻮاص و رﻓﺘﺎر آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫‪ -4‬واﻛﻨﺶﻫﺎي ﻻﻳﻪي اوزون‬

‫‪O3  . U.V  O2  O‬‬

‫‪O2  O  O3  IR‬‬

‫واﻛﻨﺶ ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ O2‬ﺑﻪ ‪ O3‬ﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ و ﺛﺎﺑﺖﻣﺎﻧﺪن ﻣﻘﺪار اوزون در ﻻﻳﻪ اﺳﺘﺮاﺗﻮﺳﻔﺮ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺪر‬
 ‫‪ -39‬ﺍوﺯوﻥ ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮی‬
‫‪ -A‬آﻻﻳﻨﺪهاي ﺳﻤﻲ و ﺧﻄﺮﻧﺎك‬

‫‪ -B‬ﺳﺒﺐ ﺳﻮزش ﭼﺸﻤﺎن و آﺳﻴﺐدﻳﺪن رﻳﻪﻫﺎ‬

‫رﻋﺪ و ﺑﺮق‬
‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫‪N2  O2 ‬‬ ‫‪ 2NO‬‬

‫‪ -C‬ﻃﺮز ﺗﻬﻴﻪ در ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮ‬
‫‪2NO  O2 ‬‬ ‫‪ 2NO2‬‬
‫ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫‪NO2  O2 ‬‬ ‫‪ NO  O3‬‬ ‫ﭘﺲ ‪ O3‬در اﺳﺘﺮاﺗﻮﺳﻔﺮ ﻣﻔﻴﺪ و در ﺗﺮوﭘﻮﺳﻔﺮ ﻣﻀﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -40‬ﺧﻮﺍﺹ و ﺭﻓﺘﺎﺭ ﮔﺎﺯﻫﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺎز اﻓﺰون ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﺑﺎﻳﺪ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪي ‪ PV  nRT‬در دﻣﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺸﺎر و ﺣﺠﻢ راﺑﻄﻪي ﻋﻜﺲ ﺣﺠﻢ و دﻣﺎ راﺑﻄﻪي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺣﺠﻢ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار راﺑﻄﻪي‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد‪.‬‬

‫‪P1V1 P2V2‬‬ ‫دﻣﺎ ‪0C‬‬

‫‪‬‬
‫‪T1‬‬ ‫‪T2‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ‪1atm‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ‪STP‬‬
‫‪27‬‬

‫ﺣﺠﻢ ‪22 / 4lit‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن آووﮔﺎدرو در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻳﻜﺴﺎن ﺣﺠﻢ ﻳﻚ ﻣﻮل از ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫از ﻗﺮاردادن ﺑﺎدﻛﻨﻚﻫﺎي ﭘﺮﺷﺪه از ﻫﻮا درون ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣﺎﻳﻊ ﺣﺠﻢ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺪر‬

‫‪ -41‬ﻧﯿﺘﺮوژﻥ‬
‫ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ ﺟﺰء ﻫﻮاﻛﺮه ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ‪ O2‬از ﻧﻈﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ cat‬ﻳﺎ ﺟﺮﻗﻪ‬
‫‪H2  O2  2H2O‬‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫‪ cat‬ﻳﺎ ﺟﺮﻗﻪ‬
‫واﻛﻨﺶ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ‪H2  N2 ‬‬

‫ﮔﺎز ‪ N2‬ﺑﻪ ﺟﻮ ﺑﻲ اﺛﺮ ﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﭘﺮﻛﺮدن ﺑﺎد ﺗﺎﻳﺮ ﺧﻮدرو ﺑﻪ ﺟﺎي ﻫﻮا از ﮔﺎز ‪ N2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ‬

‫‪ N2‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ CO‬و ‪ NO ‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫‪ -42‬ﺁﻣﻮﻧﯿﺎک‬
‫‪ -A‬ﻳﻚ ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -B‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ‪ N2‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ NH 3‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫واﻛﻨﺶ ﻫﺎﺑﺮ‪N2  3H2  2NH 3 :‬‬

‫واﻛﻨﺶ در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر اﺗﺎق اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲﺷﻮد‬

‫دﻣﺎ ‪450‬‬
‫‪H2‬‬
‫‪cat : Fe‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ‪200‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﻴﻨﻪ‬
‫دﻣﺎ ‪450‬‬ ‫ﺳﺮدﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰﮔﺮ ‪Fe‬‬
‫ﻓﺸﺎر ‪200‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط‬

‫‪N2‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻲ‬ ‫ﺟﺪاﺳﺎزي‬
‫‪ H2‬و ‪N2‬‬ ‫)‪NH 3(l‬‬

‫اﻳﻦ واﻛﻨﺶ ﮔﺮﻣﺎده اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي آﻣﻮﻧﻴﺎك از ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺨﻠﻮط را ﺳﺮد ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫‪ -43‬ﺍﺳﺘﻮﮐﯿﻮﻣﺘﺮی‬
‫ﺷﺎﺧﻪاي از ﻋﻠﻢ ﺷﻴﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﻛﻤﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﻮاد ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :18‬در واﻛﻨﺶ ‪ SiO2  C  SiC  CO‬ﺑﻪ ازاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ 1000g‬از ‪ SiC‬ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ آﻻﻳﻨﺪه در ﺷﺮاﻳﻂ ‪STP‬‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد؟‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :19‬ﺑﺮاي ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ‪ 0/1‬ﻣﻮل ﭘﺮوﭘﺎن ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﻫﻮا ﻧﻴﺎز اﺳﺖ؟ )ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ ﮔﺎزﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ ‪24L‬‬
‫اﺳﺖ‪(.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :20‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ‪ Al‬ﺑﺎ ‪ HCl‬واﻛﻨﺶ دﻫﺪ ﺗﺎ ﮔﺎز ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺎ ‪ 16‬ﮔﺮم اﻛﺴﻴﮋن واﻛﻨﺶ دﻫﺪ؟‬
‫ﺪر‬
 ‫ﻣﺜﺎل ‪ :21‬ﻣﻘﺪاري ‪ KMnO4‬را ﺣﺮارت ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ درﺻﺪ از ﺟﺮم ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺟﺎﻣﺪ در اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ‬
‫ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد؟‬

‫‪KMnO4  K 2MnO4  MnO2  O2‬‬

‫کنکــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :22‬ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ‪ 14/2‬ﻟﻴﺘﺮ ﮔﺎز ﻛﻠﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ‪ MnO2‬ﺑﺎ ﺧﻠﻮص ‪ %75‬ﻻزم اﺳﺖ؟ )ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز ﻛﻠﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫‪g‬‬
‫‪ 1 / 25‬اﺳﺖ‪(.‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪L‬‬
‫‪MnO2  HCl  Cl2  MnCl2  H2O‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :23‬در واﻛﻨﺶ ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ 21g‬ﺟﻮش ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺪﻳﻢ ﻛﺮﺑﻨﺎت ‪ 10/6‬ﮔﺮم ‪ Na2CO3‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎزده درﺻﺪي ﭼﻨﺪ‬
‫اﺳﺖ و در ﺷﺮاﻳﻂ ‪ STP‬ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﻓﺮاورده ﮔﺎزي دارﻳﻢ؟‬

‫)‪NaHCO3(s)  Na2CO3(s)  CO2(g)  H2O(g‬‬

‫‪29‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ 20 :24‬ﮔﺮم ﺟﻮش ﺷﻴﺮﻳﻦ ‪ 84‬درﺻﺪ ﺧﺎﻟﺺ ‪ %50‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺟﺮم ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﭼﻨﺪ ﮔﺮم اﺳﺖ؟‬

‫‪2‬‬
‫ﺟﺮم اﻛﺴﻴﺪ ‪ x2O3‬را اﻛﺴﻴﮋن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ‪ x‬ﭼﻨﺪ ‪ amu‬اﺳﺖ اﮔﺮ ﺗﻔﺎوت ‪ N‬و ‪6 P‬‬ ‫ﻣﺜﺎل ‪:25‬‬
‫ﺪر‬

‫‪7‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻨﺼﺮ ‪ x‬در ﻛﺪام ﮔﺮوه و دوره ﺟﺎي دارد؟‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :26‬اﮔﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز ‪ 5 SO x‬ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ در ‪ 112mL‬ﮔﺎز ‪ SO x‬در ﺷﺮاﻳﻂ ‪ STP‬ﭼﻨﺪ اﺗﻢ وﺟﻮد‬
‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫دارد؟‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :27‬اﮔﺮ در ﻛﻴﺴﻪ ﻫﻮا ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ‪ 13‬ﮔﺮم ﺳﺪﻳﻢ آزﻳﺪ دﻣﺎي درون ﻛﻴﺴﻪ ﻫﻮا ﺑﻪ ‪ 127‬ﺑﺮﺳﺪ ﺣﺠﻢ ﮔﺎز درون ﻛﻴﺴﻪ‬
‫ﻫﻮا ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ )ﻓﺸﺎر ﮔﺎز درون ﻛﻴﺴﻪ ﻫﻮا ‪ 1‬اﺗﻤﺴﻔﺮ اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :28‬ﺟﺮمﻫﺎي ﻣﺴﺎوي از ‪ 2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ‪ CaCO 3‬و ‪ KClO3‬در اﺛﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﺣﺠﻢ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﮔﺎز در‬
‫‪CaCO3‬‬
‫؟‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻠﻮص‬
‫‪KClO3‬‬

‫‪2KClO3  2KCl  3O2‬‬

‫‪CaCO3  CaO  CO2‬‬

‫کنکـــــــــــــــــــــور دی ‪١٤٠١‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :29‬ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از ﮔﺎزﻫﺎي ‪ CH4‬و ‪ H2‬ﻣﻲﺳﻮزد ‪ 5/6‬ﻟﻴﺘﺮ ﮔﺎز ‪ CO2‬در ﺷﺮاﻳﻂ ‪ STP‬و ‪ 11/25‬ﮔﺮم آب ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺘﺎن اﺳﺖ؟‬

‫‪30‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ 8 :30‬ﮔﺮم ﮔﺎز ‪ SO2‬و در دﻣﺎي ‪ 25‬و ﻓﺸﺎر ‪ 2 / 5atm‬ﭼﻪ ﺣﺠﻤﻲ را ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮ اﺷﻐﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬

‫ﯽ و ا ﺪ ﺼﻼ ﯽ‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :31‬در ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ MX2‬اﮔﺮ ‪ 1/12‬ﮔﺮم آن را ﮔﺮم ﻛﻨﻴﻢ و ‪ 0/72‬ﮔﺮم ‪ MX‬و ‪ 56‬ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ ﮔﺎز ‪ X2‬ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‬
‫)‪ (STP‬ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ‪ M‬و ‪ X‬ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬
‫ﺪر‬