Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Panahon ng Komonwelt at Panahon ng Hapones

Panahon ng Komonwelt

Pagkalipas ng mahigit tatlong dekada ng direktang kontrol sa

Pilipinas (1901–1935), gumawa na rin ng malaking hakbang ang Estados Unidos upang
maipagkaloob sa mga Pilipino ang ganap na kalayaang pampolitika at mapamahalaan ang sarili.
Pinatunayan ito ng Philippine Independence Act, mas kilala sa tawag na Batas Tydings-McDuffie (sunod
sa pangalan ng mga may-akda nitong sina Senador Millard Tydings at Kinatawan John McDuffie ng
Estados Unidos), na ipinasa ng Kongreso ng Estados Unidos at pinagtibay noong ika-24 ng Marso 1934.

Ayon sa nasabing batas na pinamagatang “An Act to Provide for the Complete Independence of the
Philippine Islands, to Provide for the Adoption of a Constitution and a Form of Government for the
Philippine Islands, and for Other Purposes,” pinahihintulutan ang Pambansang Asamblea ng Pilipinas
na maghalal ng mga kinatawan sa isang kumbensiyong konstitusyonal na mag-aakda ng Saligang
Batas ng bansa. Sampung taon makaraang aprubahan ng pangulo ng Estados Unidos ang
nasabing konstitusyon at pagtibayin ng mamamayang Pilipino, lilisanin na ng pamahalaan ng
Estados Unidos ang Pilipinas at isasalin ang pamamahala nito sa mga halal na opisyal ng bayan.
Tatawaging “Pamahalaang Komonwelt” ang pamumuno sa bansa habang nasa transisyon ng pagiging
ganap na malayang bansa. Ayon sa Seksiyon 10(a) ng batas:

Ang Saligang Batas na kahingian ng Batas Tydings-McDuffie ay ipinasa

ng Pambansang Asamblea noong ika-8 ng Pebrero 1935 at pinagtibay naman ng mamamayang
Pilipino sa pamamagitan ng isang plebisito noong ika-14 ng Mayo 1935. Anim na buwan pagkaraang
mapagtibay ang Saligang Batas ng 1935, inihalal naman ang mga pinuno ng Pamahalaang Komonwelt
at nanungkulan sila ng 10 taon. Sila ay sina Pangulong Manuel L. Quezon at Pangalawang
Pangulong Sergio Osmeña na kapuwa mula sa Partido Nacionalista.
Ayon sa Seksiyon 2(a)(8) ng Batas Tydings-McDuffie, “Provision shall be made for the establishment and
maintenance of an adequate system of public schools, primarily conducted in the English language.”

Naging punto ng mainit na pagtatalo ang probisyong ito dahil isinara na nito ang usapin tungkol
sa patakarang pangwika. Sa halip na mapagtalunan pa ng kumbensiyong konstitusyonal, lalo pa at
lumalakas ang argumento tungkol sa paggamit ng unang wika bilang wikang panturo, tila nagdesisyon na
ang mga nakatataas na Ingles na ang gagamitin at wala nang iba. Gayunpaman, nagkasundo ang mga
delegado ng kumbensiyon na ituloy pa rin ang debate tungkol sa pagpili ng wikang pambansa dahil ito ang
tamang lugar upang matalakay ang isyu (Catacataca at Espiritu, 2005).

Ayon kay Isidro (1949) na sinipi nina Constantino, et al. (2002), ang mga sumusunod ay mga argumentong
pabor sa paggamit ng Ingles:

1. Mahihirapan ang mga estudyante kapag ibinatay sa katutubong wika ang pagtuturo dahil iba-iba ang
wikang gagamitin sa bawat lalawigan—magiging isang suliranin kapag lumipat na sa paaralang nasa ibang
lalawigan ang isang estudyante.

2. Magbubunsod ng rehiyonalismo sa halip na nasyonalismo ang pagtuturo batay sa mga katutubong

wika. Magdudulot din ng sentimentalismo ang iginiit sa isang katutubong pangkat na ang gamitin ay ang
wika ng ibang pangkat, sa halip na ang sa kanila.

3. Magtutulak ng code-switching sa mga estudyante ang sabay na pagtuturo ng dalawang wika (unang
wika at Ingles) na hindi kaaya-ayang pakinggan.

4. Malaki na ang naipamuhunan ng pamahalaan sa pagtuturo ng Ingles na umaabot na sa c500 milyong

piso.

5. Itinuturing na Ingles ang susi sa pagkakamit ng pambansang pagkakaisa na maaaring hindi

matamo kung bibigyang-diin ang iba’t ibang wika.

6. Makatutulong ang pagkatuto ng Ingles kung nais ng Pilipinas na lumahok sa globalisasyon cdahil ito
ang gamit sa pandaigdigang kalakalan.

7. Mayaman ang Ingles sa mga katawagang pang-agham at pansining na magpapaunlad sa kalinangan

ng Pilipinas.

8. Hindi dapat kainipan kung matagal makita ang bunga ng pagkatuto sa Ingles dahil ayon ccsa mga pag-
aaral, maging ang Estados Unidos ay natagalan din sa pagtatamo ng bunga sa pag-aaral ng Ingles.

Ang mga sumusunod naman ang mga argumentong pabor sa mga katutubong wika sa Pilipinas (Isidro,
1949 na sinipi nina Constantino, et al., 2002):

1. Pagsasayang lamang ng pera at panahon ang pag-aaral ng Ingles dahil hanggang mababang
paaralan lamang ang tinatapos ng mga estudyante; 80% sa kanila ang tumitigil na sa pag-aaral bago
sumapit ng ikalimang baitang kaya dapat ibuhos na ang lahat ng dapat matutuhan sa katutubong wika sa
sandaling panahon na nasa paaralan ang mga estudyante kaysa gugulin pa sa Ingles.

2. Walang laman (content) ang Ingles bilang wikang panturo dahil banyaga ang konsepto kaya upang
maituro ito, kailangan pang ituro muna ang wika (Ingles); kung sa katutubong wika na magtuturo, nasa
kamalayan na agad ng bata ang konsepto at mabilis ang pagkatuto.

3. Kung kailangan talaga ng iisang wikang gagamitin sa buong bansa na binubuo ng iba’t ibang pulo na
may iba’t ibang pangkat at iba’t ibang wika, mas madaling linangin ang Tagalog kaysa Ingles dahil 1%
lang ng mga Pilipino ang gumagamit ng Ingles sa kanilang mga tahanan.

4. Hindi natutulungan ng Ingles ang mga estudyanteng Pilipino na matutuhang harapin ang pang-araw-
araw na realidad na kanilang nararanasan; ang Ingles ay mapapakinabangan sa hinaharap lamang kung
tutuloy ang mga estudyante sa unibersidad o mangingibang-bansa.

Habang binubuo pa lamang ang Saligang Batas ng 1935, ang mga sumusunod ang naging mga panukala
ukol sa probisyong pangwika ayon kina Catacataca at Espiritu (2005):

1. Ingles ang dapat na maging wikang opisyal.

2. Tagalog ang dapat na maging wikang opisyal.

3. Ingles at Espanyol ang dapat na maging wikang pambansa.

4. Tagalog ang dapat na maging wikang pambansa.

5. Dapat itatag ang isang Akademya ng Wikang Pambansa na may mandatong pangunahan ang pag-
aaral at pagrerekomenda ng isang wikang pambansa.

6. Dapat magmula ang wikang pambansa sa mga umiiral na katutubong wika sa Pilipinas na pipiliin sa
pamamagitan ng referendum.

7. Dapat bumuo ng isang wikang pambansa na nakabatay sa Tagalog.

Matapos mapakinggan ang opinyon ng bawat panig na may kinalaman sa usapin, napagpasiyahan
ng Komite sa Opisyal na Wika na ibatay ang wikang pambansa sa isa sa mga katutubong wika sa Pilipinas
at hindi sa isang dayuhang wika, ngunit pananatilihin ang Ingles at Espanyol bilang mga wikang opisyal.
Naisatitik ang resolusyong ito sa huling bersiyon ng Saligang Batas ng 1935 sa Artikulo XIV, Seksiyon 3 na
nagsasaad:

Ayon kay Roberto Añonuevo (2011), ang nasabing probisyon sa Saligang Batas ng 1935 ay ipinaglaban sa
kumbensiyong konstitusyonal ng mga sumusunod na delegadong di-Tagalog: Felipe R. Jose (Mountain
Province), Wenceslao Q. Vinzons (Camarines Norte), Tomas Confesor (Iloilo), Hermenegildo Villanueva
(Negros Oriental), at Norberto Romualdez (Leyte).

Sa kaniyang mensahe sa pagbubukas ng unang sesyon ng Pambansang Asamblea noong ika-16 ng

Hunyo 1936, muling binigyang-diin ni Pangulong Quezon ang probisyong pangwika ng Saligang Batas at
hiniling sa mga mambabatas na isaalang-alang ito. Aniya:

Mabilis naman ang naging pagtugon ng Pambansang Asamblea. Limang buwan lamang pagkatapos ng
mensahe ng pangulo, ipinasa agad nito noong ika-13 ng Nobyembre 1936 ang Batas Komonwelt
Blg. 184 na pinamagatang “An Act to Establish a National Language Institute and Define Its Powers and
Duties.” Ayon sa Seksiyon 5 ng batas, ang pangunahing magiging tungkulin ng National Language
Institute (NLI) o Surian ng Wikang Pambansa (SWP) ay magsagawa ng pag-aaral sa mga wika sa
Pilipinas upang tukuyin mula sa mga ito ang pauunlarin at kikilalaning wikang pambansa. Ilan pa sa mga
tiyak na tungkulin nito ang mga sumusunod:

1. Suriin ang mga pangunahing wika sa Pilipinas na sinasalita ng kahit kalahating milyong Pilipino man
lamang.

2. Tukuyin at ayusin mula sa nasabing mga wika ang mga sumusunod: (a) mga salita o pahayag
na magkakatulad ng tunog at kahulugan; (b) mga salitang magkakatulad ng tunog ngunit
magkakaiba ng kahulugan; at (c) mga salitang magkakalapit ng tunog ngunit magkakatulad o magkakaiba
ng kahulugan.

3. Pag-aralan at tukuyin ang sistema ng ponetika at ortograpiyang Pilipino.

4. Magsagawa ng komparatibong pagsusuri ng mga panlaping Pilipino (unlapi, gitlapi, at hulapi).

5. Piliing batayan ng wikang pambansa ang wikang may pinakamaunlad na estruktura, mekanismo,
at literatura na tinatanggap at sinasalita ng nakararaming Pilipino sa panahong iyon.

Ayon pa sa Seksiyon 7 ng batas, dapat ihayag ng Surian ang wikang napili nitong pagbatayan ng
wikang pambansa at iharap ang rekomendasyon sa pangulo ng bansa na siyang magpoproklama naman
nito sa pamamagitan ng atas na magkakabisa dalawang taon matapos ang proklamasyon.

Ang SWP ay binuo ng mga kinatawan mula sa mga pangunahing wika sa Pilipinas. Naging pangulo nito si
Jaime C. De Veyra (Bisaya-Samar-Leyte) samantalang ang mga orihinal na kasapi ay sina Santiago A.
Fonacier (Ilokano), Cecilio Lopez (Tagalog), Casimiro F. Perfecto (Bikol), Filemon Sotto (Bisaya-Cebu),
Felix S. Salas Rodriguez (Bisaya-Panay), at Hadji Butu (Muslim). Si Sotto na noon ay may karamdaman ay
pinalitan ni Isidro Abad; samantalang si Butu na namatay nang hindi inaasahan ay pinalitan ng kaniyang
anak na si Gulamo Rasul. Nadagdag naman na mga kasapi sina Lope K. Santos (Tagalog) at Jose I.
Zulueta (Pangasinan) sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 333 na ginawang siyam ang orihinal na pitong
kasapi ng Surian.

Pagkaraan ng mahigit isang taon ng masusing pag-aaral, inirekomenda ng SWP ang Tagalog bilang
batayan ng wikang pambansa. Nagkabisa ito salig sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134, s. 1937 na
pinamagatang “Proclaiming the National Language of the Philippines Based on the Tagalog Language” na
nilagdaan ni Pangulong Quezon noong ika-30 ng Disyembre 1937.

Ayon sa kautusan, batay sa pagsusuri ng mga ekspertong bumuo sa SWP, ang Tagalog ang wikang
pinakamalapit na nakatutugon sa mga kahingian ng Batas Komonwelt Blg. 184. Sinasabing nagkakaisa
rin ang mga iskolar at makabayang Pilipino, magkakaiba man ang kanilang pinanggalingan at pinag-
aralan, sa pagkapili ng Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa dahil sinasabing tanggap at ginagamit
ito ng nakararaming bilang ng mga Pilipino bukod pa sa pagpapatotoo ng mga lokal na pahayagan,
publikasyon, at manunulat. Ang pagpili rin sa Tagalog bilang batayan ng pauunlarin at kikilalaning wikang
pambansa ay hindi taliwas sa Batas Tydings-McDuffie na nagtatakda sa Ingles bilang wikang panturo sa
mga paaralang primarya dahil mananatili ito.

Dahil inilabas ni Pangulong Quezon ang proklamasyon kasabay ng pagdiriwang ng ika-41 anibersaryo ng
kamatayan ni Jose Rizal, bumigkas na rin siya ng isang talumpati sa radyo na nagbibigay-pugay sa ating
bayani at nagpapaliwanag sa ipinalabas niyang kautusan. Aniya, ang pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na pinili mula sa iba’t ibang wikang sinasalita sa Pilipinas, lalo na sa Tagalog na
katutubong wika ni Rizal at pinakamaunlad sa lahat ng umiiral na wika sa bansa, ay nagsasakatuparan
ng isa sa mga mithiin ng ating bayani. Bilang pinakamataas na pinuno ng bansa, sinabi ni Pangulong
Quezon na ilang ulit na siyang nakadama ng malaking kahihiyan dahil kapag nagpupunta siya sa mga
lalawigang ang unang wika ay Ilokano, Bisaya, Kapampangan, o Bikol, kinakailangan pa niyang kumuha ng
isang tagasalin makausap lamang ang mga tao roon. Dagdag pa niyang pagtatanggol sa kapasiyahang
magtalaga ng isang wikang pambansa:

Lumipas pa ang dalawang taon, noong ika-30 ng Disyembre 1939, bago ganap na nagkabisa ang
pagpapatupad ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagdeklara sa Tagalog bilang batayan ng
wikang pambansa. Samantala, pagsapit ng ika-1 ng Abril 1940, ipinalabas naman ni Pangulong
Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263, s. 1940 na pinamagatang “Authorizing the Printing of
the Dictionary and Grammar of the National Language, and Fixing the Day from Which Said Language
Shall Be Used and Taught in the Public and Private Schools of the Philippines.”

Lumipas pa ang dalawang taon, noong ika-30 ng Disyembre

1939, bago ganap na nagkabisa ang pagpapatupad ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na
nagdeklara sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa. Samantala, pagsapit ng ika-1 ng Abril
1940, ipinalabas naman ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263, s. 1940 na
pinamagatang “Authorizing the Printing of the Dictionary and Grammar of the National Language, and
Fixing the Day from Which Said Language Shall Be Used and Taught in the Public and Private
Schools of the Philippines.”

Ayon sa atas, pinahihintulutan ng pangulo ang paglilimbag ng dalawang publikasyon na nagsisilbing

kodipikasyon ng wikang pambansa—ang A Tagalog-English Vocabulary at Ang Balarila ng Wikang
Pambansa. Simula rin ika-19 ng Hunyo 1940, iniatas ang pagtuturo ng wikang pambansa sa lahat ng
paaralang publiko at pribado sa bansa. Inatasan din ang kalihim ng Pagtuturong Publiko na maghanda ng
mga alituntuning magsasakatuparan ng atas.
Bunsod ng ideolohiyang isinusulong ng mga Hapones, nangyari ang puspusang pagwawaksi ng
kulturang Amerikano sa kamalayang Pilipino. Kung ginarantiyahan ng Batas Tydings-McDuffie ang
paggamit ng Ingles bilang wikang panturo sa mababang paaralan na pinanatili ng Pangulong Quezon (kahit
nakapagpalabas na ang Pangulo ng mga Kautusang Tagapagpaganap na kumikilala sa Tagalog bilang
batayan ng wikang pambansa), unti-unti namang binura ng puwersang Hapones ang anumang
impluwensiya ng wikang pamana ng Estados Unidos.