R.a-2 Muh 22

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 3

Интеграл галыг щядли Тейлор дцстуру.

Нйутон-Лейбнис дцстурунун даща бир тятбигиня бахаг.


Бу дцстурун кюмяйи иля Тейлор дцстурунда галыг щяддин
интеграл шяклини тапаг.
Цмумиляшмиш щисся-щисся интеграллама дцстуруну
йазаг.
b
( n +1)
∫u ⋅v
a
dx =

b
= ⎡u ⋅ v ( ) − u ′ ⋅ v (
n −1)
+ u ′′ ⋅ v (
n − 2)
− ... + ( −1) n u ( ) ⋅ v ⎤ + (66.1)
n n
⎣ ⎦a
b
+ ( −1) n +1 ∫ v ⋅ u (
n +1)
dx
a

Фярз едяк ки, f ( x ) функсийасы [ a, b ] парчасында ( n + 1) -


ъи тяртиб кясилмяз тюрямяйя маликдир. (66.1) дцстурунда
u ( x ) = f ( x ), v ( x ) = ( b − x ) эютцрсяк,
n
ифадя ашаьыдакы
шякдя дцшяр:
b
( n +1)
∫ f ( x) ⋅ v
a
( x ) dx =

b
= ⎡ f ⋅ v( ) − f ′ ⋅ v(
n −1)
+ f ′′ ⋅ v (
n −2)
− ... + ( −1) n f ( ) ⋅ v ⎤ + (*)
n n
⎣ ⎦a
b
+ ( −1) n +1 ∫ v ( x ) ⋅ f (
n +1)
( x ) dx
a

Инди v ( x ) = ( b − x ) функсийасынын тюрямялярини тапаг:


n
v′( x) = − n ⋅ ( b − x )
n −1
;
v′′( x) = n ⋅ ( n − 1) ⋅ ( b − x )
n−2
;...
v ( n −1) ( x) = (−1) n −1 ⋅ n !⋅ ( b − x ) ; (66.2)
v ( n ) ( x) = ( −1)
n −1
⋅ n !;
v ( k ) ( x) = 0, 0 ≤ k < n .
(66.2) ифадясини (*) дцстурунда нязяря алсаг (66.1)
ашаьыдакы шякля дцшяр:
0 = ⎡⎣ f (b ) ⋅ ( −1) n n !− f ( a ) ⋅ ( −1) n n !+ f ( a ) ⋅ ( −1) n −1 n !(b − a ) +
b
+... + ( −1) n +1 f ( ) ( a ) ⋅ (b − a ) n ⎤ + + ( −1) n +1 ∫ (b − x ) n ⋅ f (
n +1)
( x ) dx =
n

a
(66.3)
= ⎡⎣ ( −1) n n ! f (b ) − ( −1) n n ! f ( a ) + ( −1) n −1 n ! f ′( a ) ⋅ (b − a ) +
n! n! n ⎤
+ ( −1) n − 2 ⋅ f ′′( a ) ⋅ (b − a ) 2 + ... + ( −1) n +1 ⋅ f ( ) ( a ) ⋅ (b − a ) n ⎥ +
2! n! ⎦
b
+ ( −1) n +1 ∫ f (
n +1)
( x ) ⋅ (b − x ) n dx
a

(66.3) дцстурундан алырыг ки,


b

∫f
( n +1)
( x) ⋅ (b − x) n dx = (−1) n ⋅ [ n ! f (b) − n ! f (a ) − n ! f ′(a ) ⋅ (b − a ) −
a

n! n! ⎤
− ⋅ f ′′(a ) ⋅ (b − a ) 2 − ... − ⋅ f ( n ) (a ) ⋅ (b − a ) n ⎥
2! n! ⎦
Бурадан f (b) -ни тапаг:
f ′(a) f ′′(a)
f (b) = f (a) + (b − a) + (b − a ) 2 + ... +
1! 2!
(66.4)
f ( ) (a)
n b
1
(b − a) n + ∫ f ( ) ( x) ⋅ (b − x) n dx
n +1
+
n! n! a
(66.4) дцстурунда a = x0 , b = x эютцрсяк, дцстур
ашаьыдакы шякля дцшяр:
f ′( x0 ) f ′′( x0 )
f ( x) = f ( x0 ) + ( x − x0 ) + ( x − x0 ) 2 + ... +
1! 2!
(66.5)
f ( ) ( x0 )
n x
1
( x − x0 ) + ∫ f ( ) (t ) ⋅ ( x − t ) n dt
n +1
+ n

n! n ! x0
x
1
∫ f ( ) (t ) ⋅ ( x − t ) n dt (66.6)
n +1
ϕ n ( x 0 , x) =
n ! x0

Тяриф 1. (66.5) дцстуруна интеграл галыг щядли Тейлор


дцстуру, (66.6) дцстуруна ися галыг щяддин интеграл шякли
дейилир.
Интеграл галыг щяддин цстунлуйу ондадыр ки, бурада
намялум щеч ня йохдур.
Тяклиф 1. Галыг щяддин интеграл шяклиндян онун Лагранж
формасыны алмаг олар.
< Щягигятян дя [ x0 , x ] парчасында ( x − t ) n функсийасы
ишарясини дяйишмядийиндян (66.6) дцстурунун саьындакы
интеграла орта гиймят щаггында теореми тятбиг етмяк олар.
Онда
x x
1 1 n +1
∫ f ( ) (t ) ⋅ ( x − t ) n dt = f ( ) (ξ ) ⋅ ∫ ( x − t ) n dt =
n +1
ϕ n ( x 0 , x) =
n ! x0 n! x0

f ( ) (ξ )
x
n +1
1 n +1 ⎛ ( x − t ) n +1 ⎞
= f ( ) (ξ ) ⋅ ⎜ − ⋅ ( x − x0 )
n +1
⎟ =
n! ⎝ n + 1 ⎠x n !
0

олар. Бу ися галыг щяддин Лагранж формасыдыр. >

You might also like