‫ذ‪ً ،‬ؾبى هيدّذ‪ً .
‬وَدارّبي فَسي ارسيبثي ثٌذػ ثزاي سؾخيـ دُزؽذگي فضبي حلقَي هٌبعجٌذ ٍ‬
‫سازند عبور می‌کند‪ .‬س��یگنالی که در‬
‫گیرنده دریافت و مش��اهده می‌ش��ود‪،‬‬
‫س��یگنال ترکیبی از این س��یگنال‌ها‬
‫است‪ .‬سیگنال دریافتی تركيبي مبنای‬
‫تمام تفسیرهایی است که از این نمودار‬
‫استنتاج می‌شود‪.‬‬
‫سيگنال صوتي در مسير حركت خود از‬
‫فرستنده به گيرنده از مواد مختلف و با‬
‫سرعت‌هاي متفاوت عبور مي‌كند‪ .‬اين‬
‫سرعت به خواص فيزيكي ماده از جمله‬
‫چگالي وابسته اس��ت‪ .‬معموالً به جاي‬
‫سرعت صوت‪ ،‬اصطالح ُكندي‪ 2‬صوت‬
‫که با توجه به نوع ابزار و شرکت سازنده يا‬
‫يا زمان عبور‪(3‬گذر) به كار برده می شود‬
‫كه معكوس س��رعت اس��ت‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬كندي صوت در فوالد ‪57 µs/ft‬‬
‫مسیرهای مختلفی را‬
‫است يعني صوت در اين ماده‪ ،‬هر فوت‬
‫فاصله را در زم��ان‪ 57 µs‬طي مي‌كند‪.‬‬
‫جدول‪،1‬كنديصوترادرموادمختلفی‬
‫مشبک‌های ایجاد شده بر‪6‬روی بدنه‌ابزار‬
‫كه در چاه و اطراف آن وجود دارد‪ ،‬نشان‬
‫می دهد‪.‬‬
‫سیمان باعث می شودکه انرژی صوتی‬
‫در لوله جداري به درون سازند پراکنده‬
‫شده و ضعیف گردد‪ .‬اگر در سیمان‌کاری‬
‫‪ | 1‬كندي صوت در مواد مختلف [‪]1‬‬
‫كندي صوت (‪)µs/ft‬‬
‫‪55/5‬‬
‫‪47/6‬‬
‫‪43/5‬‬
‫‪67‬‬
‫‪50‬‬
‫‪200‬‬
‫‪189‬‬
‫‪182‬‬
‫‪( 212‬متوسط)‬
‫‪57‬‬
‫‪(167‬متوسط)‬
‫‪90-160‬‬
‫‪2  Slowness‬‬
‫‪3  Travel time‬‬
‫ي هيسَاًٌذ كبًبلّبيي درٍى عيوبى را كِ اس ًَع ‪ّ II ٍ I‬غشٌذ‪ ،‬سؾخيـ دٌّذ‪ .‬ايي كبًبلّب ثِ فَرر‬
‫سرفصلهای ويژه‬
‫ن‪ ،‬كغزي اس فضبي حلقَي را كِ ثب عيوبى در سوبط اعز سحز سأثيز قزار هيدٌّذ‪ .‬كبًبلّبي ًَع ‪III‬‬
‫ثزاي ًوَدار ‪ CBL‬قبثل سؾخيـ ىيغز‪ ،‬هگز ايٌكِ ايي كبًبل ّب آًقذر ثشرگ ثبؽٌذ كِ اليِي عيوبى‬
‫لَلِ ثغيبر ًبسک ؽذُ ثبؽذ‪ًَ .‬ع ‪ V‬كِ عيوبى گبس گزفشِ ‪ً 6‬بهيذُ هي ؽَد ثِ ٍعيلِ ايي اثشار سؾخيـ‬
‫ي ؽَد ٍلي هثل اًَاع ديگز ٍاضح ًيغز ]‪.[1‬‬
‫این ابزار عموماً دارای یک فرستند‌ه تمام‬
‫جهت صوتی و دو گیرنده می‌باشد‪ .‬در‬
‫متداول‌تری��ن حالت‪ ،‬ی��ک گیرنده در‬
‫فاصل��ه ‪ 3‬فوت��ی (‪ )CBL‬و دیگری در‬
‫فاصله ‪ 5‬فوتی (‪ )VDL‬فرستنده قرار‬
‫دارند‪ .‬این ابزار باید با دقت کامل در مرکز‬
‫چاه قرار گیرند و نمی‌‌ت��وان آن ها را در‬
‫حضور گاز یا حباب‌ه��ای گاز به درون‬
‫چاه راند‪ .‬فرس��تنده های اب��زار ‪CBL‬‬
‫معموالً در محدود ‌ه ‪15‬تا‪ 30‬كيلوهرتز‬
‫و ‪15‬تا‪ 60‬پال��س در ثانیه کار می‌کنند‬ ‫ضکل ‪ -1‬مقطع عزضي چاه و انواع كانال هاي موجود در سيمان ]‪[1‬‬
‫‪ | 1‬مقطع عرضي چاه و انواع کانال های موجود در سیمان [‪]1‬‬
‫شـکل‬
‫سرویس دهنده متفاوت هستند [‪.]1،2‬‬ ‫واع نمودارهاي بنذش سيمان‬
‫فرستنده خارج‬ ‫دور تا دور محيط لوله اس��ت‪ .‬البته در س��یگنال صوتی که از‬ ‫‪ 2-1‬انواع نمودارهای بندش سيمان‬
‫‪1‬‬
‫‌تواند‪Bond‬‬
‫‪Index‬‬
‫هم چنان ک��ه گفته ش��د‪ ،‬چندین نوع س��ال‌های اخیر‪ ،‬برخي ش��ركت‌هاي می‌شود‪ ،‬می‬
‫‪2‬‬
‫‪Hydraulic Seal‬‬
‫برسد‪ .‬یکی از این‬
‫‪3‬‬ ‫نم��ودار ارزيابي بندش س��يمان وجود سرويس‌دهنده‪ ،‬گیرنده‌های جهـت دار‪ 1‬طی کرده و‬
‫‪Coverage‬به گیرنده‬
‫‪Cement‬‬
‫‪4 Compressive‬خود ابزار است‪.‬‬
‫مس��یرها از طریق بدن ‌ه‬
‫را با نمـودارهـای بندش به کار برده‌اند تا ‪Strength‬‬ ‫دارد كه رایج‌ترین آن ها ‪CBL/VDL‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Cement‬‬ ‫‪Top‬‬
‫است‪ .‬این ابزار توانایی تشخيص آزیموتی تـفكيـك زاويـه‌اي بهبود يابد [‪.]1‬‬
‫‪Gas Cut Cement‬‬
‫با طوالني‌تر نمودن مسير حركت امواج‬ ‫يا زاويه‌اي س��یمان را ندارند‪ .‬به عبارت‬
‫ديگر‪ ،‬اين نموداره��ا نمي‌توانند وجود ‪ 2-2 2‬ساختار ابزار ‪     CBL‬و روش كارکرد صوتي‪ ،‬باعث تاخير در رسيدن آن ها به‬
‫گيرنده مي‌شوند‪ .‬مسيرهاي ديگري نيز‬ ‫آن‬ ‫يا عدم وجود س��يمان ي��ا كيفيت آن‬
‫را در جه��ت خاصي تش��خیص دهند ساختار ابزار‪ CBL/VDL‬در شکل‪ 2‬به وجود دارد كه در آن ها سیگنال صوتی‬
‫و اندازه گيري آن ه��ا‪ ،‬معرف ميانگين صورت شماتیک نشان داده شده است‪ .‬از س��یال چاه‪ ،‬لوله جداري‪ ،‬س��یمان و‬
‫جدول‬
‫ماده‬
‫ماسه سنگ‬
‫سنگ آهك‬
‫دولوميت‬
‫نمك‬
‫انيدريت‬
‫آب خالص‬
‫آب نمك‪100000 ppm‬‬
‫آب نمك‪200000 ppm‬‬
‫نفت‬
‫فوالد‬
‫گل حفاري‬
‫سيمان‬ ‫[‪[2]]2‬‬
‫‪CBL/VDL‬‬ ‫كاركزد ابشار‬
‫ابزار‪CBL/VDL‬‬ ‫ساختار و‬
‫كاركرد‬ ‫ضکل|‪-2‬‬
‫ساختار و‬ ‫‪2‬‬
‫شـکل‬
‫عزػز ‪ّ1‬بي هشفبٍر ػجَر‬ ‫‪Receivers‬ثب‬
‫‪Directional‬‬ ‫فَسي در هغيز حزكز خَد اس فزعشٌذُ ثِ گيزًذُ اس هَاد هخشلف ٍ‬
‫كِ ايي عزػز ثِ خَاؿ فيشيكي هبدُ اس خولِ چگبلي ٍاثغشِ اعز‪ .‬هؼوَالً ثِ خبي عزػز فَر‪،‬‬
‫كٌُذي‪ 1‬فَر يب سهبى ػجَر ‪ 2‬را ثِ كبر هيثزًذ كِ هؼكَط عزػز اعز‪ .‬ثِ ػٌَاى هثبل كٌذي فَر‬
‫‪12‬‬
‫ّز فَر فبفلِ را در سهبى ‪ 57 µs‬عي هيكٌذ‪ .‬خذٍل‪1‬‬ ‫‪ 57 µs/ft‬اعز يؼٌي فَر در ايي هبدُ‪،‬‬
‫[ شماره ‪ [ . ] 71‬مرداد ‪‍‍] ‍‍89‬‬
‫‪w w w . n i o c . i r‬‬
‫َر را در هَاد هخشلفي كِ در چبُ ٍ اعزاف آى ٍخَد دارد‪ً ،‬ؾبى هي دّذ‪.‬‬